Week 8. Economie in de 18e eeuw Cursus vroegmoderne tijd

Transcriptie

1 Week 8. Economie in de 18e eeuw Cursus vroegmoderne tijd

2 Inhoud college Bespreking essay Bespreking opdracht 1 Pauze Bespreking opdracht 2 Voorbereiding tentamen

3 Essay Opbouw: essay als lopende tekst, secties scheiden met tussenkopjes; inhoudsopgave en literatuurlijst weglaten Beperk achtergrondinformatie, alleen waar nodig: inleiding van ca. 1 pagina, vooral argumenten die je uitwerkt Structuur: scheid argumenten (ten eerste, ten tweede); weeg argumenten in conclusie af en vel oordeel Licht zaken toe, vermijd algemene beweringen; wees nauwkeurig (wie? wanneer? waarom?) Stijl: schrijf lopende zinnen, gebruik voegwoorden, geen spreektaal

4 Essay Verschil tussen Nederland, Nederlanden, Republiek, Holland Vorsten: Lodewijk XIV, dus niet de veertiende of de XIV Schrijf eeuwen voluit, dus zeventiende- eeuwse Getallen: 1 tot en met 20 voluit, dus veertien dagen ; ook tientallen en honderdtallen voluit (dertig, honderd, duizend); overige cijfers als getal (23, 456, 8,9%). Gebeurtenissen in het verleden: verleden tijd Vermijd lange citaten, analyseer zelf, bed in tekst in

5 Voetnoten Plaats een voetnoot als je verwijst naar informatie die je elders hebt gevonden. Boek: auteur, titel (plaats van uitgave, jaartal), pagina s. Artikel in bundel: auteur, titel artikel, in: auteur, titel, (plaats van uitgave, jaartal), pagina s. Artikel: auteur, titel artikel, titel tijdschrijft, jaargang:a_levering (jaartal), pagina s. Archiefstuk: beschrijving stuk, datum, archie_instelling, inventarisnummer, beschrijving inv.nr., folio s.

6 Opdracht 1 Studenten kunnen beschrijven in welke delen van Europa en in welke mate traditionele landbouweconomieën plaatsmaakten voor een marktgeoriënteerde samenleving. Studenten kunnen uitleggen hoe en in welke mate veranderingen in organisatie en technologie in landbouw, nijverheid en handel bijdroegen aan productiviteitsgroei in deze sectoren. Studenten kennen de betekenis van de volgende termen: urbanisatie, agrarische productiviteit, proto- industrie, Atlantische economie, driehoekshandel, fysiocraten, enclosures

7 Atlantische economie Driehoekshandel: slaven richting Amerika, koloniale waren geproduceerd door plantage-economie (suiker, tabak) richting Europa, eindproducten naar Afrika, terug naar kolonies en andere Europese staten Koloniale strijd: Engeland vs. Frankrijk, na Zevenjarige oorlog ( ) winst voor Engelsen met Vrede van Parijs (1763): Canada, Frans Amerika (Nouvelle France), en gebied in India

8 Driehoekshandel Slaven richting Amerika koloniale waren (oa. suiker, tabak, huiden) richting Europa eindproducten naar Afrika en kolonies

9 Indeling van het slavenschip Brookes A_beelding uit An Essay on Colonization, particularly applied to the Western coast of Africa (Londen, )

10 Agrarische revolutie Open-Nield systeem: open land, opgedeeld in velden, ieder gezin eigenaar verspreide stukken land; common land voor hele dorp, mn. begrazing vee Nadeel is uitputting: stikstofafname grond, misoogsten; mest en braakleggen als remedie, drieslagstelsel (jaar graan jaar bonen jaar braak), maar beperkte mestopbrengst en beperkte oogst

11 De korenraapsters Schilderij door Jean- François Millet, Collectie Musée d Orsay, Parijs

12 Agrarische revolutie Nieuwe gewassen als klaver, peulvruchten, rapen en aardappel ipv. braaklegging, stikstofverhogend; tevens meer veevoer > grotere veestapel > beter dieet & meer mest > meer output landbouw > bevolkingsgroei; introductie aardappel Hervormingen land: omheining velden en common lands (enclosures), einde aan opdeling kleine stukken, boeren verliezen recht begrazing common lands aan heren, die gebruiken voor schapen (wol) en runderen (vlees) Urbanisatie, dus meer vraag, productie voor stedelijke economie; betere wegen om surplus landbouw naar stad te vervoeren

