_slecht_advies?...

Transcriptie

1 1 van :34 Dit is een van de hardnekkigste mythes over voedsel. Als je van onrijpe bananen houdt, dan kun je inderdaad last krijgen van obstipatie. In bananen die nog groen zijn zit veel niet-verteerbaar zetmeel dat de stoelgang belemmert. Maar een mooie gele, rijpe banaan? Daar is helemaal niks mis mee. Die banaan zit zelfs vol met vezels, net als vele andere fruitsoorten. Vezels zijn juist goed voor de spijsvertering. Dat kan niet worden gezegd van bijvoorbeeld ontbijtkoek, dat juist weinig vezels bevat en dus nauwelijks laxerend werkt.

2 2 van :34 Je kent ze wel, de mensen die altijd een flesje water met zich mee zeulen omdat ze anders niet aan hun dagelijkse quotum zouden komen. Dat kan twee liter zijn, of acht glazen, maar er zijn ook mensen die zweren bij nog veel meer water. Allemaal omdat het zo goed voor je zou zijn. Nódig zelfs. Dat laatste is het zeker niet. Wie normaal eet en drinkt, krijgt genoeg vocht binnen. Alle denkbare dranken bestaan vrijwel geheel uit water. Ook zit er vocht in al het vaste voedsel dat we eten. Bovendien komt er nog vocht vrij in het lichaam als eiwitten, vetten en koolhydraten uit ons voedsel worden omgezet in energie. Dat heet oxidatiewater. We krijgen gemiddeld 2,6 liter water per dag binnen (en net zo veel plassen, zweten, poepen en ademen we weer uit). Dat is een dus een gemiddelde. Hoeveel vocht je lichaam op een bepaald moment werkelijk nodig heeft, hangt in belangrijke mate af van hoeveel je verliest. Sporters hebben meer nodig dan mensen die vooral achter de geraniums zitten. De Gezondheidsraad adviseert om dagelijks minstens anderhalve liter vocht te drinken. Dat hoeft dus niet per se kraan- of bronwater te zijn. Koffie mag ook, al verlaat dat het lichaam sneller dan andere dranken omdat cafeïne de nieren stimuleert. Er zijn mensen die met de grootste stelligheid beweren dat ze nooit een biertje drinken nadat ze al aan de wijn hebben gezeten. Want ja, dat geeft dus venijn. Wat dat precies inhoudt weten ze ook niet, maar bij elke kater voelen ze zich bevestigd in hun gebruik van het gezegde. Toch heeft het helemaal niets te maken met een lichamelijk effect van het drinken van wijn of bier in een bepaalde volgorde. Het gezegde stamt vermoedelijk uit de Middeleeuwen. Toen dronk het gewone volk veel bier, omdat het water te verontreinigd was. De hogere klassen zaten

3 3 van :34 aan de wijn, dat ook toen al duurder was dan bier. Op dit verschil in status slaat het gezegde: het is beter om uit een armoedige positie rijk te worden dan andersom. Met de volgorde van drinken heeft het niets te maken. Die volgorde heeft geen effect op hoe je je na afloop voelt. Dat gevoel wordt uitsluitend veroorzaakt door de totale hoeveelheid alcohol die je hebt gedronken. Ieder pondje gaat door het mondje, vooral s avonds na achten. Wie wil afvallen, kan vanaf dat tijdstip beter niets meer eten. Het is weer zo n oude wijsheid die nergens op is gebaseerd. Calorieën kunnen echt geen klok kijken. Op elk uur van de dag (en nacht) gaat je lichaam door met energie verbranden. Dat betekent niet dat het slim is om s avonds laat veel te eten. Je lichaam is op drie maaltijden per dag ingesteld. Rond die tijdstippen geven hormonen aan dat het etenstijd is. Structureel daarvan afwijken leidt tot een verstoring van de hormoonbalans, en dat kan iemand dikker maken. Maar of je nu om zes uur of om negen uur aan tafel gaat, dat maakt heus niks uit. En incidentele etentjes tot in de late uurtjes al helemaal niet. Er is eigenlijk maar één reden waarom s avonds eten minder verstandig is: je spijsvertering moet ermee aan de slag en dat kan je slaap verstoren. En we hebben het hier natuurlijk niet over de extra snacks die je s avonds laat nog tot je neemt. Die zijn wel dikmakend. Maar dat zijn ze op elk moment van de dag. Toen Ola de Magnum introduceerde in 1989, was dat even wennen. Want hij was veel groter dan een gewoon ijsje op een stokje. De Magnum is een blok roomijs dat omgeven is door een dikke laag chocolade. Een calorieënbom, hoorde je al snel. Het ijsje zou evenveel energie bevatten als een pakje roomboter. Het is niet zo gek dat dit

