Grammatica zinsdelen GT 4

Transcriptie

1 Grammatica zinsdelen GT 4 Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Gerrie Pols ; Marion Kloppenburg 22 September 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Inleiding en leerdoel Hoe werkt deze site? Theorie Zinsdelen herhaling Samenvatting Oefenen zindelen benoemen Toets Verdieping (wil je naar de havo, dan is dit belangrijk!) Werkwoordelijke gezegde (werkwoordelijke uitdrukking) Oefenen met de werkwoordelijke uitdrukking Naamwoordelijk gezegde Oefenen met het naamwoordelijk gezegde Bijvoeglijke bepaling Oefenen met de bijvoeglijke bepaling Over dit lesmateriaal Pagina 1 Grammatica zinsdelen GT 4

3 Inleiding en leerdoel Het aanleren en toepassen van grammatica valt onder basisvaardigheden. Als leerling in de bovenbouw van het vmbo moet je basisvaardigheden kunnen toepassen die betrekking hebben op communiceren, samenwerken, informatie verwerven en verwerken en presenteren. Grammatica aanleren en kunnen toepassen is dus een basisvaardigheid die betrekking heeft op communiceren. Je leert te begrijpen hoe zinnen worden opgebouwd en hoe taal in elkaar zit. Het helpt je dus ook om andere talen dan het Nederlands sneller en beter te leren. Over de vraag: "Waarom moeten we eigenlijk grammatica leren?" is een kort filmpje gemaakt. Wil jij weten waarom we grammatica leren? Bekijk het filmpje dan even! kn.nu/ww.9baefe0 (youtu.be) Hoe werkt deze site? Op deze site kan je leren hoe je zinsdelen kunt vinden en benoemen. Misschien denk je nu: "Dat heb ik toch al geleerd?" Dat kan! Op de basisschool of in de brugklas of misschien vorig jaar heb je ook grammatica gehad. Als jij hier goed in was en je hebt geen extra uitleg nodig, dan kan je direct naar het onderdeel THEORIE en vanaf dat punt verder werken. Als je niet zo goed was in grammatica en je weet het niet meer zo goed, dan kan je starten met de HERHALING en vanaf daar gaan werken. Als je graag na je eindexamen naar de havo wilt, dan moet je naast de THEORIE ook de VERDIEPING maken. Dus start bij THEORIE en ga daarna verder met VERDIEPING. Zowel bij de THEORIE als bij de VERDIEPING moet je afsluiten met een TOETS. Dit is verplicht en je moet bewijs hiervan inleveren in het inleverbakje van It's Learning!!! Veel succes met jouw eigen leerpad. Pagina 2 Grammatica zinsdelen GT 4

4 Theorie Nu jullie weten waarom grammatica toch wel belangrijk is, gaan we aan de slag. Grammatica bestaat uit twee onderdelen. Zinsdelen benoemen en woordsoorten benoemen. We beginnen hier met zinsdelen. Zinsdelen herhaling kn.nu/ww.df53964 (youtu.be) Samenvatting H o e z i t h e t o o k a l w e e r? P e r s o o n s v o r m In elke zin staan werkwoorden. Een werkwoord (ww) zegt wat iets of iemand doet of overkomt. Een van de werkwoorden in de zin is de persoonsvorm (pv). Je leert drie manieren om te bepalen welk werkwoord de persoonsvorm is: 1. de tijdproef: zet de zin in een andere tijd: maak van de tegenwoordige tijd de verleden tijd of andersom. Het werkwoord dat dan verandert, is de persoonsvorm. 2. de vraagproef: maak van de zin een vraag; je moet wel precies dezelfde woorden gebruiken. Het werkwoord dat dan vooraan komt te staan, is de persoonsvorm. 3. verander de zin van enkelvoud naar meervoud of andersom In de zin: Voor zijn verjaardag wil mijn vriend een leren voetbal vragen is wil de persoonsvorm. Dat kun je op twee manieren zien: Pagina 3 Grammatica zinsdelen GT 4

