Ambitiedocument voor de inrichting van het maaiveld. Van Schaeck Mathonsingel

Transcriptie

1 Ambitiedocument voor de inrichting van het maaiveld Van Schaeck Mathonsingel

2 COLOFON november 2008 Gemeente Nijmegen Afdeling Stadsontwikkeling Bureau Stedebouw Inrichtingsplan Van Schaeck Mathonsingel 2008 gemeente Nijmegen

3 HOOFDSTUK 1 bestaande situatie en uitgangspunten 03 Het herinrichten van het singelprofiel in combinatie met het ontwerp van een ondergrondse parkeergarage op deze bijzondere locatie verdienen extra aandacht, waarbij specifiek is gekeken naar de cultuurhistorische waardering van de singel en de kwaliteit van de huidige en toekomstige bomen. Cultuurhistorie De Van Schaeck Mathonsingel is aan het eind van de negentiende eeuw ontstaan in samenhang met de toenmalige stadsuitleg en als representatieve verbinding tussen het spoorwegstation en de oude binnenstad. In de ontwikkeling van de Van Schaeck Mathonsingel zijn drie perioden te onderscheiden*: - Periode 1: eerste aanleg door H. Copijn: brede groenzone met landschappelijke invulling van het middengedeelte. - Periode 2: herinrichting van het middenterrein door L.A.Springer: geometrische invulling met extra accenten. - Periode 3: 1940-heden aanpassing en versobering van inrichting en detaillering. Huidige situatie Ondanks alle wijzigingen blijft de hoofdopzet en ook de indeling van het profiel van de singel door de jaren heen gehandhaafd. Maar door ontwikkelingen langs de randen (vastgoed, parkeren, extra bomenrij) is de karakteristieke beleving van gevel tot gevel verloren gegaan. De detailinvulling van de groenvoorziening is momenteel sterk versoberd en er is nauwelijks nog sprake van authentiek materiaalgebruik. Het ontbreekt aan goede aansluitingen van het middenterrein op zijn omgeving waardoor dit gebied buiten gebruik is geraakt en nog slechts als pover kijkgroen functioneert. *Zie voor een nadere beschrijving en analyse van de cultuurhistorie de aparte rapportage Cultuurhistorische verkenning Van Schaeck Mathonsingel.

4 04 Uitgangspunten voor herinrichting (cultuurhistorie) De voorgestelde grote ingrepen aan de singel (de bouw van een ondergrondse parkeergarage) bieden grote kansen aan de herinvulling van de Van Schaeck Mathonsingel als representatief (entree-)gebied van Nijmegen dat de verbinding vormt tussen station en de binnenstad. De oorspronkelijke hoofdopzet en karakteristieke indeling, die door de jaren heen is blijven bestaan, kan worden behouden, waarmee een historische continuïteit wordt gewaarborgd. Puntsgewijs gelden dan de volgende uitgangspunten: - representatieve verbinding tussen station en binnenstad - zo mogelijk beleving en behandeling van het straatbeeld van gevel tot gevel - middenterrein als doorgangs- en verblijfsruimte - symmetrie in het lengte- en breedteprofiel - indeling met accentpunten Om het straatbeeld van gevel tot gevel aan te pakken is medewerking noodzakelijk van de betreffende eigenaren. Nader overleg moet duidelijk maken of en hoe dit haalbaar is. Bomen Copijn ( ) Springer ( ) huidige situatie ( heden) kansen ontwikkeling Het beeld van de Van Schaeck Mathonsingel wordt vooral bepaald door de aanwezige bomen. Om een goed beeld te krijgen van de staat van deze bomen zijn de bomen onderzocht door een onafhankelijk bureau. Dit heeft de volgende resultaten opgeleverd. Bestaande bomen: - Algehele kwaliteit 44 volwassen haagbeuken: matig. In ongewijzigde omstandigheden toekomstverwachting niet meer dan 10 jaar. - Algehele kwaliteit 10 jongere haagbeuken is goed. Toekomstverwachting meer dan 10 jaar. Bomen zijn verplantbaar. - Gele Paardekastanjes (aan zuidzijde): matige kwaliteit. Toekomstverwachting 5 tot 10 jaar. beeld van de singel omstreeks 1920 beeld van de singel omstreeks 1920

