Hilversum Monnikenberg - Bomenplan. Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg

Transcriptie

1 Hilversum Monnikenberg - Bomenplan Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg

2

3 Hilversum Monnikenberg - Bomenplan Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg maart 2013 Projectnummer 2533D BLEEKE MOLEN DUSSEN

4

5 Inhoud 1. Inleiding 7 2. Visie en uitgangspunten Masterplan 9 3. De kapopgave: aantallen en fasering Compensatie Compensatie middels herplant Overige compensatiemaatregelen Mitigerende maatregelen Flora en fauna Voorschriften Ontwerp Kapvergunning Implementatie van de voorschriften Slot Bronnen 31 Bijlage 1 32 Bijlage 2 34

6 Huidige situatie Monnikenberg 6 BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg Monnikenberg anno 2000

7 1. Inleiding Natuur en landschap zijn belangrijke items in de planvorming en realisatie van de gebiedsontwikkeling Monnikenberg. In combinatie met natuur en landschap komen in het plangebied een bovenregionaal zorgpark en nieuwe woonvormen. Hoewel zo veel mogelijk rekening wordt gehouden met het groen en de natuurlijke waarden in het gebied, is tevens helder dat er ook veel groen moet verdwijnen in verband met het omvangrijke bouwprogramma van het Zorgpark en de woningen. De initiatiefnemers van het plan hebben van begin af aan als uitgangspunt gehanteerd dat het groen waar mogelijk niet alleen behouden, maar ook versterkt moet worden. Dit heeft tot op heden geresulteerd in vele onderzoeken, tussentijdse planaanpassingen, inrichting van het Duurzaam Monnikenberg Groenfonds en vergroting van de Ecologische Hoofdstructuur. Inmiddels is de planvorming zo ver dat duidelijkheid verschaft kan worden over het exacte aantal bomen dat gekapt moet worden voor de eerste planfase. Tergooi heeft een kapvergunning voor 1473 bomen aangevraagd ten behoeve van de eerste fase van het Zorgpark. Tevens is helder dat partijen ook voor de tweede (en laatste) fase een vergunning moeten aanvragen voor ca bomen. Tergooi, Merem en HPG hebben aangegeven Het is een nadrukkelijke wens van zowel gemeen- fors in te willen zetten op compensatie van te als van de initiatiefnemers om de benodigde het verlies van deze waarden. In de aanvraag voor kapvergunningen voor het gehele plangebied de omgevingsvergunning voor het kappen voor de Monnikenberg inclusief de compensatiemaatregelen eerste fase is benadrukt dat men zorgvuldig met integraal te kunnen beoordelen, in lijn met het bomenbelang om wil gaan. Ook al gaat er bos de integrale ontwikkeling van Plan Monnikenberg weg, er komen bomen terug. In deze kapaanvraag tot op heden. Er is behoefte aan een totaaloverzicht wordt gesteld dat er minimaal 1000 nieuwe bomen van de vereiste kap, herplant en overige com- zullen worden geplant. Deze bomen komen pensatiemaatregelen. terug in nieuwe of te herstellen landschappelijke Het college van B en W van de gemeente Hilversum structuren. Niet alleen door herplant, maar ook heeft daarom een ontwerpvergunning opge- door andere investeringen ten behoeve van de steld voor de kap van de eerste fase, waarin o.a. groene waarden in het plangebied. onderstaand voorschrift is opgenomen: In de overgang van de planvormende fase naar de Het compensatieplan dient op korte termijn verder uitvoerende fase neemt het detailniveau waarop uitgewerkt te worden, zodat het college dat in de naar het gebied gekeken wordt toe. Dat geldt met finale besluitvorming over de vergunningverlening name voor het groen en voor de bomen in het in de overwegingen kan betrekken; bijzonder. Hoewel in een vroeg stadium (oktober 2010) van de planvorming Monnikenberg er al Dit Bomenplan is de verdere uitwerking en onderbouwing een inventarisatie van de aanwezige bomen heeft ineen van het globale compensatieplan, plaatsgevonden en deze inventarisatie ook mee zoals dat bij de vergunningaanvraag is overlegd. sturend is ingezet in de planvorming 1, blijkt in de Voordat de compensatie aan de orde komt in fase van voorbereiding van de bouw er op maaiveldniveau hoofdstuk 5 wordt eerst terug gegaan naar de vi- toch meer moet gebeuren dan eerder sie en uitgangspunten van het Masterplan. werd verondersteld en dat dit ook bomen kost. BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 7

8 bosranden lanen situatie BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg oost-west verbindingen totaal concept