5 1 Voor zijn verjaardag wilde mijn vriend een leren voetbal vragen. 2 Wil mijn vriend voor zijn verjaardag een leren voetbal vragen? Let op: bij splitsbare werkwoorden (zoals weglopen, nakijken, uitzwaaien) is alleen het stukje dat van tijd verandert de persoonsvorm. Het losse stukje ergens achter in de zin hoort níet bij de persoonsvorm. In de zin: De leraar wiskunde kijkt altijd onze schriften na is kijkt dus de persoonsvorm (en niet kijkt na). Z i n s d e l e n Zinnen zijn gemaakt van zinsdelen. Een zinsdeel kan bestaan uit één woord, maar ook uit een groepje woorden die bij elkaar horen. Voor de persoonsvorm staat nooit meer dan één zinsdeel. Zo vind je de zinsdelen: Doe de zinsdeelproef: verander een paar keer de woordvolgorde van de zin. Wanneer je één woord of een groepje woorden voor de persoonsvorm kunt zetten, is dat een zinsdeel, net als de persoonsvorm zelf. De zin: Dit weekend gaan we naar de Efteling. bestaat bijvoorbeeld uit vier zinsdelen. Kijk maar: Dit weekend / gaan / we / naar de Efteling. We / gaan / dit weekend / naar de Efteling. Naar de Efteling / gaan / we / dit weekend. L a n g e z i n s d e l e n Sommige zinsdelen bestaan uit heel veel woorden. Maar ook dan kun je het zinsdeel vóór de persoonsvorm plaatsen. Bijvoorbeeld:? Heeft / een schildersbedrijf uit het Drentse Assen / alle wanden van het lokaal / een nieuw kleurtje / gegeven?? Een schildersbedrijf uit het Drentse Assen / heeft / alle wanden van het lokaal / een nieuw kleurtje / gegeven.? Alle wanden van het lokaal / heeft / een schildersbedrijf uit het Drentse Assen / een nieuw kleurtje / gegeven.? Een nieuw kleurtje / heeft / een schildersbedrijf uit het Drentse Assen / alle wanden van het lokaal / gegeven. O n d e r w e r p Zinnen bestaan uit zinsdelen. Het onderwerp (ow) is zo n zinsdeel. Vrijwel elke zin heeft een onderwerp. Het onderwerp is vaak iets wat of iemand die iets doet/ deed. De persoonsvorm of het gezegde geeft weer wat het onderwerp doet/ deed. Zo vind je het onderwerp: Er zijn twee manieren om het onderwerp te vinden. Voorbeeld: Vanmorgen heeft mijn zus bij de bakker een brood gekocht. Manier 1: 1 Zoek de persoonsvorm. 2 Zet streepjes tussen de zinsdelen van de zin. 3 Vraag Wie (soms: Wat) + persoonsvorm? 4 Het antwoord op die vraag is het onderwerp. Pagina 4 Grammatica zinsdelen GT 4

6 Manier 2: 1 Zoek de persoonsvorm. 2 Zet streepjes tussen de zinsdelen van de zin. 3 Verander de persoonsvorm van getal: enkelvoud wordt meervoud of meervoud wordt enkelvoud. 4 Het zinsdeel dat mee verandert, is het onderwerp. Voorbeeld: 1 pv = heeft 2 Vanmorgen / heeft / mijn zus / bij de bakker / een brood / gekocht. 3 Wie heeft? 4 Antwoord = mijn zus; dus: ow = mijn zus Voorbeeld: 1 pv = heeft 2 Vanmorgen / heeft / mijn zus / bij de bakker / een brood / gekocht. 3 Vanmorgen / hebben / mijn zussen / bij de bakker / een brood / gekocht. 4 ow = mijn zus L a s t i g e o n d e r w e r p e n Je hebt twee manieren geleerd om het onderwerp van een zin te vinden. Manier 1: Vraag Wie (soms: Wat) + persoonsvorm? Manier 2: Verander de persoonsvorm in enkelvoud of meervoud. Bij sommige onderwerpen werken manier 1 en 2 niet allebei. Er zijn onderwerpen die geen meervoud hebben, bijvoorbeeld: de Maas, vee, paardrijden, ijzel, Rotterdam, iemand. Dan werkt alleen manier 1 om het onderwerp te vinden. Bijvoorbeeld: IJzel heeft in het hele land gladheid veroorzaakt. Wie/Wat heeft? Antwoord: ijzel; dus ow = ijzel Z i n s d e l e n i n z i n n e n m e t e e n v r a a g w o o r d Een zin die begint met een vraagwoord (wie, wat, welk(e), waar, wanneer, hoe, waarom) is lastig in zinsdelen te verdelen, want je kunt de woordvolgorde niet goed veranderen. Ook kan het vraagwoord zelf onderwerp zijn. Dan kun je de vraag Wie (Wat) + persoonsvorm? niet beantwoorden. Bijvoorbeeld: Wie / kocht / voor jou / die mooie O Neill-agenda? Wie kocht? Geen antwoord, dus ow =? Als je een zin met een vraagwoord moet ontleden, vul dan (in je hoofd) even een antwoord in op de plaats van het vraagwoord. Bijvoorbeeld: Je moeder / kocht / voor jou / die mooie O Neill-agenda. In deze zin kun je de woordvolgorde gemakkelijk veranderen. Ook kun je de vraag voor het onderwerp stellen: Wie kocht? ow = Je moeder Je had Je moeder ingevuld voor Wie. In de oorspronkelijke zin was Wie dus het onderwerp. W e r k w o o r d e l i j k g e z e g d e Zinnen bestaan uit zinsdelen. De persoonsvorm (pv) en het onderwerp (ow) ken je al. Een ander zinsdeel is het werkwoordelijk gezegde (wg). Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin. Soms is dat maar één werkwoord, soms zijn het er meer. Het werkwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp doet of Pagina 5 Grammatica zinsdelen GT 4

