Tweede bestuursrapportage. uitvoering begroting 2014

Transcriptie

1 Tweede bestuursrapportage uitvoering begroting 2014 (januari t/m augustus 2014) 12 november 2014 Provinciale Staten

2 2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Belangrijkste ontwikkelingen in de 2 e berap Leeswijzer 6 2 Samenvatting 7 3 Verwachte uitvoering beleidsbegroting Beleidsprogramma 1 Bestuur en veiligheid Beleidsprogramma 2 Verkeer en vervoer Beliedsprogramma 3 Wetter Beleidsprogramma 4 Milieu Beliedsprogramma 5 Lanlik gebiet Beleidsprogramma 6 Economie, toerisme en recreatie Beleidsprogramma 7 Sociaal beleid en zorg Beliedsprogramma 8 Kultuer, taal en ûnderwiis Beleidsprogramma 9 Ruimte en wonen Overzicht 10 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Beleidsprogramma 11 Inzet Nuon-middelen 55 4 Bedrijfsvoering 57 Grote projecten 67 5 Financiën Voorstel begrotingswijzigingen PS Rapportage wijzigingen onder mandaat GS Ontwikkeling financieel kader Tijdelijke Ontwikkeling treasury Aanvullingen op de subsidiestaat 106 Bijlage I Overzicht onderhanden investeringen 107 Bijlage II Aansluiting tussen de begroting 2015 en de 2e bestuursrapportage Bijlage III Begrotingswijzigingen PS 117 Bijlage IV Afgehandelde aanbevelingen 179 Overige bijlagen Moties en toezeggingen 3

4 4

5 1 Inleiding Voor u ligt de laatste bestuursrapportage van de huidige collegeperiode. Hierin leggen wij verantwoording af over de uitvoering van de begroting 2014 en geven we aan wat we dit jaar nog realiseren. Het is een druk jaar: de Kulturele Haadstêd, Wurkje foar Fryslân, de grote infraprojecten, de Streekagenda s, we zijn volop in uitvoering. We werken nauw samen met gemeenten en maatschappelijke organisaties en geven vorm aan onze organisatievisie: Mei de mienskip wurkje oan in moai en sterk Fryslân. We begonnen in 2014 met een nieuwe manier van werken, met tijdelijke. We herprioriteren, die in de looptijd waarschijnlijk niet volledig tot besteding zullen komen. Hierdoor kunnen we scherper sturen en ons geld alert inzetten. Zo houden wij het stuur strak in handen. Het uitgangspunt blijft natuurlijk, dat doelen en resultaten die door uw Staten zijn bepaald, worden behaald. We zijn hiermee begonnen in onze ronde van snel behaalde resultaten (quick wins) voor de gemeenten. We hebben 2,4 miljoen op het begrotingssaldo geboekt in het kader van de stofkam. Met deze werkwijze proberen we steeds realistischer te plannen. Hoewel onze nieuwe werkwijze zijn vruchten al afwerpt, ontkomen we er door bijvoorbeeld vertraging bij derden niet aan dat er bij deze berap toch nog geld wordt gereserveerd wordt de volgende periode. Dit gaat bijvoorbeeld om middelen voor ISV waarvoor de projecten van de gemeenten wel zijn aangekondigd, maar waarvoor nog geen aanvragen zijn ingediend. Ook worden, omdat de voortgang van infrastructurele projecten stokt, middelen nog even niet besteed. Het gaat dan met name om voor gebiedsontwikkeling. Ook geld voor de investeringsagenda Drachten Heerenveen wordt nog niet besteed. Vrijval binnen een aantal projecten van WfF wordt binnen dat programma opnieuw ingezet. Tenslotte worden er, zoals in de Kadernota is afgesproken, alvast vastgelegd voor het instellen van het Iepen Mienskipsfûns. Voor de bedrijfsvoering leggen wij u de begrotingswijziging voor met betrekking tot de Fumo. Deze wijziging heeft consequenties voor de totale bedrijfsvoeringskosten. Bij de behandeling van de Kadernota 2015 hebben wij u aangegeven dat er een financiële uitwerking komt van de brug over de Swette. Deze toezegging konden wij bij het opstellen van deze Berap nog niet nakomen. Zodra wij meer duidelijkheid hebben zullen wij u hierover per brief informeren. Wij zijn over het geheel genomen tevreden over de resultaten die in deze collegeperiode zijn geboekt. Met deze berap geven we aan waar we in 2014 nog de puntjes op de i moeten zetten. 5

6 1.1 Ontwikkeling van de berap. De planning- en control- producten worden doorlopend verbeterd. Er is, zoals in voorgaande jaren, gewerkt met kleuren. Op de groene vakjes (beleid/tijd/geld), is geen toelichting gegeven. Dit geldt echter niet voor de majeure projecten en de Grote Projecten. Hier is een korte toelichting opgenomen. In de digitale versie is er bij diverse programma s wel een toelichting gegeven die u via een link kunt benaderen en vormt geen onderdeel van de bestuursrapportage. In deze berap wordt u, volgens afspraak, ook geïnformeerd over het grondbeleid en de aanbevelingen van de accountant, Noordelijke rekenkamer en Concerncontrol in de paragraaf bedrijfsvoering. 1.2 Leeswijzer Na de inleiding volgt in hoofdstuk 2 de samenvatting. In hoofdstuk 3 leggen wij per beleidsprogramma de nadruk op de beleidsinhoudelijke en financiële afwijkingen die aan het einde van het jaar verwacht worden ten opzichte van de begroting Hiervoor wordt gebruik gemaakt van het stoplichtenmodel. De betekenis van de kleuren is als volgt: Beleid Verwacht je dat eind 2013 de beleidsuitvoering verlopen is volgens de inhoudelijke afspraken in het onderliggende document waarin het beleid is vastgesteld (beleidsnota, etc.)? Ja, dit gaat zeker lukken Niet zeker of dit gaat lukken Nee, dit gaat niet lukken Tijd Verwacht je dat eind 2013 het gewenste resultaat is gerealiseerd? Of, als de einddatum voor de realisatie verder in de tijd ligt: Verwacht je dat je eind 2012 op schema ligt om het gewenste resultaat te realiseren binnen de afgesproken termijn? Geld Op beleidsveldniveau: verwacht je dat geld een belemmerende factor is voor het behalen van het gewenste resultaten? Of verwacht je dat het beschikbare budget toereikend is om in 2013 de gewenste resultaten van dit beleidsveld te realiseren? Ja, dit gaat zeker lukken Niet zeker of dit gaat lukken Nee, dit gaat niet lukken Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt geen onder- of overbesteding verwacht. Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt een onderbesteding verwacht. Geld vormt wel een belemmerende factor en/of er wordt een overbesteding verwacht. Bij de investeringen en grote projecten geldt voor het onderdeel geld het volgende: geel is kans op overschrijding; rood is een overschrijding. 6

7 2 Samenvatting Per beleidsprogramma wordt in deze bestuursrapportage een toelichting gegeven op zowel de verwachte beleidsmatige als de verwachte financiële afwijkingen aan het einde van 2014 ten opzichte van de begroting Onderstaande tabel toont per beleidsprogramma en voor de bedrijfsvoering de totale begroting, de voorgestelde begrotingswijzigingen, de totale bestedingen tot 1 september en de vastgelegde verplichtingen die in 2014 tot besteding zullen leiden. Exploitatie Bedragen x 1.000,- Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Vanuit financieel systeem Voorstel Realisatie Begrotingswijziging per Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognose Prognose saldo Jaarstukken 2014 Programma 1 - Bestuur en veiligheid Programma 2 - Verkeer en Vervoer Programma 3 - Wetter Programma 4 - Milieu Programma 5 - Landelijk gebied Programma 6 - Economie, toerisme en recreatie Programma 7 - Sociaal beleid en zorg Programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis Programma 9 - Ruimte en wonen Programma 10 - Algemene dekkingsmiddelen Programma 11 Inzet Nuon-reserves Totaal Programma 1 - Bestuur en veiligheid Programma 2 - Verkeer en Vervoer Programma 3 - Wetter Programma 4 - Milieu Programma 5 - Landelijk gebied Programma 6 - Economie, toerisme en recreatie Programma 7 - Sociaal beleid en zorg Programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis Programma 9 - Ruimte en wonen Programma 10 - Algemene dekkingsmiddelen Programma 11 Inzet Nuon-reserves Totaal Beschikking over reserves (baten) Vorming van reserves (lasten) Begrotingssaldo Begrotingssaldo P01 t/m P Begrotingssaldo P

8 Bedragen (x 1.000,-) Vanuit financieel systeem Prognose Bedrijfsvoering Bedragen x 1.000,- Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Voorstel Begrotingswijziging Realisatie per Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognose saldo Jaarstukken 2014 Totaal baten Totaal lasten Begrotingssaldo na wijziging Bedragen (x 1.000,-) Begrotingssaldo PS wijziging 2 e berap Begrotingssaldo na wijziging Begrotingssaldo P01 t/m P Begrotingssaldo P

9 3.1 BELEIDSPROGRAMMA 1 BESTUUR Portefeuillehouders: J.A. Jorritsma en C. Schokker-Strampel I Stand van zaken gewenste resultaten Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Provinciale Staten en Statengriffie 1. Een helder en toegankelijk besluitvormingsproces van Provinciale Staten 2. Professionele ondersteuning van Provinciale Staten en individuele Statenleden door de griffie (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Prognose 2014 Vergaderstukken PS en Tijdige aanlevering conform het Reglement van Orde commissies Besluiten/ingekomen Tijdige afhandeling (binnen 10 dagen na besluitvorming) stukken PS De vergadering uitgesplitst naar agendapunten en sprekers op de provinciale website Maximaal drie werkdagen na de vergadering Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 1.2 Gedeputeerde Staten 1. Het college van gedeputeerde staten effectief en efficiënt laten functioneren (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde 2014 Prognose 2014 Afspraken Gedeputeerde Staten/Provinciale Staten - Beantwoording Statenvragen op tijd - Nakomen uitvoeren moties - Nakomen toezeggingen - Tijdige aanbieding stukken bij PS 90% 95% 90% 95% Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Ondersteuning van de Commissaris van de Koningin (CdK) in zijn rol als rijksorgaan 1. De CdK voldoet aan de wettelijk gestelde voorschriften in zijn rol als rijksorgaan (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde 2014 Prognose 2014 Werkbezoeken aan de Friese gemeenten Aantal werkbezoeken 8 12 Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Bestuurskwaliteit gemeenten en interbestuurlijk toezicht 1. Versterking gemeentelijke bestuurskracht 2. Financieel gezonde gemeenten 3. Vereenvoudiging van het wettelijke interbestuurlijke toezicht (IBT) Toelichting 3.Voor het Interbestuurlijk toezicht wordt een Verordening Informatieverstrekking Interbestuurlijk Toezicht provincie Fryslân opgesteld. Het opstellen van de verordening vraagt meer voorbereidingstijd. Het wordt om die reden niet in december 2014 maar in het tweede kwartaal van 2015 aan Provinciale Staten aangeboden. Deze verordening is nodig om in voorkomende gevallen 9

10 meer informatie bij de gemeenten op te vragen dan wettelijk toegestaan. Het gevolg van de vertraging is nihil. Om dit moment werken we in de projectfase samen op met de gemeenten en is het opvragen van meer informatie niet noodzakelijk. Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 1.5 Herkenbaar en samenwerkend bestuur 1. Uitvoeren uitvoeringsprogramma Bestuursafspraken Ontwikkelen en uitvoeren samenwerkingsagenda s 3. Ontwikkelen en uitvoeren streekagenda s (zie tevens programma 5) 4. Voortzetten internationale samenwerking 5. Het SNN is efficiënter en slanker geworden 6. Intensivering Noordelijke lobby in Den Haag en Brussel Toelichting 4. Bij de behandeling van de jaarstukken 2012 is toegezegd dat in de bestuursrapportages informatie zal worden opgenomen over de contacten met Noordwest Duitsland. Het contact ontwikkelt zich positief. De regeringswisseling in Niedersachsen heeft geleid tot meer aandacht voor het grensgebied en een nauwere samenwerking op regionaal economisch terrein. Op 5 december a.s. vindt een bezoek plaats van de minister-president (Weil) van Niedersachsen aan de Noordelijke provincies. Het INTERREG A subsidieprogramma geeft een belangrijke impuls aan het economisch laten groeien van het noordelijk grensgebied (Noord-Nederland en het Weser-Ems gebied). Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Juridische Zaken/rechtsbescherming 1. Toereikende rechtsbescherming Friese burgers 2. Goede borging van de juridische kwaliteit van de provinciale producten (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde 2014 Prognose 2014 Afhandeling bezwaarschriften Tijdige afhandeling 85% Toelichting Tot 1 augustus zijn er 106 bezwaarschriften ingediend. In 2013 waren dat er 83 en in 2012 waren dat er 65. Het aantal bezwaarschriften blijft toenemen. Ook de juridsiche complexiteit van de bezwaarschriften neemt toe. Dat zorgt voor meer werkdruk en daarmee is het onzeker of de doelwaarde van 85% wordt gehaald. In 2012 en 2013 bedroegen de percentages namelijk respectievelijk 84% en 81%. III Inzet beschikbare middelen Exploitatie Bedragen x Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Vanuit financieel systeem Voorstel Realisatie Begro- per tings- wijziging Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognose nog te besteden Prognoses Prognose saldo jaarstukken 2014 Structurele beleidsprogramma Totaal Structurele beleidsprogramma Tijdelijke beleidsprogramma Bedrijfsvoeringskosten Totaal Voorstel begrotingswijziging: I 1 Uitkeringen oud-leden Gedeputeerde Staten 10

11 3.2 BELEIDSPROGRAMMA 2 VERKEER EN VERVOER Portefeuillehouders: J. Kramer en S.A.E. Poepjes I Stand van zaken gewenste resultaten Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Planvorming en programmering, bestuurlijke samenwerking 1. Opstellen Uitvoeringsprogramma verkeer en vervoer Herijken onderhoudsbeleidskaders provinciale infrastructuur 3. Voorbereiden op een overgang van de BDU naar het Provinciefonds 4. Samenwerking met de gemeente Leeuwarden op basis van de Overeenkomst Programma Bereikbaarheid Leeuwarden 5. Afspraken met het rijk over de Gebiedsagenda Noord-Nederland (BO MIRT) 6. Invoering Waterwet; afspraken over vaarwegbeheer 7. Monitoren ontwikkeling verkeer en vervoer Toelichting (3) De landelijke overgang van de BDU naar het Provinciefonds is met een jaar uitgesteld tot 1 januari (4) Wij geven op basis van de Overeenkomst Programma Bereikbaarheid Leeuwarden subsidies aan projecten van de gemeente Leeuwarden. Wij verwachten dat een deel van deze projecten later afgerekend gaan worden dan gepland. Dit is het gevolg van een bijstelling door de gemeente van de planning van deze projecten. Hiervoor is een begrotingswijziging toegevoegd. (7) Verbetering van het telsysteem voor autoverkeer is noodzakelijk. Wij zoeken een oplossing door herprioritering binnen andere metingen. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde 2014 Uitvoeringsprogramma Beschikbaarheid Uitvoeringsprogramma 2015 Gereed BDU Bestedingsplan 2015 Gereed Prognose 2014 Toelichting Het BDU-bestedingsplan 2015 is eind 2014 gereed. De vaststelling is gepland begin 2015, omdat dan pas de beschikbare uitkering definitief bekend is. Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Verbetering infrastructuur 1. De in gang gezette kleinschalige maatregelen worden uitgevoerd overeenkomstig de planning in het Uitvoeringsprogramma Verkeer en Vervoer De kleinschalige maatregelen die nieuw zijn opgenomen in de begroting 2014 worden voorbereid, zodat de uitvoering uiterlijk in 2015 kan starten. 3. Een voorstel inzake de verkeersproblematiek op de Traverse Lemmer wordt aan PS voorgelegd. 4. De grote projecten zijn in voorbereiding of uitvoering conform de toelichting in de Stoplichten staan hieronder paragraaf grote projecten 5. Het vinden van dekking voor het oplossen van de problematiek bedrijventerrein Hallum tot een bedrag van 2 miljoen uit de investeringskredieten die betrokken zijn bij de balansverkorting Investeringsagenda Wurkje foar Fryslân Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Binnenvaarthaven Drachten Bereikbaarheid gebiedsontwikkeling Heerenveen 11

12 Grote projecten (Zie voor nadere toelichting de paragraaf Grote projecten.) Gewenste resultaten beleid tijd geld 1 Bereikbaarheidsprojecten Leeuwarden Vrij-Baan a. N31 Haak om Leeuwarden b. Westelijke invalsweg c. Drachtsterweg en omgeving d. Noordwesttangent 2 N31 Traverse Harlingen 3 Verruiming Prinses Margrietkanaal 4 N381 Drachten-Drentse grens 5 De Centrale As 6 Investeringsagenda Drachten Heerenveen a. RSP Bereikbaarheid Gebiedsontwikkeling Heerenveen (uit de investeringsagenda Drachten Heerenveen) b. Binnenhaven Drachten (uit de investeringsagenda Drachten Heerenveen) 7 Knooppunt Joure 8 RSP Spoorprojecten a. Capaciteitsvergroting Leeuwarden-Zwolle Kleine maatregelen Leeuwarden-Meppel Versnelling spoorbrug Van Harinxmakanaal Verbetering overwegveiligheid Rotstergaastweg Heerenveen Ondertunneling spoorkruising Om den Noort in Wolvega Verbetering baanvak Meppel-Zwolle (blokverdichting) Capaciteitsvergroting Herfte-Zwolle b. Capaciteitsvergroting Leeuwarden-Groningen c. Station Werpsterhoek (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde 2014 Majeure infrastructurele projecten Uitvoering conform planning zoals opgenomen Ten minste Kleine en reguliere projecten uit het PVVP in het uitvoeringsprogramma Uitvoering conform planning zoals opgenomen in het uitvoeringsprogramma 90% Ten minste 90% Prognose 2014 Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Instandhouding provinciale infrastructuur 1. Onderhoud van de provinciale infrastructuur 2. Optimale bereikbaarheid voor weg- en vaarwegverkeer door brug-en sluisbediening 3. Bewerken en verwerken van baggerspecie om hergerbruik mogelijk te maken 4. Onderzoek naar de toekomstige capaciteitsbehoefte aan baggerdepots 5. Beoordeling verzoeken om ontheffingen en vergunningen o.g.v (vaar) wegenverordening 6. Nakomen afspraken (werk voor derden) met het rijk en gemeenten Ontwikkelingen: Van Harinxmakanaal In 2013 hebben de Staten het college gemandateerd voor het opstellen en uitvoeren van een 5-jaren uitvoeringsprogramma voor het Van Harinxmakanaal en dit jaarlijks te actualiseren. Ten opzichte van het in 2013 vastgestelde uitvoeringsprogramma is er in de prioritering van het programma groot onderhoud enkele wijzigingen doorgevoerd. De brug Dronrijp verkeert in een dusdanige staat dat inmiddels een lastbeperking voor de brug van kracht is. De aanpak van deze brug is dan ook een jaar 12

13 (was 2015) naar voren gehaald. De aanpak van het achterstallig onderhoud op de TH-sluis is daarmee een jaar naar achteren (was 2015) geschoven. De aanpak van het achterstallig oeveronderhoud in de jaren 2014 en 2015 zijn samengevoegd. Aangezien er nog geen duidelijkheid is ten aanzien van een eventuele opwaardering, worden die oevers aangepakt die passen in een no-regretscenario. De voorbereiding van de oeverwerken is inmiddels gestart. De diverse aanvaringen die er zijn geweest op het PMK geven aanleiding de remmingwerken met voorrang op te pakken. Inmiddels zijn de voorbereidingen in volle gang zodat de remmingwerken bij de twee spoorbruggen in 2015 en 2016 kunnen worden vervangen. In het kader van de het project Leeuwarden Vrij-baan, is lange tijd discussie geweest omtrent een fietsverbinding over het VHK. Recentelijk is er voor gekozen dat de bestaande verkeersbrug Ritsumasyl zal worden omgebouwd naar een fietsbrug. Een aantal varianten voor deze brug worden momenteel bekeken.. In eerste instantie zou deze brug worden gesloopt. Afhankelijk van de gekozen brugvariant zal een beroep worden gedaan op de middelen voor het Van Harinxmakanaal Onderhoud In de 1 e berap is melding gemaakt van een mogelijke overschrijding op de onderhouds door de storm van 28 oktober Het gaat om het opruimen van ontwortelde bomen en aanplant hiervan. Vooralsnog kunnen we de extra kosten nog binnen de opvangen. Van het tijdelijke krediet voor baggerwerkzaamheden in de Lits wordt het deel voor 2014 niet tijdig besteed. Reden hiervoor is samenwerking met Wetterskip Fryslân om de kadewerken te combineren met de baggerwerkzaamheden. Uitvoering zal begin 2015 starten. Hiervoor is een begrotingswijziging toegevoegd Afstandsbediening bruggen Stap 1 van het programma Afstandsbediening is in uitvoering. Een zevental bruggen wordt geschikt gemaakt voor bediening vanuit drie bedienlocaties (de Sudergoabrug te Workum, de Tjerk Hiddessluis in Harlingen en het steunpunt van de provincie te Uitwellingerga). De werkzaamheden voor cluster Tjerkwerd ( de Panhuijsbrug bediend vanuit Workum) zijn conform planning en raming voorbereid en aanbesteed. Werkzaamheden voor het cluster Van Harinxmakanaal ( met bediening vanuit Harlingen) zijn in voorbereiding, conform planning. Werkzaamheden voor het cluster Uitwellingerga zijn gestart, dit is ook conform planning Baggerdepots (inclusief Trijehûs) De exploitatie van de depots neemt af. Dit door verminderde aanvoer en afvoer van respectievelijk slib en verwerkt slib. Zoals eerder gemeld worden de benodigde werkzaamheden op Trijehûs uitgesteld. Voor de nazorg van de provinciale baggerspeciestortplaats Trijehûs moet een doelvermogen beschikbaar worden gesteld aan het nazorgfonds. Dit is het bedrag (ca. 2 mln voor Trijehûs) wat bij sluiting begin 2016 moet worden meegegeven. Het rentepercentage dat het nazorgfonds hanteert, wordt per echter gewijzigd. Waarschijnlijk zal dit leiden tot een verhoging van het doelvermogen en daarmee tot een hogere nazorgheffing voor Trijehûs. Het besluit over het rentepercentage wordt voor het eind van 2014 verwacht. Op grond van dit besluit kunnen dan de consequenties voor Trijehûs worden berekend. Eventuele budgettaire consequenties voor Trijehûs zullen indien nodig meegenomen worden in de daarvoor bestemde bestuurlijke instrumenten. Onroerende goederen Er zijn onroerende goederen verkocht n.l. 2 voormalige dienstwoningen, de werkplaats van het voormalig steunpunt in Harlingen, een perceel water te Grou en een perceel weiland onder de Lytse Brekken te Follega. De voormalige dienstwoningen betreffen de woningen in Oudehorne en Mildam. Het weiland valt onder zgn overhoeken van onze vaarwegen. De opbrengsten onder aftrek van de gemaakte kosten wordt toegevoegd aan de begrotingsruimte. Hiervoor is een begrotingswijziging toegevoegd. 13

14 (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Streefwaarden 2014 Onderhoud van (vaar)wegen, Niveau conform vastgestelde 90% oevers en kunstwerken Renovatie kunstwerken Tijdige afhandeling van aanvragen ontheffingen wegen- en vaarwegenverordening beleidskaders Gereedkomen op basis van meerjarenplan Kunstwerken zoals opgenomen in het uitvoeringsprogramma 90% Termijn Algemene Wet Bestuursrecht 100% Bediening bruggen en sluizen Conform vastgestelde bedieningsregime 100% Beschikbaar maken van Beschikbaarheid 90% baggerspecie voor hergebruik Gladheidbestrijding en ijsbreken Conform afspraken gladheidsbestrijding en ijsbreken 100% Prognose 2014 Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 2.4 Openbaar Vervoer 1. Onderzoek naar de toekomstige hoofdstructuur van het openbaar vervoer 2. De dienstregeling op Leeuwarden-Zwolle wordt in 2014 uitgebreid met een derde trein van Leeuwarden naar Meppel. 3. Nieuwe provinciale abri s worden geplaatst 4. De fietsvoorzieningen bij OV-knooppunten worden verbeterd Toelichting (3) De eerste nieuwe abri s worden in 2015 geplaatst. De aanbesteding van abri s en fietsvoorzieningen bij haltes start wel in (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Streefwaarden 2014 Kernen met openbaar vervoer Aandeel van de kernen met openbaar 100% vervoer (volgens definities PVVP) Uitbreiding treinvervoer In 2014 besluitvorming vierde trein in 2014 Leeuwarden-Zwolle Vervanging provinciale haltes 2015 Alle provinciale abri s en fietsenstallingen bij haltes vernieuwd 100% Prognose 2014 Toelichting De besluitvorming over de vierde trein is afgerond en PS is hierover geïnformeerd (brieven van 21 januari 2014 nr en van 22 april 2014 nr ). De vierde trein rijdt in Zie voor de abri s de toelichting hierboven bij de tabel gewenste resultaten. Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Verkeerseducatie en mobiliteitsbeïnvloeding 1. Uitvoeren permanente verkeerseducatie middels het ROF-werkplan Maken van handhavingsafspraken met Politie Noord-Nederland en het OM 3. Uitvoeren mobiliteitsmanagement conform afspraken in Leeuwarden Vrij Baan 14

15 (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Streefwaarden 2014 Aandacht voor jongeren Aantal scholen met het Ten minste 140 verkeersveiligheidslabel Aandacht voor jonge automobilisten Aantal deelnemers Trials 400 Aandacht voor jonge automobilisten Aantal deelnemers Alcoholvrij op weg 80 en alcohol Aandacht voor jonge Aantal evenementen Responsible Young 18 automobilisten, alcohol en drugs Drivers Ouderen Aantal deelnemers rijvaardigheidsdag 400 senioren Voorlichting/campagnevoering Aantal wisselingen van uitingen op 6 mottoborden Prognose 2014 II Investeringen Toelichting majeure projecten N384 Rondweg Franeker: werk is opgeleverd en wordt dit jaar afgerekend, conform planning en budget. N928 Rondweg Woudsend fase 2: is opgeleverd conform planning en conform budget. N359 Rondweg (traverse) Lemmer: hier is een tijdsoverschrijding als gevolg van uitloop van het variantenonderzoek. Besluitvorming door PS vindt plaats in de 2e helft van Toelichting rijksprojecten Drempelverwijdering vaargeul Boontjes: Er is 5 jaar nazorgplicht. De kosten hiervan worden verrekend met het Rijk. Rotondes Rijkswaterstaat: conform planning en budget. Toelichting MPI-projecten Er zijn momenteel 14 MPI-projecten in uitvoering: Afwijkingen op de planning en/of budget hebben de volgende projecten: N358 Uterwei: hier is een mogelijke tijdsoverschrijding doordat grondaankoop langer duurt dan oorspronkelijk gedacht. N358 Skieding: tijdsoverschrijding doordat een uitgebreidere MER opgesteld moet worden. Mogelijk ook overschrijding van budget. N357 Stiens-Holwerd: mogelijk tijdsoverschrijding en overschrijding budget. N910 Stroobosserweg fietspad fase 2b: tijdsoverschrijding i.v.m. grondaankoop. Project wordt nu uitgevoerd i.c.m. Centrale As. III Inzet beschikbare middelen Exploitatie Bedragen x Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Vanuit financieel systeem Voorstel Realisatie Begro- per tings- wijziging Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognose nog te besteden Prognoses Prognose saldo jaarstukken 2014 Structurele beleidsprogramma Overlopende passiva Totaal Structurele beleidsprogramma Tijdelijke beleidsprogramma Reserves Overlopende passiva Bedrijfsvoeringskosten Totaal

16 Voorstel begrotingswijzigingen: I 2 verkoop diverse woningen IV A1 programma bereikbaarheid Leeuwarden Europaplein en Tesselschadestraat IV A2 investeringsagenda Drachten Heerenveen IV C1 onderhoudsbaggeren 16

