Tweedaagse consultatie met inheemsen en tribale volken

Transcriptie

1 Tweedaagse consultatie met inheemsen en tribale volken Bespreking R- PP resolutie punten 2 en 3 Consultatie met inheemsen en tribale volken April 2013 Lala Rookh

2 Inhoud Inleiding... 3 Agenda... 4 Presentie... 5 Toespraak Thomas Gittens Presentatie Klimaatverandering, REDD+ ; Suriname REDD+ project Presentatie De indiening en het goedkeuringsproces Presentatie Resolutie Presentatie Consultatie en Participatie plan Presentatie VIDS FPIC protocol Resultaten werkgroepen Consultatie en participatie plan Afsluiting dag Dag 2 - Opening Vervolg stappenplan voor een FPIC protocol Resultaten werkgroepen Begroting en beheer Na de lunch Versterking van de overheidscapaciteit Afsluiting dag

3 Inleiding Naar aanleiding van de goedkeuring van Suriname s R- PP oftewel REDD+ voorstel, is er op 29 en 30 april een aanvang gemaakt met het proces om 7 punten op te lossen die bij de goedkeuring zijn opgenomen in een resolutie. Het initiatief voor de meeting is gekomen vanuit het PMT, samen met de VIDS en de VSG. De doelstelling van de meeting is om te praten over een aantal zaken, en om met z n allen op 1 lijn te zitten over zaken te maken met het consultatie en participatie plan voor inheemsen en marrons en over de capaciteit van de overheid in de omgang met de binnenland bewoners. De eerste dag bestaat in de ochtend uit een aantal presentaties over klimaatverandering, het project, over het proces met de Wereld Bank, over de 7 zaken die nog opgelost moeten worden. Na de lunch zijn er werkgroepen waarin er aan 2 punten van de resolutie gewerkt zal worden. De tweede dag wordt er verder gewerkt waar men aan het einde van de eerste dag is gebleven. Men is tot een overeenstemming gekomen over het algemene stappen plan om te komen tot een FPIC protocol. Verder is men ook tot een overeenstemming gekomen over een raamwerk voor het identificeren van de capaciteitsnoden van de overheid in de omgang met inheemsen en marrons. Op 17 Mei tijdens een 3 e Nationale Dialoog zal de groep gedurende twee uren nogmaals bijeenkomen om de laatste zaken omtrent een begroting en het beheer van de begroting te bespreken. De participanten nemen de informatie van 29 en 30 April hieromtrent mee om verder te bespreken en de project organisatie werkt de overige informatie alvast uit voor formele overeenstemming op 17 Mei. 3

4 Agenda Programma voor Twee- daagse consultaties met vertegenwoordigers Inheemsen en Marrons Suriname REDD+ Maandag 29 April 2013 Lallarookh Lallarookhweg Paramaribo Tijd Programma Onderdeel Spreker Inloop Welkom Opening en Doelstelling Toespraak Country Director UNDP Presentaties: 1. Klimaatverandering en REDD+ 2. Het Suriname REDD+ projekt Break 3. De R-PP 4. Indiening en goedkeuringsproces 5. De resolutie van de PC Break 6. Consultatie en Participatie plan 7. Presentatie VIDS Lunch Werkgroepen Plenaire presentatie resultaten en discussie Voorstel programma dag 2 Dr. Thomas Gittens John Lisa John Jerrel Facilitatie team Sluiting 4

5 Presentie Tabel 1. Presentielijst twee- daagse consultatie meeting April Achternaam Naam Organisatie/stam 1 Williams Etta West- Suriname 2 Emanuel Gracia DC - Boven saramacca 3 Bappa Humphrey Maukumau 4 Karwofodi Michel VIDS 5 Jubitana Theo VIDS 6 Jubitana Loreen VIDS 7 Adose Nelson VSG 8 Shanaupe Moses Wayana 9 Bergstroom Robinson Aluku 10 Adelaar Simon Kamisa 11 Akommedi Nebo Kamisa 12 Clemens Rudi Kwinti 13 Clemens Melvin Kwinti 14 Sallons- Mitro Sukarni Meteo Dienst/ PG 15 Aloema- Tokoe Josien OIS 16 Gunther Jona VIDS 17 Aviankoi Jan Aucaans - St. 10 oct Wijnerman L. Makamboa 19 Swedo Bryan St. Witsanti Educatie Centrum 20 Swedo Mikel St. Witsanti 21 Swedo Romeo St. Witsanti 22 Sumter Mayra Min. RO 23 Samsoedien Roline DC 24 Castillion Theresa Min. ATM 25 Khoenkhoen Anuradha UNDP 26 Paansa Bernard Min. NH - GMD 27 Ramdin Madhawi Tropenbos 28 Krisnadath Lilian Min. OW 29 Sotong Patrick Min. RO 30 Petrusi Samuel VSG 31 Donoe Natasia VSG 32 Jacobi Saskia Aluku 33 Jacobi Percival Aluku 34 Willems Wilson Matawai- Sabijugaandy 35 Wabe Alida MCO 36 Aloema Sirito OIS 37 Artist Jose VIDS 38 Van Daal Brenda Uma Holi Taanga 39 Petrusi Stiefen VSG 40 Lewis David C. VIDS 41 Forster Esme Apensa eenheid 42 Babel Hendrik Apensa eenheid 5

6 43 Toetoe J. Wayana - Palumeu 44 Jankipersad B. NIMOS 45 Timpico Sita 46 Najokko Diego 47 Ajaiso P. 6

7 Toespraak Thomas Gittens Dhr. Gittens heet alle aanwezigen welkom. Hij spreekt de hoop uit dat men vandaag goed samen kan werken om tot de werkelijke implementatie van het REDD+ voorbereidingsprogramma te komen. Er zijn voor vandaag 2 punten die besproken zullen worden: Met betrekking tot het opbouwen van de overheidscapaciteit voor het omgaan met zaken omtrent inheemsen en tribale volkeren. Met betrekking tot het proces voor toekomstige consultatie en participatie. Dhr. Gittens vertelt dat hij erbij was op de bijeenkomst in Washington en heeft mee mogen maken hoe men tot de resolutie is gekomen. Hij ziet deze meeting als een goede mogelijkheid om met een ieder goed te praten over de punten die aangepakt moeten worden. De bijeenkomst in Washington was een grote bijeenkomst, waar een delegatie van de Surinaamse overheid aanwezig was onder leiding van John Goedschalk, maar ook de VSG en de VIDS waren vertegenwoordigd. In de gesprekken daar, werd er gezegd dat de overheid niet actief genoeg is in het uitvoeren van het Saramakka Vonnis en met de rechten van de inheemsen en tribale volkeren. De VIDS en de VSG stonden sterk op dit punt, maar het was op de bijeenkomst duidelijk dat als niemand een beetje ingaf, de goedkeuring voor het document niet zou komen. Er is besloten om het punt in de resolutie op te nemen als een proces om uiteindelijk te komen tot een oplossing. Verder geeft hij aan dat er wat vooruitgang was met de delegatie van Suriname. Er was een zekere bereidheid vanuit de Surinaamse delegatie om de zaken waarover men het oneens was op te pakken. Dhr. Gittens feliciteert het team met de goedkeuring, maar ook de vertegenwoordigers van de binnenland bewoners. Hij drukt de mensen op het hart om met elkaar in dialoog te blijven om deze zaken op te lossen. De UNDP gelooft dat de taal die is gebruikt in de resolutie omtrent het Saramakka vonnis sterke taal is. Het legt duidelijk een verantwoordelijkheid bij de UNDP om de uitvoering vam het Saramakka Vonnis te ondersteunen. Dit punt 4 over het Saramakka vonnis houdt ook in dat de principes van de VN declaratie over de rechten van inheemsen en tribale volken, gerespecteerd moeten worden. Dit houdt in, dat de mensen betrokken worden, dat de collectieve rechten gerespecteerd worden en dat men zich houdt aan het FPIC principe. De UNDP staat gedurende deze consultatie helemaal achter de mensen en heeft de verplichting om naar deze zaken te kijken. De UNDP ondersteunt de mensen om te komen tot een oplossing en om te komen tot duurzaam bosbeheer in Suriname. 7

