Laat het virus niet winnen!

Transcriptie

1 Laat het virus niet winnen! 1 Beste mensen, wat goed om jullie hier te zien! Ik ben nog net niet hierheen gerend vanaf de Ruijterkade aan het IJ. Maar ik had wel haast! Achter mij zien jullie hoe ik met burgemeester van der Laan zo n 5 meter de lucht in ging om het eerste aidsmonument van Europa te openen. Een telraam dat symbolisch aftelt naar Het jaar waarin er een einde aan aids kan komen. En dan moet ik meteen vertellen wat we bedoelen met het einde van aids: er gaat niemand meer dood aan aids, er komen geen nieuwe hiv infecties bij en iedereen die leeft met hiv heeft goede zorg en behandeling. Als we aids echt in 2030 de wereld willen krijgen, zullen we NU alles op alles moeten zetten. Dat kan niemand alleen, we all need to speed up! Ik ben blij met dit monument. Het is een blikvanger, een eerbetoon aan alle dierbaren die we aan aids zijn verloren. Het is er voor alle mensen die zich al jaren inzetten voor de strijd tegen hiv en aids, buddy s, medische professionals, wetenschappers Bovendien is het voor mij en ik hoop straks voor iedereen, een baken in de stad dat me scherp houdt. En dat is nodig. Meer dan ooit. Want de nieuwste feiten en cijfers laten zien, dat de aidsepidemie wereldwijd opnieuw gevaarlijk in opmars is.

2 2 het afgelopen jaar met 10% gedaald en dat is heel mooi. Maar het is toch Ook in Nederland moet de vaart erin. Het aantal nieuwe hiv-infecties is eigenlijk te gek dat er in Nederland überhaupt elk jaar nog nieuwe infecties bijkomen. We weten dat de aanpak van meer testen, sneller behandelen en het virus onderdrukken werkt. We zijn op de goede weg en en moeten NU doorpakken om het aantal nieuwe hiv-infecties echt naar o brengen. Ik vind het onacceptabel dat er elk jaar nog steeds ruim 900 nieuwe hiv-infecties bijkomen. Geen nieuwe hiv infecties is geen ijdele hoop. Het is mogelijk. Als we alle beschikbare preventiemiddelen inzetten, bij de juiste groepen mensen én op de juiste plekken. Te beginnen met het toevoegen van PrEP aan het preventiepakket, naast blijvende condoompromotie! We weten dat vergoeden van de hiv-preventiepil het aantal nieuwe infecties drastisch kan verlagen én we weten dat PrEP bewezen kosteneffectief is. De richtlijnen zijn klaar. Het wachten is nu op minister Schippers. Dit congres bestaat al 20 jaar. Samen hebben we een schat aan kennis en ervaring over soa s, hiv en seks in huis. Daar kunnen we met elkaar trots op zijn en daarin heeft ieder van u een eigen specifieke rol en expertise. Ook internationaal wordt onze Dutch approach: het bespreekbaar durven maken van moeilijke en gevoelige onderwerpen en het werken met de

3 mensen om wie het gaat, met respect voor hun rechten, steeds meer omarmd. 3 Waarom leg ik die link zo nadrukkelijk? Als het ons hier lukt om soa s en hiv nog beter onder controle te krijgen, is dat ook van grote betekenis voor de internationale aidsbestrijding. En zoals gezegd: dat is hard nodig. Het aantal nieuwe hiv-infecties daalt wereldwijd voor het eerst in jaren niet verder, maar stagneert. In sommige landen neemt het aantal infecties zelfs flink toe. Die landen liggen voornamelijk in Oost Europa en Centraal Azie. Zo was ik twee weken geleden in Oekraïne en Kyrgyzstan, landen waar het aantal nieuwe hiv infecties op dit moment schrikbarend toeneemt. En dat heeft alles te maken met stigma, discriminatie en criminalisatie. Ik ontmoette in Bishkek in Kyrgyzstan organisaties van jonge gays. Stuk voor stuk leiden zij een geheim leven. Hun ouders en de samenleving verwachten dat zij voor hun 25 ste getrouwd zijn en liefst al kinderen hebben. Zij kunnen zichzelf niet zijn en toch komen ze op voor hun rechten en voor die van anderen. Deze foto symboliseert voor mij heel mooi de situatie waarin zij verkeren. Steun aan elkaar in een wereld die hen niet ten volle kan of wil zien. Dat is iets wat me iedere keer raakt, de spirit en het doorzettingsvermogen van bijzondere mensen die ik overal ter wereld ontmoet. Zelfs als hun situatie behoorlijk penibel is.