9 2. Visie en uitgangspunten Masterplan Het is vanzelfsprekend dat de compensatieopgave voor de bomenkap ligt in het plangebied Monnikenberg. In het Masterplan zijn de ambities en uitgangspunten voor de groenstructuur geformuleerd en gevisualiseerd en in een landschappelijk raamwerk vastgelegd. Het raamwerk vormt een belangrijke identiteitsdrager van het gebied en staat aan de basis van het compensatieplan. Het bestaat uit verschillende onderdelen: 1. Bosranden: om het bosachtige karakter en de groene uitstraling van het gebied te behouden die zo kenmerkend zijn voor een landgoed, is het wenselijk aan alle zijden een bosstrook te handhaven met een minimale maat van 30 meter. Deze strook bestaat grotendeels uit bestaande houtopstanden en zal versterkt worden door de aanplant van nieuwe bomen en struiken. 2. Lanen: het hele landgoed wordt doorsneden door bestaande meest noord-zuid georiënteerde lanen in het gebied. Deze lanen zijn zeer waardevol en worden deels omgevormd tot aantrekkelijke langzaam verkeersroutes door het gebied. De laanstructuren zijn ingepast in het masterplan en zullen versterkt worden door de aanplant van nieuwe bomen. Aan weerszijde van de lanen wordt een strook bos als groen bestemd, zodat de landschappelijke beleving vanaf de lanen gegarandeerd is. 3. Oost-west verbindingen: naast de landschappelijke noord-zuid lijnen van de lanen zijn er ook twee oost-west verbindingen bedacht: Open wig: de open ruimte voor het klooster blijft intact en wordt uitgebreid tot en met de huidige locatie van het ziekenhuis. Hier ontstaat een open, groene wig die vanaf de stad zicht biedt tot het landgoed. Zo ontstaat ook een recreatief uitloopgebied voor de gemeente Hilversum, terwijl het landgoed haar rust en natuurfunctie behoudt. Er is sprake van een strikte zonering tussen natuur en rust (oostzijde) en verstedelijking en parkachtig groen (westzijde). De zichtlijn tussen het klooster en de toren van de Sint Vitus wordt op deze wijze hersteld. Zorgboulevard: de zorgboulevard is een zorgvuldig ontworpen nieuwe openbare ruimte en vormt letterlijk en figuurlijk het hart van het zorgpark. De boulevard krijgt het karakter van een echte ontmoetingsplek waar oud en nieuw bij elkaar komen. Deze drie elementen, de bosrand, de noordzuidlanen, de oost-west verbindingen en zonering in de vorm van de wig en de zorgboulevard, geven binnen het totaalconcept een eigen karakteristiek aan verschillende deelgebieden. BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 9

10 bijlage V van het Masterplan met aanpassing van verkeersontsluiting rondom parkeergebouw bestaande bomen te kappen bomen nieuw te planten bomen 10 BOMENPLAN Hilversum Masterplan - Kap, Herplant Monnikenberg Compensatie - Prealabele Monnikenberg vraag ARO + toelichting

11 3. De kapopgave: aantallen en fasering Nu de uitwerking van het Masterplan concreter wordt en de fase van realisatie aanbreekt, is ook in detail bepaald welke bomen gekapt moeten worden voor de eerste fase. Niet alleen om bouwtechnische redenen (vanwege gebouwen en noodzakelijke infrastructuur) maar ook om boomtechnische redenen; bomen die strikt genomen niet hoeven te verdwijnen vanwege de bouw maar waarbij de standplaats en conditie zodanig is dat ze alsnog gekapt dienen te worden (b.v. omdat de boom te dicht bij verharding staat, waardoor op termijn een deel vande wordels zal afsterven) Tenslotte is er nog een derde categorie die vanwege de uiterlijke vorm zoals de verhouding stam/kroon, in combinatie met de landschapsvisie zoals verwoord in het masterplan, niet gehandhaafd kunnen worden (b.v. een boom in het bos heeft een lange stam, maar een kleine kroon, komt deze boom solitair te staan dan is dit landschappelijk niet fraai). Inmiddels is bepaald wat de eerste fase in de uitvoering van het Masterplan zal zijn. Het betreft de nieuwbouw van het ziekenhuis, inclusief dus de huisvesting van Merem en de dependance van NKI/ AVL en tevens de parkeergarage en de centrale ontsluiting en de route voor HOV, ambulances en spoedeisende hulp. Deze laatste infrastructuur is om de parkeergarage heen geleid, om op die manier het verblijfsklimaat op de zorgboulevard te verbeteren. De eerste fase is het gebied met relatief een hoge dichtheid aan waardevolle bomen. Een blik op aangepaste bijlage V (zie afbeelding hiernaast) van het Masterplan maakt dit duidelijk. Het is duidelijk dat in de eerste fase de grootste bomenkap plaats moet vinden. Wat de exacte aantallen van de te kappen bomen in de volgende fase zal zijn, is nog niet te zeggen. De inschatting is dat het om bomen zal gaan, die onder de vigerende vergunningplicht vallen (vanaf een stamdoorsnede van 20 cm, in het voorgestelde nieuwe beleid wordt de grens 30 cm.).om het aantal exact te bepalen moeten de plannen voor de diverse deelgebieden eerst verder uitgewerkt worden. Hoe het ook zij: de bovengenoemde getallen leiden tot de conclusie dat we nu praten over ca 75 % van de bomen die in Monnikenberg gekapt gaan worden, de volgende fase van kappen (25%) zal in de deelgebieden B, C en D plaatsvinden. Vervolgens zal op eenzelfde wijze als nu gebeurd is voor de eerste fase een Bomen Effect Analyse uitgevoerd worden. Uiteraard wordt ook bij de uitwerking van de volgende fase rekening gehouden met de landschappelijke en ecologische waarde van bestaande bomen. Dit wordt in hoofdstuk 9 verder uitgewerkt. In onderstaande tabel nog een keer het overzicht: fase locatie Kap ten behoeve van: Te kappen bomen Jaar van kappen Jaar van herplant 1 Bos in ZW plangebied Ziekenhuis en parkeergebouw B HPG locatie Landgoedwonen C Merem terrein Zorggebouwen en landgoed-wonen ca D Ten noorden van huidig ziekenhuis Zorgwoningen BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 11

