Training REDD+ Assistenten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Training REDD+ Assistenten"

Transcriptie

1 Training REDD+ Assistenten Kort verslag van de training op 14 en 15 November Training REDD+ Assistenten 14 November 2012 University Guesthouse

2 Inhoud Inleiding... 3 Presentie Onderdelen van de dag... 6 A. Opening... 6 B. Uitleg van de concepten... 6 C. Communicatie met gemeenschappen... 7 D. Het facilitatie proces... 9 E. Rollenspel en train the trainers Afsluiting

3 Inleiding Op 14 November is in het kader van het R- PP Project Suriname, de training van REDD+ assistenten georganiseerd. De training werd gehouden in de conferentie zaal van de University Guesthouse aan de Leysweg, van Het doel van deze dag was om de REDD+ assistenten te trainen om te faciliteren bij de lokale dialogen die in de verschillende binnenland gemeenschappen gehouden zullen worden. Tijdens de training is de nadruk gelegd op vier onderdelen: 1. Begrip van de concepten van klimaatverandering en REDD+ 2. Communicatie en communicatie tools 3. Het facilitatie proces en facilitatie tools 4. Het trainen van anderen Na een openingstoespraak van Thomas Gittens, directeur van UNDP Suriname, is de training van start gegaan. Er is tijdens alle onderdelen gediscussieerd, waardoor er niet alleen naar de kant van de REDD+ assistenten veel informatie is overgebracht maar ook vanuit de kant van de REDD+ assistenten naar het facilitatie team en het project management team. De training was interactief, waarbij er een rollenspel is gespeeld om het faciliteren te oefenen en een spel waarbij het duidelijk werd wat de uitdagingen zijn bij heet trainen van anderen. Aan het einde van de eerste dag konden de REDD+ assistenten naar huis gaan met een aantal formulieren die gebruikt kunnen worden als basis voor het faciliteren van de lokale dialogen. Op de tweede dag van de training is er gedurende het laatste deel van de derde Projectgroep meeting een terugkoppeling geweest van de REDD+ assistenten over hoe zij de training vonden en wat zij hebben gemist. Hierdoor is het duidelijk geworden dat er nog behoefte is aan achtergrond informatie over het verloop van het R- PP proces in Suriname en over het huidige R- PP project. 3

4 Programma Training van REDD+ Assistenten Woensdag 14 november 2012 Tijd: uur University Guesthouse Leysweg Paramaribo } h } h } h } h } h } h } h } h } h } h Introduktie Deel 1: Klimaatsverandering en REDD+ Pauze Deel 2: Communicatie proces Deel 3: Facilitatie proces Lunch Oefenen Deel 4: Train- de- trainer Pauze Werkplan locale dialogen 4

5 Presentie In totaal zijn er 16 REDD+ assistenten getraind en waren er 10 Projectgroep leden aanwezig om de training bij te wonen. Tabel 1. Presentie lijst 14 November PRESENTIE TRAINING REDD+ ASSISTENTEN Achternaam Naam Organisatie Groep 1 Ashongo Alalaparoe Trio Granman Project Groep 2 Babb-Echteld Yolanda Ministerie van ATM Project Groep 3 Bergstroom Robinson Aluku vertegenwoordiger van de Granman Project Groep 4 Clemens Rudi Kwinti deskundige Project Groep 5 Poetisi Ewald Federatie 12-Los Okanisi Project Groep 6 Sallons Sukarni Meteorologische Dienst / Ministerie van OW Project Groep 7 Sumter Mayra Ministerie van RO Project Groep 8 Tawadi Pildas Trio vertaler van de Granman Project Groep/ REDD+ Assistent 9 Van Daal Brenda Uma Holi Taanga Project Groep 10 Vrede Ifna Saamaka Marron Vrouwen Netwerk Project Groep 11 Velantie Carlo Okanisi Ministerie van RO REDD+ Assistent 12 Willems Wilson Kapitein Matawai REDD+ Assistent 13 Niavai Alomooi Asawde REDD+ Assistent 14 Godlieb Merona Saamaka VSG REDD+ Assistent 15 Petrusi Nicolaas Kapitein Saamaka REDD+ Assistent 16 Emanuel Gracia Matawai REDD+ Assistent 17 Ellioth Harry Kwinti REDD+ Assistent 18 Jacobi Saskia Aluku REDD+ Assistent 19 Pai Hendrik Okanisi Ministerie van SoZaVo REDD+ Assistent 20 Tokoe-Aloema Josien OIS / COICA / SAMS REDD+ Assistent 21 Aloema Sirito-Yana OIS / COICA REDD+ Assistent 22 Donoe Natasia Saamaka VSG REDD+ Assistent 23 Adose Nelsoen Basia Saamaka VSG REDD+ Assistent 24 Jacobi Percyval Aluku REDD+ Assistent 25 Wabe Alida Kawina aucaans Uma Holi Taanga REDD+ Assistent 26 Petrusi Samuel Kapitein Saamaka REDD+ Assistent 27 Drakenstein Bryan UNDP Suriname - 28 Gittens Thomas UNDP Suriname - 5