17 3.3 BELIEDSPROGRAMMA 3 WETTER Portefúljehâlder: mefrou C. Schokker-Strampel I Stân fan saken winske resultaten Ûntwerp-4e Wetterhúshâldingsplan Yn augustus 2014 hawwe wy, sa t wy oankundige ha yn ús brief fan 6 maart 2014, de Startnotitie 4e Waterhuishoudingsplan fêststeld en tastjoerd nei de Steaten. Útsteld is om dy yn de Steaten te behanneljen yn oktober De ûntwerp-notysje KRW in Fryslân foar de oanpassing fan de doelen en maatregels fan de Europeeske Ramtrjochtline komt ek yn oktober 2014 yn Provinsjale Steaten. Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd Wetterfeiligens 1. Wy sjogge derop ta dat Wetterskip Fryslân it programma foar de dykfersterkings neffens de plenning útfiert. Oant en mei 2014 giet it om njoggen plannen. Wy besjogge dy plannen en jouwe dêrby benammen omtinken oan hoe t de LNKwearden (lânskip, natuer en kultuerhistoarje) meinaam binne en oft de behearders ynnovative en yntegrale alternativen yn berie nommen hawwe. Fierder wurde yn 2014 de trasees fan de kearings op Flylân en Skylge útwurke. 2. Foar de feiligens fan de primêre wetterkearings stelt it ryk it belied fêst. Wy folgje de ûntjouwing en bringe de Fryske belangen yn by it opstellen fan it lanlike belied. 3. Deltaprogramma: Foar de provinsje Fryslân binne de strategyen en programma s dy t útwurke wurde foar de Iselmar, de Waadsee, swiet wetter en de sânige kust fan belang. Wy partisipearje aktyf yn dy (diel)programma s en tinke by de beslútfoarming goed om de Fryske belangen. Yn 2014 besjogge wy ek wat de Deltabeslissingen betsjutte foar ús eigen wetterbelied. 4. Foar de boezemkaaien fiert Wetterskip Fryslân it Reparaasjeprogramma Wâlen en Kaaien út. Foar de yntegrale oanpak fan de kaaien is yn ,0 beskikber. Fan de oare regionale kearings hanthavenet de behearder de besteande tastân. Taljochting --- (Prestaasje)yndikators Ûnderwerp Yndikator Doelwearden 2014 Primêre wetterkearings Tal útfierde fersterkingsplannen 9 Boezemkaaien Tal kilometers 44 Bestriding wetterkninen Tal fangsten yn e oere 0,25 Prognoaze 2014 Taljochting ---- Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd 3.2 Genôch wetter 1. Wy kontrolearje de fuortgong fan de opstelling fan de wettergebietsplannen troch it wetterskip foar it fêstlizzen fan it ferlange peilbehear en it realisearjen fan de noarmen foar de regionale wetteroerlêst. 2. Wy meitsje de langetermynfisy foar it feangreidegebiet ôf en komme yn 2014 mei in útstel dêroer nei de Steaten. 3. Wy beoardielje de fuortgong yn de tarieding en it ta stân kommen fan maatregels dy t nedich binne om it fêsthâlden, bergjen en ôffieren fan wetter goed regelje te kinnen (= ynrjochting fan it wettersysteem troch it wetterskip). Wy besjogge yn 2014 yn e mande mei Wetterskip Fryslân en Grinslân hoe t it pakket fan maatregels krekt stal jûn wurde moat, no t bliken dien hat dat it grutte gemaal by Lauwerseach der yn 2015 net komt. 4. Troch de ryksbesunigings op natuer stiet it fêst dat wy de oarspronklike doelen fan de bestriding fan de ferdroeging net helje. Wy geane der no fanút alle jierren foar 250 ha maatregels nimme te kinnen. Miskien kinne wy troch tûke 17

18 Winske resultaten Belied Tiid Jild kombinaasjes wat mear dwaan. Yn 2014 sille wy by de opstelling fan it ûntwerp- Wetterhúshâldingsplan de konsekwinsjes foar ús belied fierder yn byld bringe. 5. De útfiering fan de Beliedsnotysje en it Stimulearringsprogramma Waarmte- en Kjeldopslach (WKO-systemen) yn Fryslân, dêr t wy yn 2012 mei úteinset binne, meitsje wy begjin 2014 ôf. 6. It sâlter wurden fan benammen it noardlik klaaigebiet freget algeduerigen omtinken. Nei in perioade fan stúdzje fiere LTO en de wetterskippen, mei de ynset fan in provinsjale bydrage, no praktykproeven út om te sjen hokker maatregels it bêste wurkje om it sâlter wurden fan de grûn tsjin te gean (projekt Spaarwater ). 7. Wy beoardielje de grûnwetterwinning foar de drinkwetterfoarsjenning. Op de Waadeilannen fiere wy, yn e mande mei wetterbedriuw Vitens en de gemeenten, in projekt foar drinkwetterbesparring út, soks as ûnderdiel fan it Bestjoersakkoart Wetterstring Taljochting 1. Wettergebietsplannen De provinsje hat wilens ynstimd mei seis fan de foarnommen 20 Wettergebietsplannen. Fierder is it wetterskip dwaande mei nochris seis Wettergebietsplannen, binne der seis yn útfiering en mei twa moat noch úteinset wurde. Yn 2014 sille foar ha wettergebietsplannen opsteld wurde. Dat bestjut dat ein 2014 fan de ha mei-inoar ha klear wêze sil en dat it wetterskip dan mei nochris ha dwaande is; yn de jierren dêrnei stiet der noch ha op de wurklist. It meitsjen fan de wettergebietsplannen troch it wetterskip rint achter op de plenning en dêrmei ek it fêststellen fan it winske peilbehear en de hifking oan de noarmen foar de regionale wetteroerlêst. It opstellen fan dy plannen freget in protte tiid en oerlis mei de streek om t der ferskate subtema s ôfstimd wurde moatte: duorsum peilbehear, omgean mei ekstreme delslach, de útwurking fan de Ramtrjochtline Wetter foar de polders (dielwettersystemen) en de bestriding fan de ferdroeging yn natuergebieten. Dat makket it proses dreech. It doel om alles klear te hawwen yn 2015, sil Wetterskip Fryslân net helje; dat sil wol 2016 wurde. Dat bestjut dat de útfiering fan de maatregels ek mear tiid freget. 2. Langetermynfisy feangreidegebied De ûntwerp Feangreidefisy sil yn jannewaris 2015 oan Provinsjale Steaten foarlein wurde. Fase 2 fan de fisy, it útwurkjen fan de ferskate strategyen foar it Feangreidegebiet hat mear tiid frege dan wy rekken mei hâlden ha. Foar de gebietsgearkomsten foar it opstellen fan de fisy hawwe wy ek mear tiid naam. 3. It ynrjochtsjen fan it wettersysteem Op grûn fan de Businesscase Gemaal Lauwerseach is dúdlik wurden dat it gemaal Lauwerseach net yn 2015 ta stân brocht wurde kin. De Steaten hawwe der op 27 novimber 2013 mei ynstimd dat der, neist in grut gemaal by Lauwerseach, ek sjoen wurde mei nei alternativen. Yn e mande mei Grinslân en de wetterskippen binne wy dêrmei dwaande. It realisearjen fan berging yn de polders (dielsystemen) troch it wetterskip bliuwt achter by de plenning, benammen troch it net-ferplichte karakter by grûnoankeapen. Wy freegje it wetterskip mei klam om dêr by it útfieren fan de Wettergebiedsplannen omtinken oan te jaan en op basis fan frijwilligens fan de boeren de mooglikheden benammen yn de lege gebieten te benuttigjen. 6. Begruttingswiziging projekt Spaarwater Ein 2013 is in bydrage tasein foar it projekt Spaarwater. De útfiering fan dat projekt ferrint goed, mar it ôfrekkenjen en útbeteljen sil yn 2015 barre. Dêrom wurdt in bedrach fan trochskood nei (Prestaasje)yndikators Ûnderwerp Yndikator Doelwearden 2014 Regionaal wettersysteem Útfiering fan maatregels yn ha s 150 ha Ferlange peilbehear Ha s yn it trajekt ferlange peilbehear ha Ferdroeging Ha s dêr t maatregels foar naam wurde 250 ha Prognoaze

19 Taljochting Ferlange peilbehear: Sa t no liket wurde yn 2014 foar ha Wettergebietsplannen makke; dat is sawat neffens de yn 2012 oanpaste- plenning. De útfiering fan dy plannen freget mear tiid. Dêrtroch rint de útfiering fan de maatregels yn ha s yn it regionale wettersysteem achter op de plenning. Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd 3.3 Skjin wetter 1. Wy sjogge derop ta dat de maatregels yn de ferskillende wetterlichems en it wetterbehear útfierd wurde neffens de ôfspraken yn de Beslútnota 2008 (ta útfiering fan de Europeeske Ramtrjochtline Wetter). Sa beoardielje wy oft it ta stân bringen fan de wetterkwaliteitsdoelen op koers leit. Yn 2014 riede wy, yn oerlis mei Grinslân, Drinte, Rykswettersteat en de wetterskippen yn Noard- Nederlân, de oanpassing fan de doelen en de maatregels ta foar de perioade Dat lizze wy yn 2014 fêst yn it ûntwerp-wetterhúshâldingsplan. 2. Om dúdlikens te krijen oer de kwaliteit fan it grûnwetter en de risiko s op fersmoarging fan it grûnwetter, binne gebietsdossiers opsteld foar de grûnwetterbeskermingsgebieten. Op basis dêrfan stelle wy yn e mande mei gemeenten, Vitens en it wetterskip programma s op foar de te nimmen maatregels. 3. By de besteande 48 swimwetterplakken yn oerflaktewetter sjogge wy derop ta dat de oanwiisde swimwetterplakken oan de stelde easken foldogge, wetterskippen, gemeenten en oare behearders de needsaaklike maatregels útfiere en goede en aktuele ynformaasje oer de tastân fan it swimwetter beskikber is. 4. Wy beoardielje gemeentlike riolearringsplannen op grûn fan it Wetterhúshâldingsplan. 5. Yn it Bestjoersakkoart Wetterstring hawwe gemeenten, wetterskippen, provinsje en Vitens ôfspraken makke oer it útfieren fan taken en projekten. 6. Troch mei te dwaan oan it projekt Schoon water voor Mozambique drage wy by oan milenniumdoelstelling 7 fan de Feriene Naasjes. It projekt is yn 2013, sûnder ekstra kosten foar provinsje en regionale partners, ferlinge oant en mei 31 desimber Taljochting 6. Begruttingswiziging projekten wetterstring Fan it tydlike budzjet Ynnovaasje wetterstring wurdt trochskood nei Wy hawwe mei ferskate partners yn de wetterstring dwaande west om in tal projekten ta te rieden. De tarieding fan ynnovative projekten is soms dreech om t foldien wurde moat oan ferskate (europeeske) regels. Sa t no liket kinne wy dit jier noch foar ferskate projekten in tazissing de doar út dwaan en in foarskot útbetelje, mar it ôfrekkenjen en folslein útbeteljen sil foar in part yn 2015 barre. (Prestaasje)yndikators Ûnderwerp Yndikator Doelwearden 2014 Kwaliteit oerflaktewetter Tal fiskpassaazjes en km 10/75 km natuerfreonlike wâlen Swimwetterlokaasjes Persintaazje opstelde 100% swimwetterprofilen en oanbrochte buorden Wetterstring Tal út te fieren projekten út it Frysk 5 oant 9 Bestjoersakkoart Wetterstring Prognoaze 2014 Taljochting

20 III Ynset beskikbere middels Eksploitaasje Bedraggen x Begrutting 2014 mei de fêststelde wizigings Fan it finansjeel systeem út Útstel Realisaasje Begrut- op tings- wiziging Fêstleine ferplichtings 2014 op 1-9 Prognoaze noch út te jaan Prognoazes Prognoaze saldo Jierstikken 2014 Tydlike beliedsprogrammabudzjetten Foarsjennings Oerrinnende Passiva mei-inoar Lesten Strukturele beliedsprogrammabudzjetten Tydlike beliedsprogrammabudzjetten Foarsjennings Oerrinnende Passiva Bedriuwsfieringskosten Lesten mei-inoar Lesten Taljochting By de tydlike beleidsprogrammadudzjetten giet it om de folgjende ferskowings: Fan it tydlike budzjet Ynnovaasje wetterstring wurdt trochskood nei Sa t no liket kinne wy dit jier noch foar ferskate projekten in tazissing de doar út dwaan en in foarskot útbetelje, mar it ôfrekkenjen en folslein útbeteljen sil foar in part yn 2015 barre. Ein 2013 is in bydrage tasein foar it projekt Spaarwater : ynnovative praktykproeven om te sjen hokker maatregels it bêste wurkje tsjin it sâlter wurden fan de grûn yn it noardlik klaaigebiet. De útfiering fan dat projekt ferrint goed, mar it ôfrekkenjen en útbeteljen sil yn 2015 barre. Dêrom wurdt in bedrach fan trochskood nei Útstel begruttingswiziging: IV C2 Utfiering 3e provinsjale wetterhúshâldingsplan 20

21 3.4 BELEIDSPROGRAMMA 4 MILIEU Portefeuillehouder: S.A.E. Poepjes I Stand van zaken gewenste resultaten Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 4.1- Basiskwaliteit & bewustwording Spoor 1 1. In 2014 verschijnt de monitoringsrapportage over de uitvoering van het Mijeuprogramma Eind 2014 vindt een eindmeting met m.b.t. de realisatie van de wettelijke en bestuurlijke doelen van het FMP plaats. 3. We voeren projecten uit (met een accent op jongeren) om de ecologische voetafdruk te verkleinen. Toelichting (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Streefwaarden 2014 Prognose 2014 Basiskwaliteit. Monitoring Miljeuprogramma. Rapportage over % Doelenmonitor. Eindmeting 100% Gedragsverandering. Ecologische voetafdruk. Substantiële inzet en afname voetafdruk t.o.v in 2010 Toelichting De ecologische voetafdruk zal in 2014 worden gemeten. Op basis van de resultaten kan beoordeeld worden of er een afname is t.o.v Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 4.2 Eco-effectiviteit Spoor 2 1. In 2014 ondersteunen we bedrijven en instellingen bij het opzetten en uitvoeren van processen gericht op verantwoord grondstoffengebruik (Friese Grondstoffenagenda). Spoor 3 2. We geven uitvoering aan het Plan van aanpak Fryslân Millennium Provincie 2012 en streven het behalen van de titel Fairtrade Provincie na. 3. We ondersteunen maatschappelijke initiatieven die leiden tot een duurzame samenleving, onder andere door lerende netwerken van bedrijven/instellingen te faciliteren. Toelichting 2. De uitvoering van het plan van aanpak Fryslân Millennium Provincie 2012 heeft vertraging opgelopen De provincie werkt samen met een provinciale werkgroep aan een campagne om activiteiten voor Fair trade in gemeenten te stimuleren. Het doel is om hieraan te werken op het niveau van burgers en ondernemers. Dat een gemeente de titel haalt is meer het sluitstuk dan het startschot. Realisatie hiervan verloopt langzaam en is afhankelijk van beleidskeuzes en inzet van gemeentelijke overheden. De provincie faciliteert lokale werkgroepen en stimuleert gemeenten om een actief beleid te voeren ten aanzien van Fairtrade. In het kader van herziening PMP wordt vanaf 2015 de provinciale inzet voor Fair trade en Millenniumdoelen opnieuw vorm gegeven. 21

22 (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde 2014 Samen met marktpartijen sluiten van grondstoffenkringlopen via ketenoverleg. In 2015 is Fryslân een Fairtrade Provincie Een uitwisseling van kennis en ervaringen ten aanzien van duurzaam ondernemen door lerende netwerken van bedrijven en instellingen. Dit door ondersteuning van bestaande lerende netwerken en initiatieven voor nieuwe netwerken. Cumulatief aantal opgeleverde haalbare business cases. 75% van de Friese gemeenten is actief bezig met Fairtrade, 45% heeft gemeentelijke titel Fairtrade Titel behaald. Het aantal actieve duurzaamheidsnetwerken dat is ondersteund. Het aantal kansen voor nieuwe duurzaamheids-netwerken dat benut is. 2 business cases in uitvoering 50% actief 25% Fairtrade aantal ondersteunde netwerken aantal benutte kansen Prognose business cases in uitvoering 50% actief 25% Fairtrade aantal ondersteunde netwerken aantal benutte kansen Toelichting Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 4.3 Duurzaam bodembeheer Spoor 1 1. We geven uitvoering aan het plan van aanpak voor de aanpak van spoedlocaties bodemverontreiniging (2012). 2. De provincie bewaakt de kwaliteit van saneringen die in opdracht van derden worden uitgevoerd op basis van het wettelijk kader. Toelichting Er is een voorstel begrotingswijziging programma bodemsanering/aanpak spoedlocaties opgenomen. De aanpak van de spoedlocaties bodemsanering zal separaat van deze berap worden gerapporteerd middels de 3 e voortgangsrapportage. Dit conform de afspraken van GS aan PS. In de tweede helft van 2013 is een inventarisatie gedaan om zicht te krijgen op de werkvoorraad met nazorglocaties en langlopende grondwatersaneringen. Het doel van deze actie was o.a. een compleet overzicht van de locaties waarbij gebruiksbeperkingen gelden (passieve nazorglocaties) die gehandhaafd moet worden. Deze inventarisatie is niet afgerond, de categorieën nazorglocaties met de hoogste prioriteit zijn geïnventariseerd. In geval van het toezicht op nazorglocaties is er sprake van een achterstand uit het verleden. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Nulmeting Streefwaarden Prognose Beoordelen sanerings- en nazorgplannen Worden besluiten op tijd afgegeven 2012 (eerste kwartaal: 100%) 100% 100% 100% 100% 100% Toezicht en handhaving Aanpak spoedlocaties Uitvoeren VTH programma 2014, onderdeel bodem Plan de Campagne/projectenplan HUP % 100% 100% 100% % 18 juli % 100% 100% 100% Toelichting Toezicht en handhaving: prognose voor het uitvoeren van systematisch toezicht op reguliere saneringen is 100%. Prognose voor het toezicht op passieve nazorglocaties is 70%. 22

23 Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 4.4 Leefomgevingsbeleid Spoor 1 1. In samenwerking met de Friese Milieu Federatie (FMF) en op basis van het programma Duurzaam Door voeren we projecten uit gericht op de leefomgeving en duurzame samenleving 2. We voeren het Actieplan Geluid uit. 3. Programmamanagement uitvoeringsprogramma Externe Veiligheid Spoor 2 4. Afvalreductie via het spoor van duurzaam grondstoffenbeheer. Toelichting 1. Voor de uitvoering van het programma Duurzaam Door is een voorstel voor een begrotingswijziging opgenomen. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde 2014 Duurzaam ondernemen, consumeren en lerende netwerken Wet geluidhinder Wet milieubeheer: Externe veiligheid Toelichting Programma Duurzaam Door 2014 Onderzoek geluid beperkende maatregelen bij 25 woningen Evaluatie programma Externe veiligheid Programma Duurzaam Door 2014 Rapportage over mogelijke maatregelen Prognose % 30 % Evaluatierapport 100% Het onderzoek naar geluid beperkende maatregelen bij 25 woningen zal worden gestart in Het geld hiervoor is vastgelegd in de Kadernota Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Regie & Strategie toezicht en handhaving Spoor 1 1. In 2014 wordt een verbeterplan opgesteld, om op 1 januari 2015 te voldoen aan de kwaliteitscriteria vergunningverlening, toezicht en handhaving. 2. Jaarlijks stellen we een dienstverleningsovereenkomst FryskeUtfieringstsjinstMijleu en Omjouwing (FUMO) op. 3. Samen met onze handhavingspartners stellen we voor het volgend jaar een programma op, waarin de gezamenlijke activiteiten zijn aangegeven Toelichting De zelfevaluatie heeft aangetoond dat niet aan alle kwaliteitseisen wordt voldaan. Om te voldoen aan de landelijk vastgestelde kwaliteitseisen voor vergunningverlening, toezicht en handhaving, op basis van de wet algemene bepalingen omgevingsrecht, dient een verbeterplan te worden opgesteld. Hierin dient aangegeven te worden welke maatregelen nodig zijn om te voldoen, inclusief de financiële consequenties. 23

24 (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde 2014 Prognose 2014 Kwaliteit toezicht en handhaving Percentage van de Friese 100% 80% handhavingsorganisaties dat voldoet aan de wettelijke kwaliteitscriteria Voldoen aan kwaliteitscriteria verbeterplan Plan 100% In de begroting 2014 is als prestatie indicator opgenomen dat op 1 januari 2015 alle bevoegde gezagen moeten voldoen aan de kwaliteitscriteria VTH (die naar verwachting dan ook wettelijk zijn vastgelegd). De provincie treedt daarbij op als regisseur voor de andere bevoegde gezagen en stimuleert bevoegde gezagen in het opstellen van verbeterplannen. Naar verwachting zullen per 1 januari 2015 niet alle bevoegde gezagen voldoen aan de kwaliteitscriteria VTH. Diverse gemeenten hebben dat al aangegeven. Gemeenten zijn wel aan de slag met het opstellen van verbeterplannen om aan de kwaliteitscriteria VTH te gaan voldoen. Ondertussen hebben 9 gemeenten hun verbeterplan voor commentaar voorgelegd aan de provincie. Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 4.6 Uitvoering vergunningverlening, toezicht en handhaving 1. Via een dienstverkeningsovereenkomst maken we afspraken met de FUMO over de opgedragen basis- en plustaken 2. Wij stellen een uitvoeringsprogramma op met betrekking tot de vergunningverlening, toezicht en handhaving, waarin aangegeven is hoe de uitvoeringspraktijk op de verschillende (deel)terreinen is gepland 3. Voor de noordelijke samenwerking op het gebied van het Besluit Risico Zware ongevallen (BRZO), wordt in nauw overleg met de betrokken provincies een uitvoeringsplan opgesteld. 4. Indien zich wijzigingen voordoen in wet- en regelgeving, passen we vergunningen waar nodig hierop aan. 5. Ons toezicht is afgestemd op de risico s die zich bij een bedrijf voordoen en op het naleefgedrag van dit bedrijf. 6. In 2014 gaan wij verder met het optimaliseren van de organisatie tussen de provincie en de FUMO. 7. Er is eenmeerjareninspanning nodig om de informatievoorziening voor de landelijke keten te realiseren, zowel tussen Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD s) als tussen FUMO en de opdrachtgevers. Toelichting De eenmalige kosten van de overgang (transitie en implementatie) konden uit de daarvoor beschikbaar gestelde worden voldaan. Op de bijdrage aan de FUMO voor 2014 ramen wij op dit moment een tekort van ,--. Dit wordt in hoofdzaak veroorzaakt door autonome kostenstijgingen, geraamde aanloopverliezen en doordat het uithuisplaatsen van de afdeling Omgevingsvergunningen en Toezicht tot dubbele huisvestingslasten leidt. Wij doen nu een voorstel deze middelen vrij te geven. In de oktober vergadering van PS ( aanvankelijke planning juni) geven wij een totaaloverzicht. Dat wil zeggen een brief aan PS met financiële informatie over de actuele stand van zaken m.b.t. de FUMO. Wij beschikken dan ook over de vastgestelde begroting over Naast financiën zijn er nog een aantal andere zorgpunten, die van invloed zijn op het functioneren van de FUMO. Genoemd kunnen worden de bestuursvertegenwoordiging, de betrokkenheid van de deelnemers en de wijze waarop de FUMO momenteel uitvoering geeft aan de opgedragen taken. In het laatste kwartaal van 2014 pakken we deze issues op. Er is besloten een luchtkwaliteitsonderzoek in Harlingen te houden. De onderzoeksopzet met in ieder geval aandacht voor het financiële aspect, wordt met een begeleidend schrijven voorgelegd aan Provinciale Staten, nadat de begeleidingsgroep de onderzoeksopzet heeft vastgesteld. Met betrekking tot een illegale ontgronding heeft de provincie in samenspraak met de gemeente en de politie een bestuursdwang traject in gang gezet. Dit kan mogelijke aanzienlijke financiële gevolgen 24

25 (indicatief: 3 tot 6 miljoen) voor de Provincie met zich mee brengen, vanwege onvoldoende verhaal mogelijkheden. Er is besloten een luchtkwaliteitsonderzoek in Harlingen te houden. De onderzoeksopzet met in ieder geval aandacht voor het financiële aspect, wordt met een begeleidend schrijven voorgelegd aan Provinciale Staten, nadat de begeleidingsgroep de onderzoeksopzet heeft vastgesteld. Met betrekking tot een illegale ontgronding heeft de provincie in samenspraak met de gemeente en de politie een bestuursdwang traject in gang gezet. Dit kan mogelijke aanzienlijke financiële gevolgen (indicatief: 3 tot 6 miljoen) voor de Provincie met zich mee brengen, vanwege onvoldoende verhaal mogelijkheden. De Regeling Industriële Emissies (RIE) legt aan de bevoegde gezagen de verplichting op om de omgevingsvergunningen bij IPPC inrichtingen te actualiseren. Dit vergt voor de FUMO mogelijk een intensivering van de uitvoering van het huidige VTH-programma. Met als gevolg ook een extra inzet van financiële middelen. Er is besloten om te komen tot een permanent geluidsmeetnet op de vliegbasis Leeuwarden en Volkel. De Stuurgroep Geluidsmeetnet stelt de onderzoeksopdracht vast en betrekt jhierbij ook de kosten zijn van een dergelijk onderzoek. De afspraak is dat de kosten voor rekening zouden komen van het Ministerie en de provincies. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Nulmeting Streefwaarden Prognose Afgeven vergunningen, ontheffingen, enz. Tijdigheid 2011: 90-95% 90-95% 95% 95% 95% 90-95% Actualiteit Juridisch houdbare vergunningen Ouderdom vergunning 5 jaar, tenzij doorgelicht Percentage 2011: 100% Niet uitgevoerd 100% 100% 100% 100% 100% 95% 95% 95% 95% 95% (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Nulmeting Streefwaarden Prognose Toezicht en handhaving Overtredingen worden opgepakt en waar de eerste aanschrijving niet het gewenste effect heeft, wordt handhavend Niet uitgevoerd >90% >90% >90% >90% >90% Afhandeling klachten opgetreden Direct optreden bij ernstige risicovolle overtredingen Klachten worden in behandeling genomen en tijdig afgehandeld Niet uitgevoerd Niet uitgevoerd 100% 100% 100% 100% 100% >95% >95% >95% >95% >95% 25

26 III Inzet beschikbare middelen Exploitatie Bedragen x Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Vanuit financieel systeem Voorstel Realisatie Begro- per tings- wijziging Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognose nog te besteden Prognoses Prognose saldo jaarstukken 2014 Structurele beleidsprogramma Tijdelijke beleidsprogramma Totaal Structurele beleidsprogramma Tijdelijke beleidsprogramma Overlopende passiva Bedrijfsvoeringskosten Totaal Voorstel begrotingswijzigingen: I 3 provinciale bijdrage FUMO uitvoering taken III 2 provinciale bijdrage FUMO uitvoering taken IV B1 bodemsaneringsprogramma IV C3 Duurzaam Door 2014 IV C4 implementatie en transitiekosten FUMO 26