5 - Deze bestaande bomen kunnen niet gehandhaafd blijven als de parkeergarage wordt gerealiseerd. - Bomen zijn niet authentiek (max. 50 jaar oud). - Particuliere bomen en bomen op Keizer Karelplein: voor deze te handhaven bomen zijn beschermingsmaatregelen beschreven. Voor de nieuwe bomen (na realisatie parkeergarage) gelden de volgende uitgangspunten: - In de nieuwe ontwerpen is het uitgangspunt om aan weerszijden van het profiel een dubbele bomenrij te planten. Zo ontstaat een statig en groen beeld dat ook vanuit cultuurhistorisch oogpunt past bij deze plek. - De soorten plataan, acacia, linde en paardekastanje zouden op het dak van een garage geplant kunnen worden. - Minimaal 8 x 8 x 1,5 meter doorwortelbare grond per boom. - Kunstmatige bewatering, goede drainage/ afwatering en ontluchting. Ondergrondse parkeergarage Plataan, Acacia, Linde of Paardekastanje beeld van de singel omstreeks 1920 beeld van de singel omstreeks De garage is primair bedoeld voor bezoekers van het stadscentrum, de aanwezige cultuurfuncties. Randvoorwaarden garage bovengronds: - Aanliggende bebouwing blijft bereikbaar vanaf de weg via inritten: percelen blijven bereikbaar na aanleg van de garage. - Kortparkeren op het maaiveld van de Van Schaeck Mathonsingel en de Nassausingel komt te vervallen. beeld van de singel omstreeks 1920 beeld van de singel uit de jaren 60 Randvoorwaarden garage ondergronds: - wens: gaten in het dek voor daglicht en luchttoetreding in de garage. - De garage is ondergronds t.p.v. de hellingbanen circa 40 m breed en ligt binnen de bestaande erfgrenzen (49 m breed). beeld huidige situatie beeld huidige situatie

6 06

7 HOOFDSTUK 2 inrichtingsvisie 07 Inrichting Aan weerszijden vormen gebouwen de omlijsting van de singel. Aan de noordzijde zijn dit monumentale villa s terwijl aan de zuidzijde appartementencomplexen uit de jaren 50 van drie tot vier bouwlagen staan. De voorterreinen van deze gebouwen worden deels functioneel (parkeren) gebruikt. Tussen de erfgrenzen wordt het huidige 49 meter brede profiel in drie delen verdeeld: 1. 10,4 meter infrastructuur (3,4 m stoep; 1,6 m (langs)parkeren; 5,4 m rijbaan) 2. 24,4 meter groenstrook met bomen (twee keer een enkele rij haagbeuken, twee keer een half verharde wandelstrook en centraal een gazon) 3. 14,2 meter infrastructuur (6 m rijbaan; 5,2 m (schuin)parkeren; 3 m stoep). Zoals hiervoor beschreven is het wenselijk het profiel weer evenwichtig te verdelen. Doordat er niet meer geparkeerd zal worden in het profiel maar in de parkeergarage is een evenwichtige verdeling mogelijk. Hierdoor zal de as van de singel iets in zuidelijke richting verschuiven. In het lengteprofiel (circa 300 meter) speelt met name het hoogteverschil een rol. Het Keizer Karelplein aan de centrumzijde van de singel ligt 4,5 meter hoger dan de rotonde op het stationsplein. De dalende lijn van de singel kan tot uitdrukking worden gebracht in de hoofd en submomenten in het lengteprofiel van de singel. Het hoofdmoment, op de plaats van de grote fontein zoals deze er in het verleden heeft gestaan (zie foto s cultuurhistorie) sloot vroeger aan op de Vondelstraat. Deze relatie is met de bouw van de woonflats aan de zuidzijde van de singel verbroken. Aan weerszijden van het hoofdmoment bevinden zich twee extra accentpunten in het lengteprofiel. Deze submomenten liggen op gelijke afstand van het hoofdmoment. Het zwaartepunt van de hoofden submomenten ligt enigzins in de richting van het stationsplein.