13 Putting- out systeem Bevolkingsgroei platteland, dus meer arbeid beschikbaar; inzetten in cottage industry: huisarbeid, oa. weven en spinnen; mechanisering (spinmachines) Putting-out systeem: stedelijke ondernemer koopt ruwe grondstoffen in, laat goedkoop op platteland verwerken (bv. ruwe wol laten spinnen en weven tot kleding); voordelen: goedkoop want overschot arbeid, geen gilderegulering; mn. Lage Landen en Engeland

14 De spinster Schilderij door Nicolaes Maes, Collectie Rijksmuseum, Amsterdam

15 Inikori Internationale handel voorwaarde economische groei: Engeland al vanaf 12e eeuw, nl. wol- en lakenexport, marktgeörienteerde landbouw op Europa Bevolkingsgroei stimuleert eveneens economie; echter, in 17e eeuw plafond bereikt, Malthusiaanse crisis: bevolking groeit harder dan middelen (mn. uit landbouw), bevolking stagneert Stagnatie in 18e eeuw, oa. Italië en Republiek: binnenlandse markt te klein om te industrialiseren, protectionisme (tariefmuren, mercantilisme), handelsoorlogen, gevolg is daling omzet uit handel binnen Europa, nijverheid krimpt (bv. Haarlem en Leiden)

16 Inikori Engeland ontsnapt echter aan stagnatie: overzeese handel met koloniën blijf economie stimuleren Hoe? Herexport koloniale goederen, en export wollen stoffen naar nieuwe markten (Zuid- Europa), groeiende export andere types textiel (katoen & linnen) ergo: buitenlandse vraag jaagt binnenlandse economie aan (bv. in Lancashire) Gevolg: niet- agrarische, industriële sectoren groeien enorm dankzij export (tabel 1); bevolking neemt toe vanwege betere economische kansen, men trouwt jonger en krijgt dus meer kinderen; bevolkingsgroei stimuleert economische vraag weer

17 Inikori Geïntegreerd Atlantisch systeem doet economie groeien Koppositie Engeland in 18e eeuw door: (1) groeiende slavenhandel vanuit Afrika naar Amerika; (2) handel vanuit Britse kolonies, aanleveren producten voor her- export binnen Euripa (suiker, kof_ie); koloniën tevens afzetmarkt voor Engelse industriële producten, en distribueren in rest van Amerika (zie tabel 2); (3) handel met Spanje en Portugal waarlangs Engelse producten Latijns- Amerika bereikten Slavernij cruciaal: groei slavenbevolking, plantage- economie levert producten die motor Atlantisch systeem vormen

18 Eltis & Engerman Relatie slavernij economische groei Engeland: drie posities (1) Zonder slavernij had de Industriële Revolutie in Engeland niet kunnen plaatsvinden (2) Zonder slavernij of Amerika had Engeland ook een Industriële Revolutie gehad en de economie hetzelfde tempo gevolgd: geen enkel effect dus (3) Het Atlantische systeem was weliwaar niet noodzakelijk voor de Engelse industrialisatie, maar in de periode was dit systeem belangrijker voor de Britse economie dan elke andere binnen- of buitenlandse sector

19 Eltis & Engerman Eltis & Engerman willen positie 3 veri_iëren met data: (1) meningen van tijdgenoten (egodocumenten), maar helaas gekleurd, handelaren dikken eigen belangen aan (2) schattingen van de productie of de toegevoegde waarde (statistische data): focus op West- Indië, mn. suikerproductie op eiland Barbados Bezwaren: Barbados qua economische output gelijk aan klein Engels graafschap, dus minimale impact; aandeel Cariben klein: slavenhandel slechts 3% Britse scheepvaart; aandeel slavenhandel in Portugese economie groter; Franse kolonies productiever; koloniale productie groter aandeel in economie Spanje/Portugal maar in deze landen geen industrialisatie

20 Eltis & Engerman Toegevoegde waarde en werkgelegenheid suikerindustrie binnen Engelse economie aanzienlijk, maar niet grootste sector: binnenlandse sectoren veel groter aandeel (zie tabel 1), oa. ijzerproductie, wol, katoen en schapenhouderij Extreme aanname: alle winsten suiker weer investeren; echter, ook andere takken investeren opbrengsten, konden dus ook industrialisatie mogelijk maken Slavernij niet noodzakelijk voor suikerproductie: andere vormen van gedwongen arbeid/contractarbeid, wel duurder, had men bietsuiker in Engeland zelf gaan produceren (en dus Atlantische systeem onnodig geweest)