7 overkomt. Bijvoorbeeld: Die mooie scooter (ow) / rijdt / waarschijnlijk / behoorlijk snel. pv = rijdt wg = rijdt Dit weekend / wil / ik (ow) / een nieuwe spijkerbroek / gaan kopen. pv = wil wg = wil gaan kopen De lerares (ow) / kijkt / met rode pen / onze proefwerken / na. pv = kijkt wg = kijkt na (want het hele werkwoord is nakijken) W e r k w o o r d e l i j k g e z e g d e m e t t e e n a a n h e t Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit de werkwoorden in de zin. Als de woorden te en aan het direct vóór een werkwoord staan, horen ze bij het werkwoordelijk gezegde. Bijvoorbeeld: Achter in de klas / zaten / Kyra en Jet / de hele les / te werken. pv = zaten; wg = zaten te werken De buurman / is / elke zaterdag / aan het klussen. pv = is; wg = is aan het klussen Woorden zoals slingerend en blaffend horen niet bij het werkwoordelijk gezegde, maar zijn bijwoordelijke bepaling. Bijvoorbeeld: Marc / fietste / slingerend / naar huis. ow = Marc; pv = fietste; bwb = slingerend; bwb = naar huis Hector / kwam / blaffend / de tuin in / hollen. ow = Hector; pv = kwam; wg = kwam hollen; bwb = blaffend; bwb = de tuin in L i j d e n d v o o r w e r p Bijna alle zinnen hebben een onderwerp en een gezegde. Een zin kan nog meer zinsdelen hebben, zoals een lijdend voorwerp (lv). Zo vind je het lijdend voorwerp 1. Noteer eerst onderwerp en werkwoordelijk gezegde. 2. Stel dan de vraag: Wat (soms: Wie) + werkwoordelijk gezegde + onderwerp? Het antwoord op die vraag is het lijdend voorwerp. Bijvoorbeeld: Sergo / heeft / een bijbaantje / gevonden. ow = Sergo wg = heeft gevonden Wat heeft Sergo gevonden? antwoord = een bijbaantje, dus: lv = een bijbaantje Tip: het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel (aan, achter, bij, in, langs, naast, onder, op, over, voor enzovoort). M e e w e r k e n d v o o r w e r p In zinnen met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp (mv) staan. Het meewerkend voorwerp geeft aan voor wie iets bestemd is. Een mv kan beginnen met aan, maar dat hoeft niet. Als het niet met aan begint, kun je het er wel voor zetten. Als het wel met aan begint, moet je het weg kunnen laten. Soms moet je dan wel de woordvolgorde veranderen. Zo vind je het meewerkend voorwerp Pagina 6 Grammatica zinsdelen GT 4

