Algemene voorwaarden. Steven ONGENA (editor) a Wolters Kluwer business

Transcriptie

1 Algemene voorwaarden Steven ONGENA (editor) a Wolters Kluwer business

2 p- Inhoud Voonvoord V XIII DEEL 1. DE TEGENSTELBAARHEID VAN ALGEMENE VOORWAARDEN "OFFLINE" 1 door Charles-Albert DUMONT DE CHASSART Titel I. Inleiding 3 Titel II. De tegenstelbaarheid van algemene voorwaarden 4 Hoofdstuk 1. Voorwaarden voor tegenstelbaarheid 4 Hoofdstuk 2. De kennisname van de algemene voorwaarden 4 Afdeling 1. Beginsel 4 Afdeling 2. Ogenblik van de kennisname 5 Afdeling 3. De factuur 8 1. Bijzonder regime 8 2. De aanvaarding van de factuur 9 A. Algemene beginselen 9 B. Omstandigheden die een stilzwijgende aanvaarding uitsluiten 10 C. Voorheen overeengekomen algemene voorwaarden 10 D. Voorafgaandelijke uitsluiting door de bestemmeling van algemene voorwaarden vanwege de medecontractant 11 E. Typografie 11 F. Taal 12 G. "Ongebruikelijke" algemene voorwaarden 13 H. Conclusie Draagwijdte van artike! 25 alinea 2 van het Wetboek van Koophandel Afdeling 4. De kennis van de taal 15 Afdeling 5. Typografie en presentatie 16 Afdeling 6. De vroegere handelsrelaties 17 Afdeling 7. De gebruiken 17 Hoofdstuk 3. De aanvaarding van algemene voorwaarden 18 Afdeling I. Principe 18 Afdeling 2. Uitdrukkelijke of stilzwijgende aanvaarding 18 Titel III. Het bewijs van de tegenstelbaarheid van algemene voorwaarden 21 Titel IV. Een conflict tussen algemene voorwaarden 22 Hoofdstuk 1. Voorwaarden voor het plaatsvinden van een conflict tussen algemene voorwaarden. 22 Hoofdstuk 2. Oplossingen voor conflicten tussen algemene voorwaarden overeenkomstig het gemeen recht 23 Afdeling 1. Niet-bestaan van het contra«23 Afdeling 2. Toepassing van het gemeen recht 24 Afdeling 3. De algemene voorwaarden van de koper hebben voorrang 25 Afdeling 4. De theorie van "het laatste woord" 26 Afdeling 5. De theorie van "het eerste woord" 27 Hoofdstuk 3. Bijzondere oplossingen voor het conflict tussen algemene voorwaarden 27 Afdeling 1. Oplossingen voor het conflict tussen algemene voorwaarden volgens het Verdrag van Wenen betreffende de internationale koopovereenkomsten met betrekking tot roerende zaken 27 Afdeling 2. Conflict tussen algemene voorwaarden vermeld op een factuur en voorheen overeengekomen algemene voorwaarden 29 Titel V. Conclusie 30 Algemene voorwaarden

