(Aanvaar ander logiese antwoorde) (4x2)(8) [16] Winter (1x2)(2) Frontale - of sikloniese reën (1x2)(2)

Transcriptie

1 GRAAD 11 JUNIE TEORIE EKSAMEN MEMORANDUM TOTAAL: Polêre front Passaatwinde Hadley sel Cumulonimbuswolke Cumuluswolke Ferrel sel Polêre sel EEN PUNT ELK (7x1)(7) SINGLE MARKS [7] Insolasie Dag-en-nag eweninge Lugdruk Aardradiasie Divergensie Polêre front EEN PUNT ELK (6X1)(6) [6] A = suid-wes B = noord-wes Die isobare is nader aan mekaar as in die ander areas Geostrofiese winde word gevorm wanneer die corioliskrag en die drukgradiëntkrag gebalanseerd of gelyk is./waar die wind parallel met die isobare waai Winde wyk af na links in die Suidelike halfrond en na regs in die Noordelike halfrond Somer Laagdruk (SW) Moeson Warm met swaar neerslag/reënval PARAGRAAF: HOE DIE MOESON VORM EN DIE EFFEK OP BOERDERY: Wind waai van die binneland, oor die Himalayas na die see. Lug word droog en verhit Adiabaties soos dit Indië nader. Die verlaagde reënval lei tot gewasse wat verminder, agteruit gaan en misluk. Water- en kosvoorraad vir diere verminder wat tot minder vee lei. (Aanvaar ander logiese antwoorde) (4x2)(8) [16] Winter Frontale - of sikloniese reën 1

2 Die koeler lug van die polêre sel en die warmer lug van die Ferrel sel ontmoet en `n polêre front ontstaan. Dit lei tot die vorming van die middelbreedte sikloon met frontale reën. Die koeler lug dwing die warmer lug om te styg, te kondenseer en neerslag te vorm. ENIGE Toestande is warm en droog Druiwepriële brand geen druiwe vir die wynindustrie nie. Vrugtebome brand geen vrugte vir die vrugtesap-industrie nie. Rooibosplantasies word verwoes. Boere se inkomste verminder en hul word soms gedwing om werkers af te dank. AANVAAR ANDER LOGIESE ANTWOORDE ENIGE Huise word verwoes Lewensverlies en beserings Asma en ander longkwale. Bestaande longkwale kan vererger. Oogirritasies AANVAAR ANDER LOGIESE ANTWOORDE ENIGE 2 [20] Verwoestyning: Onvrugbare grond en uitgedroogte grond ontstaan Boere stroop die bogrond van voedingstowwe deur oorbenutting. Natuurlike plantegroei verminder of word verwyder wat die erosie verhoog. Minder infiltrasie vind plaas wat lei tot droër toestande. Monokultuur en oorbeweiding stroop die plantegroei en grondbedekking en verhoog die gronderosie. AANVAAR ANDER LOGIESE ANTWOORDE ENIGE PARAGRAAF: SOSIALE IMPAK VAN DROOGTE: Te min water lei tot te min kos vir bestaansboere. Lei tot hongersnood en ondervoeding Ongesonde mense is swak en dit lei tot verminderde produktiwiteit en swak werk. Werkloosheid en armoede verhoog AANVAAR ANDER LOGIESE ANTWOORDE ENIGE 4 (4x2)(8) `n Ontwrigting in die stille oseaansisteem geassossieer met warm water Diagram B passaatwinde is swak OF - HD oor Australië se oostelike kus met geen reënval. OF - swak termoklien Wanneer koue voedsame water vis na die gedeelte van die see lok El nino seunskind /geassosieer met warm water/ passaatwinde is swak. La Nina - Dogterskind / geassosieer met koue water / Passaatwinde is baie sterk. (4x1)(4) 2