8 1. Noteer persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp. 2. Stel de vraag: Aan wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? Het antwoord (als er een antwoord is) is het meewerkend voorwerp. 3. Controleer ten slotte of je aan kunt weglaten of toevoegen. Soms moet je daarvoor eerst de woordvolgorde veranderen. Bijvoorbeeld: Jeltsje / heeft / het antwoord / aan de docent (mv) / gevraagd. Jeltsje / heeft / de docent (mv) / het antwoord / gevraagd. Vertelt / u / ons (mv) / die mop / nog eens? Vertelt / u / die mop / nog eens / aan ons (mv)? M e e w e r k e n d v o o r w e r p m e t v o o r Je kent al zinnen met het meewerkend voorwerp (mv). In deze zinnen geeft het onderwerp iets aan het meewerkend voorwerp of doet het onderwerp iets voor het meewerkend voorwerp. Bijvoorbeeld: Rein / gaf / een complimentje / aan Elisa (mv). Aan wie gaf Rein een complimentje? Antwoord = aan Elisa, dus mv = aan Elisa Soms begint het meewerkend voorwerp met voor. Je stelt dan de vraag: Voor wie + wg + ow + lv? Het antwoord = mv. Bijvoorbeeld: Cheyenne / schonk / een sapje / voor ons (mv) / in. Voor wie schonk Cheyenne een sapje in? Antwoord = voor ons, dus mv =voor ons Let op: je kunt voor niet altijd zo gemakkelijk weglaten als aan. B i j w o o r d e l i j k e b e p a l i n g Een bijwoordelijke bepaling (bwb) geeft antwoord op vragen als: Waar? Waarheen? Waarover? Waarom? Waardoor? Waarvandaan? Waar? Wanneer? Hoe? Bijvoorbeeld: In het huis aan de overkant woont een journalist van De Telegraaf. (Waar?) De Franse nationale feestdag is op 14 juli. (Wanneer?) Het hardrockcafé werd vanwege geluidsoverlast ontruimd. (Waarom?) Woorden zoals niet, misschien en natuurlijk zijn ook bijwoordelijke bepalingen. Zo vind je bijwoordelijke bepalingen: 1. Noteer persoonsvorm, onderwerp en werkwoordelijk gezegde. 2. Zoek naar lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp (als die er zijn). 3. Alle zinsdelen die daarna nog overblijven, zijn bijwoordelijke bepaling. Het aantal bijwoordelijke bepalingen verschilt van zin tot zin, en kan ook nul zijn. M e e r o v e r d e b i j w o o r d e l i j k e b e p a l i n g Een bijwoordelijke bepaling (bwb) geeft antwoord op vragen als: Waar?Waarheen? Waarover? Waarom? Waardoor? Waarvandaan? Wanneer? Hoe? Met wie? Bij wie? enz. De vraagwoorden waarmee je bijwoordelijke bepalingen zoekt (waar, wanneer, waarheen, waarom, waardoor, waarmee, hoe, etc.), zijn zelf ook bijwoordelijke bepalingen. Bijvoorbeeld: Waarmee heb je dat blikje opengemaakt? bwb = waarmee Niet alle bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op een vraag. Ook woorden als niet, wel, zeker, absoluut, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk zijn bijwoordelijke bepaling. Pagina 7 Grammatica zinsdelen GT 4

9 Oefenen zindelen benoemen OEFENING 1 kn.nu/2q40i Benoem de zinsdelen (als een zinsdeel niet voorkomt zet je een streepje) Gisteren stuurde zij een boze mail aan haar vriendin. Benoem de zinsdelen De muziekdocent heeft het verschil tussen eenstemmigheid en meerstemmigheid uitgelegd. Benoem de zindelen Morgen gaan we naar Frankrijk op vakantie. Pagina 8 Grammatica zinsdelen GT 4

10 Benoem de zinsdelen Aan wie heb jij die reep chocola gegeven? Benoem de zinsdelen In Spanje hebben wij iedere dag gesurft. Benoem de zinsdelen Waarom deelde onze mentor ons de nieuwe regels niet gelijk mee? Benoem de zinsdelen Die wesp had het kleine jongetje in zijn arm gestoken. Pagina 9 Grammatica zinsdelen GT 4

11 Benoem de zinsdelen De gymdocent liet de grote mat op een leerling vallen. Benoem de zindelen Vanavond geven we voor de buren een groot feest. MW Benoem de zinsdelen De docent Nederlands heeft gisteren aan de vierde klas een toets over grammatica opgegeven. BWB OEFENING 2 kn.nu/lcqri Pagina 10 Grammatica zinsdelen GT 4

