In een gezin van elf kinderen loopt er allicht één onder, dat wat uit den aard slaat

Transcriptie

1 1 Opening speciale Statenvergadering Limburg 150 jaar 11 mei 2017, Gouvernement aan de Maas In een gezin van elf kinderen loopt er allicht één onder, dat wat uit den aard slaat Zonder dat het hem aan verstandelijke vermogens hapert, weet de knaap de ontwikkeling der anderen niet geheel bij te houden. Hij wil, en doet en denkt in den regel anders dan de andere kinderen. Al is hij niet slechter dan de tien overigen, zeker is het, dat die tien hem meestal laten loopen, zoo ze hem niet uitlachen of erger. Zulk een eigenaardig kind is in de Nederlandse familie de provincie Limburg. Zo beschreef het Literaire Tijdschrift De Gids in 1887 het gezin dat twintig jaar eerder was samengesteld. Niet uit vrije keus, maar door het politieke lot, bepaald door Europese mogendheden. Want het was puur een politiek lot dat ons op 11 mei 1867 in argwanigheid verbond. Ons, in deze een land dat zich al eeuwen aan het vormen was, plus daarnaast, of daarín, een piepjonge provincie. Een piepjonge provincie die door dat land bestempeld in den beginne werd als een ellendig strookje grond Een piepjonge provincie die bewoond werd door mensen die vooral gemeen hadden dat ze regelmatig van nationaliteit veranderden, iets wat hen nu wederom overkwam Een piepjonge provincie die binnen dat nieuw samengestelde gezin, dat Koninkrijk, haar eigen plaats moest zien te veroveren En vandaag nu we haar 150 e verjaardag vieren durf ik te stellen dat ze daar wonderwel in is geslaagd.

2 2 Het toen als lelijk eendje bevonden jongste kind bleek de spreekwoordelijke zwaan te zijn; een zwaan met een eigen sterk herkenbare persoonlijkheid, een zwaan met een eigen raison d être, met een eigen belang tot bestaan Een eigen sterke herkenbare persoonlijkheid zo u wil: identiteit die zich razendsnel heeft ontwikkeld. Vraagt u maar aan onze minister van Binnenlandse Zaken hij is hier: Ronald Plasterk welke drie provincies een té sterke eigen identiteit hebben om te fuseren en hij noemt u: Friesland, Noord- Brabant en: Limburg. Dat is toch niet slecht he, van zo n nakomertje. Al mogen we daarbij natuurlijk best toegeven dat het geen Hollander zijn behoorlijk versterkend werkte bij het vormen van zo n eigen Limburgse identiteit. Maar we zijn door méér gevormd. We zijn ook gevormd door onze buren in wat nu het buitenland heet. Onze altijd nabije buren met wie we vanaf Sint Servaas tot Karel de Grote en Hendrik van Veldeke zoveel historie en cultuur delen. En met wie we tot de dag van vandaag over de grenzen heen de verbinding blijven zoeken We zijn ook gevormd door onze economie. Onze economie die ons telkens uit underdogposities deed ontsnappen. Zoals toen uit het arme agrarische bestaan, en later uit die enorme werkeloosheid na de mijnsluiting Het eiste en leerde ons veerkrachtig te zijn, onszelf telkens weer opnieuw uit te vinden en aan te passen om te komen waar we nu zijn: in de voorhoede, de kopgroep van het land Net zoals we ook gevormd zijn door de diversiteit.

