GIRAAL EN ELEKTRONISCH BETALINGSVERKEER

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "GIRAAL EN ELEKTRONISCH BETALINGSVERKEER"

Thijmen Bogaerts
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 ALGEMENE PRAKTISCHE RECHTSVERZAMELING GIRAAL EN ELEKTRONISCH BETALINGSVERKEER Reinhard STEENNOT Hoofddocent UGent, Instituut Financieel Recht 2011 a Wolters Kluwer business

2 Inhoud Blz. AFKORTINGEN EN CITEERWIJZEN LITERATUURLIJST V XIII XV Nrs. INLEIDING 1-4 TITEL I TYPOLOGIE VAN DE GIRALE EN ELEKTRONI- SCHE BETAALINSTRUMENTEN 5 46 Hfdst. I OVERSCHRIJVING 6-12 Hfdst. II DEBETKAARTEN: BANCONTACT/MAESTROKAART Hfdst. III KREDIETKAARTEN Hfdst. IV DOMICILIERING Hfdst. V PROTONKAART Hfdst. VI INTERNETBETAALSYSTEMEN Hfdst. VII BETALINGEN VIA GSM BETALING VIA SMS/TELECOMOPERATOR I M-BANXAFE II PINGPING 38 Hfdst. VIII CHEQUE EN BANKCHEQUE Hfdst. IX MAALTIJDCHEQUES, ECO-CHEQUES, CADEAUCHEQUES EN DIENSTENCHEQUES 42-46

II DEBETKAARTEN: BANCONTACT/MAESTROKAART 13-18 Hfdst. III KREDIETKAARTEN 19-22 Hfdst. IV DOMICILIERING 23-26 Hfdst. V PROTONKAART 27-28 Hfdst.

3 VI TITEL II CIVIELRECHTELIJKE ANALYSE VAN DE BE- TAALTECHNIEKEN Hfdst. I OVERSCHRIJVING THEORIE VAN HET MANDAAT, HET GESUBSTITUEERD MANDAAT EN HET INCASSOMANDAAT I ANDERE STELLINGEN DIE IN HET VERLEDEN WERDEN VERDEDIGD 52 II Hfdst. II Hfdst. III I Hfdst. IV Hfdst. V Hfdst. VI Hfdst. VII Hfdst. VIII KRITIEK OP DE FIGUUR VAN HET MANDAAT EN EIGEN VOORSTEL DEBETKAART: BANCONTACT/MAESTROKAART KREDIETKAARTEN GEAUTORISEERDE TRANSACTIES NIET-GEAUTORISEERDE TRANSACTIES DOORLOPENDE OPDRACHT EN DOMICILIERING ELEKTRONISCH GELD PROTONKAART PAYPAL BETALING VIA GSM Hfdst. IX CHEQUE EN RECHTSTREEKS KREDIET TITEL III TOEPASSINGSGEBIED WET BETALINGSDIEN- STEN INLEIDING Hfdst. I l II V MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED BETALINGSDIENSTEN BETALINGSTRANSACTIES EN BETALINGSINSTRUMENTEN BETAALREKENINGEN UITGESLOTEN BETALINGSTRANSACTIES

4 Hfdst. II I Hfdst. III I Hfdst. IV TITEL IV Hfdst. I I II Hfdst. II I II PERSONEEL TOEPASSINGSGEBIED BETALINGSDIENSTAANBIEDER BETALINGSD1ENSTGEBRUIKER, BETALER EN BEGUN- STIGDE TERRITORIAAL TOEPASSINGSGEBIED VESTIGING VAN DE BETALINGSDIENSTAANBIEDER TE KOOP AANBIEDEN VAN BETALINGSDIENSTEN IN BEL- GIË TEMPOREEL TOEPASSINGSGEBIED DE VERWERVING VAN BETALINGSDIENSTEN RECHT OP DE VERWERVING VAN BETALINGSDIENSTEN? TOEPASSINGSGEBIED WET OP DE BASISBANKDIENST WET OP DE BASISBANKDIENST IS VAN TOEPASSING 1. Inhoud van de basisbankdienst 2. Weigering van de basisbankdienst WET BASISBANKDIENST IS NIET VAN TOEPASSING TOTSTANDKOMING VAN DE OVEREENKOMST GEMEEN RECHT IMPACT VAN DE WET BETALINGSDIENSTEN 1. Afwijking van het principe van het consensualisme? 2. Inhoud van de informatieverplichting A. Algemeen B. Informatieverplichtingen bij eenmalige betalingstransacties 1. Wijze en tijdstip waarop de informatie ter beschikking moet worden gesteld 2. Inhoud van de informatie C. Informatieverplichtingen bij raamcontracten 1. Voorafgaand aan het sluiten van het raamcontract 2. Informatie voor de uitvoering van een betalingstransactie 3. Bijzondere regelen voor betaalinstrumenten voor de betaling van kleine bedragen D. Bewijslast E. Kosten F. Sanctionering IMPACT VAN ANDERE REGLEMENTERING 1. Bijkomende informatieplichten 2. Plechtig contract 3. Herroepingsrecht VII

