Interventies seksualiteit en weerbaarheid (online/offline) voor kwetsbare kinderen en jongeren Sanna Maris & Marianne Jonker

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Interventies seksualiteit en weerbaarheid (online/offline) voor kwetsbare kinderen en jongeren Sanna Maris & Marianne Jonker"

Transcriptie

1 Interventies seksualiteit en weerbaarheid (online/offline) voor kwetsbare kinderen en jongeren Sanna Maris & Marianne Jonker Info:

2 Een proeverij van interventies!

3 Programma 14:45 Even kennismaken 15:00 Warming-up: woorden over seks 15:10 Korte kennisoverdracht 15:35 Proeverij van interventies 16:20 Afsluiten workshop: stelling 16:30 Terug in grote zaal

4 Even kennismaken! Wie je bent en wat je doet Wat je komt halen in de workshop

5 1. Woorden over seks!

6 2. Seksualiteit van kwetsbare kinderen en jongeren

7 Seksualiteit: een definitie Seksualiteit is het geheel van: gevoelens, gedachten, fantasieën seksuele gedragingen en ervaringen Waarin kinderen en jongeren betekenis geven aan: seksualiteit hun genderidentiteit ontwikkelen seksuele oriëntatie/ voorkeuren ontdekken (intieme) relaties aangaan nieuwe ervaringen opdoen en experimenteren

8 Seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren met een beperking of psychische stoornis Lichamelijke ontwikkeling: verloopt over het algemeen vrijwel gelijk Psychoseksuele ontwikkeling Seksuele interesses en gevoelens (verliefd, verlangen naar verkering, gaan relaties aan,..) vrijwel gelijk Seksuele oriëntatie (soms anders) Seksuele ervaring (masturbatie, seksuele partners, seksueel gedrag)

9 Wat zijn belemmeringen? lastiger informatie over seksualiteit vergaren waardoor minder informatie, onjuiste of ongenuanceerde informatie minder autonomie en privacy waardoor minder mogelijkheid om te experimenteren een kleiner sociaal netwerk waardoor minder mogelijkheden tot vriendschap, relaties, sociale ontwikkeling verschillende communicatieproblemen kwetsbaar voor seksueel misbruik/risico s

10 3. Voorbeelden interventies seksualiteit en weerbaarheid

11 Wat zijn nationale richtlijnen? WHO richtlijn seksuele vorming Leerlijn seksuele vorming (v)so JGZ richtlijn seksuele ontwikkeling 0 19 jaar GGZ richtlijn seksueel functioneren / richtlijn parafiele stoornissen In ontwikkeling: richtlijn voor jeugdhulp en jeugdbescherming richtlijn voor V&VN

12 Voorbeelden (niet uitputtend!) Seksuele vorming; opvoedondersteuning Basisonderwijs: Week van de Lentekriebels / bijv. Kriebels in je buik Voortgezet onderwijs: Week van de Liefde / bijv. Lang Leve de Liefde MBO: aandacht groeit (ongewenste zwangerschap, #MeToo) Opvoedondersteuning: via JGZ richtlijn seksuele ontwikkeling/cjg s, wijkteams: bijv. Opgroeien met Liefde Publieksinformatiekanalen Sense.info Seksualiteit.nl Soaaids.nl Opvoeden.nl/uwkindenseks.nl Voor professionals Seksuelevorming.nl Seksindepraktijk.nl Langlevedeliefde.nl Monitorlerensignaleren.nl

13 Voorbeelden (vervolg) Preventie seksueel geweld Girls Talk & Make a Move met plusvarianten voor LVB (on/offline risico s) Romeo & Julia (Spirit) Act4Respect (normcampagne, deskundigheidsbevordering professionals, verbetering interventies, kennisdeling) Weerbaarheidsprogramma s (bijv. Rots en Water, Marietje Kessels) Vlaggensysteem (Sensoa/Movisie) Ken je grens! Online Lovebuzz, Can you fix it,, Jij & de media (LLL) Halt-interventie sexting: Respect online

14 Voorbeelden (vervolg) Preventie ongewenste zwangerschap (e.a.) Girls Talk (+) Girls Talk special: Anticonceptie en kinderwens (e-learning) Anticonceptievoorjou.nl AC op maat training (bijv. digitale leerweek) Nu Niet Zwanger (kwetsbare meisjes en vrouwen) Gender en seksuele diversiteit Programma s gericht op sociale en zelfacceptatie LHBTI (bijv. OCW allianties) Programma s gericht op het doorbreken van stereotiepe man/vrouw rollen (bijv. LEFgozers)

15 Veelgebruikt materiaal in het VSO Veelgebruikt materiaal vso: zml Kriebels in je Buik SO Praten over seks Veelgebruikt materiaal VSO: ass Ik puber RINO Congres Kinderen, jongeren en seks 11 juni 2018

16 Hoe weet je wat werkt? ook NJI databank, databank sociale interventies Movisie, databank Vilans. ook bij Soa Aids Nederland, Movisie, Sensoa.