12 D A B C fasering nieuwbouw 12 BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg Activiteit Periode 1 Bomenkap locatie A sept 2013 sept Bouwrijp maken locatie A sept 2013 sept Bomenkap locatie B Bouwrijp maken locatie B Geplande bouw locatie A Geplande bouw locatie B Geplande sloop locatie C Bouwrijp maken locatie C Geplande bouw locatie C west Geplande bouw locatie C oost Geplande sloop ziekenhuis en bomenkap locatie D Bouwrijp maken locatie D Geplande bouw locatie D west Geplande bouw locatie D oost 2020

13 Eerste fase Ten behoeve van de kapaanvraag voor de eerste fase is opnieuw door Bleekemolen & van der Dussen geïnventariseerd 2. Nu zijn de bospercelen ook gekwantificeerd en gekwalificeerd. Bij deze inventarisatie is niet alleen gekeken welke bomen moeten verdwijnen, maar ook welke actief dan wel passief beschermd moeten worden om ook na de bouwfase te kunnen gedijen. Het actief beschermen houdt in: in de bouwfase beschermen tegen aanrijdschade en te hoge worteldruk door het opslaan van bouwmaterialen etc. Het passief beschermen heeft betrekking op de grondwaterstand in de bouwfase, indien er tijdelijk bronbemaling moet worden toegepast. Op grond van deze inventarisatie blijkt dat er in de eerste fase 1473 bomen gekapt moeten worden. In onderstaande tabel is weergegeven om welke redenen er gekapt wordt en of het om gekarteerde bomen gaat of om bomen in de bospercelen: Uit deze tabel kan afgeleid worden dat 1094 te kappen bomen ook als zodanig in het masterplan benoemd zijn (de rode aanduidingen in bijlage V van het Masterplan). Op het kaartje en de tabel hiernaast is weergegeven hoe de globale fasering van de realisatie van Monnikenberg er naar de huidige inzichten uitziet. Categorie I (nieuwbouw) II (boomtechn.) III (landschap) Totaal Gekarteerde bmn Bospercelen Totaal BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 13

14 laanbomen ca laanbomen nieuwe bomen ca laanbomen 1. laanbomen ca. 100 ca. 100 positionering en aantallen laanbomen 4. boulevard 3. laanbomen boulevard bosrand 5. bosrand bosrand 6. bosrand 7. bosrand bosrand 8. in woonbuurt 9. begeleiden wig 8. in woonbuurt positonering en aantallen nieuwe bomen 14 B OMENP L A N - Kap, Her pl ant en Compens atie Monnikenb erg ca. 50 ca 50 ca. 100 ca. 50 ca. 50 ca. 50 ca. 200 ca. 200 ca. 300 ca. 300 ca. 200 ca. 50 ca aan totaal en in wig ca ca. 50 totaal ca bomen

15 4. Compensatie Het kappen van bomen is op hoofdlijnen geregeld in de APV. De vergunningverlening is een bevoegdheid van B en W. Om een toetsingskader te hebben om vergunningaanvragen te kunnen beoordelen hebben B en W een Beleidsregel vastgesteld: het kapvergunningbeleid. Als uitvloeisel van het inmiddels door de gemeenteraad vastgestelde Groenbeleidsplan zal het nieuwe kapvergunningbeleid in procedure worden gebracht. De vergunningaanvraag voor Monnikenberg is ingediend onder het vigerende beleid en de vergunningaanvraag wordt daarom ook onder het regime van dat beleid behandeld. Een belangrijk onderdeel van het kapvergunningbeleid is de compensatieplicht, hetzij in de vorm van herplant van nieuwe bomen, hetzij in de vorm van een storting in het herplantfonds. Aangezien een beleidsregel geen Algemeen Verbindend Voorschrift (AVV) is (de bouwverordening is dat b.v. wel) biedt de Awb op grond van art aan B en W de mogelijkheid om maatwerk te leveren, mits het met de beleidsregel te dienen doel niet in het gedrang komt. Het is al een algemene beleidslijn bij de gemeente Hilversum om kwaliteit boven kwantiteit te laten prevaleren als het om de herplantplicht gaat. Monnikenberg is dus geen uitzondering. In bijlage II is het gemeentelijk beleid inzake herplantplicht opgenomen. In de vergunningaanvraag is aangegeven dat de verwachting is dat uiteindelijk ca bomen gekapt moeten worden. Hiervan kunnen er zeker 1000 herplant worden in de groenstructuren zoals die in het Masterplan zijn opgenomen. In het concept compensatieplan komt een eerste inventarisatie uit op circa 1100 te herplanten bomen. In de ontwerp vergunning wordt gemotiveerd waarom een strikte hantering van een 1:1 herplantplicht onwenselijk is. Het zou betekenen dat in de groene wig meer bomen geplant gaan worden dan vanuit een oogpunt van ruimtelijke kwaliteit wenselijk is. In de onderbouwing wordt ook aangegeven dat de initiatiefnemers Monnikenberg voor een bedrag van circa 2 miljoen zullen investeren in groen en natuur, dat is dan inclusief de herplant van circa 1100 bomen. De kosten van deze herplant worden becijferd op ca ,-. Dat betekent dat de investeringen in groen en natuur al ruimschoots de eventuele kosten van de herplant van 2000 bomen (ca 1,4 miljoen) overtreffen. Overigens is het nog steeds niet uitgesloten dat er uiteindelijk meer bomen geplant gaan worden dan de circa 1100 die nu voorzien worden. In het volgende hoofdstuk wordt de herplant van deze bomen nader toegelicht. BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 15

16 bomen in de bosrand nabij parkeergarage en westzijde ziekenhuis 16 B OMENP L A N - Kap, Her pl ant en Compens atie Monnikenb erg

