Verslag afdeling geschiedenis 5 november 2012 VOORBEREIDING GESPREKKEN ONDERWIJSVISITATIE, zie p. 2

Transcriptie

1 Verslag afdeling geschiedenis 5 november 2012 VOORBEREIDING GESPREKKEN ONDERWIJSVISITATIE, zie p. 2 Aanvang: 15.00u Plaats: L1-078 Aanwezig: Bert Altena, Henri Beunders, Marten Boon, Regina Boot, Pieter de Bruijn, Maarten Van Dijck (verslag), Bregje van Eekelen, Edda Frankot, Robert von Friedeburg, Ferry de Goey, Maria Grever, Hilde Harmsen, Max Kemman, Hein Klemann, Marianne Klerk, Dirk Koppenol, Dick van Lente, Koen van Loon, Gijsbert Oonk, Klara Paardenkooper, Annemieke Romein, Joep Schenk, Alex van Stipriaan (vervangend voorzitter), Rudi Verburg, Tina van der Vlies, Ingmar Vroomen, Ben Wubs Afgemeld: Dick Douwes, Martijn Kleppe, Martijn Lak, Geerte Savenije, Karin Willemse 1. Opening 2. Arbeidsomstandigheden (Arbo) a. Ferry de Goey vraagt of er een systeem zit in het vernieuwen van het meubilair op de kamers van het wetenschappelijk personeel. 3. Mededelingen a. Hein Klemann vraagt namens de examencommissie dat docenten alle gevallen van fraude meteen per mail melden aan de examencommissie met in cc de studieadviseur. b. De studieadviseur meldt dat er uiteindelijk 58 inschrijvingen waren voor BA-1, dit is een correctie van het eerder gecommuniceerde cijfer. 4. Vaststellen notulen vorige vergadering a. De voorzitter benadrukt nog een keer dat de uiteenzetting van Gijsbert Oonk slechts een voorstel bevatte voor de onderwijsherziening. Op dit vlak zijn er nog geen beslissingen genomen. b. De voorzitter stelt voor om een aantal wijzigingen aan te brengen in de notulen die door capgroepleden per mail zijn aangebracht. Deze aanvullingen worden aangenomen en verwerkt in het verslag van de vorige capaciteitsgroep. 5. Stand van zaken onderwijsherziening: a. Gijsbert Oonk licht toe dat D/MT de onderwijsherziening van de Bachelor Geschiedenis steunt. Dit betekent dat er middelen zullen worden ter beschikking gesteld om deze hervorming te ondersteunen. E.e.a. zal stapsgewijs plaatsvinden. Er zal onder andere geld vrijkomen voor het inhuren van onderwijsexperts om de nieuwe uitwerking van hoorcolleges en werkgroepen te ondersteunen. Daarnaast zal in de studiehandleidingen een vertaalslag moeten worden gemaakt. Er zullen ook docentenhandboeken komen om werkgroepdocenten te instrueren. Ook de mogelijkheden om digitaal te toetsen zullen worden onderzocht. Gezien de lage instroom is er volgend jaar tijd om hier aan te werken. Docenten gaan hun onderwijs didactisch en inhoudelijk aanpassen aan de nieuwe plannen. Vanaf zal effectief worden overgeschakeld naar serieel onderwijs met een andere inhoudelijke opbouw en nieuwe didactiek. b. Bregje van Eekelen vraagt of de vakken in al worden aangepast aan het nieuwe programma van De voorzitter zegt dat dit dan nog niet aan de orde is; wel worden er tests uitgevoerd. Vanaf zal het nieuwe programma worden ingevoerd: serieel, didactisch en inhoudelijk. 1

2 c. Maria Grever vraagt of het niet verstandig is om een werkgroep samen te stellen om deze hervormingen vanaf de werkvloer te ondersteunen, zodat draagvlak en contact worden bewerkstelligd. Robert von Friedeburg wil dat deze bevoegdheden bij het hooglerarenberaad blijven liggen. Gijsbert Oonk stelt dat de inhoudelijke bevoegdheid bij de hoogleraren blijft, maar extra input van een werkgroep is geen overbodige luxe. d. Gijsbert Oonk licht toe dat we naar studentactiverend onderwijs gaan zonder dat dit PGO of casestudies inhoudt. Die pistes leken immers niet te werken. Het didactisch concept moet nog concreet worden ingevuld, maar centraal staat het activeren van studenten. Zij moeten immers meer uren per week aan hun studie besteden. 6. Rondvraag en enkele mededelingen studieadviseur. Data voor de capgroepvergadering voor dit jaar: maandag 21 januari 2013, 15:00u-17:00u (L1-078) Vergadering einde blok 3: nog te bepalen maandag 10 juni 2013, 15:00u-17:00u (L1-078) VOORBEREIDING A.S. ONDERWIJSVISITATIE Maria Grever bespreekt een aantal strategische punten vanuit haar ervaringen als Opleidingsdirecteur met de onderwijsvisitatie destijds. 1. Anders dan de vorige visitatie is deze Onderwijsvisitatiecommissie streng geïnstrueerd door de QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) om in de opleidingen goed te onderzoeken hoe het is gesteld met het toetsingsbeleid, de daadwerkelijke uitvoering van de toetsing door docenten en de controle door de Examencommissie. DRINGENDE AANBEVELING: wees alert bij de gesprekken, lees de Kritische Zelfreflecties goed door. 2. Taakverdeling bij gesprekken: zorg er onderling voor dat iedereen aan het woord komt; bespreek dat vooraf. Probeer in halve cirkel te zitten indien de opstelling dat mogelijk maakt, zodat je elkaar kan aankijken. Het is goed dat hoogleraren niet naast elkaar gaan zitten, maar gespreid, jong en oud door elkaar. 3. Wat is onze reactie op de teleurstellende uitslag van de Elsevier-enquete? o Het is de eerste maal dat we dit meemaken. Voorgaande jaren stonden we heel vaak op een eerste plaats of een gedeelde eerste plaats. Ook in de Keuzegids Hoger Onderwijs werden onze opleidingen goed beoordeeld. o De recente curriculumevaluaties voor Bachelor Geschiedenis en Master History of Society over zijn door studenten erg positief ingevuld. Deze cijfers zijn veel betrouwbaarder dan de Elsevierenquête, omdat de curriculumevaluaties door al onze studenten zijn ingevuld. o De huidige negatieve beoordeling van de opleidingen in de laatste Elsevierenquête kunnen ook worden verklaard door het feit dat Elsevier met andere criteria is gaan werken. De impact van hoogleraren in de citatie-index is namelijk belangrijker geworden en de beschikbare faciliteiten op de campus hebben ook een grotere invloed. 4. Terminologie. Gebruik in de gesprekken geen afkortingen! Dus GEEN OPCIE, maar Opleidingscommissie. We hanteren zoveel mogelijk dezelfde terminologie: Capaciteitsgroep Geschiedenis is de geijkte term om de vergadering van het wetenschappelijk personeel aan te duiden; Gijsbert Oonk is Voorzitter van de capaciteitsgroep; Eric Hitters is Onderwijsdirecteur in de ESHCC. 2

3 5. T.a.v. de komende onderwijsherziening kunnen de betrokken docenten zeggen dat wordt voortgebouwd op veranderingen die EUR breed en in de faculteit in gang zijn gezet: o Vanuit de EUR is N=N (Nominaal is Normaal) ingevoerd. Studenten moeten in BA-1 nu 60 ECTS halen in één jaar. Er bestaat daarbij een compensatieregeling: Een beperkte onvoldoende voor een vak (min. 5.0) kan gecompenseerd te worden door een ruime voldoende voor één of meer vakken (min. 7.0) waarvoor in totaal minimaal hetzelfde aantal ECTS is toegekend. In het BA-1 programma mogen maximaal twee onvoldoendes worden gecompenseerd. In het BA-2/3 programma mogen over deze twee jaren eveneens maximaal twee onvoldoendes worden gecompenseerd. De volgende onderdelen kunnen niet worden gecompenseerd: onderzoekscollege, bachelor thesis en stage. Deze onderdelen kunnen ook niet worden gebruikt om onvoldoendes van andere vakken te compenseren. o Toetsbeleid en eindtermen BA en MA. De eindtermen van beide opleidingen zijn didactisch én inhoudelijk aangepast. Via de toetsmatrix is voorts de relatie tussen leerdoelen van vakken en eindtermen in BA en MA duidelijk gemaakt. De volgende stap is de toetsing per vak in detail verder af te stemmen op de eindtermen en de leerdoelen per onderwijsbijeenkomst in overeenstemming te brengen met de leerdoelen van het vak. Daarnaast moet dit ook in de studiehandleidingen in detail worden uitgewerkt. o Didactiek BA en MA: studentactiverende werkvormen zijn al in verschillende vakken ingevoerd. o De Master History of Society is qua opbouw, didactiek, afstemming en monitoring van studenten sinds 2010 vernieuwd. De rendementen zijn hoog (85%). Studenten zijn over het algemeen zeer tevreden. Instroom ligt rond de 32 studenten, inclusief buitenlandse studenten. o In de Bachelor Geschiedenis wordt sinds dit jaar ( ) al gewerkt met kleinere werkgroepen van 16 i.p.v. 25 studenten. o Verdere stappen onderwijsvernieuwing BA Geschiedenis: per 1 januari 2013 verdere didactische professionalisering van docenten, uitwerking van vakken met de nieuwe didactiek en aanpassing op serieel onderwijs (1 vak per blok van 7,5 ECTS). In definitieve overschakeling andere opbouw vakken, nieuwe didactiek en serieel onderwijs. o Motivatie hervorming? Verbetering aansluiting Voortgezet Onderwijs en Hoger Onderwijs. Intensiever onderwijs in de BA Geschiedenis d.m.v. meer contacturen en studentactiverende benadering. Langs die weg willen we bereiken dat de kwaliteit van het onderwijs verder verbetert, de opleiding voor studenten uitdagender wordt en de rendementen hoger worden. Bovendien willen we inspelen op nieuwe type studenten (zelfstandiger werken, gebruik van nieuwe media). 6. Lage aantallen studenten dit academisch jaar, mogelijke redenen: o Tweede studie naast Geschiedenis is praktisch onmogelijk geworden. o Concurrentie België (veel lager inschrijvingsgeld) vanuit de regio's Zeeland, West-Brabant waaruit wij ook rekruteren o Bouwput op campus o Wellicht schrikreactie N=N. 3

4 7. Maatregelen sinds laatste visitatie naar aanleiding van kritiek: Aandachtspunten uit de vorige visitatie. Bachelor Herkenbaarheid van de sociaal wetenschappelijke component moet gehandhaafd worden Methodische vakken duidelijker plaats binnen de major Meer systematische bewaking toetsing Kwaliteit van door studenten geschreven teksten moet beter Verbetering systeem van vak- en opleidingsevaluaties Relatie met de actuele arbeidsmarkt, alumni, afnemend beroepenveld Niveau van bachelorscriptie moet hoger Ongerustheid over vermindering staf op het gebied van de periode premoderne geschiedenis Master: Rendementen moeten omhoog Verbetering systeem van vak- en opleidingsevaluaties. Relatie met de actuele arbeidsmarkt, alumni, afnemend beroepenveld Wat hebben we sindsdien gedaan? o Kwaliteitsbewaking Bachelorscripties: een standaardevaluatieformulier is ingevoerd; bij de beoordeling wordt een tweede lezer ingeschakeld. o Arbeidsmarkt: de stages in de Bachelor zijn verplicht sinds o Relatie met alumni, arbeidsmarkt en afnemend beroepenveld zijn versterkt. o Vakevaluaties: terugkoppeling bij negatieve evaluaties naar de docenten in de functioneringsgesprekken met leidinggevenden. Zoals voorheen worden de resultaten van vakevaluaties besproken door de Opleidingscommissie. Deze meldt eventuele problemen aan de voorzitter van de Capaciteitsgroep. Samen met de leidinggevende in kwestie zal de voorzitter de docent in kwestie aanspreken over de evaluatie van haar/zijn onderwijs. o Sinds twee jaar is ook een curriculumevaluatie voor BA en MA opgezet. o De rendementen van de Master zijn aanzienlijk verhoogd. o De premoderne geschiedenis zit in BA-1 en in major van BA-2/3. Er is bovendien een research master Early Modern Studies. o Handhaving en vernieuwing van sociaalwetenschappelijke benadering (Statistiek voor historici; Geschiedenis en Sociale Wetenschappen). 8. Studenten ervaren groot verschil tussen BA en MA. Wat is onze reactie? Het gaat om twee verschillende opleidingen. De MA wil ook studenten internationaal rekruteren en daarom kan aansluiting op de BA voor de eigen BA-studenten uit Rotterdam wat anders worden ervaren. 9. Bewaking niveau taalbeheersing. Dat is een punt van voortdurende zorg zoals in alle opleidingen in Nederland. We hebben voor de BA Geschiedenis in Rotterdam in het eerste jaar een taaltoets een klein werkstuk in blok-4. Daarnaast geven docenten zoveel mogelijk feedback bij papers in individuele vakken. Voorts worden de BA-scriptie en de MA-thesis enkel beoordeeld indien de taal in orde is. Docenten kunnen bij problemen de studieadviseur contacteren. Die wijst studenten eventueel door naar extra (betalende) cursussen. 4

5 10. Wat is het eigene van de Rotterdamse opleidingen Geschiedenis? Dit wordt hoe dan ook gevraagd door de visitatiecommissie. Hieronder volgt een korte notitie, mede gebaseerd op de Kritische Zelfreflectie. Profiel Opleidingen Geschiedenis EUR: historische achtergrond T.b.v. de gesprekken met Onderwijsvisitatiecommissie 8-9 november 2012 (M. Grever) In 1978 startte de doctoraalopleiding Maatschappijgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Aanleiding was een verzet tegen de chronologische behandeling van de geschiedenis en het daarin vervatte eurocentristische perspectief. Men hanteerde een indeling naar maatschappijtypen: van preagrarisch, agrarisch en agrarisch verstedelijkte samenlevingen naar geïndustrialiseerde, hoogtechnologische samenlevingen in het heden. Zo kon in beginsel iedere samenleving in de wereld op gelijkwaardige wijze bestudeerd worden. Door daarnaast telkens aandacht te besteden aan de onderlinge samenhang van de verschillende aspecten van het menselijk samenleven hoopte men de eenzijdige politieke geschiedenis en van mono-causale verklaringen af te kunnen wenden. 1 Mede door de cultural turn, de verminderde invloed van de sociaalwetenschappelijke benadering van de geschiedbeoefening sinds ca en door de invoering van de Ba-Ma structuur rond 2000 met het daarbij behorende accreditatiesysteem heeft de Rotterdamse opleiding de strikte toepassing van het model van de maatschappijtypen definitief verlaten. Namen zijn nu: Bachelor Geschiedenis en Master History of Society / Maatschappijgeschiedenis. Desondanks is nog steeds sprake van een typisch Rotterdams profiel van de historische opleidingen, die duidelijk anders is dan elders in Nederland. Zie het profiel in de Kritische reflectie BA geschiedenis p. 6 (hieronder): 1.3 Profiel De Rotterdamse inkleuring van het domein van wetenschappelijke geschiedenisopleidingen is uniek in Nederland. Daar zijn we trots op. Wij kiezen ervoor om deze bijzondere profilering te handhaven in de overtuiging dat we daarmee het domein verrijken en versterken. Het Rotterdamse profiel heeft drie belangrijke pijlers: 1. Lange termijnperspectief. Synchronische en diachronische vergelijkingen van samenlevingen staan centraal. 2. Historische én sociaal-wetenschappelijke benadering. We besteden in een multidisciplinaire aanpak expliciet aandacht aan de relatie tussen geschiedenis en sociale wetenschappen, statistiek en sociaal-wetenschappeijke methoden. 3. Historiserende thematische aanpak. Vanuit de theorie van de geschiedenis wordt gereflecteerd op de grondslagen van de verschillende vormen van (wetenschappelijke) geschiedbeoefening. Studenten studeren af binnen een van de drie themagebieden: Wereldgeschiedenis, Geschiedenis van Internationale Betrekkingen, of Geschiedenis van Cultuur en media. Kortom, de Rotterdamse bachelor geschiedenis heeft dus een chronologisch thematische benadering van de geschiedenis met een indeling naar westerse en niet-westerse samenlevingen, vroegmodern en modern. Voorts wordt veel waarde gehecht aan theoretische en methodische vakken met een sociaalwetenschappelijke oriëntatie, de reflectie op de publieksgerichte aspecten van de geschiedbeoefening, en de wereldhistorische benadering. Ook zijn grote vraagstukken die spelen in de actualiteit dikwijls uitgangspunt voor de cursussen. Dat blijkt onder meer uit cursussen waarin de veranderende omgang met het verleden, historische beeldvorming en media centraal staan. 5

6 Enkele voorbeelden van deze historische en sociaalwetenschappelijke benadering in de programma's van de Bachelor Geschiedenis en de Master History of Society zijn: Geschiedenis en sociale wetenschappen (Ba-1) Economische en sociale geschiedenis (Ba-1) Geschiedenis van niet-westerse samenlevingen (Ba-1) Statistiek voor historici (Ba-2) Theorie van de geschiedenis (Ba-2) Geschiedenis en theorie van internationale betrekkingen (Ba-2) De drie themagebieden (Ba-2/3) Methodische keuzevakken (Ba-2/3) Mapping global order (Master) Historical culture in a globalizing world (Master) Publieke opinie in de Nederlanden 1600-heden (Master) Ook uit de gebruikte literatuur spreekt een duidelijk multidisciplinaire benadering. Voorbeeld handboeken bij de cursus Mapping global order in de Master: Herfried Münkler Empires. The Logic of World Domination from Ancient Times to the United States (Polity Press; Cambridge 2007). David B. Abernethy The Dynamics of Global Dominance. European Overseas Empires (Yale University Press 2002). 1 Zie o.a. Jürgen Kocka, 'Gesellschaftlichte Fuktionen der Geschichtswissenschaft', in W. Oelmüller ed., Wozu noch geschichte (München 1977) A.A. van den Braambussche, Theorie van de maatschappijgeschiedenis (Baarn 1985); Peer Vries, 'De zegetocht van de Annales', in H. Beliën en G.J. van Setten ed., Geschiedschrijving in de twintigste eeuw. Discussie zonder eind (Amsterdam 1991)