3 DEEL 2. DE ELEKTRONISCHE ALGEMENE VOORWAARDEN EN HUN TEGENSTELBAARHEID 31 door Kristor DE VULDER & Dorien ROMBOUTS Titel I. Inleiding 33 Titel II. Dubbel gebruik van algemene voorwaarden 34 Hoofdstuk 1. Algemene voorwaarden in verband met het gebruik van de Website 34 Hoofdstuk 2. Algemene voorwaarden voor het uitvoeren van transacties op de Website 36 Titel III. Normatief kader 37 Hoofdstuk 1. Wet Elektronische Handel 37 Afdeling 1. Drager en ogenblik van verstrekking 37 Afdeling 2. De informatieplicht 39 Hoofdstuk 2. Handelspraktijkenwet 40 Hoofdstuk 3. Overige wetgeving 42 Hoofdstuk 4. Nieuwe ontwikkelingen 44 Titel IV. Verschiilende wijzen inzake het verstrekken van algemene voorwaarden 45 Hoofdstuk 1. Icoon met hyperlink onderaan de webpagina 45 Hoofdstuk 2. Verwijzing naar voorwaarden zonder hyperlink 46 Hoofdstuk 3. Verwijzing naar voorwaarden met hyperlink ("browse-wrap") 46 Hoofdstuk 4. Noodzakelijke aanvaarding van de voorwaarden bij de bestelling ("click-wrap") Hoofdstuk 5. Bevestiging van de voorwaarden via 47 Hoofdstuk 6. Kennisgeving van de voorwaarden in papieren formaat bij de offline-levering 48 Titel V. Voorwaarden van tegenstelbaarheid 49 Hoofdstuk 1. Principe: verzoening van de voorwaarden van kennisname en aanvaarding in een onlineomgeving 49 Hoofdstuk 2. Toetsing 53 Afdeling l. Icoon met hyperlink onderaan de webpagina 53 Afdeling 2. Verwijzing naar voorwaarden zonder hyperlink 53 Afdeling 3. Verwijzing naar voorwaarden met hyperlink ("browse-wrap") in het bestellingsproces 54 Afdeling 4. Noodzakelijke aanvaarding van de voorwaarden bij de bestelling ("click-wrap") 56 Afdeling 5. Bevestiging van de voorwaarden via 57 Afdeling 6. Bevestiging van de voorwaarden in papieren formaat bij de offline-levering Titel VI. Taal 59 Titel VII. Wijzigingen van de elektronische algemene voorwaarden 61 Hoofdstuk 1. Eenmalige transacties 61 Hoofdstuk 2. Duurcontracten 62 Titel VIII. Conclusies 64 DEEL 3. BESPREKING VAN EEN AANTAL GEBRUIKELIJKE BEPALINGEN IN ALGEMENE VOORWAARDEN 65 door Wim DE BUS Titel I. Inleiding 67 Titel II. Bedingen omtrent het toepassingsgebied van de algemene voorwaarden en omtrent de eenzijdige wijziging ervan 69 Hoofdstuk 1. Toepassingsgebied 69 Hoofdstuk 2. Eenzijdige wijziging 70 Titel III. Prijsoffertes, prijs en betalingsmodaliteiten, prijsaanpassing en indexatie 72 Hoofdstuk 1. Prijsoffertes 72 Hoofdstuk 2. Prijsbepaling en betalingsmodaliteiten 74 Afdeling 1. Prijsbepaling 74 Afdeling 2. Betalingsmodaliteiten Wanneer is de prijs betaalbaar, i.e. binnen welke termijn moet de betaling uiterlijk geschieden? Waar wordt de betaling geacht plaats te vinden? Wordt een disconto toegestaan in geval van onmiddellijke betaling? Kunnen zekerheden aan de klant gevraagd worden? Wat is de sanctie in geval van laattijdige betaling? 78 Hoofdstuk 3. Prijsaanpassing en indexatie 7g Afdeling I. Prijsaanpassing en prijslijsten 78 Kluwer

4 Afdeling 2. Indexatie 79 Titel IV. Leveringsmodaliteiten 81 Hoofdstuk 1. Bepaling van de leveringstermijn 81 Hoofdstuk 2. Welke partij draagt de leveringskosten en wie is aansprakelijk voor de goederen tijdens de levering? 82 Hoofdstuk 3. De modaliteiten van inontvangstneming van de goederen en diensten 83 Titel V. Bedingen in geval van een contractuele wanprestatie 85 Hoofdstuk 1. Bedingen omtrent de vervanging van de schuldenaar 85 Hoofdstuk 2. Bedingen omtrent de niet-uitvoeringsexceptie 87 Hoofdstuk 3. Uitdrukkelijk ontbindend beding 89 Hoofdstuk 4. Betaling van een forfaitair bedrag: zogenaamde strafbedingen en moratoire interesten 94 Afdeling 1. Situering 94 Afdeling 2. Onderscheid met andere bedingen 96 Afdeling 3. Sanctieregeling van overdreven strafbedingen en moratoire interesten Algemeen Strafbedingen Moratoire interesten Wet Betalingsachterstand Wetgeving consumentenbescherming 102 Titel VI. Aansprakelijkheidsbeperkingsclausules 103 Hoofdstuk 1. Omschrijving en situering, verschijningsvormen, onderscheid met andere bedingen Afdeling 1. Omschrijving en situering 103 Afdeling 2. Verschijningsvormen 104 Afdeling 3. Onderscheid met andere bedingen 107 Hoofdstuk 2. Geldigheid van exoneratiebedingen 109 Afdeling 1. Principiele geldigheid 109 Afdeling 2. Beperkingen aan de principiele geldigheid Algemeen Wettelijke bepalingen van openbare orde of dwingend recht Opzettelijke fout Voorwerp van de overeenkomst Rechtsmisbruik en interpretatie van exoneratiebedingen 113 Hoofdstuk 3. Exoneratiebedingen en de professionele verkoper 114 Hoofdstuk 4. Exoneratiebedingen en de wetgeving productaansprakelijkheid 115 Titel VII. Overmacht 116 Hoofdstuk 1. Gemeen recht 116 Hoofdstuk 2. Contractuele bedingen 118 Titel Vtn. Bevoegdheidsbedingen 120 Hoofdstuk 1. Situering 120 Hoofdstuk 2. Geldigheidsvoorwaarden 121 Afdeling I. Belgisch gemeen recht 122 Afdeling 2. EEX-Verordening 123 Afdeling 3. Wetboek IPR 125 Hoofdstuk 3. Gevolg van bevoegdheidsbedingen 126 Titel IX. Rechtskeuzebedingen 128 Hoofdstuk 1. Algemeen 128 Hoofdstuk 2. Europees Overeenkomstenverdrag 128 Hoofdstuk 3. Weens Koopverdrag 130 DEEL 4. DE IMPACT VAN DE WET VAN 2 AUGUSTUS 2002 BETREFFENDE DE BESTRIJD1NG VAN BETALINGSACHTERSTAND BIJ HANDELSTRANSACT1ES OP ALGEMENE VOORWAAR- DEN 133 door Steven ONGENA & Vicky VANPETEGHEM Titel I. Inleiding 135 Titel II. Situering van de problematiek inzake laattijdige betaling en het ontstaan van een Europese richtlijn 137 Hoofdstuk I. Achtergrond 137 Hoofdstuk 2. De noodzaak om te handelen 138 Titel III. Analyse van de richtlijn en de wet 141 Algemene voorwaarden VII