12 Begrijp jij eigenlijk iets van grammatica? 1. wwg 2. ow 3. lv 4. mv 5. bwb 6. bwb a. b. c. d. e. f. zit er niet in zit er niet in iets van grammatica begrijp eigenlijk jij Morgen zal op school een tv programma worden opgenomen. 1. wwg 2. ow 3. lv 4. mv 5. bwb 6. bwb a. b. c. d. e. f. zit er niet in zit er niet in een tv programma op school zal worden opgenomen morgen Hij is een poosje lid geweest van de padvinderij. 1. wwg 2. ow 3. lv 4. mv 5. bwb 6. bwb Pagina 11 Grammatica zinsdelen GT 4

13 a. b. c. d. e. f. is geweest van de padvinderij zit er niet in hij lid een poosje Hebben jullie geld aan het Rode Kruis gegeven? 1. wwg 2. ow 3. lv 4. mv 5. bwb 6. bwb a. b. c. d. e. f. geld zit er niet in hebben gegeven zit er niet in jullie aan het Rode Kruis Tegen de avond hebben wij onze gasten een aantal heerlijke hapjes en drankjes voorgezet. 1. wwg 2. ow 3. lv 4. mv 5. bwb 6. bwb a. b. c. d. e. f. hebben voorgezet zit er niet in een aantal heerlijke hapjes en drankjes wij onze gasten tegen de avond Onze docent Nederlands hebben we gisteren een aantal problemen voorgelegd. Pagina 12 Grammatica zinsdelen GT 4

14 a. b. c. d. e. f. wwg ow lv mv bwb bwb onze docent Nederlands we een aantal problemen zit er niet in gisteren hebben voorgelegd Gisterenavond werd in Zevenaar een enorm feest gehouden. 1. wwg 2. ow 3. lv 4. mv 5. bwb 6. bwb a. b. c. d. e. f. een enorm feest zit er niet in gisterenavond zit er niet in werd gehouden in Zevenaar Gelukkig komt grammatica niet voor in het centraal schriftelijk eindexamen! 1. wwg 2. ow 3. lv 4. mv 5. bwb 6. bwb Pagina 13 Grammatica zinsdelen GT 4

15 a. b. c. d. e. f. grammatica zit er niet in zit er niet in in het centraal schriftelijk eindexamen gelukkig, niet komt voor Moe maar gelukkig kwamen Sanne en Maartje op hun vakantiebestemming aan, 1. wwg 2. ow 3. lv 4. mv 5. bwb 6. bwb a. b. c. d. e. f. zit er niet in op hun vakantiebestemming zit er niet in kwamen aan Sanne en Maartje moe maar gelukkig Vanaf mijn vakantiebestemming heb ik een cadeautje voor mijn ouders meegebracht. 1. wwg 2. ow 3. lv 4. mv 5. bwb 6. bwb a. b. c. d. e. f. voor mijn ouders zit er niet in ik heb meegebracht een cadeautje vanaf mijn vakantiebesteming Pagina 14 Grammatica zinsdelen GT 4

16 OEFENING 3 kn.nu/xgmco Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn!) De kinderen zwommen de hele dag vlakbij het zonovergoten strand. a. vlakbij het zonovergoten strand = bwb b. de hele dag = lv c. de kinderen = ow Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn) De nieuwe docent wiskunde maakte direct een geweldige indruk op de leerlingen. a. maakte = wwg b. een geweldige indruk = ow c. de nieuwe docent wiskunde = lv d. direct = bwb Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn) Zij trekt even snel haar nieuwe schoenen aan. a. trekt = wwg b. zij = ow c. haar nieuwe schoenen = ow d. snel = bwb Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn) Na het vmbo ging hij de veva opleiding doen op het Graafschap Lyceum. a. ging = wwg b. de veva opleiding = ow c. na het vmbo = bwb d. op het Graafschap Lyceum = lv Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn) Hij vindt grammatica erg moeilijk. a. vindt = wwg b. grammatica = ow c. hij = ow d. erg moeilijk = lv Pagina 15 Grammatica zinsdelen GT 4