27 3.5 BELIEDSPROGRAMMA 5 LANLIK GEBIET Portefúljehâlders: J.G. Kramer en S.A.E. Poepjes foar de Mynbouwet I Stân fan saken ferlange resultaten Ferlange resultaten Belied Tiid Jild Beliedsfjild 5.1 Belied natuer Belied natuer 1. Der wurdt oan nij natuerbelied wurke. Dêr wurde de werhifking en de besunigings op de útfiering fan it natuerbelied, de wiziging fan it greidefûgelbelied dêryn begrepen, yn meinommen. 2. De ekologyske advisearring op it mêd fan natuerûntwikkeling, romtlike ûntwikkeling, yntegrale gebietsûntwikkeling en ynfrastrukturele projekten sil fuortset wurde. Natura2000-behearplannen/Nasjonale Parken 3. De Natura2000-behearplannen foar de seis gebieten dêr t de provinsje Fryslân de inisjatyfnimmer fan is, wurde yn 2014 ôfsletten en fêststeld. 4. De behearplannen foar de tsien Natura2000-gebieten dêr t it ministearje fan EZ op it stuit de inisjatyfnimmer fan is by it opstellen dêrfan, sil de provinsje, mei oare partijen, yn 2014 fêststelle en mei ynstimme. 5. Fergunningferliening yn ferbân mei de njoggen Fryske Natura2000-gebieten mei in stikstofprobleem sil begjin 2014 troch de provinsje ûnder de Programmatyske Oanpak Stikstof útfierd wurde. Dat jildt ek foar de Drintsk-Fryske gebieten Fochteloërfean en it Drintsk-Fryske Wâld. 6. De útfiering fan alle 15 Fryske Natura-2000 gebieten sil yn 2014 begjinne. Maatregels dy t yn trije grutte wetters (Iselmar, Noardseekustsône en Waadsee) nommen wurde, wurde troch RWS útfierd. De útfiering fan de behearplannen dy t oer de provinsjegrins hinne geane, te witten it Drintsk-Fryske Wâld, it Fochteloërfean en de Lauwersmar wurde troch Drinte, resp. Grinslân op e noed nommen. Griene wetten 7. Fergunnings, ûntheffings en de advizen foar de Nb-wet, de FFW, de Boskwet wurde binnen de wetlike terminen, sûnder foarmflaters en mei in doelgroep dy t goe genôch ynformearre is, behannele. Troch goed foaroerlis oer inisjativen wurdt it goede inisjatyf op it goede plak nommen en wurdt kwaliteit tafoege. 8. Yn 2010 binne alle ûntheffings foar de FFW wer foar 5 jier takend. Yn 2014 wurde de juridyske prosedueres ôfhannele. Yn 2014 wurde dêrnjonken allinne spesjale ûntheffings takend. 9. Der wurdt meiwurke oan it ta stân bringen fan de PAS. Dy sil yn 2014 yngean. 10. Yn 2014 wurde de measte behearplannen Natura2000 fêststeld. Dat sil trochwurkje nei de omfang fan de fergunningferliening. Wis is dat soks yn earste ynstânsje liede sil ta in útsjitter yn de fergunningoanfragen fan bedriuwen en oare aktiviteiten. 11. Op grûn fan de hifking (2010) wurdt gjin enerzjy mear stutsen yn de JKK-oardering. 12. Foar it waadrinnen sil in nije oardering opsteld wurde en aon jimme Steaten foarlein. 13. De útfiering fan de Mynbouwet wurdt fuortset troch it ministearje fan EL&I fan advizen te foarsjen. Wy sille meiwurkje oan it formalisearjen fan sâltwinning ûnder de Waadsee. 14. Oan it ta stân kommen fan in nije Natuerwet (it gearfoegjen fan de Nb-wet, de FFW en de Boskwet) en de desintralisaasje fan taken, ûnder oare it Faunafûns, wurdt meiwurke. (Budzjet)subsydzje-ynstellings Natuer en Lânskipsbelied 15. Der komme gaadlike ôfspraken foar de útfiering fan natuer- en lânskipsbelied mei de budzjetsubsydzjeynstellings: It Fryske Gea, IVN, LBF, krekt as mei BoerenNatuur, BFVW, SANL en NFW. 16. Yn dat ramt fiere IFG, LBF en IVN ûnder oare de neikommende taken út: it behear fan natuergebieten, de ynformaasjefoarsjenning, foarljochting en edukaasje en it útfieren fan projekten en/of it begelieden fan oaren by de tarieding en útfiering fan lânskipsprojekten. 17. Foar BoerenNatuur en BFFW giet it om aktiviteiten op it mêd fan greidefûgelbelied en agrarysk natuerbehear en by SANL en NFW om agrarysk natuer- en lânskipsbehear. 18. Der komt in plan om de skea troch guozzenfretten te beheinen. Taljochting Ad. 3, 4. Fanwege lanlike fertraging planning PAS, skoot de dêrfan ôfhinkelike planning fan de behearplannen nei efteren. De fêststelling fan de behearplannen Natura 2000 is no pland foar begjin De PAS foarmt in essinsjeel ûnderdiel fan 9 fan de behearplannen Natura It stribjen is it ta ynsjen lizze fan de Pas tagelyk ferrinne te litte mei it ta ynsjen lizze fan behearplannen Natura

28 Dit om foar te komme dat boargers net twa kear reagearje moatte op neamde 9 behearplannen, nl. Earst op de Pas en letter noch ris op de behearplannen (sjoch ek ad. 9). Ad 5. Fergunningferliening op it mêd fan de Natuurbeschermingswet: Om't de Programmatyske Oanpak Stikstof (Pas) noch net yn wurking is, fynt fergunningferliening plak ûnder de Pas. Yn maaie is in wiziging fan de beoardieling fan fergunningoanfragen plakfûn. Fanwege útspraken fan de Rie fan State en ûntfange beswieren tsjin ferliende fergunningen wurdt no útgong dat der totaal gjin taname fan de stikstofdeposysje mei wurde feroarsake. Earder waard fergunningferliend by in minimale taname fan 0,49 Mol/ha/jr. Dêrjonken stiet fergunningferliening ûnder druk troch de sterke taname fan beswierskriften. Ad. 6. Yn it Utfieringprogramma Natuer en Lanlik gebiet wurdt rekken hâlden mei de útfiering fan de Natura 2000 behearplannen. De útfiering giet fan start neidat de behearplannen definityf fêststeld binne. Ad. 9. De PAS koerst nei it op besjen lizze yn oktober novimber, sadat dizze yn de maitiid 2015 yn wurking trede kin. Neamde fertraging komt omdat de lanlike oplossing fan in tal knyppunten mear tiid ferget dan ferwachte. Sa freegje wy dúdlikens oer de ekonomyske ûntwikkelingsromte foar de lânbou yn de PAS. Ek de juridyske slutende ûnderbouwing fan in tal aspekten fan de PAS liedt ta in lettere oplevering. De stelde planning is lykwols krap en it is de fraach of dizze helle wurdt. Ad. 10. De tanimming fan fergunningoanfragen op it mêd fan de Natuurbeschermingswet fanwege it yngean fan de Pas en de Beheerplannen Natura 2000 wurdt no foar in grut part begjin 2015 ferwachte y.s.f Ad 12. Waadrinnen: troch prioriteiten fan oare dossiers (û.o.. Ijsselmeervisserij, guozzen) wurdt dit ûnderdiel ein 2014 oppakt. Ferwachte wurdt dat yn 2015 in nije waadrinferoardering yn wurking treedt. Oant dan jildt de rinnende waadrinferoardering. Ferlange resultaten Belied Tiid Jild Beliedsfjild Belied lânskip 1. It yn stân hâlden fan lânskiplike kearnkwaliteiten en draachflak lânskip. 2. It stypjen fan draachflak en it fuortsterkjen fan kearnkwaliteiten yn nasjonale lânskippen. 3. Romtlike ûntjouwings, mooglik mei behâld en fersterking fan lânskiplike kearnkwaliteiten. 4. Yn byld krije fan wat de kwaliteit fan de lânskipseleminten is. Taljochting Ad 1,2,3 fanwege it beeïndigjen van de feroardering PMJP wurdt in nije feroardering opsteld foar de besteding fan de lânskipsmiddelen. Ferwacht wurdt dat dit jier neijier iepenstelling foar dizze budzjetten mooglik wurde sil.. Ferlange resultaten Belied Tiid Jild Beliedsfjild 5.3 Belied lânbou, uitvoering Landbouwagenda It belied foar de tige grutskalige melkfeehâlderij en de yntinsive greidbuorkerij is op en nij yn besjoen. 1.2 De provinsje hat belied foar it werombringen fan de ljochtútstjit fan lisboksstâlen en kassen formulearre. 1.3 De provinsje hat in stânpunt ynnommen oer de teelt fan genetysk modifisearre gewaaksen yn Fryslân. 1.4 De provinsje hat in stânpunt ynnommen oer klimaatbestindige lânbou en it kearen fan of it omgean mei it fersâltsjen troch de lânbou. 2.1 De tariedings dy t fanneden binne om yn 2014 úteinsette te kinnen mei in grutter en breder pakket fan maatskiplike tsjinsten, binne klear. 2.2 Alle Fryske gemeenten passe de wurkwize fan de Nije Pleats ta. Alle grutte bouplannen yn de agraryske sektor ferrinne neffens dy wurkwize. Der binne mei stipe fan de provinsje op syn minst fiif projekten útfierd dy t bydrage oan de ûntwikkeling en tapassing fan kennis en ynnovaasjes op it mêd fan lânbou en romtlike kwaliteit. 2.3 Twatredde fan de ferplichtings dy t yn it bestjoersakkoart ILG foar 28

29 Ferlange resultaten Belied Tiid Jild struktuerfersterking fan de lânbou fêstlein binne, is útfierd. Op grûn fan it nije lânboustruktuerûndersyk is ús strategy foar struktuerfersterking fan de lânbou by de tiid brocht. 2.4 Foar it glêstúnbouûntwikkelingsgebiet Waadglês binne alle tariedings troffen foar it fêstigjen fan bedriuwen. 3.1 Troch de hiele provinsje hinne binne lokale en regionale enerzjystringen opset en projekten útfierd dy t rjochte binne op de produksje fan duorsume enerzjy troch de lânbou. 3.2 Mei yngong fan 2013 is de Dairy Campus operasjoneel. 3.3 Mei finansjele stipe fan de provinsje binne op syn minst tsien projekten útfierd dy t rjochte binne op it duorsum omgean mei natuerlike helpboarnen. 3.4 Op syn minst ienris yn it jier is der in kampanje om boargers, oerheden en bedriuwen yn Fryslân bewuster te meitsjen fan it belang fan duorsume lânbou én hoe t hja dêr sels oan bydrage kinne. Taljochting 2.1 Fan ôf 2016 ôf wurdt it agrarysk natuerbehear útfierd fia gebietskolletiven. Foar de útfiering wurde lânlike maatregelpakketten ûntwikkele. Wy stelle doelen op dy t wy realisearje wolle, lykas foar greidefûgels, mar ek foar soarten yn oare leefgebieten. De gebietskollektiven komme it oare jier mei plannen hoe sy ynfolling jaan wolle oan de stelde doelen. Dêrmei komt dat wat wy mei de lânbouaginda op it each hiene op gong, sy it wat fertraagd. 2.3 Om't de lânbouaginda noch net fêststeld is troch Ps, fynt der in ûnderbesteging plak op de middels foar Kavelruil. 2.4 Fanwege de oanhâldende finansjele krisis yn de glêstúnbou bleau substansjele grûnútjefte foar Waddenglas noch hieltyd út. 3.1 De realisaasje fan biogasliedingen troch lokale en regionale enerzjyketens stokt om't de rykssubsydzjes net foldwaande binne foar in rendabele eksploitaasje fan biogasopwekking. Foar neiere ynformaasje wurdt ferwiisd nei de Evaluaasje fan de Landbouwagenda dy 20/8 nei de Steaten is ferstjoerd. Ferlange resultaten Belied Tiid Jild Beliedsfjild 5.4 Yntegrale plattelânsûntjouwing Beliedsnota Plattelân (BNP) 1. Yn 2014 geane wy fierder mei de útfiering fan de Beliedsaginda Plattelân (BNP). It jild dêrfoar sit yn 2013 noch yn it pmjp. Mei yngong fan 2014 is it jild net mear opnommen yn it pmjp, mar is in nij budzjet fan 3 mln. it jier. 2. Der wurde yn 2014 projekten ûntwikkele dy t liede ta fernijing fan de plattelânsûntjouwing. Spearpunten binne it omgean mei krimp, duorsumens, lytse wurkgelegenheid, streekprodukten. 3. Yn 2014 wurdt ek yn it ramt fan de yntegrale Beliedsaginda Befolkingsûntjouwing Fryslân ekstra ynset op de leefberens fan de doarpen. 4. Yn 2014 wurkje wy it Waarglês, de monitor leefber plattelân fierder út. Wy sykje noch nei yndikatoaren foar it mjitten fan de sosjale gearhing. Budzjetsubsydzje-ynstelling 5. Wy soargje foar adekwate ôfspraken oer de stipe fan de doarpsbelangen en oare groepen op it Fryske plattelân by it befoarderjen fan leefberens. 6. Doarpswurk wurdt subsidiearre foar it jaan fan sokke stipe. Ien fan de provinsjale spearpunten der t Doarpswurk oan wurket is duorsumens en doarpen. Streekaginda s 7. De Streekaginda s binne yn 4 gebieten fêststeld: it Waad, Noardwest, Súdeast en Súdwest. Yn it gebiet Noardeast is de Aginda Netwurk Noardeast fuortset en ûnderwilen hifke. Dêrnei sil yn de stjoergroep besletten wurde oft ANNO ta Streekaginda Noardeast ferbrede wurde sil. De jierplannen 2014 fan alle 5 gebieten binne ûnderwilen troch de oanbelangjende partijen fêststeld. Doel foar 2014 is de útfiering fan dy jierplannen. 29

30 Taljochting: Op 20 maaie 2014 is de nije subsydzjeferoardering foar plattelânsbelied fêststeld troch DS. Dêrnei is der fuortdaliks in tender iepensteld foar leefberensprojekten yn de gebieten. De tender hat mar koart iepen west, toch binne der 53 oanfragen yntsjinne. Ek binne der al in soad doarpshûsoanfragen en oanfragen foar projekten op provinsjale skaal ûntfong. Op 1 july is de feroardering plattelân Fryslân goedkard, no oanpast oan de nije ASV. Fan 8/9 o.e.m. 10/10 wurdt in nije tender leefberens yn de gebieten iepen steld. Mei Doarpswurk wurdt wurke oan in fernijde opset fan de produktbegrutting Foar 2014 en 2015 stypje wy Doarpswurk om it Netwerk Duurzame Dorpen fierder stâl te jaan. Ûnderwerp Yndikator Doelwearden 2014 Prognoaze 2014 Plattelânsbelied Doarpshuzen dy t ek duorsumens 6 >6 meinimme yn fer- of nijbou Doarpsfisys dy t ek demografyske 6 6 ûntwikkelings meinimme In provinsjedekkend programma wurdt 1 1 opset foar de ûntwikkeling fan streekprodukten Oanduorjende ynset op fan ûnderen 20 >20 op-projekten Streekaginda Ofsluting pmjp Útfiering rinnende projekten PM Grutte projekten, dêrûnder gebietsûntwikkelings Frjentsjer- Harns en Sintrale As Sjoch paragraaf Grutte projekten Taljochting Yn it earste healjier binne der al fiif doarpshuzen ynkaam dy t ek duorsumens meinimme yn harren plannen. En by de leefberensprojekten fan ûnderen op yn de gebieten binne by de earste tender al mear as 50 ynkaam. Der is noch net krekt wis, hoefolle ek subsydzjearre wurde sille, mar dat sille grif mear as 20 wêze. 30

31 Oersicht foarried Ynvestearringskrediet Grûn op Gem. Jierlikse foarried ha. Konform PS beslút Lânbou + EHS binnen gebietsûntwikkeling Tal ha. Oankeap/ ferkeap Bedrach Underdiel Oankeap 719, mln. Grûn 5,37 mln. Gebouwen Ferkeap 258,8 11,01 mln. Grûn 3.22 mln. Gebouwen ,1 EHS Oankeap ,21 mln. Grûn 0,43 mln. Gebouwen Ferkeap ,53 mln. Grûn 0,43 mln. Gebouwen ,5 Kavelruil Oankeap ,1 3,80 mln. Grûn 0,50 mln. Gebouwen Ferkeap 87 3,01 mln. Grûn 0,50 mln. Gebouwen ,1 Anticiperend Oankeap ,7 5,71 mln. Grûn inkl. gebouwen Ferkeap 16,2 0,46 mln. Grûn ,6 Bestjoersoerienkomst grûn en natuerpakt algemien Oankeap 648 9,2 mln. Grûn inkl. gebouwen Ferkeap 0 0 Gebouwen inkl. gebouwen 648 Totaal ,3 31

32 Rapportaazje Balânspost Grûn-foar-Grûn Om t de provinsje as gefolch fan it Ûnderhannelingsakkoart Natuer de ferplichtings foar oankeap en ynrjochting EHS foarfinansierje moat, is ein 2012 by wize fan ynterne liening in balânspost grûn-foargrûn yn de begrutting opnommen. Dy liening bedraacht op syn meast 22,5 miljoen en moat yn tsien jier ôflost wurde. Ôfpraat is dat by de P&C-ynstruminten oer de útjeften en de ôflossing fan de liening ferslach útbrocht wurdt. De stân fan saken op is: Opname Oflossing Stân kredietromte (= 22,5 miljoen -/- Ofsprutsen ôflossing) Stân 31 maart mutaties april-augustus Stân per 31 augustus Prognose septimber - desimber III Ynset beskikbere middels Eksploitaasje Bedraggen x Begrutting 2014 mei de fêststelde wizigings Op grûn fan it finansjeel systeem Útstel Realisaasje Begrut- op tings- wiziging Fêstleine ferplichtings 2014 op 1-9 Prognoaze noch út te jaan Prognoazes Prognoaze saldo Jierrstikken 2014 Strukturele beliedsprogrammabudzjetten Tydlike beliedsprogrammabudzjetten Foarsjennings Oerrinnende passiva mei-inoar Lesten Strukturele beliedsprogrammabudzjetten Tydlike beliedsprogrammabudzjetten Reserves Foarsjenings Oerrinnende passiva Bedriuwsfieringskosten Lesten mei-inoar Lesten Útstel begruttingswiziging: I 4 structureel beheer Wolvetinte III 5 van nota erfgoed cultuurhistorie grutsk naar iepen mienskipsfûns IV A3 gebiedsontwikkeling Franekeradeel-Harlingen IV B2 Nota Plattelandsbeleid IV B3 gebiedsontwikkeling Centrale As IV B4 weidevogellandschappen IV B5 gebiedsontwikkeling N381 IV B6 Iepen Mienskipsfûns IV B7 Iepen Mienskipsfûns IV C5 kavelruil 32

33 3.6 BELEIDSPROGRAMMA 6 ECONOMIE, TOERISME EN RECREATIE Portefeuillehouders: de heer J.H.J. Konst, de heer J.A. Jorritsma, mevrouw S.A.E. Poepjes, mevrouw C. Schokker-Strampel en mevrouw J.A. de Vries I Stand van zaken gewenste resultaten Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 6.1. Bedrijvigheid 1. Speerpunt Watertechnologie 1.1. Wij zetten ons in voor een langjarige financiering van Wetsus-onderzoek tot 2020 uit REP, rijksmiddelen en Europese middelen Wij faciliteren de valorisatie van de excellente kennispositie naar meer bedrijvigheid en werkgelegenheid Door actieve projectverwerving en adviezen zorgen wij dat de aanwezige Europese, nationale en regionale goed worden benut Wij stimuleren en faciliteren de samenwerking in het watertechnologiecluster Wij spelen een actieve rol in de internationale profilering en branding van de Europese watertechnologiehub. 2. Speerpunt Agrofood 2.1. Wij stimuleren projecten die bijdragen aan een duurzame, innovatieve voedselketen Wij zetten in op de verdere ontwikkeling van de Dairy Campus, waarbij de hele agro-foodketen in beeld is Wij ondersteunen het onderwijsveld, kennisinstellingen en bedrijfsleven om een stevige, flexibele kennisinfrastructuur voor de agrofood op te zetten. (Dairy Chain Friesland) 3. Speerpunt Zorgeconomie 3.1. Wij willen voor het speerpunt zorgeconomie eerst het complete speelveld in kaart brengen inclusief de rol die wij kunnen spelen 3.2. We werken aan een vervolg op het netwerk Healthy Ageing Network North Netherlands (HANN2). 4. Onderwijs en Arbeidsmarkt 4.1. We geven mede gestalte aan de ontwikkeling van het Centrum Duurzaam waarbij we aansluiten op het project E-college dat gericht is op het duurzaam invoeren van nieuwe technieken in het mbo We vertalen de ambities zoals geformuleerd in de Techniekagenda Noord Nederland. (inspelen op de toekomstige tekorten in de technieksectoren) 4.3. We participeren in de stuurgroep van het project Technisch Beroepsonderwijs in Fryslân, om enerzijds de techniekroutes in het vmbo aantrekkelijker te maken en anderzijds om de instroom in techniekopleidingen te verhogen In samenwerking met UWV, gemeenten, onderwijsveld en bedrijfsleven spelen we in op de jeugdwerkloosheid. 5. Generiek 5.1. In 2014 start het nieuwe EFRO programma 5.2. Duidelijkheid over provinciale rol in het Ondernemersplein Fan Fryslân 5.3. Per 1 januari 2014 staat er een robuuste regiomarketingstructuur voor geheel Fryslân. Hierin zijn de activiteiten van Beleef Friesland, Tourist Info Fryslân en Fan Fryslân geïntegreerd. 6. Grote projecten > zie paragraaf grote projecten 7.Investeringsagenda Wurkje foar Fryslân 7.1. Start-up projecten Breedband 7.2. Healthy Ageing Netwerk Noord Nederland II (HANNN II) 7.3. Dairy Chain 7.4 Samenwerkingsagenda Smallingerland 7.5 Traineeships 7.6 Nieuw Thialf 7.7 Breedband Achtkarspelen 7.8 MKB kredietfaciliteiten (Kredietbank) 33

34 Toelichting: 1.5 Watertechnologie: De formatieve bezetting voor watertechnologie komt nog niet overeen met de ambities die wij nastreven. 5.1 EFRO-programma: Sinds juni wordt hard gewerkt om het Operationeel Programma Noord-Nederland (OP- EFRO) aan te passen op basis van de reactie van de Europese Commissie (EC). Na regelmatig overleg met EC en het ministerie van Economische Zaken is het aangepaste OP eind augustus worden ingediend. Na instemming wordt eind 2014/begin 2015 de beschikking van EC verwacht. In de tussentijd word(t)en de eerste tender en/of call for proposals voorbereid, zodat in 2015 snel kan worden gestart met de uitvoering van het OP-EFRO. 5.2 Ondernemersplein Fan Fryslân: Het ondernemersplein is formeel beëindigd per 31 december 2013; de financiering is gestopt. Op dit moment beraden Rijk en provincies zich over de rolverdeling van de verschillende intermediairs op het economisch speelveld. 5.3 Regiomarketingstructuur: In verband met de opgelopen vertraging bij de aanstelling van de nieuwe directeur bevindt de nieuwe brede regiomarketingorganisatie zich nog in de opbouwfase. De stichting Beleef Friesland zal nog tot 1 oktober 2014 blijven bestaan. In het najaar zal het strategisch meerjarenplan van Stichting Merk Friesland aan u worden voorgelegd. 7.3 Dairy Chain: De eerste fase wordt mede gefinancierd uit Wurkje foar Fryslân ( 1,3 miljoen). Voor de tweede fase is de financiering nog niet rond. Een tweede verzoek aan Wurkje foar Fryslân is in voorbereiding. U wordt nader geïnformeerd over deze fasegewijze financiering. 7.7 Breedband Achtkarspelen De omvang van het oorspronkelijke plan wordt waarschijnlijk kleiner (of meer gefaseerd). Hierdoor staan de cofinancieringsmogelijkheden onder druk, waardoor het beroep op een lening mogelijk ook afneemt. Het spanningsveld dat dan ontstaat is of de voorwaarden voor de lening nog in verhouding zijn met de kleinere omvang, langere looptijd en voorwaarden/risico s. Op hele korte termijn vindt hierover met de gemeente bestuurlijk overleg plaats over het vervolg. Glasvezel/Digitalisering is en blijft echter een heel belangrijk speerpunt voor Achtkarspelen. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Streefwaarden 2014 Watertechnologie Agrofood Zorgeconomie Onderwijs en arbeidsmarkt Langjarige financiering Wetsus geregeld Aantal projecten Meer bedrijvigheid en werkgelegenheid Aantal projecten (ketenprojecten en crosssectorale projecten) Afbakening van onze rol op het gebied van de zorgeconomie. Projecten op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt geregeld 5 stijging 5 Keuzes gemaakt 7 Prognose 2014 Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Toerisme en recreatie Uitvoeringsprogramma Gastvrij Fryslân De programmalijn Friese Wouden ontwikkelen wij verder in nauwe samenwerking met de Zuidoost-gemeenten en de stakeholders. De programmalijn Elfsteden gaan wij verder vormgeven op projectniveau en binnen de nieuwe regiomarketingstructuur. 34

35 Wij gaan samen met de Friese gemeenten en het Friese toeristische bedrijfsleven de huidige routenetwerken wandelen, fietsen en varen robuuster maken. Wij gaan een programma opzetten om de witte plekken binnen de huidige routenetwerken te verwijderen. Wij zorgen voor een toeristische koepeldatabase. Wij brengen in 2014 een toerismeatlas uit en gaan zorgen voor een monitoringsysteem. Wij organiseren verschillende expertsessies om de sector recreatie en toerisme te helpen nieuwe en slimme verdienmodellen te ontwikkelen waar de gebruikers actief aan bijdragen. Uitvoering Toeristisch Programma Wadden Provincie en gemeenten gaan samen met andere stakeholders aan de slag met projecten uit het Toeristische Programma Friese Wadden. We werken ook aan waddenbrede projecten, samen met andere provincies en Werelderfgoed Waddenzee-partners. 2. Het Friese Merenproject Het Friese Merenproject staat beschreven in de paragraaf Grote projecten. Investeringsagenda Wurkje foar Fryslân Uitrol van vuilwaterafvoersystemen in havens ( quick win ) Met een provinciale bijdrage van 1 miljoen kunnen 10 tot 15 projecten samen met gemeenten en Wetterskip uitgevoerd worden Subsidieregeling Toerisme Natuurlijk Fryslân ( quick win ) Met de subsidieregelingtoerisme Natuurlijk Fryslân (STINAF II) wordt de sector recreatie en toerisme gestimuleerd om extra te investeren in de verduurzaming en kwaliteitsverbetering van de bedrijfsvoering. Daarmee wordt een impuls gegeven aan de werkgelegenheid in de sector. Stimuleringsprogramma Wifi Met het stimuleringsprogramma Wifi wordt de beschikbaarheid van Wifi in de publieke ruimte in toeristische gebieden geregeld. Toelichting Elfsteden: De uitwerking van de programmalijn Elf Steden wordt niet separaat gerealiseerd, maar wordt integraal opgenomen in de uitwerking van de strategische aanpak van KH18. Toerismeatlas / monitoringssysteem: In opdracht van de provincie is in juni 2014 een adviesrapport Van informatievergaring naar informatiemanagement opgemaakt, waarin tevens alle toeristische onderzoeken in Nederland zijn geïnventariseerd. Vanwege de grote hoeveelheid beschikbare gegevens is de verwachting dat de toerismeatlas en het hernieuwde monitoringskader begin 2015 worden ontwikkeld. Expertsessies: De eerste prioriteit leggen wij op de uitwerking van het onderdeel basisinfrastructuur. Van daaruit zullen wij expertsessies organiseren met de stakeholders. Dit vergt een extra tijdsinspanning. Toeristisch Programma Wadden / stimuleringsprogramma Wifi: Een voorstel voor verschuiving van deze vindt u in de paragraaf begrotingswijzigingen. Stinaf II: In het Uitvoeringsprogramma Gastvrij Fryslân is als gewenste resultaat opgenomen, dat eind 2015 minstens 50 forse kwaliteitsverbeteringen gerealiseerd zijn in de recreatief-toeristische verblijfssector. Met de inzet van Stinaf II subsidiegelden van 3,5 miljoen euro kunnen 37 van de 78 ingediende aanvragen in behandeling genomen worden. De projecten hebben een looptijd van twee jaar. Naar verwachting zullen de 37 projecten in 2016 afgerond zijn, en niet in Over de revolverende inzet van de overige 1,5 miljoen euro wordt nog een besluit genomen. Investeringsagenda Wurkje foar Fryslân Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Stagnerende projecten recreatie en toerisme Stinaf II 35

36 Toelichting De stagnerende projecten recreatie en toerisme hebben betrekking op twee onderdelen: 1. Investering van 1 miljoen euro in schoon water / vuilwater afvoersystemen; ,- voor ondersteuning kleinere recreatief-toeristische projecten; uitvoering via Streekwurk. Voor het effectief tegengaan van lozingen vanuit de recreatievaart is een brede schoonwater aanpak ontwikkeld. Deze aanpak kent drie pijlers: - subsidieregeling voor vuilwaterinnamesystemen aan de wal (deze regeling is sinds april 2014 opengesteld); - een varende innovatieve innamevoorziening die langskomt bij Marrekriteligplaatsen (deze heeft afgelopen vaarseizoen met succes gevaren); - een publiciteitscampagne gericht op het schoon houden van ons Friese water. Deze campagne is nadrukkelijker dan voorheen gericht op het schone water en het (recreatieve) gebruik daarvan. Door aandacht op diverse landelijke en regionale radio- en televisiezenders heeft de schoonwater campagne een miljoenenpubliek bereikt. Het budget voor 0,66 miljoen voor kleine toeristische projecten waarvoor de PMJP waren uitgeput zijn inmiddels besteed. Voorbeelden van gefinancierde projecten zijn: bouw Mallemolen bij openluchtmuseum Spitkeet, ontwikkeling Kollum watersportdorp inname voorzieningen of aanlegvoorzieningen, watersport Dokkum kwaliteitsimpuls binnenstad en nieuwbouw ijsvereniging Lemmer. Voor het restant budget is een begrotingswijzigingen opgenomen programma 11. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Streefwaarden 2014 Gastvrij Fryslân Toename aantal bezoekers per jaar 5% Gastvrij Fryslân Internationale toeristische topvoorstelling 1 in Fryslân Prognose 2014 De eerste signalen zijn positief, met name vanwege de gunstige weersomstandigheden in het hoogseizoen. Het is echter nog te vroeg om uitspraken te doen over in hoeverre de streefwaarden zijn gerealiseerd. De Tall Ships Races hebben inmiddels in juli in Harlngen als startplaats plaatsgevonden. Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 6.3 Duurzame energie Vanuit de verschillende rollen van de provincie gaan we het uitvoeringsprogramma duurzame energie uitvoeren Er worden corporatiewoningen en particuliere woningen verbeterd met minimaal twee energielabels Met betrekking tot het zakelijk vastgoed voeren we het Koploperproject en het project Boppeslach uit en met betrekking tot het maatschappelijk vastgoed gaan we het project de Fryske Challenges uitvoeren Wij richten ons binnen duurzame mobiliteit verder op de toepassingsmogelijkheden van Liquified Natural Gas (LNG) in de scheepvaart en het zwaardere wegtransport De ontwikkeling van een gedragen sanerings- en participatiemodel na vaststelling van de structuurvisie voor windenergie Samen met corporaties en zorginstellingen een plan ontwikkelen voor zonnestroom voor corporatiewoningen Het faciliteren van lokale en kleinschalige initiatieven, in nauwe samenwerking met de Enerzjy Kooperaasje Fryslân (EKF), de Energiewerkplaats, de Friese Milieufederatie en Doarpswurk Wij dragen op basis van marktvragen bij aan de verdere vormgeving van businesscases rondom energiebesparing en energieproductie voor het FSFE In 2014 participeren er 150 agrariërs in studiegroepen ter bevordering van energiebesparing in hun bedrijfsvoering en maken tenminste 100 agrariërs hun bedrijf 20% energiezuiniger Het bevorderen van (duurzame) innovaties in het Friese MKB. 36