6 1. Onderdelen van de dag A. Opening De training is geopend door Thomas Gittens, directeur van de UNDP Suriname. Hij heeft verteld hoe het idee van lokale facilitators, oftewel REDD+ assistenten, is voorgebracht door leden van de gemeenschap zelf, die het belangrijk vonden om hun eigen mensen te betrekken om de boodschap van REDD+ te brengen naar de gemeenschap. Dit idee is gebaseerd op 3 simpele principes: 1. Het simpel overbrengen van het idee over REDD+ naar de gemeenschap. 2. Het onderhouden van de link met de gemeenschap en ervoor zorgen dat er ook ideeën vanuit de gemeenschap meegenomen kunnen worden 3. Het betrekken van iedereen, zodat niemand buitengesloten wordt Het belang van dit onderdeel voor het succesvol afronden van het project is benadrukt, alsook de verwachtingen van de UNDP Suriname van de training. B. Uitleg van de concepten Introductie Het Kabinet van de President heeft een uitnodiging gestuurd naar het traditioneel gezag van de 10 stammen, omdat ze willen praten met de mensen over dit onderwerp. De overheid wil dat de REDD+ assistenten begrijpen wat REDD+ precies is, en om deze boodschap op hun manier te brengen naar de mensen van de leefgemeenschappen. Wanneer en als de mensen het begrijpen en vinden dat ze wat kunnen doen met REDD+, dan pas gaat er een proces opgestart worden. Het is een lange termijn proces. De overheid wil niet de gedachten in de mensen hun hoofd zetten, maar wil juist dat de gedachten van de mensen zelf komen. Vandaag is het een training: het facilitatie team gaat de REDD+ assistenten technieken leren hoe zij de boodschap beter kunnen brengen en kunnen rapporteren. Klimaatverandering ontstaat doordat menselijke activiteiten, zoals fabrieken en auto s en ontbossing gassen uitstoten in de lucht. Vroeger was dit niet zo erg, maar tegenwoordig gebeurt dit veel meer. Hierdoor wordt de natuurlijke balans verstoord en heeft dit invloed op het weer. Zo is er in Suriname te merken hoe het warmer is geworden in de droge tijd. Vraag aan de REDD+ assistenten: Heeft iemand iets gemerkt hiervan dat is veranderd sinds ze klein zijn? Reacties vanuit de groep: Je ziet dat bepaalde vruchten minder voorkomen. Het weer verandert en het is niet duidelijk wanneer het droge en het regenseizoen beginnen Door de warmte en droogte wordt de bodem harder Door zware regenval zijn de waterstanden moeilijker te voorspellen. De effecten van klimaatverandering zijn niet terug te dringen, maar men kan wel ervoor zorgen dat ze niet erger worden. De wereld heeft een mechanisme bedacht om dit aan te pakken met de bossen. REDD+ staat voor Reduction of Emissions from Deforestation and forest Degradation, oftewel het verminderen van de gassen die klimaatverandering veroorzaken, afkomstig van ontbossingsactiviteiten. 6

7 De + is gekomen in 2008; toen is er begonnen te denken over de mensen die in het bos leven. Het gaat bij REDD+ ook om samenwerking, de internationale groepen, de staat en de mensen die leven in het bos moeten samenwerken. Iedereen moet samen denken en samen werken om vooruit te komen. REDD+ vraagt of mensen de bossen willen houden, of dat ze het weg willen halen. Suriname kan een beslissing nemen om verantwoordelijk om te gaan met de bossen, om niet teveel invloed te hebben op het bos en om een balans te vinden. Het REDD+ wat de wereld wil, is pas wanneer we zo ver zijn. Hoe we daar komen, bepaalt Suriname. Wanneer en als er voor REDD+ wordt gekozen, gaat dit op de Surinaamse manier. Punten die naar voren zijn gebracht tijdens dit onderdeel van de training: De overheid zegt dat ze het bos willen beschermen, maar toch gaan ze door met projecten zoals het Tapajai project. Ontwikkeling kan komen, maar het moet geen negatieve effecten hebben op de mensen. Er moet gebruik gemaakt worden van zonne- en wind energie bijvoorbeeld. Er moet informatie komen over de relatie tussen de overheid en deze training, en ook wat er met de informatie die uit de krutus wordt meegenomen gaat gebeuren. Misschien kan er tijdens de training wat meer verteld worden over voorbeelden van veranderingen en de effecten hiervan, zodat het tijdens de krutu gebruikt kan worden om de mensen het beter te laten begrijpen. C. Communicatie met gemeenschappen Wat is communicatie? Communicatie gebeurt op verschillende manieren. Bij de communicatie naar de gemeenschappen is het belangrijk dat de boodschap kort en duidelijk is, en dat er zelfverzekerd wordt gesproken. De boodschap wordt gegeven aan de REDD+ assistenten, zij kunnen erover denken en het hun eigen maken zodat het beter overkomt bij de leefgemeenschap. Daarbij kan er ook een boodschap terugkomen vanuit de gemeenschappen. Wat is de boodschap? Er is gevraagd aan een aantal mensen om op hun manier uit te leggen wat REDD+ is: Het zorgen voor het bos om de effecten van klimaatverandering te verminderen Een afspraak van de wereld van de staat en van de gemeenschappen om de bossen te beschermen. Waarom is de boodschap belangrijk? Het is belangrijk om voor jezelf te weten waarom de boodschap belangrijk is. Om de boodschap goed over te kunnen brengen, moeten de REDD+ assistenten weten waarom het belangrijk is. 7

8 Reacties vanuit de groep: REDD+ is niet iets voor 1 of 2 personen, het heeft te maken met de wereld, de staat en de gemeenschap. Het is belangrijk omdat het de mensen in de gemeenschap ook betreft Het is belangrijk omdat de mensen zelf in en van het bos. Het gaat niet om een groep, om verschillende mensen waaronder de directe bosgebruikers en dit zijn de leefgemeenschappen. Het is belangrijk dat alle mensen begrijpen dat als ze het bos beschermen er minder problemen van klimaatverandering zullen zijn. Het is belangrijk omdat de leefgemeenschappen zelf in de bossen leven. Het is belangrijk dat mensen luisteren zodat ze weten hoe verder te gaan. Het is belangrijk dat we samenwerken omdat we anders allemaal de gevolgen zullen merken. Het is belangrijk omdat we nu zien wat er allemaal gebeurt in de wereld, en het gaat de hele wereld aan. Het is belangrijk, de mensen aan wie je de boodschap overbrengt een belang hebben erbij. Het is belangrijk om de mensen te informeren zodat ze kunnen participeren Wie is het publiek Het is in de communicatie naar de gemeenschappen belangrijk om te weten wie het publiek is met wie je gaat praten. Het kan zijn dat niet iedereen evenveel kennis heeft, waardoor er rekening gehouden moet worden met goede uitleg. Hoe communiceer je De manier waarop er gecommuniceerd wordt is afhankelijk van wat de REDD+ assistent wil van het publiek. De boodschap van REDD+ is niet perse het bekend maken van een ramp, maar er gaat gezocht worden naar een oplossing voor hoe verder te gaan. Bij alle gemeenschappen moet de boodschappen gebracht worden als: Je bent gewend om iets te doen, maar er zijn dingen gebeurd en veranderd, dus nu moet men een andere manier zoeken van dingen doen dan hoe zij het gewend zijn. Er wordt gekeken naar hoe men nu verder moet gaan? De REDD+ assistent kan van te voren al bedenken dat de boodschap die hij/zij gaat brengen, mensen vraagt om hun levenswijze aan te passen en dat het niet altijd positief ontvangen zal worden. Het is niet dat de boodschap zelf verandering brengt, maar de boodschap gaat over verandering in de omgeving van de mensen, en dat het kan zijn dat ze zich moeten aanpassen. Bij het communiceren moet de REDD+ assistent ook letten op de lichaamstaal: hoe sta je, hoe zit, waar kijk je, wat doe je met je handen. Soms kunnen bepaalde houdingen als vrijpostig overkomen, bijvoorbeeld iemand recht aankijken. Dit verschilt per cultuur. 8