17 OEFENING 4 kn.nu/ww.614fb32 (bruuttaal.nl) oefenen met het lijdend voorwerp OEFENING 5 kn.nu/ww.671b3ca (passito.be) oefenen met het meewerkend voorwerp OEFENING 6 kn.nu/ww.31d3d90 (cambiumned.nl) oefenen met zinsdelen OEFENING 7 kn.nu/ww.39892d7 (oud.onlineklas.nl) oefenen met zinsdelen Pagina 16 Grammatica zinsdelen GT 4

18 Toets TOETS zinsdelen benoemen kn.nu/j6dx5 Maak deze toets, maak een print screen van het bewijs van deelname en lever dat in, in het inleverbakje op It's Learning. In de zomer zijn we naar Ibiza geweest. 1. wwg 2. ow 3. lv 4. mv 5. bwb a. b. c. d. e. zit er niet in zijn geweest in de zomer, naar Ibiza we zit er niet in Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn) Wij gaan morgen naar de dierentuin a. gaan = wwg b. naar de dierentuin = lv c. wij = ow d. morgen = mv Benoem de zinsdelen (als een zinsdeel niet voorkomt zet je een X) De nieuwe docent stuurde haar collega gisteren een mail. Pagina 17 Grammatica zinsdelen GT 4

19 Benoem de zinsdelen (als een zinsdeel niet voorkomt zet je een X) In de vakantie heb ik vooral veel uitgeslapen. Benoem de zinsdelen (als een zinsdeel niet voorkomt zet je een X) Aan hem heb ik een liefdesbrief geschreven. Pagina 18 Grammatica zinsdelen GT 4

20 Verdieping (wil je naar de havo, dan is dit belangrijk!) Werkwoordelijke gezegde (werkwoordelijke uitdrukking) W e r k w o o r d e l i j k e u i t d r u k k i n g Soms is het werkwoordelijk gezegde een werkwoordelijke uitdrukking. Een werkwoordelijke uitdrukking is een vaste combinatie van een werkwoord met andere woorden, bijvoorbeeld op de kast jagen. Die combinatie heeft een speciale, figuurlijke betekenis. Het werkwoord en de andere woorden van de uitdrukking vormen samen het werkwoordelijk gezegde. Grammatica Bijvoorbeeld: De leerlingen jaagden de nieuwe docent op de kast. Op de kast jagen is hier een uitdrukking voor kwaad maken, dus wg = jaagden op de kast. De doodsbange schoonmaker jaagde de spin op de kast. Op de kast jagen betekent hier letterlijk op de kast jagen, dus wg = jaagde. Oefenen met de werkwoordelijke uitdrukking OEFENING 1 werkwoordelijke uitdrukking kn.nu/ww.db51944 (cambiumned.nl) Naamwoordelijk gezegde Naast het werkwoordelijk gezegde is er ook de mogelijheid dat er een naamwoordelijk gezegde in een zin zit. Hoe je dit kunt ontdekken kan je leren van de volgende filmpjes. LET OP TIP: Als er een naamwoordelijk gezegde in de zin zit, kan er NOOIT een lijdend voorwerp in voorkomen!! kn.nu/ww.f1609b8 (youtu.be) kn.nu/ww.864df77 (youtu.be) Oefenen met het naamwoordelijk gezegde OEFENING 1 naamwoordelijk gezegde kn.nu/ww.ee440e9 (cambiumned.nl) Pagina 19 Grammatica zinsdelen GT 4

21 OEFENING 2 naamwoordelijk gezegde kn.nu/ww.078f734 (berktekst.nl) Bijvoeglijke bepaling Een bijvoeglijke bepaling is een stukje uit een ander zinsdeel. Om te ontdekken hoe je dit kunt vinden, bekijk je het volgende filmpje. Net als de bijwoordelijke bepaling, kunnen er meerdere bijvoeglijke bepalingen in één zin zitten. kn.nu/ww.55e0338 (youtu.be) Oefenen met de bijvoeglijke bepaling OEFENING 1 bijvoeglijke bepaling kn.nu/ww.fdc09da (cambiumned.nl) OEFENING 2 bijvoeglijke bepaling kn.nu/23frh Juis of niet juist? De schaakclub 'Slimme denkers', had vorige week een leuke wedstrijd. Slimme denkers = bvb bij de schaakclub a. juist b. niet juist juist of niet juist? Hij is enkele jaren getrouwd geweest. enkele = bvb bij jaren a. juist b. niet juist Juist of niet juist? Hij ging op vakantie naar het mooie Ibiza. Pagina 20 Grammatica zinsdelen GT 4