5 Hoofdstuk 1. Toepassingsgebied van de Richtlijn en de Wet 141 Afdeling 1. Ratione personae De begrippen "onderneming" en "overheidsinstantie" Particulieren en instellingen van de Europese Unie worden uitgesloten van het toepassingsgebied van de Wet 142 Afdeling 2. Ratione materiae 144 Afdeling 3. Ratione temporis 145 Hoofdstuk 2. Interest in geval van betalingsachterstand 146 Afdeling 1. Wanneer is er sprake van betalingsachterstand? 146 Afdeling 2. Welke interest wordt aangerekend? 149 Afdeling 3. Conventionele afwijkingen op de Richtlijn en de Wet 152 Afdeling 4. Verweer in hoofde van de schuldenaar 153 Afdeling 5. De maximale betalingsgrens van 60 dagen inzake de betaalbaarstelling van nalatigheidsinteresten 153 Hoofdstuk 3. Schadeloosstelling voor invorderingskosten 155 Afdeling I. De regeling van artikel 6 van de Wet 155 Afdeling 2. De verhaalbaarheid van advocatenkosten en -erelonen in een ruinier perspectief geplaatst Kort overzicht van de actuele stand van zaken Eerste hypothese: contractuele uitsluiting van advocatenkosten en -erelonen Tweede hypothese: contractuele begroting van advocatenkosten en -erelonen? 161 Hoofdstuk 4. De onbillijkheidsbepaling. 163 Afdeling 1. Het criterium van de kennelijk onbillijke contractuele bedingen 163 Afdeling 2. De procedure met het oog op een herziening 164 Hoofdstuk 5. Eigendomsvoorbehoud 166 Afdeling I. Inleiding 166 Afdeling 2. Het eigendomsvoorbehoud zoals geregeld door artikel 4 van de richtlijn 166 Hoofdstuk 6. Invorderingsprocedure voor onbetwiste schulden 169 Titel IV. Een evaluatie van de wet 171 DEEL 5. ONRECHTMATIGE BEDINGEN 173 door Jean-Louis KERRELS & Stijn DECLOEDT Titel I. Inleiding 175 Titel II. Onrechtmatige bedingen in de relatie tussen verkopers en consumenten (art. 31 t.e.m. 36 WHPC) 176 Hoofdstuk 1. Inleiding 176 Hoofdstuk 2. Toepassingsgebied 178 Afdeling 1. Verkoper 178 Afdeling 2. Consument 179 Afdeling 3. Producten 180 Afdeling 4. Diensten 180 Afdeling 5. Bedingen en voorwaarden 181 Hoofdstuk 3. Onrechtmatige riedingen 182 Afdeling I. Algemene norm Ondergeschikt karakter Kennelijk onevenwicht tussen de rechten en de plichten van de partijen Geen wederkerigheid van de sancties 184 Afdeling 2. Uitleggingsregel van artikel 31 4 van de WHPC 184 Afdeling 3. Zwarte lijst Bedingen met betrekking tot de totstandkoming van, en wijzigingen aan, de overeenkomst Schadebedingen Bedingen met betrekking tot de beeindiging, de duur, de verlenging en de overdracht van de overeenkomst Bedingen met betrekking tot de verweermiddelen van de consument en zijn verhaalsmogelijkheden Bedingen met betrekking tot het bewijs en bevoegdheid Bedingen met betrekking tot exoneratie van aansprakelijkheid 190 VIII Kluwer