8 08 Inrichtingsvisie Bij de uitwerking van de inrichting van de openbare ruimte is door de raad gekozen voor een wandelesplanade door het hart van de singel, waarbij het profiel van de Van Schaeck Mathonsingel evenwichtig wordt verdeeld. Voor een goede verkeersafwikkeling krijgen voetgangers, fietsers en autoverkeer een plek in het profiel aan weerszijden van de wandelesplanade. Deze esplanade heeft naast een verbindende functie tussen het station en het centrum een belangrijke verblijfsfunctie. Het profiel is verdeeld in drie delen (totaal 49 meter): 1. Villazijde 13,5 meter 2. Centrale as/ esplanade 22 meter 3. Flatzijde 13,5 meter Om met de bomen uit te komen in het profiel moet een groenstrook een minimale breedte hebben van 4 meter waarbij de bomen 8 meter uit elkaar worden geplant. Hiernaast zijn een aantal principe profielen weergegeven die ter inspiratie gebruikt kunnen worden bij het ontwerp van het maaiveld van de Van Schaeck Mathonsingel. Zoals in hoofdstuk 1 is beschreven zijn er vier bomen die op het dak van een parkeergarage kunnen groeien omdat zij een oppervlakkig wortelgestel hebben. Echter aan een aantal van deze bomen hebben toch nog een aantal nadelige effecten. Zo heeft de Kastanje op het moment te kampen met de besmettelijke Kastanjeziekte waardoor zij veel moeten worden gekapt in Nederland omdat zij door breuk een gevaar in de openbare ruimte vormen. De Acacia is ook gevoelig voor takbreuk en drukt met zijn wortels de verharding op. Lindes veroorzaken vaak een vieze plakkerige ondergrond door luizen wat bij een wandelesplanade erg onplezierig en lelijk is. Maar inmiddels zijn er cultivars gekweekt die hier geen last meer van hebben. De Plataan past qua uitstraling niet bij het mondaine karakter van de Van Schaeck Mathonsingel binnen de historische singels rond het centrum van Nijmegen

9 Hierna worden een aantal illustratieve referentiebeelden gepresenteerd die dienen ter inspriartie voor het inrichten van de singel. 09 In het volgende hoofdstuk worden referentiebeelden getoond van de elementen in de openbare ruimte. Deze referentie beelden zijn ter inspiratie en duiden de ambitie voor de inrichting van de openbare ruimte van de Van Schaeck Mathonsingel.

10 10

11 HOOFDSTUK 3 referenties inrichtingselementen 11 banken

12 12 bestrating De bestrating dient te zijn voorzien van een bijzonderheid waardoor deze opvallend en duidelijk herkenbaar is in de openbare ruimte. De esplanade mag afwijken van de standaard bestrating in de omgeving.

13 13 Bijzondere objecten, zoals bijvoorbeeld kunst, in de openbare ruimte geven de esplanade iets extra's waardoor het een aantrekkelijke passage wordt. Bijzondere objecten kunnen bijvoorbeeld worden gecombineerd met verlichting, de (nood) trappenhuizen en/of de verbinding tussen binnen en buiten de garage. kunst garage

14 14 waterelementen Water maakt het straatbeeld levendig en is tevens een zichtbare verwijzing naar het afkoppelen van het hemelwater in de openbare ruimte. Verspreid op de esplanade en in het bijzonder op de pleinen kan het water in een bijzonder object zichtbaar gemaakt worden, zoals door bijvoorbeeld fonteinen of andere waterornamenten.

15 15 Het water dat zich zichtbaar over de esplanade van hoog naar laag beweegt kan dit bijvoorbeeld doen in een bijzonder vormgegeven goot of stroomgeul. De referentiebeelden geven een inspiratievolle indruk. watergoot

16 16 trappen Bij het vormgeven van hoogteverschillen kan dit worden uitgevoerd door middel van stijlvolle robuuste trappartijen. De trappen dienen een eenheid te vormen met de overige bestratingen en materialen zoals zitranden.

17 17 De zitranden bepalen voor een grrot deel het beeld op de esplanade. De detailering van de randen is daarom zeer belangrijk. De randen moeten een continue doorgaande rand vormen die aantrekkelijk is om op te gaan zitten. (zit)randen

18 18 verlichting Verlichting maakt van de esplanade ook bij duisternis een bijzondere omgeving om te wandelen en te verblijven. Door verschillende soorten licht te gebruiken (spots, strijklicht, etc.) kunnen sferen worden bepaald en tevens accenten op bijzondere plekken worden versterkt.

19

20