AANBIEDEN VAN BETALINGSDIENSTEN IN BEL- GIË TEMPOREEL TOEPASSINGSGEBIED DE VERWERVING VAN BETALINGSDIENSTEN RECHT OP DE VERWERVING VAN BETALINGSDIENSTEN?

5 VIII Hfdst. III Hfdst. IV I TITEL V Hfdst. I l Hfdst. II I Hfdst III A. Wet marktpraktijken 1. Algemeen 2. Overeenkomsten gesloten op afstand 3. Overeenkomsten buiten de onderneming B. Wet consumentenkrediet VERBINDENDE KRACHT VAN DE ALGEMENE VOORWAAR- DEN BEWIJS VAN DE OVEREENKOMST BEWIJS VAN DE OVEREENKOMST IN DE REËLE WERELD BEWIJS VAN ELEKTRONISCHE OVEREENKOMSTEN RECHTEN EN PLICHTEN VAN DE PARTIJEN TIJDENS DE OVEREENKOMST WIJZIGING VAN DE CONTRACTVOORWAARDEN, RENTE- VOET EN WISSELKOERS BETALINGSD1ENSTGEBRUIKERS DIE GEEN CONSUMENT ZIJN CONSUMENTEN 1. Wijziging van het raamcontract 2. Wijziging van de rentevoet/wisselkoers 3. Verhouding tot andere consumentenwetgeving INFORMATIEVERPLICHTING BIJ ONTVANGST EN UITVOE- RING BETALINGSTRANSACTIES INFORMATIEVERPLICHTINGEN IN HET GEMEEN RECHT INFORMATIEVERPLICHTINGEN UIT DE WET BETALINGS- DIENSTEN 1. Eenmalige betalingstransacties 2. Informatieverplichtingen bij uitvoering van betalingstransacties in het kader van raamcontracten HERROEPING VAN BETAALOPDRACHTEN Afd. 1 ONHERROEPBAARHEID ONDER DE WET BETALINGS- DIENSTEN 1. Door de betaler geïnitieerde betalingsopdrachten 2. Door of via een begunstigde geïnitieerde betalingstransactie A. Principiële onherroepelijkheid B. Uitzonderingen 1. Domiciliering 2. Recht op terugbetaling 3. Niet-consumenten en betaalinstrumenten voor kleine bedragen Afd. 11 GEMEEN RECHT

PLICHTEN VAN DE PARTIJEN TIJDENS DE OVEREENKOMST WIJZIGING VAN DE CONTRACTVOORWAARDEN, RENTE- VOET EN WISSELKOERS BETALINGSD1ENSTGEBRUIKERS DIE GEEN CONSUMENT ZIJN CONSUMENTEN 1.

6 IX II HERROEPBAARHEID VAN DE CHEQUE V ONHERROEPELIJKHEID OP HET INTERBANCAIRE NIVEAU 213 Hfdst. IV AANREKENEN KOSTEN EUROPESE VERORDENING KOSTEN GRENSOVERSCHRIJ- DENDE BETALINGEN IN EURO I WET BETALINGSDIENSTEN II WET CONSUMENTENKREDIET 221 V WET BASISBANKDIENST Hfdst. V NIET-TOEGESTANE BETALINGSTRANSACTIES Afd. 1 NIET-TOEGESTANE BETALINGSTRANSACTIES: BEGRIP Wet betalingsdiensten Bijzondere regeling voor domicilieringen onder de wet betalingsdiensten Niet-toegestane betalingstransacties buiten de wet betalingsdiensten Bewijslast I II BIJZONDERHEDEN BETREFFENDE HET TOEPASSINGSGE- BIED AANSPRAKELIJKHEIDSREGELING IN DE WET BETA- LINGSDIENSTEN Positie van de fraudeur Basisregel uit de wet betalingsdiensten Fraude vanwege de betaler Namaak van een betaalinstrument en hacking Verlies of diefstal van een betaalkaart of kredietkaart A. Algemeen B. Aansprakelijkheid van de betalingsdienstaanbieder na kennisgeving C. Verplichtingen betreffende de kennisgeving D. Aansprakelijkheid van de betaler voor transacties die plaatsvinden voor kennisgeving Wanneer is sprake van grove nalatigheid? Wie draagt de bewijslast? E. Beperking van aansprakelijkheid ingevolge uitgavenlimieten Afwezigheid van elektronische identificatie en fysieke presentatie Betaalinstrumenten voor kleine bedragen en elektronisch geld Schriftelijk geïnitieerde betalingstransacties Terugbetalingsverplichtingen in afwachting van beslechting Vrijstelling van aansprakelijkheid van de betaler (als sanctie) Betalingsdienstgebruikers die geen consument zijn Positie van de begunstigde Risicoaansprakelijkheid V FRAUDE MET CHEQUES EN CHEQUEFORMULIEREN

Hfdst. V NIET-TOEGESTANE BETALINGSTRANSACTIES 224-306 Afd. 1 NIET-TOEGESTANE BETALINGSTRANSACTIES: BEGRIP 226-234 1. Wet betalingsdiensten 226-229 2.

7 Afd. V Afd VI Hfdst. VI I Hfdst. VII I II Hfdst. VIII I Hfdst. IX Afd. 1 l 1. Toepassingsgebied van de artikelen 35 en 35è«van de chequewet 2. Grove fout van de betrokkene 3. Fout van de trekker 4. Verlies/diefstal nadat begunstigde cheque heeft ontvangen 5. Circulaire cheques VERLIES EN DIEFSTAL VAN MAALTIJDCHEQUES FRAUDE MET BETAAL1NSTRUMENTEN WAARVOOR GEEN BIJZONDERE WETGEVING GELDT UITVOERINGSTERMIJN WET BETALINGSDIENSTEN 1. Toepassingsgebied 2. Uitvoeringstermijn A. Tijdstip van ontvangst B. Eigenlijke uitvoeringstermijn 1. Door de betaler geïnitieerde betalingstransacties 2. Door of via de begunstigde geïnitieerde betalingstransacties 3. Kortere uitvoeringstermijn 4. Langere uitvoeringstermijnen 5. Storten van gelden op een betaalrekening 6. Risicoaansprakelijkheid en overmacht 7. Vergoeding bij miskenning van de uitvoeringstermijn 8. Vergelijking met het vroegere recht WET BETALINGSDIENSTEN IS NIET VAN TOEPASSING VALUTADATUM BEGRIP WET BETALINGSDIENSTEN GEEN TOEPASSING WET BETALINGSDIENSTEN ONMOGELIJKHEID EEN BETALINGSTRANSACTIE TE INI- TIËREN ONBESCHIKBAARHEID VAN EEN BETALINGSSYSTEEM ONBESCHIKBAARHEID VAN HET BETAALINSTRUMENT VAN DE BETALER FOUTIEVE UITVOERING TERUGVORDERING VAN DE OF HET TEN ONRECHTE GE- CREDITEERDE VERPLICHTING BETALINGSOPDRACHTEN UIT TE VOEREN 1. Wet betalingsdiensten

Circulaire cheques VERLIES EN DIEFSTAL VAN MAALTIJDCHEQUES FRAUDE MET BETAAL1NSTRUMENTEN WAARVOOR GEEN BIJZONDERE WETGEVING GELDT UITVOERINGSTERMIJN WET BETALINGSDIENSTEN 1. Toepassingsgebied 2.

8 XI 2. Geen toepassing wet betalingsdiensten 362 II GEBREKKIGE UITVOERING VAN BETALINGSTRANSAC- TIES Toepassingsgebied van de wet betalingsdiensten Aansprakelijkheid bij toepassing van de wet betalingsdiensten A. Betalingsopdrachten geïnitieerd door de betaler Basisregel inzake aansprakelijkheid Omvang van de aansprakelijkheid B. Betalingsopdrachten door of via een begunstigde geïnitieerd C. Uitzonderingen Overmacht Onjuiste unieke identificator Inspanningen om het bedrag te traceren of recupereren Andere uitzonderingen die niet uitdrukkelijk uit de wet betalingsdiensten resulteren D. Aansprakelijkheid in de verhouding tussen betalingsdienstaanbieders onderling 388 E. Besluit aansprakelijkheid bij foutieve uitvoering F. Impact op geldigheid filtrageovereenkomsten? Aansprakelijkheid bij toepassing van het gemeen recht A. Overschrijving B. Aansprakelijkheid bij de terugvordering van het rechtstreeks krediet Hfdst. X PROTEST EN BEWIJS PROTEST I BEWIJS Hfdst. XI TERUGBETALINGSVERPLICHTINGEN ELEKTRONISCH GELD Hfdst. XII BEËINDIGING VAN DE OVEREENKOMST GEMEEN RECHT 415 I BEËINDIGING VAN DE ZICHT- EN SPAARREKENING ON- DER DE WET BETALINGSDIENSTEN II BEËINDIGING VAN DE DOMICILIERING ONDER DE WET BETALINGSDIENSTEN 419 TITEL VI ONDERLIGGENDE VERHOUDING Hfdst. I MOGELIJKHEID GIRAAL EN/OF ELEKTRONISCH TE BETALEN ENKEL CHARTAAL GELD IS WETTIG BETAALMIDDEL I WETTELIJKE UITZONDERINGEN Afd. 111 AFWIJKENDE CONTRACTUELE REGELINGEN

Omvang van de aansprakelijkheid 368-371 B. Betalingsopdrachten door of via een begunstigde geïnitieerd 372-374 C. Uitzonderingen 375-387 1. Overmacht 377-380 2.

9 XII V Hfdsit. II I II V Afd. V Afd. VI Hfdst. III I II Hfdst. IV I II V WANNEER KAN BETALING GEËIST WORDEN? TIJDSTIP VAN BETALING VERSCHILLENDE THEORIEËN STELLING VAN HET HOF VAN CASSATIE NOG STEEDS GEEN UNANIMITEIT INTERNETBETAALSYSTEMEN EN MOBIELE BETALINGEN CHEQUE, RECHTSTREEKS KREDIET EN TIJDSTIP VAN BE- TALING BELANG VAN HET TIJDSTIP VAN BETALING IN GEVAL VAN GEBREKKIGE UITVOERING BESLAG OP REKENING EN DE UITVOERING VAN BETA- LINGSTRANSACTIES ALGEMEEN BESLAG OP DE REKENING VAN DE BETALER BESLAG OP DE REKENING VAN DE BEGUNSTIGDE FAILLISSEMENT EN UITVOERING VAN BETALINGSTRANS- ACTIES BESCHIKKINGSONBEVOEGDHEID EN RELATIE TOT HET TIJDSTIP VAN BETALING FAILLISSEMENT VAN DE SCHULDENAAR EN POSITIE VAN DE BETALINGSDIENSTAANBIEDER VAN DE GEFAILLEERDE FAILLISSEMENT VAN DE BETALER EN GARANTIE VAN DE EMITTENT FAILLISSEMENT VAN EEN DEELNEMER AAN EEN INTER- BANCAIR BETALINGSSYSTEEM 1. Toepassingsgebied van de fïnaliteitswet 2. Tegenstelbaarheid van netting 3. Afschaffing van de O-uurregel 4. Definitief karakter van overboekingsopdrachten 5. Geldigheid en tegenstelbaarheid van de gestelde zekerheden 6. Toepasselijke wet 7. Conclusie Blz. ZAAKREGISTER 299

BE- TALING BELANG VAN HET TIJDSTIP VAN BETALING IN GEVAL VAN GEBREKKIGE UITVOERING BESLAG OP REKENING EN DE UITVOERING VAN BETA- LINGSTRANSACTIES ALGEMEEN BESLAG OP DE REKENING VAN DE BETALER BESLAG

Vergelijkbare documenten

- for internal. Kluwer

- for internal. Kluwer Inhoud V Blz. AFKORTINGEN EN CITEERWIJZEN LITERATUURLIJST V XIII XV INLEIDING 1-4 TITEL I Nrs. TYPOLOGIE VAN DE GIRALE EN ELEKTRONI- SCHE BETAALINSTRUMENTEN 5-46 Hfdst. I OVERSCHRIJVING 6-12 Hfdst. II