4 4 van :34 praatje in de wereld kwam, want een Magnum heeft bijna de afmetingen van een stuk roomboter. En dat je er niet slank van zou worden, dat kon iedereen wel zien. Het is niet meer na te gaan wie er ooit mee is begonnen, maar de Magnum is nooit meer losgekomen van de vergelijking met het pakje roomboter. De vraag is of dat terecht is. Het antwoord is nee. Een pakje ongezouten roomboter van 250 gram bevat 1875 calorieën. In één Magnum (een Classic weegt 86 gram) zitten er ruim 250. Je moet dus 7,5 Magnums eten om de calorische waarde van een pakje roomboter te halen. Probeer maar niet. Onderzoek van de Consumentenbond uit 2010 liet zien dat het wat de inname van vitaminen en mineralen betreft nauwelijks uitmaakt of je groenten vers eet of uit een potje, een blikje of de diepvries. Een studie van Wageningen University, eveneens uit 2010, toonde ook aan dat bewerkte groente net zo gezond is als het verse spul. Dat komt vooral doordat geoogste groente meestal al binnen enkele uren worden verwerkt om in een potje, blikje of diepvriesverpakking terecht te komen. Daardoor gaan er weinig vitaminen verloren. Als je van knapperig houdt, moet je wel verse groenten hebben. Maar dat is een kwestie van smaak. En in potjes en blikjes zit meer zout. Wil je daar minder van eten, dan kun je dus beter kiezen voor vers of diepvries. Maar als het echt om voedingswaarde gaat, dan maakt de verschijningsvorm van groente niet veel uit. Dropjes zijn slecht voor je bloeddruk. Dan zal zoute drop wel nóg slechter zijn dan zoete, denken we. Maar het is juist andersom. Hoe gek het ook klinkt: zoete drop is zouter dan zoute drop. In zoete drop zit 200 milligram zout (natrium) per honderd gram drop, in zoute drop zit 150 milligram zout per ons. Zoete drop smaakt vooral zoeter

5 5 van :34 doordat er meer suiker in zit: dat wordt gebruikt om de zoute smaak te maskeren. Toch is zout niet de boosdoener. Dat is glycyrrhizine, de zoetstof (afkomstig van de zoethoutwortel) die drop zijn typische smaak geeft. En dat zorgt ervoor dat je meer natrium en vocht vasthoudt, waardoor je bloeddruk stijgt. Dat gaat sneller met zoete drop, omdat daarin dus meer glycyrrhizine zit. Maar het effect van het stofje is niet bij iedereen even sterk. Het maakt bijvoorbeeld ook uit of je al een verhoogde bloeddruk had voor je op grote schaal drop ging eten. En vrouwen zijn er gevoeliger voor dan mannen. Hoeveel dropjes jij kunt eten zonder dat je je gezondheid schaadt, valt daarom niet te zeggen. Het Voedingscentrum adviseert voor een gezonde volwassene maximaal twintig dropjes per dag. Cola is handig als je de roest van je fietsketting wilt halen. En recent bleek ook dat sommige geneesmiddelen beter werken als ze landen in een laagje cola in de maag. Maar verhelpt cola ook maagen darmklachten? Veel mensen denken van wel. Als ze diarree hebben gaan ze cola drinken. Iemand heeft ze verteld dat dat goed voor je is. Maar zo werkt het niet. Het lijkt er eerder op dat je juist geen cola moet drinken als je maag van streek is. In cola zit veel suiker, en dat is juist moeilijk te verteren. Daar zitten je darmen op dat moment echt niet op te wachten. Ook de cafeïne die in cola zit is hoogst ongewenst: dat prikkelt de darmen en het verergert de diarree. En dat niet alleen: door de cafeïne verlies je sneller vocht, en dat is juist niet de bedoeling. Is je maag van streek, drink dan water of thee. Bij hevige diarree is ORS (een mengsel van zout en suiker dat oplosbaar is in water, verkrijgbaar bij de drogist) het beste. In cola zitten lang niet voldoende nuttige stoffen om het effect van ORS zelfs maar te benaderen.

6 6 van :34 Een appeltje of een banaantje na het avondeten, mag dat? Er zijn mensen die denken van niet. Je darmen zouden zo druk zijn met het verteren van het diner, dat ze niet voldoende toekomen aan de verwerking van het fruit. Met als gevolg dat dat fruit maar een beetje ligt te gisten en rotten in je darmen en de vitamines niet worden opgenomen. Het is allemaal niet waar. Ons maag-darmstelsel is prima in staat om alle (normale) voeding te verwerken die we tot ons nemen. De volgorde waarin het binnenkomt maakt niets uit. Driekwart van de Nederlanders, zo blijkt uit onderzoek van het Voedingscentrum uit 2012, denkt dat groene thee gezonder is dan zwarte thee. Het zou met antioxidanten te maken hebben: stofjes die bescherming zouden bieden tegen kanker. Daar zouden er minder van in gewone zwarte thee zitten. Maar dat klopt niet. De samenstelling van de beide theesoorten verschilt weliswaar, maar een verschillend effect op de gezondheid hebben ze niet. Er zijn in elk geval nog geen afdoende bewijzen dat groene thee een heilzame werking zou hebben, al wordt dat wel overal en nergens (vooral in het alternatieve circuit) geroepen. Zo gaan er verhalen dat groene thee de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer zou afremmen. Dat zou dan vooral liggen aan een van de bestanddelen van de thee: epigallocatechinegallaat ofwel EGCG. Maar er is nog veel te weinig onderzoek gedaan om dat effect ondubbelzinnig aan te tonen. De hele dag sloten groene thee drinken in een poging om allerlei kwalen te voorkomen is in elk geval geen goed plan. Door de cafeïne die in de thee zit kun je bij overmatige consumptie onder meer hoofdpijn, duizeligheid, hartkloppingen krijgen.