22 naar het mooie Ibiza = bvb bij vakantie a. juist b. niet juist Juist of niet juist? Er is tegenstrijdige informatie gegeven door de nieuwe docent. tegenstrijdige en nieuwe zijn hier beide een bvb a. juist b. niet juist juist of niet juist? De hele morgen hebben de jongens gevoetbald op het natte gras. hele en op het natte gras zijn hier beide bvb a. juist b. niet juist Pagina 21 Grammatica zinsdelen GT 4

23 Antwoorden Antwoorden: OEFENING 1 Benoem de zinsdelen (als een zinsdeel niet voorkomt zet je een streepje) Gisteren stuurde zij een boze mail aan haar vriendin. Juist antwoord: Gisteren stuurde zij een boze mail aan haar vriendin. PV stuurde WWG stuurde OW zij LV een boze mail MV aan haar vriendin BWB gisteren Benoem de zinsdelen De muziekdocent heeft het verschil tussen eenstemmigheid en meerstemmigheid uitgelegd. Juist antwoord: Pagina 22 Grammatica zinsdelen GT 4

24 De muziekdocent heeft het verschil tussen eenstemmigheid en meerstemmigheid uitgelegd. PV heeft WWG heeft uitgelegd OW de muziekdocent LV et verschil tussen eenstemmigheid en meerstemmigheid MV --- BWB --- Benoem de zindelen Morgen gaan we naar Frankrijk op vakantie. Juist antwoord: Morgen gaan we naar Frankrijk op vakantie. PV gaan WWG gaan OW we LV --- MV --- BWB morgen, naar Frankrijk, op vakantie Benoem de zinsdelen Aan wie heb jij die reep chocola gegeven? Pagina 23 Grammatica zinsdelen GT 4

25 Juist antwoord: Aan wie heb jij die reep chocola gegeven? PV heb WWG heb gegeven OW jij LV die reep chocola MV aan wie BWB --- Benoem de zinsdelen In Spanje hebben wij iedere dag gesurft. Juist antwoord: In Spanje hebben wij iedere dag gesurft. PV hebben WWG hebben gesurft OW wij LV --- MV ---- BWB In Spanje, iedere dag Pagina 24 Grammatica zinsdelen GT 4

26 Benoem de zinsdelen Waarom deelde onze mentor ons de nieuwe regels niet gelijk mee? Juist antwoord: Waarom deelde onze mentor ons de nieuwe regels niet gelijk mee? PV deelde WWG deelde mee OW onze mentor LV de nieuwe regels MV ons BWB waarom, niet gelijk Benoem de zinsdelen Die wesp had het kleine jongetje in zijn arm gestoken. Juist antwoord: Pagina 25 Grammatica zinsdelen GT 4

27 Die wesp had het kleine jongetje in zijn arm gestoken. PV had WWG had gestoken OW die wesp LV het kleine jongetje MV --- BWB in zijn arm Benoem de zinsdelen De gymdocent liet de grote mat op een leerling vallen. Juist antwoord: De gymdocent liet de grote mat op een leerling vallen. PV liet WWG liet vallen OW de gymdocent LV de grote mat MV --- BWB op een leerling Benoem de zindelen Vanavond geven we voor de buren een groot feest. Pagina 26 Grammatica zinsdelen GT 4

28 MW Juist antwoord: Vanavond geven we voor de buren een groot feest. PV geven WWG geven OW we LV een groot feest MW voor de buren BWB vanavond Benoem de zinsdelen De docent Nederlands heeft gisteren aan de vierde klas een toets over grammatica opgegeven. BWB Juist antwoord: De docent Nederlands heeft gisteren aan de vierde klas een toets over grammatica opgegeven. PV heeft WWG heeft opgegeven OW de docent Nederlands LV een toets over grammatica MV gisteren BWB Pagina 27 Grammatica zinsdelen GT 4

