Gevolgen van spasticiteit. Fysiotherapie bij mensen met een verstandelijke beperking en spasticiteit: een inventarisatie. Spasticiteit.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Gevolgen van spasticiteit. Fysiotherapie bij mensen met een verstandelijke beperking en spasticiteit: een inventarisatie. Spasticiteit."

Hanne Eva Pieters
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Fysiotherapie bij mensen met een verstandelijke beperking en spasticiteit: een inventarisatie Erik Gielen 2011 Gevolgen van spasticiteit Belemmering motorische activiteiten Verminderde conditie Pijn Verminderd gevoel van eigenwaarde Beïnvloed stemming en motivatie Verhoogde kans op isolement Thimpson et al Spasticiteit Een motorische ontregeling, gekarakteriseerd door een snelheidsafhankelijke toename van spierspanning met verhoogde peesreflexen ten gevolge van overprikkelbaarheid van de rekreflex als onderdeel van het upper motor neuron syndroom Lance 1980 Incidentie Ongeveer mensen met een verstandelijke handicap. Schrojenstein 2002 Hoeveel % spastisch in onbekend. Hoeveel fysiotherapeuten werkzaam in deze sector is onbekend.heerkens 2002 Over de werkwijze van de fysiotherapeuten in deze sector is weinig bekend. Heerkens 2002 Methode Negen afdelingen voor fysiotherapie zijn benaderd met de vraag een enquête in te vullen. Afspraak gemaakt voor een gestructureerd interview. Grote spreiding door het land. Grote spreiding in doelgroep en vorm (kdc, dvo, intramurale instelling). Methode Onderzoek richt zich op de volgende 10 onderwerpen: 1. Doelgroep 2. Spasticiteit 3. Formatie 4. Diagnose 5. Visie 1

2005 Spasticiteit Een motorische ontregeling, gekarakteriseerd door een snelheidsafhankelijke toename van spierspanning met verhoogde peesreflexen ten gevolge van overprikkelbaarheid van de rekreflex

2 Methode 6. Indicatie 7. Behandeldoelen 8. Behandelvormen 9. Evaluatie en verslaglegging 10. Meetinstrumenten en afronding Resultaat doelgroep Dit onderzoek betrof instellingen met in totaal 3881 cliënten cliënten, 63,4 % (min.21,2%- max.88,9%), was daadwerkelijk onder behandeling van een fysiotherapeut. Verhouding behandelen- begeleiden en overhead is 60%-20%-20%. Resultaat Spasticiteit Percentage cliënten met spasticiteit 35,4% (min. 6,5%-max 80%) Resultaat Formatie Aantal minuten dat fysiotherapeuten gemiddeld per cliënt per maand konden besteden 20,7 (min. 8,0 minuten, max. 58,4 minuten) Aantal minuten dat ergotherapeuten gemiddeld per cliënt per maand konden besteden 6,6 minuten per cliënt (min.0, max 30,9) Aantal minuten fysio/ergotherapie dat maandelijks gemiddeld werd besteed aan de cliënten van de verschillende instellingen is 27,2 (min.8,0, max.89,3). Resultaat Formatie Er werd geen structureel gebruik gemaakt van externe fysiotherapeuten. Drie van de negen ondervraagden gaf aan onvoldoende bezetting te hebben. Nergens was sprake van een wachtlijst. Resultaten Diagnose Bij vier van de negen instellingen (samen 1168 cliënten) stelde de specialist de diagnose. Bij één instelling (1150 cliënten) was de huisarts degene die in de meeste gevallen de diagnose stelde. Bij vier instellingen (samen 1563 cliënten) stelde de AVG de diagnose meestal. 2

88,9%), was daadwerkelijk onder behandeling van een fysiotherapeut. Verhouding behandelen- begeleiden en overhead is 60%-20%-20%.

3 Resultaten Diagnose Vier instellingen (1317 cliënten) gaven aan dat tonusproblemen vaak de bepalende factor waren voor het stellen van de diagnose. Drie instellingen (1897 cliënten) stelden de diagnose spasticiteit op grond van onderzoek. Bij twee instellingen (667 cliënten) was de bepalende factor onbekend. Resultaten Diagnose Zeven van de negen teams waren het lang niet altijd eens met de diagnose spasticiteit als de snelheidsafhankelijke component hierin bepalend is. Resultaat Visie op spasticiteit Zeven van de negen organisaties had een visie op het behandelen van cliënten met spasticiteit, waarbij begeleiden niet behandelen het meest genoemd werd. Resultaten Indicatie en behandeldoelen Zes van de negen teams gaan behandelen bij verminderde a.d.l. Eén instelling ging behandelen bij pijn. Eén instelling ging behandelen bij problemen in de verzorging. Eén instelling ging behandelen bij toename van contracturen. Resultaten Behandelvormen Actieve bewegingstherapie Passieve bewegingstherapie Vojta Petö NDT Combinatie van oefenvormen Resultaten Behandelvormen Functioneel bewegen Hippotherapie Fysische therapie i.e.z. Anders: 3

Resultaten Diagnose Zeven van de negen teams waren het lang niet altijd eens met de diagnose spasticiteit als de snelheidsafhankelijke component hierin bepalend is.

4 Resultaten behandelvormen Vier van de negen instellingen heeft functioneel bewegen als de meest voorkomende behandelvorm. Drie instellingen oefenen het meest met NDT. Eén instelling heeft voorkeur voor passieve oefentherapie en één voor actieve oefentherapie. Resultaten behandelvormen Petö en Vojta werden niet genoemd, maar zouden in combinatie therapieën gebruikt kunnen worden. Hippotherapie kwam marginaal voor. Resultaten behandeldoelen De meest voorkomende frequentie was twee behandelingen per week (zes van de negen instellingen), daarna één behandeling per week. De meest voorkomende behandelperiode was één tot vijf jaar. Resultaten Evaluatie en verslaglegging De behandelresultaten werden bij vijf van de negen instellingen multidisciplinair geëvalueerd. In één instelling werden zowel met de cliënt en/of zijn wettelijk vertegenwoordiger als met de verwijzer de resultaten besproken Resultaten Evaluatie en verslaglegging In twee instellingen werd alleen met de verwijzer geëvalueerd. Eén fysiotherapieteam evalueerde naar eigen inzicht. Resultaten Evaluatie en verslaglegging In drie instellingen werd verslag gedaan in een elektronisch dossier. In zes instellingen gebruikte men een papierdossier. 4

Resultaten behandelvormen Petö en Vojta werden niet genoemd, maar zouden in combinatie therapieën gebruikt kunnen worden. Hippotherapie kwam marginaal voor.

5 Resultaten Meetinstrumenten geen (2) Tardieu schaal (2) Ashworth schaal (4) Amiel Tison (2) orthese (1) goniometer (7) video (1) 1) Grote verschillen in behandelpercentages (21,2% versus 88,9%) 2) Groot verschil in formatie (60 min. versus 8 min.) 3) Groot verschil in % spastische populatie (6,5% versus 80%) 4) Zeven van de negen fysiotherapeuten geeft aan het niet eens te zijn met de diagnose spasticiteit als snelheidsafhankelijke tonus specifiek wordt geacht voor spasticiteit. 5) Spastische cliënten worden wel gevolgd, maar niet (veel) behandeld. 6) De meest voorkomende reden om tot behandeling over te gaan, is een achteruitgang in de functionele motoriek. 7) Structureel overleg is heel gangbaar binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. 8) Passieve bewegingstherapie wordt niet gebruikt om functionele motoriek te verbeteren of achteruitgang tegen te gaan. 9) Ashworth achtige schalen worden in vier van de negen instellingen onterecht gebruikt. Discussie 1) Slechts negen instellingen betrokken. 2) Verslag van de meest voorkomende reden om iets (niet) te doen. Geen tweede en derde keus. 3) Gegevens worden niet overal gestructureerd bijgehouden. 4) Vraagstelling is niet altijd duidelijk. 5

) 3) Groot verschil in % spastische populatie (6,5% versus 80%) 4) Zeven van de negen fysiotherapeuten geeft aan het niet eens te zijn met de diagnose spasticiteit als snelheidsafhankelijke tonus

6 Vragen? 6

Vergelijkbare documenten

Tonusonderzoek bij kinderen

Tonusonderzoek bij kinderen Spasticity is more difficult to characterize than to recognize, and still more difficult to quantify. Opgedragen aan mijn kleinzoon Sebastian. Tonusonderzoek bij kinderen R.