GEZONDE KRACHTWIJKEN?

Transcriptie

1

2

3 GEZONDE KRACHTWIJKEN? Analyse van de wijkactieplannen op het thema gezondheid in opdracht van Nederlandse Brandwonden Stichting, KNCV Tuberculosefonds Fonds Psychische Gezondheid, Nationaal Revalidatie Fonds, Maag Lever Darm Stichting, Nationaal Epilepsie Fonds, Hersenstichting Nederland, Nederlandse Hartstichting, Nierstichting Nederland, KWF Kankerbestrijding, Reumafonds, Prinses Beatrix Fonds, Alzheimer Nederland, Aids Fonds, Johanna Kinderfonds, Diabetes Fonds, Astma Fonds, Stinafo, Nederlandse Cystic Fibrosis Stichting Drs. Sarah Pos Dr. Gerard Molleman Dr. Christine Hekkink Ben Weghorst Cecile Beljaars

4 Colofon Titel: Gezonde Krachtwijken? Analyse van de wijkactieplannen op het thema gezondheid Auteur(s): Drs. Sarah Pos Dr. Gerard Molleman Dr. Christine Hekkink Ben Weghorst Cecile Beljaars Uitgave: Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ) Postbus AM Woerden Editie: Februari 2008 Bestelwijze: Deze uitgave is te bestellen bij het NIGZ, afdeling Klantenservice. Adres: Klantenservice NIGZ, Postbus 500, 3440 AM Woerden. Telefoon: (0348) , (0348) Code: KW Dit rapport is uitgevoerd in opdracht van de gezamenlijke gezondheidsfondsen. Het is gratis te downloaden via de winkel van het NIGZ: NIGZ, Woerden, Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming worden overgenomen. Verzoeken tot overname van beeld of tekst kunnen schriftelijk worden gericht aan Uitgeverij NIGZ, Postbus 500, 3440 AM Woerden,

5 Inhoudsopgave 1 Voorwoord Conclusies Wijkactieplannen... 2 Korte rapportage wijkactieplannen krachtwijken... 2 Algemeen... 2 Algemene conclusies... 2 Gezondheid is soms een onderwerp... 2 Er gebeurt al veel... 3 Empowerment, maar ook de trend van de verantwoordelijkheid overnemen... 3 Integrale aanpak... 3 BredeSchool... 4 Sport en inrichting van de wijk... 4 Centra voor Jeugd en Gezin/Ouder Kind Centra... 4 Chronische zieken... 4 Weinig relatie met eerstelijnszorg... 5 Bijlage 1 Overzicht activiteiten in de Krachtwijken (op alfabetische volgorde)... 6 Bijlage 2 Uitleg genoemde activiteiten... 7 Bijlage 3 Analyse formulieren Krachtwijken... 11

6 Voorwoord 1 Voorwoord 45 Achterstandswijken willen pracht- en krachtwijken worden. Er gebeurt daar al veel om op een integrale manier de complexe problematiek aan te pakken. Voor een diepte-investering voor de komende tien jaar worden op dit moment plannen ontwikkeld en afspraken gemaakt. Er is voldoende reden om in een wijkenaanpak ook gezondheid een belangrijk plek te geven. De gezondheid van de inwoners in deze wijken is op bijna alle fronten slechter dan die van de Nederlander met een hogere sociaal-economische status. Zij ervaren hun gezondheid vaak als minder goed en ze hebben vaker chronische aandoeningen en beperkingen. De verschillen in gezonde levensverwachting met meer welvarende wijken kunnen oplopen tot vijftien jaar. Om daar verandering in aan te brengen is een geïntegreerde benadering nodig waarbij de wijkbewoners en andere relevante personen en organisaties bij ontwikkelingen en voorzieningen in de wijk worden betrokken. Daarbij zal aandacht moeten zijn voor individuele leefstijl en omgevingsfactoren. De openbare gezondheidssector beseft dat met de investeringen in deze wijken kansen liggen om de voorwaarden voor een goede gezondheid van de bewoners te verbeteren. Het ministerie van VWS voert momenteel gesprekken om samen met de minister van Wonen, Wijken en Integratie (WWI) en het veld te kijken op welke wijze gezondheid een plaats kan krijgen in de integrale aanpak die voor de wijken wordt ontwikkeld. Hieraan willen de gezamenlijke gezondheidsfondsen graag een bijdrage leveren. Immers, veel van de thema s waar deze fondsen voor staan, komen in hoge mate voor bij de inwoners van achterstandswijken. Om als fondsen concrete plannen te kunnen maken, is inzicht nodig in de wijkactieplannen zoals de gemeenten die hebben ingediend bij de minister van WWI. De gezondheidsfondsen hebben daarom medio januari aan het NIGZ gevraagd een overzicht te maken van de gezondheidsonderdelen binnen deze plannen. Het NIGZ-Centrum Kennis & Kwaliteit heeft de afgelopen weken alle plannen gelezen en gescoord op mogelijke aanknopingspunten voor gezondheid. Het begrip gezondheid is daarbij breed opgevat. In dit rapport treft u allereerst een korte rapportage van onze aanpak en de belangrijkste algemene conclusies aan. Daarna hebben we in een Excel-sheet aangegeven in welke wijkplannen gezondheidsthema s aandacht krijgen, onderverdeeld naar een aantal thema s/activiteiten (bijlage 1). Vervolgens is van ieder van de wijken een korte samenvatting gemaakt van de mate van aandacht voor gezondheid en de concrete plannen die men daarbij heeft (bijlage 3). De plannen zijn nog volop in ontwikkeling. De informatie in dit rapport wordt ook digitaal via de website van het NIGZ beschikbaar gesteld. We houden ons aanbevolen voor aanvullingen en correcties. We hopen dat dit overzicht helpt om het thema gezondheid in de krachtwijken een thema van belang te laten worden. Dr. Gerard Molleman Manager NIGZ-Centrum Kennis & Kwaliteit 1

7 Conclusies Wijkactieplannen 2 Conclusies Wijkactieplannen Korte rapportage wijkactieplannen krachtwijken Algemeen Er zijn 45 krachtwijken benoemd, maar het plan van Heerlen Meezenbroek is nog niet vastgesteld. De overige 44 beschikbare wijkactieplannen, zoals die te vinden zijn op de website van het ministerie van VROM, zijn in deze rapportage opgenomen. De relevante gezondheidsinformatie is middels een quick scan per wijkactieplan volgens een vastgesteld format ingevuld door de betrokken onderzoekers. Het format is vooraf op enkele wijkplannen getest om er voor te zorgen dat ieder op een zo uniform mogelijke wijze de informatie uit de plannen in het format opneemt. Op basis van alle ingevulde formulieren is onderhavig document vastgesteld en is een Exceldocument opgesteld waarin alle wijken staan vermeld en waarin een overzicht wordt gegeven van de activiteiten die in de wijken worden uitgevoerd. Het gaat hier om de activiteiten die naar onze mening te maken hebben met de brede definitie van gezondheid. De ingediende wijkactieplannen zijn zeer verschillend. Sommige zijn uitgebreid en zeer concreet, andere plannen zijn juist erg compact, waarbij enkele omschrijvingen zeer cryptisch zijn. Dat maakte het scoren niet altijd eenvoudig. Bovendien zijn de plannen nog niet definitief en dat kan en zal tot veranderingen in de plannen leiden. Bovendien worden nog steeds nieuwe projecten ingediend die in het kader van de wijkplannen meegenomen kunnen (gaan) worden. Om een voorbeeld te noemen: het project Scoren voor Gezondheid is alleen in de wijkplannen van Eindhoven genoemd, terwijl wij weten dat alle voetbalclubs uit de eredivisie deelnemen aan dit initiatief en daarmee dus vrijwel alle grote steden. Door bovengenoemde redenen houden we ons aanbevolen voor aanvullingen en correcties. Deze zullen we dan verwerken in de digitale versie van dit rapport. Algemene conclusies Op basis van de uitgevoerde quick scan, kunnen de volgende conclusies worden getrokken. Gezondheid is soms een onderwerp Wonen, Werken, Leren, Integreren en Veiligheid zijn de beleidsterreinen voor de krachtwijken. Ondanks het feit dat gezondheid niet één van de beleidsterreinen is, is het toch in een aantal wijkactieplannen als zesde thema toegevoegd. Ook wordt een slechte gezondheid, wanneer het niet als apart thema benoemd is, in veel van de plannen aangemerkt als probleem. 2