17 5. Compensatie middels herplant De compensatieopgave in de vorm van her- hoe dat zou kunnen gebeuren. Uit de globale plant van bomen wordt uitgevoerd in het ste- inventarisatie blijkt dat ca. 250 nieuwe bomen delijk deel van Monnikenberg, dus westelijk op die manier in het kader van de herplant een van de rode lijn in de afbeelding totaalconcept plek gaan vinden. op bladzijde 8. GNR is hierin dus geen partij. Bomen in de bosranden De belangrijkste groenelementen in de gebie- Het gebied Monnikenberg wordt grotendeels den Zorgpark en landgoed wonen van het Mas- omzoomd door een bosrand. In het Ontwerp terplan zijn de lanen, de bosranden de groene bestemmingsplan 4 is vastgelegd dat aan alle wig, de groeninrichting van de zorgboulevard randen er sprake moet zijn van een bosrand van en de inrichting van de omgeving van de toe- minimaal 30 meter breed. Op sommige plaat- gangsweg vanaf de Soestdijkerstraatweg. sen in de bestaande bosrand zijn flinke gaten gevallen door sterfte van bomen, door gebou- Laanbomen wen (vml. Arbo Unie b.v.), etc. Een groot deel In de historische structuur van zowel het van de herplant zal hier gaan plaatsvinden om landgoed Monnikenberg als van Heidepark op die manier de bosrand te completeren. Voor zijn lanen opgenomen. Deze zijn nog steeds een locatie nabij de toekomstige parkeergarage herkenbaar aanwezig in het landschap. In het is dat in de illustratie hiernaast weergegeven. masterplan wordt ingezet op het herstel en ver- De verwachting is dat circa 550 bomen op die sterken van deze laanstructuren. In de loop van manier een plek zullen krijgen. Het bijplanten in de tijd zijn in de begeleidende boombeplanting de bosranden kan al vrij snel plaatsvinden. Al van de lanen gaten gevallen. De herplant van in het voorjaar van 2013 worden hier de eerste bomen kan aangewend worden om deze laan- 100 beuken geplant. structuren weer te herstellen. In de figuur hiernaast is op een concrete locatie weergegeven herstellen van laanstructuren en toevoegen functies BO MENPLAN - Ka p, Herplant en Compensatie Monnikenberg 17

18 Bomen in de woonbuurt In het ontwerp beeldkwaliteitsplan Monnikenberg 5 is een beeld gegeven van o.a. de toekomstige woonbuurten. Met name het woongebied op het huidige parkeerterrein P2 van Tergooiziekenhuizen biedt mogelijkheden om substantieel bomen te planten. Het heeft niet voor niets in het ambitiedocument de aanduiding Bospark gekregen. De verwachting is dat hier circa 200 bomen geplant gaan worden. woonbuurt Bospark met ruime mogelijkheden voor het aanplanten van bomen 18 B OMENP L A N - Kap, Her pl ant en Compens atie Monnikenb erg

19 Bomen op de zorgboulevard Bij de verdere uitwerking van de zorgboulevard ligt de kans om bestaande bomen op te nemen in een nieuwe gebouwde omgeving. Intensief overleg tussen de stedenbouwer en de boomtechnisch adviseur heeft geresulteerd in het opnemen van een aantal waardevolle bomen in het voorlopig ontwerp. Dit vereist in de bouwfase uiterste zorgvuldigheid en deskundige begeleiding om de te handhaven bomen deze moeilijke fase te laten overleven. Dan nog is er geen garantie, want er zal altijd sprake zijn van een verandering van het microklimaat en bomen kunnen daar erg gevoelig voor zijn. In de afbeeldingen hiernaast en hieronder is aangegeven hoe bestaande bomen zullen worden ingepast in de nieuwe zorgboulevard. inpassing van en nieuw toe te voegen bomen op boulevard BO MENPLAN - Ka p, Herplant en Compensatie Monnikenberg 19

20 huidige locatie van het ziekenhuis wordt onderdeel van de Groene Wig 20 BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg

21 Bomen aan en in de Groene Wig De groene wig is met name voor de Van Riebeeckwijk een belangrijke verbetering ten opzichte van de huidige situatie. Dit nieuwe element moet de visuele relatie tot stand brengen tussen de stad en het landgoed Monnikenberg. Omdat hier ook sprake is van de zichtlijn tussen klooster en de toren van de St. Vituskerk, moet met het aanplanten van bomen behoedzaam worden omgesprongen. Omdat openheid en ruimte hier belangrijke kwaliteiten zijn en er al een paar forse bomen in de huidige ziekenhuistuin de moeite waard zijn om te behouden zullen hier niet al te veel bomen bijgeplant kunnen worden. Voorlopig wordt uitgegaan van het bijplanten van ca 50 bomen. Bomen bij de toegangen De twee belangrijkste toegangen tot het zorgpark zijn: De huidige toegang Van Riebeeckweg De nieuwe toegang bij de Soestdijkerstraatweg Van deze twee is de laatste de belangrijkste. Dit wordt de hoofdtoegang van het zorgpark. Hier kunnen een aantal bestaande bomen gehandhaafd worden. Maar ook zal er nieuwe aanplant plaatsvinden. Deze is nog niet gekwantificeerd. Het zal om circa 50 bomen gaan. In de illustraties hieronder is dit zichtbaar gemaakt. nieuwe entree bij Soestdijkerstraatweg BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 21

22 22 dieren als ree (zie hierboven) en das en ringslang (zie rechts) op de Monnikenberg