37 Investeringsagenda Wurkje foar Fryslân Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Versnelde verbetering energieprestaties woningvoorraad Toelichting Ad De uitvoering van het programma duurzame energie ligt op stoom. Op grond van de huidige inzichten is het budget in 2014 ontoereikend, waardoor er een deel van het budget uit 2015 naar voren gehaald moeten worden, zie bijgevoegde begrotingswijziging. Hierdoor is er in 2015 alleen budget beschikbaar voor de bestuurlijke kant van het programma. Ad De belangstelling voor studiegroepen energiebesparing valt erg tegen. Wel is er voldoende animo voor informatie over PV-panelen; o.a. naar aanleiding van de subsidieregeling Asbest eraf Zonnepanelen erop. In de 1 e berap hebben wij aangegeven dat we de financiële consequenties van de uitbreiding en verlenging van deze regeling in kaart zouden brengen. De regeling is in het IPO per 1 juli met een jaar verlengd met als gevolg dat er ook een jaar later nog een beroep zal worden gedaan op dit budget, zie begrotingswijziging. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Streefwaarden 2014 Besparing energie Energiebesparing in PJ per jaar Verdere besparing van energie Hogere duurzame energieproductie Productie duurzame energie Duurzame energieproductie in PJ per jaar Werkgelegenheid Aantal arbeidsplaatsen Stijging aantal arbeidsplaatsen Prognose 2014 III Inzet beschikbare middelen Exploitatie Bedragen x Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Vanuit financieel systeem Voorstel Realisatie Begro- per tings- wijziging Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognose nog te besteden Prognoses Prognose saldo jaarstukken 2014 Structurele beleidsprogramma Tijdelijke beleidsprogramma Reserves Overlopende passiva Totaal Structurele beleidsprogramma Tijdelijke beleidsprogramma Reserves Voorzieningen Overlopende passiva Bedrijfsvoeringskosten Totaal

38 Voorstel begrotingswijzigingen: III 3 Toeristische waddenprogramma III 4 Aanvulling Quick Win 1 e berap 2014 IV A4 REP FMP IV A5 wijziging Dairy Campus A8 IV A6 Friese Meren Project IV A7 REP FMP IV B8 cofinanciering EFRO Interreg Waddenfonds IV B9 Fryslân Fernijt IV IV B10 Friese Meren Project IV B11 topattractie IV B12 toeristisch waddenprogramma IV B13 duurzame energie, asbest eraf - zonnepanelen erop en watertechnologie IV B14 stimuleringsregeling wifi IV B15 uitvoeringsprogramma zorgeconomie V 1 WFF NUON reserve 38

39 3.7 BELEIDSPROGRAMMA 7 SOCIAAL BELEID EN ZORG Portefeuillehouder: C. Schokker-Strampel I Stand van zaken gewenste resultaten Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 7.1 Sociaal Beleid 1. Er wordt uitvoering gegeven aan het Plan van Aanpak Transitie Sociaal beleid en zorg dat op 23 januari door PS is vastgesteld. a. Voorbereiding afbouw subsidierelaties maatschappelijke organisaties. b. Verlaging structurele subsidie Partoer. c. Subsidieregeling Sociale Kwaliteit t.b.v. sociale interventies. d. Invlechten in kerntakenbeleid en uitvoering via streekagenda s en samenwerkingsagenda s en programma demografische ontwikkelingen. 2. Jeugd & Gezin: GROEI als signaleringsinstrument implementeren voor ontwikkelingsachterstanden bij kinderen in 2013/ Maatschappelijke participatie: a. Drie (reïntegratie) projecten realiseren in 2013 /2014. b. Social Return (SR) onderzoek naar mogelijkheden in aanbestedingsregels en Uitvoering. c. Lopende projecten in het sociaal-fysieke en economische domein in de aandachtsgebieden (Oost en Weststellingwerf) voortzetten. 4. Wonen, welzijn en zorg: a. Pilot integrale aanpak Ruimtelijke Kwaliteit / Krimp + Sociale Kwaliteit. b. In het kader van pilot Kaljouw omtrent de beroepen- en opleidingen-structuur in de zorg, wordt een analyse gemaakt van de zorgvraag in c. Zorgeconomie: integraal uitvoeringsprogramma wordt opgesteld. 1. Onder voorbehoud van besluitvorming bij de begrotingsbehandeling 2015 wordt het budget Transitiemiddelen Sociaal beleid en Zorg gedeeltelijk toegewezen aan andere begrotingsprogramma s. De uitkomsten van de expertmeeting op 5 november 2014 zullen bepalend zijn voor de besteding van het resterende budget. Daarom is een begrotingswijziging bijgevoegd voor aanpassing van het bestedingsritme van dit budget. 1.c. Er is geen regeling gemaakt voor dit budget. Belangrijkste reden is dat nog onvoldoende duidelijk was hoe en waaraan het geld besteed zou kunnen worden. Oorzaken hiervan: de decentralisaties zijn nog onvoldoende geland bij gemeenten, er was lange tijd onduidelijkheid rondom de nieuwe WMO, jeugdzorg en overheveling awbz en gemeenten zijn nu bezig met beleidsplannen, inkoop etc en (nog) niet gericht op proeftuinen/ pilots. Ook hebben de gemeenten nog niet helemaal een overzicht welke gevolgen de decentralisaties gaan hebben. Door de decentralisaties is er ook weinig ruimte voor andere komende knelpunten zoals krimp en uitvoering van gezamenlijk opgestelde projecten in het kader van streekagenda s. Nu het budget openstellen via een regeling en daarmee dichttimmeren met criteria leek daarom niet wenselijk. 3.a. zie toelichting 1.c. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Streefwaarden 2014 Jeugd en gezin Aantal (nieuwe) gemeenten waar de 4 signaleringsmethodiek in de voor- en vroegschoolse educatie Groei in uitvoering is. Aantal pilots beleid- en sturingsinfo. 2 Maatschappelijke participatie Zorg, welzijn en wonen Aantal projecten met Social Return (SR). Aantal ondersteuningsactiviteiten aan gemeenten in kader van SR. Aantal projecten die gericht zijn op het voorkomen van overerving van armoede in de Stellingwerven. Aantal pilots personeel in de zorg. Aantal sociale interventies (projecten) Prognose

40 Toelichting bij Jeugd en Gezin: door het ontwikkelen van KING (Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten) gericht op het ontwikkelen van beleids- en sturingsinformatie, pakken gemeenten het zelf op. Toelichting Zorg, welzijn en wonen: zie 1.c. Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 7.2 Jeugdzorg 1. Alle kinderen ontvangen tijdig en adequate hulp. 2. Een vereenvoudiging van het proces rond de toegang van de zorg, de zogenaamde indicatiestelling door uitvoering van onder meer experimenten. 3. Transitie Jeugdzorg naar Gemeenten. 4. Het blijven sturen op goede afstemming tussen de toegang tot de zorg en het Zorgaanbod. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Nulmeting Streefwaarden Prognose Voldoende aanbod aan provinciaal gefinancierde geïndiceerde jeugdzorg. Geen jongere wacht langer dan 9 weken op provinciaal gefinancierde jeugdzorg, tenzij BJZ vindt dat langer wachten 1 januari 2009: 54 0 n.v.t. n.v.t. n.v.t. Geen wachtlijsten bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling. verantwoord is. Het aantal meldingen (=jongeren) waarbij niet binnen vijf dagen is vastgesteld of die meldingen in onderzoek moeten worden genomen. 4e kwartaal 2008: 0 0 n.v.t. n.v.t. n.v.t. Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 7.3 Sport 1. Ondersteunen en aanjagen breedtesport via expertisecentrum Sport Fryslân. 2. Stimuleren Friese sporten. a. Subsidiering Friese sportbonden. b. Verankering friese sporten in het onderwijs. c. Subsidiëren evenementen en clinics op het gebied van de friese sporten. d. Masterplan Fryske sporten. 3. Talentontwikkeling. a. ondersteuning sporttalenten Topsport Noord. b. versterking kernsporten en talentontwikkeling via Topsport Noord. 4. Sportevenementen en sportgala. a. Subsidieren grootschalige sportevenementen. b. Ondersteunen Sportgala Fryslân. 5. Ondersteuning Centrum Topsport Onderwijs Heerenveen. (Prestatie)indicatoren Voor sport zijn de streefwaarden gegeven in de sportnota Dit betreft de streefwaarden in 2017/2018. Onderwerp Indicator / nulmeting Streefwaarden 2017/2018 Prognose 2014 Het aantal inwoners in Fryslân dat voldoet aan de Nationale Norm Gezond Bewegen (NNGB ) Voldoen aan de NNGB jaar : 13% (2012)* jaar: 63% (2012)** : 75% (2012)** Voldoen aan de landelijke norm: 50% 70% 70% 40

41 (Prestatie)indicatoren Voor sport zijn de streefwaarden gegeven in de sportnota Dit betreft de streefwaarden in 2017/2018. Onderwerp Indicator / nulmeting Streefwaarden 2017/2018 Prognose 2014 Het aantal inwoners in Fryslân dat inactief is Aantal inactieven: Voldoen aan de landelijke norm: Het aantal leden van de Fryske sporten 7% (2012)*** Ledenaantal - Kaatsen (2013) - Fierljeppen 285 (2014) - IFKS (skûtsjesilen) 865 (2013) - Damjen Frysk spul 290 (2014) 5% Toename van 10% Kaatsen Fierljeppen 313 IFKS 951 Fr Damjen 315 Het aantal talentvolle sporters in Fryslân Aantal sporttalenten: 175 (2014) CTO status: 70 RTC status: 70 TC status: 35 Toename van 10% Sporttalenten: 925 CTO status: 77 RTC status: 77 TC status: 38 * percentage jaar uit GO jeugd 2012 ** schatting percentage berekend met cijfers Gezondheidsmonitor Fryslân 2012 *** Percentage van de gezondheidsmonitor 2012 III Inzet beschikbare middelen Exploitatie Bedragen x Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Vanuit financieel systeem Voorstel Realisatie Begro- per tings- wijziging Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognose nog te besteden Prognoses Prognose saldo jaarstukken 2014 Structurele beleidsprogramma Overlopende passiva Totaal Structurele beleidsprogramma Tijdelijke beleidsprogramma Overlopende passiva Bedrijfsvoeringskosten Totaal Voorstel begrotingswijziging: IV B16 transitiemiddelen sociaal beleid en zorg 41

42 42

43 3.8 BELIEDSPROGRAMMA 8 KULTUER, TAAL EN ÛNDERWIIS Portefúljehâlders: J.A. de Vries I Stân fan saken winske resultaten Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd 8.1 Kultuer 1. In steviger basis fan de Fryske kulturele basisynfrastruktuer. 2. In steviger produksjeklimaat yn Fryslân en de partisipaasje dêryn te befoarderjen. 3. Oare aktiviteiten dy t in bydrage leverje oan de mienskip en dy t wy mei in tydlike ympuls ta stân bringe wolle. 4. In leechdrompelich oanbod fan kultueruterings, kultueredukaasje en amateurkeunst yn Fryslân foar alle leeftiidsgroepen. 5. It úteinsetten fan de realisaasje fan in museumdepot. 6. In kultureel klimaat (werûnder festivals) dat him wat aard en kwaliteit oanbelanget merkber en posityf ûnderskiedt yn Europa en bydraacht oan de ambysje foar de kandidatuer fan Ljouwert as Kulturele Haadstêd. (Prestaasje)yndikators Ûnderwerp Yndikator Nulmjitting Doelwearde Prognoaze Kulturele ûntwikkeling Tal ynstellings yn de basisynfrastruktuer Kulturele ûntwikkeling Ferskaat yn oanbod fan dissiplines Kulturele ûntwikkeling Tal projekten dat it Brûsfûns ta stân bringt Kultueredukaasje Tal skoallen, primêr 40% 50% 60% 75% ûnderwiis, dat aktyf ynset op kultueredukaasje Kultueredukaasje Tal skoallen, primêr ûnderwiis, dat yn trochrinnende learline op ien fan de fakmêden fan kultueredukaasje ta stân bringt Rûsd 0% 5% 7% 10% Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd WFF 7. Deltaplan Digitalisering Cultureel Erfgoed (DDCE) Winske resultaten Beleid Tijd Geld Beliedsmêd 8.2 Erfgoed 1. Behâld en ûntwikkeling kultuerhistoaryske wearden 2. Restauraasje en fernijend wergebrûk karakteristike gebouwen 3. Beskerming, ûndersyk en foarljochting fan argeologyske wearden Taljochting beliedsfjild Erfgoed Omdat yn de streekaginda s it opnimmen fan kultuerhistoaryske projekten, dy t struktueren fan de struktuerfisy Grutsk op e Romte fersterke, minder hurd ferrind as plend, sil der yn 2014 nei ferwachting ,-- út it dielbudzjet Cultuurhistorie Grutsk net bestege wurde. Foarsteld wurdt de ûnderbesteging troch te skowen nei 2015 ta geunste fan it Mienskipsfûns foar kultuerhistoaryske projekten fan ûnderop. 43

44 (Prestaasje)yndikators Ûnderwerp Yndikator Doelwearden Prognoaze 2014 Restauraasje, ûnderhâld en nije funksjes fan karakteristike gebouwen Leechkommende tsjerkegebouwen Terpen Tal restauraasjes en oare funksjes Oplossings foar leechkommende tsjerkegebouwen Tal terpen dat oankocht is of dêr t behearsoerienkomsten foar ôfsletten binne Troch de ynset fan ekstra middels út Wurkje foar Fryslân kin de prognoaze fan it tal restauraasjes en herbestimmingen fan karakteristike gebouwen ferdûbele wurde. Troch it ferlingen fan it Terpenprojekt yn it ramt fan de ferlinging fan de Nota Erfgoed (beslút PS 18 desimber 2013) is de prognoaze foar it tal te beskermen terpen útsmard foar in langere tiid en foar 2014 ferlege. Taljochting beliedsfjild 8.3 Taal, media en letteren Winske resultaten Beleid Tijd Geld Beliedsmêd 8.3 Taal, Media en Letteren Taal 1. De Kampanje Praat mar Frysk makket ek yn 2014 Friezen bewust fan de ekstra wearde fan meartaligens en fergruttet de sichtberens fan it Frysk yn it iepenbiere libben. 2. Úteinsette mei in nij taalsurvey (1993), om in better ynsjoch te krijen yn de taalsosjologyske situaasje yn ús provinsje. 3. Fanwegen it Europeesk Hânfêst foar regionale talen en talen foar minderheden befoarderet de provinsje de foarming fan gemeentlik taalbelied yn de fúzjegemeenten. 4. Yn it ramt fan de maatskiplike emansipaasje fan it Frysk stimulearret de provinsje de sichtberens fan de Fryske taal yn de soarch, it bedriuwslibben en yn ICT-tapassings. 5. De trochgeande learline Frysk yn de VVE, it primêr ûnderwiis en it fuortset ûnderwiis wurdt fuortsterke en it materiaal oanbod dêrmei anneks wurdt ta stân brocht. 6. It Mercator Kennissintrum jout omtinken oan it taallearen op skoalle en de taaloerdracht thús, en draacht by oan it befoarderjen fan it Frysk yn in ynternasjonale, meartalige kontekst. 7. De provinsje Fryslân hat yn 2013 in goede gearwurking mei oare minderheidstaalregio s fia it Network to Promote Linguistic Diversity (NPLD). 8. It Orgaan foar de Fryske taal advisearret, lykas fêstlein yn de Wet gebrûk Fryske taal, oer it ferlet en de winsken oangeande de Fryske taal en kultuer yn relaasje ta it Europeesk Hânfêst en it Ramtferdrach. 9. Yn 2014 wurdt de ûnderwiiswetjouwing nei oanlieding fan it advys fan de Stjoergroep Hoekstra wizige en krijt de provinsje mear foech op it mêd fan it fêststellen fan de kearndoelen Frysk en it takennen fan (parsjele) ûntheffing. 10. De provinsje sil yn 2014 it streektaalbelied ferbreedzje en de mooglikheden foar digitale learomjouwings yn de streektalen ferkenne. Media 11. Omrop Fryslân fersoarget mei oare mediapartners de ferslachjouwing op ferskate mediaplatfoarms fan de (ûntwikkeling fan) aktiviteiten yn it ramt fan Kulturele Haadstêd Yn 2014 wurdt it Fryske Mediafûns ek wer iepensteld foar bysûndere 44

45 Winske resultaten Beleid Tijd Geld sjoernalistike projekten. 13. Ek yn it nije mediabestel is der sprake fan in selsstannige regiodekkende stjoerder mei in folsleine en alsidige Frysktalige programmearring, dy t op deistige basis beskikber is op ferskate platfoarms 14. Omrop Fryslân, de regionale deiblêden, lokale omroppen en oare media wurkje mei elkoar gear yn in regionaal mediasintrum. Letteren 15. It ferskaat fan Frysktalige (literêre) tydskriften stypje en it oanbod en de kwaliteit fan de Fryske literatuer boargje. 16. Yn it ramt fan de befoardering fan de ferkeap fan Frysktalige boeken eksperimentearje útjouwers en skriuwers yn 2014 mei aksjes en aktiviteiten om (nije) lêzers te berikken. 17. Yn 2014 sil de Fryske literatuer yn it ramt fan it projekt Books from Fryslân promoate wurde op de Frankfurter Buchmesse. Media 13. Posysje Omrop Fryslân yn it nije mediabestel Op dit stuit hawwe wy noch net de reaksje fan steatssiktaris Dekker op it advys oer it mediabestel dat hy frege hat fan de Raad voor Cultuur. De krekte ynfolling fan de besunigings by de regionale omroppen is ek noch net dúdlik. Wy hâlde lykwols fêst oan de ynhâld fan jim moasje fan desimber 2012: in alsidige Frysktalige regionale omrop op in eigen stjoerder, oerienkomstich de oanbefellings fan de kommisje Hoekstra datoangeande. (Prestaasje)yndikators Ûnderwerp Yndikator Nulmjitting Doelwearde Prognoaze Taalbelied Praat mar Frysk Praat mar Frysk Taaltaske Gemeenten en Frysk Persintaazje ynwenners Fryslân dat Frysk aardich oant hiel goed: ferstiet praat lêst skriuwt Tal besikers webstee Praat mar Frysk Tal leden communities sosjale media lykas Facebook, Twitter, Hyves Tal jonge âlden dat berikt wurdt mei it Taaltaske Tal nije (fúzje)gemeenten mei in taalbelied yn % 74 % 76 % 30 % yn yn Doelwearden 2020: Ferstean: 95% Prate: 75% Lêze: 75% Skriuwe: 35% yn yn % 75 % 75 % 35 % Tal besikers webstee Praat mar Frysk, oer de earste helte fan 2014 rom 15:000 besikers. Sadwaande is net te ferwachtsjen dat de doelwearde fan besikers foar 2014 helle wurdt. It belang fan social media wurdt hieltyd grutter. Praat mar Frysk is aktyf op Facebook, Youtube, Twitter, LinkedIn, ensfh. Dêrneist is der in eigen app, de Wat wurdt it App. Op dizze wize wurde wykliks besikersoantallen behelle fan sa n It belang fan de webside wurdt sadwaande minder en moat relativearre wurde. 45

46 Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd 8.4 Underwiis en Wittenskippen 1. Ús bydrage oan de Kwaliteitsferbettering fan it primêr ûnderwiis yn it ramt fan it projekt Boppeslach fierder ôfbouwe en oerdrage oan e skoalbestjoeren. 2. It tal swakke en tige swakke skoallen yn Fryslân leit op it lanlik mêd. 3. De foardielen fan meartalich ûnderwiis ûnder de oandacht bringe by âlden en learkrêften. 4. De trochgeande learline fierder stal jaan. 5. In ûntheffingebelied formuleare wêryn t ek partsjele ûntheffing mooglik wêze sil. 6. Yn gearwurking mei de Afûk in digitale learomjouwing ûntwikkelje foar Studio F dy t ein 2015 ree wêze sil. 7. Beide Pabo s biede in folslein programma foar neiskoalling yn it ramt fan it foech Frysk. 8. Bliuwend ynvestearje yn de earste- en twaddegraads learare-oplieding Frysk fan de NHL. 9. Wy sille de ûntwikkeling fan de Fryske Akademy fierder stimulearje yn de rjochting fan in fleksibele, heechweardige kennisynstelling op it mêd fan de Fryske taal, kultuer en skiednis. 10. Der wurdt in trajekt útsetten wêryn at besjoen wurdt hoe t in learlingfolchsysteem en in metoadeûnôfhinlike toets foar it Frysk yn it primêr ûnderwiis staljûn wurde kin en der wurdt in begjin makke mei it ûntwikkeljen fan toetsen. 11. Yn oerlis mei de skoalbestjoeren stribje wy op in wize dy t past by ús kearntaken nei in goed sprieden en tagonklik primêr ûnderwiis. Taljochting 1. Trochgeande learline Oan de begjin fan it nije skoaljier binne der seis lokaasjes dy t Meartalich Fuortset Ûnderwiis (MFU) oanbiede, dêrûnder ien VMBO-lokaasje. Dat is in ferdûbeling yn fergeliking mei it ôfrûne jier. Us doel is om yn 2015 tsien lokaasjes mei in meartalige stream te hawwen. Ekstra ynset rjochte op in fierdere taname fan it tal lokaasjes is dêrom fanneden. (Prestaasje)yndikators Doelwearden Prognoaze Ûnderwerp Yndikator Nulmjitting Ûnderwiiskundige kwaliteit Frysk yn de foarskoalske perioade Frysk yn it primêr ûnderwiis Frysk yn it fuortset ûnderwiis Tal swakke skoallen Tal tige swakke skoallen Tal twatalige pjutteboartersplak-ken Tal trijetalige basisskoallen Tal skoallen foar fuortset ûnderwiis mei in meartalige stream 70 yn yn 2008 < 15 < 4 < 15 <4 100 yn yn % 25 % (+/- 75) (+/- 100) 3 yn

47 III Ynset beskikbere middels Exploitaasje Bedraggen x Begrutting 2014 mei de fêststelde wjzigings Fan it finansjeel systeem út Útstel Realisaasje Begrut- op tings- wiziging Fêstleine ferplichtings 2014 per 1-9 Prognoaze noch út te jaan Prognoazes Prognoaze saldo Jierrstikken 2014 Strukturele beliedsprogrammabudzjetten Tydelike beliidsprogrammabudzjetten Foarsjennings mei-inoar Lesten Strukturele beliedsprogrammabudzjetten Tydlike beliedsprogrammabudzjetten Reserves Foarsjennings Bedriuwsfieringskosten Lesten mei-inoar Lesten Taljochting De net bestege middels fan ,-- út Erfgoed (8.2), dielbudzjet Cultuurhistorie Grutsk, wurde trochskood nei 2015 ta geunste fan it Mienskipsfûns foar kultuerhistoaryske projekten fan ûnderop. Útstel begruttingswiziging: III 1 subsidieregeling monumenten III 5 van nota erfgoed cultuurhistorie grutsk naar iepen mienskipsfûns IV B17 UCF 1e en 2e tranche IV B18 Bestedingsritme Fries Mediafonds IV B19 Kulturele Haadsted KH18 47

48 48

49 3.9 BELEIDSPROGRAMMA 9 RUIMTE EN WONEN Portefeuillehouder: J.H.J. Konst I Stand van zaken gewenste resultaten Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Planvorming, onderzoek en monitoring 1. Wij willen aandacht bij alle gemeenten, corporaties en ontwikkelaars voor ruimtelijke kwaliteit. 2. Er is een nieuwe structuurvisie voor windenergie in voorbereiding (Windstreek 2013) 3. Op provinciale schaal regisseren wij beleidsinhoudelijk de gevolgen van demografische veranderingen. 4. Wij coördineren samen met het rijk, de buurprovincies en de waddengemeenten het waddenbeleid en de waddengerelateerde programma s en projecten. 5. Wij ondersteunen gemeenten in regioverband bij het uitwerken van plannen om bestaande bedrijventerreinen te verbeteren. Wij doen dat door de aanpak van die terreinen financieel te ondersteunen. Daarnaast verkennen wij samen met de gemeenten ook andere mogelijkheden om de herstructurering te bekostigen. Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Realiseren ruimtelijke ontwikkelingen 1. Wij blijven door informeel vooroverleg proactief adviseren aan gemeenten en initiatiefnemers over ruimtelijke plannen. 2. Wij blijven aandacht vragen voor ruimtelijke kwaliteit, door een provinciaal kwaliteitsteam in te zetten voor de advisering over gemeentelijke provinciale projecten. 3. Het nieuwe beleid voor de grootschalige melkveehouderij wordt juridisch vastgelegd in de Verordening Romte Fryslân. Een heroverweging van het beleid voor intensieve veehouderij vindt ook in 2013 plaats. 4. We ondersteunen de vergroting en verspreiding van kennis over de gevolgen van de demografische ontwikkelingen en faciliteren een planmatige regionale aanpak. 5. Wij voeren het provinciale plan Herstructurering Bedrijventerreinen uit. (zie ook de paragraaf grote projecten) 6. In 2013 werken we binnen de gebiedsontwikkeling Nieuw Stroomland aan de uitvoering van de structuurvisie. Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld 9.3 Wonen 1. We stimuleren dat gemeenten woonvisies in regionaal verband opstellen en actualiseren. 2. De Verordening ISVIII wordt uitgevoerd. De criteria duurzame energie en veranderende bevolkingsontwikkeling tellen zwaar mee. 3. Samen met betrokken partijen in de regio s werken we in 2013 het Aanvalsplan Herstructurering Friese Woningvoorraad verder uit. 4. We blijven inzetten op het betaalbaar en het energiezuinig maken van woningendoor het woningenplan uit te voeren (onderdeel programma duurzame energie) 5. We subsidiëren Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). 6. We houden wettelijk toezicht op de huisvestingstaak van gemeenten om statushouders te huisvesten. 7. De pilots landelijk wonen, worden in 2013 afgerond (conform streekplan 2007). Er worden geen mogelijkheden geboden voor nieuwe projecten. 8. Wij ondersteunen het herstel van funderingen van woningen. 49

50 Toelichting 2. ISV III Het budget voor 2014 zal niet volledig worden beschikt. Bij de gemeenten//regio s zijn voldoende projecten in voorbereiding, maar de beschikkingen voor die projecten zullen begin 2015 worden afgegeven. In een aantal begrotingswijzingen wordt voorgesteld de gereserveerde bedragen voor 2014 door te schuiven naar woningenplan. Het budget voor 2014 zal niet volledig worden beschikt. Bij de gemeenten//regio s zijn voldoende projecten in voorbereiding, maar de beschikkingen voor die projecten zullen niet eerder dan in 2015 worden afgegeven. In een begrotingswijzing wordt voorgesteld het gereserveerde bedrag voor 2014 door te schuiven naar Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld WFF 9. Renovatieregeling goedkopere koopwoningen 10.Projectfinanciering urgente projecten Toelichting 9. Renovatieregeling goedkope koopwoningen Voor maatregel de renovatieregeling goedkope koop (Aanvalsplan woningmarkt) was naast een subsidiedeel ( 1,25 mln.) ook een leningsdeel ( 3,75 mln.) gereserveerd. Dit leningsdeel is komen te vervallen, omdat op basis van ervaringen met leningen voor deze doelgroep er signalen zijn dat deze doelgroep weinig tot geen gebruik zal maken van deze mogelijkheid tot lenen voor de renovatie van de woning. In het Uitvoeringsprogramma WFF 2015 zal een voorstel worden gedaan op welke wijze deze middelen revolverend en effectief kunnen worden ingezet binnen WFF binnen de doelstelling van het Aanvalsplan woningmarkt. 10. Projectfinanciering urgente projecten Voor de projectfinanciering van de urgente projecten was 13,4 mln. gereserveerd. Vijf projectindieners hebben een beroep gedaan op deze financieringsmogelijkheid voor een bedrag van in totaal 7,4 mln. Dit betekent dat binnen deze maatregel na aftrek van 0,5 uitvoeringskosten Aanvalsplan woningmarkt 5,5125 mln. vrijvalt. In het Uitvoeringsprogramma WFF 2015 zal een voorstel worden gedaan op welke wijze de revolverende middelen weer revolverend en effectief kunnen worden ingezet binnen WFF binnen de doelstelling van het Aanvalsplan woningmarkt. Overwogen wordt, indien de financieringsregeling bijzondere huurprojecten succesvol blijkt, de vrijval toe te voegen aan deze regeling. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Streefwaarden 2014 Wenjen Oerlis Fryslân Bestuurlijk overleg 3 maal per jaar BO Herstructurering Friese Regionaal programma Regionale woningvoorraad herstructureringsopgave woningvoorraad programma s voor Huisvesting statushouders Collectief Particulier Opdrachtgeverschap woningenplan Funderingsherstel Stimulering behalen gemeentelijke taakstelling Inzet subsidie voor CPO-projecten Woningen zijn opgeknapt en energiezuiniger Inzet subsidie voor funderingsherstel van woningen alle regio s Voorkomen in-deplaatstredingsproce dure Ondersteuning van 2 aanvragen per jaar 3000 woningen per jaar opknappen Ruimte voor circa 75 aanvragen per jaar Prognose

