Links: De onverbrande mijnsteenberg Willem Sophia Kerkrade West. Rechts: Minestone seat model 2

Transcriptie

1 MINESTONE PROJECT Connecting the past and the present Een Project van Paul Koenen I.S.M. Gemeente Kerkrade & IBA-Parkstad KORT : Mijn idee is om stadsmeubilair te maken van mijnsteengranulaat. Rode Mijnsteen-granulaat is onstaan door de natuurlijke verbranding van een mijnsteenberg in Europa s oudste steenkolenstad Kerkrade. Duizenden mijnwerkers hebben dit materiaal naar boven gehaald en maken onderdeel uit van dit project. Door objecten te maken met dit materiaal hoop ik niet alleen fysiek en verhalend onzichtbare werelden naar boven te halen maar probeer ook innovatief om te gaan met een bijzonder materiaal afkomstig uit een vergaan industrieel tijdperk. Stelt U zichzelf voor, zittend op een bank gemaakt van gepolijst mijnsteen-beton en Uw smartphone vertelt U dat U op een 500 meter diepe mijnschacht zit. Links: De onverbrande mijnsteenberg Willem Sophia Kerkrade West. Rechts: Minestone seat model 2 Zoals de duizenden steentjes samen met het cement en het water een duurzame binding aangaat zo wil ik met dit project verbindingen tot stand brengen tussen het ondergrondse en het bovengrondse, tussen steden en regio s en landen maar bovenal tussen de mensen die er gewoon even gaan zitten. IBA-Parkstad en de Gemeente Kerkrade hebben inmiddels de eerste 2 banken besteld. Stichting Behoud Mijnhistorie (NL) zeggen de aankoop van een bank toe indien een grotere route bekend is. Plan is na de verkoop van genoeg banken een App en een Web-site te ontwikkelen.

2 Paul Koenen 2017 MINESTONE PROJECT Connecting the past and the present MINESTONE.EU Een Project van Paul Koenen I.S.M. Gemeente Kerkrade & IBA-Parkstad Oorsprong van het idee n.a.v. open Call IBA-Parkstad Attention-project Mijn naam is Paul Koenen en ik ben beeldend kunstenaar. Ik groeide op van 1967 en 1984 boven de mijngangen van de Willem Sophia in Kerkrade-West. Mijn vader was een Brabantse journalist die naar Limburg verhuisde om voor Dagblad De Limburger verslag te doen van de mijnsluitingen. Samen met de mijnindustrie en de daarbij behorende werkgelegenheid, verdwenen destijds ook de vele gebouwen met een duizelingwekkende vastberadenheid en snelheid. Weg werkgelegenheid, weg bakens in het landschap. Mijn vader, Hans Koenen Ruim 30 jaar later werk ik aan een idee waarin de omgeving van mijn jeugd centraal staat. Het verhaal van de deels ondergrondse geschiedenis van de regio wil ik zowel fysiek als narratief naar boven halen. Het Minestone Project is daaruit voortgekomen. De start van het project begon met het samenstellen van een mijnkaart van de Willem Sophia (Kerkrade-West) Deze kaart

3 heb ik over de plattegrond van Kerkrade West gelegd waardoor een route boven de mijngangen ontstaat. Toen ik eind 2015 de omgeving bezocht om dit idee te toetsen, kwam ik uit bij de plek waar ooit de gebouwen stonden van de Willem Sophia. Ik ga vervolgens kijken bij de laatste resten van de mijnsteenberg die al decennia wordt afgegraven en waar ik als kind nog gespeeld heb. Tot mijn verbazing is dat proces van afgraven, zeven en sorteren van de rode (schoon verbrande) mijnsteenslag nog altijd bezig. Sterker nog, de laatste resten van de mijnsteenberg branden nog steeds fase 1 Het Fysiek naar boven halen van de onzichtbare onderwereld boven het Limburgs kolenbekken Al jaren werk ik met geschuurde cementgebonden granulaten (terrazzo) en een nieuw idee ligt letterlijk voor het oprapen. Het idee om een esthetische toepassing te vinden voor een materiaal dat door mijnwerkers zelf naar boven is gehaald is geboren.