29 Antwoorden: OEFENING 2 Begrijp jij eigenlijk iets van grammatica? 1. d 2. f 3. c 4. b 5. e 6. a Morgen zal op school een tv programma worden opgenomen. 1. e 2. c 3. b 4. a 5. f 6. d Hij is een poosje lid geweest van de padvinderij. 1. a 2. d 3. e 4. c 5. b 6. f Pagina 28 Grammatica zinsdelen GT 4

30 Hebben jullie geld aan het Rode Kruis gegeven? 1. c 2. e 3. a 4. f 5. b 6. d Tegen de avond hebben wij onze gasten een aantal heerlijke hapjes en drankjes voorgezet. 1. a 2. d 3. c 4. e 5. f 6. b Onze docent Nederlands hebben we gisteren een aantal problemen voorgelegd. 1. f 2. b 3. c 4. a 5. e 6. d Gisterenavond werd in Zevenaar een enorm feest gehouden. 1. e 2. a 3. d 4. b 5. c 6. f Pagina 29 Grammatica zinsdelen GT 4

31 Gelukkig komt grammatica niet voor in het centraal schriftelijk eindexamen! 1. f 2. a 3. b 4. c 5. e 6. d Moe maar gelukkig kwamen Sanne en Maartje op hun vakantiebestemming aan, 1. d 2. e 3. c 4. a 5. f 6. b Vanaf mijn vakantiebestemming heb ik een cadeautje voor mijn ouders meegebracht. 1. d 2. c 3. e 4. a 5. f 6. b Antwoorden: OEFENING 3 Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn!) Pagina 30 Grammatica zinsdelen GT 4

32 De kinderen zwommen de hele dag vlakbij het zonovergoten strand. 1. vlakbij het zonovergoten strand = bwb 2. de hele dag = lv 3. de kinderen = ow Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn) De nieuwe docent wiskunde maakte direct een geweldige indruk op de leerlingen. 1. maakte = wwg 2. een geweldige indruk = ow 3. de nieuwe docent wiskunde = lv 4. direct = bwb Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn) Zij trekt even snel haar nieuwe schoenen aan. 1. trekt = wwg 2. zij = ow 3. haar nieuwe schoenen = ow 4. snel = bwb Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn) Na het vmbo ging hij de veva opleiding doen op het Graafschap Lyceum. 1. ging = wwg 2. de veva opleiding = ow 3. na het vmbo = bwb 4. op het Graafschap Lyceum = lv Wat is juist? (er kunnen meer antwoorden juist zijn) Hij vindt grammatica erg moeilijk. 1. vindt = wwg 2. grammatica = ow 3. hij = ow 4. erg moeilijk = lv Pagina 31 Grammatica zinsdelen GT 4

33 Antwoorden: OEFENING 2 bijvoeglijke bepaling Juis of niet juist? De schaakclub 'Slimme denkers', had vorige week een leuke wedstrijd. Slimme denkers = bvb bij de schaakclub 1. juist 2. niet juist juist of niet juist? Hij is enkele jaren getrouwd geweest. enkele = bvb bij jaren 1. juist 2. niet juist Juist of niet juist? Hij ging op vakantie naar het mooie Ibiza. naar het mooie Ibiza = bvb bij vakantie 1. juist 2. niet juist Juist of niet juist? Er is tegenstrijdige informatie gegeven door de nieuwe docent. tegenstrijdige en nieuwe zijn hier beide een bvb 1. juist 2. niet juist Pagina 32 Grammatica zinsdelen GT 4

34 juist of niet juist? De hele morgen hebben de jongens gevoetbald op het natte gras. hele en op het natte gras zijn hier beide bvb 1. juist 2. niet juist Pagina 33 Grammatica zinsdelen GT 4

35 Over dit lesmateriaal Colofon Auteurs Gerrie Pols ; Marion Kloppenburg Laatst gewijzigd 22 September 2016 om 13:34 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; Leerinhoud en doelen Nederlands; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron OEFENING 4 OEFENING 5 OEFENING 6 OEFENING 7 OEFENING 1 werkwoordelijke uitdrukking Type Video Video Link Link Link Link Link Pagina 34 Grammatica zinsdelen GT 4

36 Bron OEFENING 1 naamwoordelijk gezegde OEFENING 2 naamwoordelijk gezegde OEFENING 1 bijvoeglijke bepaling Type Video Video Link Link Video Link Pagina 35 Grammatica zinsdelen GT 4