8 Conclusies Wijkactieplannen Tevens worden veel activiteiten benoemd die zich richten op gezondheidsbevordering. Bijvoorbeeld: Bewegen op Recept, Big Move, Lady Fit, Veilig en Gezond opgroeien. Hierbij gaat het vaak ook om activiteiten die al van start zijn. In de volgende wijken maakt het thema gezondheid duidelijk deel uit van de plannen:utrecht Overvecht, Utrecht Kanaleneiland, Den Haag Transvaal. In deze wijken wordt het thema ook duidelijk toegevoegd aan de beleidsterreinen. In een aantal andere wijken wordt gezondheid niet expliciet als zesde beleidsthema genoemd in de plannen, maar neemt het wel een belangrijke plek in: Utrecht Ondiep, Utrecht Zuilen Oost, Den Haag Schilderswijk, Dordrecht Wielwijk Crabbehof, Eindhoven Doornakkers. Daarnaast is er ook een aantal wijken waar het onderwerp gezondheid bijna niet aan de orde komt in de plannen, of in ieder geval niet expliciet genoemd wordt. Zo is in de elf wijken van Amsterdam gezondheid geen expliciet thema. Er gebeurt al veel Er gebeurt al veel in de wijken. Niet alleen op het gebied van gezondheid, maar ook wat betreft wonen en leefbaarheid en bijvoorbeeld op het gebied van integratie. Er wordt dus ook terecht in een aantal plannen aangegeven dat het belangrijk is om voort te borduren op de ingeslagen weg en niet alleen nieuwe dingen in te gaan voeren. In een aantal plannen wordt dan ook een duidelijke tweedeling gemaakt in bestaande activiteiten en gewenste extra maatregelen. Empowerment, maar ook de trend van de verantwoordelijkheid overnemen De tendens in de plannen van de krachtwijken is er op gericht om mensen hun leven en problemen in eigen hand te laten nemen. Door participatie en het nemen en krijgen van verantwoordelijkheden, moeten de mensen zich letterlijk en figuurlijk versterken. Om dat te bereiken wil men wel een zekere drang en dwang uitoefenen. De ervaring heeft geleerd dat met een vrijblijvende aanpak deze groepen mensen in de kou blijft staan. In de praktijk zien we daarom dat men wel actief wil ingrijpen achter de voordeur en wil proberen om vertrouwen te krijgen van de mensen om te kijken waarop ze hen in hun kracht kunnen aanspreken. Dat vraagt in veel gevallen een nieuwe grondhouding van professionals: er op af. Integrale aanpak De integrale aanpak komt in veel plannen naar voren. Uit een aantal probleemanalyses blijkt dat bij de gezinnen waar meerdere problemen op meerdere niveaus aan de orde zijn, er voor de oplossing ook meerdere partijen nodig zijn. De instrumenten zijn grotendeels in handen van de diensten OCW (zorg, welzijn, onderwijs) en SZW (armoedebestrijding, werk, voorzieningen, gehandicapten, inburgering). Zij hebben met veel betrokken instanties een opdrachtgevers- of samenwerkingsrelatie. De benadering van deze multiprobleemgezinnen gebeurt met verschillende methodieken, maar de kern van veel van deze aanpakken komt overeen. Meestal zijn ook meerdere partijen actief, 3

9 Conclusies Wijkactieplannen maar de regie c.q. coördinatie ontbreekt vaak, zodat men niet van elkaar weet waar men mee bezig is en of afstemming ontbreekt. BredeSchool In bijna alle krachtwijken is reeds een BredeSchool aanwezig, in ontwikkeling of is het onderdeel van het wijkactieplan om er eentje op te zetten. De BredeSchool biedt veel kansen om zowel kinderen als ouders te bereiken met een gezondheidsboodschap. Naast educatie zijn er op een BredeSchool ook tal van naschoolse activiteiten waarin sport en bewegen een belangrijke rol spelen. Ook inburgeringslessen worden op BredeScholen gegeven, en ook hier kan informatie over gezondheid een rol spelen. Dit wordt in een aantal wijkactieplannen ook specifiek genoemd. Sport en inrichting van de wijk De inrichting van de wijken is in veel plannen een belangrijk onderwerp. Hierbij gaat het niet alleen om de verbetering van de woningen, maar ook het creëren van meer sport- en spelvoorzieningen. De zogenaamde Cruijff Courts worden in veel plannen genoemd. Ook bijvoorbeeld het beter benutten van reeds bestaande sportcomplexen is een thema in sommige plannen. Naast de sport- en spelvoorzieningen is het verbeteren van de wijk om de leefbaarheid te vergroten ook een belangrijk onderwerp in veel plannen. Voorbeelden hiervan zijn de Opzoomer-initiatieven en de Straat aan zet-aanpak. Centra voor Jeugd en Gezin/Ouder Kind Centra In veel krachtwijken wordt een Centrum voor Jeugd en Gezin opgericht. In sommige wijken wordt dit een Ouder Kind Centrum genoemd. Dit is geen tendens die voorbehouden is aan de krachtwijken, het is de bedoeling dat eind 2011 in elke gemeente een Centrum voor Jeugd en Gezin of Ouder Kind Centrum is. In grotere gemeenten komen er mogelijk meerdere, met name in de achterstandswijken. Bij deze centra kunnen aanstaande ouders, ouders met kinderen en ook de jongeren zelf terecht met vragen en problemen op het gebied van gezondheid, opgroeien en opvoeden. Concreet houdt dat in dat zo n centrum zich richt op de doelgroep van kinderen en jongeren van min negen maanden tot 23 jaar en hun ouders. Chronische zieken Het toegankelijk maken van activiteiten en voorzieningen voor chronisch zieken is een onderwerp dat in de wijkactieplannen nauwelijks aan de orde komt. Dit is een rol die mogelijk door de Gezondheidsfondsen kan worden opgepakt. 4

10 Conclusies Wijkactieplannen Weinig relatie met eerstelijnszorg Een laatste conclusie die getrokken kan worden is dat er in weinig wijkactieplannen een relatie wordt gelegd met de eerstelijn en de mogelijkheden die zij in de relatie preventie-curatie naar voren kunnen brengen. Bewegen op Recept is één van de weinige initiatieven die hierop inspeelt. 5

11 Bijlage 1 Overzicht activiteiten in de Krachtwijken (op alfabetische volgorde) Bijlage 1 Overzicht activiteiten in de Krachtwijken (op alfabetische volgorde) 6

12 Aantal keer dat thema genoemd wordt Alkmaar Overdie Amersfoort De Kruiskamp Amsterdam Noord Amsterdam Nieuw-West Baarsjes Amsterdam Nieuw-West Osdorp Midden Amsterdam Nieuw-West Overtoomse Veld Amsterdam Nieuw-West-Slotermeer Amsterdam Nieuw-West-Geuzenveld Amsterdam Bos en Lommer Amsterdam Oost Indische Buurt Amsterdam Oost-Transvaal Amsterdam Bijlmer Arnhem Klarendal Arnhem Presikhaaf Arnhem Het Arnhemse Broek Arnhem Malburgen/Immerloo Deventer Rivierenwijk Dordrecht Wielwijk Crabbehof Eindhoven Woensel West Eindhoven Doornakkers Eindhoven Bennekel Enschede Velve Lindenhof Groningen Korrewegwijk Groningen De Hoogte Leeuwarden Heechterp-Schieringen Maastricht Noordoost Nijmegen Hatert Rotterdam West (Oud-West) Rotterdam Noord Rotterdam Bergpolder Rotterdam Overschie Rotterdam Oud-Zuid Rotterdam Vreewijk Rotterdam Zuidelijke Tuinsteden Schiedam Nieuwland Den Haag Stationsbuurt Den Haag Schilderswijk Den Haag Zuid West Den Haag Transvaal Utrecht Kanaleneiland Utrecht Ondiep Utrecht Overvecht Utrecht Zuilen Oost Zaanstad Poelenburg Thema's Gezondheid en zorg Centrum voor Jeugd en Gezin 21 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Ouder kind Centrum 9 x x x x x x x x x Bewegen op Recept 4 x x x x Gezondheidsmakelaar 2 x x Big Move 4 x x x x Lady Fit 1 x Gezondheid koppelen aan reïntegratie 3 x x x Gezond Gewicht 4 x x x x Begeleiding van ouders van jonge 1 x kinderen met overgewicht x Buurtgerichte gezondheidsbevordering 2 x x Depressiepreventie 1 x Vrouwengezondheidsdag 2 x x Bewegingsprogramma 4 x x x x Lekker Fit 1 x Veilig en Gezond opgroeien 1 x Gezond kunnen leven 1 x Gezond Kunnen zijn op school 1 x Gezond van Geest zijn 1 x Gezond Wonen 1 x Doe ff gezond 1 x Opvang tienermoeders 1 x Programma sport en onderwijs 1 x Gezondheidscentrum 1 x Jump-in 1 x Ouderenzorg 1 x WMO Informatiepunt 1 x Bewegen voor ouderen 1 x Verbeteren gezondheidsgevoelens 1 x Lokaal zorgnetwerk 1 x VetC 2 x x Programma Gezond in de buurt 1 x Kunstenaars in comb met thema gezondheid 1 x Info gezond leven en eten 1 x Lotgenotengroep 1 x Gezondheidswinkel 1 x Familie in balans 1 x Structureel inschakelen schoolarts bij ziekteverzuim 2 x x Armoede en gezondheid van kinderen 3 x x x

13 Aantal keer dat thema genoemd wordt Alkmaar Overdie Amersfoort De Kruiskamp Amsterdam Noord Amsterdam Nieuw-West Baarsjes Amsterdam Nieuw-West Osdorp Midden Amsterdam Nieuw-West Overtoomse Veld Amsterdam Nieuw-West-Slotermeer Amsterdam Nieuw-West-Geuzenveld Amsterdam Bos en Lommer Amsterdam Oost Indische Buurt Amsterdam Oost-Transvaal Amsterdam Bijlmer Arnhem Klarendal Arnhem Presikhaaf Arnhem Het Arnhemse Broek Arnhem Malburgen/Immerloo Deventer Rivierenwijk Dordrecht Wielwijk Crabbehof Eindhoven Woensel West Eindhoven Doornakkers Eindhoven Bennekel Enschede Velve Lindenhof Groningen Korrewegwijk Groningen De Hoogte Leeuwarden Heechterp-Schieringen Maastricht Noordoost Nijmegen Hatert Rotterdam West (Oud-West) Rotterdam Noord Rotterdam Bergpolder Rotterdam Overschie Rotterdam Oud-Zuid Rotterdam Vreewijk Rotterdam Zuidelijke Tuinsteden Schiedam Nieuwland Den Haag Stationsbuurt Den Haag Schilderswijk Den Haag Zuid West Den Haag Transvaal Utrecht Kanaleneiland Utrecht Ondiep Utrecht Overvecht Utrecht Zuilen Oost Zaanstad Poelenburg Thema's Leren Brede School 28 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Voor- en vroegschoolse educatie 11 x x x x x x x x x x x Aansluiting bij inburgeringslessen 3 x x x Aansluiting bij gezondheidsprogramma's 4 x x x x over overgewicht en diabetes Naschoolse sportactiviteiten (ook voor ouders) 12 x x x x x x x x x x x x Schoolsportvereniging 2 x x Taalonderwijs voor volwassenen 2 x x Opvoedingsondersteuning 17 x x x x x x x x x x x x x x x x x Ontbijt op school/gezonde voeding 2 x x Samen naar school in de eigen wijk 1 x Samen leven is samen spelen en samen leren 3 x x x Jongeren in beeld houden overgang 1 x basis - middelbare school Wonen en leefbaarheid Binnenmilieu 4 x x x x Ruimtelijke inrichting 22 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Verbeteren luchtkwaliteit 3 x x x Verminderen geluidsoverlast 4 x x x x Nieuwbouw scholen/buurthuis/multifuctioneleplek 4 x x x x Inrichting speelplekken 16 x x x x x x x x x x x x x x x x Inrichting hangplekken jongeren 5 x x x x x Straat aan zet aanpak 1 x Op-zoomer initiatieven 1 x Sport Beter benutten van sportcomplexen 11 x x x x x x x x x x x Cruijff court 10 x x x x x x x x x x Bouw nieuwe sporthal 1 x Ondersteunen sportverenigingen 6 x x x x x x BOS impuls 6 x x x x x x Doen! 1 x Buiten spelen Binnen spelen 1 x Sportscouts 1 x Sport als middel tot activering 3 x x x Vergroten deelname sportactiviteiten door jeugd 5 x x x x x Beweegmanager 1 x Tijd voor sport 3 x x x Buurtsportwerker 1 x Panna's, dunks en ollies 2 x x Sportaanbod koppelen aan preventie overgewicht 2 x x Scoren voor gezondheid 4 x x x x

14 Aantal keer dat thema genoemd wordt Alkmaar Overdie Amersfoort De Kruiskamp Amsterdam Noord Amsterdam Nieuw-West Baarsjes Amsterdam Nieuw-West Osdorp Midden Amsterdam Nieuw-West Overtoomse Veld Amsterdam Nieuw-West-Slotermeer Amsterdam Nieuw-West-Geuzenveld Amsterdam Bos en Lommer Amsterdam Oost Indische Buurt Amsterdam Oost-Transvaal Amsterdam Bijlmer Arnhem Klarendal Arnhem Presikhaaf Arnhem Het Arnhemse Broek Arnhem Malburgen/Immerloo Deventer Rivierenwijk Dordrecht Wielwijk Crabbehof Eindhoven Woensel West Eindhoven Doornakkers Eindhoven Bennekel Enschede Velve Lindenhof Groningen Korrewegwijk Groningen De Hoogte Leeuwarden Heechterp-Schieringen Maastricht Noordoost Nijmegen Hatert Rotterdam West (Oud-West) Rotterdam Noord Rotterdam Bergpolder Rotterdam Overschie Rotterdam Oud-Zuid Rotterdam Vreewijk Rotterdam Zuidelijke Tuinsteden Schiedam Nieuwland Den Haag Stationsbuurt Den Haag Schilderswijk Den Haag Zuid West Den Haag Transvaal Utrecht Kanaleneiland Utrecht Ondiep Utrecht Overvecht Utrecht Zuilen Oost Zaanstad Poelenburg Thema's Economie en werk Reïntegratie 5 x x x x x Wijkgerichte campagne verzekering 1 x Werkmakelaar jongeren 1 x Vrouwenempowermentcentra 1 x Sociaal servicepunt 2 x x voorkomen vroegtijdig schoolverlaten 3 x x x Integreren en sociale cohesie Kunst, cultuur en sport als dragers voor ontmoetingen 7 x x x x x x x Eenzaamheidsbestrijding 2 x x Maatschappelijke stage 1 x Natuur en groen als middel voor integratie 1 x Klankbordgroep en werkgroepen in de wijk Project wijk voor wijk 1 x Wijk en straatfeesten 2 x x Inburgering allochtonen 3 x x x Doe-mee-huiskamer 1 x Matchbeurzen 1 x Activiteitencentrum 4 x x x x Sociale activering 4 x x x x Realiseren jongerencentrum 2 x x Participatieproject wijkbewoners vertellen 1 x Huisbezoeken allochtone ouderen 1 x Kennis en gekend worden 3 x x x Jongeren Advies Teams 2 x x KIWI kind in wijk 3 x x x Versterking vrijwilligers kader 1 x Veiligheid Verkeersveiligheid 3 x x x Wijkbeheer 3 x x x Veiligheidshuis 3 x x x

15 Aantal keer dat thema genoemd wordt Alkmaar Overdie Amersfoort De Kruiskamp Amsterdam Noord Amsterdam Nieuw-West Baarsjes Amsterdam Nieuw-West Osdorp Midden Amsterdam Nieuw-West Overtoomse Veld Amsterdam Nieuw-West-Slotermeer Amsterdam Nieuw-West-Geuzenveld Amsterdam Bos en Lommer Amsterdam Oost Indische Buurt Amsterdam Oost-Transvaal Amsterdam Bijlmer Arnhem Klarendal Arnhem Presikhaaf Arnhem Het Arnhemse Broek Arnhem Malburgen/Immerloo Deventer Rivierenwijk Dordrecht Wielwijk Crabbehof Eindhoven Woensel West Eindhoven Doornakkers Eindhoven Bennekel Enschede Velve Lindenhof Groningen Korrewegwijk Groningen De Hoogte Leeuwarden Heechterp-Schieringen Maastricht Noordoost Nijmegen Hatert Rotterdam West (Oud-West) Rotterdam Noord Rotterdam Bergpolder Rotterdam Overschie Rotterdam Oud-Zuid Rotterdam Vreewijk Rotterdam Zuidelijke Tuinsteden Schiedam Nieuwland Den Haag Stationsbuurt Den Haag Schilderswijk Den Haag Zuid West Den Haag Transvaal Utrecht Kanaleneiland Utrecht Ondiep Utrecht Overvecht Utrecht Zuilen Oost Zaanstad Poelenburg Thema's Integrale aanpak Aanpak:'problemen achter de voordeur' 21 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Centraal Loket en Meldpunt 1 x Gezinscoaches 9 x x x x x x x x x Huisbezoeken 9 x x x x x x x x x Persoonsgerichte aanpak 2 x x Wijkgericht frontlineteam 3 x x x Wijkinfopunt 1 x Communities that Care (CtC) 1 x Mobiele jongerenbus 2 x x SPIL-centrum 3 x x x Triage/regiefunctie in de wijk 3 x x x Wijkzorg team 3 x x x Overig Ingewikkeld taalgebruik en 1 x regelgeving gemeente tegengaan

16 Bijlage 2 Uitleg genoemde activiteiten Bijlage 2 Uitleg genoemde activiteiten In onderstaand overzicht worden activiteiten en interventies die nadere verklaring behoeven uitgelegd. Bewegen op recept Bewegen op Recept is de effectieve interventie waarbij inactieve cliënten van hun huisarts een doorverwijzing krijgen voor een beweegcursus. De interventie is in Den Haag ontwikkeld door STIOM, de Stichting ter ondersteuning van de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening Den Haag. Gezondheidsmakelaar Deze makelaar is de schakel tussen alle partijen in de wijk die met welzijn en gezondheid bezig zijn. Big Move De Big van Big!Move staat voor Beweging In Gedrag. De Move doelt op een omslag. De Big!Move is gericht op gedragsverandering die een brugfunctie vormt tussen de eerstelijnsgezondheidszorg en de maatschappij. De huisarts in gezondheidscentrum Venserpolder heeft de mogelijkheid om patiënten die klachten hebben als overgewicht, suikerziekte, hart- en vaatziekten, spanningen, eenzaamheid en moeheid te motiveren en door te verwijzen naar Big!Move. Deze klachten hebben te maken met gedrag en leefstijl. Het doel van Big!Move bestaat uit het helpen van buurtbewoners om invloed te krijgen op hun eigen gezondheid. Dit leidt tot een toename van eigenwaarde, kracht, plezier en beter inzicht in de eigen gezondheid. De ervaring en bewustwording bij de deelnemers dat zij invloed kunnen uitoefenen op hun eigen leven en het inzicht dat gezond gedrag meer oplevert leidt tot een meer gezonde leefstijl. Het levert meer werkplezier bij professionals op en resulteert in een afname van de zorgvraag. Lady Fit Ladyfit een sportvereniging voor vrouwen in en om de Utrechtse wijk Kanaleneiland. Bij Ladyfit betaal je weinig contributie om te werken aan je conditie en je spierkracht én aan je sociale contacten. Gezond Gewicht Het programma Gezond Gewicht zet in op drie punten: 1) Vroegsignalering: tijdig signaleren van overgewicht 2) Curatie: begeleiden van kinderen met overgewicht 3) Collectieve preventie: voorkomen van overgewicht Vrouwengezondheidsdag Op de Vrouwengezondheidsdag staan onderwerpen centraal die in de meest brede betekenis van het woord te maken hebben met gezondheid. Je kunt deelnemen aan workshops over bijvoorbeeld gezond afvallen, opvoeding en weerbaarheid. Ook zijn er demonstraties, bijvoorbeeld een demonstratie hoofddoek binden. En je kunt meedoen aan allerlei sporten, zoals aerobics, fitness en verdedigingsport. 7

17 Bijlage 2 Uitleg genoemde activiteiten Lekker Fit Lekker Fit is een lesmethode voor een gezonde leefstijl die insteekt op voeding en bewegen en die een samenhangend programma biedt voor groep 1 tot en met groep 8. De lesmethode bestaat uit acht lessen per jaar en wordt structureel in elk leerjaar aangeboden. Elk lesblok heeft een theorie- en praktijkles die op het thema betrekking hebben en een thuiswerkopdracht die samen met ouders wordt ingevuld. Veilig en Gezond opgroeien CtC is een integrale gebiedsgerichte aanpak om probleemgedrag onder jongeren te voorkomen. Daarbij wordt gekeken naar de onderliggende risico- en beschermende factoren die probleemgedrag in de hand werken. In de wijk Heechterp-Schieringen (Leeuwarden) zal dit project voortgezet worden onder de naam Veilig en gezond opgroeien. Gezondheid en de bestrijding van overgewicht zijn hier onderdeel van. Gezond kunnen leven Gezond kunnen zijn op school Gezond van Geest zijn Gezond Wonen Specifieke programma s die alleen in Den Haag Transvaal worden georganiseerd en waarover we geen verdere informatie hebben. Doe ff gezond In het project Doe ff Gezond! werken Bureau Sportstimulering, de GGD Zuid-Holland Zuid en de Dordtse Welzijns Organisatie, in opdracht van de gemeente Dordrecht, samen aan het bevorderen van een gezonde leefstijl en het terugdringen van overgewicht onder de jeugd. Jump-in JUMP-in is een Amsterdams initiatief van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling en de GGD Amsterdam. JUMP-in zorgt er sinds 2002 voor dat kinderen tussen 4 en 12 jaar meer bewegen. Het is een feit dat de kinderen in Amsterdam te dik worden en dat ze te weinig bewegen. JUMP-in wordt beschouwd als het antwoord op overgewicht en passiviteit bij kinderen. Door de slimme inzet van een zestal instrumenten leidt het project tot een aantal fraaie resultaten. Deze zes instrumenten zijn: Het Leerlingvolgsysteem, Oudervoorlichting, De klas Beweegt, Bewegen doe je ZO!, Sport op school, Club Extra/MRT. VETC Vetc staat voor voorlichting over gezondheid en opvoeding in de eigen taal en cultuur. Het voorlichten over gezondheid vraagt bij bepaalde groepen allochtonen om een specifieke aanpak: mondelinge overdracht in de eigen taal en ook in overeenstemming met de cultuur van de groep, de eigen waarden en normen. De aandacht in de voorlichting ligt op preventie, zelfzorg en een goede toegang tot de gezondheidszorg. 8

18 Bijlage 2 Uitleg genoemde activiteiten Programma Gezond in de buurt Kunstenaars in combinatie met thema gezondheid Informatie gezond leven en eten Lotgenotengroep Gezondheidswinkel Familie in balans Deze programma s worden allemaal in Eindhoven uitgevoerd, hebben wij verder geen informatie over. Armoede en gezondheid van kinderen Deze interventie is één van de weinige projecten waarin de gevolgen van armoede voor de gezondheid van kinderen op integrale wijze, namelijk in directe samenwerking tussen GGD en gemeentelijke sociale dienst, wordt aangepakt. Panna s, dunks en ollies Sport-en speelvelden voor de oudere jeugd Achter de voordeur aanpak Gemeenschappelijk aan deze projecten is dat een- op-een met bewoners wordt gepraat over hun persoonlijke omstandigheden. Indien sociale of economische achterstanden blijken, laten deze projecten het niet bij signaleren, maar volgt direct actie om de bewoners een stap verder te helpen. Het gaat dus om een intensieve huis-aan-huisaanpak, waarbij vragen en problemen van bewoners integraal en vraaggestuurd worden aangepakt. Doen! DOEN draait om de plannen van bewoners voor de eigen buurt of wijk. Dat kunnen fysieke plannen zijn, die de leefbaarheid in uw straat en buurt verbeteren. Bijvoorbeeld: een groep bewoners wil graag de eigen straat opknappen, hun tuinen groener maken, waardoor de straat een beter aanzien krijgt. Uw buren en u hebben een mooie oplossing om het autoblik in de straat een andere plek te geven U heeft als bewoner een voorstel voor meer speelruimte in de straat, of u wilt de hoek van de straat inrichten voor uw kinderen. Zo zijn er duizenden ideeën door bewoners te bedenken, die goed voor de leefbaarheid van de buurt zijn. Belangrijk is dat anderen in de straat of buurt uw idee of plan ook goed moeten vinden. Opzoomer initiatieven Opzoomeren verwijst naar de Opzoomerstraat in het Nieuwe Westen (deelgemeente Delfshaven). In 1989 staken de bewoners zelf de handen uit de mouwen om hun straat schoner, veiliger en gezelliger te maken. Men was het beu om nog langer te wachten op en te klagen over 'de overheid'. Men zorgde zelf voor extra verlichting (de zogenaamde Opzoomerbolletjes). De straat werd opgefleurd. En regelmatig ging de bezem door de straat. Matchbeurzen Matchbeurzen zijn bijeenkomsten die de vraag en het aanbod in de wijk met elkaar in contact brengen. Te denken valt aan: werkgevers met werklozen, allochtonen met autochtonen, bewoners van koopwoningen met huurders. 9

19 Bijlage 2 Uitleg genoemde activiteiten Communities that Care CtC is het beste op te vatten als een besturingsprogramma voor de ontwikkeling van systematisch preventief jeugdbeleid. Aan het programma ligt een analyse ten grondslag van de risico- en beschermingsfactoren die een rol spelen bij de ontwikkeling van probleemgedrag. Het model onderscheidt vijf vormen van probleemgedrag: geweld, jeugddelinquentie, problematisch alcohol- en drugsgebruik, schooluitval en tienerzwangerschappen. Spilcentrum De naam Spil staat voor Spelen, Integreren en Leren. De maximale ontwikkelingskansen van alle 0-12 jarigen staan daarbij centraal. In Eindhoven worden circa vijftig Spilcentra gerealiseerd, die alle dezelfde basisstructuur hebben, maar per gebied (wijk/buurt) verschillende profielen krijgen, afhankelijk van de concrete groep kinderen en ouders waarvoor ze zijn bedoeld. 10

20 Bijlage 3 Analyse formulieren Krachtwijken Bijlage 3 Analyse formulieren Krachtwijken 11

21 Bijlage 3 Analyse format Krachtwijken Naam Krachtwijk Projecttitel Wordt gezondheid expliciet genoemd? Alkmaar Overdie 0 Nee x0 Ja, nl, De kern van de problemen in Overdie bevindt zich achter de voordeur van de huizen in de wijk: een structureel gebrek aan perspectief voor bewoners. Dat betekent: bewoners hebben te weinig uitzicht op verbetering van hun persoonlijke of gezinssituatie. Taalachterstand (niet alleen bij allochtone, maar ook bij autochtone bewoners) lage inkomens, werkloosheid, opvoedingsproblemen, burenruzies, gezondheidsproblemen, verslaving etc. Deze problemen (vaak meerdere tegelijk) zijn soms zo groot dat mensen niet weten hoe ze het aan moeten pakken of waar ze er mee terecht kunnen. Daarnaast is er voor Overdie een enorme waaier aan projecten, programma s en campagnes uitgevoerd: het project Bruggenbouwers, het wijkfilmtheater, de campagne Ken je buren, het programma Schoon, heel, veilig Oud-Overdie en een proef met Marokkaanse buurtvaders. Er komt een centrum voor Jeugd en gezin waar ouders met kinderen van 0 tot 20 jaar terecht kunnen met al hun vragen over opvoeding, gezondheid en ontwikkeling. Ook aan aanstaande ouders gaat het Centrum hulp bieden. Het Centrum voor Jeugd en Gezin wordt de centrale ingang voor ouders; ook coördineert het Centrum alle vormen van jeugdbeleid en jeugdzorg. Verloskundige zorg en jeugdhulpverlening: dit alles vindt onderdak bij het Centrum voor Jeugd en Gezin, dat gehuisvest wordt in het ontmoetingscentrum aan het Geert Grooteplein. Hier komt ook een nieuwe gezondheidscentrum voor fysieke zorg, met een huisarts (p. 7), 4.3 Centraal Loket en Meldpunt Er komt een loket voor vragen en ondersteuning bij wonen, welzijn en zorg. Bij dit loket moeten bewoners van Overdie ook terecht kunnen voor vragen op het gebied van werken, inkomen en leren. Daarnaast worden bestaande meldpunten samengevoegd of in ketensamenwerking gebracht. Het gaat hierbij om de huidige meldpunten Openbare Geestelijke Gezondheidszorg OGGZ, Huiselijk geweld, Advies- en Meldpunt Kindermishandeling AMK, Kind in de knel en Vangnet Jeugd die worden vervangen door dit ene meldpunt. 1

22 Welke actoren zijn hierbij betrokken? Alkmaar Overdie x0 Huisartsen 0 Thuiszorg 0 Ouderenwerk 0 Welzijn 0 Fysiotherapeuten x0 Jeugdzorg 0 GGD 0 GGZ 0 Onderwijs 0 Politie 0 Woningcorporaties 0 Overig, nl. Welke doelgroepen worden genoemd en wat is het plan per specifieke doelgroep? 1. Peuters: Voor- en vroegschoolse educatie; brede school 2. Schoolverlaters; het ontwikkelen van een aanpak waarbij jongeren geactiveerd worden naar het afronden van een opleiding, naar werk en naar gerichte vrijetijdsbesteding. Hieraan zullen jongerenwerk, CWI, de politie, scholen voor VO en MBO en bedrijven uit de wijk een bijdrage gaan leveren. 3. Mensen met een taalachterstand (allochtonen en autochtonen): inburgering en alfabetisering Determinanten Lalonde Biologische factoren Fysieke omgeving Sociale omgeving Vergeleken met andere Alkmaarse wijken beschikt Overdie over de meeste voorzieningen voor bewoners: scholen, peuterspeelzalen, tienercentra, sportfaciliteiten, een park een kinderboerderij enzovoort. De voorzieningen worden echter niet voldoende gebruikt waarvoor ze bedoeld zijn. De belangrijkste doelstellingen voor Overdie zijn: de bewoners staan centraal en een overkoepelende ketenaanpak waardoor alle acties en activiteiten centraal gestuurd en bewaakt worden. 2

23 Alkmaar Overdie Een programmamanager sociaal met mandaat en een budget gaat de uitwerking doen. Deze manager werkt nauw samen met de reeds functionerende programmamager Fysiek. Leefstijl Gezondheidszorg Er komt een centrum voor Jeugd en gezin waar ouders met kinderen van 0 tot 20 jaar terecht kunnen met al hun vragen over opvoeding, gezondheid en ontwikkeling. Mogelijke rol NIGZ Een van de doelen is het meer weerbaar en zelfredzaam maken van de bewoners. Dus empowerment. Het NIGZ zou de empowerment training kunnen geven aan intermediairen in Overdie 3

24 Analyse format Krachtwijken Naam Krachtwijk Amersfoort De Kruiskamp Projecttitel Amersfoort vernieuwt: Kruiskamp Krachtwijk wijkactieplan september 2007 Wordt gezondheid expliciet 0 Ja, nl.: genoemd? Relatief veel mensen in Kruiskamp hebben geen werk en/of schulden, een laag opleidingsniveau, onvoldoende kennis van de Nederlandse taal, gezondheidsproblemen en/of vragen die met opvoeding en samenleven in het gezin te maken hebben. Steeds vaker komen professionele instanties ook met sociaal-psychische-problemen en/of alcohol- en drugsverslaving in aanraking. Hdst. 2, p. 9. Soms is de afstand tot zorg en hulpverlening te groot of kleeft er een stigma aan. Door instellingen te vragen een aanbod in de wijk te verzorgen (individueel of op groepsniveau) kan de drempel voor wijkbewoners worden verlaagd. Hdst. 2, p. 11 Verder is de wens om ouders te helpen/aan te spreken bij het opvoeden van hun kinderen. Leren en opgroeien staat hoog op de agenda. Hdst. 3.1, p. 13 Verder wordt sport als middel voor activering ingezet in Kruiskamp door jongeren met een laag inkomen tegen gereduceerde kosten te laten sporten. Hdst. 3.2, p. 15 Welke actoren zijn hierbij betrokken Inzet AV-team (Amersfoort Vernieuwt, Aanspreken vooruithelpen) als frontoffice: uitvoeren huisbezoeken, problemen bespreekbaar maken, mensen motiveren hulp te zoeken, mensen motiveren om te gaan sporten of actief te worden in de wijk. Hdst. 2 p., 10. Backoffice: Afspraken maken met hulp- en zorgverleningsinstellingen over doorverwijzingen voor snelle hulp cliënten van het AV-team. Hdst. 2, p x Huisartsen 0 Thuiszorg 0 Ouderenwerk 0 Welzijn 0 Fysiotherapeuten 0x Jeugzorg 0 xggd 0x GGZ 0 Overig, nl. verslavingszorg, SRO wijksport, algemeen maatschappelijk werk 4

25 Welke doelgroepen worden genoemd en wat is het plan per specifieke doelgroep? Amersfoort De Kruiskamp 1. Kinderen: ABC-school in Kruiskamp, hfdst. 3.1, p. 13 (Brede school) 2. Jongeren: Sport als middel tot activering van jongeren. Jongeren met een laag inkomen tegen gereduceerde kosten laten sporten hdst 3.2, p Allochtonen: Extra inzet op inburgering in Kruiskamp met behulp van de moedertaal. Hdst. 3.3, p. 16 Determinanten Lalonde Biologische factoren Fysieke omgeving Realiseren van een schone en veilige wijk. Hdst. 3.4, p. 18 Het opknappen van het terrein van de Speeltuinvereniging Kruiskampkwartier. Hdst. 4, p. 20 In combinatie met de herontwikkeling van woningen en het aangrenzende parkgebied wordt het winkelcentrum (Neptunusplein vernieuwd), parkeerplekken worden verbeterd, het pleinkarakter wordt versterkt. Hdst. 3.4, p. 19 Sociale omgeving Extra inzet op inburgering in Kruiskamp met behulp van de moedertaal. Hdst. 3.3, p. 16 Het stimuleren/faciliteren van ontmoetingen in de wijk hdst. 3.3, p. 17 Doe-mee-(huiskamer): Ontplooien van initiatieven om het meedoen van wijkbewoners te bevorderen. Hdst. 3.3, p. 17 Realiseren van ruimte voor jongeren: Magneetplek sport/spel/ontmoeten staat centraal. Hdst. 4, p. 20. Organiseren van matchbeurzen : het faciliteren van ontmoetingen van werkgevers met werklozen, allochtonen met autochtonen bewoners van koopwoningen met huurders, onderwijsinstellingen met ouders/kinderen, volgers van een inburgeringscursus met Nederlandse maatjes. Hdst. 3.3, p. 17 Leefstijl en Gedrag Sport als middel tot activering van jongeren. Jongeren met een laag inkomen tegen gereduceerde kosten laten sporten. hdst 3.2, p. 15 5

26 Gezondheidszorg Mogelijke rol NIGZ Amersfoort De Kruiskamp Verkleinen afstand wijkbewoners tot zorg en hulpverlening. Instellingen vragen aanbod in de wijk te verzorgen. (individueel of groepsniveau). Hdst. 2, p. 11 Gezonde school, Prima-antipestproject, Health literacy 6

27 Analyse format Krachtwijken Naam Krachtwijk Projecttitel Wordt gezondheid expliciet genoemd? Amsterdam De Baarsjes Wijkactieplan De Baarsjes, Prachtkansen voor een prachtige wijk (zeer kort plan) x Nee, veel aandacht voor veiligheid, wonen en economie Accent op: - versterken buurteconomie - Speciale aandacht voor gezinnen: achter de voordeur: (vroegsignalering via OKC en in netwerken, bouwen aan burgerschap, vrouwen econ. Activeren, en gezinscoaches) (pag. 6) - optimalisering ruimtegebrek: meer verblijfsruimte scheppen - verbeteren onderwijsprestaties: leerlingzorg en sociale competenties (pag. 8) - partnership versterken tussen overheid, bewoners en ondernemers. Welke actoren zijn hierbij betrokken Welke doelgroepen worden genoemd en wat is het plan per specifieke doelgroep? 0 Huisartsen 0 Thuiszorg 0 Ouderenwerk x Welzijn 0 Fysiotherapeuten 0 Jeugdzorg 0 GGD 0 GGZ x0 Overig, nl Achter de voordeur 1. Gezinnen met veel problemen (via Achter de voordeur, Ouder Kind Centrum) Determinanten Lalonde Biologische factoren: Persoonskenmerken (bijvoorbeeld geslacht en leeftijd), genetische factoren 7

28 Fysieke omgeving: Milieu (bijvoorbeeld luchtverontreiniging), veiligheid (bijvoorbeeld in het verkeer of in en om huis), kenmerken van de woning (bijvoorbeeld ventilatiemogelijkheden, aanwezigheid van een tuin), woonomgeving (bijvoorbeeld voldoende toezicht vanuit de woning op de speelplaats voor kinderen) Amsterdam De Baarsjes optimalisering ruimtegebrek: meer verblijfsruimte scheppen Sociale omgeving: Sociale contacten, sociale steun, leefbaarheid Gedragsfactoren: Bewegen, roken, alcohol- en drugsgebruik, voeding, veilige seks, ontspanning Gezondheidszorg: Kwaliteit, beschikbaarheid voor bepaalde groepen, betaalbaarheid. Mogelijke rol NIGZ 8

29 Analyse format Krachtwijken Naam Krachtwijk Projecttitel Wordt gezondheid expliciet genoemd? Amsterdam NieuwWest Geuzenveld Buurtactieplan Geuzenveld 0 Nee, nl x Zeer sterk de nadruk op wijkgericht werken: talentontwikkeling en empowerment als belangrijke speerpunten. Wijkmanagement werkt met wijkwebs: met een gekozen thema gaat een samenwerkingsverband van bewoners, maatschappelijke organisaties en/of ondernemingen aan de gang. In Slotermeer de volgende speerpunten om sociaal-economische positie van inwoners te verbeteren: - kinderen tot 12 jaar - armoedebestrijding - tegengaan vroegtijdig schoolverlaten - bestrijden jeugdoverlast - verbeteren arbeidsparticipatie door werktoeleiding - bevorderen sociale cohesie Welke actoren zijn hierbij betrokken 0 Huisartsen 0 Thuiszorg 0 Ouderenwerk 0 Welzijn 0 Fysiotherapeuten 0 Jeugdzorg 0 GGD 0 GGZ 0 Overig, nl 9

30 Welke doelgroepen worden genoemd en wat is het plan per specifieke doelgroep? Determinanten Lalonde Biologische factoren: Persoonskenmerken (bijvoorbeeld geslacht en leeftijd), genetische factoren Fysieke omgeving: Milieu (bijvoorbeeld luchtverontreiniging), veiligheid (bijvoorbeeld in het verkeer of in en om huis), kenmerken van de woning (bijvoorbeeld ventilatiemogelijkheden, aanwezigheid van een tuin), woonomgeving (bijvoorbeeld voldoende toezicht vanuit de woning op de speelplaats voor kinderen) Sociale omgeving: Sociale contacten, sociale steun, leefbaarheid Gedragsfactoren: Bewegen, roken, alcohol- en drugsgebruik, voeding, veilige seks, ontspanning Amsterdam NieuwWest Geuzenveld 1. Jongeren: opzetten brede scholen, jongerenwerk, intensiveren voor en naschoolse activiteiten, vergroten van deelname aan sportactiviteiten 2. Gezinnen met jonge kinderen: achter de voordeuraanpak Gezondheidszorg: Kwaliteit, beschikbaarheid voor bepaalde groepen, betaalbaarheid. Mogelijke rol NIGZ 10

31 Analyse format Krachtwijken Naam Krachtwijk Projecttitel Wordt gezondheid expliciet genoemd? Osdorp Midden Wijkactieplan Osdorp Midden x Nee Aandacht voor items Wonen, werken, leren, veiligheid en integratie 0 Ja, nl.. Welke actoren zijn hierbij betrokken 0 Huisartsen 0 Thuiszorg 0 Ouderenwerk x Welzijn 0 Fysiotherapeuten 0 Jeugdzorg 0 GGD 0 GGZ 0 Overig, nl Welke doelgroepen worden genoemd en wat is het plan per specifieke doelgroep? 1. Kinderen: meer veilige speelplaatsen 2. jongeren: sportscouts organiseren allerlei (sport) activiteiten voor jongeren in de wijk Mobiele jongerenbus voor contact leggen, voorlichting, hulpverlening etc. 3. Gezinnen: ketenregie voor kind en gezin (Achter de voordeur) Determinanten Lalonde 11

32 Biologische factoren: Persoonskenmerken (bijvoorbeeld geslacht en leeftijd), genetische factoren Fysieke omgeving: Milieu (bijvoorbeeld luchtverontreiniging), veiligheid (bijvoorbeeld in het verkeer of in en om huis), kenmerken van de woning (bijvoorbeeld ventilatiemogelijkheden, aanwezigheid van een tuin), woonomgeving (bijvoorbeeld voldoende toezicht vanuit de woning op de speelplaats voor kinderen) Sociale omgeving: Sociale contacten, sociale steun, leefbaarheid Osdorp Midden Meer veilige speelplaatsen en aanleggen Cruyffcourt Sportscouts organiseren allerlei (sport)activiteiten voor jongeren in de wijk Gedragsfactoren: Bewegen, roken, alcohol- en drugsgebruik, voeding, veilige seks, ontspanning Gezondheidszorg: Kwaliteit, beschikbaarheid voor bepaalde groepen, betaalbaarheid. Vertrouwenspersonen in de buurt: allochtone bewoners zijn door deze inzet beter bereikbaar voor diverse instanties Mogelijke rol NIGZ 12

33 Analyse format Krachtwijken Naam Krachtwijk Projecttitel Wordt gezondheid expliciet genoemd? Amsterdam NieuwWest - Slotermeer (Geuzenveld-Slotermeer) Buurtactieplan Slotermeer x Nee Zeer sterk de nadruk op wijkgericht werken: talentontwikkeling en empowerment als belangrijke speerpunten. Wijkmanagement werkt met wijkwebs: met een gekozen thema gaat een samenwerkingsverband van bewoners, maatschappelijke organisaties en/of ondernemingen aan de gang. In Slotermeer de volgende speerpunten om sociaal-economische positie van inwoners te verbeteren: - kinderen tot 12 jaar - armoedebestrijding - tegengaan vroegtijdig schoolverlaten - bestrijden jeugdoverlast - verbeteren arbeidsparticipatie door werktoeleiding - bevorderen sociale cohesie Welke actoren zijn hierbij betrokken 0 Huisartsen 0 Thuiszorg 0 Ouderenwerk 0 Welzijn 0 Fysiotherapeuten 0 Jeugdzorg 0 GGD 0 GGZ 0 Overig, nl Welke doelgroepen worden genoemd en wat is het plan per specifieke doelgroep? 1. Jongeren: opzetten brede scholen, jongerenwerk, intensiveren voor en naschoolse activiteiten, vergroten van deelname aan sportactiviteiten 2. Gezinnen met jonge kinderen: achter de voordeuraanpak 3. 13

34 Determinanten Lalonde Biologische factoren: Persoonskenmerken (bijvoorbeeld geslacht en leeftijd), genetische factoren Fysieke omgeving: Milieu (bijvoorbeeld luchtverontreiniging), veiligheid (bijvoorbeeld in het verkeer of in en om huis), kenmerken van de woning (bijvoorbeeld ventilatiemogelijkheden, aanwezigheid van een tuin), woonomgeving (bijvoorbeeld voldoende toezicht vanuit de woning op de speelplaats voor kinderen) Sociale omgeving: Sociale contacten, sociale steun, leefbaarheid Amsterdam NieuwWest - Slotermeer (Geuzenveld-Slotermeer) Verbeteren kwaliteit van de openbare ruimte (bv upgraden van de Sloterplas) Veel op gebied van leefbaarheid en veiligheid Gedragsfactoren: Bewegen, roken, alcohol- en drugsgebruik, voeding, veilige seks, ontspanning Gezondheidszorg: Kwaliteit, beschikbaarheid voor bepaalde groepen, betaalbaarheid. Mogelijke rol NIGZ 14

35 Analyse format Krachtwijken Naam Krachtwijk Amsterdam-Noord Projecttitel Wijkactieplan Kansrijk Amsterdam Noord (9 oktober 2007) Wordt gezondheid expliciet Nee, nl Aandacht voor wonen, werk, jeugd en zorg en armoedebestrijding. genoemd? Welke actoren zijn hierbij betrokken Welke doelgroepen worden genoemd en wat is het plan per specifieke doelgroep? 0 Huisartsen 0 Thuiszorg 0 Ouderenwerk 0 Welzijn 0 Fysiotherapeuten 0 Jeugdzorg 0 GGD 0 GGZ 0 Overig, nl X Leerkrachten (Brede school) 1. Jeugd : Aandacht voor sociale vaardigheden bij Brede school in groep 1/m 8 Uitbreiden sport en spel op de pleinen in de wijken (geen nadere uitleg) 2. Mensen die werkloos zijn/in armoede leven. Laagdrempelige voorzieningen en outreachende werkwijzen helpen individuele bewoners hun weg te vinden in het voorzieningenaanbod. Bestaande activiteiten: schuldhulpverlening, loket zorg en samenleven, vrouwencentrum, buurthuizen en wijkcentra, Voedselbank etc. 3. Ouderen: activerend huisbezoek voor toeleiden naar sociaal-cultureel werk en ontmoetingsgelegenheid. 4. specifieke (allochtone) groepen : inzetten in de voorlichting van gezondheidsvoorlichters GGD (Vetc?) Achterstandsgroepen : Achter de voordeur aanpak met IBAN-project (Individueel Bewonersadvies Amsterdam-Noord. Bewonersadviseurs van IBAN gaan op huisbezoek en inventariseren behoeften, ook op gebied gezondheid. Zij organiseren inloopspreekuren en richten zich op allochtone vrouwen. 15

36 Amsterdam-Noord Determinanten Lalonde Biologische factoren Fysieke omgeving Uitbreiden sport en spel op de pleinen in de wijken (geen nadere uitleg) Sociale omgeving Opvoedingsondersteuning? huisbezoeken Gedragsfactoren Mogelijke rol NIGZ VetC? 16

37 Analyse format Krachtwijken Naam Krachtwijk Projecttitel Wordt gezondheid expliciet genoemd? Welke actoren zijn hierbij betrokken Amsterdam-Oost-Indische Buurt Wijkactieplan Indische buurt: de Indische buurt, tussen kwetsbaarheid en vitaliteit, okt.2007 x Nee Speerpunten: Aanpak achter de voordeur, verbetering werkgelegenheid, pedagogisch klimaat en extra aandacht voor openbare ruimte 0 Huisartsen 0 Thuiszorg 0 Ouderenwerk 0 Welzijn 0 Fysiotherapeuten 0 Jeugdzorg 0 GGD 0 GGZ 0 Overig, nl Alle eerstelijnsorganisaties Scholen (verbeteren zorgstructuur) Welke doelgroepen worden genoemd en wat is het plan per specifieke doelgroep? 1. gezinnen in kader opvoedingsondersteuning ook Programma JONG Zeeburg) 2. Ouderen en Vrouwen (leven geisoleerd) 3. Kinderen Jongeren (ivm speelplaatsen en hangplekken) Determinanten Lalonde 17

38 Biologische factoren: Persoonskenmerken (bijvoorbeeld geslacht en leeftijd), genetische factoren Fysieke omgeving: Milieu (bijvoorbeeld luchtverontreiniging), veiligheid (bijvoorbeeld in het verkeer of in en om huis), kenmerken van de woning (bijvoorbeeld ventilatiemogelijkheden, aanwezigheid van een tuin), woonomgeving (bijvoorbeeld voldoende toezicht vanuit de woning op de speelplaats voor kinderen) Amsterdam-Oost-Indische Buurt Herontwikkeling Jeugdland Oost: een groene avonturenspeelplaats Veilige buurt en veilige school Realiseren Brede School/Community Center Speelplaatsen uitbreiden Uitbreiding naschoolse activiteiten en uitbreiding BOS Sociale omgeving: Sociale contacten, sociale steun, leefbaarheid Gedragsfactoren: Bewegen, roken, alcohol- en drugsgebruik, voeding, veilige seks, ontspanning Gezondheidszorg: Kwaliteit, beschikbaarheid voor bepaalde groepen, betaalbaarheid. Mogelijke rol NIGZ Afspraken over toegankelijkheid, aanbod en ketensamenwerking van alle eerstelijnsorganisaties in Zeeburg Gezonde school 18

39 Analyse format Krachtwijken Naam Krachtwijk Amsterdam Zuidoost Projecttitel Krachtige mensen in een krachtige wijk: investeren in kansen in de EGK-Buurt, 25 sept.2007 Wordt gezondheid expliciet x Nee Aandacht voor wonen, werken, leren, integreren en veiligheid genoemd? 0 Ja, nl.. Welke actoren zijn hierbij betrokken 0 Huisartsen 0 Thuiszorg 0 Ouderenwerk x Welzijn: jongerencentrum 0 Fysiotherapeuten 0 Jeugdzorg 0 GGD 0 GGZ x Overig, Brede scholen, okc, cultureel Educatief centrum Welke doelgroepen worden genoemd en wat is het plan per specifieke doelgroep? 1. Gezinnen : veilige en schone woon- en leefomgeving, toeleidingsprogramma s naar werk en opleiding, opvoedingsondersteuning, schuldhulpverlening en armoedebestrijding 2.Jongeren : voldoende mogelijkheden om buiten te spelen, brede scholen en nieuw jongerencentrum en versterking sportaccomodaties 3. Hanggroepen, preventie van overlast, investeren in voorzieningen, werkgelegenheid of huisvesting. Determinanten Lalonde 19

40 Biologische factoren: Persoonskenmerken (bijvoorbeeld geslacht en leeftijd), genetische factoren Fysieke omgeving: Milieu (bijvoorbeeld luchtverontreiniging), veiligheid (bijvoorbeeld in het verkeer of in en om huis), kenmerken van de woning (bijvoorbeeld ventilatiemogelijkheden, aanwezigheid van een tuin), woonomgeving (bijvoorbeeld voldoende toezicht vanuit de woning op de speelplaats voor kinderen) Sociale omgeving: Sociale contacten, sociale steun, leefbaarheid Amsterdam Zuidoost Openbare atletiekbaan, versterken sportaccommodaties Gedragsfactoren: Bewegen, roken, alcohol- en drugsgebruik, voeding, veilige seks, ontspanning Gezondheidszorg: Kwaliteit, beschikbaarheid voor bepaalde groepen, betaalbaarheid. Mogelijke rol NIGZ 20