4 In Oekraïne ontmoette ik Alexander. 18 jaar en al ex druggebruiker. 4 Dankzij partnerorganisatie Blago heeft hij zijn leven weer op de rit en vertelt nu trots dat hij master of sports is. In Oekraine is het aantal nieuwe hiv-infecties in de laatste 5 jaar verdubbeld. Begin dit jaar waren er in Rusland al 1 miljoen mensen met hiv. In beide landen is inmiddels de voornaamste manier van overdracht door heteroseksueel contact. Omdat ze gecriminaliseerd en gediscrimineerd worden ontberen mensen toegang tot goede testmogelijkheden en tot behandeling. Deze opmars in een deel van de wereld dat helemaal niet zo ver van de onze is, baart mij grote zorgen. Zeg maar gerust dat ik er wakker van lig. Van nature ben ik een optimistisch mens. Ik kijk altijd naar wat wél mogelijk is wat we daarmee kunnen bereiken. Toch bekroop mij deze zomer direct na de internationale aids conferentie in Durban een fysiek, onrustig gevoel. We kunnen er niet meer om heen: wereldwijd wordt er steeds minder geld besteed aan de internationale aidsbestrijding. Donorlanden, met de Verenigde Staten als één van de grootste, draaien de kraan dicht. En met de komst van Donald Trump als president, komt de omvangrijke Amerikaanse bijdrage helemaal op losse schroeven te staan. Minder geld uitgeven aan de aidsbestrijding maakt deel uit van een brede verschuiving naar conservatisme. Dat vind ik verontrustend.

5 Intolerante regeringsleiders zijn er tenslotte al genoeg. Met machtige bondgenoten als seksisme, armoede en racisme krijgt aids opnieuw te 5 veel ruimte om toe te slaan. Vooral jonge vrouwen worden hard geraakt door de epidemie. Ook andere kwetsbaren zoals homomannen, sekswerkers en druggebruikers worden in steeds meer landen uitgesloten van de nodige preventie en zorg. Wat doen we als de werkelijkheid om ons heen drastisch verandert? Mijn idee: full speed verder gaan met ons werk. In een wereld waar uitsluiting aan de orde van de dag is, moeten wij juist doorzetten.. en zichtbaar zijn. Want vandaag, zoals we hier nu bij elkaar zijn, staan we op een cruciaal moment in de bestrijding van hiv en aids. Of we grijpen nú in en we krijgen aids de wereld uit, of de epidemie wint met een explosie van nieuwe infecties en miljoenen onnodige doden. Aids de wereld uit in Wereldwijd leggen we de lat hoog. Die lat kan, als je het mij vraagt, minstens zo hoog of zelfs hoger liggen voor de soabestrijding in ons land. De basis daarvoor, het nationaal plan soa, hiv en seksuele gezondheid, ligt al op de tekentafel. Samen met GGD en,

6 6 verpleegkundigen, onderzoekers en andere professionals uit ons werkveld, u dus, bekijken we wat er nodig is om soa s in Nederland nog beter onder controle te krijgen. Mijn collega Jan vertelde u net al uitgebreid over de uitdagingen in de soa-bestrijding: knelpunten zoals de stijgende soa cijfers, de dreiging van de multiresistente gonococ en de verminderende toegang tot soa-zorg waar we ons erg druk over maken. Als de publieke omroep NOS woorden als Soa-sjoemelaars gaat verzinnen, weten we dat het onderwerp volop de aandacht heeft in de samenleving. Misschien niet direct een formulering die wij zouden kiezen, maar het debat hierover geeft ons wel de ruimte om van ons te laten horen. Want er zijn minder soa-consulten, er zijn meer drempels zoals het eigen risico bij de huisarts en dat is slecht voor de soa-bestrijding. Tegelijkertijd zijn er vele nieuwe kansen: verbeterde en snellere testen; vaccinaties die HPV en HBV voorkomen; een nieuwe behandeling die hepatitis C elimineert en waardoor niet alleen hiv, maar ook hepatitis C de wereld uit kan. We gaan het vanmiddag bovendien uitgebreid hebben over de mogelijkheden van e-health met allerlei interventies die in deze tijd passen zoals de soa advieschat en partnerwaarschuwing.nl. Tot slot, gezonde, veilige en plezierige seks. Elke tijd vraagt een andere aanpak. Mijn jongste zoon van 19 maak je niet blij met een folder over

7 soa s. Hij kijkt op Sense.info of stelt zijn anonieme vragen per chat, tenminste dat hoop ik. Met Lang Leve de Liefde hebben we, samen met 7 Rutgers, een actueel en wetenschappelijk onderbouwd lespakket voor het voortgezet onderwijs en het MBO. We blijven rammelen aan de poort van het Ministerie van Onderwijs om te zorgen dat scholen het hele jaar door aandacht in de klas hebben voor liefde, relaties, seksualiteit én seksuele diversiteit. Ik eindig met een gewetensvraag. Zijn wij de generatie die een einde maakt aan één van de grootste epidemieën aller tijden, of geven we hiv en aids door aan onze kinderen? Ik weet welk antwoord ik aan Alexander uit Oekraïne wil geven. Het is aan ons allemaal om een einde te maken aan aids, het is aan ons allemaal om soa s nog beter onder controle te krijgen, het is aan ons allemaal om bij te dragen aan gezonde, veilige en plezierige seks. Dus mensen: Let s speed up! Laten we vandaag al onze kennis delen en samen inspiratie op doen. Ik wens jullie een prachtige dag!