3 3 Zowel de interne diversiteit: de enorme verscheidenheid aan talen er lopen 4 grote en talloze kleine taalgrenzen door onze langgerekte provincie en aan tradities en gebruiken. Verscheidenheid aan opvattingen en kleuren. Maar ook de diversiteit aan afkomst, die hier al rond 1900 vaste grond onder de voeten kreeg door de aantrekkingskracht van de mijnen. Het was hiermee dat hechte gemeenschappen ontstonden. Hechte gemeenschappen met een verenigingsleven en aandacht voor elkaar, waarop we tot op de dag van vandaag teren natuurlijk kan ik nog wel even doorgaan met wat onze persoonlijkheid, onze identiteit heeft gevormd. Maar om in de termen van het De Gids uit 1887 te blijven, kan je ons nog steeds als een eigenaardig kind in het gezin beschouwen. Het wilt, doet en denkt nog steeds anders als het minder recht voor zijn raap is, liever de lieve vrede bewaart, on-hollands gastvrij is, en zijn gevoel voor stijl, élégance, cachet en goede smaak bewaart Maar het kind is óók gegroeid. Het is gegroeid tot het meest internationale kind, dat geen grenzen wil zien maar verbindingen. Het is gegroeid tot één van de drie slimsten van het gezin, door het leggen van verbindingen tussen overheid, ondernemers en overheid. En het is gegroeid tot een kind dat de nationale huishoudkas spekt in plaats van leeg trekt Waarmee ik overigens niet wil zeggen dat dit eigenaardige kind tegenwoordig beter is dan de rest. Nee, dat zou een chauvinistische opmerking zijn die een gevoel van minderwaardigheid maskeert. Nee, het is exact zoals de zojuist hier aangetreden Limburgse Jagers het in hun motto hebben verwoord: Niet beter, wel anders Anders, waardoor het unieke nakomertje in staat was/is het gezin niet alleen groter te maken, maar ook completer, sterker

4 4 Ofwel anno nu zou De Gids het elfde kind mogen beschrijven als een zelfbewuste jongvolwassene die bijzonder goed weet hoe ze de ontwikkeling der anderen moet bijhouden. Als het al niet het gezin de weg wijst Waarbij het dan onze gezamenlijke verantwoordelijkheid is die jongvolwassene te behoeden voor de grote valkuil van de zelfgenoegzaamheid. Te denken dat we er nu wel zijn, muurtje eromheen, glazen stolp erover, feest vieren, en klaar... Die mooie regionale identiteit van aimabele bruggenbouwer over alle mogelijke grenzen heen is namelijk nooit af. Ik spreek dan ook vaak liever over de Limburgse ziel dan over de identiteit. Identiteit vraagt normaliter immers behoud, bescherming, verstarring. Terwijl ònze identiteit, onze ziel, is gevormd door wat we samen hebben meegemaakt, door waar we ons brood mee hebben verdiend, door hoe we ons verhouden tot België, Duitsland, én Holland, door hoe divers onze stambomen lopen, hoe we geloven en ons gedragen. En die ziel, ònze ziel, onze identiteit is daarmee juist een zich ontwikkelende, groeiende identiteit, waar velen bij mogen en kunnen horen. Die identiteit is geen doel op zich, maar bovenal een instrument dat werkt bij de gratie van invloeden van binnenuit én buitenaf. Daar een muur omheen zetten zou hetzelfde effect hebben als Kryptoniet op Superman. Het zou ons net zozeer verslappen en ons ontdoen van onze verworven reden tot bestaan. Onze reden tot bestaan om juist onze sterke verbindende krachten in zetten. Voor ons eigen gezin, voor onze buren, voor ons land en verder daarbuiten Dan is de ambitie om onze verbindende krachten te versterken een geschenk van Limburg aan onszelf, maar ook aan Nederland en Europa. Transitie is een Limburgse traditie heb ik ooit uitgesproken. Vitaliteit en dynamiek zijn dan ook geen wezensvreemde zaken in deze provincie. Kijk maar naar onze 150-jarige geschiedenis. Ik zie het als onze opdracht om - ook of juist als jongere provincie een jeugdig elan te behouden. We moéten vitaal blijven. Een behoorlijke uitdaging aangezien we ook heel erg goed zijn in vergrijzen.

5 5 Ik ben dan ook uitermate trots op de generaties die Limburg hebben opgebouwd, hebben gebracht tot het succes van vandaag. Limburg heeft een aantrekkelijk leefklimaat behouden, maar we moeten ook een paradijs zijn of worden voor de jeugd. Zodat hier geboren jeugd ook hier wil blijven of wil terugkeren na het uitvliegen. Of elders geboren jeugd komt bijdragen aan onze samenleving. We hebben net als in de tijd van de mijnen nu eenmaal iedereen nodig. begon ik met een citaat uit een tijdschrift van toen, laat me dan ook eindigen met een quote uit een tijdschrift van nu. Ontspannen ambitieus, zo typeerde het Volkskrant Magazine het aparte volkje dat ogenschijnlijk leed aan een minderwaardigheidscomplex maar intussen succes op succes boekt. Met behoud van onze quality of life meer willen bereiken voor Limburg, en dus voor Nederland. Ach, Ontspannen ambitieus, daar kan ik me wel in vinden. U ook?