9 D. Het facilitatie proces Aan de hand van formulieren die ingevuld moeten worden, kunnen de REDD+ assistenten een werkplan voor de facilitatie uitschrijven. Bij een goed verloop: Er moet een warming up zijn om de mensen mee te krijgen Er moet een duidelijk doel gesteld worden, zodat mensen niet weglopen Er moet een structuur zijn Er moet vooruit gekeken worden, aan het einde moet er een weg voorwaarts komen. Bij het zoeken naar oplossingen kan er meegedacht worden, of kunnen voorstellen gegeven worden. De oplossingen moeten gezeefd worden. Bij het facilitatie proces zijn de volgende punten belangrijk: o De REDD+ assistent moet neutraal blijven, o De REDD+ assistent helpt het krutu proces en is de leider van de krutu en geeft aan wie wanneer kan praten. Je voorkomen dat mensen over je heen gaan lopen. o De REDD+ assistent moet zelfverzekerd zijn. Als je merkt dat er iets niet goed is, moet je het erkennen en voorleggen aan de groep. o De REDD+ assistent moet met energie praten, zodat mensen niet in slaap vallen. o De REDD+ assistent moet geduld hebben. Het is beter om de tijd te nemen zodat iedereen het kan bijhouden en zich goed voelt erover. o De REDD+ assistent moet neutraal blijven. Bij het overbrengen van de boodschap moet dit neutraal gebeuren, en de mensen die deelnemen mogen niet beïnvloedt worden bij het overbrengen van de boodschap. Je mag niet zelf een oplossing kiezen. Er moet geluisterd worden en geprobeerd worden om de oplossingen samen te brengen. o De REDD+ assistent moet rekening houden met de tijd. Je moet voor jezelf een idee hebben van hoe lang je de krutu wil houden. o De REDD+ assistent moet goed luisteren naar wat er gezegd wordt en desnoods herhalen om te bevestigen dat het goed begrepen is. Als je merkt dat de mensen niet de juiste antwoorden geven, dan is de boodschap misschien niet goed gebracht. 9

10 E. Rollenspel en train the trainers Na de informatie over het facilitatie proces is er een rollenspel gespeeld waarbij een groep een krutu heeft nagebootst en een andere groep commentaar heeft gegeven op de krutu. Bij het nabootsen van de krutu zijn er verschillende rollen uitgedeeld: de President van Suriname, een jurist die werkt op de Universiteit van Suriname, een natuurbeschermingsorganisatie, een marron, een inheemse, een hard werkende grondbezitter in de stad, een goudmijn werker en twee facilitators die verantwoordelijk zijn voor de krutu. Commentaar op het rollenspel: Het ging over het algemeen goed, maar af en toe bleef men niet neutraal. De mensen zijn goed opgegaan in hun rol. Het is goed om bij het luisteren onderscheid te maken tussen wat een probleem is, wat een oplossing is en wat gegeven informatie is, en dan herhalen wat er is gezegd. Train the trainers Er gesproken over het trainen van anderen. Hoe de getrainde REDD+ assistenten wat zij hebben geleerd over kunnen brengen aan anderen. Aan het einde van de krutu moet de boodschap goed overgebracht zijn. Er is als test een spel gespeeld om te illustreren wat er kan gebeuren bij het overbrengen van een boodschap. Daarbij heeft één persoon een boodschap gekregen die als een kettingreactie door werd gegeven tot het bij de laatste persoon aankwam. De uitdaging bij het overbrengen van een boodschap werd duidelijk doordat de laatste persoon, die de boodschap hardop uitsprak, iets heel anders heeft begrepen dan degene die als eerst de boodschap heeft ontvangen. Afsluiting Als afsluiting zijn er een aantal werkafspraken gemaakt voor de krutus. Bij de echte krutus is het de bedoeling dat de formulieren ingevuld worden door de REDD+ assistenten. Op het blauwe formulier komen alle problemen, oplossingen en informatie die er is besproken. Dit wordt het rapport van de krutu. Op het gele formulier kunnen de aanwezigen zich intekenen en blijkt er achteraf hoeveel mensen de krutu hebben bezocht. Dit wordt ook bevestigd doordat de Granman dit formulier tekent. Op het groene formulier wordt het plan voor de krutu uitgeschreven: de boodschap die overgebracht moet worden, de uitkomst van de krutu, hoe de mensen bereikt gaan worden, waar de krutu gehouden kan worden, hoeveel mensen kunnen komen, hoe ze gaan zitten, hoeveel eten er nodig zal zijn. Het is ook belangrijk dat de REDD+ assistenten bedenken of er eventueel extra personen nodig zijn om te helpen bij de organisatie of tijdens de krutu. Na de eerste training dag konden de REDD+ assistenten op de tweede dag terugkomen om te vertellen wat zij vonden van de training en hoe zij denken de krutu aan te pakken. 10

2 e Training REDD+ Assistenten

2 e Training REDD+ Assistenten 2 e Training REDD+ Assistenten Verslag van de training op 22 en 23 Januari 2013 2 e Training REDD+ Assistenten 22 Januari 2013 University Guesthouse Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Presentie... 5 A.