8 1.1 Presentatie Klimaatverandering en REDD+ ; Suriname REDD+ project John Goedschalk vraagt aan de participanten waar men wil beginnen met praten, omdat hij niet te veel herhaling wil. Er is besloten om kort te praten over klimaatverandering. Klimaatverandering is een significante en blijvende verandering in het klimaatsysteem. Door de komst van auto s en fabrieken is het hele weer systeem veranderd. Het gaat hierbij niet over 1 jaar, maar over vele jaren. Hij vertelt dat deze veranderingen komen door menselijke activiteiten. Hierdoor neemt de hoeveelheid CO2 toe. Er was vroeger ook al CO2 want dit is nodig op aarde. Maar de laatste jaren is dit heel erg toegenomen. Hierdoor zijn er de afgelopen jaren heel wat veranderingen merkbaar, zoals de hoeveelheid neerslag, en extreme temperaturen. De bedreigingen van klimaatverandering worden steeds groter, zoals zee spiegel stijging. Ook in Suriname zijn de effecten van klimaatverandering merkbaar in de vorm van rukwinden, erosie van de kust en mislukte oogsten. De wereld is al jaren bezig met onderzoek naar klimaatverandering en met het zoeken naar beleidsoplossingen. In deze context is het klimaatverdrag gesloten. Op een gegeven moment kwam men tot de ontdekking dat ontbossing ook bijdraagt aan klimaatverandering. Toen is men gekomen tot de conclusie dat er wat aan gedaan moet worden. Zo is men gekomen tot REDD+. Dit staat voor het verminderen van uitstoot door ontbossing en bosbeschadiging. De + is er later bijgekomen voor landen zoals Suriname met veel bos. Het staat voor duurzaam bosbeheer, natuurbescherming en het bevorderen van de koolstof opslag. De gedachte achter REDD+ voor landen zoals Suriname is dat er financiële compensatie komt als men aan bepaalde voorwaarden voldoet in het gebruik van het bos. Dit mechanisme houdt een aantal stappen in: 1. De voorbereidingsfase, waarbij er een strategie wordt ontwikkeld en waarbij informatie wordt uitgewissel. 2. Het uitvoeren van voorbereidingsactiviteiten, zoals het versterken van de capaciteit 3. Het uiteindelijk opzetten van een REDD+ programma In de eerste fase schrijft een land een voorstel voor hoe zij denken om te zullen gaan met hun bos in de komende jaren. Hierin worden ook een aantal strategie opties besproken, zoals het aanpassen van regelgeving voor houtkap of mijnbouw. Suriname is in het programma van de Wereld Bank begonnen met het ontwikkelen van haar REDD+ voorstel. Vragen/opmerkingen vanuit de groep Lilian Krisnadath Min. OW: Is de uitstoot van CO 2 de enige oorzaak van klimaatverandering of zijn er ook natuurlijke oorzaken? Als de natuurlijke processen plus de menselijke activiteiten dit veroorzaken, hoe ga je klimaatverandering tegenhouden? Ga je maatregelen treffen? Antwoord vanuit het PMT John Goedschalk: Er zijn een heleboel zaken die al een natuurlijk klimaatveranderingsproces met zich mee zouden brengen. Wat we nu zien, is dat de dichtheid van de particles in de lucht te hoog is. En dit gebeurt bovenop de natuurlijke oorzaken. 8

9 Mr. Weinerman Nieuw Koffiekamp: Onder bosbescherming versta ik dat als je bos weghaalt, dat je het opnieuw moet beplanten. Begrijp ik het goed? Is er een wet dat als je het bos weghaalt dat je het weer terug moet planten? De grote bedrijven zijn al bezig in het bos. Zijn er op die plekken al regels dat ze het bos terugplanten? Want er zijn vijf grote maatschappijen hier, die heel diep in de grond werken. Hoe gaat men daarmee om, want als het zo diep is, is het moeilijk om weer te planten. Als de kleinschalige goudwinners terug zouden planten en ze krijgen geen geld dan is het niet eerlijk als de grote bedrijven dit niet doen. Wat we nu zien is antropogene klimaatverandering, veroorzaakt door menselijke activiteiten. Je kan het niet stoppen, want het gebeurt al. Maar je kan maatregelen treffen. Als je iets doet wat niet goed is, moet je ophouden het te doen. Suriname wil zich ontwikkelen, maar het wil ook het bos beschermen. Als we er op een juiste manier mee omgaan en er ook nog geld voor kunnen krijgen is het een andere manier om naar ontwikkeling te kijken. John Goedschalk: Bosbescherming is het bos laten zoals het er staat. Je kan wel wat eraan doen, maar dit is moeilijk. REDD+ wil niet zeggen dat je geen goud meer mag winnen. Als voorbeeld: de uitbreiding van IAMGold is ha, en Suriname heeft 14 miljoen hectare. Dus dit deel is 0.13% van het hele bos, maar de opbrengsten voor de staat zijn 700 miljoen SRD. Dus REDD+ wil zeggen dat je niet zomaar overal kan gaan kappen. Het is moeilijk om te zien waar men op kleine schaal bezig is, maar deze grote maatschappijen zijn goed zichtbaar. Dus REDD+ zegt: kijk goed wat je doet en hoe je het doet. Als je het op de beste manier mogelijk doet, dan zoek je het evenwicht tussen ontwikkeling en bosbescherming. Er is nu een wet die zegt dat je maar 25m3 mag weghalen. Wat we doen in dit project is kijken hoe we dit kunnen gaan doen. Want met die 25m3 moet je ook eerst inventariseren wat je wel en niet weg mag halen. Maar deze regels zijn er nog niet voor de kleinschalige goudwinners. Daar willen we naar gaan kijken. Maar dat is een proces. We hebben het nu uitgeschreven in een plan, maar het neemt tijd om het proces uit te gaan voeren en dit kan een aantal jaren duren. Kapitein Wilson Willems: Voordat ik mijn vraag stel, deel ik mee dat de granman de groeten stuurt aan het project. Ik vind het goed dat we vandaag praten met de binnenland bewoners. Alles moet duidelijk zijn. Misschien zijn niet alle woorden precies vertaald, maar het is goed zoals het nu verloopt. Onze [ouderen] hebben al voor het bos gezorgd. Het is aan ons om te gaan kijken hoe we REDD+ kunnen gaan doen. Wij hebben geleerd dat de bomen leven. We moeten vandaag niet wachten met vragen stellen, maar we moeten het hier bespreken. Wij zijn niet de boosdoeners, dat zijn al die concessies die worden uitgegeven in het binnenland. Als er iemand van de overheid hier is, dan wil ik vragen wie de boosdoener van vernietiging van het John Goedschalk: Op de Wereld zijn er grote landen die boosdoeners zijn. Maar hier in Suriname hebben we als een van de weinige landen veel bos, en dit bos neemt de uitstoot op. Suriname is niet de boosdoener op de Wereld. Maar in Suriname, is de boosdoener van vernietiging van het bos: gebrek aan planning. Omdat er geen plan is, worden er overal concessies uitgegeven. Als voorbeeld: de houtconcessie is niet het probleem. In 1992 is er vastgesteld waar er houtkap plaatsvindt en zijn er regels opgezet. De structuur en het proces is goed. Maar dit is er nog niet voor goudwinning. Dit moet nog komen. Er worden zelfs goudconcessies 9

10 bos is. Ik wil de overheid vragen, wie in het binnenland woont. Want we hebben een systeem van kapiteins en basias met regels die de overheid ons heeft gegeven. Maar waarom praat de overheid niet met ons wanneer er concessies worden uitgegeven. Wij wonen al honderden jaren in het bos en beschermen het, dus voordat er concessies uitgegeven worden moet er met ons gesproken worden. Daarom zeg ik dat de overheid de boosdoener is, omdat ze niet met ons praten. En dat is een groot probleem. Deze vraag hebben mij mensen gesteld. D.C. Samsoedien: Het verhaal van de concessie is de essentie. Maar wanneer er een concessie moet worden uitgegeven, moet het ministerie van NH eerst advies geven. En dat advies gaat via de DC van het gebied. Dat wil zeggen dat de DC moet gaan kijken in het gebied wat er gebeurt en kan dan zeggen wie er woont en of er al concessies zijn in het gebied. Het probleem in de stad is, dat de ambtenaren niet wachten op het advies van het commissariaat. Want in de brief van de ambtenaren staat er dat er binnen 4 weken een reactie moet komen. Dan is er ook nog het probleem dat de brieven laat aankomen, omdat het zogenaamd ver is. Kijk naar SBB; zij hebben een systeem met regels voor het kappen van hout. Daar doen zij aan natuurlijke herbebossing. Maar daarom is de Ordening Goudsector is, om deze zaken te bespreken. Zolang er geen communicatie is, kan het niet opgelost worden. Ze zijn nog niet zo ver, maar zijn er wel mee bezig. Niet iedereen is zover dat ze op een bepaald niveau denken. Je hebt mensen die het in de war gooien, omdat zij er voordeel aan hebbend dat dit gebeurt. Jan Aviankoi: Ik ondersteun de kapitein in zijn verhaal. Wat de kapitein heeft verteld staat in relatie tot de grondenrechten. Als je kijkt op de kaart zijn er in heel Suriname concessies uitgegeven. Als we praten in deze meeting kijken we naar oplossingen. De grondenrechten zijn belangrijk, omdat men doorgaat met plannen als het in algemeen belang is. Josien Aloema: We moeten duidelijk praten vandaag. De overheid is de boosdoener. Zij geven concessies uit in de gebieden waar we leven. Daarom zijn onze rechten zo belangrijk, zodat onze levenswijze ook beschermd worden. Alles heeft leven in het bos, en wij weten hoe we daar moeten leven. Wij worden niet betaald voor het werk wat we doen, het zijn de mensen uit de stad die uitgegeven in hetzelfde gebied als houtconcessies. Omdat het plan er niet is, en de communicatie ontbreekt. De regelgeving en de controle ontbreekt nog. John Goedschalk: Alles wat er vandaag wordt gezegd wordt opgeschreven. Vandaag gaan we geen oplossing vinden voor grondenrechten. Wat er wordt gezegd kan bijdragen aan het REDD+ verhaal. We zijn nu in de fase waarin we het document schrijven. De enige garantie die ik nu kan geven is dat als we niet doen wat er in het document staat dat het programma stopt. 10

11 de voordelen eruit halen. Wij zetten de strijd voort die onze ouderen al jaren voeren. We hebben geen gehoor aan wat we zeggen. Nelson Adose Een van de punten die we vandaag hebben gehoord is het Saramaka Vonnis en hoe het te maken heeft met REDD+. Als het Vonnis niet is uitgevoerd, hoe gaan we met REDD+ verder in het binnenland gebied? Als het project wordt goedgekeurd hoe gaan we het geld verdelen? Kunt u het verhaal van Brazilië nog even duidelijk vertellen? Kapitein Wilson Willems: Wij in het binnenland kappen open om van alles te planten. Wanneer we de rijst oogsten, planten we op hetzelfde stuk pinda. Wanneer we naar een andere kostgrond gaan, dan laten we het oude grondje zodat het bos terug groeit en mijn kinderen datzelfde stuk kunnen gebruiken. John Goedschalk: Als we kijken naar de stappen van REDD+; dan wil de Wereld Bank dat we eerst een aantal zaken op orde krijgen. Pas in de derde fase komt het geld. Nu zijn we bij de eerste stap. Wat u allemaal verteld is nodig om naar de derde stap te gaan. Maar we kunnen niet meer wachten, we moeten doorgaan. Dat was over het Vonnis. De Wereld Bank heeft gezegd dat in het voorstel duidelijk moet staan hoe het Vonnis gerelateerd is aan REDD+. Dit gaan we doen, maar daarna gaat het proces juridisch uitgezocht worden door o.a. de UNDP. Het geld dat gaat komen, gaat precies dat doen. Mayra Sumter: In Brazilië, planten ze veel gewassen samen. In Suriname kan hier ook naar gekeken worden, bijvoorbeeld met cassave en pinda. Maar soms kunnen bepaalde gewassen niet samen groeien omdat ze zon nodig hebben bijvoorbeeld en komen te staan in de schaduw van andere planten. 11

12 1.2 Presentatie De indiening en het goedkeuringsproces De presentatie laat het goedkeuringsproces zien dat is doorlopen sinds 23 Februari. Aan de hand van de input en commentaren die zijn ontvangen gedurende de lokale en nationale dialogen en de project groep meetings, en aan de hand van technische informatie is de R- PP aangepast en ingediend op 23 Februari. Vervolgens is het gepresenteerd voor de Wereld Bank in Washington en verdedigd voor de lidlanden. Er is behalve vanuit het PMT ook een korte toespraak geweest van mw. Ifna Vrede die namens het Marron Vrouwen Netwerk heeft verteld hoe zij het proces tot nu toe heeft ervaren en wat REDD+ kan betekenen voor haar organisatie en voor het binnenland. Ook heeft de voorzitter van de VIDS een statement gegeven namens de inheemsen van Suriname. Na de presentaties werd de R- PP zowel plenair als in werkgroepen. De werkgroepen bestonden uit lidlanden zoals Duitsland en Amerika, maar ook uit vertegenwoordigers van NGO s, twee facilitators van de Wereld Bank, de Surinaamse delegatie en vertegenwoordigers van de VIDS en VSG. Tijdens de werkgroepen zijn er lange discussies gehouden over zaken waar men het niet over eens was. Het doel van de werkgroepen was om te komen tot een resolutie waarover alle lidlanden in plenair goedkeuring moeten geven. Uiteindelijk is men na twee dagen tot een overeenstemming gekomen met betrekking tot de resolutie, die op dat moment 7 punten telde. De bedoeling van de punten in de resolutie is dat ze binnen een paar maanden opgelost kunnen worden en niet dat het een jaar of langer zal duren. Deze 7 punten zullen later op de ochtend verder uitgelegd worden. Op 21 Maart 2013 is Suriname s REDD+ voorstel goedgekeurd. Omdat het huidige project eindigt in Juni is er een plan van aanpak opgesteld waarbij er: Een tweedaagse bijeenkomst zal plaatsvinden met vertegenwoordigers van het binnenland Kort onderzoek wordt gedaan naar een aantal technische thema s die aangepast moeten worden. Een Nationale Dialoog waarbij de stakeholders geupdate worden over de indiening en zullen een beter beeld krijgen van hoe de voorbereidingsfase te werk zal gaan. De aangepaste R- PP wordt op 24 Mei ingediend, waarna de Wereld Bank deze intern zal controleren en eventueel terugkoppelen met Suriname. Vervolgens zal het document gepubliceerd worden op de website en kunnen lidlanden en NGO s gedurende 14 dagen commentaar geven op de 7 punten die zijn opgelost. Indien er geen tegenspraak is het goedkeuringsproces compleet en zal er een zogeheten transitie periode zijn van Juli 2013 tot begin 2014; voorafgaand aan de implementatie van de R- PP. Over deze transitie periode zal er later op de ochtend ook gesproken worden. Gedurende deze periode zal er onder andere een beoordeling door de UNDP komen of alles wat er in het document staat overeenkomt met de werkelijkheid. Hierna kunnen de fondsen toegewezen worden. Dat wil zeggen dat er in het voorjaar van 2014 gestart zal worden met implementatie van de R- PP. Indien er wel tegenspraak komt gedurende de 14 dagen, zal er opnieuw verdedigd moeten worden en eventueel naar oplossingen gezocht worden. Dit zal zo door gaan tot er geen tegenspraak meer is. 12

13 Vragen vanuit de groep Kapitein Humphrey Bappa: Wat ik heb begrepen is dat de regering bepaalde groepen uit het binnenland heeft betrokken in het REDD+ proces. Dus er is ook een bijdrage geweest vanuit de gemeenschap. Er zijn 7 punten die eerst duidelijk moeten worden, voordat we verder gaan. Antwoord vanuit het PMT Jerrel Pinas: De 7 punten komen gelijk. 13

14 1.3 Presentatie Resolutie De presentatie vertelt over de 7 zaken die opgelost moeten worden voor het document opnieuw wordt ingediend. Deze zijn als volgt: 1. Bekijk het gebruik van simpele indicatoren om bosdegradatie te onderzoeken. 2. Verwerk, in samenwerking met vertegenwoordigers van Inheemsen en in stamverband levende mensen, in het werkplan in component 1.c van de R- PP, een proces om de behoeften te identificeren voor de capaciteitsversterking van overheidsinstituten als het gaat om zaken aangaande Inheemsen en in stamverband levende mensen. 3. Pas de R- PP aan om, een aangepast proces te beschrijven waaruit blijkt dat gezamenlijk met vertegenwoordigers van Inheemsen en in stamverband levende mensen ontworpen wordt: a. een plan voor de lopende consultatie en participatie activiteiten met de garantie dat er voldoende budget is voor de uitvoering van dit plan en; b. een budgetcomponent in het project document om de geïdentificeerde activiteiten te ondersteunen en dat beheerd en uitgevoerd worden door vertegenwoordigers van Inheemsen en in stamverband levende mensen. 4. Herschrijf de R- PP om aan te geven dat het Samaaka Vonnis van de Inter- Amerikaans Gerechtshof voor Mensenrechten en rechten van Inheemse en Tribale volkeren gevolgen zal hebben voor REDD+ in Suriname. UNDP zal tijdens de uitvoering van haar due diligence, een evaluatie moeten doen van die gevolgen en die aanbevelingen verwerken in het project document in samenwerking met de overheid en vertegenwoordigers inheemse en tribale volkeren. 5. Pas de voorgestelde opties voor een grievance mechanisme (klachten mechanisme) aan, waarin op genomen wordt direct en effectief handelen en de mogelijkheid om in beroep te kunnen gaan en die moeten in lijn zijn met de concept UNDP/Wereld Bank richtlijnen voor Grievance Mechanisms. 6. Pas de tekst in de R- PP aan die gaat over het SESA proces en de ESMF, zodat die in lijn is met de FCPF Common Approach en voor Milieu en Sociale Waarborgen voor Multiple Delivery Partners. 7. Pas de beheers sectie van de R- PP aan waarin de discussie over potentiele REDD+ anti- corruptie maatregelen staan, die gebaseerd zijn op een literatuurstudie en stel een onderzoek voor haalbare verminderingsmaatregelen voor, tijdens de uitvoering van de R- PP. 14

15 Vragen vanuit de groep Nelson Adose: Kunt u uitleggen hoe het bos haar waarde verliest? Omdat dit te maken heeft de grondenrechten. Dat is hoe u het begrijpt; maar voor ons in het binnenland zijn er verschillende manieren waarop het bos waarde verliest. Hoe gaat u daarmee om? Robinson Bergstroom: Toen we in Kwamalasamutu waren hebben we een uur lang gevaren en vervolgens een uur gelopen in het bos. Tijdens het lopen, hebben we niet een keer vogels gehoord, of dieren gezien of bepaalde boomsoorten. Hoe bepaal je de waarde van het bos? Antwoord vanuit het PMT John Goedcshalk: Wat hier wordt bedoeld is dat het bos door bepaalde activiteiten koolstof kwijtraakt. Het verliest haar waarde in REDD+, niet in alle aspecten. Jerrel Pinas: Wanneer we het hier hebben over bosverarming, hebben we het over wat anders. Wat u zegt is allemaal waar, over watervervuiling enzovoorts. Hier hebben we het over de kracht van het bos om de koolstof vast te houden. Kapitein Humphrey Bappa: Wat ik zie, is alles wat we hier zien, dat dit allemaal al staat in het vonnis. Als REDD+ gaat werken, moet het rekening houden met het vonnis. En als er iets is wat niet werkt, dan moet de overheid met ons komen praten. 15

16 1.4 Presentatie Consultatie en Participatie plan In het project was het doel het schrijven van een REDD+ voorstel. Het document bestaat uit verschillende onderdelen, zoals het praten met elkaar over wat de dingen zijn die dicht bij ons liggen. Het consultatie en participatie plan houdt in hoe we met elkaar gaan praten en waarover. Het is belangrijk om vast te stellen hoe we gaan praten, waar we gaan praten, met wie en waarover. Alles moet cultureel gepast zijn. Uiteindelijk is het de bedoeling om te komen tot gezamenlijke besluitvorming. Wat we vandaag willen doen is de stappen identificeren om te komen tot een plan. Vragen vanuit de groep Kapitein Stiefen Petrusi: Er is een basis plan voor het betrekken van alle groepen. Als we vandaag en morgen klaar zijn met werken, moet er zekerheid voor de binnenland bewoners komen. Als alles in de wet is opgenomen, zou dit allemaal niet zo moeilijk zijn. REDD+ zegt wat over hoe we het gebied willen ontwikkelen, maar het geeft geen zekerheid, hoeveel er ook op papier staat. Wij als binnenlandbewoners, zijn inwoners van Suriname en willen trouwen met de regering. REDD+ is niet het probleem. Als we geen zekerheid krijgen, dan moet REDD+ de regering laten zien dat er consultaties zijn geweest, en dat dit de uitkomst is ervan. Er zijn kapiteins, basia s en gramnans; alles moet met respect gebeuren en op de juiste plaats. Wanneer we gaan zitten in werkgroepen, moet duidelijk worden dat we eerst zekerheid willen. Zet geen datum op het document, laat onze rechten eerst opgenomen in de wet voordat we REDD+ doen. Dan sturen we het naar de Wereld Bank en halen we geld binnen. Antwoord vanuit het PMT 16

17 1.5 Presentatie VIDS FPIC protocol Het protocol houdt in dat er volledige participatie is. Dat wil zeggen, dat je vanaf het begin tot het eind volledig wordt betrokken. Als er een project komt in het leefgebied van de binnenlandbewoners, moet men mee kunnen praten vanaf het begin en moet wat er gezegd wordt meegenomen worden. FPIC staat voor: Free Vrijelijk; niemand mag u beïnvloeden. Prior Informatie moet vooraf gegeven worden. Informed Alle informatie moet beschikbaar zijn. Consent Toestemming of instemming moet gegeven worden. Bij FPIC gaat het om de manier waarop u informatie ontvangt en geeft; de culturele, sociale, milieu en economische aspecten moeten gerespecteerd worden; de locatie is daarbij ook van belang. Bij het geven van toestemming kan er ook nee gezegd worden, of onderhandeld worden. De informatie die in het protocol voor West Suriname is gebruikt komt o.a. van de inheemsen in Canada. Er is daar veel mijnbouw, maar ook heeft Canada een bedrijf dat bauxiet wint in West Suriname. In Canada zijn de grondenrechten geregeld. Hier in Suriname nog niet, maar er zijn internationaal wel regels. In West Suriname wordt er samengewerkt met Suralco en Billiton. Voorheen werd er nauwelijks gesproken met de mensen en als er gesproken werd dan was het met ingewikkeld taalgebruik. Men wilde echter dat het anders zou gaan. Het proces heeft tijd gekost, en niet iedereen wist ook gelijk hoe het zou werken. Maar omdat het een internationaal bedrijf betreft moeten ze zich aan internationale regelgeving houden. Ook in Para is er een protocol gemaakt samen met Tropenbos en de dorpen in het Carolina gebied, omdat Tropenbos een onderzoek wilde doen in het gebied. Men heeft toen samengezeten om te horen hoe men bv. contact op kan nemen met de dorpen. Bij informatie uitwisseling is het ook mogelijk voor de betreffende dorpen om zelf informatie te gaan zoeken bij andere groepen. Vragen vanuit de groep DC Samsoedin: Als je werkt met een protocol moet het toch bekrachtigd worden? Is die van Para al bekrachtigd? Antwoord vanuit het PMT Jose Artist: Die van Para was opgesteld vanwege Tropenbos, omdat zij een onderzoek wilden doen in het gebied. Er werden afspraken gemaakt over de onderzoeksactiviteiten, deelname en presentaties aan de dorpen. In West Suriname betreft het internationale organisaties die geen overeenkomst mogen teken als non- overheid, waarin staat dat de rechten wettelijk erkent moeten worden. Maar zij kunnen wel samenwerken door te erkennen dat de inheemsen grondenrechten hebben. Zij moeten ook voldoen aan hun eigen internationale regels. Zij hebben dus toegezegd dat ze samen willen werken 17

18 met de inheemsen alsof zij gronden rechten hebben. Kapitein Wilson Willems: De uitleg van de mevrouw was goed. Maar kapitein Petrusi heeft het ook al gezegd. Maar laten we duidelijk hebben dat REDD+ niet het probleem is. Anders zijn we over 20 jaar nog bezig met praten. We hebben geen grondenrechten. Maar we willen met elkaar praten zonder problemen. Dat gaat alleen komen als de grondenrechten komen. We gaan pas een stap vooruit als we onze grondenrechten krijgen. REDD+ is goed, omdat we met elkaar praten. Maar het binnenland zegt, dat zolang we onze rechten niet hebben we niet vooruitgaan. 1.6 Resultaten werkgroepen Consultatie en participatie plan Consultatie en Participatie Groep 1: (Rudi Clemens) Traditionele structuren gebruiken voor REDD+ activiteit Ondersteuning aan het traditioneel gezag financieel, versterking om het proces uit te voeren Voldoende tijd voor de uitvoering om te praten met de dorpelingen en om de informatie terug te brengen Voldoende informatie over het onderwerp - Evaluatie en bijstelling van het proces Om het proces op een goeie manier uit te voeren. Als er iets is waarover de overheid moet praten dan is de traditionele structuur er om de overheid te ondersteunen. Bij de stammen heb je de Granman of de hoogste gezagdrager. Hij weet hoe hij de boodschap verder kan brengen bij de mensen. Groep 2: (Kapitein Lewis) Stap1 : Pre- consultatie/awareness met hoofden en structuur van de stam Iedereen van het dorp moet geïnformeerd zijn. Als mensen naar de stad moeten komen, dan komen er misschien 3 of 4 mensen. o Beeldmateriaal moet gebruikt worden. o Posters gebruik voor het overbrengen van informatie o Concept protocollen (van andere gebieden) Stap 2: Dorpsbespreking (intern) en finalizatie. o Het belang van het protocol moet goed uitgelegd worden, gevolgd door het concept en de geodkeuring door de stam/regio. o Het dorp komt bijeen op een centrale plek, waar er uitleg komt die rekening houdt met verschillende kennis niveaus o Financiele/budget analyse o Een gedegen uitleg o Ondersteuning moet komen door de VIDS en andere organisaties en/of minimaal 4 personen van het dorp waaronder de Kapitein, de basja, de organisatie en jongeren organisatie. 18

19 De ondersteuning kan verschillen tussen de inheemsen en marrons, omdat de inheemsen in de kustvlakten geen Granman hebben maar kapiteins. Daar kan er dus gebruik kunnen maken van organisaties als de VIDS. Het protocol is ook een soort beveiliging dat besluitvorming gezamenlijk gebeurt, omdat je je moet houden aan het protocol en niet zomaar beslissingen kan nemen. Groep 3: (Kapitein Stiefen Petrusi) Communicatie - o Elk dorp heeft een eigen manier om te communiceren. o De communicatie tussen de overheid en de binnenland gemeenschappen moet verbeterd worden. Ook de communicatie in de eigen regio moet verbeterd worden. Ratificatie ILO- 169 o Dit is van belang voor allen die in stamverband leven. Het heeft te maken met de rechten van in stam levende volken. Dit is ook relevant voor REDD+ en wordt al jaren om gevraagd door de inheemsen en tribale volkeren. Respect en erkenning voor de leefwijze van de binnenland bewoners o Wanneer men naar het binnenland gaat moet men begrijpen en erkennen dat zaken op een bepaalde manier gaan. Gezamenlijke verantwoordelijkheid o Er is geen zekerheid; de binnenland bewoners willen trouwen met de overheid. Grondenrechten o Elke plek heeft hun eigen levenswijze en eigen gebruiken. Daarom moeten de rechten gerespecteerd worden. FPIC protocol moet beter uitgewerkt worden. o We zetten zaken op papier, maar iedereen moet het begrijpen zodat we kunnen onderhandelen als bedrijven komen. Groep 4: (Jose Artist) De vraag was: welke stappen zijn nodig om te komen tot een consultatie en participatie plan? Het belangrijkste uitgangspunt is de rechten van de inheemsen en tribale volken Er moet rekening gehouden worden met de cultuur en de structuur van de inheemsen en tribale volken. Zoveel mogelijk proberen alle dorpen te consulteren zodat iedereen de gelegenheid krijgt om zijn mening te geven in zijn vertrouwde omgeving. Indien nodig met clustering. Daarvoor is er voorkennis nodig van het gebied van over de mensen. Er moet rekening gehouden worden met de taal; zodat alles verstaanbaar wordt gemaakt voor de mensen. De overheid moet voldoende geld en tijd stoppen in de consultaties. Mensen moeten opgeleid worden om de informatie te delen. Wat soms ook voorkomt is dat de kapitein zelf geen goed contact heeft met de gemeenschap. En om dit probleem te voorkomen willen we ook dat uitnodiging behalve via de organisatie ook rechtstreeks komt. Er moet goed gekeken worden wie wordt aangesproken en hoeveel dorpelingen naar deze persoon luistert. Wanneer we het hebben over gemeenschap dan is het belangrijk om te weten dat men werkt in Lo s. En in elke lo heb je verschillende families. En als de overheid komt moeten ze weten welke lo s er zijn; bijvoorbeeld als het gaat om gemeenschapsbos. Dan worden de structuren van de lo s overschreden. Als er een derde partij komt, moeten ze de lo van een bepaald gebied om toestemming vragen. 19

20 Afsluiting dag 1 Dhr. Goedschalk bedankt een ieder voor het harde werk van de dag. De tweede dag zal er meer tijd zijn om te werken en te luisteren naar elkaar. Het belangrijkste is dat we begrijpen waar we het over het hebben. 20

21 Dag 2 - Opening De tweede dag wordt geopend met een samenvatting van dag 1 en een overzicht van dag 2. Er moet aan de hand van de resultaten van de eerste dag: een stappenplan komen voor het consultatie en participatie plan besproken worden hoe te komen tot een begroting besproken worden hoe te komen tot beheer van zo n begroting een stappenplan komen voor het identificeren wat de overheid ontbreekt aan capaciteitsnoden als het gaat om inheemsen en tribale volkeren 2.1 Vervolg stappenplan voor een FPIC protocol Samenvatting van dag 1: De gedachtegang is dat er per stam/regio een FPIC protocol opgesteld moet worden, welke onderdeel zal zijn van het consultatie en participatie plan. Stap 1. Pre- consultatie; het bewustzijn (awareness) vergroten via hoofden en traditionele structuur van de stam; De organisatie/project trekker moet voorkennis hebben van het gebied en over de mensen; bv. omtrent de structuren van de lo s bv. met beeldmateriaal en posters en concept protocollen Er moet voldoende informatie beschikbaar zijn voor de mensen Stap 2. Krutu over het FPIC protocol: het belang ervan en invulling geven eraan Er moet een gedegen uitleg zijn Er moeten respect en erkenning zijn voor de leefwijze van de binnenland bewoners Dit kan met ondersteuning van organisaties zoals de VIDS; uitnodigingen moeten ook rechtstreeks gestuurd worden. Er moet rekening gehouden worden met de taal en cultuur van de mensen Zoveel mogelijk dorpen; indien nodig met clustering Stap 3. Interne dorpsbespreking Er moet ondersteuning aan het traditioneel gezag zijn (bv financieel, versterking) Er moet voldoende tijd zijn voor de uitvoering/ om alle informatie terug te brengen Stap 4. Finalizatie: overeenstemming en goedkeuring van protocol door de stam/regio Zaken moeten op papier gezet worden om de onderhandelingspositie van de binnenland bewoners te versterken. De overheid moet voldoende tijd en geld stoppen in de consultaties Mensen moeten opgeleid worden om de informatie te delen en het belang van het protocol te kunnen benadrukken Stap 5. Evaluatie en eventueel bijstellen van het proces Vragen vanuit de groep Rudi Clemens: Stappen 1+2 kunnen makkelijker. Als je via het Kabinet gaat om contact te zoeken, dan kunnen zij gelijk alle organisaties in 1 keer bereiken. Dan hoef je niet in een voor een langs te gaan. Jan Aviankoi: Het Kabinet van de stam is niet te onderschatten, zij zijn dagelijks het bestuur van de stam. Er is bij de aucaners ook Antwoord vanuit het PMT 21

22 een belangrijke organisatie. De DC heeft een belangrijke taak bij het contact met het bestuur. Men moet deze niet onderschatten, er zijn ook juristen en advocaten. Misschien gebeurt het dat morgen een dokterandes Granman is. Kapitein Wilson Willems: De boodschap die in de stad wordt gegeven moet op de juiste manier naar de Granman gaan. Dan kan er in het dorp verder besproken worden. Ik ben de voorzitter van het Kabinet van de Matawai; de Granman. Jan Aviankoi: Het dorp, de residentie van de Granman is waar de dagelijkse beslissingen worden genomen. Daarom noemen we het een kabinet, omdat de overheid er een secretaris bij heeft gezet. De Granman kan iemand afvaardigen om te komen praten in de stad en de boodschap direct terug te brengen naar de Granman. Daarna kan het REDD+ project komen om alles goed uit te leggen. Als dat niet gebeurt kan men ook de Granman een brief schrijven. Kapitein Michel Karwofodi: We hebben het over het stappenplan en steeds over het hoogste gezag. Dus alles moet via de Granman of Hoofd Kapitein en van daar kan het verder gaan. Saskia Jacobi: Ik ben wel afgevaardigd door de Granman. Hij heeft een brief ontvangen en heeft mij afgevaardigd. Dus van mij kant klopt het wel. Kapitein Stiefen Petrusi: De structuur van de Granman staat vast en de overheid kent dit. De Granman heeft een brief ontvangen maar heeft aangegeven dat dit iets is voor de VSG. De VSG heeft bij bepaalde thema s verantwoordelijkheden, zoals wanneer het gaat om grondenrechten. Als de Granman een machtiging geeft aan een organisatie, dan hoeft er niet eerst contact gemaakt te worden met de Granman. Jan Aviankoi: De structuren voor het binnenland zijn er allang, en wij als binnenland bewoners kennen het, maar we willen het nu op papier zetten. Om kapitein Petrusi te ondersteunen; het kan zijn dat er binnen het traditioneel kabinet een bepaalde deskundigheid zit, zoals de VSG bij de Saramakaners. Volgens de structuur om contact te maken met het binnenland heb je twee partijen: de centrale overheid en het traditioneel gezag. Daartussenin zitten de D.C. s. Het is jammer dat de DC er vandaag niet is. Melvin Clemens: We willen het zo zetten om het zelfbeschikkingsrecht te benadrukken. John Goedschalk: Er moet gebruik gemaakt worden van het traditionele kabinet wanneer dit er is. Dit is zowel bij de marrons als bij de inheemsen. 22

23 Bv. De Saramacaners hebben de VSG. Maar als het niet duidelijk is, en de Granman is niet op de hoogte. Misschien kent iemand van het REDD+ project iemand anders aan de boven Suriname en die vraagt om te komen vertegenwoordigen. Maar deze man is misschien niet gemachtigd door de Granman. Het zelfbeschikkingsrecht ligt bij de Granman. Hij gaat niet zelf hier de hele dag komen zitten. Laat de beslissing komen van de leiding. Robinson Bergstroom: Om te voorkomen dat u blijft schrijven en aanpassen wil ik u meegeven: We zijn al sinds vorig jaar bezig. Gister zijn we begonnen met de 3 punten op te lossen en vandaag willen we ze afmaken. De DC bestaat al jaren. Maar het Ministerie van RO brengt het contact naar de Granman, en niet naar de DC. De algemene formulering is de Traditionele structuur van de Granman. We willen een stappenplan opschrijven en dit moet een algemene formulering hebben anders kunnen we van alles blijven schrijven. Patrick Sotong: Het proces gaat meestal via het Ministerie van RO. Het Ministerie heeft vertegenwoordigers van alle stammen en heeft regelmatig vergaderingen. Zo heeft REDD+ via het ministerie contact gekregen met het binnenland. Het Ministerie werkt met de mensen die ze kennen. Als er iemand anders komt, dan moet het Ministerie een officieel schrijven ontvangen. Als er een grondenrechten vergadering is, dan gaat het 100% via de DC omdat er allerlei logistiek geregeld moet worden. Kapitein Karwofodi: Waar er geen Granman is, voor de inheemsen in de kustvlakte is de VIDS de overkoepelende organisatie die alle lijnen heeft met de dorpshoofden. Jan Aviankoi: Alle communicatie gaat officieel via het Ministerie van RO. Dan moet RO gaan uitzoeken hoe alle structuren in elkaar zitten. Jose Artist: Voor de stappen van het plan moet er een zin komen over de rechten van de inheemsen en tribale volken. De benaming van de aangewezen structuren is goed. Nelson Adose: Als eerst willen we de grondenrechten. Dit moet het hoofdpunt zijn. Natascha Donoe: Wat wordt bedoeld is dat alle stappen die we nemen moeten gebaseerd zijn op de rechten van de inheemsen en marrons. Jose Artist: Als we het hebben over de inheemsen in het kustgebied gaat het via een andere structuur dan de Granmans. Jose Artist: We zijn nu bezig met een algemeen stappenplan. In de volgende stap gaan we de details uitwerken voor elke stam. John Goedschalk: We zullen het dan houden op de aangewezen structuur. Want we willen nu een algemeen plan. John Goedschalk: We begrijpen het en kunnen het opschrijven, maar dit is wat anders dan onze vraag. Jose Artist: Je kan zeggen dat alles gebaseerd moet zijn op de VN declaratie voor inheemsen en tribale volken. Alles valt daaronder. Als we dit bovenaan zetten dan is het een zekerheid dat het hele proces rekening houd hiermee. Dan wordt het erkent. Jerrel: Als iedereen het er mee eens is dan noteren we dit in het plan. 23

24 Het stappenplan om te komen tot een FPIC protocol per stam: Het gehele proces van consultatie en participatie moet rekening houden met de VN Declaratie over de Rechten van Inheemsen en Tribale Volkeren. Stap 0: Oriëntatie en afvaardiging Schriftelijk verzoek via de aangewezen structuren, bv. het Ministerie van Regionale Ontwikkeing, Districts Commissaris, Kabinet van de Granman, gemachtigde deskundigen en indien er geen kabinet is, dan via de dorpsleiding (hoofdkapitein, kapitein of overkoepelende organisatie) Stap 1. Pre- consultatie; het bewustzijn (awareness) vergroten via hoofden en traditionele structuur van de stam; De organisatie/project trekker moet voorkennis hebben van het gebied en over de mensen; bv. omtrent de structuren van de lo s bv. met beeldmateriaal en posters en concept protocollen Er moet voldoende informatie beschikbaar zijn voor de mensen Stap 2. Krutu over het FPIC protocol: het belang ervan en invulling geven eraan Er moet een gedegen uitleg zijn Er moeten respect en erkenning zijn voor de leefwijze van de binnenland bewoners Dit kan met ondersteuning van organisaties zoals de VIDS; uitnodigingen moeten ook rechtstreeks gestuurd worden. Er moet rekening gehouden worden met de taal en cultuur van de mensen Zoveel mogelijk dorpen; indien nodig met clustering Stap 3. Interne dorpsbespreking Er moet ondersteuning aan het traditioneel gezag zijn (bv financieel, versterking) Er moet voldoende tijd zijn voor de uitvoering/ om alle informatie terug te brengen Stap 4. Finalizatie: overeenstemming en goedkeuring van protocol door de stam/regio Zaken moeten op papier gezet worden om de onderhandelingspositie van de binnenland bewoners te versterken. De overheid moet voldoende tijd en geld stoppen in de consultaties Mensen moeten opgeleid worden om de informatie te delen en het belang van het protocol te kunnen benadrukken Stap 5. Evaluatie en eventueel bijstellen van het proces 24

25 2.2 Resultaten werkgroepen Begroting en beheer Groep van Kapitein Lewis Er moet eerst een plan zijn van wat er gedaan moet worden. Kosten voor: o Administratie, o Communicatie om het uit te leggen aan de Granman en het gezag die het plan zullen maken. Uitvoering: o Logistiek - De boodschap om mensen te bereiken kan bv via de radio, en anders moet de Granman boten sturen naar de dorpen o Reis en verblijf, o Kosten voor de krutu zelf. (beeldmateriaal etc) o Koster voor brandstof (in geval van clustering) o Voeding en drank o Onvoorzien Groep van Kapitein Willems Kosten voor: o Transport per vliegtuig, boot, bus etc o Verblijf huis voor de gasten en krutu oso. Kennismaking met het gezag Krutu wordt gehouden De kok moet voorbereid zijn Er moet iemand zijn die ervoor zorgt dat alles goed verloopt Vragen vanuit de groep Nelson Adose: Wordt er in de planning rekening gehouden met de REDD+ assistenten die vooraf naar de dorpen afreizen om de mensen en de krutu voor te bereiden? Worden zij betaald? Robinson Bergstroom: Met ervaring in het maken van begrotingen weet ik dat de grootste kosten altijd het transport zijn. Je moet ook rekening houden met de voeding en dergelijke. We geven nu aan wat de elementen zijn in hoofdlijnen. Maar de vraag die is gesteld is volgens mij of er in de begroting rekening wordt gehouden met de REDD+ assistenten. Nelson Adose: De REDD+ assistenten hebben een certificaat ontvangen en krijgen geen les meer. Maar ontvangen zij dan geld voor al het werk dat zij moeten doen? Is dat dan geen onderdeel van de begroting? Kapitein Humphrey Bappa: Jerrel Pinas: 25

26 De organisatie van het project weet hoe het gaat met de REDD+ assistenten. Wat is gevraagd is om een begroting te maken voor het stappenplan. Melvin Clemens: Het is niet duidelijk of de REDD+ assistenten betaald zullen worden voor hun werk. Hoeveel krijgen ze? Wanneer we weten waar we moeten gaan, dan zorgen we ervoor Jerrel Pinas: In dit project wat afloopt is er een afspraak gemaakt dat de REDD+ assistenten die helpen een vergoeding krijgen. Nu zijn we bezig met de hoofdactiviteit Groep van Jose Artist De inheemsen hebben een organisatie de VIDS, die contact houdt met alle dorpshoofden. De gelden moeten op de rekening van de organisatie bv. De VIDS. De VIDS is een organisatie die jaarlijks gecontroleerd wordt door een accountant. Anders bijv. Bij de UNDP. Het budget moet aan de hand van projecten beheerd en ingezet worden. Het budget moet op jaarbasis verdeeld worden, aan de hand van een jaarbegroting. Er moet een beheerscommissie zijn die kan controleren wat er met de gelden gebeurd en of het volgens de jaarplanning gaat. Groep van Rudi Clemens Alle stakeholders moeten vergaderen om tot een idee te komen voor het beheer van de begroting. Vragen vanuit de groep Josien Aloema: We hebben hier een aantal zaken op papier gezet als een algemene lijn. We moeten weer bij elkaar komen zoals we vandaag hier zijn, om weer te gaan praten hierover. We hebben de punten in grote lijnen besproken, maar het is nog niet klaar. Melvin Clemens: Pas in een meeting met alle stakeholder kan er besproken worden hoe we gaan beheren. Alle stakeholders moeten er zijn om met een mening te komen. 26

27 2.3 Na de lunch Vragen vanuit de groep Kapitein Humphrey Bappa: Er is aan de zijkant besproken dat er nog een workshop moet komen omdat alles heel moeilijk is om te begrijpen. We hebben alles behandeld, maar we moeten met de informatie naar huis gaan en weer terugkomen om het deel over het beheer nogmaals te bespreken. Kapitein Willems: We willen weten wat er wel en niet is gebeurd in Washington. Laat ons begrijpen waar die 7 punten vandaan komen. Wanneer we in een meeting zitten moeten we ook kijken naar de moeite die de organisatie heeft genomen om met ons te komen praten. Robinson Bergstroom: Het moet duidelijk zijn dat het REDD+ project een nationaal project is in het belang van Suriname. We moeten allemaal inspanning doen. Soms vraag ik me af of ik het project goed begrijp. Anderen in de zaal begrijpen misschien niet zo goed wat het inhoudt zoals de mensen die er de hele tijd mee bezig zijn. Maar ik wil dat we exact kijken wat de eisen zijn in de resolutie voor Suriname om het rapport aan te passen. Want betrokkenheid voor tribalen en marron is uitnodigen en participeren en mening geven. Ik wil weten wat er precies wordt gevraagd in de resolutie over betrokkenheid. Het REDD+ project gaat over iets specifieks, het behandelt geen nationaal beleid. Als er iets op een ander niveau opgelost moet worden dan moet het daar gebeuren. De betrokkenheid van de binnenland bewoners is om het consultatie en participatie plan aan te passen. Dat hoeft niet lang te duren want we zijn al ermee bezig geweest. Over het beheer wil ik aan een ieder vragen om erover na te denken. Josien Aloema: Soms lijkt het alsof we elkaar niet meer begrijpen. Vanaf het begin praten we. We komen allemaal wanneer we zijn uitgenodigd. Daarom ga ik ervan uit John Goedschalk: Het project is 30 Juni afgelopen. Dan is het PMT er niet meer. Verder is er nog een financieel probleem, omdat dit al niet begroot. Er kan aanvraag gedaan worden, maar we weten niet of we het geld gaan krijgen. We moeten dus gaan kijken hoe we aan geld gaan komen. Misschien kunnen andere organisaties bijzetten of kan men een brief schrijven naar de Wereld Bank. We moeten ook kijken wanneer we het dan zouden organiseren. Jose Artist: De binnenlandgemeenschappen hebben niet gevraagd om een REDD+ project, dus het is niet hun probleem als het project afloopt. Het is goed dat we hier zitten met elkaar. Als we dit een goed proces vinden en we willen verder gaan, dan kunnen we met z n allen kijken wat de mogelijkheden zijn. Als er 17 Mei weer een grote meeting is, dan kan er misschien gelijk van de gelegenheid gebruik gemaakt worden. Jerrel Pinas: Ik ondersteun wat mr. Bergstroom vertelt. En om het woord huiswerk te gebruiken, is er een mogelijkheid om de informatie intern te bespreken en eventueel schriftelijk de mening te sturen. 27