3 Ontwikkel nuwe modelle wat El Nino kan voorspel sodat waarskuwings kan uitgaan. Boere moet vroegtydig met die hulp van die regering, beplan hoe om die gewasse en produkte te beskerm/ bewaar Die stille oseaan moet gereeld deur weerkundiges en oseanografiste gemonitor word sodat inligting betyds/gereeld na wetenskaplikes gestuur word. AANVAAR ANDER LOGIESE ANTWOORDE Somer, Februarie is laat somer OF daar is `n LD oor die binneland van SA. Daar is `n tropiese sikloon Europa Donderstorms, Swaar reënval, Sterk winde. (3x2)(6) A = kuslaagdruk B = middelbreedte sikloon C = Suid-Atlantiese HD (3x2)(6) (A) LD = kloksgewys (C) HD = antikloksgewys Hoog, drukgradiënt is steil OF isobare is na aan mekaar. [24] j i h a b d e l f k EEN PUNT ELK (10x1)(10) [10] diagram B diagram B diagram A diagram B (4x2)(8) [8] = Plato 2 = Mesa 3 = Butte (3x2)(6) `n Rivier sny in die plato waar die gebied minder weerstandbiedend is. Vertikale erosie vind plaas wat steil kante in die mesa veroorsaak. 3

4 Die deklaag word geërodeer. Die sagte rots word bloot gelê. Dit vorm `n koniese heuwel wanneer die top weggeërodeer word Die 3 Rondawels in Mpumalanga = talushelling/ puinhelling 2 = krans/ vryval helling/ eskarphelling 3 = kruin (3x2)(6) PARAGRAAF: ESKARPTERUGTREKKING: Die sagter rots van die krans en die talushelling word verweer en geërodeer. Die oorhangende kruin stort ineen. Die helling trek terugwaarts. Die hoogte bly konstant. Die gradient se hoek bly konstant AANVAAR ANDER LOGIESE ANTWOORDE A = eskarphelling B = duikhelling Antiklien is die opwaarts gedrukte plooi/heuwel. Sinklien is die afwaartse plooi/valley. (4X2)(8) [30] Cuesta = duikhelling het `n geleidelike gradiënt (10-20 ) Skerprugbult = duikhelling is steil (45 ) Hellende lae Batoliet Graniet is massief, weerstandbiedend teen erosie, kristalvormig Besit nate en krake. ENIGE A C B, die aarde se oppervlakte is laer in skets C en laagste in skets B Foto A = granietkoepel Foto B = Tor (4x2)(8) Eksfoliasie: buitenste laag van die gesteente sit uit en krimp as gevolg van die veranderinge in die temperatuur. Die lae kraak en dop af. Reën help die proses aan. 4

5 2.6.3 PARAGRAAF: VORMING VAN `N TOR: Water sypel in die krake en nate van die batoliet onder die aardoppervlakte. Chemiese verwering vind hier plaas. Erosie van die aardoppervlak stel die koepel bloot. Sodra die koepel bloot lê, erodeer wind en water die los materiaal Eksfoliasie skilfer lae af. `n Hoop geronde kernrotse bly oor, gewoonlik gestapel ENIGE 4 (4x2)(8) [16] Massa-beweging = beweging van los materiaal teen `n helling af a.g.v. gravitasiekrag/ swaartekrag Baie hoë reënval/ los grond Lewensverlies Verlies van eiendom Beserings Huise ontruim ENIGE Erosie van kosbare bogrond. Skade aan natuurlike plantegroei Habitatte word verwoes ENIGE Die regering moet die gebiede met steil hellings op `n kaart plot. Dit sal `n kaart voorsien van areas wat waarskynlik deur grondverskuiwings geaffekteer kan word. Nooddienste moet die tegnologie besit om die beste roetes en ontruimingsplanne te verskaf. GIS kan behulpsaam wees in die bepaling van die versadigingsvlak van die grond. Dreinering van die gebied kan aangetoon word op die kaarte. Die plantegroei of verwydering daarvan beïnvloed massabeweging. Die gesteentetipes het `n invloed op die infiltrasie van die water.gis kan bg aantoon. GIS kan ook reënvalpatrone aantoon. Bogenoemde beinvloed die massabeweging van droë grond en modder. [18] Deur. C. Morkot GROOTTOTAAL: 225 5