23 6. Overige compensatiemaatregelen In de aanvraag is aangegeven welke investeringen in groen en natuur de iniatiefnemers voornemens zijn te doen in het plangebied. De opsomming wordt hier nogmaals herhaald: 1. Groeninrichting (incl. boomaanplant): ,- 2. Mitigerende maatregelen i.v.m. F en f: ,- 3. Initiële inrichtingskosten natuurdeel GNR ,- 4. Zorgboulevard (groeninrichting daarvan) ,- Totaal: ,- Afgerond 2 miljoen. Daarnaast zijn de initiatiefnemers overeengekomen dat jaarlijks (gedurende 99 jaar) vanuit de VVE,s van eigenaren van woningen op het landgoed wonen een bedrag van ,- in het groenfonds gestort zal worden. Netto Contant vertegenwoordigt dit een bedrag van 2,1 miljoen. In de volgende paragraaf zal nader ingegaan worden op de mitigerende maatregelen ten behoeve van de fauna. BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 23

24 Tergooi opent op 26 februari 2013 een nieuwe kraamafdeling (voor vleermuizen) verschillende voorbeelden van vleermuiskasten 24 BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg

25 7. Mitigerende maatregelen Flora en fauna In het kader van het kappen van bomen is aandacht voor de Fauna die afhankelijk is van deze bomen op zijn plaats. De initiatiefnemers hebben ,- in de begroting opgenomen voor mitigerende maatregelen. Geconstateerd is dat er een ontheffing nodig is van de Flora en faunawet voor de beschermde soorten das, eekhoorn en vleermuizen. De laatste twee zijn van belang i.v.m. kappen. Een ontheffingsaanvraag is inmiddels ingediend. Bij de ontheffingsaanvraag hoort een activiteitenplan 6. Dit activiteitenplan is ook als bijlage meegestuurd bij de kapaanvraag 1e fase. In het activiteitenplan wordt zichtbaar gemaakt welke tijdelijke maatregelen genomen worden en welke permanent zijn. Zo zullen er vleermuiskasten opgehangen gaan worden om de verblijfplaatsen die tengevolge van de sloop van de gebouwen van Tergooi en Merem en ten gevolge van de kap verloren zullen gaan te compenseren. In de nieuwbouw van het ziekenhuis zullen voorzieningen opgenomen worden die als verblijfplaats kunnen dienen. Deze compenseren de verblijfplaatsen die nu aanwezig zijn in zowel Tergooi als in Merem en die bij de sloop van deze gebouwen zullen verdwijnen. Om de eekhoorns een nieuw habitat te bezorgen zullen er grove dennen worden aangeplant. Deze zullen met name in de Bosrand langs de van Linschotenlaan geplant worden. Gelukkig kunnen een groot aantal bomen met verblijfplaatsen van vleermuizen gehandhaafd blijven. De vleermuiskasten zijn al in februari van 2013 aangebracht. Hierdoor is er sprake van een lange gewenningsperiode. bestaande bomen op het terrein van Tergooi BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 25

26 8. Voorschriften Ontwerp Kapvergunning In de ontwerp omgevingsvergunning voor de activiteit kappen zijn voorschriften opgenomen. Deze worden hieronder integraal cursief weergegeven: er moet herplant plaatsvinden overeenkomstig de economische waarde van de te kappen bomen, zoals bepaald volgens de Methode Raad (bijlage 3), te weten: er moet herplant plaatsvinden volgens de specificaties zoals gesteld in bijlage 1 en volgens het masterplan Monnikenberg, het concept compensatieplan; het compensatieplan dient op korte termijn verder uitgewerkt te worden, zodat het college dat in de finale besluitvorming over de vergunningverlening in de overwegingen kan betrekken; uitvoering van de openbare ruimte van het zorgpark, te weten de aanleg van een wijkpark, de aanleg van meerdere fietspaden, de aanleg van wandelpaden en het herstel van groenstructuren en natuurontwikkeling middels het Duurzaam Monnikenberg Groenfonds, maken ook in financiële zin deel uit van de compensatie van de gekapte bomen in fase 1 ( ) en fase 2 (geschat op ) van de realisatie van het zorgpark Monnikenberg; indien na realisatie van het totale plan Monnikenberg inclusief de herplant, overeenkomstig de economische waarde van de te kappen bomen van zowel fase 1 als fase 2, voor minder dan 2 miljoen is uitgegeven aan investeringen in groenvoorzieningen (inclusief herplant à ca ,-), dient het resterende bedrag te worden gestort in het Duurzaam Monnikenberg Groenfonds; de herplant moet plaatsvinden in het plantseizoen aansluitend op het gereedkomen van de bouwwerkzaamheden per fase of zoveel eerder als mogelijk; na elke fase van herplant dient de gemeente Hilversum te worden geïnformeerd over het soort en aantal geplante bomen en de genormeerde herplantkosten. Daarna wordt de herplant ter plekke gecontroleerd door een landschapsarchitect en een boomdeskundige van de gemeente Hilversum; indien de herbeplanting binnen 3 jaren na aanplant niet slaagt, dient de beplanting te worden vervangen door beplanting van een- 26 BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg

27 zelfde soort, maat en kwaliteit; in verband met de onomkeerbaarheid van de activiteit vellen mag van deze vergunning pas gebruik worden gemaakt nadat zowel het bestemmingsplan als deze vergunning in werking zijn getreden; aanvrager dient het gemeentebestuur tijdig (uiterlijk 15 september 2013) te informeren over de realisatierisico s van de nieuwbouw van het ziekenhuis en daarbij te overtuigen van een voldoende beperking van deze risico s (waaronder het risico van het niet verkrijgen van financiering) alvorens met de kap van de bomen te beginnen (Het gemeentebestuur heeft daarbij het recht gebruik te maken van Art. 1.6 van de APV om de vergunning eventueel in te trekken); drie dagen voordat met de kapwerkzaamheden zal worden begonnen, moet de sectie groen van de afdeling openbare werken van de dienst Stad in kennis worden gesteld, tel. nr Vrijwel alle punten die in de voorschriften voorkomen zijn inhoudelijk in deze nota al aan de orde geweest. Deze voorschriften zullen grosso modo ook aan volgende kapvergunningen voor Monnikenberg verbonden worden. Het een na laatste voorschrift geldt specifiek voor de eerste fase, dus voor de vergunning die nu aan de orde is. In dit geval moet het voorschrift gezien worden tegen de achtergrond van de geuite vrees dat er straks een bos gekapt wordt en er vervolgens niets gebeurt omdat de financiering van het ziekenhuis niet rond komt. De eerste bomenkap is feitelijk ook een start van de realisatie van het hele plan en is dus een point of no return Dit geldt temeer omdat de eerste fase de kap van ca 75 % van alle te kappen bomen betreft. BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 27

28 9. Implementatie van de voorschriften Er gaat nog wel enige tijd overheen voordat in het kader van de uitvoering van het Masterplan de laatste boom gekapt zal zijn. Ongetwijfeld zal een deel van de huidige betrokkenen dan niet meer betrokken zijn bij het project. Daarom is het zaak dat er heldere afspraken komen tussen de gemeente en de initiatiefnemers over de wijze waarop alles wat samenhangt met de kapaanvragen, uitvoering van de kap en de herplant en de financiële verantwoording. Onderstaand worden de afspraken in de vorm van een werkprotocol weergegeven. Voorafgaand aan de eerste kap stellen de gemeente en de initiatiefnemer een format voor een bomenbalans Monnikenberg vast. Hierin worden alle grootheden die met de kap en de herplantverplichting te maken hebben opgenomen. De bomenbalans wordt ieder jaar bijgewerkt zodat er continu zicht is op de aantallen gekapte en de nieuw geplante bomen en de economische waarde daarvan. Op deze manier wordt zichtbaar welke verplichtingen de initiatiefnemer t.a.v. de herplant nog heeft. 1. Stedenbouwkundige uitwerking deelgebied Aan het begin van de uitwerking vindt er overleg plaats tussen stedenbouwkundige/architect en de boomtechnisch adviseur om te bepalen welke bestaande bomen inpasbaar zijn in het plangebied. Het stedenbouwkundig plan wordt daarna uitgewerkt 2 Bomen Effect Analyse Op basis van het stedenbouwkundig ontwerp/ bouwplan wordt in opdracht van de grondeigenaar een Bomen Effect Analyse (BEA) uitgevoerd, waarin de onderscheiden categorieën I, II, en III van de te kappen bomen op dezelfde wijze worden onderscheiden als in de BEA voor de eerste kapaanvraag is gedaan. Tevens wordt aangegeven welke beschermende maatregelen er nodig zijn voor de te handhaven bomen. 3. Indienen vergunningaanvraag De grondeigenaar dient bij de gemeente Hilversum de onderbouwde kapaanvraag in op basis van het stedenbouwkundig plan. Hij overlegt daarbij ook de BEA voor deze kapaanvraag. 4. Opstellen vergunning De gemeente toetst de kapaanvraag aan het beleid zoals dat in februari 2013 vigerend is, 28 BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg

29 bepaalt op basis daarvan de boomwaarde van de te kappen bomen en stelt een ontwerp vergunning op, waarin dezelfde voorschriften zijn opgenomen als in de kapvergunning voor de eerste fase. De omgevingsvergunning voor het kappen wordt niet gekoppeld aan een omgevingsvergunning voor het bouwen. Dit i.v.m. de doorlooptijd van de voorbereidende activiteiten, zoals archeologisch onderzoek en het bouwrijp maken. 5. Vergunningsprocedure De vergunning wordt door B en W verleend en doorloopt de procedure op grond van de Awb. 6. Vergunning onherroepelijk Het voornemen tot kappen wordt door de grondeigenaar gemeld aan de gemeente Hilversum. De kap wordt door de grondeigenaar uitgevoerd met inachtneming van zijn zorgplicht op grond van de dan vigerende natuurwetgeving. 7. Herplant Vanaf februari 2013 zal in principe ieder jaar in het plantseizoen een deel van de herplant plaatsvinden. In principe elk jaar zoveel bomen als mogelijk is gezien de omstandigheden in relatie tot de bouwactiviteiten. Over soorten, aantallen en locaties van de te herplanten bomen vindt vooraf overleg plaats met de gemeente. Na iedere herplant wordt door de grondeigenaar geadministreerd welke bomen waar herplant zijn en wordt de herplantwaarde bepaald op basis van de genormeerde herplantkosten (prijspeil feb. 2013) uit de vergunning voor de kap 1e fase. Ook wordt aangegeven welk deel van de herplant als inboet moet worden gezien. Deze administratie wordt ter akkoordering aan de gemeente overhandigd. 8. Bomenbalans De gemeente controleert de herplant (inclusief eventuele inboet) ter plaatse en controleert tevens de door de initiatiefnemer overhandigde administratie. Na goedkeuring van de administratie worden de getallen hieruit verwerkt in de bomenbalans. 9. Afronding herplant Nadat de landschappelijke hoofdstructuur in het stedelijk deel van Monnikenberg is gerealiseerd wordt de bomenbalans definitief opgemaakt. Dan zal blijken hoeveel bomen gekapt zijn, welke boomwaarde deze bomen vertegenwoordigden, hoeveel bomen herplant zijn en welke kosten van herplant hiermee gemoeid zijn geweest. De kosten van de gerealiseerde herplant worden vervolgens in verband gebracht met de lijst investeringen in groen en natuur die in de kapvergunning eerste fase is opgenomen. Vervolgens wordt vastgesteld of er door de initiatiefnemer nog een afdracht aan het Duurzaam Monnikenberg Groenfonds moet plaatsvinden of niet. BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 29

30 30 BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg Masterplan Monnikenberg november 2011

31 10. Slot 11. Bronnen De ingreep die plaats gaat vinden in het gebied Monnikenberg om de nieuwbouw van een ziekenhuis mogelijk te maken is van een uitzonderlijk grote omvang. Er is ook sprake van een groot maatschappelijk belang. Het kappen van een bos van bijna 1500 bomen is nòch voor de initiatiefnemers, nòch voor de gemeente Hilversum het leukste onderdeel van het project. Des te meer is zorgvuldigheid in het omgaan met aanwezige belangen en met de wijze waarop gecompenseerd, danwel gemitigeerd wordt van groot belang, zodat de besluitvorming over deze ingreep (eventueel) ook door de hoogste instantie, in dit geval de Raad van State, als zorgvuldig gekwalificeerd kan worden. 1. Voor een uitgebreider inzicht over bomen in de planvorming Monnikenberg: zie bijlage I 2. Boomtechnisch onderzoek, Plan Monnikenberg, Bomen Effect Analyse. Bleekemolen & van der Dussen, december Ontwerp omgevingsvergunning voor de activiteit kappen bwtnr , dd 9 januari 2013, inclusief bijlage I de onderbouwing 4. Ontwerp Bestemmingsplan Monnikenberg, gemeente Hilversum, januari Ambitie- en inspiratiedocument Monnikenberg, SVP Architectuur en Stedenbouw, gepubliceerd januari Activiteitenplan Flora- en faunawet Masterplan Monnikenberg, EcoGroen Advies BV, gepubliceerd januari 2013 BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 31

32 Bijlage 1 1. Bomen in de planvorming Tijdens de eerste ruimtelijke verkenningen in de aanloop naar het masterplan is er door Technisch Boomadvies Bleekemolen een inventarisatie uitgevoerd van het bomenbestand op het ziekenhuisterrein en de aangrenzende terreinen van Merem en HPG. Doel van dit onderzoek was om te komen tot een landschapsvisie waarbij met de ligging van de toekomstige bebouwing en infrastructuur rekening werd gehouden met het bestaande bomenbestand. Bij dit onderzoek zijn ruim 2800 bomen ingemeten (gekarteerd) en geïnventariseerd. De inventarisatie was vooral een kwalificatie. Bij die kwalificatie zijn 4 aspecten van kwaliteit in beschouwing genomen: Stamdiameter (dbh): 5 klassen van 0-20cm;20-40 cm.;40-60 cm.;60-80 cm.;>80 cm. Fysiologische conditie (con): goed, redelijk, matig, slecht, zeer slecht Mechanische gebreken (vta): ja of nee Landschappelijke waarde (lwa); zeer waardevol; waardevol;redelijk waardevol; matig waar-devol; niet waardevol. Uit de inventarisatie blijkt dat 60% van de gekarteerde bomen een stamdoorsnede heeft van 40 cm. of meer, 60 % een goede conditie heeft en 60 % landschappelijk zeer tot redelijk waardevol is. Slechts 10 % vertoont mechanische gebreken. De bomeninventarisatie is gebruikt bij de verdere planvorming, met name om te komen tot de landschapsvisie zoals verwoord in het Masterplan. 2. Bomen in het Masterplan Bij de totstandkoming van het masterplan is de bomeninventarisatie een belangrijk basisdocument geweest. Het behoeft geen betoog dat daarbij met name de bomen met een hoge landschappelijke waarde van belang zijn. Dat zijn in het algemeen ook de gekarteerde bomen en dan vooral de bomen met een stamdoorsnede van meer dan 40 cm. Een deel van de bomen kon niet gekarteerd worden omdat ze dicht op elkaar stonden in zgn. bospercelen. Het betreft over het algemeen kleinere exemplaren met nauwelijks landschappelijke waarde of exoten zoals het douglasbos op de HPG locatie. In het masterplan is gekozen voor het handhaven van de bomen langs de randen van het gebied, bomen in nog aanwezige laanstructuren en bomen op het terrein van Merem. Dit laatste wordt bereikt door de nieuwe bebouwing vooral te positioneren op de plaats van de bestaande bebouwing. Daar kan het omdat Merem zijn nieuwe huisvesting in de gezamenlijke nieuwbouw met het ziekenhuis krijgt. Zowel voor Merem als voor het ziekenhuis geldt dat de continuïteit van de functie gegarandeerd moet zijn in de bouwfase. De nieuwbouw kan alleen plaatsvinden buiten de contouren van de huidige bebouwing. Dat is noodzakelijkerwijs in het bos op het terrein van Tergooiziekenhuizen. Na in gebruikneming van de nieuwbouw zullen zowel de gebouwen van Merem als van het ziekenhuis gesloopt worden. De vrijkomende ruimte op het Merem terrein kan gebruikt worden voor nieuwe zorggebouwen en nieuwe woningen. Hiervoor hoeven relatief weinig bomen te verdwijnen. In het Masterplan is ervoor gekozen om het terrein dat vrijkomt na de sloop van het bestaande ziekenhuis deels onderdeel te laten worden van de zgn. Groene Wig. Hiermee wordt de zichtlijn tussen het klooster en de toren van de St. Vituskerk hersteld. 32 BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg

33 3. Kwaliteit en kwantiteit In de discussies over het masterplan, zowel in de gemeenteraad als daarbuiten speelt de aanwezigheid van het groot aantal bomen een belangrijke rol. Daarbij is de discussie steeds meer over het aantal te kappen en te herplanten bomen gegaan en in mindere mate over de landschappelijke en ecologische betekenis van de bomen en boomstructuren. De 1500 bomen uit de aanbiedingsbrief bij het definitieve Masterplan betreffen de gekarteerde bomen, dus de bomen met een landschappelijke waarde en over het algemeen de bomen met een stamdoorsnede vanaf 40 cm. Bij de kartering was geen sprake van een rechtstreekse relatie met het gemeentelijke kapvergunningbeleid. De ondergrens is niet gelegd bij een bepaalde stamdoorsnede. De bospercelen zijn vanwege de geringe landschappelijke betekenis in 2010 niet kwantitatief in beeld gebracht. Het betreft vooral bomen met een geringe stamdoorsnede en geringe hoogte en vanwege het feit dat ze dicht op elkaar staan hebben ze over het algemeen geen interessante of fraaie vorm. bestaand bosperceel BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 33

34 Bijlage 2 Herplantplicht in het vigerend kapvergunningenbeleid van de gemeente Hilversum. Beleidsregels: Herplant- en instandhoudingplicht. Als onderdeel van een kapvergunning kan de herplant- en instandhoudingplicht en/of de financiële compensatie van toepassing zijn. Wanneer bij de kapvergunning een herplantplicht wordt opgelegd, staat hierin aangegeven op welke wijze de herplant moet geschieden en binnen welke termijn deze gerealiseerd moet zijn. Belangrijk is dat de aanvrager van de kapvergunning ook zorgdraagt voor de herplant of, indien dit niet mogelijk is, voor de financiële consequenties daarvan. Bij de toepassing van de oplegging van een herplantplicht gelden de volgende uitgangspunten (zie ook bijlage 7): - Ten aanzien van bomen in de openbare ruimte wordt, waar mogelijk, altijd een herplantplicht opgelegd. - Wanneer bomen moeten worden gekapt in het kader van een bouwproject dient de mate van herplant te worden meegenomen in de planvorming. Met andere woorden kunnen de bestaande, verplantbare bomen worden hergebruikt binnen het plangebied. De omvang van de herplantplicht is gelijk aan de waarde van de te kappen bomen of wordt bepaald door het daarvoor gereserveerde bedrag in de exploitatiebegroting. - Voor bomen die in particuliere tuinen en/of terreinen staan geldt dat voor zover dat mogelijk is een herplantplicht wordt opgelegd. Hierbij wordt onder meer gelet op de waarde van de boom en de geschiktheid van de tuin. Bij de herplant van nieuwe bomen wordt gelet op de eigenschappen van de te herplanten soort, zoals: - hoe snel groeit de soort - hoe groot wordt de soort - hoe is de licht doorlaatbaarheid van de kroon - minimale stamomtrek De huidige praktijk van herplantverplichting: Kwaliteit van herplant Bij een herplantverplichting in het kader van een bouwplan of aanleg wordt gekeken, aan de hand van het ontwerp van de toekomstige terreininrichting, in hoeverre bomen in de nieuwe situatie tot volwassen bomen kunnen uitgroeien. Daarnaast wordt beoordeeld of de positie van de bomen in de nieuwe terreininrichting past in de landschappelijke of cultuurhistorische kenmerken van de omgeving. De voorgestelde herplant moet tenminste gelijkwaardig zijn aan de oude situatie, maar liever nog een verbetering. Kwaliteit gaat voor kwantiteit Voor het één op één herplanten is dikwijls geen ruimte omdat de bomen vaak weg moeten omdat er iets voor in de plaats komt of omdat er teveel bomen op een te kleine oppervlakte staan. 34 BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg

35 Dit stuk bos is onderdeel van de EHS geworden BOMENPLAN - Kap, Herplant en Compensatie Monnikenberg 35

36 Colofon Hilversum Masterplan Monnikenberg - Bomenplan, Herplan en Compensatie Monnikenberg maart 2013 Projectnummer 2533D Samenstelling Bronnen afbeeldingen Sieto Idema - bureau Ruimtewerk Masterplan Monnikenberg (april 2011, SVP) Cultuurhistorisch en landschappelijk onderzoek (augustus 2011, Bosch Slabbers) Boomtechnisch Onderzoek, Bleekemolen en van der Dussen (december 2012) Activiteitenplan, Ecogroen Advies (december 2012) bureau Ruimtewerk Thorbeckegracht VN Zwolle Telefoon: Fax: info@bureauruimtewerk.nl internet: Grafische vormgeving Erwin Stoffer - SVP Architectuur en Stedenbouw SVP Architectuur en Stedenbouw t Zand 17 Postbus AL Amersfoort Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder vooraf schriftelijke toestemming van SVP Architectuur en Stedenbouw telefoon: fax: info@svp-svp.nl internet: