OGGZ Veldmonitor Utrecht

Transcriptie

1 Geneeskundige en Gezondheidsdienst OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument Indicatoren: definities en meetwijze Versie 1 Februari 2011

2

3 Colofon uitgave Unit Epidemiologie en informatie GG&GD Gemeente Utrecht Postbus GK Utrecht in opdracht van Afdeling Maatschappelijke Gezondheidsbevordering en Zorg (MGZ) Dienst GG&GD Utrecht Gemeente Utrecht internet rapportage Lisette Plantinga-Muis, Addi van Bergen M.m.v.: Dick Reinking, Marjon van der Leer, Wietze Pasma, Wilma Prins, Annemieke Tomassen, Regien Vleems informatie Lisette Plantinga-Muis (030) foto omslag Sokkenbak in de Sleep-Inn, gemaakt door Willem Wiersma, afdeling MGZ bronvermelding Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan met de bronvermelding. Februari 2011

4

5 Inhoudsopgave Inleiding 7 1 Algemeen: totale cliëntengroep Omvang totale cliëntengroep Percentage cliënten met trajectmanager Percentage cliënten met trajectplan Aantal dakloze cliënten met intake en individueel trajectplan, cumulatief sinds Aantal dakloze cliënten met stabiele mix, cumulatief sinds Aantal cliënten in de LDO dat binnen x dagen een trajectmanager heeft gekregen 14 2 Ingestroomde cliënten Aantal en percentage dakloze cliënten dat is ingestroomd Duur dakloosheid voorafgaand aan instroom Aanleiding dakloosheid v. ingestroomde cliënten die in het afgelopen jaar dakloos geworden zijn Redenen voor huis verlaten Percentage ingestroomde dakloze jongeren dat dakloos is geworden door verlaten v.h.huis Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor instroom dakloos is geworden door huisuitzetting uit corporatiewoning Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor instroom dakloos is geworden door ontslag uit detentie Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor instroom dakloos is geworden door ontslag uit zorginstelling Percentage ingestroomde dakloze vrouwen Aantal ingestroomde dakloze cliënten/ gezinnen met kinderen 20 3 Uitgestroomde cliënten Uitstroom uit traject Duur trajecten Vervolgzorg na uitstroom 24 4 Indicatoren per trede op de OGGZ-ladder van uitval en herstel 25 Overzicht indicatoren en status 27 Literatuur 29 5

6

7 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 Inleiding Vanuit de GG&GD Utrecht heeft de afdeling Maatschappelijke Gezondheidsbevordering en Zorg (MGZ) de taak om de uitvoering van het Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang (MO) binnen de stad Utrecht te monitoren. Dat betekent dat er met regelmaat concrete cijfers met betrekking tot de in dit kader aangeboden zorg verzameld dienen te worden. De OGGZ Veldmonitor Utrecht (kortweg: Veldmonitor) is opgezet om deze stand van zaken halfjaarlijks in beeld te brengen. Monitor Monitoring betekent volgens Engbersen e.a.: het periodiek en op systematische wijze volgen van maatschappelijke ontwikkelingen ten behoeve van het beleid. Er is sprake van monitoring als aan vijf criteria is voldaan: 1. de informatieverzameling wordt periodiek en systematisch uitgevoerd; 2. de verzamelde informatie is actueel; 3. de gebruikte indicatoren zijn steeds per item hetzelfde; 4. de verzamelde informatie is beleidsrelevant en 5. de monitor kent een ijkpunt. (Engbersen e.a., 1997:45). De OGGZ Veldmonitor Utrecht voldoet zoveel mogelijk aan deze vereisten. De informatie voor de Veldmonitor wordt halfjaarlijks verzameld en in beeld gebracht. De terugkoppeling van de gegevens wordt op zo kort mogelijke termijn verzorgd. Zoveel mogelijk worden steeds dezelfde items opgenomen. Het is van groot belang dat de indicatoren die eenmaal zijn vastgesteld niet meer wijzigen, want alleen dan kunnen trends worden gevonden. De onderwerpen en indicatoren zijn geselecteerd door een projectgroep bestaande uit een brede vertegenwoordiging van de afdeling MGZ van de GG&GD, het team Zorg en Veiligheid van de dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) en GG&GD epidemiologen. Deze projectgroep stelt de indicatoren vast en besluit met elkaar over de definitieve meetwijze. De projectgroep waarborgt de kwaliteit en de beleidsrelevantie van de indicatoren. Het halfjaarrapport over het eerste halfjaar 2010 (of voor de nog niet vastgestelde indicatoren: het halfjaarrapport waarin deze voor het eerst zullen worden bepaald) zal dienen als ijkpunt voor de daaropvolgende rapportages. Wat zijn indicatoren? Indicatoren zijn variabelen waarmee veranderingen gemeten kunnen worden. Een indicator geeft een vereenvoudigd beeld van de werkelijkheid, een indicatie voor een bepaalde ontwikkeling. Hierdoor kan een trend worden gevolgd. Ook kunnen regio's of gemeenten worden vergeleken. Als indicatoren gekoppeld zijn aan doelstellingen of voornemens voor beleid kunnen ze ook een functie krijgen bij het meten van de prestaties van het beleid. (Gezondheidsraad, 2003) Basisdocument Dit document is het basisdocument. Het doel van dit basisdocument is de in de projectgroep vastgestelde indicatoren helder te formuleren en de meetwijze daarvan vast te leggen. Zo vormt dit document het fundament van de Veldmonitor. Per indicator is in dit document opgenomen: Nummer en naam van de indicator Doel van de indicator. Waarom is het belangrijk om deze indicator te meten? Teller en noemer (bij percentages) of telling (bij absolute cijfers). Hieruit blijkt wat er precies onder de betreffende indicator wordt verstaan. 7

8 Gemeente Utrecht Uitsplitsing. Indien van toepassing wordt hier weergegeven of het resultaat voor bepaalde doelgroepen apart zal worden weergegeven. Definities Opzet resultaat. In het rode kader is in beeld gebracht hoe het resultaat weergegeven zal worden in de halfjaarrapportages. De 'xx'-en 1 zullen in de toekomstige halfjaarrapportages worden vervangen door cijfers. Nog nodig. Dit kopje is alleen opgenomen onder de indicatoren die nog niet zijn vastgesteld. Hier wordt beschreven welke acties of besluiten nog nodig zijn om deze indicator in de toekomst te kunnen bepalen. NB: Omdat de informatie onder 'nog nodig' de actuele stand van zaken weergeeft en dus in de loop van de zal wijzigen, zal dit basisdocument nog herhaaldelijk worden geactualiseerd. Zo blijft ook in de toekomst helder wat nog gedaan of besloten moet worden. Halfjaarrapportages Met ingang van het eerste halfjaar 2010 tot het einde van de looptijd van het Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang zullen steeds halfjaarrapportages verschijnen. Hierin worden de in het basisdocument definitief vastgestelde indicatoren halfjaarlijks bepaald en beschreven. Deze documenten kunnen functioneren als een dashboard van een auto: ze geven op hoofdlijnen de stand van zaken weer. Als daaruit blijkt dat er bepaalde ontwikkelingen zijn die de aandacht nodig hebben, zijn aanvullende analyses nodig. In de halfjaarrapportages zal per indicator worden opgenomen: Naam en nummer van de indicator Norm Resultaat Korte beschouwing Voor de verdere afspraken en meetwijze zal steeds worden verwezen naar dit basisdocument. Achterliggende principes Er gelden twee belangrijke achterliggende principes voor de Veldmonitor: 1. Alles wordt maar één keer beschreven. De beschrijving van de indicatoren zoals deze in dit basisdocument zijn vastgelegd blijft gelden voor de komende jaren. Zo kan worden voorkomen dat de indicatoren in verschillende documenten anders worden beschreven en daardoor onduidelijkheden ontstaan. 2. 'Less is more': afgesproken is om in dit basisdocument en in de komende halfjaarlijkse rapportages zo min mogelijk tekst te gebruiken. Zo blijven de rapportages helder en overzichtelijk. Uiteraard is het wel belangrijk dat de informatie voldoende is om helder te zijn. Doelgroep: OGGZ De doelgroep die in deze monitor centraal staat is de OGGZ doelgroep. OGGZ staat voor Openbare Geestelijke Gezondheidszorg. In het Utrechtse werkveld en in de Volksgezondheidsmonitor Utrecht (VMU; Bergen, 2010) wordt de volgende definitie gehanteerd: a. Personen van 18 jaar en ouder die problemen hebben op meerdere levensgebieden zoals (dreigende) dakloosheid, tekortschietende zelfzorg, overlastgevend gedrag of problematische schulden; 1 Ten aanzien van de 'xx'-en geldt dat het aantal x-en niet verwijst naar de hoogte van het verwachte getal. Er is voor gekozen om altijd twee x-en te plaatsen ('xx') daar waar in de halfjaarrapportages een getal (ongeacht het aantal benodigde cijfers) zal worden gegeven. 8

9 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 b. Bij wie minimaal psychiatrie en/of verslaving, cognitieve problematiek of inadequaat copinggedrag aanwezig is; c. Die zorgmijdend gedrag vertonen of de weg naar de hulpverlening niet kunnen vinden; d. En die zorg nodig hebben die binnen de reguliere hulpverlening niet geboden wordt. Definities Voor dit basisdocument en voor de halfjaarrapportages gelden de volgende definities (tenzij anders vermeld): Jongeren: Cliënten die jonger zijn dan 23 jaar. Dit betreffen dus cliënten vanaf 18 en tot 23 jaar, aangezien de doelgroep van KRIS én de gehanteerde OGGZ definitie cliënten jonger dan 18 jaar uitsluit. Volwassenen: Cliënten die 23 jaar en ouder zijn. Dakloos: Als dakloos tellen mee: alle personen die: a. De maand voorafgaand aan de aanmelding middels het ADF niet beschikten over eigen woonruimte én die voor een slaapplek gedurende tenminste één nacht in die maand waren aangewezen op: (Hulsbosch, 2006) - buiten slapen ofwel overnachten in de openlucht en in overdekte openbare ruimten (portieken, fietsenstallingen, stations, winkelcentra of een auto); - binnen slapen in passantenverblijven van de maatschappelijke opvang, inclusief ééndaagse noodopvang, of; - binnen slapen bij vrienden, kennissen of familie zonder vooruitzichten op een slaapplek voor de daaropvolgende nacht. b. De mensen die volgens het trajectplan op straat, in de nachtopvang, tijdelijk bij familie/ vrienden, in een caravan of in een auto hun woonsituatie hebben. Instroommoment: Het moment van instroom wordt bepaald door het moment van invullen van het tabblad Melden in KRIS. Als die datum niet bekend is, wordt gekeken naar het moment van invullen van het ADF in KRIS. Databron: KRIS De indicatoren voor de Veldmonitor worden allen bepaald op grond van het Keten Registratie en Informatie Systeem (KRIS). Dit is het cliëntvolgsysteem waarin de Utrechtse OGGZ cliënten sinds maart 2009 worden geregistreerd. De cliënten worden hierin gevolgd van aanmelding tot afsluiting van hun zorgtraject. Theoretisch kader Als onderliggend theoretisch model voor de Veldmonitor is gekozen voor de OGGZ-ladder van uitval en herstel. Voor meer uitleg over deze ladder wordt verwezen naar het VMU rapport Zorg voor Sociaal Kwetsbaren 2010 (Bergen, 2010). Kort gezegd kan de totale OGGZ-doelgroep middels dit model in vijf subgroepen worden onderverdeeld: a. Kwetsbaar in de gemeenschap: dreigende uitvallers b. Crisissituaties c. Kwetsbaar op straat d. Kwetsbaar in instituties e. Kwetsbaar in de gemeenschap: herstel 9

10 Gemeente Utrecht Per subdoelgroep a tot en met e zullen steeds dezelfde serie indicatoren worden bepaald. Deze indicatoren worden in dit basisdocument in hoofdstuk 4 beschreven. Leeswijzer Dit basisdocument bestaat uit vier hoofdstukken. Hoofdstuk één bevat de indicatoren die de totale doelgroep in beeld brengen. In hoofdstuk twee worden de indicatoren met betrekking tot de nieuw ingestroomde cliënten beschreven. Het derde hoofdstuk beschrijft de indicatoren voor de uitgestroomde cliënten. In hoofdstuk vier tot slot worden de indicatoren beschreven zoals die voor de subdoelgroepen per trede van de OGGZ-ladder zullen worden bepaald. 10

11 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 1 Algemeen: totale cliëntengroep De indicatoren die in dit hoofdstuk worden beschreven zijn: 1.0 Omvang totale cliëntengroep 1.1 Percentage cliënten met trajectmanager 1.2 Percentage cliënten met trajectplan 1.3 Aantal dakloze cliënten met intake en individueel trajectplan, cumulatief va Aantal dakloze cliënten met stabiele mix, cumulatief va Aantal cliënten in de LDO dat binnen x dagen een trajectmanager heeft gekregen 1.0 Omvang totale cliëntengroep In beeld krijgen hoeveel mensen een actief dossier hebben in KRIS. Telling: Aantal cliënten in het primair proces Naast een totaalcijfer wordt deze indicator ook apart bepaald voor volwassenen, jongeren, dakloze en niet-dakloze cliënten. Definities: Een cliënt telt mee als 'in het primair proces' als deze zich volgens de workflow in de stap Melden of verder bevindt. Cliënten die volgens KRIS alleen bekend zijn bij Voorkom Huisuitzettingen, Woonhygiënische Problemen, Sociaal Medische Zorg en de Laagdrempelige Opvang en (nog) niet zijn aangemeld bij het primair proces tellen daardoor niet mee. Indicator 1.0: Aantal volwassenen in primair proces xx Aantal jongeren in primair proces xx Aantal dakloze cliënten in primair proces xx Aantal niet-dakloze cliënten in primair proces xx Nog nodig: Niets, deze indicator kan met ingang van het eerste halfjaar 2010 worden gemeten. Totaal aantal cliënten in primair proces xx 1.1 Percentage cliënten met trajectmanager anager Afspraak is dat alle cliënten die worden aangemeld bij het Primair proces een trajectmanager krijgen. Met deze indicator wordt gevolgd in hoeverre dit daadwerkelijk wordt opgevolgd. Teller: Aantal cliënten met een trajectmanager Noemer: Aantal cliënten in het primair proces (zie indicator 1.0) 11

12 Gemeente Utrecht Zowel teller als noemer worden uitgesplitst naar volwassenen, jongeren, dakloze cliënten en niet-dakloze cliënten. Definities: Een cliënt heeft een trajectmanager als er in KRIS een trajectmanager is ingevuld. Voor de definitie van de noemer zie indicator 1.0. Indicator 1.1: 1: Percentage volwassenen met trajectmanager xx % Percentage jongeren met trajectmanager xx % Percentage daklozen met trajectmanager xx % Percentage niet-daklozen met trajectmanager xx % Nog nodig: Niets, deze indicator kan met ingang van het eerste halfjaar 2010 worden gemeten. 1.2 Percentage cliënten met trajectp rajectplan Afspraak is dat alle OGGZ cliënten na het krijgen van een zorgtoewijzing een trajectplan krijgen. Met deze indicator wordt gevolgd in hoeverre dit daadwerkelijk wordt opgevolgd. Teller: Aantal cliënten met een trajectplan Noemer: Aantal cliënten dat een trajectplan behoort te hebben 2 Zowel teller als noemer worden uitgesplitst naar volwassenen, jongeren, dakloze cliënten en niet-dakloze cliënten. Definities: Als trajectplan telt vooralsnog mee: alle trajectplannen waarbij een huidige situatie en een doelstelling is ingevuld op minimaal één leefgebied. Later zal dit criterium worden aangepast (zie 'nog nodig'). Onder de noemer tellen alle cliënten mee die zich volgens de workflow in de trajectuitvoerfase bevinden, inclusief de cliënten voor wie een heraanvraag wordt ingediend en voor wie een voorstel tot beëindiging van het traject wordt ingediend. 3 Indicator 1.2: Percentage volwassenen met trajectplan: xx % Percentage jongeren met trajectplan: xx % Percentage dakloze cliënten met trajectplan: xx % Percentage niet-dakloze cliënten met trajectplan: xx % 2 Deze subgroep van cliënten is niet heel nauwkeurig herkenbaar in KRIS. Gekozen is voor bepaling zoals beschreven onder 'definities'. Dit is het best haalbare, maar een onzuiverheid blijft erin zitten doordat cliënten voor wie een voorstel tot beëindiging van het traject wordt ingediend niet altijd een trajectplan hoeven te hebben. De percentages onder deze indicator blijven daardoor iets onderschat en kunnen nooit 100% worden. 12

13 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 Nog nodig: Zoals boven beschreven is er niets nodig en kan deze indicator met ingang van het eerste halfjaar 2010 worden gemeten. Echter, in de toekomst zal het criterium voor het hebben van een trajectplan worden aangepast. Het huidige criterium (een huidige situatie en een doelstelling op minimaal één leefgebied ingevuld) is erg ruim genomen. Dat is gedaan omdat de inhoud van de trajectplannen in KRIS nog veel vragen oproept bij de trajectmanagers. Zoals het momenteel is ingericht zijn de vragen voor hen vaak lastig te beantwoorden en weinig informatief. Begin 2011 wordt een start-up gehouden om de trajectplannen in KRIS te verbeteren. Vervolgens moeten de velden in KRIS worden gewijzigd. Wanneer de velden zijn aangepast, kan er meer gestuurd worden op het invullen van de trajectplannen voor alle cliënten met een zorgtoewijzing. Het eerste halfjaar waarin gedurende het hele halfjaar op basis van de nieuwe velden wordt geregistreerd, zal het criterium voor het meetellen van een trajectplan onder deze indicator strikter worden. Dan zal een trajectplan pas meetellen als deze volledig is ingevuld. 1.3 Aantal dakloze cliënten met intake en individueel trajectplan, cumulatief sinds 2006 Met deze indicator wordt gemeten of alle dakloze cliënten een trajectplan krijgen, zoals in het Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang (PvA MO) is afgesproken (Rijk en G4, 2006). Deze indicator is identiek aan indicator 4A van de Bestuurlijke Monitor G4. Telling: Onder deze indicator behoort het aantal cliënten geteld te worden met een intake en een individueel trajectplan, cumulatief vanaf Omdat de registratie van de trajectplannen in KRIS nog achterloopt op de werkelijke situatie, wordt hier zowel het aantal trajectplannen weergegeven als het aantal cliënten dat in traject is volgens KRIS. Deze indicator wordt met ingang van het tweede halfjaar 2010 apart gemeten voor jongeren en volwassenen. Definities: Als trajectplan telt vooralsnog mee: alle trajectplannen waarbij een huidige situatie en een doelstelling is ingevuld op minimaal één leefgebied. Later zal dit criterium worden aangepast, zie 'wat nog nodig' onder indicator 1.2. Als zijnde in traject telt mee: alle cliënten met een trajectplan, aangevuld met alle cliënten met een definitieve zorgtoewijzing sinds 2006 of met een voorstel tot herindicatie AWBZ/ heraanvraag WMO, en alle dakloze cliënten met een stabiele vorm van huisvesting. 4 3 Deze meetwijze is gelijk aan de meetwijze voor de prestatie-indicator voor Veldregie die buiten deze monitor om wordt bepaald. 4 Omdat de zorginstellingen binnen de OGGZ in Utrecht allemaal met trajectplannen werken, kan worden aangenomen dat al deze cliënten een trajectplan hebben gekregen. 13

14 Gemeente Utrecht Indicator 1.3: Jong. Volw. Aantal dakloze cliënten met trajectplan in KRIS xx xx Aantal dakloze cliënten in traject xx xx Nog nodig: Wanneer de verbeterslag voor de trajectplannen in KRIS is uitgevoerd en middels de nieuwe velden wordt geregistreerd (zie ook 'nog nodig' bij de indicator 1.2), kan het criterium voor het hebben van een trajectplan worden gesteld op een volledig ingevuld trajectplan. Daarmee kan dan ook het tellen van het aantal dakloze cliënten in traject komen te vervallen. 1.4 Aantal dakloze cliënten met stabiele mix, cumulatief sinds 2006 Met deze indicator wordt een inschatting gemaakt van de mate waarin de situatie van de dakloze cliënten daadwerkelijk is verbeterd. Deze indicator is identiek aan indicator 4B van de Bestuurlijke Monitor G4, zoals die met ingang van 2010 gemeten dient te worden. Telling: Aantal dakloze cliënten dat minimaal één keer de stabiele mix heeft bereikt sinds 2006 Deze indicator wordt met ingang van het tweede halfjaar 2010 apart gemeten voor jongeren en volwassenen. Definities: De stabiele mix is bereikt wanneer een cliënt minimaal drie maanden aan één stuk zowel een stabiele vorm van huisvesting, als een vast legaal maandelijks inkomen, én minimaal maandelijks contact met de hulpverlening heeft. (Maas en Planije, 2010; p. 18) Indicator 1.4: Jong. Volw. Aantal dakloze cliënten met stabiele mix xx xx 1.5 Aantal cliënten in de LDO dat binnen x dagen een trajectmanager heeft gekregen g In de VisieNota Laagdrempelige Opvang is afgesproken dat cliënten in de laagdrempelige opvang (LDO) worden aangemeld bij het Meld- en Actiepunt OGGZ en een trajectmanager krijgen. Met deze indicator wordt gemeten of dit gebeurd en binnen welke termijn. Telling: Aantal LDO cliënten dat binnen een nader te bepalen aantal dagen een trajectmanager heeft gekregen 14

15 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 Nader te bepalen Definities: Nader te bepalen Indicator 1.5: Aantal LDO cliënten met trajectmanager binnen n.t.b. aantal dagen xx Nog nodig: Om deze indicator te kunnen meten zijn er nog een aantal stappen te nemen: De termijn waarbinnen de trajectmanager toegewezen moet zijn om mee te tellen onder deze indicator moet nog vastgesteld worden. Wordt de indicator gemeten voor de totale groep gemeten of bijvoorbeeld jongeren en volwassenen apart? Daar is nog niet over besloten. Nog bepaald moet worden op basis van welke datums in KRIS deze termijn gemeten zal worden. Verschillende opties moeten worden uitgewerkt en afgewogen. Op dit moment worden LDO cliënten op verschillende wijzen aangemeld, namelijk via het M&A, maar ook via de 'eigen cliënt route' en de 'zij-instroom BCT route'. Deze laatste groep cliënten krijgt pas veel later een trajectmanager in KRIS, namelijk na de zorgtoewijzing pas. Deze groep cliënten zou hierdoor onterecht niet meegeteld worden onder deze indicator. Aanbevolen wordt om heldere afspraken te maken met de veldpartijen over hoe cliënten worden aangemeld. In een later stadium zal deze indicator aangepast worden van een aantal naar een percentage. De teller blijft zoals boven beschreven. De noemer zal dan worden: aantal cliënten in de LDO dat aan de criteria voor het krijgen van een trajectmanager voldoet. Voordat deze noemer bepaald kan worden zijn heldere criteria voor het krijgen van een trajectmanager voor LDO cliënten nodig. Deze criteria moeten bovendien meetbaar gemaakt worden in KRIS. Pas in het eerstvolgende halfjaar waarin gedurende het hele halfjaar deze criteria per cliënten worden geregistreerd, kan deze indicator voor het eerst als percentage in de rapportage worden opgenomen. 15

16 Gemeente Utrecht 2 Ingestroomde cliënten De indicatoren die in dit hoofdstuk beschreven worden zijn de volgende: 2.1 Aantal en percentage dakloze cliënten dat is ingestroomd 2.2 Duur dakloosheid voorafgaand aan instroom 2.3 Aanleiding dakloosheid van de ingestroomde cliënten die in het afgelopen jaar dakloos geworden zijn 2.4 Redenen voor huis verlaten 2.5 Percentage ingestroomde dakloze jongeren dat dakloos is geworden door het verlaten van het huis (zelf weggegaan of weggestuurd) 2.6 Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor instroom dakloos is geworden door huisuitzetting uit corporatiewoning 2.7 Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor instroom dakloos is geworden door ontslag uit detentie 2.8 Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor instroom dakloos is geworden door ontslag uit een zorginstelling 2.9 Percentage ingestroomde dakloze vrouwen 2.10 Aantal ingestroomde dakloze cliënten/ gezinnen met kinderen 2.1 Aantal en percentage dakloze cliënten dat is ingestroomd In het kader van het Plan van Aanpak MO wordt gestreefd naar verlaging van de instroom in dakloosheid. Met deze indicator wordt de instroom in beeld gebracht op basis van de informatie van het ADF en wordt gevolgd in hoeverre dit doel wordt bereikt. Teller: Noemer: Aantal dakloze cliënten dat tijdens dit halfjaar is ingestroomd Totaal aantal tijdens dit halfjaar ingestroomde cliënten Naast een totaalcijfer worden de resultaten ook apart weergegeven voor dakloze jongeren en dakloze volwassenen. Deze uitsplitsing geldt alleen voor de teller. Indicator 2.1: Aantal daklozen dat is ingestroomd xx (xx %) Aantal dakloze jongeren dat is ingestroomd xx (xx %) Aantal dakloze volwassenen dat is ingestroomd: xx (xx %) Totaal aantal ingestroomde cliënten xx 16

17 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v Duur dakloosheid voorafgaand aan instroom Het doel van deze indicator is het in beeld brengen en volgen van de lengte van de periode tussen de aanleiding van dakloosheid en het invullen van het ADF. Dit kan als maat gezien worden voor de duur van dakloosheid voorafgaand aan het instromen in de zorg. Teller: Noemer: Aantal dakloze ingestroomde cliënten dat aangeeft dat de aanleiding voor de laatste episode van dakloosheid betreffende tijdseenheid geleden is Totaal aantal dakloze ingestroomde cliënten Indicator 2.2: Korter dan een maand xx (xx %) 1 tot 3 maanden xx (xx %) 4 tot 6 maanden xx (xx %) 7 tot 12 maanden xx (xx %) Langer dan een jaar xx (xx %) Niet geregistreerd xx (xx %) 2.3 Aanleiding dakloosheid van de ingestroomde cliënten die in het afgelopen jaar dakloos geworden zijn Het doel van deze indicator is het in beeld brengen en volgen van de aanleidingen van dakloosheid van de dakloze cliënten die zijn ingestroomd. Deze informatie is belangrijk om het beleid en de afspraken binnen de keten te kunnen bijsturen als dat nodig blijkt. Zo kunnen beleid en praktijk bijdrage aan het uiteindelijk doel: terugdringen van dakloosheid. Teller: Noemer: Aantal dakloze ingestroomde cliënten dat dakloos is geworden door de betreffende aanleiding én waarvan deze aanleiding maximaal een jaar geleden heeft plaatsgevonden Totaal aantal dakloze ingestroomde cliënten waarvan de aanleiding dakloosheid (ongeacht welke aanleiding dat is) maximaal een jaar geleden heeft plaatsgevonden Indicator 2.3: Dakloos door huisuitzetting uit corporatiewoning xx (xx %) Dakloos door huisuitzetting uit niet-corporatiewoning xx (xx %) Dakloos door huis verlaten (zelf weggegaan of weggestuurd) xx (xx %) Dakloos door ontslag uit detentie xx (xx %) Dakloos door ontslag uit zorginstelling xx (xx %) Dakloos door eind marginale/ tijdelijke huisvesting xx (xx %) Dakloos, andere aanleiding xx (xx %) 17

18 Gemeente Utrecht 2.4 Redenen voor huis verlaten Deze indicator geeft van de mensen die dakloos zijn geworden door het huis te verlaten (zelf weggegaan of weggestuurd) wat de reden van het verlaten van het huis was. Deze indicator kan aangrijpingspunten leveren voor bijsturen van het beleid of de afspraken binnen de keten. Teller: Noemer: Het aantal en percentage tijdens dit halfjaar ingestroomde cliënten dat de betreffende reden van huis verlaten heeft aangegeven op het ADF De dakloze ingestroomde cliënten die dakloos zijn geworden door het huis te verlaten (zelf weggegaan of weggestuurd), ongeacht hoe lang geleden deze aanleiding heeft plaatsgevonden Zowel voor de teller als de noemer worden uitgesplitst voor jongeren en volwassenen apart. Indicator 2.4: Jongeren Volwassenen Huis verlaten vanwege conflict met ouder(s)/ verzorger(s) xx (xx %) xx (xx %) Huis verlaten i.v.m. huiselijk geweld xx (xx %) xx (xx %) Huisverlaten i.v.m. relatieproblemen xx (xx %) xx (xx %) Huisverlaten vanwege andere reden xx (xx %) xx (xx %) Huis verlaten, reden niet geregistreerd xx (xx %) xx (xx %) Huis verlaten, totaal xx xx 2.5 Percentage ingestroomde dakloze jongeren dat dakloos is geworden door het verlaten van het huis (zelf weggegaan of weggestuurd) Omdat het verlaten van het huis de meest voorkomende reden voor dakloosheid is onder jongeren, wordt met deze indicator in beeld gebracht hoeveel jongeren door deze aanleiding dakloos raken en kan dat door de tijd heen worden gevolgd. Teller: Noemer: Alle jongeren die als aanleiding voor hun laatste periode van dakloosheid aangeven dat ze dakloos zijn geworden door het huis te verlaten (zelf weggegaan of weggestuurd), ongeacht hoe lang geleden deze aanleiding heeft plaatsgevonden Totaal aantal dakloze ingestroomde jongeren Geen Indicator 2.5: Percentage ingestroomde dakloze jongeren dat dakloos is xx % geworden door het huis te verlaten (zelf weggegaan/ weggestuurd) 18

19 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor in- i stroom dakloos is geworden door huisuitzetting uit corporatiewoning Eén van de doelstellingen van het Plan van Aanpak MO is daling van dakloosheid door huisuitzettingen uit corporatiewoningen. Met deze indicator wordt gevolgd of dit doel wordt bereikt. Deze indicator is identiek aan indicator 1B van de Bestuurlijke Monitor G4. Onder deze indicator tellen alleen de cliënten mee die korter dan één maand voor aanmelding dakloos geworden zijn. Telling: Aantal tijdens dit halfjaar ingestroomde dakloze cliënten dat op het ADF aangeeft dakloos te zijn geworden door huisuitzetting uit een corporatiewoning én waarvan deze aanleiding maximaal één maand geleden heeft plaatsgevonden Deze indicator apart gemeten voor jongeren en volwassenen. Indicator 2.6: Jong. Volw. Dakloos geworden door huisuitzetting uit corporatiewoning xx xx 2.7 Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor in- i stroom dakloos is geworden door ontslag uit detentie d Eén van de doelstellingen van het Plan van Aanpak MO is daling van dakloosheid door ontslag uit detentie. Met deze indicator wordt gevolgd of dit doel wordt bereikt. Deze indicator is identiek aan indicator 2 van de Bestuurlijke Monitor G4, zoals die met ingang van 2010 gemeten dient te worden. Onder deze indicator tellen alleen de cliënten mee die korter dan één maand voor aanmelding dakloos geworden zijn. Telling: Aantal tijdens dit halfjaar ingestroomde dakloze cliënten dat op het ADF aangeeft dakloos te zijn geworden door ontslag uit detentie én waarvan deze aanleiding maximaal één maand geleden heeft plaatsgevonden Deze indicator wordt apart gemeten voor jongeren en volwassenen. Indicator 2.7: Jong. Volw. Dakloos geworden door ontslag uit detentie xx xx 19

20 Gemeente Utrecht 2.8 Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor in- i stroom dakloos is geworden door ontslag uit zorginstelling ling Eén van de doelstellingen van het Plan van Aanpak MO is daling van dakloosheid door ontslag uit een zorginstelling. Met deze indicator wordt gevolgd of dit doel wordt bereikt. Deze indicator is identiek aan indicator 3 van de Bestuurlijke Monitor G4, zoals die met ingang van 2010 gemeten dient te worden. Onder deze indicator tellen alleen de cliënten mee die korter dan één maand voor aanmelding dakloos geworden zijn. Telling: Aantal tijdens dit halfjaar ingestroomde dakloze cliënten dat op het ADF aangeeft dakloos te zijn geworden door ontslag uit een zorginstelling én waarvan deze aanleiding maximaal één maand geleden heeft plaatsgevonden Deze indicator wordt apart gemeten voor jongeren en volwassenen. Indicator 2.8: Jong. Volw. Dakloos geworden door ontslag uit zorginstelling xx xx 2.9 Percentage ingestroomde dakloze d vrouwen Dakloze vrouwen zijn kwetsbaarder dan dakloze mannen. Het doel van deze indicator is het in beeld brengen en volgen van het aantal dakloze vrouwen dat wordt aangemeld. Teller: Noemer: Aantal dakloze ingestroomde vrouwen Totaal aantal dakloze ingestroomde cliënten Deze indicator wordt apart gemeten voor jongeren en volwassenen. Indicator 2.9: Jong. Volw. Percentage dakloze ingestroomde vrouwen xx % xx % 2.10 Aantal ingestroomde dakloze cliënten/ gezinnen met kinderen In Utrecht is het doel dat er geen kinderen dakloos zijn. Het doel van deze indicator is het volgen of er kinderen dakloos zijn en zo ja in welke mate. Omdat dit niet direct in KRIS wordt geregistreerd, is deze indicator geoperationaliseerd als: het aantal ingestroomde dakloze cliënten dat bij aanmelding op het ADF aangeeft dat de leefsituatie op dat moment met kinderen is. Als er sprake is van een partner die ook wordt aangemeld, wordt dit stel met kinderen één keer geteld, als gezin. 20

21 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 Telling: Aantal dakloze cliënten/ gezinnen dat bij aanmelding op het ADF aangeeft dat de leefsituatie op dat moment is met kinderen. Deze indicator wordt apart gemeten voor jongeren en volwassenen. Indicator 2.10: Jong. Volw. Aantal dakloze ingestroomde cliënten/ gezinnen met kinderen xx xx 21

22 Gemeente Utrecht 3 Uitgestroomde cliënten De indicatoren in dit hoofdstuk beschrijven de cliënten die tijdens de meetperiode van de rapportage zijn uitgestroomd. In dit hoofdstuk worden de resultaten niet voor twee momenten apart bepaald, maar wordt steeds één aantal over de gehele meetperiode bepaald. De indicatoren die in dit hoofdstuk worden beschreven zijn de volgende: 3.1 Uitstroom uit traject 3.2 Duur trajecten 3.3 Vervolgzorg na uitstroom 3.1 Uitstroom uit traject Uiteindelijk is het doel dat mensen weer zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren en weer zonder traject en trajectmanager kunnen. Met deze indicatoren wordt in beeld gebracht en gevolgd voor hoeveel cliënten tijdens het betreffende halfjaar het traject kon worden afgesloten en hoe lang het traject gelopen heeft. Nog nodig: De criteria voor afsluiten van een traject en voor positieve/ niet-positieve uitstroom moeten eerst worden vastgesteld en geïmplementeerd. Eventueel moeten hiervoor passende velden in KRIS worden opgenomen. Zonder heldere criteria leveren deze indicatoren onbruikbare informatie. Daarnaast moet nog bepaald worden of deze indicatoren apart voor jongeren en volwassenen gemeten gaan worden of dat een totaalcijfer voldoende is. 3.1A Aantal en percentage cliënten waarvoor het traject wordt beëindigd vóórdat een trajectplan is opgesteld Teller: Noemer: Aantal cliënten waarvoor het traject wordt beëindigd vóórdat een trajectplan is opgesteld Totaal aantal cliënten zonder trajectplan aan het eind van het betreffende halfjaar Nader te bepalen Indicator 3.1A: Traject beëindigd voordat trajectplan is opgesteld xx (xx %) 3.1B Aantal en percentage cliënten dat succesvol uitstroomt Teller: Noemer: Aantal cliënten waarvoor het traject is beëindigd omdat het succcesvol kon worden afgesloten Totaal aantal cliënten met trajectplan aan het eind van het betreffende halfjaar 22

23 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 Nader te bepalen. Indicator 3.1B: Traject beëindigd en succesvol afgesloten xx (xx %) 3.1C Aantal en percentage cliënten dat uitstroomt om een andere reden dan succesvol Teller: Noemer: Aantal cliënten waarvoor het traject is beëindigd vanwege andere redenen dan succesvol afgerond Totaal aantal cliënten met trajectplan aan het eind van het betreffende halfjaar Nader te bepalen Indicator 3.1C: Traject beëindigd en om andere reden dan succesvol afgesloten xx (xx %) 3.2 Duur trajecten Het doel van deze indicatoren is het in beeld brengen en volgen van de duur van trajecten. Definities: Het traject begint bij het moment van instroom (d.i. het moment van invullen van het tabblad Melden, zie ook inleiding) en eindigt op het moment dat Veldregie het voorstel voor afsluiting goedkeurt. Telling: Gemiddelde, minimale en maximale duur van de afgesloten trajecten Uitsplitsen naar trajecten die zijn afgesloten voordat een trajectplan is opgesteld, trajecten die succesvol zijn afgesloten en trajecten die om een andere reden dan succesvol zijn afgesloten. 23

24 Gemeente Utrecht Indicator 3.2: Gem. Min. Max. Trajecten die zijn afgesloten vóór trajectplan xx dagen xx xx dagen Succesvolle trajecten xx dagen xx xx dagen Anders dan succesvolle trajecten xx dagen xx xx dagen Nog nodig: De criteria voor afsluiten van een traject en voor positieve/ niet-positieve uitstroom moeten eerst worden vastgesteld en geïmplementeerd. Eventueel moeten hiervoor passende velden in KRIS worden opgenomen. Zonder heldere criteria leveren deze indicatoren onbruikbare informatie. Daarnaast moet nog bepaald worden of deze indicatoren apart voor jongeren en volwassenen gemeten gaan worden of dat een totaalcijfer voldoende informatief is. Hoe lang een traject redelijkerwijs mag duren en daadwerkelijk duurt, heeft veel te maken met de reden van afsluiten. Eventueel zullen de afgesloten trajecten op basis van de reden van afsluiting nog in extra of andere categorieën worden onderverdeeld als dat informatiever blijkt te zijn. Daarnaast moet ter referentie nog worden nagedacht over wat een redelijke duur is voor verschillende arrangementen van zorg. 3.3 Vervolgzorg na uitstroom Van de uitgestroomde cliënten heeft een deel nog vervolgzorg nodig. Deze indicator brengt in beeld voor hoeveel mensen vervolgzorg is/ wordt georganiseerd. Teller: Noemer: Nader te bepalen Nader te bepalen Nader te bepalen Nader te bepalen Nog nodig: De criteria voor afsluiten van een traject en voor positieve/ niet-positieve uitstroom moeten eerst worden vastgesteld en geïmplementeerd. Eventueel moeten hiervoor passende velden in KRIS worden opgenomen. Zonder heldere criteria leveren deze indicatoren onbruikbare informatie. Deze indicator moet in zijn geheel nog verder worden uitgewerkt. 24

25 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 4 Indicatoren per trede op de OGGZladder van uitval en herstel Dit hoofdstuk zal in de toekomst de indicatoren beschrijven zoals die voor verschillende subgroepen bepaald gaan worden. De subgroepen worden gevormd op basis van de OGGZ-ladder van uitval en herstel (zie ook de inleiding). Per trede van de ladder zal in de halfjaarrapportages een eigen hoofdstuk worden aangemaakt. Elk hoofdstuk bevat steeds de in dit hoofdstuk genoemde indicatoren. Omdat deze indicatoren echter nog verder moeten worden uitgewerkt, worden ze in deze eerste versie nog niet nader beschreven. Wel wordt in dit hoofdstuk weergegeven wat nodig is om de indeling naar de treden van de OGGZ-ladder van uitval en herstel mogelijk te maken. De indicatoren die in latere versies van dit document in dit hoofdstuk genoemd zullen worden zijn de volgende: X.1 Aantal cliënten per type voorziening X.2 Aantal cliënten naar geslacht X.3 Aantal en percentage gezinnen X.4 (Combinaties van) problematiek X.5 Aangevraagde zorg X.6 Toegewezen zorg X.7 Ontvangen zorg en doelstellingen op de verschillende leefgebieden In de halfjaarrapporten wordt de X vervangen door het betreffende hoofdstuknummer. De hoofdstukindeling zal als volgt zijn, conform de VMU 2010 (Bergen, 2010): - hfd. 4: Kwetsbaar in de gemeenschap: dreigende uitvallers - hfd. 5: Crisissituaties - hfd. 6: Kwetsbaar op straat - hfd. 7: Kwetsbaar in instituties - hfd. 8: Kwetsbaar inde gemeenschap: herstel Indeling naar de treden van de OGGZ-ladder van uitval en herstel Het doel van de indicatoren per trede van de ladder is het in beeld brengen en volgen van de subgroepen naar omvang, leeftijdverdeling, geslacht, problematiek en aangevraagde, toegewezen en ontvangen zorg (per leefgebied). Criteria: Cliënten worden ingedeeld naar trede van de ladder op basis van het type plek waar de cliënt daadwerkelijk wordt geplaatst of op basis van de meest recente huidige situatie huisvesting (is een veld in KRIS van het trajectplan) aan het einde van het betreffende halfjaar. Nog nodig: Het veld voor de plaatsing bij type voorziening en het veld voor de huidige situatie huisvesting op het trajectplan moet zodanig worden aangepast dat alle antwoordcategorieën op een bepaalde trede ingedeeld kunnen worden én dat beide velden dezelfde (of voldoende vergelijkbare) antwoordcategorieën hebben. Het eerstvol- 25

26 Gemeente Utrecht gende halfjaar waarin gedurende het hele halfjaar op het nieuwe veld is geregistreerd, kan de indeling naar de treden voor het eerst betrouwbaar worden gedaan. Beide velden moeten voor voldoende cliënten worden ingevuld zodat een betrouwbaar beeld van de omvang en kenmerken van de subgroepen kan worden gegeven. Alleen als we voldoende cliënten kunnen indelen worden de indicatoren per trede voldoende betrouwbaar en representatief. 26

27 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 Overzicht indicatoren en status Nr Naam indicator Status Kan voor het eerst gemeten worden in 1.0 Omvang totale cliëntengroep Vastgesteld 1 e halfjaar Percentage cliënten met trajectmanager Vastgesteld 1 e halfjaar Percentage cliënten met trajectplan Vastgesteld 1 e halfjaar Aantal daklozen met intake en individueel trajectplan, cumulatief sinds 2006 Vastgesteld 1 e halfjaar Aantal daklozen met stabiele mix, cumulatief sinds 2006 Vastgesteld 1 e halfjaar 2010 Aantal cliënten in de LDO dat binnen x dagen een trajectmanager heeft 1.5 gekregen Nog uitwerken N.t.b. 2.1 Aantal en percentage daklozen dat is ingestroomd Vastgesteld 1 e halfjaar Duur dakloosheid voorafgaand aan instroom Vastgesteld 1 e halfjaar Aanleiding dakloosheid van de ingestroomde cliënten die in het afgelopen jaar dakloos geworden zijn Vastgesteld 1 e halfjaar Redenen voor huis verlaten Vastgesteld 1 e halfjaar Percentage ingestroomde dakloze jongeren dat dakloos is geworden door het verlaten van het huis (zelf weggegaan of weggestuurd) Vastgesteld 1 e halfjaar Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor instroom dakloos is geworden door huisuitzetting uit corporatiewoning Vastgesteld 1 e halfjaar Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor instroom dakloos is geworden door ontslag uit detentie Vastgesteld 1 e halfjaar Aantal ingestroomde dakloze cliënten dat in de periode van 1 maand voor instroom dakloos is geworden door ontslag uit zorginstelling Vastgesteld 1 e halfjaar Percentage ingestroomde dakloze vrouwen Vastgesteld 1 e halfjaar Aantal ingestroomde dakloze cliënten/ gezinnen met kinderen Vastgesteld 1 e halfjaar Uitstroom uit traject Nog uitwerken N.t.b. 3.2 Duur trajecten Nog uitwerken N.t.b. 3.3 Vervolgzorg na uitstroom Nog uitwerken N.t.b. X.1 Aantal cliënten per type voorziening Nog uitwerken N.t.b. X.2 Aantal cliënten naar geslacht Nog uitwerken N.t.b. X.3 Aantal en percentage gezinnen Nog uitwerken N.t.b. X.4 (Combinaties van) problematiek Nog uitwerken N.t.b. X.5 Aangevraagde zorg Nog uitwerken N.t.b. X.6 Toegewezen zorg Nog uitwerken N.t.b. X.7 Ontvangen zorg en doelstellingen op de verschillende leefgebieden Nog uitwerken N.t.b. 27

28 Gemeente Utrecht 28

29 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 Literatuur Bergen, A. van, Smit, R., Reinking, D., Muis, L., Leer, M. van der, Koolen, M., Oepkes, N., Vleems, R., Meer, E., van der, Doeveren, Y van (2010). Zorg voor sociaal kwetsbaren. Volksgezondheidsmonitor Utrecht Utrecht: GG&GD Utrecht. Engbersen, R., J. Eggermont, R. Gabriëls, A. Sprinkhuisen (red.) (1997). Nederland aan de monitor: het systematisch volgen van maatschappelijke ontwikkelingen. Utrecht: NIZW. Gezondheidsraad (2003). Gezondheid en milieu: mogelijkheden van monitoring. Den Haag: Gezondheidsraad, publicatienummer 2003/13. Hulsbosch, L., S. Nicholas, J. Wolf (2006). Omvang van de daklozenpopulatie in de stad Utrecht. Resultaten van een omvangschatting in het voorjaar van Amsterdam: Uitgeverij SWP. Maas, M. en M. Planije (2010). Monitor Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang. Rapportage 2009: Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Utrecht: Trimbos Instituut. Rijk en vier grote steden (2006). Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang. Den Haag: SDU Uitgevers. 29

30 Gemeente Utrecht 30

31 OGGZ Veldmonitor Utrecht Basisdocument v.1 31

32 Gemeente Utrecht GG&GD Utrecht Uitgave Gemeente Utrecht GG&GD, Unit Epidemiologie en Informatie Februari 2011 Adresgegevens Bezoekadres Jaarbeursplein 17, Utrecht Postadres Postbus 2423, 3500 GK Utrecht Telefoon (030) Fax (030) website 32