51 Toelichting woningplan Het budget voor 2014 zal niet volledig worden beschikt. Bij de gemeenten//regio s zijn voldoende projecten in voorbereiding, maar de beschikkingen voor die projecten zullen niet eerder dan in 2015 worden afgegeven. III Inzet beschikbare middelen Exploitatie Bedragen x Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Vanuit financieel systeem Voorstel Realisatie Begro- per tings- wijziging Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognose nog te besteden Prognoses Prognose saldo jaarstukken 2014 Structurele beleidsprogramma Tijdelijke beleidsprogramma Overlopende passiva Totaal Structurele beleidsprogramma Tijdelijke beleidsprogramma Reserves Overlopende passiva Bedrijfsvoeringskosten Totaal Voorstel begrotingswijzigingen: III 4 aanvulling Quick Win 1e berap 2014 III 6 ISV herstructurering woningvoorraad IV B20 uitvoeringsagenda streekplan IV B21 ISV 3 bodem geluid woningenplan regio noordoost, zuidoost en wadden IV B22 Quick Win bedrijventerrien IJlsterkade IV B woningenplan 51

52 52

53 3.10 OVERZICHT 10 ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN EN ONVOORZIEN Portefeuillehouder: J.A. de Vries III Inzet beschikbare middelen Exploitatie Bedragen x Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Vanuit financieel systeem Voorstel Realisatie Begro- per tings- wijziging Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognoses Prognose nog te ontvangen/ besteden Prognose saldo Jaarstukken Provinciefonds Opcenten motorrijtuigenbelasting Dividenden Financieringsrente BTW compensatiefonds Interne financiering Overige algemene dekkingsmiddelen 10.8 Werken voor derden Onvoorzien Totaal Financieringsrente Overige algemene dekkingsmiddelen 10.8 Werken voor derden Onvoorzien Totaal Toelichting: De raming provinciefonds is gebaseerd op de meicirculaire 2014 aangezien de septembercirculaire 2014 nog niet beschikbaar was op het moment van opstellen van deze berap. Over de consequenties hiervan zullen wij u afzonderlijk berichten. Voorstel begrotingswijzigingen: I 5 opheffen reserve POB I 6 extra dividend Vitens en BNG I 7 aanpassen IBOI vergoeding I 8 Stofkam naar VAR III 2 provinciale bijdrage FUMO uitvoering taken III 3 toeristisch waddenprogramma III 6 ISV herstructurering woningvoorraad III 7 mutatie kostenplaats Plankosten WFF van B1007 naar B1107 Budget Planning PS/GS Begroting 2014 (bedragen x 1.000) PS voorwaardelijk REP Wetsus (fase 1) RSP REP Provinciefonds Op projectbasis 69 GS voorwaardelijk DU agrarisch natuurbeheer 325 Totaal

54 54

55 3.11 PROGRAMMA 11 INZET NUON-MIDDELEN Portefeuillehouder: mevrouw J.A. de Vries Inleiding In de 1 e berap 2014 is de voortgang van de uitvoering van Wurkje foar Fryslân voor alle thema s per maatregel weergegeven aan de hand van de fase waarin de maatregelen zich op dat moment bevond. De tabellen die het inzicht in de status van de verschillende maatregelen verschafte zijn geactualiseerd en als toelichting bij deze berap digitaal beschikbaar gemaakt. Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd 11.1 Vergroten innovatief vermogen 2 Onderzoeksfaciliteiten Agrofood 5 Demo-/ proefopstellingen watertechnologie 15 Faciliteit circulaire economie 18 Innovatie duurzame energiebesparing, hergebruik en energieproductie 10 Budget financiering incidentele projecten economische structuurversterking Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd 11.2 Beschikbaar stellen bedrijfsfinanciering 11 Strategische innovatiefaciliteit(en) 12 Strategische groeifaciliteit(en) 13 Prime movers faciliteit(en) 14 Fund of funds Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd 11.3 Vergroten organiserend vermogen 1 Marketing-/ exportbevordering Agrofood 3 Clusters en netwerken Agrofood 4 Internationale propositie/acquisitie 6 Clusters en netwerken watertechnologie 7 Samenwerking ondernemers overheid onderwijs toerisme & recreatie 8 Clusters en netwerken toerisme & recreatie 9 Evenementenfonds 16 MKB internationaal ondernemen 17 Verbeteren vestigingsklimaat 19 Clusters en netwerken zorg/healthy ageing Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd 11.4 Versterken Menselijk Kapitaal 20 Voorstudie vraagsturing 21 Bedrijfsopleidingen 22 Werkloosheidsbestrijding 23 Praktijkgericht opleiden 24 Doorstroming onderwijskolom 25 Praktijkgericht onderwijsstructuur 26 Budget financiering incidentele projecten Winske resultaten Belied Tiid Jild Beliedsmêd 11.5 Verbeteren kwaliteit leefomgeving 27 Renovatieregeling goedkope koopwoningen 28 Participatieregeling bijzondere huurprojecten 29 Financieringsregeling sociale huur (voorheen corporatieregeling) 30 Herbestemmingsregeling bestaande panden 31 Expeditie Fryslân/ woonoffensief 32 Projectfinanciering urgente projecten 33 Monumentenregeling (deels bij 11.6) 55

56 Winske resultaten Belied Tiid Jild 34 Aanvullen cultuurfonds 35 Inventarisatie karakteristieke bebouwing 36 Budgetfinanciering incidentele projecten Winske resultaten Beleidsveld Beliedsmêd 11.6 Vooruitlopende projecten en quick wins Nieuw Thialf 6.1 Bereikbaarheid gebiedsontwikkeling Heerenveen 6.1 Samenwerkingsagenda Smallingerland / Oostelijke poort 2.2 merengebied Breedband start-up projecten 6.1 Stagnerende projecten Recreatie & Toerisme 6.1 Subsidie regeling Toerisme Natuurlijk Fryslân (Stinaf) 6.2 Versnelde verbetering energieprestaties woningvoorraad 6.2 Traineeships (Talint foar Fryslân) 6.3 Digitalisering cultureel erfgoed 6.1 Verbeteren binnenhaven Drachten 8.1 Monumentenregeling (deels bij 11.5) 8.2 MKB kredietfaciliteit (Kredietbank Nederland) 6.1 Belied Tiid Jild De rapportage van bovenstaande projecten vindt plaats bij het betreffende beleidsprogramma. III Inzet beschikbare middelen Exploitatie Bedragen x Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Vanuit financieel systeem Voorstel Realisatie Begro- per tings- wijziging Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognose nog te besteden Prognoses Prognose saldo jaarstukken 2014 Reserves Totaal Structurele beleidsprogramma Reserves Totaal Voorstel begrotingswijzigingen: III 7 Mutatie Plankosten WfF van B1007 naar B1107 V 1 Vrijval WfF naar reserve NUON 56

57 4. Bedrijfsvoering I Stand van de gewenste resultaten Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld 1. Sturing en beheersing Verbeterplan Wurk yn útfiering Vervolgacties, evaluatie en afronding Verdere verbetering bestuurlijk P&C-documenten met PS Procesverbetering en kwaliteitsverbetering, o.a. inkoopproces Uitvoering visie van de ambtelijke organisatie 2. Bezuinigingen op de bedrijfsvoering/benchmark Monitoren ontwikkeling formatie incl. verhouding overhead en resultaten communiceren met PS via auditcommissie 3. Strategische personeelsplanning en inhuur van derden Inzicht geven in toekomstige ontwikkelingen van kwalitatieve en kwalitatieve vraag- en aanbodzijde van de organisatie en mogelijke frictie hiertussen. Uitbouwen flexibele inzet van medewerkers in provinciale dienst Beperken inhuur extern personeel tot capaciteit die niet met inzet van eigen personeel kan worden ingevuld Stimuleren vrijwillige mobiliteit Werken aan evenwicht tussen personeelsbezetting en structurele formatie door het sterk terugbrengen van de inzet van vaste medewerkers op tijdelijke gefinancierde taken/projecten. Verder ontwikkelen traineeprogramma en stage- en afstudeerbeleid Een verdere specificatie van benodigde inhuurcapaciteit uitwerken in de afdelingsjaarplannen 2014 Bijstelling raming inhuur 2014 bij 2 e Berap Ontwikkelingen bedrijfsvoering It Fryske Wurkjen: - Digitale samenwerkingsomgeving - Zaaksysteem organisatiebreed uitrollen incl. digitaal loket op website en digitaal archief - Open/moderne werkomgeving creëren door medewerkers mogelijkheid geven te werken met (eigen) mobiele apparatuur Wiis mei Subzydjes: - Afdeling subsidiezaken (uitvoeringsorganisatie) beter ingericht - ASV en onderliggende regelingen in werking getreden Bouwurk - Opleveren parkeergarage door de gemeente Leeuwarden Fumo - Invulling geven aan managementondersteuning aan Fumo vanuit de provinciale organisatie Inkoop - Vergroten en borgen van het inkoop- en aanbestedingsproces Inkoop - Gebruik van het contractenregister Toelichting 4. ontwikkeling bedrijfsvoering Zaaksysteem en digitaal werken wordt per proces uitgerold. Hierbij zullen de belangrijkste processen eerst ter hand worden genomen, waarbij het digitale archief mede wordt opgebouwd. Uiteindelijk zal dit leiden tot een volledige digitale informatiehuishouding. Vastgoed en Subsidiezaken zijn de eerste processen geweest en zullen verder worden doorontwikkeld. Het PvA hiervoor zit in de eindfase en wordt in september opgeleverd. De verdere uitrol van de te implementeren digitale processen zal worden ondergebracht in de doorstart van het programma IFW, Allemaal Digitaal. Het ambitieniveau dat is aangegeven zal deels worden gehaald. De aanpak digitaal werken gericht op processen en projecten brengt een aanpak in stappen met zich mee anders dan de beoogde grote uitrol over de gehele organisatie. Er is tevens geconstateerd dat niet ieder proces zaakgericht kan worden ingericht. 57

58 De randvoorwaarden die een digitale loket mogelijk maken worden nog dit jaar en 1 e kwartaal van 2015 opgeleverd, zodat in 2015 de eerste digitale producten en diensten ook daadwerkelijk kunnen worden ontsloten. Het subsidieproces zal als een van de eersten worden opgepakt. 3. Strategische personeelsbeleid Het in 2013 in gang gezette mobiliteitstraject is erop gericht het aantal vaste medewerkers op tijdelijk geld fors te verkleinen. Dit vanwege het feit dat vanaf 2016 veel tijdelijke middelen weg zullen vallen en daarmee de dekking van deze formatieplaatsen ook vervalt. Tot op heden hebben wij mogelijkheden om deze situatie te reduceren van 135 fte naar 80fte. Daarnaast hebben wij de taakstelling om de ambtelijke organisatie te laten krimpen. Rekening houdend met het natuurlijk verloop betekent dit dat er nog 55fte herplaatst moet worden in de eigen organisatie. In toenemende mate blijkt dit een steeds lastiger opgave te zijn. Dit heeft o.a. te maken met een mismatch tussen gevraagde en beschikbare kwaliteiten. Daarnaast is in 2014 het traject gestart om de contouren van de organisatie voor de toekomst helder te krijgen. Nieuwe werkwijzen en andere eisen aan personeel kunnen ook hier nog leiden tot vergroting van de mobiliteitsopgave i.p.v. verkleining. Het vooruitzicht is dat een aanzienlijk deel opgelost kan worden, maar wellicht niet alles. Overigens heeft de planontwikkeling t.a.v. de organisatie van de toekomst ook effecten op de inhuur. Doordat van functies niet duidelijk is of deze in de toekomst nog langer nodig zijn, wordt er in die gevallen bij vacatures eerder gekozen voor tijdelijke inhuur. II Inhuur van derden Inhuur stand van zaken 2014 bedragen x 1000,- besteding 2012 besteding 2013 prognose 1e berap 2014 Besteding(per ) prognose 2e berap 2014, 4e kwartaal totaal Bedrijfsvoering Programma Programma Programma Programma Programma Programma Programma Programma Programma Programma Programma Totalen De stijging van de inhuur ten opzichte van de prognose 1 e berap is voornamelijk ontstaan door de (versnelde) uitvoering bij de infra-structurele projecten en Wurkje foar Fryslân. Bij programma 6 ontstaat meer inhuur omdat er veel voorbereiding is voor projecten, waar veel specialistische kennis vereist is (o.a. projectverwervers). 58

59 III Inzet beschikbare middelen Samenstelling bedrijfsvoeringkosten: Exploitatie Bedragen x 1.000,- Begroting 2014 incl. vastgestelde wijzigingen Vanuit financieel systeem Voorstel Realisatie Begro- per tings- wijziging Vastgelegde verplichtingen 2014 per 1-9 Prognose nog te besteden Prognoses Prognose saldo Jaarstukken Personele kosten Overige bedrijfsvoeringkosten Totaal Personele kosten Inhuur flexpool tlv budget personele kosten - Overige bedrijfsvoeringkosten Inhuur flexpool tlv budget overige bedrijfsvoeringskosten Totaal Saldo voor mutatie reserves Mutatie reserves (lopen via de exploitatie) Mutatie reserves Saldo na mutatie reserves Toelichting prognose saldo jaarstukken 2014 De bedrijfsvoeringkosten van de Fumo is als wijziging opgenomen in de 2e berap. De consequentie hiervan is dat de bedrijfsvoeringkosten in de begroting zijn gedaald. 59

60 IV Paragraaf Grondbeleid Grondbeleid als instrument Voor de provincie is grondbeleid een instrument om provinciale taken uit te voeren en provinciale beleidsdoelen te realiseren: de provincie verwerft voor de provinciale taken en beleidsdoelen de noodzakelijke gronden en opstallen binnen de vastgestelde planning en binnen het beschikbare budget; wij verwerven, verkopen en beheren gronden en opstallen zo zorgvuldig mogelijk en in overeenstemming met de wettelijke regels; wij beperken en beheersen de financiële risico s voor de provincie; wij zorgen voor een hierop ingerichte en aangestuurde ambtelijke organisatie, de beschikbaarheid van de juiste informatie en een adequate verantwoording aan Provinciale Staten. Nieuwe Nota Grûnbelied Het grondbeleid van de provincie Fryslân is vastgelegd in de Nota Grûnbelied, die op 27 februari 2013 is vastgesteld door Provinciale Staten. Deze nota wordt uitgevoerd en uitgewerkt volgens een daarin opgenomen planning. Ieder kwartaal rapporteren wij aan Provinciale Staten over de voortgang van de uitvoering. In 2015 wordt de Nota Grûnbelied geëvalueerd. Een wezenlijk onderdeel van de Nota Grûnbelied is het paragraaf Grondbeleid is daar onderdeel van. 1. Samenvatting provinciaal grondbezit per Bij de beschrijving van het provinciaal grondbezit wordt hieronder per programma weergegeven wat de ontwikkelingen zijn, hierbij wordt de provinciale beleidsprogramma-indeling aangehouden. Programma 2 verkeer en vervoer Voor programma 2 wordt in totaal circa ha aangekocht met een totale waarde van circa 125 miljoen. Hiervan is al circa ha in eigendom met een totale waarde van circa 115 miljoen. Daarnaast is van de ha 100 ha bij het project De Haak in bezit van andere overheidspartijen, waarbij afspraken worden gemaakt over het uitruilen van bezit. Binnen programma 2 bestaat nog een rest verwervingsopgave van circa 200 ha met een waarde van circa 10 miljoen. Deze resterende verwervingsopgave verwachten we in 2015 af te ronden. Niet alle grond is benodigd voor de realisatie van de projecten. Het programma heeft een behoefte van circa 775 ha voor het tracé en circa 140 ha voor gebiedsontwikkeling. De resterende grond kan worden verkocht. Het gaat om circa ha met een verkoopwaarde van circa 46 miljoen. Hiervan is inmiddels circa 275 ha verkocht tegen een verkoopwaarde van 11 miljoen. Dat betekent dat de uitstaande verkoopopgaven voor programma 2 nog circa 800 ha groot is en een waarde vertegenwoordigt van circa 35 miljoen. In 2015 verwachten we circa een derde van de overtollige gronden te verkopen. Programma 5 landelijk gebied Voor programma 5 is de portefeuillestrategie Landelijk gebied opgesteld. Deze gaat uit van een realisatie van de natuurgebieden met prioriteit 1, 2 en 3 en een aanhouding cq. bevriezing van de natuurgebieden met prioriteit 4. De verwervingsopgave voor programma 5 bedraagt ha. Verwacht wordt dat voor de realisatie van de natuuropgave nog een bedrag van circa 89 miljoen benodigd is voor grondverwervingen (inclusief een post onvoorzien van circa 5 miljoen). Daarnaast is een bedrag van 56 miljoen geraamd als opbrengst voor grondverkopen in dit programma. Voor de financiering van de natuuropgave is een jaarlijkse rijksbijdrage beschikbaar van 8,45 miljoen. De natuuropgave is financieel gezien realiseerbaar op basis van de portefeuillestrategie. In 2015 verwachten we 170 ha grond voor natuur te verwerven en 250 ha agrarische grond buiten de EHS te verkopen vanuit programma 5. 60

61 Programma 6 economie, toerisme en recreatie Voor programma 6 is inmiddels 30,5 ha grond aangekocht, verspreid over de projecten Polderhoofdkanaal en de Friese Elfstedenvaarroute. Voor 2015 staan voor deze projecten geen verdere aankopen meer gepland. Alleen de verkoop van de aangekochte gronden voor het Polderhoofdkanaal staat nog uit. Programma 8 Cultuur, taal en onderwijs Voor programma 8 is tot op heden 1 terp aangekocht. Er is financieel gezien ruimte om binnen dit programma nog meerdere terpen aan te kopen. Voor 2015 staat derhalve wederom de aankoop van een aantal terpen gepland. Programma 10 Algemeen Provincie Fryslân heeft een omvangrijk areaal vastgoed. Naast ongeveer ha aan water binnen de Friese Meren, bezitten we grond en opstallen in de vorm van wegen en vaarwegen, maar ook gronddepots. Ook worden er gronden en opstallen aangekocht voor de realisatie van specifieke projecten. Samengevat Programma Ha verworven Ha nog aan te kopen Totaal ha Te verkopen ha ,88 206, , , , , , , , ,50 0,00 30,50 30,50 8 2,46 19,54 22,00 0,00 Totaal 3.489, , , ,77 Programma Verworven Nog aan te kopen Totaal Te verkopen 2 114,56 9,74 124,30 45, ,32 89,24 133,17 40,09 6 0,99 0,00 0,99 0,81 8 0,10 0,88 0,98 0,00 Totaal 140,97 99,86 259,44 86,62 2. Ontwikkelingen grondbezit per beleidsprogramma In deze paragraaf wordt per beleidsprogramma onderscheid gemaakt in twee typen grondbezit: regulier (of historisch) bezit en gronden die nodig zijn voor de realisatie van provinciale beleidsdoelen en Bij regulier of historisch bezit gaat het onder meer om sluis- en brugwachterwoningen, kantoren, gronddepots, wegen en vaarwegen, oeverstroken en andere grondeigendommen. Dit regulier (of historisch) bezit is onderstaand weergegeven als programma 10 algemeen. Daarnaast wordt onderstaand gerapporteerd over de gronden die benodigd zijn voor de diverse projecten die vallen onder de beleidsprogramma s 2, 5, 6 en 8. Voor de rapportage over programma 2 is gebruik gemaakt van de gronddatabank voor de projecten. Voor de rapportage over programma 5 is voor de uitstaande opgave gebruik gemaakt van de portefeuillestrategie natuur. Deze maakte onderdeel uit van de besluitvorming rondom het natuurpact begin januari De rapportage over de gerealiseerde aan- en verkopen in het jaar 2014 is overgenomen van de gegevens uit de financiële administratie. Tot slot is voor de rapportage over de programma s 6, 8 en 10 gebruik gemaakt van de transactiegegevens uit het afgelopen jaar. 61

62 Programma 2 verkeer en vervoer Programma 2 betreft de uitvoeringsprojecten vanuit het PVVP en de complexe infra projecten. Het uitvoeringsprogramma PVVP kent ca 20 verschillende projecten waarvoor grondverwerving wordt uitgevoerd, de belangrijkste hiervan zijn: N359 reconstructie Hallum-Holwerd N358 reconstructie Skieding Uterwei N359 reconstructie Leeuwarden Bolsward In het afgelopen jaar is de grondverwerving opgestart voor de reconstructie Hallum Holwerd (N357). In totaal dient van 58 eigenaren 6,0 hectare aangekocht te worden. De reconstructie betreft met name het verbreden van de weg en het aanpassen van de bestaande rotondes. De reconstructie van de Skieding - Uterwei heeft als doel om voor de verkeersveiligheid de weg op een aantal punten te verbeteren. Bijzonder hierbij is dat de grondverwerving in samenhang met de landinrichting Achtkarspelen-zuid wordt opgepakt daar de weg en de gebiedsontwikkeling zich in hetzelfde gebied afspelen. De reconstructie van de N359 Leeuwarden Bolsward betreft het specifiek veiliger maken van een drietal rotondes. De verwervingsopgave betreft van 15 eigenaren 7,5 ha. De grondverwerving zit thans in de laatste fase, verwacht wordt dat met de laatste 4 eigenaren dit jaar een minnelijke overeenkomst kan worden afgesloten. De complexe projecten betreffen de projecten Traverse Harlingen (N31), Centrale As Haak om Leeuwarden N381 Knooppunt Joure. Onderstaand wordt de stand van zaken aangaande de grondverwervingen voor deze projecten toegelicht. Harlingen (N31) De grondverwerving van dit project verloopt volgens planning. Er is een onteigeningsprocedure opgestart die borgt dat alle gronden op tijd worden verworven. Verwacht wordt dat de meeste gronden echter minnelijk zullen worden aangekocht. Voor de verbetering van het tracé is in totaal circa 32 ha aan oppervlakte nodig, inclusief de gronden van provincie, rijk en gemeente. Het gaat hierbij om circa 29 ha aan gronden die momenteel eigendom zijn van provincie, rijk en gemeente. Deze gronden worden tegen een symbolisch bedrag van 1 overgedragen, waardoor deze niet op de begroting rusten. Er dient 2,9 ha. van particulieren verworven te worden. Hiervoor is een aankoopprijs geraamd van 2,86 miljoen. Momenteel is van het project reeds 27 ha in eigendom bij het project. Hiervan is 25 ha van overheidspartijen en 1,5 ha van particuliere partijen verworven. De uitstaande aankoopopgave betreft nog een opgave van 4 ha verwerving van overheden en 1,4 ha verwerving van particuliere partijen. De geprognosticeerde aankoopprijs voor de uitstaande aankopen bedraagt 0,70 miljoen De Centrale As Voor de realisatie van de centrale as is in de periode 1 jan-1 juli 2014 ca 95% van de benodigde gronden aangekocht. Verwacht wordt dat eind 2014 nagenoeg alle gronden verworven zijn. Voor de CA lopen 3 verschillende onteigeningsprocedures. De dossiers uit het KB1 zijn allen (minnelijk) verworven. De onteigeningen voor het KB2 worden in 2014 allen afgerond. Het KB3 is nu in voorbereiding en zal de borging zijn om alle benodigde gronden te verwerven. Voor de aanleg van de Centrale As wordt binnen het project circa ha aangekocht. Hiervan is ongeveer 315 ha tracé-grond nodig. Voor de gebiedsontwikkeling binnen het PIP is circa 83 ha nodig. Daarnaast wordt 638 ha ruilgrond verworven. Voor de verwerving van een deel van de gronden en de verkoop van restgronden zijn binnen dit project 24 kavelruilen gepland. Per 1 juli 2014 zijn daarvan 12 afgerond, de andere 12 zullen in de loop van 2014 worden afgerond. Een belangrijk deel van de gebiedsmaatregelen kan worden 62

63 gerealiseerd door de gronden die via de kavelruilingen op de goede plek zijn geruild. De kavelruilen maken onderdeel uit van het in 2013 vastgestelde ASP. Haak om Leeuwarden Voor het project De Haak om Leeuwarden wordt circa 438 ha grond aangekocht. Voor de aanleg van de weg is circa 217 ha benodigd. De overige circa 220 ha betreffen ruil en restgronden die tijdens en na de realisatie zullen worden verkocht. Alle benodigde gronden voor de Haak zijn inmiddels verworven of in handen van andere overheden. Over de gronden in handen van de andere overheden wordt nog onderhandeld en het is momenteel nog niet bekend of dit kosten met zich meebrengt. Voor het gebied om de Haak om Leeuwarden wordt thans een programma voor gebiedsontwikkeling opgestart. Daarbij zal gebruik worden gemaakt van de al aangekochte gronden. N381 Voor de aanleg van de N381 is ongeveer 134 ha tracé-grond nodig. Op dit moment is alle grond daarvoor aangekocht of onteigend. Voor gebiedsontwikkelingsprojecten is aanvullend 55 ha benodigd. De grondverwerving hiervoor zal voor het grootste deel nog moeten plaatsvinden. In totaal wordt voor de N381 circa 383 ha grond verworven. Tijdens en na de realisatie van het project kan de restgrond worden verkocht. Het gaat hierbij om 194 ha met een verwachte verkoopwaarde van 9,3 miljoen. Momenteel is al circa 68 hectare verkocht tegen een prijs van circa 2,7 miljoen. De resterende verkoopopgave is daarmee nog 126 ha groot en levert een verwachte verkoopopbrengst van 6,6 miljoen op. Verwacht wordt dat de de helft van de resterende verkoopopgave in 2015 zal worden verkocht. Knooppunt Joure Binnen de grondaankoop voor het project knooppunt Joure bestaan 28 dossiers. Van deze dossiers zijn 11 volledig afgerond waarmee een groot deel van de noodzakelijk te verwerven gronden zijn verworven. Van een 12 tal dossiers verlopen de onderhandelingen voorspoedig en is de verwachting dat daar op korte termijn overeenstemming is. Een vijftal dossiers zullen worden meegenomen in de onteigening om het risico te vermijden dat de gronden niet tijdig in bezit zijn. Het voorbereiden van de onteigeningsprocedure neemt meer tijd in beslag dan eerder was gepland, dat kan consequenties hebben voor de uitvoering van het project. Financieel liggen de aankopen binnen de prognose en is de inschatting dat dit tot eind van de aankoop zo zal blijven. Samen met de kosten voor management blijft het totaal naar verwachting binnen budget Programma 5 Landelijk Gebied In de afgelopen jaren is er een omvangrijke grondportefeuille opgebouwd in het landelijk gebied ten behoeve van de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), provinciale natuurdoelen, agrarische structuurverbetering, e.d.. In totaal is in het kader van natuurontwikkeling inmiddels circa hectare grond verworven. Hiervan is circa 40% gelegen binnen de EHS, ofwel circa 700 hectare. Circa 60% van de verworven gronden is gelegen buiten de EHS, ofwel circa hectare. In de tweede helft van 2014 zullen diverse nieuwe aankoopstrategieplannen voor de grondverwerving in uitvoering komen. Dit betreft onder meer de plannen Polder Rohel (Achtkarspelen), Twizelermiden (Twijzel), Koningsdiep, Beekdal Linde en Wolvega zuid. Per 1 januari 2014 is de provincie Fryslân economisch eigenaar geworden van circa 1200 hectare BBL grond. 650 hectare is hiervan gelegen buiten de EHS. Daarvoor betaald de provincie een aankoopprijs in termijnen van in totaal 19,7 mln (één en ander zoals overeengekomen in de besluitvorming rondom het Natuurpact). De aankoop van deze gronden wordt gefinancierd uit het IKG. Daarnaast heeft de provincie in het natuurpact circa 550 hectare om niet gekregen. In de tweede helft van 2014 zal gestart worden met de juridische overdracht tussen BBL en provincie, de gronden komen daarmee op naam van de provincie Fryslan. De overdracht zal naar verwachting maart 2015 gereed zijn. 63

64 Programma 6 economie, toerisme en recreatie Polderhoofdkanaal De provincie is bij dit project verantwoordelijk voor de grondverwerving die nodig is voor de natuurcompensatie en mitigatie. Voor dit project was door de provincie eerder ongeveer 25 ha ruilgrondaangekocht.. Deze grond zal ingezet worden als ruilgrond om de natuurcompensatiegronden benodigd voor dit project in handen van de gemeente te krijgen. Thans zijn alle benodigde gronden tijdig aangekocht en overgedragen aan de gemeente. Het project kan nu worden afgerond. Friese Elfstedenvaarroute Voor realisatie van de route is eerder5,9 ha aangekocht als natuurcompensatie voor een bedrag van De grond is reeds ingericht en doorverkocht aan Staatsbosbeheer. Het project kan daarmee worden afgerond. Programma 8 Cultuur, taal en onderwijs Binnen dit programma is er sprake van één project waarvoor gronden worden verworven, het Friese terpenproject. In totaal wordt 22 ha aangekocht ter bescherming van de belangrijkste terpen. Een groot deel van het beschikbare budget is gereserveerd om in de wettelijke ruilverkaveling Harlingen- Franekeradeel terpen te kunnen verwerven. De verwachting is dat via de ruiklverkaveling in 2014 nog 1 terp extra zal worden aangekocht van ca 2,6 ha. De terpen zullen naar verwachting langdurig in eigendom blijven van de provincie omdat er beperkende (Europese) voorwaarden zijn voor doorlevering van deze grond aan derden (stichtingen). In het Meerjarenperspectief Grond is daarom uitgegaan van een eeuwigdurende beheersituatie. Programma 10 - Algemeen Naast eigendommen voor de uitvoering van de beleidsprogramma s is er sprake van regulier eigendom, dat actief door de Afdeling Vastgoed wordt beheerd. Het gaat bijvoorbeeld om: huisvesting (steunpunten) voor weg- en waterbeheer door de hele provincie; provinciale wegen en provinciaal water inclusief veel meren; brug- en sluiswachterswoningen; percelen waarop een benzinestation staat; een aantal busstations; gronddepots; een aantal bezittingen welke om verschillende redenen ooit zijn verkregen. Deels is het bezit voor eigen gebruik, deels wordt het verhuurd of worden vergunningen verleend voor bepaald gebruik. Denk bijvoorbeeld aan jacht-, visserij- en pachtrechten en aan gebruik van oeverstroken, ligplaatsen en steigers. Voor het programma 10 verkoopt de provincie ook gronden. Dit gebeurt meestal op initiatief van aan provinciaalbezit aangrenzende particulieren of bedrijven. Als de provincie verder geen belang heeft bij dergelijke gronden kan zij besluiten om tot verkoop over te gaan. In de eerste helft van 2014 betrof dit ca 10 transacties. Vanaf begin 2015 zal ook de database voor beheer operationeel zijn, waardoor beter sturing kan worden gegeven aan de provinciale eigendommen. Er zal een beter verband gelegd kunnen worden tussen de nog te verkopen percelen en de pacht binnen projecten en op structurele eigendommen. Met de vaststelling van de nota grondprijzenbeleid, waarin tevens woonboten en steigers zijn benoemd, kunnen deze achterstallige huursituaties in 2015 worden aangepakt. Ook bij oeverstroken is sprake van een inhaalslag. De provincie brengt in beeld waar die worden gebruikt door aanliggende eigenaren en vraagt dan een vergoeding. Wat betreft de visserijcontracten moet de omschrijving van het gebied op orde worden gemaakt. Momenteel worden de verhuurde percelen in kaart gebracht. In 2015 wordt verder gekeken naar de effectiviteit van verhuurcontracten en visserij- en jachtrechten. 64

65 3. Risico s Het bezit van grond en vastgoedopstallen (brug- en sluiswachterswoningen en (woon)boerderijen) brengt in de huidige economische situatie risico s met zich mee. Die risico s beperken zich hoofdzakelijk tot de vastgoedopstallen. Bij de projecten van programma 2 worden deze waardeverminderingen opgevangen binnen de project. Bij programma 5 is met de waardevermindering al rekening gehouden in de businesscase die is opgesteld ten behoeve van de bestuursovereenkomst Grond en Natuurpact zoals deze op 22 januari 2014 is vastgesteld. Overigens is de grond in Fryslân goed te verkopen en is sprake van prijsstijging. Verwacht wordt dat de afschaffing van de melkquota (per ) een andere impuls tot grondprijsstijging zal zijn. In de periode 2015 tot 2020 zal dit leiden tot een verdere stijging per jaar. Voor de periode daarna zal tot ongeveer 2025 sprake zijn van prijsstabilisatie en vanaf 2025 kan sprake zijn van lichte waardevermindering. Om de risico s verder beheersbaar te houden worden voor ieder provinciaal project of singuliere grondaankoop/ verkoop aankoopstrategieplannen (ASP) ontwikkeld of worden bestaande ASP s aangevuld. Conform de nieuwe werkafspraken (AO) bestaat het ASP uit een visie op aankoop, beheer, verkoop, een overzicht van de benodigde projectorganisatie en een risicoparagraaf. V Opvolging aanbevelingen In de bijlage treft u het voorstel aan om een aantal aanbevelingen als afgehandeld te beschouwen. Dit gaat om 9 aanbevelingen van de accountant, 24 aanbevelingen van Concerncontrol en 6 van de Noordelijke Rekenkamer. 65

66 66

67 Grote projecten In deze paragraaf staan alle grote projecten in de provincie Fryslân. Provinciale Staten hebben bepaald welke projecten zijn opgenomen. De verantwoording gebeurt aan de hand van de volgende vragen: Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? Wat heeft het gekost? Welke besluiten hebben Provinciale Staten in 2014 genomen? Hoe hebben de risico s zich ontwikkeld? 1. Overzicht grote projecten Infrastructurele projecten 1 Bereikbaarheidsprojecten Leeuwarden Vrij-Baan a. N31 Haak om Leeuwarden b. Westelijke invalsweg c. Drachtsterweg en omgeving d. Noordwesttangent 2 N31 Traverse Harlingen 3 Verruiming Prinses Margrietkanaal 4 N381 Drachten-Drentse grens 5 De Centrale As 6 Investeringsagenda Drachten Heerenveen a. RSP Bereikbaarheid Gebiedsontwikkeling Heerenveen (uit de investeringsagenda Drachten Heerenveen) b. Binnenhaven Drachten (uit de investeringsagenda Drachten Heerenveen) 7 Knooppunt Joure 8 RSP Spoorprojecten a. Capaciteitsvergroting Leeuwarden-Zwolle b. Capaciteitsvergroting Leeuwarden-Groningen c. Station Werpsterhoek Gewenste resultaten beleid tijd geld 1 Bereikbaarheidsprojecten Leeuwarden Vrij-Baan a. N31 Haak om Leeuwarden b. Westelijke invalsweg c. Drachtsterweg en omgeving d. Noordwesttangent 2 N31 Traverse Harlingen 3 Verruiming Prinses Margrietkanaal 4 N381 Drachten-Drentse grens 5 De Centrale As 6 Investeringsagenda Drachten Heerenveen a. RSP Bereikbaarheid Gebiedsontwikkeling Heerenveen (uit de investeringsagenda Drachten Heerenveen) b. Binnenhaven Drachten (uit de investeringsagenda Drachten Heerenveen) 7 Knooppunt Joure 8 RSP Spoorprojecten a. Capaciteitsvergroting Leeuwarden-Zwolle Kleine maatregelen Leeuwarden-Meppel Versnelling spoorbrug Van Harinxmakanaal Verbetering overwegveiligheid Rotstergaastweg Heerenveen Ondertunneling spoorkruising Om den Noort in Wolvega Verbetering baanvak Meppel-Zwolle (blokverdichting) 67

68 Gewenste resultaten beleid tijd geld Capaciteitsvergroting Herfte-Zwolle b. Capaciteitsvergroting Leeuwarden-Groningen c. Station Werpsterhoek Overige projecten 9 Heerenveen, stad van Sport (Nieuw Thialf) 10 University Campus Fryslân 11 Culturele Hoofdstad Europese watertechnologiehub 13 Het Friese Merenproject 14 De Nieuwe Afsluitdijk (programma 6) 15 Dairy Campus Fryslân 16 Breedbandinfrastructuur in Fryslân 17 Ecosysteem Drachten 18 FûnsSkjinneFryskeEnerzjy (FSFE) 19 Doefonds 20 Provinciaal Herstructureringsprogramma (PHP) bedrijventerreinen 21 Herstructurering naoorlogse Friese Woningvoorraad 22 Agenda Netwerk Noordoost (ANNO) 23 Gebiedsontwikkelingsplan Harlingen-Franekeradeel Gewenste resultaten beleid tijd geld 9 Heerenveen, stad van Sport (Nieuw Thialf) 10a University Campus Fryslân fase 1 10b University Campus Fryslân fase 2 11 Culturele Hoofdstad Europese watertechnologiehub 13 Het Friese MerenProject 14 De Nieuwe Afsluitdijk (programma 6) 15 Dairy Campus Fryslân 16 Breedbandinfrastructuur in Fryslân 17 Ecosysteem Drachten 18 FûnsSkjinneFryskeEnerzjy (FSFE) 19 Doefonds 20 Provinciaal Herstructureringsprogramma (PHP) bedrijventerreinen 21 Herstructurering naoorlogse Friese Woningvoorraad 22 Agenda Netwerk Noordoost (ANNO 23 Gebiedsontwikkelingsplan Harlingen-Franekeradeel 2. Infrastructurele projecten Risico s Voor alle infrastructurele projecten gelden de volgende uitvoeringsrisico s: Faillissement aannemer Als een bouwproces loopt en de aannemer gaat failliet, ontstaat er een financieel risico. Een andere aannemer zal immers het werk van de betreffende aannemer moeten overnemen. Hier zijn altijd meerkosten aan verbonden. In de aanbesteding is hiermee natuurlijk voor zover mogelijk rekening gehouden (solvabiliteitstoets, bankgarantie), maar zeker in deze tijd kan dit risico zich voordoen. Om dit risico te beheersen wordt waar mogelijk enige ruimte gereserveerd in de post onvoorzien. Ook wordt met aannemers bekeken in hoeverre het mogelijk is de betalingsregeling zo in te richten dat een aannemer zo min mogelijk hoeft voor te financieren. Dit binnen de ruimte in de contractvoorwaarden. 68

69 Calamiteiten in het bouwproces Tijdens de bouw van grote projecten kunnen zich altijd calamiteiten voordoen. In principe zijn die de verantwoordelijkheid van de aannemer, maar betekent in de praktijk altijd een inspanning van de kant van de opdrachtgever. Enerzijds in tijd, waardoor projectorganisaties langer operationeel blijven, anderzijds door juridische kosten die gemoeid zijn met de schuldvraag. Kabels en leidingen In 2013 is door Provinciale Staten de verordening nadeelcompensatie vastgesteld. Door GS is de beleidsregel beheerbeleid, onderdeel kabels en leidingen vastgesteld op 7 januari Veel nutsbedrijven staan kritisch tegenover de kosten van verleggingen dan wel het toepassingsbereik van deze verordening. Deze kritische houding kan mogelijk leiden tot extra kosten en vertraging. Er wordt gestreefd om bij verschillende inzichten het werk doorgang te laten vinden en geschillen zo nodig door tussenkomst van de rechter te beslechten. Verder spelen de volgende risico s met betrekking tot de financiering Prijsontwikkeling Met prijsontwikkeling is in de van de projecten rekening gehouden. Vooral in de rijksprojecten wordt de prijscompensatie geregeld via de toegekende IBOI. Deze kan lager liggen dan de werkelijke prijsontwikkeling. Ook dit jaar is de IBOI weer bijgesteld door de minister van financiën van 1,25% naar 0% (vorig jaar van 1,75% naar 0%). Inmiddels lopen we daarmee op programmaniveau in 2 jaar 3% achterop. Conform de diverse met gemeenten en Rijk gesloten realisatieovereenkomsten en de overeenkomst omtrent het RSP, is de afspraak dat voor prijsontwikkeling uitgegaan moet worden van de door de minister van Financiën toegekende IBOI. Het risico kan deels opgevangen doordat we een gedeelte van de RSP-middelen vooruit ontvangen hebben en hierover een intern IBOI-CPB rendement wordt vergoed. btw De RSP-middelen voor infra die via het Provinciefonds nog worden ontvangen (voor Fryslân 160 mln.) worden met 5% (is 8 mln.) naar beneden bijgesteld. Dit op basis van mondelinge mededeling van het Rijk. Een schriftelijke bevestiging zal nog volgen. De correctie van 5% wordt door het Rijk toegevoegd aan het macro BTW-compensatieplafond. Daarmee is het voor het Rijk een neutrale mutatie. Ook voor de lagere overheden in totaal is het een neutrale mutatie. Gelet op de uitwerking van het BTW-compensatieplafond per provincie kan dit voor Fryslân een tegenvaller betekenen van 8 mln. Voor de projecten is het zeker een tegenvaller. In de is rekening gehouden met compensatie. Nu wordt de RSP-pot afgeroomd met 8 mln, hetgeen moet worden opgevangen. Evenals de IBOI ontwikkeling heeft dit invloed op het risicoprofiel van het RSP-programma. Omdat deze risico s opgevangen moeten worden, heeft dit invloed op het halen van de taakstelling op het programma ( 40 mln. bij aanvang van het programma). Deze leek bijna gehaald, maar vraagt nu nog extra inspanning. Hetzij binnen programma, hetzij binnen provincie. Beide financiële punten zullen dit najaar in het overleg met de minister van Infrastructuur en Milieu besproken worden. Er rust een taakstelling op het RSP-programma van oorspronkelijk 40 mln. Deze taakstelling is deels ingevuld. Met de meevallers in de projecten van Leeuwarden Vrij-Baan leek de taakstelling binnen bereik. Echter door nieuwe risico s rondom BTW-compensatie en prijsontwikkeling zijn nog verdere meevallers op de projecten nodig om de volledige taakstelling te realiseren. De afgelopen periode heeft de provincie aanbestedingen gedaan bij de projecten De Centrale As, Harlingen en de N381. Door in de bestekken de aannemer veel ruimte te geven voor technische innovatie en creativiteit en door de marktsituatie van dit moment, zijn de uitkomsten van deze aanbestedingen budgettair gunstig. Natuurlijk is een aanbesteding ook maar een tussenstand en niet de eindstand van een project. De volledige uitvoering moet nog plaatsvinden en pas bij oplevering kan de definitieve stand worden opgemaakt. Maandelijks wordt een nieuwe actuele stand van het project gemaakt met een inschatting van de Prognose Einde Werk (hoeveel denken we dat het project uiteindelijk gaat kosten). Toelichting kleuren Bij de investeringen en grote projecten geldt voor het onderdeel geld het volgende: geel is kans op overschrijding; rood is een overschrijding. 69

70 1 Bereikbaarheidsprogramma Leeuwarden Vrij-Baan (programma 2) Het bereikbaarheidsprogramma Leeuwarden Vrij-Baan is een programma aan infrastructurele werken waar Rijk, provincie en gemeente Leeuwarden samen aan werken. Het betreft meerdere projecten, mogelijk gecombineerd met gebiedsontwikkeling Nieuw Stroomland. De belangrijkste voor de provincie zijn: 1. N31 Haak om Leeuwarden 2. Westelijke invalsweg 3. Drachtsterweg en omgeving 4. Noordwesttangent 5. Station Werpsterhoek (zie RSP Spoorprojecten) 6. Extra sneltrein Leeuwarden-Groningen (zie RSP Spoorprojecten) Hoe hebben de risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? De conditioneringsrisico s (explosievenonderzoek, grondverwerving, enz.) zijn beheerst. Risico s zijn verder voornamelijk gerelateerd aan de uitvoering. Dit varieert van calamiteiten op de bouwplaats tot het failliet gaan van aannemers. Planningen staan onder druk en vormen een tijdsrisico. 1a N31 Haak om Leeuwarden 1 Bereikbaarheidsprojecten Leeuwarden Vrij-Baan a N31 Haak om Leeuwarden beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? De realisatie van de Haak om Leeuwarden (contracten Midden, aquaduct RW31 en Haak Noord) bevinden zich in de afrondende fase. De werkzaamheden zijn gericht op ingebruikname van de nieuwe wegen in december van Het halen van deze mijlpaal staat onder druk, maar is nog steeds haalbaar. De voorbereiding van de openstelling loopt volop. Gebiedsontwikkeling (fase 1), opgenomen in contract Haak Noord, is volop in uitvoering. Gebiedsontwikkeling (fase 2 en verder) bevindt zich in de fase van contractvoorbereiding. De aanbesteding wordt eind 2014 verwacht. Bestuurlijke besluitvorming (GS/PS + B&W/raad Menameradiel) vindt volgens planning plaats in Daarnaast zijn de werkzaamheden inzake het opruimen en de herinrichting van de gebieden tussen Marsum en Leeuwarden (het verwijderen van de N383) en Marsum en het Van Harinxmakanaal verder uitgewerkt. Financiële stand van zaken Het project wordt naar verwachting 7,6 mln. goedkoper. Hiermee kan een deel van de taakstelling op het RSP-programma worden opgelost. Bestuurlijke aandachtpunten: De werkzaamheden zijn gericht op ingebruikname van de Haak en invalswegen in december van dit jaar. De herinrichting van de omliggende gebieden en sloop van oude wegen zal in plaatsvinden. 1b Westelijke invalsweg (fase 1 en fase 2) 1 Bereikbaarheidsprojecten Leeuwarden Vrij-Baan b Westelijke invalsweg beleid tijd geld Parallel aan de realisatie van de Haak om Leeuwarden wordt ook de eerste fase van de Westelijke invalsweg aangelegd. Deze eerste fase wordt door de provincie gebouwd en is vrijwel klaar. Voor fase 2 is de gemeente verantwoordelijk. De voorbereiding van fase 2 (aansluiting Westelijke Invalsweg op de stadsring) bevindt zich in de fase van grondverwerving (onteigening). 70

71 Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? De eerste fase verloopt volgens planning en zal in december samen met de Haak in gebruik genomen worden. Op het onderdeel aansluiting Zwettestraat is een oud rioolsysteem in de ondergrond aangetroffen. Dit heeft gevolgen voor de planning van dit deel van het werk. De verwachting is echter dat de in gebruikname in december dit jaar niet in gevaar komt. Financiële stand van zaken Verwachting is dat totale project binnen budget blijft, maar dat er geen bijdrage geleverd kan worden aan de taakstelling RSP. De verwachte tekorten in de tweede fase kunnen worden opgevangen in het project. Bestuurlijke aandachtpunten: Geen. 1c Drachtsterweg en omgeving 1 Bereikbaarheidsprojecten Leeuwarden Vrij-Baan c Drachtsterweg en omgeving beleid tijd geld Het project Drachtsterweg en omgeving betreft de herinrichting tot dubbelbaansweg met ongelijkvloerse kruispunten tussen het Drachsterplein en Hemriksein. Het Drachtsterplein is afgerond en in gebruik. Dit project betreft verder de verdiepte ligging inclusief aquaduct en ongelijkvloerse kruising Zuiderburen en als laatste deel de fiets- en sloepenroute Wiarda. Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? Het contract voor de verdiepte ligging inclusief aquaduct en ongelijkvloerse kruising Zuiderburen is volop in uitvoering. Vlak voor de zomer heeft de aannemer aangegeven forse vertraging te hebben. Met de aannemer vinden momenteel gesprekken plaats over de mogelijkheden om deze vertraging te voorkomen of tot een minimum te beperken. Mocht blijken dat dit niet lukt, dan is er een kans dat de planning fors bijgesteld moet worden vanwege de gevolgen voor stremming van het Van Harinxmakanaal. De benodigde stremming voor schepen met een grotere doorvaarthoogte dan 5,20m is alleen in de winterperiode (september mei) toegestaan. Het contract voor de fiets- en sloepenroute Wiarda is eind 2013 aanbesteed en de opdrachtnemer is bezig met de voorbereiding en engineering. Financiële stand van zaken Het project wordt naar verwachting 5,8 mln. goedkoper. Dit bedrag is nodig om de taakstelling op het RSP te verlagen. Bestuurlijke aandachtpunten De werkzaamheden voor de aanleg van het aquaduct hebben tijdens de zomerperiode vertraging opgelopen. De exacte omvang van de vertraging is nog niet bekend en is onderwerp van gesprek tussen de provincie en de aannemer. Vanwege de relatie die planning heeft met de doorstroming op het Van Harinxmakanaal kan de vertraging oplopen tot 1 jaar. 1d Noordwesttangent 1 Bereikbaarheidsprojecten Leeuwarden-Vrijbaan d Noordwesttangent beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? Het project is in gebruik genomen in Op dit moment lopen de laatste werkzaamheden om het werk af te ronden. Dit betreft vooral herstelwerkzaamheden door de aannemer. 71

72 Financiële stand van zaken Het budget is vorig jaar met 2,5 mln. verlaagd. Dit verlaagde budget is nog steeds actueel. Hoe hebben de genoemde risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? De werkzaamheden zijn afgerond. Bij twee van de drie onderdoorgangen blijkt meer lekwater vrij te komen per etmaal dan de eis voorschrijft. Bij één onderdoorgang is dit lekwater veel te zout waardoor per 15 april jl. een lozingsverbod is ingesteld door het Wetterskip Fryslân. De opdrachtnemer is in overleg met ons op zoek naar maatregelen om het probleem op te lossen. De verwachting is dat het een juridische aangelegenheid wordt wie hiervoor verantwoordelijk is. Bestuurlijke aandachtpunten: Het project is in gebruik genomen in Het totale budget is met 2,5 mln. naar beneden bijgesteld. Doordat er nog kwesties spelen met de aannemer, kan op dit moment nog geen duidelijkheid worden gegeven over de eindafrekening. 2 N31 Traverse Harlingen (programma 2) 2 N31 Traverse Harlingen beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? Het resultaat van de aanbesteding van het hoofdcontract van Harlingen is bekend. Het werk zal in september worden gegund, waarna de aannemer de ontwerpen zal uitwerken. Eind van het jaar zal een start worden gemaakt met het werk. Het zoeken naar synergie en werk-met-werk maken gaat door, zo wordt gewerkt om het gehele Perseverantia-terrein te saneren. Het economische tij is laag en de verwachting is dat de bouw van de N31 wellicht als een vliegwiel gaat fungeren. Grond Voor een aantal percelen is de onteigeningsprocedure gestart. Deze wordt medio 2015 afgerond, zodat de benodigde gronden tijdig in bezit zijn, dan wel de aannemer weet wanneer welk perceel wanneer in bezit is. Financiële stand van zaken Het project ligt financieel op koers. De verwachting is dat het budget van 149 miljoen (prijspeil 2014) toereikend is. Hoe hebben de genoemde risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de uitvoering van het werk. De provincie draagt het financiële risico. Door de opgezette bestuurlijke alliantie en de provinciale inbreng in het project is de verwachting dat het project goed zal verlopen en tot een goed resultaat zal komen. Tot dusver lijkt deze aanpak te slagen. Een belangrijk risico was gelegen in de afvoer van de vrijkomende grond (zout). Dit risico is inmiddels beheerst. Er is een depot gevonden hiervoor. Dit is meegenomen en afgehecht in de aanbesteding. Het uiteindelijke financiële resultaat op de vrijkomende gronden is afhankelijk van het doorgaan van de Vismigratierivier. Als dit niet doorgaat, kan dit aanzienlijke kosten met zich meebrengen (max. 5,5 mln.). In het budget is een reservering opgenomen voor dit risico. Bestuurlijke aandachtpunten: De aanbesteding van de Traverse Harlingen is achter de rug. Het project ligt financieel op koers. De verwachting is dat het (geïndexeerde) budget van 149 mln. toereikend is. 3 Verruiming Prinses Margrietkanaal (programma 2) 3 Verruiming Prinses Margrietkanaal beleid tijd geld 72

73 Welke besluiten zijn er in 2014 genomen door Provinciale Staten? Medio 2014 is ingestemd met het MER voor Skûlenboarch/Westkern. Daarna is het provinciaal inpassingsplan in voorbereiding genomen. Dit zal in de loop van 2015 gereed zijn. Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? De werkzaamheden voor de brug Burgum en de bochtaanpassing liggen op schema. De studie naar de technische varianten voor de bruggen Kootstertille en Skûlenboarch loopt en is naar verwachting eind 2014 afgerond. Financiële stand van zaken Het project ligt financieel op koers. Bestuurlijke aandachtpunten: Project ligt financieel en qua planning op koers. 4 N381, Drachten-Drentse grens (programma 2) 4 N381 Drachten-Drentse grens beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? De uitvoering van de weg moet in 2014 zijn aanbesteed en in uitvoering zijn. Alle contracten zijn gegund en op het deel N381 Drachten Oosterwolde zijn de werkzaamheden in volle gang. Alle contracten van de gebiedsontwikkeling zijn in voorbereiding en worden in 2014 en 2015 aanbesteed en uitgevoerd. De provincie is juridisch eigenaar van alle gronden onder het tracé van de N381. Voor twee onteigeningdossiers moet de financiële afhandeling nog plaatsvinden. Financiële stand van zaken Project ligt financieel op koers. Er wordt bekeken of het mogelijk is bij te dragen aan de verlaging van de taakstelling op het RSP. In de volgende rapportage is hierover meer bekend. Stand van zaken Gebiedsontwikkeling In de Bestuursovereenkomst van 18 februari 2011 staat dat de gezamenlijke gemeentelijke bijdrage aan de verdubbeling van de N381, bij een aanbestedingsvoordeel of andere financiële meevallers, ten goede komt aan de plus in het gebied. Inmiddels blijkt dat deze bijdrage ook echt beschikbaar is voor deze plus. Bij het verder uitwerken van de maatregelen voor de gebiedsontwikkeling (inrichtingsplan) is gebleken dat een aantal onderdelen wegens verschillende omstandigheden niet of niet volledig uitgevoerd kan worden. Hierdoor blijven beschikbare middelen toegezegd aan gebiedsontwikkeling over. Door de gemeente Ooststellingwerf en Opsterland is samen met de Provincie een aantal projecten benoemd als aanvulling op het Inrichtingsplan die passen binnen het karakter van de Gebiedsontwikkeling N381. Er is nu een aanvullende bestuursovereenkomst in voorbereiding. Daarin is uitgewerkt hoe de beschikbare middelen die overblijven, worden ingezet voor deze extra maatregelen in de gebiedsontwikkeling. Het kasritme voor de financiering door afdeling Bebouwde Ruimte en Landelijk Gebied van de uitvoering van de gebiedsontwikkeling maatregelen wordt getemporiseerd en schuift door naar Een begrotingswijziging wordt hiervoor opgesteld. Hoe hebben de genoemde risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? Planning Project ligt op koers. Geen aanpassingen ten opzichte van de eerste berap. Alle contracten zijn in uitvoering. Wel is duidelijk dat er in de uitvoering planningsrisico s ontstaan. Aannemers zijn (te) laat met het aanleveren van stukken en ontwerpen en ook de coördinatie tussen aannemers en kabel- en leidingbeheerders verloopt moeizaam. Hier ligt een nadrukkelijke verantwoordelijkheid voor de aannemers. Met de aannemers vindt op dit moment overleg plaats, waarin de aannemers gevraagd wordt aan te geven hoe zij denken alsnog de contractueel vastgelegde mijlpalen te realiseren. Op dit moment lijkt de planning nog haalbaar. Hij staat echter behoorlijk onder druk. Kabels en leidingen Alle betrokken nutsbedrijven zijn nu bezig met de verlegging van de kabels en leidingen. 73

74 Grondverwerving In het kader van de gebiedsontwikkeling N381 moeten nog gronden worden verworven. Deze verwerving gebeurt op basis van vrijwilligheid. Daarbij is gebleken dat enkele grondeigenaren niet vrijwillig mee willen werken aan de verkoop van de gronden. Hierdoor kunnen niet alle maatregelen uit het vastgestelde inrichtingsplan gebiedsontwikkeling N381 gerealiseerd worden, omdat onteigening voor deze maatregelen niet tot de mogelijkheden behoort. Er zijn alternatieven om de plus in het gebied toch te realiseren. Provinciale Staten zullen hierover per brief geïnformeerd worden. Bestuurlijke aandachtpunten: De provincie is juridisch eigenaar van alle gronden onder het tracé van de N381. Voor twee onteigeningdossiers moet de financiële afhandeling nog plaatsvinden. Het project ligt financieel op koers. 5 De Centrale As (programma 2) 5 De Centrale As beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? In de afgelopen periode is de aanbesteding geweest van het contract Zuid 2 (traject Nijega-Sumar). Deze aanbesteding is gewonnen door aannemerscombinatie Nije Daam, die ook het contract Midden 2 (brug Burgum en rondweg Burgum) in uitvoering heeft. Zuid 2 kenmerkt zich door bouwen terwijl het verkeer door moet rijden. De contracten Noord 2, Zuid 1 lopen nog steeds volgens planning. Bij het contract Midden 2 zijn de voorbereidende werkzaamheden gereed. In september wordt begonnen met de daadwerkelijke bouw van het aquaduct. Bij de spooronderdoorgang bij Feanwâlden is in de afgelopen maanden gewerkt aan het maken van de spoortrog. Deze wordt in de herfstvakantie op zijn plaats gezet. Financiële stand van zaken Het project staat financieel op groen. Dit is veroorzaakt door meevallende aanbestedingen, waardoor de post onvoorzien op het benodigde projectniveau van 10% zit. Dit betekent dat onder normale omstandigheden het project binnen budget kan worden gerealiseerd. Hoe hebben de risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? De conditionering, wat een van de grotere risico s was, blijft zich gunstig ontwikkelen. De meeste kabels en leidingen zijn nu verlegd. In de uitvoering zijn en blijven risico s aanwezig die met name voor de verantwoording komen van de aannemer. Uiteraard houdt de provincie als opdrachtgever een vinger aan de pols en vergt de aannemer op het nakomen van de contractuele afspraken. Grondverwerving: De verwerving voor de aanleg van de weg loopt op dit moment volgens planning. De onteigening loopt. De eerste vonnissen zijn geslagen. In het kader van gebiedsontwikkeling moeten nog gronden worden verworven. Deze verwerving gebeurt op basis van vrijwilligheid. Er bestaat een risico dat niet alle maatregelen uit het vastgesteld Inrichtingsplan gebiedsontwikkeling De Centrale As gerealiseerd kunnen worden, omdat grondeigenaren niet vrijwillig mee willen werken aan de verkoop van de gronden. Dan zal gezocht worden naar alternatieven om de doelstellingen van de gebiedsontwikkeling toch te realiseren. Bestuurlijke aandachtspunten: Provincie is nog niet officieel eigenaar van alle gronden onder het tracé. Wel is van alle gronden een Koninklijk besluit geslagen. Qua planning ligt het project op schema. 6 Investeringsagenda Drachten Heerenveen 6 Investeringsagenda Drachten Heerenveen beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? De partijen gemeenten Smallingerland en Heerenveen hebben de overeenkomst Investeringsagenda Drachten Heerenveen op 1 juli 2014 getekenend. 74

75 Het project Verbeteren Bereikbaarheid IBF is beschikt (bijna ,-). Heerenveen heeft een aanvraag ingediend om het project Brug Kanaal - Haskerveen te vervangen voor Molenplein. Dit voorstel zal ter besluitvorming aan Provinciale Staten worden voorgesteld conform de spelregels van de investeringsagenda. Financiële stand van zaken De projecten in de investeringsagenda zijn nog niet beschikt, met uitzondering van het project Verbeteren Bereikbaarheid IBF. Verder zijn er geen bijzonderheden. Hoe hebben de risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? Planning. Projecten komen nog steeds niet heel snel van de grond, maar dit gaat beter dan bij de vorige rapportage. Met de betrokken gemeenten is overleg hierover. Het Verbeteren Bereikbaarheid IBF gaat als eerste van start en is in het najaar in uitvoering. Bestuurlijke aandachtpunten: De aanvraag van de gemeente Heerenveen om de middelen voor het project Brug Kanaal - Haskerveen in te zetten voor een nieuw project: Molenplein. Accordering voor het verschuiven van middelen ligt bij Provinciale Staten. Naar verwachting wordt dit in het voorjaar van 2015 aan Provinciale Staten ter besluitvorming voorgelegd. 6a RSP Bereikbaarheid Gebiedsontwikkeling Heerenveen (uit de investeringsagenda Drachten Heerenveen) 6 Investeringsagenda Drachten-Heerenveen a. RSP Bereikbaarheid Gebiedsontwikkeling Heerenveen (uit de investeringsagenda Drachten Heerenveen) beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? Het opzetten van de organisatie aan provinciezijde is geslaagd. Er wordt door een extern bureau gewerkt aan het maken van een verkeersmodel. Naar verwachting is dit in oktober gereed. Het model wordt gebruikt om maatregelen uit te werken. Gemeente bereidt de structuurvisie voor, maar dit duurt langer dan gepland. De werkzaamheden van de provincie maken onderdeel uit van deze structuurvisie en daarom zal ook de planning worden bijgesteld. Financiële stand van zaken Geen bijzonderheden. Hoe hebben de risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? Nieuw risico: de planning van de gemeente. Gemeente loopt achter op de planning van de structuurvisie. Hierdoor loopt ook de planning RSP Bereikbaarheid Heerenveen mogelijk uit. Bestuurlijke aandachtpunten: Geen. 6b Binnenhaven Drachten uit de investeringsagenda Drachten Heerenveen) 6 Investeringsagenda Drachten-Heerenveen a. Binnenhaven Drachten (uit de investeringsagenda Drachten Heerenveen) beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? De overeenkomst Investeringsagenda Drachten Heerenveen is ondertekend op 1 juli. Daardoor kan het project Binnenhaven in uitvoering. Het project is in voorbereiding, de gemeente heeft hier iets langer voor nodig dan gepland vanwege 2 bodemverontreinigingen. In periode 3 kan het project worden aanbesteed en begonnen worden met de uitvoering. 75

76 Wat is de financiële stand van zaken Nog geen geld uitgegeven voor de QW Binnenhaven. Bestuurlijke aandachtspunten Geen. 7 Knooppunt Joure (programma 2) 7 Knooppunt Joure beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? De drie beroepen op het Tracébesluit zijn door de Raad van State afgewezen; hierdoor is het plan onherroepelijk. De aanbesteding zal aan het eind van 2014 starten. Het project wordt als een integraal contract in de markt gezet. Het is gelukt een aantal werken af te scheiden, waardoor een deel van het project als MKB-werk gecontracteerd kan worden. Denk aan de compensatie van de Groene Glazenmaker (libellesoort, natuurcompensatie) en de verlegging van water- en gasleidingen. Financiële stand van zaken Het blijft onzeker of het project binnen budget kan worden gerealiseerd. Voor het project is een budget van 73,9 mln. beschikbaar. Op het project rust nog een taakstelling van 4,6 mln. en de percentages onvoorzien zijn krap (5%). In de realisatieovereenkomst is afgesproken dat de partijen uit de alliantie zich gezamenlijk inspannen om een onderdoorgang te realiseren in de Hollandiastraat bij Joure. Gezien de taakstelling op het project blijkt dit lastig. Hoe hebben de genoemde risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de uitvoering van het werk. De provincie draagt het financiële risico. Door de opgezette bestuurlijke alliantie en de provinciale inbreng in het project is de verwachting dat het project goed zal verlopen en tot een goed resultaat zal komen. Tot dusver lijkt deze aanpak te slagen. Op het risico tijd zijn nadere ontwikkelingen. Het aanbestedingsdossier is in afronding, maar dat vraagt ook een aantal keuzes aangaande de inkoop. Voor de realisatie van het werk en de beheersing van de financiën is het van belang dat er een kwalitatief goed en scherp doordacht dossier ligt. Derhalve wordt hier door alle drie de partijen intensief naar gekeken (getoetst). Het maken van dit dossier vergt meer tijd dan voorzien en ligt op het kritieke pad van het project. Voor realisatie is de grondverwerving van belang en daar is flinke progressie geboekt. Voor een vijftal dossiers wordt een onteigening verwacht en die liggen kritisch aangaande de tijdige afronding van de aansluiting Joure. In de onteigeningsprocedure is vertraging opgetreden. Reden hiervoor is dat de noodzakelijke minnelijke gesprekken met partijen nog niet voldoende uitgekristalliseerd zijn om het formele deel van de onteigening op te starten. De twee genoemde tijdsrisico s leiden op dit moment nog niet tot aanpassing van de mijlpalen. Het maakt echter wel dat deze kritisch worden. Het komende kwartaal zal hierover meer duidelijkheid geven. Er is nog het risico dat de taakstelling niet kan worden ingelopen. Het contract wordt zo scherp mogelijk uitgewerkt, waarbij een aannemer enerzijds zo veel mogelijk vrijheid krijgt in de uitvoering en anderzijds vooraf risico s op meerwerk worden uitgesloten. Op deze manier wordt gekoerst op een zo gunstig mogelijke inschrijving. Bestuurlijke aandachtpunten: Zie bovengenoemde punten met betrekking tot de taakstelling en de mogelijke vertraging. 76

77 8 RSP Spoorprojecten (programma 2) Algemeen De RSP-Spoorprojecten zijn onder te verdelen in drie hoofdprojecten: 1. Capaciteitsvergroting van de spoorverbinding Leeuwarden-Zwolle voor de uitbreiding van het aantal treinen van twee naar vier per uur in beide richtingen. 2. Capaciteitsvergroting van de spoorverbinding Leeuwarden-Groningen voor de tweede sneltrein die gaat rijden. 3. Aanleg van station Werpsterhoeke met een onderdoorgang gemotoriseerd verkeer en een onderdoorgang voor fietsers en voetgangers. PS-besluiten Op 16 juni 2009 hebben Provinciale Staten ingestemd met de uitwerking van het Regio Specifiek Pakket (RSP) en daarmee met de uitwerking van de hiervoor genoemde spoorprojecten. Financiering RSP Spoorprojecten De spoorprojecten worden gefinancierd uit de RSP-middelen van het Rijk. Voor de capaciteitsvergroting van de spoorverbinding Leeuwarden-Groningen en de realisatie van station Werpsterhoek is ook een regionale bijdrage van circa 9% met het Rijk afgesproken. De regionale bijdrage voor deze spoorprojecten worden op pakketniveau gefinancierd door de gemeente Leeuwarden. Per hoofdproject wordt specifiek ingegaan op de financiering. 8a Capaciteitsvergroting spoorverbinding Leeuwarden-Zwolle (programma 2) 8 RSP Spoorprojecten a) capaciteitsvergroting Leeuwarden-Zwolle Kleine maatregelen Leeuwarden-Meppel Versnelling spoorbrug Van Harinxmakanaal Verbetering overwegveiligheid Rotstergaastweg Heerenveen Ondertunneling spoorkruising Om den Noort in Wolvega Verbetering baanvak Meppel-Zwolle (blokverdichting) Capaciteitsvergroting Herfte-Zwolle beleid tijd geld De capaciteitsvergroting Leeuwarden-Zwolle bestaat uit de volgende subprojecten: 1. Kleine maatregelen Leeuwarden-Meppel ( 1,8 mln motie Koopmans). 2. Versnelling spoorbrug Van Harinxmakanaal ( 2,3 mln. motie Koopmans). 3. Verbetering overwegveiligheid Rotstergaastweg Heerenveen ( 1,5 mln., motie Koopmans). 4. Ondertunneling spoorkruising Om den Noort in Wolvega ( 12 mln. incl. btw). Bijdrage uit motie Koopmans 10,5 mln. incl. btw, gemeente Weststellingwerf 1,5 mln. incl. btw. 5. Verbetering baanvak Meppel-Zwolle ( 10,1 mln. motie Koopmans). 6. Capaciteitsvergroting Herfte-Zwolle, inclusief aanpassing station Zwolle en opstel- en servicecapaciteit. De totale kosten bedragen 225 mln. incl. btw. Deze worden voor 93 mln. gedekt uit reeds beschikbare rijksmiddelen (waarvan 70 mln. motie Koopmans). De provincies Groningen, Drenthe, Overijssel en Fryslân hebben aanvullend op dit budget gezamenlijk 36 mln. beschikbaar gesteld als regionale bijdrage. Als provincie Fryslân dragen wij hieraan 10 mln. bij uit de Investeringsagenda Drachten-Heerenveen. Het resterende deel van 96 mln. is voor rekening van het Rijk. De zes genoemde projecten worden in opdracht van het Rijk door ProRail uitgevoerd. De formele opdrachtgever is het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Voor de onder punt 2,3 en 4 genoemde punten is de provincie inhoudelijk opdrachtgever. Bij de onder punt 1, 5 en 6 genoemde projecten zijn de provincies Groningen, Drenthe, Fryslân en Overijssel in meer of minder mate betrokken. 77

78 Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? Voor het traject Leeuwarden-Zwolle loopt een planstudie naar de nog te treffen maatregelen voor de 4 e trein Leeuwarden-Zwolle. Inmiddels is duidelijk dat er maatregelen getroffen moeten worden met betrekking tot tractie (stroomvoorziening), perroncapaciteit Meppel en overwegveiligheid. Financiering van deze maatregelen is voorzien vanuit de onder 1 en 5 genoemde projecten. De kans is aanwezig dat de beschikbare middelen niet toereikend zijn. Aanvullende financiering zal gezocht moeten worden bij I&M en/of ProRail binnen bestaande. Over de te nemen maatregelen zullen Provinciale Staten worden geïnformeerd. Voor het onder 2 genoemde project is de aanbestedingsprocedure gestart. Over de uitvoering worden Provinciale Staten geïnformeerd per brief. Voor het onder 3 genoemde project is de planstudie bijna gereed. De verkennende gesprekken over grondverwerving zijn al opgestart. Project 4 is gegund. Openstelling van de onderdoorgang is voorzien in april De planuitwerkingsfase van het onder 6 genoemde project loopt. Het project moet in 2021 zijn gerealiseerd. De eerste fase van realisering is voorzien in Geprobeerd wordt om in 2017 de lange stop van 11 minuten van de intercity vanuit Leeuwarden in Zwolle te verminderen. Hiervoor is een lobbyproces opgezet. Financiële stand van zaken Project ligt financieel op koers, met een kanttekening voor deelproject Rotstergaastweg: Hoewel het beschikbare budget toereikend is, is de voorlopige kostenraming door de geraamde kosten voor het verleggen van kabels en leidingen, hoger dan verwacht. Op basis van de definitieve ramingen wordt dit najaar besloten of het project door moet gaan. Vanuit Investeringsagenda Drachten Heerenveen wordt 0,1 mln. bijgedragen.. Hoe hebben de genoemde risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? Duidelijk is geworden dat binnen het project overweg Rotstergaastweg in Heerenveen de kabels en leidingen (o.a. de gasbuis) een substantieel deel van de kosten vormen. De kosten zijn geschat op circa ,-. Er wordt onderzocht welk deel van de kosten aan de kabeleigenaar kunnen worden toegerekend. Op basis van de hoogte van de kosten wordt besloten of het project al dan niet door moet gaan. Bij deze keuze worden ook de resultaten meegenomen van het onderzoek naar de nog te treffen maatregelen voor de 4 e trein Leeuwarden-Zwolle. Bestuurlijke aandachtspunten: Rotstergaastweg: Op basis van de definitieve ramingen wordt dit najaar besloten of het project door moet gaan. 8b Capaciteitsvergroting spoorverbinding Leeuwarden-Groningen (programma 2) 8 RSP Spoorprojecten b) capaciteitsvergroting Leeuwarden Groningen beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? De besluitvorming over o.a de perrons en fietstunnel heeft niet plaatsgevonden. Wel heeft het college B&W Leeuwarden op 1 juli besloten af te zien van een fietstunnel bij station Leeuwarden. De verwachting is nu dat de raad direct na de zomervakantie een besluit neemt over de spoorse maatregelen op het grondgebied van de gemeente Leeuwarden ten behoeve van de extra sneltrein Leeuwarden Groningen. Mede naar aanleiding van vragen vanuit Provinciale Staten en de mogelijkheid van LVO (Landelijk Verbeterprogramma Overwegen) subsidie voor de spoorovergang bij Hurdegaryp is samen met De Centrale As een schetsontwerp gemaakt voor een spoortunnel voor auto s, fietsers en voetgangers bij station Hurdegaryp. Dit ontwerp is op 1 juli 2014 besproken tijdens een informatieavond voor de 78

79 inwoners van Hurdegaryp. Besluitvorming hierover is voorzien in Provinciale Staten van 28 september. Financiële stand van zaken Voor de planuitwerkingsfase heeft het Rijk uit het RSP-budget voor de capaciteitsvergroting spoorlijn Leeuwarden-Groningen in totaal 7,1 mln. beschikbaar gesteld. Tot nu toe is hiervan door ProRail 5,1 mln. uitgegeven. Project ligt financieel op koers. Hoe hebben de genoemde risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? Het is nog niet bekend wat de gemeenteraad van Leeuwarden na de zomervakantie heeft besloten over de spoorse maatregelen ten behoeve van de extra sneltrein Leeuwarden-Groningen. Indien niet wordt ingestemd met het voorstel van B&W Leeuwarden, kan dat een vertraging betekenen voor het project. De LVO-subsidie is een belangrijke financieringsbron voor de spoortunnel Hurdegaryp. Indien deze niet of slechts gedeeltelijk wordt toegekend, is er onvoldoende dekking voor de spoortunnel Hurdegaryp. In het eerste kwartaal is door geotechnisch onderzoek gebleken dat de kosten voor de spoorverdubbeling tussen Zuidhorn en Hoogkerk aanzienlijk hoger zullen gaan uitvallen. Hiervoor is een geotechnische oplossing gevonden. De meerkosten bedragen 6 mln. Dit wordt binnen het budget opgelost. Bestuurlijke aandachtspunten: Er is vertraging op project van zo n 4 maanden. Het project ligt financieel op koers. Er is onzekerheid over de financiering van de tunnel Hurdegaryp. 8c Station Werpsterhoeke (programma 2) 8 RSP Spoorprojecten c) station Werpsterhoek beleid tijd geld Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd? Het aanbestedingsdossier is (zo goed als) gereed. Het lag in de bedoeling om voor de twee onderdoorgangen eind 2013 de aanbestedingsprocedure te starten. Echter de grondverwerving verloopt langzamer dan verwacht. De verwachting is dat beide onderdoorgangen medio 2016 kunnen worden opgeleverd. Dit is nog tijdig genoeg voor het in dienst nemen van de 4 e trein Leeuwarden- Zwolle per dienstregeling Financiële stand van zaken Voor de totale planuitwerkingsfase is ,- uitgegeven. Project ligt financieel op koers. Hoe hebben de genoemde risico s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico s bijgekomen? Grondaankoop is vertraagd. Het laatste stuk grond is nog niet in eigendom. Minnelijke verwerving wordt nog steeds verwacht. Dit jaar is hierover duidelijkheid. Pas wanneer de grond volledig in eigendom is, wordt gestart met de aanbesteding van zowel de conditionerende werkzaamheden (fase 0), als met beide onderdoorgangen (fase 1). Bestuurlijke aandachtspunten: - vertraging op project van ca. 6 mnd. Project ligt financieel op koers. 79

80 3. Overige projecten (9) Heerenveen, stad van Sport (Nieuw Thialf) (programma 6) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Start aanbestedingsprocedure exploitatie Thialf Afronding ontwerpfase vernieuwbouw wedstrijdhal Vervanging ijsvloer wedstrijdhal in het zomerseizoen van 2014 Toelichting: De start van de aanbestedingsprocedure exploitatie Thialf vindt plaats in de tweede helft van Wat betreft de afronding ontwerpfase vernieuwbouw wedstrijdhal hebben de vaststelling van het definitieve ontwerp en de start van de werkzaamheden vertraging opgelopen; de nieuwe planning is medio september. Vooralsnog wordt aangenomen dat de einddatum van 1 juli 2016 wordt gehaald. Met het oog op de vervanging ijsvloer wedstrijdhal in het zomerseizoen van 2014 wordt in het ontwerp van Ballast Nedam gewerkt met een ringleiding, waardoor de ijsvloer niet vervangen hoeft te worden. (10) University Campus Fryslân (UCF) (programma 8) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld University Campus fase 1: besteding van de eerste tranche van 7 miljoen aan de ontwikkeling van promovendieplaatsen, flankerende maatregelens, masteropleidingen en initiatieven op het gebied van kennisvalorisatie. University Campus fase 2: September : besteding van de tweede tranche van 7 miljoen aan de ontwikkeling van promovendiplaatsen, flankerende maatregelen, masteropleidingen en initiatieven op het gebied van kennisvalorisatie Toelichting: Wij spannen ons in nauwe samenwerking met de Stichting UCF maximaal in om de projectmiddelen à 7 miljoen van de tweede tranche voor de formele einddatum van fase 1 UCF (1 mei 2015) te beschikken aan de projecten (promovendiplaatsen, flankerende maatregelen (de onderzoeksschool), masteropleidingen, en initiatieven op het gebied van kennisvalorisatie) zoals genoemd in het document Agenda 2020: tussentijdse herijking Programma /hoofdkeuzes tweede tranche middelen UCF van 4 april Hierin zit echter de nodige afhankelijkheid van de UCF-kennispartners en de kennisinstellingen die met de projectvoorstellen en plannen moeten komen voor financiering in fase 2 UCF. Daarnaast bevinden zich de nodige projecten in de pijplijn, maar wanneer deze daadwerkelijk zullen resulteren in een subsidieaanvraag die voor besluitvorming kan worden voorgelegd is op dit moment nog niet met zekerheid te zeggen. De inspanningen van de dienst en UCF zijn er wel op gericht om de meeste aanvragen voor de tweede tranche middelen voor het eind van 2014 binnen te hebben, zodat begin 2015 een substantieel deel van de tweede tranchemiddelen kan worden beschikt. Er is een begrotingswijziging voor het doorschuiven van middelen naar volgende jaren bijgevoegd. In de eerste plaats heeft dit ermee te maken dat ten aanzien van de ontwikkeling van nieuwe opleidingen bij nader inzien een te ambitieus tijdspad was gekozen. Het duurt langer dan voorzien om een en ander te ontwikkelen en een subsidieaanvraag met sluitende begroting in te dienen. Ten tweede heeft inmiddels wel over 15 promovendiplaatsen besluitvorming plaatsgevonden, maar is nog niet voor al deze promovendiplaatsen een beschikking afgegeven en zijn de middelen dus nog formeel niet verplicht. Voor een aantal nieuwe promotieonderzoeken dienen namelijk nog samenwerkingsovereenkomsten opgesteld en ondertekend te worden, moet de aanvullende financiering nog bevestigd worden of dient nog een geschikte promotiekandidaat gevonden te worden. 80

81 Bestuurlijke aandachtpunten: Op dit moment wordt hard gewerkt aan de plannen voor fase 2 UCF, die begin 2015 voor besluitvorming aan u zullen worden aangeboden. In dit kader worden er op dit moment gesprekken gevoerd met strategische (kennis)partners die een structurele en substantiële bijdrage willen leveren aan de financiering van fase 2 UCF. Ook wordt op dit moment een evaluatie van fase 1 UCF uitgevoerd. Zowel de uitkomsten van de gesprekken met strategische (kennis)partners, de evaluatie over fase 1 UCF als de vergaande besteding van de tweede tranche middelen zullen ingrediënten zijn voor het uiteindelijke voorstel fase 2 UCF aan u. (11) Culturele Hoofdstad 2018 (programma 8) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld In 2014 wordt gestart met een meerjarig programma in het kader van KH2018. Dat programma culmineert in een hausse aan activiteiten in Toelichting: Met het binnenhalen van de titel Leeuwarden European Capital of Culture 2018 op 6 september 2013 krijgt de sociaal-economische ontwikkeling in de gehele provincie de komende jaren een impuls. Het programma voor Kulturele Haadstêd in 2018 staat beschreven in het Bidbook, dat door de Stichting Kulturele Haadstêd is gemaakt en zal worden uitgevoerd. Voor de uitvoering door de Stichting van het bidbook KH18 is vorig jaar in totaal 11 miljoen in begrotingsprogramma 8 opgenomen voor de periode Inmiddels zijn we met de gemeente Leeuwarden gestart met het opzetten van een werkorganisatie. Het opzetten van deze werkorganisatie was voor het binnenhalen van de titel nog niet eerder voorzien. In nauwe afstemming met de Stichting Kulturele Haadstêd 2018 zijn de opgaven voor de publieke partijen in beeld gebracht. Hier gaat het om facilitaire activiteiten, randvoorwaarden scheppende activiteiten en het werken aan infrastructurele voorzieningen. Het programma Kulturele Haadstêd 2018 heeft de komende jaren prioriteit in onze organisatie. In de ontwerpbegroting 2015 hebben wij de bestaande provinciale en gemeentelijke activiteiten zoveel mogelijk verbonden met de projecten uit het facilitaire programma en de samenwerkingsagenda Leeuwarden provincie Er is een begrotingswijziging toegevoegd. Het subsidie-informatiecentrum STIPE 2018, bemenst door provincie en gemeente, is op 22 september gestart: een zeer tastbaar resultaat van de samenwerkingsagenda tussen provincie, gemeente en stichting. Bestuurlijke aandachtpunten: De werkorganisatie met de gemeente Leeuwarden is opgestart. Kosten voor de werkorganisatie en voorbereidings- en planningskosten proberen we zoveel mogelijk te dekken binnen de bestaande begroting. (12) Europese watertechnologiehub (programma 6) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Opzetten en uitwerken valorisatieprogramma van watertechnologie in de regio. Toelichting: Het valorisatieprogramma watertechnologie is vorm gegeven in het Uitvoeringskader Watertechnologie Dit kader en de daarbij behorende begrotingswijziging om hiervoor 13 miljoen uit het RegioREP ter beschikking te stellen wordt in september 2014 door uw Staten behandeld. 81

82 (13) Het Friese Merenproject (programma 6) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Beleidsveld Toerisme en recreatie Grenzeloos Varen Voortzetten en afronden van projecten voor opwaardering bestaande en nieuwe verbindingen (Turfroute, Polderhoofdkanaal, Noordelijke Elfstedenvaarroute, Lutscomplex en Middelseeroute). De nieuwe sluis in Stavoren wordt in gebruik genomen. De drempelverlaging van de sluis in Workum wordt opgeleverd. We beginnen met de uitvoering van de verhoging van de brug in Jirnsum. Voortzetting onderzoek naar mogelijkheden de bedieningstijden van bruggen te verruimen door gemeentelijke bruggen aan te laten haken bij de provinciale bedieningsorganisatie. De focus ligt op de cluster Leeuwarden-Zuid (incl. gedeelte Boarnsterhim) en de Staande mastroute naar Lauwersoog. Wij zijn in Boarnsterhim gestart met een integrale aanpak om baggerachterstanden in de gemeente en in de Âlde Feanen weg te werken. Met de gemeenten Súdwest-Fryslân en De Friese Meren zijn we in gesprek over een vergelijkbare aanpak. Bestedingen aan de Wal De uitvoering van het masterplan Earnewâld, Franeker, Balk, Joure, Dokkum, Bolsward, Heeg, Woudsend en IJlst en de versterkingsplannen Delfstrahuizen (Zuidoever Tjeukemeer), Harlingen, Lemmer, Stavoren, Workum en Makkum worden gestart dan wel voortgezet. De uitvoering van het versterkingsplan voor de toegangspoort Lauwersmeer wordt gestart op basis van de in 2013 gemaakte afspraken. Met de gemeente Leeuwarden wordt, op basis van de afspraken die eind 2013 gemaakt zijn, invulling gegeven aan de versterking van Leeuwarden als watersportkern. Het project Stevenshoek Langweer wordt afgerond. In 2014 worden nadere voorstellen uitgewerkt rond de invulling van het thema Gastvrijheid. Mitigatie, ecologie en duurzaamheid De in 2013 gestarte inrichting van het gebied aan de noordoever van het Snitser Mar (Potskar, Gauster Hoppen) inclusief het kadewerk aan de Griene Dyk wordt in 2014 voortgezet en in 2015 afgerond. Ook in de gebieden rond de andere Friese meren worden in 2014 natuurontwikkelingsprojecten gestart. Op verschillende plaatsen in het merengebied worden eilandjes voor natuur en recreatie hersteld of nieuw aangelegd, onder andere in de Aldegeaster Brekken. De naleving van de erecode in de - in oktober 2013 ingestelde - winterrustgebieden zal in 2014 voor het eerst geëvalueerd worden. Schoon water is belangrijk voor de recreatie, vandaar dat de vuilwaterinzameling verder wordt bevorderd. We gaan meer investeren in natuurbeleving en educatie. Toelichting: Grenzeloos Varen Doordat in 2014 het formeel opdrachtgeverschap van het project is overgegaan van de voormalige gemeente Boarnsterhim naar de gemeente Leeuwarden heeft de voorbreiding meer tijd gekost. Start en afronding van de werkzaamheden is voorzien in Het baggerwerk in de voormalige gemeente Boarnsterhim loopt enige vertraging op veroorzaakt door de overgang naar de nieuwe gemeenten. Met de gemeente Súdwest Fryslân zijn inmiddels afspraken gemaakt over de uitvoering van het baggerprogramma. De gemeente De Friese Meren maakt geen gebruik van de regeling. 82

83 Bestedingen aan de Wal Bij de masterplannen in Franeker, Lemmer, Dokkum en Leeuwarden heeft de bestuurlijke besluitvorming langer op zich laten wachten door gemeentelijke fusies, verkiezingen, financiële onzekerheden en andere prioriteiten. Hierdoor kan pas in 2014 worden gestart met deze plannen, waardoor de uitvoeringstermijn klein is. Een aantal deelprojecten binnen de masterplannen in de gemeenten Súdwest Fryslân en De Friese Meren hebben vertraging ondervonden doordat procedures met externe marktpartijen meer tijd vergden dan kon worden voorzien. Aangezien het niet wenselijk is dat ondernemers in het vaarseizoen hinder ondervinden van de werkzaamheden, rest voor de fysieke uitvoering enkel nog het najaar van 2014 en eind Samen met de gemeenten wordt gekeken naar mogelijkheden om het uitvoeringstempo erin te houden of te versnellen om toch de gewenste einddatum te behalen. Het project Stevenshoek Langweer is afgerond en op 2 juli 2014 feestelijk in gebruik genomen. Het thema Gastvrijheid wordt dit najaar samen met gemeenten en ondernemers als verzilvering van de gedane investeringen opgepakt in samenhang met de ambities vanuit het beleidsdocument Gastvrij Fryslân en het Hospitality thema van Culturele Hoofdstad Het maken van een sfeerbeeld van de gastvrijheid in de waterfronten is door de provinciale trainees in juni 2014 afgerond. Mitigatie, ecologie en duurzaamheid Voor de in uitvoering genomen natuurprojecten geldt dat er vertragingen optreden door enerzijds de intensieve samenwerking (werk-met-werk,maar daarmee ook wachten op de traagste) en anderzijds het complexe karakter van veel maatregelen, waar veel nader onderzoek voor nodig is. Het geraamde budget kan daarom pas een jaar later worden ingezet. In het Snitser Mar en de Terkaplester Puollen worden in totaal 5 eilandjes hersteld voor recreatie en natuur. Door het innovatieve karakter daarvan duren procedures lang(er) voordat het eerste eiland wordt aangelegd. In de Aldegeaster Brekken is (nog) geen overeenstemming bereikt over de aanleg van nieuwe eilandjes. 14 De Nieuwe Afsluitdijk (programma 6) 14 De Nieuwe Afsluitdijk (DNA) Voorbereiden en uitwerken verschillende projecten uit het Uitvoeringsplan De Nieuwe Afsluitdijk beleid tijd geld Toelichting: Wij bereiden samenwerkingsovereenkomsten (hierna: SOK-en) voor met het Rijk (juridisch en financieel). In samenwerking met het Rijk wordt gewerkt aan een SOK voor elk project dat meeloopt in het Rijkscontract. Inmiddels is voor alle deelprojecten zicht op financiering gerealiseerd. Enkele deelprojecten zijn financieel rond en in uitvoering. Het project DNA sluit nog steeds aan op de strakke planning van Rijkswaterstaat en daardoor is er een significant voordeel van werk-met-werk te behalen. Een nationale stuurgroep met besluitvorming over welke projecten mee kunnen liften in het Rijkscontract vindt plaats op 29 september. In november liggen de SOK-en met bijbehorende financiële besluiten aan u voor. Wij werken de regiovariant uit voor de sluis Kornwerderzand en maken afspraken over de regionale bijdrage voor de meerkosten. De uitwerking van de regiovariant is gereed. Op grond van de uitwerking en de verdere uitwerking van het Rijk van de Rijksvariant is er een nieuwe discussie ontstaan over de hoogte van de meerkosten. Dit heeft o.a. geleid tot vragen aan de Minister in een tweetal Kamercommissies. Op dit moment vindt intensief overleg plaats met het Rijk. Afgerond heeft het 0,4 miljoen gekost. Hieraan heeft de provincie Fryslân 0,25 miljoen bijgedragen. De rest is gefinancierd uit de bijdragen van de projectpartners. 83

84 Risico s en bestuurlijke aandachtspunten: Het benoemde risico bezuiniging op Rijksniveau in relatie tot de bijdrage van 20 miljoen aan de Ambitie Agenda (op voorwaarde van ten minste 50% cofinanciering) is nog steeds actueel. Met het Rijk zijn basisafspraken gemaakt over de inzet van de middelen. Deze en andere afspraken zijn onderdeel van de SOK-en die op dit moment worden opgesteld. Financieel risico: Het niet op tijd rond krijgen van de financiering voor projecten, die mee kunnen liften met het Rijkscontract (bijvoorbeeld de vismigratierivier) brengt het risico met zich mee dat de planning van het Rijk niet wordt gehaald. Hiermee lopen de kosten voor deze projecten veel hoger op doordat het werk-met-werk voordeel gemist wordt. Met het Rijk zijn hierover duidelijke afspraken gemaakt die ook bestuurlijk zijn vastgelegd. Binnen de projectorganisaties wordt nadrukkelijk gestuurd op de hierbij horende mijlpalen. Op dit moment liggen alle onderdelen op koers. Capaciteitsrisico: na september is extra inzet nodig voor de verdere voorbereiding van de deelprojecten. De middelen die hiervoor nodig zijn worden geregeld in de besluitvorming van november. Naast uw Staten moeten er ook besluiten worden genomen in Provinciale Staten van Noord-Holland en de drie betrokken gemeenteraden. Voor het programmamanagement is de financiering nog niet rond. Er wordt samen met de afdeling Financiële Planning & Control gezocht naar oplossing met als doel dit mee te nemen in de komende besluitvorming over de projecten. Nieuwe risico s: de discussie over wind kan vertraging opleveren. Op dit moment is het nog niet duidelijk of windenergie een serieuze optie is langs of bij de Afsluitdijk. Het programma DNA kan daarom niet anticiperen op de kansen of bedreigingen die hiervan uitgaan. Ook voor de sluis Kornwerderzand is er zicht op financiering. Er is hier echter nog wel sprake van grote onzekerheden. Op dit moment is nog onduidelijk wat de meerkosten van de regiovariant zijn. Hierover vindt intensief overleg plaats met het Rijk mede naar aanleiding van een toezegging van de minister aan de Kamer. Voor de studiekosten is een Europese subsidie aangevraagd. Deze is inmiddels als zeer goed beoordeeld. De kans is groot (>95%) dat de gevraagde bijdrage wordt verkregen. Het honoreren van deze aanvraag betekent niet automatisch dat een aanvraag voor een realisatiesubsidie ook wordt gehonoreerd, maar vergroot de kans daarop wel aanzienlijk. Belangrijk risico s zijn op dit moment de opstelling/insteek van Rijkswaterstaat (duidelijkheid over de meerkosten) en de bijdragen van de partners (Overijssel, Flevoland etc.). Over beide zaken vindt intensief ambtelijk en bestuurlijk overleg plaats. (15) Dairy Campus Leeuwarden (programma 6) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Lancering Dairy Campus Innovatieprogramma begin 2014 Start nieuwbouw Dairycampus, voorjaar 2014 aanbesteding, zomer 2014 eerste paal, oplevering voorzien in de zomer van 2015 Stijgend aantal bezoekers van 4000 (2011) naar ruim 7000 (2013) naar in 2015 Toelichting: Er is een begrotingswijziging voor het doorschuiven van middelen naar volgende jaren bijgevoegd, omdat de financieringsprocedure meer tijd in beslag heeft genomen. De start van de nieuwbouw is drie maanden verlaat. Bestuurlijke aandachtpunten: In juni 2010 hebt u de provinciale bijdrage als cofinanciering van een RSP bijdrage aan Dairy Campus vastgesteld. In augustus 2013 is door SNN de beschikking over de RSP bijdrage afgegeven. Daardoor was het pas in september 2013 mogelijk de formele beschikking van de provinciale gelden af te geven. Als gevolg hiervan heeft Dairy Campus in maart 2014 het innovatiefonds opengesteld. De aanbesteding van de stallen vindt plaats in september, die van het ontvangstgebouw in december Een complicerende factor is de grondpositie (een verantwoordelijkheid voor de Dairy Campus) 84

85 en de vergunningen voor de bouw van de stallen (PAS en WABO). De opening van de Dairy Campus staat gepland voor het derde kwartaal (16) Breedbandinfrastructuur in Fryslân (programma 6) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Behandeling in PS van uitvoeringsgereed plan voor het Breedbandfonds en het Breedbandloket De uitvoering van dit majeure project kan starten na instemming met het investeringsplan en het vrijmaken van de daarvoor benodigde middelen. Afhankelijk van de uiteindelijke omvang van het project, zal de doorlooptijd tussen de vijf en tien jaar zijn. Toelichting: Op 25 juni 2014 heeft u ingestemd met de implementatieplannen voor het Breedbandfonds, het Breedbandloket en de Aansluitsubsidies. Ook heeft u de benodigde middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van dit instrumentarium. Hiermee is een nieuwe fase gestart waarin het Breedbandfonds, het Breedbandloket in uitvoering zullen worden gebracht. Voor het Breedbandloket is op 15 augustus 2014 een aanbesteding gestart en de verwachting is dat het Breedbandloket op 1 januari 2015 kan aanvangen met haar werkzaamheden. Voor het opzetten van een Breedbandfonds Fryslân BV dient een duale voorhangprocedure en een aanbesteding te worden doorlopen. Verwachte startdatum van het Breedbandfonds is eind tweede kwartaal Hetzelfde geldt voor de Aansluitsubsidies, waarvoor nu in nauwe afstemming met de Afdeling Subsidiezaken, een plan van aanpak wordt opgesteld. (17) Ecosysteem Drachten (technocampus Drachten) (programma 6) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld In de periode wordt een eerste aanzet gegeven voor het realiseren van een volwaardig innovatiecluster in Drachten. Toelichting: Voor de tweede fase, looptijd 2015 tot en met 2016, wordt momenteel het projectplan geschreven met beschrijving van de doorloop van gestarte activiteiten in de periode 2012 tot en met 2014 alsmede nieuwe initiatieven die bijdragen aan versterking en doorontwikkeling van het innovatiecluster. Het projectplan voor de tweede fase zal in de maanden september of oktober 2014 worden voorgelegd aan Gedeputeerde Staten. (18) FûnsSkjinneFryskeEnerzjy (FSFE) (programma 6) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld 1. Een professioneel fondsbeheerder selecteren (start aanbesteding 2013), een management contract afsluiten, de Raad van Commissarissen en het investeringscomité bemensen, accountmanagement vanuit de provincie inrichten. De definitieve gunning is voorzien in voorjaar Na een opstartperiode is de verwachting dat per 1 juli het FSFE in gesprek gaat met initiatiefnemers over financieringen van projecten. Toelichting: Per medio september is de FSFE operationeel; de Raad van Commissarissen en de interne accounthouder zijn benoemd. Het Investeringscomité is naar verwachting in oktober 2014 geworven. 85

86 (19) Doefonds (programma 6) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Operationeel doefonds in 2014 Toelichting: Het Doefonds is operationeel vanaf 3 april; nu wordt de governance ingericht. Op moment van schrijven (1 september 2014) moeten de Raad van Commissarissen en het Investeringscomité nog worden benoemd. (20) Provinciaal Herstructureringsprogramma (PHP) bedrijventerreinen (programma 9) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Uitvoering geven aan het herstructureringsplan, op basis van de regeling die in 2013 is vastgesteld en sindsdien ook is aangepast. (21) Herstructurering naoorlogse Friese Woningvoorraad (programma 9) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Toezending aan PS van evaluatieverslag voortgang ISV en herstructureringsprojecten Het toezenden van een verslag aan u over de voortgang van ISV en herstructureringsprojecten staat gepland voor eind (22) Agenda Netwerk Noordoost ANNO) (programma 5) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld In 2013 wordt er verder uitvoering gegeven aan de projecten (genoemd in het meerjarenprogramma) met een regionale meerwaarde. Voor de uitvoering van de ANNO projecten programmering is een provinciale toezegging gedaan van 22.7 miljoen (PS besluit van 21 december 2011). Destijds was de dekking van dit bedrag als volgt opgebouwd; 10.7 miljoen uit de VAR, 8 miljoen uit de cofinanciering van het Waddenfonds, 2.2 miljoen uit het ISV budget en 1.8 miljoen uit het pmjp.. Omdat de financiering uit het ISV budget en het pmjp budget (totaal 4 miljoen) in de praktijk zeer ten dele mogelijk was (totaal ,-) is bij de vorige Berap voorgesteld om het resterende toegezegde bedrag totaal 3.7 miljoen te dekken uit het begrotingssaldo van 2013 Het ANNO programma is nu ruim twee jaar in uitvoering. Vrijwel alle projecten waarvoor financiële middelen waren geprogrammeerd, zijn gestart of worden in 2014 gestart of zijn al afgerond. Het gaat daarbij om totaal 32 projecten. Twee projecten zijn nog geparkeerd en worden nog nader bekeken of uitvoering gewenst is. Eind 2013/begin 2014 is de ANNO samenwerking werkwijze door een extern bureau geëvalueerd.. De evaluatie is in juni in GS vastgesteld. De implementatie van de evaluatie uitkomsten wordt in onderling overleg in de loop van 2014 verder uitgewerkt, en de evaluatie wordt medio 2014 ook ter informatie aan PS verzonden Bestuurlijke aandachtpunten: Er wordt gewerkt aan de implementatie van het thema blauw groen ( water en natuur /landbouw/landschap ). Hiervoor is eind juni het rapport grien en blau yn Noardeast vastgesteld waardoor vanaf dat moment diverse bestaande grien blaue gremia en opgaven geintegreerd worden 86

87 in de ANNO. De uitvoering van het meerjarenprogramma loopt op koers De komende maanden wordt gewerkt aan de koers van ANNO na (23) Gebiedsontwikkelingsplan Harlingen-Franekeradeel (programma 5) Gewenste resultaten Beleid Tijd Geld Het uitvoeren van de wettelijke herverkaveling (ruiling landbouwgronden) Uitvoering van maatregelen voor herstel van de waterhuishouding (onder meer renovatie van gemalen en verbreding van watergangen) Starten met de uitvoering van de maatschappelijke plus (dorpsreconstructies) Toelichting: De wettelijke kavelruil loopt qua tijd en geld goed, maar de grondpositie moet versterkt worden. Dat vergt extra aandacht omdat er een grote gronddruk is. Pas als er voldoende grondpositie is, kan het ruilen starten. Bestuurlijke aandachtpunten: GS heeft op verzoek van de bestuurscommissie een ontwerp-planwijziging ter inzage gelegd. Die sluit aan op het Inrichtingsplan (GS juli 2013). De reactienota is in de maak en eind 2014 kan GS beslissen over de planwijziging. 87

88 88

89 5 Financiën Hieronder volgt eerst een overzicht van de begrotingswijzigingen die aan u worden voorgelegd middels bijgevoegde begrotingswijziging. Daarna volgt een rapportage van de wijzigingen die onder ons mandaat zijn uitgevoerd In 5.3 wordt het geactualiseerde financieel kader weergegeven waarin de eerder genoemde begrotingswijzigingen zijn verwerkt. Tot slot geven wij een totaal overzicht van de tijdelijke. 5.1 Voorstel begrotingswijzigingen PS In de bijgevoegde begrotingswijziging 2 e berap 2014 komen de volgende voorstellen tot wijziging aan de orde: Beleidsprogramma Onderdeel 1. Bestuur en veiligheid I.1 afboeking uitkering oud GS leden 2. Verkeer en vervoer I.2 verkoop diverse woningen IV.A1 programma bereikbaarheid Leeuwarden Europaplein en Tesselschadestraat IV.A2 investeringsagenda Drachten Heerenveen IV.C1 onderhoudsbaggeren 3. Water IV.C2 uitvoering 3e provinciale waterhuishoudingsplan 4. Milieu I.3 provinciale bijdrage FUMO IV.B1 bodemsaneringsprogramma IV.C3 Duurzaam Door 2014 IV.C4 budget FUMO frictiekosten tot Landelijk gebied I.4 structureel beheer Wolvetinte IV.A3 gebiedsontwikkeling Franekeradeel-Harlingen IV.B2 Nota Plattelandsbeleid IV.B3 gebiedsontwikkeling Centrale As IV.B4 weidevogellandschappen IV.B5 gebiedsontwikkeling N381 IV.B6 Iepen Mienskipsfûns van nota erfgoed cultuurhistorie grutsk IV.B7 Iepen Mienskipsfûns van lokale projecten natuur en landschap IV.C5 kavelruil 6. Economie, toerisme en recreatie IV.A4 REP FMP IV.A5 Dairy Campus IV.A6 Friese Meren Project IV.A7 REP FMP IV.B8 cofinanciering EFRO Interreg Waddenfonds IV.B9 Fryslân Fernijt IV IV.B10 Friese Meren Project categorie B IV.B11 topattractie IV.B12 toeristisch waddenprogramma IV.B13 duurzame energie, asbest eraf - zonnepanelen erop en watertechnologie IV.B14 stimuleringsregeling wifi IV.B15 uitvoeringsprogramma zorgeconomie 7. Sociaal beleid en zorg IV.B16 transitiemiddelen sociaal beleid en zorg 8. Cultuur, taal en onderwijs III.1 subsidieregeling monumenten IV.B17 UCF 1e en 2e tranche IV.B18 Fries Mediafonds IV.B19 Kulturele Haadsted KH18 9. Ruimte en wonen IV.B20 uitvoeringsagenda streekplan IV.B21 ISV 3 bodem geluid woningenplan regio noordoost, zuidoost en wadden IV.B22 Quick Win bedrijventerrien IJlsterkade IV.B23 ISV herstructurering woningvoorraad 89

90 Beleidsprogramma Onderdeel 10. Algemene I.5 opheffen reserve POB dekkingsmiddelen I.6 extra dividend Vitens en BNG I.7 aanpassen IBOI vergoeding I.8 stofkam 11. Inzet Nuon middelen III.7 mutatie kostenplaats plankosten WFF van B1007 naar B1107 V.1 WFF NUON reserve Diverse programma s III.2 provinciale bijdrage FUMO uitvoering taken III.3 toeristisch waddenprogramma (is opgenomen in onderdeel IV.B12) III.4 aanvulling Quick Win 1e berap 2014 III.5 van nota erfgoed cultuurhistorie grutsk naar iepen mienskipsfûns (is opgenomen in onderdeel IV.B6) III.6 ISV herstructurering woningvoorraad (is pgenomen in onderdeel IV.B23) 5.2 Rapportage wijzigingen onder mandaat GS Op basis van de financiële verordening hebben wij de bevoegdheid om voor specifieke onderdelen de begroting te wijzigen. 1) Bijdrage derden In het geval dat bijdragen van derden voor een bepaald doel worden ontvangen, nemen wij deze in de begroting op. In onderstaande tabel is per beleidsprogramma aangegeven welke middelen van derden wij hebben ontvangen. Exploitatie Prg. Omschrijving (x 1.000) 2 Verkeer en vervoer Milieu 27 5 Landelijk gebied Economie, toerisme en recreatie Sociaal beleid en zorg Bedrijfsvoering Algemene dekkingsmiddelen Totaal baten (x 1.000) 2 Verkeer en vervoer Milieu 27 5 Landelijk gebied Economie, toerisme en recreatie Sociaal beleid en zorg Bedrijsvoering Algemene dekkingsmiddelen Totaal lasten Investeringen Prg. Omschrijving (x 1.000) 2 Verkeer en vervoer Totaal baten (x 1.000) 2 Verkeer en vervoer Totaal lasten

91 2) Nominaal en bedrijfsvoeringskosten Op basis van de financiële verordening kan Gedeputeerde Staten nominaal en de bedrijfsvoeringskosten toedelen aan posten binnen de begroting. Exploitatie Prg. Omschrijving (x 1.000) 1 Bestuur en veiligheid SNN nominaal Verkeer en vervoer Wetter Milieu Landelijk gebied Economie, toerisme en recreatie Sociaal beleid en zorg Kultuer, taal en underwiis Fryske akademy nominaal Ruimte en wonen Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Nominaal ) Rentetoerekening Totaal lasten De verwachting is dat de toerekening rendement aan RSP/REP met lager is dan geraamd. Voor 2015 wordt een hogere rendementstoerekening, verwacht. Exploitatie Prg. Omschrijving (x 1.000) Totaal baten (x 1.000) 10 Algemene dekkingsmiddelen Begrotingssaldo Totaal lasten ) Algemene dekkingsmiddelen Het ontvangen dividend Vitens en BNG is hoger dan geraamd. De begroting wordt hierbij bijgesteld. Exploitatie Prg. Omschrijving (x 1.000) 10 Algemene dekkingsmiddelen 322 Totaal baten (x 1.000) Begrotingssaldo 322 Totaal lasten

92 5.3 Financieel kader Bij elk P&C instrument wordt het financieel kader opgesteld. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen het financieel kader op basis van feiten en het financieel kader waarin ook prognoses zijn meegenomen. Bij de beraps en de jaarrekening wordt alleen rekening gehouden met feiten, dat wil zeggen vastgestelde of op dat moment voorgelegde begrotingswijzigingen. Bij de kadernota wordt een prognose gemaakt voor een aantal onderdelen waaronder het provinciefonds, de opbrengst motorrijtuigenbelasting, nominaal en het rendement. Hiermee wijkt dit kader af van het feitelijk financieel kader. Bij de begrotingsbehandeling worden deze prognoses vastgesteld door de Staten en daarmee is dat financieel kader dan ook de feitelijke situatie geworden. In dit hoofdstuk worden de volgende onderdelen van het financieel kader nader toegelicht: Ontwikkeling begrotingsaldo Vrij Aanwendbare Reserve (VAR) Reserve Nuon REP Bezuinigingstaakstellingen 92

93 5.3.1 Ontwikkeling begrotingssaldo Het financieel kader wordt periodiek geactualiseerd. Dit gebeurt naar aanleiding van externe wijzigingen (zoals mutaties in het provinciefonds) of door besluiten van Provinciale en Gedeputeerde Staten. Vaak stellen Provinciale Staten deze wijzigingen vast bij de behandeling van een begroting, de jaarstukken, of een bestuursrapportage. Daarnaast heeft het college het mandaat om een aantal wijzigingen zelf in de begroting te verwerken. Het betreft hier bijvoorbeeld mutaties in het provinciefonds, opcenten, rendement vermogensbeheer of dividenduitkering. Hieronder wordt de ontwikkeling van het begrotingssaldi vanaf de begroting 2015 tot aan de 2 e berap 2014 stapsgewijs aangegeven. Het begrotingssaldo van de programma s 1 tot en met 10 wordt gewijzigd door de voorstellen die bij deze berap zijn gevoegd. Het begrotingssaldo van programma 11 de inzet van de Nuon middelen kent geen mutaties ten opzichte van de begroting Ontwikkeling begrotingssaldo programma 1 10 Bedragen x 1 miljoen Begrotingssaldo bij begroting ,0 0,0 11,3 9,9 8,5 PS 2e berap Dividend Vitens en BNG 0,3 Verkoopopbrengst woningen 0,6 PS 2e berap: Opheffen reserve persoonlijk ontwikkel budget -0,7 Uitkering oud GS leden -0,1 IBOI vergoeding infraprojecten -0,6 0,6 Onderhoudsbudget Wolvetinte -0,2 Stofkam (vrijval crediteuren) -0,3 Provinciale bijdrage FUMO -0.6 Begrotingssaldo programma 1-10 bij tweede berap ,2-0,6 11,3 9,9 8,5 Ontwikkeling Begrotingssaldo programma 11 Inzet Nuon-middelen Bedragen x 1 miljoen Begrotingssaldo programma 11 bij begroting ,6 7,8 10,6 12,9 11,4 93

94 Vrij Aanwendbare Reserve (VAR) Hieronder is de ontwikkeling van de VAR opgenomen. Conform de afspraak met uw Staten vloeit het begrotingssaldo van programma 1-10 aan het eind van het jaar automatisch in de VAR. Daarnaast is afgesproken dat de minimale stand van de VAR 10 miljoen bedraagt. VAR (in te zetten) Bedragen x 1 miljoen Beginsaldo 77,7 50,1 18,7 15,7 25,6 Vorming van reserve 21,0 14,4 0,0 0,0 0,0 Beschikking over reserve -54,8-45,2-14,4 0,0 0,0 Begrotingssaldo programma 10 2,2-0,6 11,3 9,9 8,5 Rekeningsaldo ,9 Stand op 31/12 50,1 18,7 15,7 25,6 34,1 Minimale stand VAR 10,0 10,0 10,0 10,0 10,0 VAR (in te zetten) 40,1 8,7 5,7 15,6 24,1 De vorming en beschikking van de VAR in de komende jaren is hieronder nader aangegeven. Vorming van en beschikking over reserves Bedragen x 1 miljoen Vorming van reserve Dividend storting in VAR in t 21,0 14,4 Totaal 21,0 14,4 0,0 0,0 0,0 Beschikking over reserve Dividend naar begrotingssaldo in t+1 20,3 21,0 14,4 Begroting 2014: dekking negatief begrotingssaldo 22,5 21,4 Begroting 2015: dekking negatief begrotingssaldo 12,0 2,7 Totaal 54,8 45,2 14,4 0,0 0,0 94

95 5.3.3 Nuon-reserve Met de verkoop opbrengsten van de aandelen Nuon is een aparte bestemmingsreserve gevormd namelijk de reserve Nuon. Deze reserve wordt voor een aantal onderdelen ingezet namelijk: - Friese investeringsimpulsen - Wurkje foar Fryslân - Versneld afschrijven van investeringen infrastructuur. Daarnaast wordt 100 miljoen gereserveerd voor het opvangen van het risico dat een deel van de ingezette Nuon middelen via revolverende fondsen niet allemaal terug zullen komen. De minimale stand van de reserve Nuon is 100 miljoen waarmee dit beschikbaar is als weerstandscapaciteit om eventuele tegenvallers zoals aangegeven in de stresstest kadernota 2015 op te kunnen opvangen. Vrij inzetbaar deel Nuon-reserve Het begrotingssaldo van programma 11 wordt jaarlijks verrekend met het vrij inzetbaar deel van de Nuon-reserve. Deze werkwijze wordt ook gehanteerd bij het begrotingssaldo van programma 1-10 en de VAR. Onderstaand is de stand van het vrij besteedbare deel van de Nuon-reserve in de komende jaren in beeld gebracht. Vrij besteedbaar deel Nuon-reserve Bedragen x 1 miljoen Beginsaldo 152,1 161,4 169,2 179,8 192,8 Begrotingssaldo programma 11 9,6 7,8 10,6 12,9 11,4 Begrotingssaldo programma 11 in ,3 Eindsaldo 161,4 169,2 179,8 192,8 204,2 Bij de begroting 2014 is besloten om het structurele begrotingssaldo van programma 11 niet in te zetten gedurende deze statenperiode. Hieronder wordt de stand van de Nuon-reserve weergegeven. Daarbij wordt het onderdeel Wurkje foar Fryslân nader gespecifieerd. Ten opzichte van het overzicht bij de begroting 2015 hebben zich geen wijzigingen voorgedaan. 95

96 Nuon-reserve Bedragen x 1 miljoen Programma Onderwerp PS besluit In(ge)zet Stand Nuonreserve Beschikbare middelen Waardevast deel (inclusief inflatiecorrectie) 517,55 Niet waardevast deel 500,00 Inzetbaar deel 245,90 Totaal beschikbaar 1.263,45 Ingezet voor Friese investeringsimpulsen 5.2 Gebiedsontwikkeling Franeker- Harlingen , Gebiedsontwikkeling Centrale As , Gebiedsontwikkeling N , Doefonds , University Campus Fryslân (UCF) , RSP Cofinanciering REP ,40 Quick wins gemeenten (taakstelling pr.2) ,30 Kansen in kernen (taakstelling pr.2) ,20 Investeringsagenda Drachten Heerenveen ,00 Totaal 134,90 Restant 1.128,55 Inzet conform besluitvorming begroting 2014 Wurkje foar Fryslân (zie specificatie) ,00 Versneld afschrijven van investeringen infrastructuur (balansverkorting) Quick wins gemeenten (taakstelling pr.2) Kansen in kernen (taakstelling pr.2) Investeringsagenda Drachten- Heerenveen ,00-7,30-2, ,00 Extra buffer ,00 Minimale stand Nuon-reserve ,00 Totaal 976,50 Vrij inzetbaar deel Nuon-reserve 152,05 96

97 Specificatie Wurkje foar Fryslân 97

98 98