4 Ik neem zakken met zogenaamde steenslag mee naar mijn atelier en begin met het maken van talloze terrazzo-proeven. Mijnsteen-terrazzo is niet alleen mooi, maar herbergt ook een collectieve identiteit die recht doet aan de oorsprong van de stad, de mijnwerkers van weleer en aan hun nakomelingen. Terrazzo is een techniek die ook refereert naar de bloeiende mijnjaren. Gangen,gootstenen,doucheruimtes,vloeren, zowel in de mijnen als in de huizen waren zeer normaal in die periode. Doel Het doel van het project is om enkele ondergrondse mijngangen te markeren door op cruciale en/of historische plekken in de omgeving aan de oppervlakte bovenop de mijngangen interactieve banken van mijnsteen te plaatsen. Dat kan gerealiseerd worden in de regio Parkstad maar ook over de grens in Duitsland (Aachener KohlenRevier) en België (Kempen) Door boven het gehele steenkool bekken van Beringen (B) tot Eschweiler (D) bakens te plaatsen zou een gemeenschappelijke geschiedenis een bindmiddel kunnen worden voor een gemeenschappelijke toekomst. De banken worden voorzien van een digitale applicatie, een zgn. I Beacon, die de bezoeker in staat stelt m.b.v. een smartphone informatie in te winnen en te delen over de omgeving en het ondergrondse verhaal dat daarbij hoort. Zo ontstaat een nieuw groeiend netwerk in de ruimere regio, initieel gebaseerd op Parkstad s belangrijke onzichtbare infrastructuur. Door de onzichtbare onderwereld letterlijk en figuurlijk naar boven te halen wordt de omvang van het ondergrondse leven van weleer fysiek gemarkeerd en tastbaar voor bezoekers van de gehele regio ook over de grenzen heen.

5 Idee van de Minestone Seats wordt ondersteund door gemeente Kerkrade en IBA-Parkstad Ontwerp : Paul Koenen De Minestone-bank als object is een plaats van bezinning, opgebouwd uit duizenden kleine steentjes die in het verleden zijn opgegraven, naar boven gebracht en in het heden, gebonden met cement en water een gedenkteken wordt. Het ontwerp zelf is elegant van lijn en heeft de eigenschap van boven niet vlak te zijn zodat het regenwater er meteen afloopt. Kempisch kolenbekken,nl Limburgs kolenbekken en Aachener Revier

6 Nu er een netwerk van banken ontstaan is boven het Kempisch Kolenbekken,het Nederlands Limburgs kolenbekken en het Aachener revier begint fase 2 Fase 2 Het verhalend naar boven halen van de onzichtbare onderwerelden Het onderzoek waarover ik verder wil nadenken is een maatschappelijk beeldende relevantie te vinden tussen de mijngangen en wat er nu boven die mijngangen plaatsvindt. Kan ik een nieuw netwerk maken tussen mensen zoals het netwerk er was onder hen? Is het bijvoorbeeld mogelijk een ondergrondse kaart te leggen over de stadsplattegrond van nu om mensen te sensibiliseren over de oorsprong van de stad? Wat was er toen en is er nog iets van overgebleven? In ieder geval is het gegeven een perfect alibi om mensen in de gehele regio aan te spreken en vragen te stellen over vroeger,over nu, en over de toekomst. De ondergrondse mijngangen kunnen een metafoor worden voor een gemeenschappelijke zoektocht naar samenhang en solidariteit boven het gehele Limburgse Kolenbekken en het Aachener Revier. In dit gedeelte van het project zou ik willen samenwerken met Universiteiten/kunstacademies uit de hele regio. Het maken van verbindingen blijft centraal staan in mijn concept. Paul Koenen Januari 2017