17 Kiezen van interventies en materialen Waar let je op? Hoe zorg je dat je interventie/materiaal past bij je doelgroep en doel? En dat de randvoorwaarden geregeld zijn? Kennismaken met materialen/zelf aan de slag

18 Vraag Welke interventies/materialen vind jij bruikbaar voor jouw doelgroep/setting en waarom?

19 Stelling De meeste interventies voor kinderen en jongeren in de reguliere populatie zijn ook geschikt voor kwetsbare kinderen en jongeren

Workshop 7. Seksuele opvoeding en afstemming met ouders

Workshop 7. Seksuele opvoeding en afstemming met ouders Workshop 7. Seksuele opvoeding en afstemming met Sanna Maris (Rutgers) & Tim Micklinghoff (CED-Groep) Welkom! Seksuele opvoeding: verschillende petten Ouderbetrokkenheid: verschillende vormen Ouderbetrokkenheid:

Nadere informatie

Workshop Orion Event 14 maart 2018

Workshop Orion Event 14 maart 2018 Workshop Orion Event 14 maart 2018 Seksuele vorming, samen met ouders Sandra Zaal, gz-psycholoog/seksuoloog i.o. szaal@cordaan.nl Simone Kuiper, coördinerend begeleider skuiper@cordaan.nl Even voorstellen

Nadere informatie

Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen. Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland)

Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen. Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland) Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland) Programma 1. Seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren 2. Criteria om normaal

Nadere informatie

Welke rol heeft de school bij een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen?

Welke rol heeft de school bij een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen? Welke rol heeft de school bij een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen? Kiki op den Camp, MSc Junior onderzoeker - unit Seksuele Gezondheid GGD Zuid Limburg Taak van de school Scholen zijn verplicht

Nadere informatie

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen Nationaal Actieplan Soa, hiv en seksuele gezondheid Doelstellingen Pijlers actieplan Seksuele vorming Preventie opsporing en behandeling van soa Preventie opsporing en behandeling van hiv Preventie van

Nadere informatie

Seksuele Vorming en weerbaarheid

Seksuele Vorming en weerbaarheid Seksuele Vorming en weerbaarheid Workshop Orion Event woensdag 13 maart 2019 Van Koetsveldschool- ZML-Amsterdam (van pionier naar excellent) Even voorstellen.. Presentatie: Urmila Munshi Leerkracht Van

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord. Dankwoord. Inleiding Kerndoelen Leeswijzer Opbouw Woordgebruik en begrippen Afkortingen en aanspreekvorm Website

Inhoudsopgave. Voorwoord. Dankwoord. Inleiding Kerndoelen Leeswijzer Opbouw Woordgebruik en begrippen Afkortingen en aanspreekvorm Website Inhoudsopgave Seksuele vorming en diversiteit - Inclusieve burgerschapsvorming op school Mathieu Heemelaar Uitgeverij Coutinho Publicatie: eind april 2019 ISBN 978 90 469 0675 0 Boek + website: 25 Inhoudsopgave

Nadere informatie

2. Bent u ook de contactpersoon voor het vignet Gezonde School? o Ja. 3. Hoeveel leerlingen heeft de locatie waarvoor u het vignet aanvraagt?

2. Bent u ook de contactpersoon voor het vignet Gezonde School? o Ja. 3. Hoeveel leerlingen heeft de locatie waarvoor u het vignet aanvraagt? Vignet Relaties en seksualiteit, vo Vragenlijst Relaties en seksualiteit Handig om bij de hand te hebben: Beleidsdocument Gedragsregels Algemeen 1. Wat is uw functie? Antw: 2. Bent u ook de contactpersoon

Nadere informatie

VEILIG SEKSUEEL OPGROEIEN

VEILIG SEKSUEEL OPGROEIEN "Ik vind het fijn dat ik altijd alles met mijn hulpverlener kan bespreken en alles kan vragen, zonder dat zij daar een oordeel over heeft." (Sophie, 17 jaar) "Dankzij Qpido is mijn zoon sterker geworden

Nadere informatie

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit. Criteria en vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties

Nadere informatie

Webinar: Jongeren met een beperking: ook seksueel beperkt? door Karen De Wilde - Sensoa

Webinar: Jongeren met een beperking: ook seksueel beperkt? door Karen De Wilde - Sensoa Webinar: Jongeren met een beperking: ook seksueel beperkt? door Karen De Wilde - Sensoa Jongeren met een beperking ook seksueel beperkt?» Wat denk je bij dit filmpje? oh help, hoe praat ik hem dat uit

Nadere informatie

Seksuele vorming in (V)SO

Seksuele vorming in (V)SO Welkom Van kwetsbaar naar weerbaar: Seksuele vorming in (V)SO Presentatie door Esther van Efferen Wiersma & Tim Micklinghoff Inhoud Het project Van kwetsbaar naar weerbaar Bijzondere doelgroepen Leerlijn

Nadere informatie

De normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen. Dr. Hanneke de Graaf

De normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen. Dr. Hanneke de Graaf De normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen Dr. Hanneke de Graaf Inhoud Seksueel gedrag van jongeren anno 2012 Trends Risicogroepen Wanneer over de grens? Bron: Seks onder je 25 e (2012) Online vragenlijst

Nadere informatie

Relationele en seksuele vorming Dr. Telidja Klaï

Relationele en seksuele vorming Dr. Telidja Klaï Relationele en seksuele vorming Dr. Telidja Klaï Ik volg deze webinar als Ouder Grootouder Professional (arts, leerkracht, ) Student Jongere Poll Relationele en seksuele vorming Ik vind het noodzakelijk

Nadere informatie

Vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs

Vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs Vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs Handig om bij de hand te hebben: Beleidsdocument Gedragsregels Beleid 1. Heeft uw school een visie op hoe zij wil bijdragen aan

Nadere informatie

Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik

Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik Groep 1 Les 1: Wie ben ik De leerlingen kennen hun eigen lichaam De leerlingen krijgen inzicht in de overeenkomsten en verschillen in lichaamskenmerken De leerlingen

Nadere informatie

pagina Colofon 3 Voorwoord 5 Overzicht bijeenkomsten 7 Aandachtspunten bij de bijeenkomsten en checklist 9

pagina Colofon 3 Voorwoord 5 Overzicht bijeenkomsten 7 Aandachtspunten bij de bijeenkomsten en checklist 9 Inhoudsopgave pagina Colofon 3 Voorwoord 5 Overzicht bijeenkomsten 7 Aandachtspunten bij de bijeenkomsten en checklist 9 Bijeenkomst 1: Seksuele ontwikkeling 13 t/m 62 Bijeenkomst 2: Vriendschap, relaties

Nadere informatie

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Platform Smith Magenis syndroom 15 november 2014 - Leusden Yvonne Stoots Vanmiddag Seksualiteit Seksuele ontwikkeling Begeleiding bij seksuele ontwikkeling Seksualiteit

Nadere informatie

Keuzekaart Loverboyspreventie Zwolle 2015

Keuzekaart Loverboyspreventie Zwolle 2015 Keuzekaart Loverboyspreventie Zwolle 2015 Overzicht van preventieactiviteiten op het gebied van loverboyproblematiek, weerbaarheid en seksueel grensoverschrijdend gedrag Samen werken aan gezondheid Voorwoord

Nadere informatie

Programma workshop seksuele opvoeding: Daar praat je toch niet over met je kinderen?

Programma workshop seksuele opvoeding: Daar praat je toch niet over met je kinderen? Programma workshop seksuele opvoeding: Daar praat je toch niet over met je kinderen? Korte kennismaking Wat dragen ouders bij? Presentatie Stelling Presentatie Opdracht Voorbeeld opzet cursus en afsluiting

Nadere informatie

IEMAND VAN JE FAMILIE

IEMAND VAN JE FAMILIE POLITIE STEUNKAARTJE IEMAND VAN JE FAMILIE STEUNKAARTJE IEMAND VAN JE GEZIN STEUNKAARTJE JE VERKERING STEUNKAARTJE BESTE VRIEND/VRIENDIN STEUNKAARTJE HUISARTS STEUNKAARTJE (LEERLING)BEGELEIDER STEUNKAARTJE

Nadere informatie

Relaties en seksualiteit

Relaties en seksualiteit Seksualiteit ontwikkelt zich vanaf de geboorte en is een wezenlijk onderdeel van het mens-zijn gedurende het hele leven. Seksualiteit wordt geuit en ervaren in gevoelens, gedachten, opvattingen, rollen

Nadere informatie

DE SEKSUELE GEZONDHEID VAN JONGEREN IN HET WERKGEBIED VAN GGD ROTTERDAM-RIJNMOND

DE SEKSUELE GEZONDHEID VAN JONGEREN IN HET WERKGEBIED VAN GGD ROTTERDAM-RIJNMOND DE SEKSUELE GEZONDHEID VAN JONGEREN IN HET WERKGEBIED VAN GGD ROTTERDAM-RIJNMOND METHODEN In 2016 2017 hebben zo n 20.500 jongeren van 12 tot en met 24 jaar in Nederland een online vragenlijst ingevuld

Nadere informatie

Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie / dia 2

Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie / dia 2 Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie 23-2-2015 / dia 2 Welkom en kennismaking 23-2-2015 / dia 3 Enkele stellingen 23-2-2015 / dia 4 Begeleiders moeten verplicht worden met kinderen en jongeren

Nadere informatie

Film bewerkelijke liefde. Dr. Leo Kannerhuis

Film bewerkelijke liefde. Dr. Leo Kannerhuis Introductie. Film. Theoretische achtergrond, Thea Stroes, psychiater. Beleid in het Dr Leo Kannerhuis, Latha Boland, gz psycholoog/behandelcoordinator. Casus en discussie, Tonnie Haagsma, senior coach.

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema s, is het belangrijk om aan de volgende 4 niveaus aandacht te

Nadere informatie

Titel richtlijn Auteurs Publicatiedatum

Titel richtlijn Auteurs Publicatiedatum Titel richtlijn Auteurs Publicatiedatum Opbouw presentatie 1. Aanleiding en ontwikkeling richtlijn 2. Definities en begripsafbakening 3. Seksuele ontwikkeling kinderen 4. Seksuele ontwikkeling jongeren

Nadere informatie

Werkinstructie benaderen intermediairs Sense

Werkinstructie benaderen intermediairs Sense Werkinstructie benaderen intermediairs Sense BIJLAGE 7 Voorbeeld van de opzet van de presentatie in PowerPoint BIJLAGE 7 VOORBEELD VAN DE OPZET VAN DE PRESENTATIE IN POWERPOINT] 1 WERKINSTRUCTIE BENADEREN

Nadere informatie

: Mw F. Langerak- Oostrom

: Mw F. Langerak- Oostrom RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering : 1 december 2015 Zaaknummer :203787 Datum Raadsvergadering : 14 december 2015 Portefeuillehouder Verantwoordelijk MT-lid : Mw F. Langerak-

Nadere informatie

Ouderavond Bornego jr.

Ouderavond Bornego jr. Ouderavond Bornego jr. 27 oktober 2015 Thema Loslaten?! Deze avond... - - - - : hoe houd je het leuk? Met tips! Wie staat er voor u? Wie staat voor u Voorlezen Schrijfster: actuele puberonderwerpen Oud-lerares

Nadere informatie

Impuls preventie ongewenste tienerzwangerschap (IPOT) Rutgers, Soa Aids Nederland & Fiom

Impuls preventie ongewenste tienerzwangerschap (IPOT) Rutgers, Soa Aids Nederland & Fiom Impuls preventie ongewenste tienerzwangerschap (IPOT) Rutgers, Soa Aids Nederland & Fiom 1 Sprekers: Paulien van Haastrecht, manager nationale programma s, Rutgers Ineke van der Vlugt, programmacoördinator,

Nadere informatie

THEMA RELATIES EN SEKSUALITEIT Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo

THEMA RELATIES EN SEKSUALITEIT Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lichaamsdelen beschrijven, inclusief geslachtsdelen. Verschillen beschrijven

Nadere informatie

Bijlage 2: Ketenaanpak Qpido

Bijlage 2: Ketenaanpak Qpido Bijlage Julia Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Julia, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies December

Nadere informatie

Lesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid. Module 1 What s Love

Lesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid. Module 1 What s Love Lesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid Module 1 What s Love 3.1 Seksualiteit en mijn brein Schrijf op: Genesis 1: 21-24. LES 3 Schrijf in eigen woorden op waarom de werking van plakband lijkt op seksualiteit:

Nadere informatie

Welke (Zuid) Limburgse cijfers zijn bekend?

Welke (Zuid) Limburgse cijfers zijn bekend? Welke (Zuid) Limburgse cijfers zijn bekend? Mieke Steenbakkers Unithoofd Centrum Seksuele Gezondheid Limburg GGD Zuid Limburg 21 juni 2018 refereeravond AW Voorkomen van ongewenste (tiener)zwangerschappen

Nadere informatie

Seksualisering: beeldvorming en opvattingen

Seksualisering: beeldvorming en opvattingen Seksualisering: beeldvorming en opvattingen What s up? Congres Seks over de grens 26 januari 2009 Hanneke Felten en Kristin Janssens (MOVISIE) Inhoud van deze workshop 1. Seksualisering: wat is het? 2.

Nadere informatie

WORKSHOP Online Veiligheid. Bianca Garritsen Noortje Kroeze

WORKSHOP Online Veiligheid. Bianca Garritsen Noortje Kroeze WORKSHOP Online Veiligheid Bianca Garritsen Noortje Kroeze Programma - Introductie over Halt - Werkzaamheden binnen de gemeenten (Haaksbergen, Hengelo, Borne en Hof van Twente) - Verwachtingen - Thema:

Nadere informatie

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit. Vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Middelbaar beroepsonderwijs Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties

Nadere informatie

katern Weerbaar! Ouderbetrokkenheid voor relationele en seksuele vorming in het voortgezet speciaal onderwijs Kenniscentrum seksualiteit

katern Weerbaar! Ouderbetrokkenheid voor relationele en seksuele vorming in het voortgezet speciaal onderwijs Kenniscentrum seksualiteit Weerbaar! katern Ouderbetrokkenheid voor relationele en seksuele vorming in het voortgezet speciaal onderwijs Kenniscentrum seksualiteit 2 Seksuele vorming Ouders en verzorgers zijn een belangrijke partner

Nadere informatie

Weerbaarheid: opkomen voor jezelf Cursus MEE Zuidoost-Brabant? Opkomen voor jezelf Training Samenwerking van GGD BZO, OCGH Advies en GGZ Oost-Brabant

Weerbaarheid: opkomen voor jezelf Cursus MEE Zuidoost-Brabant? Opkomen voor jezelf Training Samenwerking van GGD BZO, OCGH Advies en GGZ Oost-Brabant (4-12) Lentekriebels Aandacht voor normen en waarden rondom relaties en Les programma's GGD BZO (4-12) Uitleenmaterialen Smoor! Een interactieve, muzikale theatervoorstelling Aandacht voor normen en waarden

Nadere informatie

0-4 jarigen Jeugd tot 12 jaar Jeugd jaar Volwassenen Ouderen Werk-nemers Chronisch zieken LVB. Real fit (groepsaanbod)

0-4 jarigen Jeugd tot 12 jaar Jeugd jaar Volwassenen Ouderen Werk-nemers Chronisch zieken LVB. Real fit (groepsaanbod) Bijlage 1 Overzicht erkende interventies per thema Rood = lage ses (breed gedefinieerd, bv vmbo/ MBO is lage ses) Groen = omgeving ( fysiek) Blauw = integrale aanpak (meer dan drie pijlers) Vetgedrukt

Nadere informatie

Een Aanpak Seksueel Geweld voor elke regio!

Een Aanpak Seksueel Geweld voor elke regio! Een Aanpak Seksueel Geweld voor elke regio! Door Suzanne Kok (Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen), Amy Mante-Adu (Rutgers) en Maaike van de Graaf (Gemeente Rotterdam) Dag

Nadere informatie

Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking

Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking Willy van Berlo 1 Wie is wie? Ontwikkelaars: Annelies

Nadere informatie

0-4 jarigen Jeugd tot 12 jaar Jeugd jaar Volwassenen Ouderen Werk-nemers Chronisch zieken LVB

0-4 jarigen Jeugd tot 12 jaar Jeugd jaar Volwassenen Ouderen Werk-nemers Chronisch zieken LVB Bijlage 1 Overzicht erkende interventies per thema Rood = lage ses (breed gedefinieerd, bv vmbo/ MBO is lage ses) Groen = omgeving ( fysiek) Blauw = integrale aanpak (meer dan drie pijlers) Vetgedrukt

Nadere informatie

IEMAND VAN JE FAMILIE

IEMAND VAN JE FAMILIE POLITIE STEUNKAARTJE IEMAND VAN JE FAMILIE STEUNKAARTJE IEMAND VAN JE GEZIN STEUNKAARTJE JE VERKERING STEUNKAARTJE BESTE VRIEND/VRIENDIN STEUNKAARTJE HUISARTS STEUNKAARTJE (LEERLING)BEGELEIDER STEUNKAARTJE

Nadere informatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag: wat is normaal?

Seksueel grensoverschrijdend gedrag: wat is normaal? Seksueel grensoverschrijdend gedrag: wat is normaal? Congres Seks over de grens 26 januari 2009 Lou Repetur en Kristin Janssens (MOVISIE) Inhoud 1. Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag? Opvattingen

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Seksualiteit, intimiteit en hulpverlening Mathieu Heemelaar 5e druk VOORWOORD INLEIDING 1 BELEVING VAN SEKSUALITEIT EN INTIMITEIT

Inhoudsopgave. Seksualiteit, intimiteit en hulpverlening Mathieu Heemelaar 5e druk VOORWOORD INLEIDING 1 BELEVING VAN SEKSUALITEIT EN INTIMITEIT Inhoudsopgave Seksualiteit, intimiteit en hulpverlening Mathieu Heemelaar 5e druk VOORWOORD INLEIDING Plaatsbepaling ten opzichte van andere vakliteratuur Visie op hulpverlening Doelgroep Themataken Gebruik

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

VERSCHILLEN IN DE SEKSUELE GEZONDHEID VAN ZUID-LIMBURGSE JONGEREN TUSSEN 2012 EN 2017

VERSCHILLEN IN DE SEKSUELE GEZONDHEID VAN ZUID-LIMBURGSE JONGEREN TUSSEN 2012 EN 2017 VERSCHILLEN IN DE SEKSUELE GEZONDHEID VAN ZUID-LIMBURGSE JONGEREN TUSSEN 2012 EN 2017 Referenties Op den Camp, K., Pieters, B., Van Liere, G., & Maessen, C. (2018). Feiten en cijfers over de seksuele gezondheid

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Vignet Relaties en seksualiteit, mbo. Beleid. Vragenlijst Relaties en seksualiteit. Handig om bij de hand de hand te hebben: Schoolbeleidsplan

Vignet Relaties en seksualiteit, mbo. Beleid. Vragenlijst Relaties en seksualiteit. Handig om bij de hand de hand te hebben: Schoolbeleidsplan Vignet Relaties en seksualiteit, mbo Vragenlijst Relaties en seksualiteit Handig om bij de hand de hand te hebben: Schoolbeleidsplan Beleid 1. Heeft de (school)locatie een visie en beleid over hoe zij

Nadere informatie

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Autisme Spectrum Stoornis (ASS)

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Autisme Spectrum Stoornis (ASS) MEE Utrecht, Gooi & Vecht Autisme Spectrum Stoornis (ASS) Prikkelverwerkingsproblemen De wereld in losse deeltjes Problemen met plannen en organiseren Moeite om zich in te leven in een ander Geef ze de

Nadere informatie

Seksuele vorming: gave (op-)gave

Seksuele vorming: gave (op-)gave Seksuele vorming: gave (op-)gave De Wegwijzer Oosterwolde, 28 januari 2016 Mieneke Aalberts-Vergunst Programma Introductie Stellingen De wereld om ons heen Onze opvoeding Seksualiteit Het Bijbelse beeld

Nadere informatie

PROEFLES. Lesmethode voor relationele en seksuele vorming voor het primair onderwijs GROEP 3/4 GROEP 5/6 GROEP 7/8

PROEFLES. Lesmethode voor relationele en seksuele vorming voor het primair onderwijs GROEP 3/4 GROEP 5/6 GROEP 7/8 PROEFLES Lesmethode voor relationele en seksuele vorming voor het primair onderwijs GROEP 1/2 GROEP 3/4 GROEP 5/6 GROEP 7/8 OVER DE LESMETHODE VEILIGWIJS Bedankt voor het aanvragen van de Veiligwijs proefles.

Nadere informatie

Seksuele gezondheid in Nederland 2017

Seksuele gezondheid in Nederland 2017 Seksuele gezondheid in Nederland 2017 Samenvatting Seksuele gezondheid in Nederland 2017 is een grootschalig representatief onderzoek naar de seksuele gezondheid van volwassenen van 18 tot 80 jaar in Nederland.

Nadere informatie

Fouten durven maken is jezelf toestaan om te leren Lou Repetur, expert SGG MOVISIE

Fouten durven maken is jezelf toestaan om te leren Lou Repetur, expert SGG MOVISIE Fouten durven maken is jezelf toestaan om te leren Lou Repetur, expert SGG MOVISIE 5/15/2013 Oh Oh Cherso, houdini, rodeo, plork Pijpwedstrijd op jongerenparty in Zaandam Profiel op homo chatsite Seksualisering,

Nadere informatie

ANG Autisme, relaties, seksualiteit en gender. Judith Bouwman CSM Annemiek Landlust Jonx Autisme

ANG Autisme, relaties, seksualiteit en gender. Judith Bouwman CSM Annemiek Landlust Jonx Autisme ANG Autisme, relaties, seksualiteit en gender Judith Bouwman CSM Annemiek Landlust Jonx Autisme 5-3-2019 Waar hebben we het over? Interseksualiteit Gender Genderidentiteit Transgender Androgyn Genderdysforie

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan

Nadere informatie

De jeugdgezondheidszorg als bondgenoot bij preventie en begeleiding van jongeren en seks

De jeugdgezondheidszorg als bondgenoot bij preventie en begeleiding van jongeren en seks De jeugdgezondheidszorg als bondgenoot bij preventie en begeleiding van jongeren en seks Vanessa Peters, GGD Gelderland Midden Marinka de Feijter, GGD N-O Gelderland Ineke van der Vlugt, Rutgers WPF 1

Nadere informatie

PRODUCTENGIDS. Seksuele gezondheid

PRODUCTENGIDS. Seksuele gezondheid PRODUCTENGIDS Seksuele gezondheid SEKSUELE GEZONDHEID BELANGRIJK? JAZEKER! Een aantal feiten* op een rij: Seksueel actieve jongeren communiceren onvoldoende over gebruik van condooms. Een kleine groep

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Info. Activiteiten. Schrijf je in voor het zwemtoernooi op zondag 5 maart! NIEUWE BAAN JUFFROUW SASKIA ZWEMTOERNOOI

Nieuwsbrief. Info. Activiteiten. Schrijf je in voor het zwemtoernooi op zondag 5 maart! NIEUWE BAAN JUFFROUW SASKIA ZWEMTOERNOOI O B S B I B I T M i l l i n g e n s t r a a t 8 5 0 4 5 J A T I L B U R G 013-5 7 1 1 0 5 5 E m a i l : o b s. b i b i t @ o p m a a t - s c h o l e n. n l Nieuwsbrief J a a r g a n g 5 n r : 1 7 S c h

Nadere informatie

LET S TALK ABOUT SEXTING Een toolkit om het sextingbeleid van je school vorm te geven

LET S TALK ABOUT SEXTING Een toolkit om het sextingbeleid van je school vorm te geven LET S TALK ABOUT SEXTING Een toolkit om het sextingbeleid van je school vorm te geven We hebben de neiging om bij relaties en seksueel gedrag via nieuwe media, meteen het ergste te denken. Kinderen en

Nadere informatie

Ik ben verliefd. Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen

Ik ben verliefd. Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen Kriebels in je buik Ik ben verliefd 1 Ik ben verliefd Groep 4 50 min Begrippen Verliefd, lief, leuk, gevoelens, verkering, vriendschap, diversiteit, homoseksualiteit, homoseksueel, lesbisch, seksuele diversiteit

Nadere informatie

VAN EEN SEKSUEEL PROBLEEM GA JE NIET DOOD MAAR JE KAN ER VAN BINNEN TOCH EEN BEETJE VAN STERVEN...

VAN EEN SEKSUEEL PROBLEEM GA JE NIET DOOD MAAR JE KAN ER VAN BINNEN TOCH EEN BEETJE VAN STERVEN... VAN EEN SEKSUEEL PROBLEEM GA JE NIET DOOD MAAR JE KAN ER VAN BINNEN TOCH EEN BEETJE VAN STERVEN... Paul Enzlin Instituut voor Familiale en Seksuologische Wetenschappen (IFSW, KU Leuven) Centrum voor Klinische

Nadere informatie

Nieuwsbrief 15 mrt 2019 t/m 22 mrt 2019

Nieuwsbrief 15 mrt 2019 t/m 22 mrt 2019 Nieuwsbrief 15 mrt 2019 t/m 22 mrt 2019 19 maart Studiedag (groep 1 t/m 8 vrij) 25 maart Schoolfotograaf Nisanur en Ifan 29 maart Groep 2 vrij Iedereen heeft heerlijk kunnen genieten van de vakantie en

Nadere informatie

Community / Etnische websites

Community / Etnische websites Community / Etnische websites Jos Poelman, Programma Jongeren Soa Aids Nederland Nationaal Congres Soa* Hiv* Seks* 1 dec. 2014 Community / Etnische websites Voorbeelden: Maroc.nl, Hababam.nl, Kitatin.com,

Nadere informatie

Slotcongres. Vlaggensysteem RJ

Slotcongres. Vlaggensysteem RJ Slotcongres Vlaggensysteem RJ Workshop Buiten de Lijnen s-hertogenbosch, Avans Hogeschool, 6 april 2017 Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door gelden van Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek

Nadere informatie

De eerste keer. Leeftijd waarop de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap heeft gehad 18,3 18,1 17,2 17,3

De eerste keer. Leeftijd waarop de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap heeft gehad 18,3 18,1 17,2 17,3 Feiten en cijfers Veenkoloniën (Groningen/Drenthe) 2017 De eerste keer Leeftijd waarop de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap heeft gehad 18,3 18,1 17,2 17,3 Veenkoloniën Landelijk Veenkoloniën

Nadere informatie

3VRAAGT. 20 mei 2019 Auteur: Lotte Kamphuis SEKSUELE VOORLICHTING

3VRAAGT. 20 mei 2019 Auteur: Lotte Kamphuis SEKSUELE VOORLICHTING 3VRAAGT 20 mei 2019 Auteur: Lotte Kamphuis SEKSUELE VOORLICHTING Samenvatting Zwangerschap hier, soa daar. Seksuele voorlichting kan een stuk leuker vinden jongeren Een toets over de geslachtsorganen,

Nadere informatie

SO ZML Leerlijn Seksuele Vorming

SO ZML Leerlijn Seksuele Vorming SO ZML Leerlijn Seksuele Vorming INLEIDING Fasen in de regulier verlopende seksuele ontwikkeling Baby s (0 en 1 jaar; ontdekken) zijn louter gericht op het ervaren van zintuigen. Door te voelen, te luisteren,

Nadere informatie

Besluit Raad Nr. Datum ^ ^ DEC 2 015

Besluit Raad Nr. Datum ^ ^ DEC 2 015 gemeenle ^ Montfoort Besluit Raad Nr. Datum ^ ^ DEC 2 015 RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering Datum Raadsvergadering Portefeuiliehouder Verantwoordelijk MT-lid Evaluatiedatum:

Nadere informatie

Bijlage 1: Vlaggensysteem. Vlaggensysteem (Movisie, 2010)

Bijlage 1: Vlaggensysteem. Vlaggensysteem (Movisie, 2010) Bijlage 1: Vlaggensysteem Vlaggensysteem (Movisie, 2010) Het Vlaggensysteem helpt je om seksueel gedrag juist te beoordelen en er gepast op te reageren. Het is een systeem dat zes criteria onderscheidt

Nadere informatie

PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com

PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com Invloed van autisme op relaties en seksualiteit Sylvie Carette Autisme Centraal 23 februari 2010 Overzicht Invloed van autisme op seksualiteit Seksualiteitsprofiel volwassenen met AS (Hénault enattwood)

Nadere informatie

Tabel 2: Overzicht programma in middelen, doelen en leerstijlen in fase 2

Tabel 2: Overzicht programma in middelen, doelen en leerstijlen in fase 2 Bijlage Romeo Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Romeo, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies December

Nadere informatie

3 Competenties en indicatoren...11

3 Competenties en indicatoren...11 Inhoudsopgave 1 Achtergronden... 5 1.1 Seksuele gezondheid jongeren nog niet altijd optimaal...5 1.2 Belangrijke rol voortgezet onderwijs...6 1.3 Aandacht voor het thema in de kennisbases...7 1.4 Leervraag

Nadere informatie

Als Amor de draad kwijt raakt

Als Amor de draad kwijt raakt Als Amor de draad kwijt raakt Nelle Frederix Seks of sex, what s in a name? 1 Seks of sex, what s in a name? WIJ Ouderen Personen met dementie Seks of sex, what s in a name? WIJ Ouderen Personen met dementie

Nadere informatie

Bijlage Lang Leve de Liefde

Bijlage Lang Leve de Liefde Bijlage Lang Leve de Liefde Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Lang Leve de Liefde, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies

Nadere informatie

Grenzen stellen, 'nee' durven zeggen Theater Helder Theater

Grenzen stellen, 'nee' durven zeggen Theater Helder Theater (4-12) Week van de Lentekriebels Aandacht voor normen en waarden rondom relaties en Les programma's GGD BZO (4-12) (8-12) Uitleenmaterialen Smoor! Een interactieve, muzikale theatervoorstelling Aandacht

Nadere informatie

Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder

Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Aandacht voor seksuele en genderdiversiteit in je les Marianne Cense Suzanne Meijer Lisette Schutte Programma workshop 1. Introductie: Seksuele en genderdiversiteit:

Nadere informatie

Aanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00

Aanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00 Aanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00 1. Morele dilemma discussie methode 50 minuten Maximale groepsgrootte: 15 leerlingen Benodigdheden: klaslokaal of andere ruimte, stoelen in kring, ruimte in

Nadere informatie

Klien van der Burgt

Klien van der Burgt 4-11-2015 Klien van der Burgt 1 Programma 4-11-2015 Klien van der Burgt 3 Normaliseren van relaties en seksualiteit Norm: onze persoonlijke en/of omgevingsnorm Normaal: wat is normaal 4-11-2015 Klien

Nadere informatie

Weerbaarheidstrainingen. Informatie voor kinderen en jongeren ouders en verwijzers in Fryslân

Weerbaarheidstrainingen. Informatie voor kinderen en jongeren ouders en verwijzers in Fryslân Weerbaarheidstrainingen Informatie voor kinderen en jongeren ouders en verwijzers in Fryslân Inhoudsopgave Vooraf 3 Weerbaarheid algemeen 4 Weerbaarheid en grensoverschrijdend gedrag 6 Weerbaarheid voor

Nadere informatie

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk!

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk! In de les praten over relaties en seksualiteit Hoe maak je het makkelijk en leuk! Hoe kunt u leerlingen ondersteunen en leert u hen verantwoorde keuzes te maken op het gebied van relaties en seksualiteit?

Nadere informatie

Een onderzoek naar seksuele voorlichtingslessen onder leerlingen uit de onderbouw van het Nederlands voortgezet onderwijs.

Een onderzoek naar seksuele voorlichtingslessen onder leerlingen uit de onderbouw van het Nederlands voortgezet onderwijs. Een onderzoek naar seksuele voorlichtingslessen onder leerlingen uit de onderbouw van het Nederlands voortgezet onderwijs. Uitgevoerd door Scholieren.com, in opdracht van Rutgers WPF. April/mei 2013 Voorwoord

Nadere informatie

Flyer relaties en seksualiteit

Flyer relaties en seksualiteit Inleiding Kinderen komen dagelijks via de media, ervaringen thuis of op straat in aanraking met positieve en negatieve aspecten van relaties en seksualiteit. Logisch dat ze daar op school over vertellen

Nadere informatie

LOVEGAMES Management Summary Social Media Campagne In opdracht van RICM/CGL/@Jeugdimpuls Maart 2013

LOVEGAMES Management Summary Social Media Campagne In opdracht van RICM/CGL/@Jeugdimpuls Maart 2013 LOVEGAMES Management Summary Social Media Campagne In opdracht van RICM/CGL/@Jeugdimpuls Maart 2013 Inleiding In november 2012 heeft het RIVM/CGL - in het kader van de Jeugdimpuls - aan Rutgers WPF en

Nadere informatie

Tips voor ouders om met kinderen te praten over relaties en seksualiteit

Tips voor ouders om met kinderen te praten over relaties en seksualiteit Utrecht, januari 2018 Tel. (030) 231 34 31 Rutgers 2018 www.seksuelevorming.nl/weekvandelentekriebels Tips voor ouders om met kinderen te praten over relaties en seksualiteit 1 Algemene tips bij seksuele

Nadere informatie

Ouderavond lijf & relaties

Ouderavond lijf & relaties Ouderavond lijf & relaties Robert van der Gaag info@one2know.nl 0611003414 Voorstellen Ervaring Gezonde school, genotmiddelen, seksualiteit, voeding, bewegen, mondzorg en mediawijsheid Kinderen Wie heeft

Nadere informatie

Week van de Lentekriebels

Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding, op school en thuis Anja Sijbranda GGD Hart voor Brabant Programma Waarom relationele en seksuele vorming? Wat doet school?

Nadere informatie

Relaties en seksualiteit

Relaties en seksualiteit Relaties en seksualiteit Lang Leve de Liefde; lesmateriaal met dvd Uitgave: Soa Aids Nederland Doelgroep: Voortgezet onderwijs Lang Leve de Liefde is een lesprogramma over relaties, seksualiteit en alles

Nadere informatie

Sexual Education for Adults with Disabilities

Sexual Education for Adults with Disabilities Sexual Education for Adults with Disabilities Tool 3 De inhoud en vormgeving van het kaartspel per thema The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement

Nadere informatie

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE?

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE? GESPREKSHANDLEIDING GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE? GESPREKSHANDLEIDING BIJ DE BROCHURE GOED OF FOUT VRIENDJE? Aanleiding Kwetsbare meiden, de ideale slachtoffers voor mensen met verkeerde bedoelingen. Ook

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Primair Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag

Nadere informatie

Module 1 Les 1. Benodigdheden Digibord en digitaal materiaal Werkboek Post-its

Module 1 Les 1. Benodigdheden Digibord en digitaal materiaal Werkboek Post-its Les 1 Algemeen lesdoel les 1 De leerlingen maken een start met het aangaan van de dialoog over seksualiteit en ervaren openheid bij de docent en veiligheid in de groep. Benodigdheden Digibord en digitaal

Nadere informatie