6 7. Bedingen met betrekking tot de conformiteit en vrijwaring 192 Hoofdstuk 4. Sancties 194 Afdeling 1. Nietigheid van het beding 194 Afdeling 2. Stakingsvordering 196 Hoofdstuk 5. Bevoegdheden van de koning 196 Hoofdstuk 6. Commissie voor onrechtmatige bedingen 197 Titel 111. Onrechtmatige bedingen in de relatie tussen beoefenaars van vrije beroepen en consumenten Hoofdstuk 1. Inleiding 198 Hoofdstuk 2. Toepassingsgebied : 199 Afdeling 1. Client 199 Afdeling 2. Beoefenaar van een vrij beroep 200 Hoofdstuk 3. Onrechtmatige bedingen 200 Afdeling 1. Algemene norm 200 Afdeling 2. Zwarte lijst Schadebedingen Bedingen met betrekking tot exoneratie van aansprakelijkheid Bedingen met betrekking tot de conformiteit en vrijwaring 203 Hoofdstuk 4. Sancties 203 Afdeling 1. Nietigheid 203 Afdeling 2. Stakingsvordering 203 Hoofdstuk 5. Commissie voor Onrechtmatige Bedingen 204 Titel IV. Besluit 205 DEEL 6. HET TAALGEBRUIK IN ALGEMENE VOORWAARDEN 207 door Jean-Louis KERRELS & Stijn DECLOEDT Titel I. Inleiding 209 Titel II. Taalwetgeving 210 Titel III. WHPC 212 HooMstuk 1. Artikel 13 eerste lid WHPC 212 Hoofdstuk 2. Artikelen 30 en 31 4 WHPC 213 Afdeling I. Informatieverplichting van artikel 30 WHPC 214 Afdeling 2. Uitleggingsregel van artikel 31 4 WHPC 214 Titel IV. Gemeenrecht 216 Titel V. Besluit 217 DEEL 7. BUZONDERE VERKOOPSTECHNIEKEN T.A.V. CONSUMENTEN EN BEVOEGDHEIDS- BEDINGEN MET CONSUMENTEN 219 door Koen DEVOS & Carine RENIER Titel I. Overeenkomsten op afstand 221 Hoofdstuk I. Inleiding 221 Hoofdstuk 2. Herwerking van Hoofdstuk VI, Afdeling 9 WHPC - "Overeenkomsten op afstand". 222 Hoofdstuk 3. Consumentenbescherming bij verkoop op afstand 223 Afdeling 1. Beschermingsmechanismen 223 Afdeling 2. Dubbele informatieverplichting 225 I. Wettelijke precontractuele informatieverplichtingen 226 A. Precontractuele verplichtingen bij overeenkomsten op afstand van producten/niet-financiele diensten (art. 78 WHPC) 226 B. Precontractuele verplichtingen bij overeenkomsten op afstand van financiele diensten (art. Hier tot iiquinquies WHPC) 227 C. Sanctie bij miskenning van deze precontractuele verplichtingen bij overeenkomsten op afstand van producten/niet-financiele diensten 231 D. Sanctie bij miskenning van deze precontractuele verplichtingen bij verkoop op afstand van financiele diensten Wettelijke informatiebevestigingsplicht bij overeenkomsten op afstand A. De wettelijke informatiebevestigingsplicht bij overeenkomsten op afstand voor producten/niet-financiele diensten (art. 79 WHPC) 232 Algemene voorwaarden IX

7 B. De wettelijke informatiebevestigingsplicht bij overeenkomsten op afstand voor financiele diensten (art. 79 WHPC) 239 Afdeling 3. Bewijslast 241 Afdeling 4. Uitvoeringstermijn en risico van verzending 242 Afdeling 5. Verboden rechtskeuzebeding 242 Titel II. Verkopen aan de consument gesloten buiten de onderneming van de verkoper 243 Hoofdstuk I. Begrip 243 Hoofdstuk 2. Beschermingsmechanismen 244 Afdeling 1. Informatieverplichtingen 244 Afdeling 2. Verzakingstermijn 245 Titel III. Bevoegdheidsbedingen in consumentengeschillen 247 Hoofdstuk I. Probleemstelling 247 Hoofdstuk 2. Nationale context 247 Hoofdstuk 3. Internationale context 248 Afdeling 1. De consument heeft zijn woonplaats of gewone verblijfplaats in een EU-lidstaat 249 Afdeling 2. De consument heeft geen woonplaats of gewone verblijfplaats in een EU-lidstaat 253 DEEL 8. ALGEMENE BANKVOORWAARDEN EN ZEKERHEDEN VOOR ONDERNEMINGEN door Yves BROSENS & Sofie VAN DE VELDE Titel I. Inleidende beschouwing 257 Titel II. Zekerheden opgenomen in de algemene bankvoorwaarden 259 Hoofdstuk 1. Algemene zekerheden met betrekking tot bankrekening(en) 259 Afdeling l. Pand op bankrekeningen Principe Het oude en nieuwe recht Retentierecht Afwijking toegestaan door de banken Inpandgeving van een spaarboekje 263 Afdeling 2. Overdracht en inpandgeving van schuldvorderingen Principe Rechtspraak Nieuwe wetgeving 265 Hoofdstuk 2. Eenheid van rekening en compensatiebepalingen 267 Afdeling 1. Eenheid van rekening Principe Fusie van rekeningen Rechtspraak 268 Afdeling 2. Compensatie Principe Bijzondere kwaliteit van de rekeninghouder Wettelijke schuldvergelijking Compensatie na faillissement Interbancaire compensatieregeling 276 Hoofdstuk 3. Negatieve zekerheden en gelijkaardige verplichtingen 277 Afdeling I. Begripsomschrijving 277 Afdeling 2. Gevolgen tussen de partijen 278 Afdeling 3. Tegenstelbaarheid aan derden 278 Titel III. Afspraken omtrent de omvang van zekerheden in algemene bankvoorwaarden 280 Hoofdstuk I. Zekerheden voor alle sommen 280 Afdeling 1. Verantwoording 280 Afdeling 2. Artikel 5lbis van de Wet op het hypothecair krediet Wettelijke basis Bepaalbaarheidsvereiste Modaliteiten 282 Afdeling 3. Bezwaren 283 Afdeling 4. Blijvende controverse 284 Afdeling 5. Fusie van de pandhouder 285 Afdeling 6. Een concreet voorbeeld 286

8 Hoofdstuk 2. Zekerheden gevestigd op alle aanwendingsmogelijkheden van een krediet of beperkt tot bepaalde aanwendingsmogelijkheden 286 Titel IV. Mogelijke gevolgen en praktische implicaties van algemene bankvoorwaarden - het verlies van financieringsflexibiliteit 288 Hoofdstuk 1. Transacties in het kader van de dagelijkse activiteit - eenmalige operaties 288 Hoofdstuk 2. Effect op mogelijke bedrijfsontwikkelingen en -herstructureringen 289 DEEL 9. DE ALGEMENE AANKOOP- OF VERKOOPVOORWAARDEN EN ZEKERHEDEN 291 door Etienne VIATOUR Titel I. Inleiding 293 Titel II. De waarborgen voor de verkoper 295 Hoofdstuk I. Het voorrecht van de verkoper van roerende goederen 295 Afdeling 1. Herinnering van de principes 295 Afdeling 2. Toepassing op de algemene voorwaarden van de verkoper 297 Afdeling 3. Effectiviteit in het geval van faillissement of concordaat 299 Hoofdstuk 2. Het revindicatierecht voorzien in alinea 6 van artikel 20, 5 van de Hypotheekwet Afdeling I. Herinnering van de principes 300 Afdeling 2. Toepassing op de algemene voorwaarden van de verkoper 300 Afdeling 3. Effectiviteit in het geval van faillissement of concordaat 300 Hoofdstuk 3. Retentierecht 301 Afdeling 1. Herhaling van de principes 301 Afdeling 2. Toepassing op de algemene voorwaarden van de verkoper 301 Afdeling 3. Effectiviteit in het geval van faillissement of gerechtelijk concordaat 302 Hoofdstuk 4. Eigendomsvoorbehoud 303 Afdeling I. Herinnering van de principes 303 Afdeling 2. Toepassing op de algemene voorwaarden van de verkoper 304 Afdeling 3. Effectiviteit in het geval van faillissement of concordaat 306 Hoofdstuk 5. "Stoppage in transitu" 310 Afdeling 1. Herinnering van de principes 310 Afdeling 2. Toepassing op de algemene voorwaarden van de verkoper 310 Afdeling 3. Effectiviteit in het geval van faillissement of concordaat 311 Hoofdstuk 6. De verschillende mechanismen van ontbinding van het contract 311 Afdeling I. Herinnering van de principes 311 Afdeling 2. Toepassing op de algemene voorwaarden van de verkoper 312 Afdeling 3. Doeltreffendheid in het geval van faillissement of concordaat 313 Titel 111. De waarborgen voor de koper 314 Algemene voorwaarden VT /vl