Nadere informatie

Vierde bijeenkomst van de Suriname REDD+ Projectgroep

Vierde bijeenkomst van de Suriname REDD+ Projectgroep Vierde bijeenkomst van de Suriname REDD+ Projectgroep Bespreking van de concept R- PP die in december is ingediend Vierde bijeenkomst van de Suriname REDD+ Projectgroep 23 Januari 2013 University Guesthouse

Nadere informatie

Lokale Dialogen - 2. Beschrijving van de krutu in Apoera

Lokale Dialogen - 2. Beschrijving van de krutu in Apoera Lokale Dialogen - 2 Beschrijving van de krutu in Apoera Lokale dialogen: Apoera 23-24 November 2012 Inhoud Inleiding... 3 1. Thema: Introductie klimaatverandering... 4 2. Thema: REDD+... 5 3. Thema: Overzicht

Nadere informatie

Lokale Dialogen - 4. Beschrijving van de krutu in Kwamalasamutu

Lokale Dialogen - 4. Beschrijving van de krutu in Kwamalasamutu Lokale Dialogen - 4 Beschrijving van de krutu in Kwamalasamutu Lokale dialogen: Kwamalasamutu 1 en 2 Februari 2013 Inhoud Verloop van de krutu... 3 Over het huidige R- PP/REDD+ project:... 4 Over hoe REDD+

Nadere informatie

3 e Dag consultatie meeting

3 e Dag consultatie meeting 3 e Dag consultatie meeting Vervolg op bijeenkomst van 29+30 April 3 e Dag consultatie meeting 17 Mei 2013 Cherics Facility Inhoud Inleiding... 3 Genodigden en presentie... 4 Presentie... 5 Opening...

Nadere informatie

Lokale Dialogen - 1. Beschrijving van de krutu in Cottica

Lokale Dialogen - 1. Beschrijving van de krutu in Cottica Lokale Dialogen - 1 Beschrijving van de krutu in Cottica Lokale dialogen: Cottica 22 November 2012 Inhoud Inleiding... 3 1. Thema: Introductie klimaatverandering... 4 2. Introductie REDD+... 5 3. Overzicht

Nadere informatie

Werksessie van de Suriname REDD+ Projectgroep

Werksessie van de Suriname REDD+ Projectgroep Werksessie van de Suriname REDD+ Projectgroep Bespreking inhoud van het R- PP project Werksessie van de Projectgroep 24 Oktober 2012 Leaders Group Inhoud Inleiding... 3 Agenda... 4 Uitgenodigden en presentie...

Nadere informatie

SHORT REPORT BEZOEK REDD+ Assistenten Collectief (RAC) 26 JANUARI 2017

SHORT REPORT BEZOEK REDD+ Assistenten Collectief (RAC) 26 JANUARI 2017 SHORT REPORT BEZOEK REDD+ Assistenten Collectief (RAC) 26 JANUARI 2017 BESPREKING RAC MET MINISTERIE van REGIONALE ONTWIKKELING PMU/NIMOS, REDD+ Bespreking bij het Min. van Regionale Ontwikkeling (RO)

Nadere informatie

Eerste!bijeenkomst!van!de!! Suriname!REDD+!Projectgroep!

Eerste!bijeenkomst!van!de!! Suriname!REDD+!Projectgroep! Eerstebijeenkomstvande SurinameREDD+Projectgroep InstallatievandeledenvandeSurinameREDD+Projectgroep EersteProjectgroepbijeenkomst 3Oktober2012 ToraricaBanquethal Inhoud' Inleiding...3 Agenda...4 Uitgenodigden...5

Nadere informatie

Tweedaagse consultatie met inheemsen en tribale volken

Tweedaagse consultatie met inheemsen en tribale volken Tweedaagse consultatie met inheemsen en tribale volken Bespreking R- PP resolutie punten 2 en 3 Consultatie met inheemsen en tribale volken 29-30 April 2013 Lala Rookh Inhoud Inleiding... 3 Agenda... 4

Nadere informatie

Vijfde bijenkomst van de Suriname REDD+ Projectgroep

Vijfde bijenkomst van de Suriname REDD+ Projectgroep Vijfde bijeenkomst van de Suriname REDD+ Projectgroep Bespreking Indiening van de R- PP, Project evaluatie en de weg vooruit Vijfde bijenkomst van de Suriname REDD+ Projectgroep 26 April 2013 NIMOS Inhoud

Nadere informatie

Het Nationaal REDD + Programma Suriname DE BESTURING. Mw. Ellen Naarendorp 10 april 2015

Het Nationaal REDD + Programma Suriname DE BESTURING. Mw. Ellen Naarendorp 10 april 2015 Het Nationaal REDD + Programma Suriname DE BESTURING Mw. Ellen Naarendorp 10 april 2015 .. WE ZIJN HET BOS.. HET REDD + WAAROM PROGRAMMA SURINAME? WIJ WILLEN DIT > voor ons NAGESLACHT WIJ WILLEN DIT >

Nadere informatie

Kennismakingsworkshop

Kennismakingsworkshop Kennismakingsworkshop Van het R- PP project Suriname Kennismakingsworkshop 8 Oktober 2012 Torarica Banquethal Inhoud Inleiding... 3 Programma... 4 Presentie... 6 Presentaties & discussies... 8 A. Opening

Nadere informatie

R-PP PROCES IN SURINAME AUG 12 JUN March 2013, Washington D.C.

R-PP PROCES IN SURINAME AUG 12 JUN March 2013, Washington D.C. R-PP PROCES IN SURINAME AUG 12 JUN 13 20 March 2013, Washington D.C. Beoordeling Suriname R-PP door de WB December 2012 draft submission TAP review February 2013 formal submission TAP review Component

Nadere informatie

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam

Nadere informatie

Christiaankondre / Langamankondre, Galibi District Marowijne Rep. Suriname

Christiaankondre / Langamankondre, Galibi District Marowijne Rep. Suriname Christiaankondre / Langamankondre, Galibi District Marowijne Rep. Suriname Onderwerp : Vergadering NIMOS en REDD+ Assistenten te Galibi Datum : 27 mei 2016 Plaats : Recreatiezaal Galibi Delegatie uit Paramaribo

Nadere informatie

Samenvatting van de workshop: De leerling, een vergeten leermeester?

Samenvatting van de workshop: De leerling, een vergeten leermeester? Samenvatting van de workshop: De leerling, een vergeten leermeester? De aankondiging die ik voor deze workshop had geschreven luidde als volgt: Geloof je in een wederkerig proces tussen leerkracht en leerling;

Nadere informatie

Plenaire dialoog met stakeholders

Plenaire dialoog met stakeholders Plenaire dialoog met stakeholders Bespreking van de oude R- PP en het huidige R- PP project Plenaire dialoog met stakeholders 3 December 2012 Torarica Royal Ballroom Inhoud Inleiding... 3 Agenda... 4 Uitgenodigden

Nadere informatie

4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.

4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel. 4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,

Nadere informatie

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij

Nadere informatie

OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID

OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID Beleid is alleen nodig als je iets gaat veranderen. INLEIDING Het beleid van een organisatie bepaalt hoe je moet werken en wat de bestuurders belangrijk vinden. Dat beleid

Nadere informatie

2 e Nationale Dialoog met stakeholders

2 e Nationale Dialoog met stakeholders 2 e Nationale Dialoog met stakeholders Bespreking van nieuwe concept Suriname s R- PP 2 e Nationale dialoog met stakeholders 15 Februari 2013 Torarica Royal Ballroom Inhoud Inleiding... 3 Agenda... 4 Uitgenodigden

Nadere informatie

Verbindingsactietraining

Verbindingsactietraining Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken

Nadere informatie

Samen werken = samenwerken bij De Belvertshoeve

Samen werken = samenwerken bij De Belvertshoeve Themabundel Samen werken = samenwerken bij De Belvertshoeve Assistent medewerker Dit project is mede mogelijk gemaakt met een bijdrage uit het Europees Sociaal Fonds Voorwoord Deze themabundel is bedoeld

Nadere informatie

S.V.F. Sportvereniging Fortissimo Sportpark De Nieuwe Kamp Overrijnseveld GH Cothen BIJLAGE 2: Pestprotocol

S.V.F. Sportvereniging Fortissimo Sportpark De Nieuwe Kamp Overrijnseveld GH Cothen BIJLAGE 2: Pestprotocol BIJLAGE 2: Inhoudsopgave 1.... 2 2. Stap 1 Signalering van pestgedrag... 2 3. Stap 2 Bespreking met de groep... 3 4. Stap 3 Oplossingen bedenken... 4 5. Stap 4 Afspraken maken... 4 6. Stap 5 Afronding:

Nadere informatie

Reflectieverslag mondeling presenteren

Reflectieverslag mondeling presenteren Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens

Nadere informatie

Arrangement 1 De Luisterthermometer

Arrangement 1 De Luisterthermometer Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 2 De medewerker Naam: Organisatie: Manager: Datum: Luisterprincipe 2 Luisteren is geven 2.1 Gehoord zijn Je hebt de afgelopen weken vast een keer met je manager

Nadere informatie

Uitwerking workshop Creatief reflecteren met kinderen

Uitwerking workshop Creatief reflecteren met kinderen Uitwerking workshop Creatief reflecteren met kinderen 4 november 2011 NJPV Conferentie door Welmoed Lockefeer Onderwijs Maak Je Samen Waarom reflecteren met kinderen? Roepvraag met hele groep, bij aanvang

Nadere informatie

INHOUD. Werkwijze maken PRODOC. Strategie & Begeleidende Principes. Inhoud PRODOC

INHOUD. Werkwijze maken PRODOC. Strategie & Begeleidende Principes. Inhoud PRODOC INHOUD Werkwijze maken PRODOC Strategie & Begeleidende Principes Inhoud PRODOC WERKWIJZE MAKEN PRODOC Internationale (Fabien Monteils) & Nationale Consultant (Lisa Best) Kader Studie (Terms of Reference/ToR)

Nadere informatie

TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST

TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST Het werkmateriaal is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Jan Ausum en Mieke

Nadere informatie

GESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:

GESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Wat gebeurt er met je als je een leuk meisje of jongen tegenkomt? Je vindt de ander leuk en misschien word je wel verliefd. Eerst wil je heel vaak bij hem of haar

Nadere informatie

Wat zijn de belangrijkste doelen en resultaten van de Readiness fase voor REDD+?

Wat zijn de belangrijkste doelen en resultaten van de Readiness fase voor REDD+? 7 december 2016 ACHTERGROND INFORMATIE REDD+ Suriname behoort tot een heel kleine groep van landen, die zich kenmerken vanwege hun hoge bosbedekking, lage ontbossingsgraad (High Forest Cover, Low Deforestation

Nadere informatie

Pendelbemiddeling, wat is het

Pendelbemiddeling, wat is het Pendelbemiddeling, wat is het Pendelbemiddeling kan worden ingezet als het niet lukt de buren na 1 intake gesprek bij elkaar te brengen voor een gezamenlijk gesprek en de bemiddelaars van oordeel zijn

Nadere informatie

Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren

Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren Raad voor de Kinderbescherming Ministerie van Veiligheid en Justitie Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren Je gaat de leerstraf So-Cool volgen. Deze brochure legt uit wat de leerstraf is en wat we

Nadere informatie

3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT

3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT 3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT Thea van Bodegraven-Boonstra Maart 2016 Voorwoord Wat kun je verwachten in dit e-book? Als er iemand in jouw gezin last

Nadere informatie

Reader Gespreksvoering

Reader Gespreksvoering Reader Gespreksvoering Achtergrondinformatie Soorten vragen Actief Luisteren Slecht nieuws Gesprek Fasen in het gesprek Soorten Vragen In een gesprek kun je verschillende soorten vragen stellen. Al je

Nadere informatie

TRAININGSSCHEMA 300 KILOMETER

TRAININGSSCHEMA 300 KILOMETER Onderstaand trainingsschema is geschikt voor beginnende fietsers die binnen vijf maanden 100 tot 300 kilometer willen. Het schema is gebaseerd op je Hmax, dit is je maximale hartslag. Dit kun je berekenen

Nadere informatie

OEFENINGEN BIJ DE WERKGEEST

OEFENINGEN BIJ DE WERKGEEST OEFENINGEN BIJ DE WERKGEEST Het werkmateriaal is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Jan Ausum en Mieke

Nadere informatie

Mijn collega (of leidinggevende) hoort mij niet. En de werksfeer zou ook beter kunnen

Mijn collega (of leidinggevende) hoort mij niet. En de werksfeer zou ook beter kunnen Mijn collega (of leidinggevende) hoort mij niet. En de werksfeer zou ook beter kunnen Uitnodiging: focus op het webinar en leer hoe je met goede communicatie bereikt wat je graag wilt. Hoe doe je dat?.

Nadere informatie

Verslag REDD+ MEETING te Kwamalasamutu

Verslag REDD+ MEETING te Kwamalasamutu Verslag REDD+ MEETING te Kwamalasamutu Datum: 17 september 2016 Plaats: Kwamalamutu Organisatoren: Redd+ assistenten ( Ainias Kupuru en Fildaz Tawani ) Vergadering REDD+ medewerkers en de dorpelingen van

Nadere informatie

Wij danken allen die het mogelijk hebben gemaakt om deze Conferentie te houden.

Wij danken allen die het mogelijk hebben gemaakt om deze Conferentie te houden. Voorwoord Dit concept document is tot stand gekomen vanuit presentaties, discussies en overwegingen met verschillende belangengroepen bij de Organisatie van de Conferentie Ordening Goud sector in Suriname

Nadere informatie

WERKBOEK CORIEN OENEMA

WERKBOEK CORIEN OENEMA WERKBOEK CORIEN OENEMA WELKOM BIJ DE BUSINESS REBEL BOOTCAMP Heel hartelijk welkom bij de Business Rebel Bootcamp. Ik ben blij dat je hier bent. Mijn naam is Corien Oenema. Ik ben de businessrebel, blogger,

Nadere informatie

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart)

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart) Handleiding No Blame Stappenplan No Blame Stap 1 Gesprek met het slachtoffer Stap 2 Organiseer een bijeenkomst met de steungroep Stap 3 Uitleg probleem Stap 4 Deel de verantwoordelijkheid Stap 5 Ideeën

Nadere informatie

Dit trainingsschema is ontwikkeld i.s.m. Michael Zijlaard (o.a. ploegleider en coach van team AA Drink/Leontien.nl) en Dick Siliakus (fysiotherapeut)

Dit trainingsschema is ontwikkeld i.s.m. Michael Zijlaard (o.a. ploegleider en coach van team AA Drink/Leontien.nl) en Dick Siliakus (fysiotherapeut) Inleiding trainingsschema Onderstaand trainingsschema is geschikt voor beginnende fietsers die binnen vijf maanden 100 tot 300 kilometer willen fietsen. Het schema is gebaseerd op je Hmax, dit is je maximale

Nadere informatie

Communicatie op de werkvloer

Communicatie op de werkvloer Communicatie op de werkvloer Voor een goede communicatie op de werkvloer is het noodzakelijk dat we letterlijk dezelfde taal spreken. Een goede kennis van het vakjargon is dan ook erg belangrijk. Net zo

Nadere informatie

Studiedag! Donderdag 5 februari hebben de leerkrachten een studiedag. Alle kinderen zijn dan vrij!!

Studiedag! Donderdag 5 februari hebben de leerkrachten een studiedag. Alle kinderen zijn dan vrij!! Info week 05 29-01-2015 Overblijf enquête Vandaag heeft uw oudste kind een envelop meegekregen met daarin een brief en 2 enquête formulieren per gezin. De enquête betreft de manier van overblijven op onze

Nadere informatie

Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren

Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren Raad voor de Kinderbescherming Ministerie van Veiligheid en Justitie Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren Je gaat de leerstraf So-Cool volgen. Deze brochure legt uit wat de leerstraf is en wat we

Nadere informatie

Wat doen wij? Woord van de voorzitter. FMF e tyari kenki fu mek a libi fu den pikin kon brenki. Nieuwsbrief Uitgave 7 Februari 2018.

Wat doen wij? Woord van de voorzitter. FMF e tyari kenki fu mek a libi fu den pikin kon brenki. Nieuwsbrief Uitgave 7 Februari 2018. Nieuwsbrief Uitgave 7 Februari 2018 Woord van de voorzitter FMF e tyari kenki fu mek a libi fu den pikin kon brenki Wat doen wij? Henk Redmond Beste lezers, Het jaar 2018 is goed begonnen voor FMF! Er

Nadere informatie

Basistraining Voorlichting geven Hand-out

Basistraining Voorlichting geven Hand-out Basistraining Voorlichting geven Hand-out Welkom bij de basistraining Voorlichting geven. Leuk dat je je hebt opgegeven om meer te weten te komen over voorlichting geven, voorlichtingen voorbereiden en

Nadere informatie

SURINAME REDD+ PROJECT BOARD MEETING. NOTULEN: AK COMMUNICATION CONSULTANCY (Finaal)

SURINAME REDD+ PROJECT BOARD MEETING. NOTULEN: AK COMMUNICATION CONSULTANCY (Finaal) SURINAME REDD+ PROJECT BOARD MEETING NOTULEN: AK COMMUNICATION CONSULTANCY (Finaal) LALA ROOKH GEBOUW, vrijdag 27 januari 2017 0 INHOUDSOPGAVE LIJST MET AFKORTINGEN... 2 PRESENTIELIJST 27 januari 2017...

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Vervolgwebinar resultaatgericht coachen

Vervolgwebinar resultaatgericht coachen Vervolgwebinar resultaatgericht coachen Liesbeth Vanhelmont Herhaling van het Heron Interventiemodel De moeilijkere interventies onder de loep Confronterende interventie Deblokkerende interventie Katalyserende

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Groeidocument trainingen blok 1

Groeidocument trainingen blok 1 Groeidocument trainingen blok 1 Jeroen Dusseldorp 11-10-2013 Inleiding... 3 Training 1 Competenties... 4 Training 2 Reflecteren... 5 Training 3 Overtuigen... 6 Training 4 Intake (deel 1)... 7 Training

Nadere informatie

]Zelf oplossingen bedenken

]Zelf oplossingen bedenken Bianca E. Boyer, Marije Kuin, Saskia van der Oord ]Zelf oplossingen bedenken WERKBOEK Dit werkboek is van:... D/2014/45/276 978 94 014 1840 9 nur 770 Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch

Nadere informatie

Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl

Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl Introductie Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl 08/03/2018 SANNE NIEMER Onderzoeker kinderen en obesitas VU-projectleider LEFF 2 Waarom lastig om te bespreken? Vrees voor negatieve reacties

Nadere informatie

111 super waardevolle quotes

111 super waardevolle quotes Stel jezelf eens een doel waar je zowel zenuwachtig als enorm enthousiast van wordt. Je mag er natuurlijk even over nadenken, maar deel wel hieronder welk doel jij jezelf hebt gesteld! Je leert het meeste

Nadere informatie

Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren

Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren Raad voor de Kinderbescherming Ministerie van Veiligheid en Justitie Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren Je gaat de leerstraf So-Cool volgen. Deze brochure legt uit wat de leerstraf is en wat we

Nadere informatie

Op weg naar nieuwe ervaringen

Op weg naar nieuwe ervaringen Op weg naar nieuwe ervaringen In januari 2005 kwam ik voor een sollicitatiegesprek bij het kantoor in Leiden. Ik kon het niet vinden, want ik verwachtte een groot blauw geel gebouw wat al van ver zichtbaar

Nadere informatie

Help! Mijn cursisten spreken geen Nederlands buiten de klas.

Help! Mijn cursisten spreken geen Nederlands buiten de klas. Help! Mijn cursisten spreken geen Nederlands buiten de klas. De laatste tijd is het buitenschools leren en het buitenschoolse opdrachten geven een beetje uit het zicht geraakt. De focus ligt nu op examentraining,

Nadere informatie

DOOR HET OOG VAN EEN ANDER. Samenvatting van de handleiding bij het

DOOR HET OOG VAN EEN ANDER. Samenvatting van de handleiding bij het DOOR HET OOG VAN EEN ANDER Samenvatting van de handleiding bij het programma Intercultureel Bijbellezen Kerk in Actie, juli 2015 Inleiding Hier vindt u een korte samenvatting van het proces van intercultureel

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten

Nadere informatie

Hier ben ik (lessenserie Omgaan met pesten)

Hier ben ik (lessenserie Omgaan met pesten) Hier ben ik (lessenserie Omgaan met pesten) Inleiding Introductie Hier ben ik Beginopstelling: Kring Deze dramales "Hier ben ik" voor groep 5/6 maakt onderdeel uit van de lessenserie over omgaan met pesten.

Nadere informatie

t Kompas School met de Bijbel Westbroek

t Kompas School met de Bijbel Westbroek t Kompas School met de Bijbel Westbroek Het protocol sociaal gedrag Het pestprotocol is een belangrijk onderdeel van het beleid van onze school. We hebben dan ook een protocol opgesteld dat op de hele

Nadere informatie

Compassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman

Compassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Compassie leven 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Inhoudsopgave Voorwoord Wekelijkse inspiraties 01 Geweld in de taal? Wie, ik?

Nadere informatie

Master Your Own Life Jouw weg naar Succes & Geluk Les 2: Weten wat je echt wilt

Master Your Own Life Jouw weg naar Succes & Geluk Les 2: Weten wat je echt wilt Master Your Own Life Jouw weg naar Succes & Geluk Les 2: Weten wat je echt wilt Leroy Seijdel Company Les 2: Weten wat je echt wilt Je moet eerst mentaal presteren, voordat je fysiek kunt presteren Hoe

Nadere informatie

OEFENINGEN: NEEM UW GEDACHTEN ONDER DE LOEP

OEFENINGEN: NEEM UW GEDACHTEN ONDER DE LOEP OEFENINGEN: NEEM UW GEDACHTEN ONDER DE LOEP Denken, voelen en doen staan sterk met elkaar in verband. Via uw gedachten kunt u invloed uitoefenen op hoe u zich voelt. Op deze manier kunt u ongewenste gevoelens

Nadere informatie

SURF conferentie 10 februari 2017 Marijke Stokkel ( )

SURF conferentie 10 februari 2017 Marijke Stokkel ( ) SURF conferentie 10 februari 2017 Marijke Stokkel ( Marijke.Stokkel@Ordina.nl ) 1 Hierbij een aantal security incidenten die de afgelopen periode hebben gespeeld 2 3 Dit zijn geen uitzonderingen. De meeste

Nadere informatie

Les 2 Integratie Leestekst: Begeleid Werken. Introductiefase

Les 2 Integratie Leestekst: Begeleid Werken. Introductiefase Les 2 Integratie Leestekst: Begeleid Werken "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de vorige les hebben we weer met een kaart gewerkt. Daarop stonden alle 4 de vragen die we de vorige lessen gebruikt hebben

Nadere informatie

Hoe zou je dit vertellen aan iemand die er vandaag niet bij is? Leerlingen helpen om wiskunde te begrijpen: Vragen die: Ben je het er mee eens?

Hoe zou je dit vertellen aan iemand die er vandaag niet bij is? Leerlingen helpen om wiskunde te begrijpen: Vragen die: Ben je het er mee eens? Leerlingen helpen om wiskunde te begrijpen: 1 2 Welke strategie heb je gebruikt? 3 Ben je het er mee eens? Ben je het er mee oneens? 4 Zou je die vraag aan de klas kunnen stellen? 5 Kun je je 6 Wil 7 oplosmethode

Nadere informatie

GDF SUEZ wordt ENGIE. Een medewerker afwezig? Regels en praktische tips

GDF SUEZ wordt ENGIE. Een medewerker afwezig? Regels en praktische tips GDF SUEZ wordt ENGIE Een medewerker afwezig? Regels en praktische tips Nagenoeg 40% van de afwezigheden wegens ziekte houdt verband met de arbeidsomstandigheden (soort werk, omgeving, sfeer, uurregeling,

Nadere informatie

Thema 7 Activiteit 5. medelln. en leerkracht

Thema 7 Activiteit 5. medelln. en leerkracht De leerlingen ontwerpen hun vlag op een los blad. 3 de leerjaar : Overzicht lesverloop 50 1 De leerlingen ontwerpen een persoonlijke piratenvlag. Ze stellen hun vlag voor aan hun medeleerlingen in een

Nadere informatie

Weet wat je kan. Je laten horen

Weet wat je kan. Je laten horen Weet wat je kan Je laten horen Jij bent er ook nog Hoofdstuk 7 gaat over vertellen wat je moeilijk vindt. Onderwerpen in dit hoofdstuk: Stripje: Jij bent er ook nog. blz 2 Je laten horen. blz 3 Moeite

Nadere informatie

1. Inzichten en actiepunten Schrijf tijdens de training inzichten en actiepunten op. Noteer ze hier.

1. Inzichten en actiepunten Schrijf tijdens de training inzichten en actiepunten op. Noteer ze hier. Werkboek en Persoonlijk actieplan Een training heeft alleen effect als je er in de praktijk mee aan de slag gaat. Het werkboek en persoonlijk actieplan kunnen je daarmee helpen. 1. Inzichten en actiepunten

Nadere informatie

IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID

IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID Werkconferentie 6 juli 2017 VOORWOORD DE WERKCONFERENTIE Mens onder de mensen zijn, meedoen en meetellen. Dingen voor jezelf of anderen

Nadere informatie

In tien weken vaardig in Verbindende Communicatie Hoe? Zo!

In tien weken vaardig in Verbindende Communicatie Hoe? Zo! In tien weken vaardig in Verbindende Communicatie Hoe? Zo! Geef tien weken bijzondere aandacht aan Verbindende Communicatie met behulp van onderstaande oefeningen. Bespreek je ervaringen in een buddygroepje.

Nadere informatie

Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats

Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Vreedzame BSO Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats Good practice van SKH, Stichting Kinderopvang Hoorn Januari 2013 Het project

Nadere informatie

OBSERVATIE. Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt. Robbert Kooiman G&I 1-C

OBSERVATIE. Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt. Robbert Kooiman G&I 1-C OBSERVATIE Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt Robbert Kooiman G&I 1-C Contents Inleiding... 2 Covert of Overt... 2 Analyse... 3

Nadere informatie

Bijlage 6: Schetsbordverhaal Zacheüs

Bijlage 6: Schetsbordverhaal Zacheüs Bijlage 6: Schetsbordverhaal Zacheüs 31 oktober 2010 Zacheüs Ellen Zuijdwegt-Dronkers Van dit verhaal is een schetsbord verhaal gemaakt Dit is tekenen of schilderen terwijl je vertelt. Dit kan heel eenvoudig

Nadere informatie

Fotolink: alleen voor ouders, sorry

Fotolink: alleen voor ouders, sorry Vanuit de trein met het uitzicht op. de laptop, onderweg naar een bijeenkomst over hoe kan het ook anders de veranderingen in de kinderopvang schrijven wij voor jullie deze nieuwsbrief Veel leesplezier

Nadere informatie

Workshop Insights Discovery

Workshop Insights Discovery Workshop Insights Discovery Klantendag OR-ondersteuning 9 maart 2018 Sarton Training & Advies Chrétien Sarton Over mij Politicoloog en jurist 5 jaar adviseur bij Deloitte. 14 jaar trainer-adviseur voor

Nadere informatie

Kletskoek. 2. Verbasterzinnen. 3. Klein geloof. 4. Lachspiegel. 5. En toen zei jij. 6. Verrassende vragen. 7. Vraagbaak. 9.

Kletskoek. 2. Verbasterzinnen. 3. Klein geloof. 4. Lachspiegel. 5. En toen zei jij. 6. Verrassende vragen. 7. Vraagbaak. 9. Kletskoek 1. Tips om te communiceren met kinderen 2. Verbasterzinnen 3. Klein geloof 4. Lachspiegel 5. En toen zei jij 6. Verrassende vragen 7. Vraagbaak 8. Activiteiten die communicatie met kinderen op

Nadere informatie

Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind moeilijk lerend is en wat 3

Nadere informatie

Advies Rapport Zoek ieders Talent & Excelleer! Hoe excellentie ook in het hoger onderwijs kan worden gestimuleerd

Advies Rapport Zoek ieders Talent & Excelleer! Hoe excellentie ook in het hoger onderwijs kan worden gestimuleerd Advies Rapport Zoek ieders Talent & Excelleer! Hoe excellentie ook in het hoger onderwijs kan worden gestimuleerd Samenvatting Excellentie kan het beste worden gestimuleerd door het coachen van de persoonlijke

Nadere informatie

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief 1 Tessalonicenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Tessalonica 1 Dit is een brief van Paulus, Silvanus en Timoteüs, aan de christenen in de stad Tessalonica. Jullie horen bij God, de

Nadere informatie

Als huiswerk voor de tweede bijeenkomst moeten de cursisten oefening 03.2 & 03.3 maken

Als huiswerk voor de tweede bijeenkomst moeten de cursisten oefening 03.2 & 03.3 maken Bijeenkomst 1 De trainer stelt zichzelf voor en geeft een korte toelichting over de inhoud en het doel van de training. Licht de afspraken en regels toe die gelden voor deelname. Neemt hier de tijd voor,

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Organisatie: Yvonne Roosen Uitvoering: Koekkoek en co vertegenwoordigd door:

Organisatie: Yvonne Roosen Uitvoering: Koekkoek en co vertegenwoordigd door: Cursussen bij Dressuurstal (Website: www.cursustotaal.nl) Organisatie: Yvonne Roosen Uitvoering: Koekkoek en co vertegenwoordigd door: Nel Koekkoek, sportpsycholoog, GZ- psycholoog BIG Marie-José Hulsman

Nadere informatie

2 Training of therapie/hulpverlening?

2 Training of therapie/hulpverlening? Bewustwording wordt de sleutel voor veranderen Peter is een zeer opvallende leerling die voortdurend conflicten heeft met medeleerlingen en de schoolleiding. Bij een leerlingbespreking wordt opgemerkt

Nadere informatie

ogen en oren open! Luister je wel?

ogen en oren open! Luister je wel? ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak

Nadere informatie

Vreedzame VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats

Vreedzame VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de als democratische oefenplaats Het beleid van SKH is gebaseerd op de visie van Mischa de Winter, met name wat betreft de opvang

Nadere informatie

Evaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees

Evaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Evaluatierapport Workshop ADHD Fontys PABO Limburg Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Inhoudsopgave Pag. 1. Inleiding 2 2. Deelnemers/respondenten 2 3. Opzet en inhoud evaluatie 2 4. Resultaten 2

Nadere informatie

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk 2 12 Feedback geven Feedback is een boodschap over het gedrag of de prestaties van een ander. Feedback is onmisbaar als je met anderen samenwerkt. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen dat het werk van de

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

Gefeliciteerd! 3. Laatste loodjes 6. Tot zover 12

Gefeliciteerd! 3. Laatste loodjes 6. Tot zover 12 Gefeliciteerd! 3 Waarom dit boek? 3 Hoe gaat dit boek jou helpen? 3 Is er nog iets dat je moet weten voordat je verder leest? 4 Laatste loodjes 6 De agenda 6 Nu jij 9 Tot zover 12 Gefeliciteerd! Als je

Nadere informatie

REDD+ en Klimaatsverandering: Een handleiding voor binnenlandbewoners van Suriname

REDD+ en Klimaatsverandering: Een handleiding voor binnenlandbewoners van Suriname Gwendolyn Smith & Lisa Best REDD+ en Klimaatsverandering: Een handleiding voor binnenlandbewoners van Suriname Deze REDD+ handleiding is mogelijk gemaakt middels financiële ondersteuning van het Guiana

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie