PHO Leefomgeving en PHO Economie gezamenlijk, Raadzaal

Transcriptie

1 Vergadering: Regiomiddag; Portefeuillehoudersoverleg Economie Datum: Woensdag 23 september 2015 Locatie: Gemeentehuis Alphen a/d Rijn Onderwerp: Agenda PHO Leefomgeving en PHO Economie gezamenlijk, Raadzaal 12:00-12:45 uur (incl. lunch) Presentatie Omgevingswet De heer Arjan Nijenhuis, plaatsvervangend directeur programmadirectie Eenvoudig Beter van het ministerie van IenM, schetst proces en inhoud van de nieuwe Omgevingswet. En de mogelijke consequenties hiervan voor gemeenten. Waar kunnen gemeenten de komende periode zelf al op inspelen? PHO Economie, Commissiekamer II :55 uur 01 Opening en vaststelling agenda :00 uur 02 Besluitenlijst van het portefeuillehoudersoverleg Economische zaken van 20 mei 2015 Voorstel: de besluitenlijst van het portefeuillehoudersoverleg EZ van 20 mei 2015 vast te stellen :10 uur 03 Mededelingen, Ingekomen stukken en Uitgegane brieven Mededelingen M.1 Steun Holland Rijnland voor uitvoering jaarplan Holland Space Cluster 2015 (zie bijlage) M.2 Ondersteuning projectplan Hoogwaardige Inhoudsstoffen uit de Tuinbouw (zie bijlagen) M.3 Intentieverklaring onderzoekstraject Metropolitan and Mainport Economies in Tandem for Transition (MMETT) (zie bijlagen) Ingekomen stukken I.1 Brief (oud) gedeputeerde G. Veldhuijzen aan de voorzitters van de REO s over toekomstige samenwerking provincie en regio s (zie bijlage, de brief wordt besproken bij agendapunt 4) I.2 Brief gemeenten Kaag over compensatie Oostvlietpolder Uitgaande brieven U.1 Detailhandel beëindiging REO advisering (zie bijlage) 1

2 :50 uur 04 Kennismaking met gedeputeerde Mw. A. Bom-Lemstra Sinds eind mei is mevrouw Bom-Lemstra gedeputeerde voor provincie Zuid-Holland met de portefeuille Ruimtelijke ordening en wonen, Economie en innovatie, Luchtvaart, Grondzaken en 3 e loco Cdk. Voorstel: Kennisnemen van de inleiding op de regio door portefeuillehouder Hoekstra en de toelichting van gedeputeerde Bom-Lemstra over de terreinen waarop de provincie de samenwerking met de regio Holland Rijnland zoekt met aansluitend een discussie over de samenwerking tussen de provincie en de regio Holland Rijnland en de subregio s. Bijlagen: I.1 Brief (oud) gedeputeerde G. Veldhuijzen aan de voorzitters van de REO s over toekomstige samenwerking provincie en regio s Achtergrondinformatie Coalitieakkoord provincie Zuid-Holland 13:50 14:15 uur 05 Eerste lezing (concept) Actualisatie kantorenstrategie Holland Rijnland Vorig jaar november heeft de provincie Zuid-Holland Holland Rijnland verzocht de kantorenstrategie Holland Rijnland aan te passen naar aanleiding van de nieuwe Visie Ruimte & Mobiliteit (VRM). In de vergadering van het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland is besloten de (concept) Actualisatie vrij te geven voor een eerste lezing. Voorstel: Kennis te nemen van de (concept) actualisatie kantorenstrategie Holland Rijnland en hierover een richtinggevende discussie te voeren. Bijlagen: 1. Adviesnota PHO EZ 23 september Actualisatie kantorenstrategie Holland Rijnland 2. (concept) actualisatie kantorenstrategie Holland Rijnland met bijlagen. 14:15 14:50 uur 06 Presentatie Retailvisie Leidse regio 2025 Voorstel: Kennis te nemen van de presentatie door Huib Lubbers Retail Management Center (RMC) Achtergrondinformatie te vinden op: :00 uur 07 Rondvraag en sluiting De volgende vergadering van het portefeuillehoudersoverleg Economie vindt plaats op 11 november 2015 in het gemeentehuis van de gemeente Alphen a/d Rijn. PAUZE 2

3 15:15 16:15 uur 08 Inhoudelijke Agenda 2016 en speerpunten Economie De Inhoudelijke Agenda 2016 vormt de start van een nieuwe periode van samenwerking. Een nieuwe rol voor Holland Rijnland; van regionale organisatie naar regionaal organiseren, waarbij er een sterkere focus komt op de platformfunctie, lobby en belangenbehartiging en het signaleren van nieuwe ontwikkelingen en kansen. De Inhoudelijke Agenda 2016 is aan de hand van de drie domeinen Maatschappij, Economie en Leefomgeving uitgewerkt. Deze drie domeinen zijn in de Samenwerkingsagenda (maart 2014) al vastgesteld als de toekomstige aandachtsgebieden van de regio. De Inhoudelijke Agenda 2016 beschrijft deze domeinen en de speerpunten daarbinnen die in 2016 en verder door Holland Rijnland samen met de gemeenten in verschillende coalities en samenwerkingen worden opgepakt. Voorstel: 1. Kennis te nemen van de concept Inhoudelijke Agenda De inzet in het domein Economie te bespreken, met daarbinnen de volgende speerpunten: Speerpunt 4: De regio is nationaal centrum voor aardobservatie en navigatietoepassingen. Speerpunt 5: De regio is koploper op het gebied van planteninhoudsstoffen. Speerpunt 6: De regio speelt in op kansen vanuit het energievraagstuk. Speerpunt 7: De regio is proeftuin voor aanpak leegstand kantoren en detailhandel. 3. Het Dagelijks Bestuur te adviseren om kennis te nemen van de gevoerde inhoudelijke discussie over het domein Economie en te adviseren om de Inhoudelijke Agenda 2016 hierop aan te passen en vervolgens vast te stellen. PAUZE EN ZAALWISSEL Plenair, Raadzaal 16:30 17:30 uur Gastspreker René ten Bos René ten Bos is filosoof en organisatiedeskundige. Hij is als hoogleraar verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen. 17:30 uur Afsluiting en borrel 3

4 (concept) BESLUITENLIJST (versie 1) Vergadering portefeuillehoudersoverleg Economische Zaken d.d. 20 mei 2015 Aanwezig: gemeente Alphen aan den Rijn: de heer G.P. van As gemeente Noordwijkerhout: de heer H.de Jong gemeente Hillegom: gemeente Oegstgeest: mevrouw W.E. Tönjann-Levert gemeente Kaag en Braassem: mevrouw Y. Peters-Adrian gemeente Teylingen: gemeente Katwijk de heer W. van Duijn gemeente Voorschoten: mevrouw I.C.J. Nieuwenhuizen gemeente Leiden: de heer R. Strijk gemeente Zoeterwoude: de heer T. de Gans gemeente Leiderdorp: de heer J.J.F.M Gardeniers Holland Rijnland: de heer T. Hoekstra (voorzitter) gemeente Lisse: de heer C.J. Ruigrok Holland Rijnland: de heer S. Bremmer (Secretaris) gemeente Nieuwkoop: mevrouw T. Veninga Holland Rijnland: de heer J. Ververs gemeente Noordwijk: de heren H.Bakker en D.Salman Afwezig: De heren Wassenaar en Brekelmans. nr. onderwerp voorstel advies / besluit PHO ECONOMISCHE ZAKEN 01 Opening, welkom en vaststelling van de agenda 02 Mededelingen, ingekomen stukken en uitgaande brieven. M.1 Afmeldingen M.2 Stand van zaken actualisering kantorenstrategie M.3 Stand van zaken Adviescommissie detailhandel M.4 Stand van zaken werkgroep Ladder duurzame verstedelijking (zie bij- De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld M.1 Afmeldingen van Kees Wassenaar en Bas Brekelmans. M.2 De datum voor de actualisatie kantorenstrategie van 1 juli wordt niet gehaald. In het PHO EZ van 23 september wordt de concept actualisatie geagendeerd. M.3 De selectiegesprekken voor de Adviescommissie detailhandel zijn gevoerd. De heer Hoekstra maakt deel uit van de selectiecommissie. De huidige REO-procedure blijft van kracht tot de wijziging van de Verordening Ruimte in het Provinciaal Blad wordt geplaatst. Dit gebeurt naar verwachting medio/2e helft juni. M.4 In het PHO Ruimte wordt een voorstel besproken voor de Ladder. Graag afstemming hierover als er nog input is vanuit economie.

5 nr. onderwerp voorstel advies / besluit lage) M.5 Terugkoppeling gespreksronde de heer Hoekstra met bestuurders buiten de regio en (potentiele) maatschappelijke partners. M.5 De afgelopen weken heeft de heer Hoekstra gesprekken gevoerd met mevrouw Bergman van regio Midden Holland, de heer Zonneveld van InnovationQuarter en de heer de Wijk van het Holland Space Cluster. M.6 De LEADER subsidie biedt kansen voor economische projecten in het buitengebied. M.6 Kansen LEADER subsidie voor economische projecten op het platteland 03 Conceptbesluitenlijst PHO EZ 11 februari 2015 Ter vaststelling Met betrekking tot het actiepunt Schouder aan schouderbrief Holland Rijnland ten behoeve van coalitievorming Provincie Zuid-Holland meldt de heer Hoekstra dat dit verwerkt is in een DB brief aan de provinciale fractievoorzitters voor de coalitievorming. De heer W. van Duijn meldt dat hij zich niet kan vinden in de passage over de ontwikkeling van vliegveld Valkenburg en stelt de vraagt of de brief niet eerst aan de gemeenten had moeten worden voorgelegd. De heer Hoekstra meldt dat in de brief geen nieuwe standpunten zijn opgenomen. De heer Hoekstra en de heer van Duin maken een aparte afspraak om dit te bespreken. 04 REO- advies aanvraag tuincentrum Roelofarendsveen 05 REO-advies aanvraag bouwmarkt op t Heem, Katwijk Voorstel: Het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland positief te adviseren over de aanvraag voor een tuincentrum in Roelofarendsveen. Voorstel: Het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland positief te adviseren over de aanvraag voor een bouwmarkt op Heen, Katwijk Akkoord met voorstel Akkoord met voorstel Conceptbesluitenlijst Portefeuillehoudersoverleg Economische zaken d.d. 20 mei

6 nr. onderwerp voorstel advies / besluit 06 REO-advies aanvraag bruinen witgoedzaak Baanderij, Leiderdorp 07 Economische ontwikkelingen in de regio Voorstel: Het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland positief te adviseren over de aanvraag voor een bruin- en witgoedzaak op de Baanderij, Leiderdorp. Akkoord met voorstel Projectleider van de economische agenda Bollenstreek Fred Wulp geeft een toelichting op de stand van zaken. Er is top 9 lijst met prioritaire projecten opgesteld, die is rondgedeeld in de vergadering. Besluitvorming in de raden is na de zomer. De heer Strijk ligt de stand van zaken van de twee projecten uit de economische agenda toe. In juni wordt de Retailvisie afgerond. De behandeling in de gemeenteraden is na de zomer. Bij het project Ondernemend onderwijs wordt er gekeken hoe ondernemerschap een plek kan krijgen in de opleidingen. Het Centre Entrepeneurship moet de fysieke plek worden waar scholieren en studenten van het MBO, HBO en Universiteit gezamenlijk onderwijs krijgen over ondernemen en ook daadwerkelijk gezamenlijk gaan ondernemen. Afsluitend geeft hij aan dat er wordt gewerkt aan een regionaal expatcentre: hoe kunnen expats nog beter en gastvrij ontvangen? De gemeenten Kaag en Braassem, Nieuwkoop en Alphen aan de Rijn in de Rijn- en Veenstreek met zijn nog in een verkennende fase voor een gezamenlijke economische agenda. Thema s die centraal staan zijn Sierteelt (bloemen, vaste planten en mogelijk ook bollen), vervoer over water (oa. containervaart voor de sierteelt ), recreatie en toerisme, en de bouw. Tevens krijgt de samenwerkingsagenda tussen Alphen aan den Rijn, Gouda en Woerden die steeds meer vorm gaat krijgen. 08 Toerisme regionale focus Voorstel: Er wordt kennisgenomen van de presentatie. Meer (contact)informatie van Amsterdam Marketing Kennis nemen van de presentatie hierover is verkrijgbaar bij de heer Fekken van Holland Rijnland. De van Frans van der Avert, CEO presentatie is in pdf-vorm bijgesloten. Amsterdam Marketing Een discussie voeren over de at- Conceptbesluitenlijst Portefeuillehoudersoverleg Economische zaken d.d. 20 mei

7 nr. onderwerp voorstel advies / besluit tracties in de regio, discussie over doelgroep van attracties in de regio, en hoe dit (nog beter) te vermarkten Volgende vergadering Portefeuillehoudersoverleg Economische zaken: 23 september in Noordwijkerhout Conceptbesluitenlijst Portefeuillehoudersoverleg Economische zaken d.d. 20 mei

8 Lid Gedeputeerde Staten Drs. G. Veldhuijzen Contact '?',îffhorrand drs. N.M. Dekker T nm.dekker@pzh.nl Aan de voorzitters van de REO's Holland-Rijnland, MRDH, Zuid-Holland-Zuid en Midden-Holland Postadres Provinciehuis Postbus LP Den Haag T Datum 26 mei 2015 Ons kenmerk Uw kenmerk Onderwerp Toekomstige samenwerking provincie en regio's. Bijlagen Geachte voorzitters, ln het REO-voorzittersoverleg van 13 maart is een ambtelijke discussienotitie aan de orde geweest over de samenwerking Regio's - Provincie Zuid-Holland. Daarbij is afgesproken dat ik mijn gedachten hierover op papier zou zetten en er medio mei een vervolgoverleg gepland zou worden. Dit laatste is vanwege volle agenda's en mijn aanstaande vertrek niet meer gelukt, waardoor ik mijn gedachten nu in een brief aan u en mijn opvolger meegeef. lk laat het aan míjn opvolger om de inhoud van deze brief met u te bespreken en de toekomstige samenwerking verder vorm te geven. Bezoekadres Zuid-Hollandplein AW Den Haag Tram I en de buslijnen 90, 385 en 386 stoppen dichtbij het provinciehuis. Vanaf station Den Haag CS is het tien m nutên lopen. De parkeerruimte voor auto's is beperkt. EIhSE ffi Uitgangspunt De afgelopen jaren hebben op het terrein van werklocaties vele ontwikkelingen plaatsgevonden en hebben wij goed samengewerkt om het werklocatiebeleid (o.a. in de Visie Ruimte en Mobiliteit) vorm te geven en uit te voeren. Het is voor mij duidelijk dat we ook de komende jaren in gezamenlijkheid verder moeten werken aan de opgaven die op dit terrein op ons afkomen. Daarbij is het aan de gemeenten zelf om te bepalen op welke schaalen op welke inhoud zijzich onderling willen organiseren. Samenwerking Regio's - Provincie Zuid-Holland lnhoud Werken aan een sterke economische structuur in Zuid-Holland vraagt wat mij betreft om goede samenwerking in triple helix verband om de gewenste inhoudelijke vernieuwingen tot stand te brengen. De inbreng van kennisinstellingen en bedrijfsleven is onontbeerlijk voor het slagen van onze gezamenlijke inspanningen om die vernieuwingsslag te realiseren. Voor wat betreft de objectieve advisering over onderbouwing van de behoefte en regionale impact van detailha ndelspla nnen gaat de Adviescommissie Detailhandel Zuid-Holland binnenkort een belangrijke rol vervullen.

9 Ons kenmerk e' '.ir'jhorland Deze twee ontwikkelingen nemen niet weg dat er mijns inziens behoefte blijft aan publiekpublieke samenwerking en deze vooral te richten op ruimtelijk-economische vraagstukken en informatie- en kennisuitwisseling Voor wat betreft bespreking van ruimtelijk-economische vraagstukken in de toekomst kan ik me voorstellen dat er meer aansluiting gezocht wordt bij de Bestuurlijke Tafels Ruimte. ln dat geval zullen wethouders Economie, waar dat inhoudelijk aan de orde is, deel moeten gaan uitmaken van die tafels. Daarnaast lijkt het me goed om een gezamenlijk economisch overleg in stand te houden omdat dit ook de mogelijkheid biedt om een onderwerp als werklocaties breder te bespreken dan alleen ruimtelijk en waarbij ook zaken als informatieen kennisuitwisseling aan de orde kunnen komen. Hierbij valt o.a. te denken aan voorkomen planschade, vraaggericht bedrijventerreinenbeleid, transformatie en herbestemming en gezamenlijke gegevensverzameling. Dit zou kunnen vanuit een gezamenlijk op te stellen programma dat als insteek heeft om aan een duurzame werklocatiestructuur te werken die bijdraagt aan een sterke economische structuur in Zuid- Holland en het behoud van krachtige, leefbare centra en leefbare kernen. Schoolniveau lk zie in de gemeentelijke samenwerking binnen de huidige REO-gebieden twee bewegingen: enerzijds een beweging naar opschaling (MRDH) en anderzijds een beweging met meer nadruk op het subregionale niveau (Zuid-Holland-Zuid en Holland-Rijnland). Voor de provincie blijven de regionale opgaven, met de daarbij behorende gebieden zoals benoemd in de Visie Ruimte en Mobiliteit, Verordening Ruimte en Programma Ruimte, het uitgangspunt waar het gaat om de daarin genoemde opgaven en behoefteramingen betreffende werklocaties. De provincie moet daarnaast in mijn ogen welflexibel meebewegen op de gekozen schaal van samenwerking van gemeenten afhankelijk van het te bespreken onderwerp. Een onderwerp als kennisuitwisseling zou wat mij betreft het beste op provinciaal niveau, met alle regio's gezamenlijk, opgepakt kunnen worden. Voor de onderlinge afstemming van o.a. bovenregionale en strategische vraagstukken lijkt het me goed om bijvoorbeeld eens per halfjaar met de porteuillehouders Economie van de de regio's gezamenlijk te overleggen over hiervoor genoemde onderwerpen, mogelijk dus in de vorm van een gezamenlijk programma. Financiën De vraag naar financiële ondersteuning vanuit de regio's is tot nu toe wisselend geweest. Dat heeft ertoe geleid dat in sommige gevallen de REO-secretaris en/of procesmanager (deels) gefinancierd wordt door de provincie en andere REO's geen provinciale bijdrage krijgen. Vanuit de gedachte dat samenwerkende gemeenten primair zelf verantwoordelijk zijn voor de samenwerking op het door hen gekozen schaalniveau, lijkt het mij goed om de provinciale bijdrage hieraan te heroverwegen. lk kan me voorstellen dat de bijdrage aan personele inzet in 2 jaar wordt afgebouwd waardoor er bij de provincie financiële ruimte ontstaat om bijv. onderzoek te doen naar gezamenlijke gedeelde cijfers op het gebied van werklocat es ter onderbouwing van 2t3

10

11 Jaarplan 2015 en begroting

12 Jaarplan April 2015

13 Jaarplan Inhoud 1 Inleiding Projecten en activiteiten Bestuur en organisatie en begroting April 2015

14 Jaarplan Inleiding Dit jaarplan beschrijft de activiteiten van het Holland Space Cluster voor Holland Space Cluster Het Holland Space Cluster is het platform waarbinnen bedrijfsleven, onderwijs & onderzoeksinstellingen en overheden samenwerken aan de versterking van de Nederlandse ruimtevaartsector in brede zin. Van upstream tot downstream, inclusief astronomie en het gebruik van satellietdata. 1.2 Visie en Missie Holland Space Cluster Visie: Het Holland Space Cluster wil de samenwerking en de ontwikkelingsmogelijkheden van de Nederlandse ruimtevaartsector (onderzoeks- en onderwijsinstellingen, het bedrijfsleven en de overheid) bevorderen, waardoor deze zich in de breedste zin verder kan ontwikkelen als toonaangevend, concurrerend en maatschappelijk relevant. Missie: Het Holland Space Cluster brengt private en publieke actoren samen op het gebied van space en biedt een efficiënt kader rond relevante thema's. Pijlers: Profilering & Positionering Samenwerking & Netwerkvorming Onderwijs & Arbeidsmarkt 1.3 De ruimtevaartsector- een vlaggenschip van de smart economy van de toekomst Sinds september 2014 is Rob de Wijk voorzitter van het Holland Space Cluster. Tijdens de Spacepoortbijeenkomst van 10 maar jl. heeft hij de visie van het Holland Space Cluster gepresenteerd op welke wijze de sector zich de komende jaren verder moet ontwikkelen. Deze strategie is samengevat in de notitie `de ruimtevaartsector- een vlaggenschip van de smart economy van de toekomst` die op de Spacepoort bijeenkomst is uitgedeeld en ook leidend is voor de inzet van het Holland Space Cluster in April

15 Jaarplan Notitie: De ruimtevaartsector- een vlaggenschip van de smart economy van de toekomst April

16 Jaarplan April 2015

17 Jaarplan Context 2015 Het jaar 2015 zal voor de Space sector gericht zijn op de uitwerking en implementatie van een aantal belangrijke ontwikkelingen die in 2014 plaatsvonden en ontwikkelingen die voor 2015 en verder op de agenda staan. Dit zijn: Het ruimtevaartbudget is structureel hersteld naar het niveau van voor 2010 middels de nota ruimtevaartbeleid van september In 2015 zullen door het NSO (Netherlands Space Office) stappen worden genomen voor de implementatie van het ruimtevaartbeleid, waaronder het vormgeven van het instrumentencluster, het definiëren van de vervolgstappen op het rapport `De ruimte voor gebruik: Meer waarde voor onze aarde` en de verdere uitvoering van het ESTEC white paper om ESA Estec sterker met de Nederlanse ruimtevaartsector te verbinden. Tijdens de ESA ministersconferentie van december 2014 zijn belangrijke besluiten genomen over de Europese lanceerder Ariane 6. Het ESA aardobservatieporgramma Copernicus wordt operationeel, met inbegrip van het Nederlandse instrument TROPOMI, door de lancering van verschillende satellieten (Sentinels). Met de beschikbare (big)data kunnen nieuwe toepassingen worden ontwikkeld met betrekking tot monitoring van water, bodem, atmosfeer, energie en stedelijke ontwikkeling. De Topsector HTSM is operationeel. In navolging op Horizon 2020 wordt de nadruk steeds sterker gelegd op de Global Challenges zoals benoemd in het Horizon 2020 programma van de Europese Commissie. In 2014 is de profilering van de ruimtevaartsector onder het 'merk' NL Space succesvol ingevoerd. Pay off is: Global Challenges. Netherlands Space Solutions. Nederlandse ruimtevaartbedrijven en - instituten bieden oplossingen voor wereldwijde wetenschappelijke en maatschappelijke uitdagingen op het gebied van wetenschap, technologie en toepassingsgebieden, zoals water en delta, landbouw en voedsel, mobiliteit, veiligheid, klimaat en milieu, en energie. NL Space is geen nieuwe organisatie, wel een beeldmerk voor de nationale en internationale profilering van de Nederlandse ruimtevaart. Andre Kuipers is de NL Space ambassadeur. Bedrijven, kennisinstellingen, en overheden, SpaceNed en Holland Space Cluster dragen NL Space gezamenlijk uit. Nationale wetenschapsagenda. Het kabinet heeft in 2014 besloten een nationale wetenschapgsagenda op te stellen. Middelen en energie gaan gerichter ingezet worden, met oog voor wetenschappelijke sterktes, maatschappelijke vraagstukken en economische kansen. Om dit te kunnen realiseren heeft het kabinet de Kenniscoalitie (VNO- NCW, VSNU, TO2, MKB Nederland, KNAW, Vereniging Hogescholen, NFU, NWO) opdracht gegeven deze Nationale Wetenschapsagenda te ontwikkelen. Deze agenda wordt eind 2015 vastgesteld. Smart Industry. Door nieuwe productietechnologieën en de verdere integratie van ict in het hele proces van ontwerpen, fabriceren en distribueren, verandert de industrie radicaal. Dit is ook van toepassing op de Space sector. Op 11 november 2014 heeft minister Kamp de Actieagenda Smart Industry in ontvangst genomen April

18 Jaarplan zal in teken staan van de uitrol van deze agenda. Onder meer door het oprichten van zgn. Fieldlabs. Fieldlabs zijn praktijkomgevingen waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht Smart Industry oplossingen uitontwikkelen, testen en implementeren. Ook versterken ze verbindingen met onderzoek, onderwijs en beleid op een specifiek Smart Industry thema. In 2014 zijn de voorbereidingen voor het het voorzitterschap van de Raad van de Europse Unie gestart. Van 1 januari tot en met 30 juni 2016 is Nederland voorzitter. Nederland heeft voor het voorzitterschap drie prioriteiten opgesteld: een innovatie Unie, een Unie die zich beperkt tot hoofdzaken en een Unie die verbindt. Smart Industry wordt in het kader van de innovatieve unie waarschijnlijk een belangrijk thema waarop de Space sector kan aanhaken. In 2014 heeft de TU Delft besloten het Delft Space Institute op te richten. Vanaf 2015 zal het TU Delft Space Institute expertise op het gebied van ruimtevaart bundelen en creëren voor een lokale, regionale en mondiale impact op onderzoek, onderwijs en valorisatie. Bovendien wordt de toegang tot expertise bij de TU Delft en de samenwerking met externe partners, zoals bedrijven, kennisinstellingen en overheden, gestimuleerd en gefaciliteerd door de komst van het instituut. Het bedrijfsleven zoals vertegenwoordigd in SpaceNed is een belangrijke pilaar onder Holland Space Cluster. In 2014 is er tussen deze zelfstandige entiteiten in goede afstemming samengewerkt. De structuur en het karakter van Holland Space Cluster als platform waarin zowel bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen en overheden samenwerken geeft ruimte voor versterking van synergie. In organisatorisch opzicht moet de verdere verhouding tussen Holland Space Cluster en SpaceNed in 2015 vorm krijgen waarbij integratie een optie is. Relevante vraag hierbij is de wijze waarop de downstreamsector wordt aangehaakt. Binnen de downstreamsector is wat betreft de aardobservatie in 2014 een start gemaakt om onder de de naam NEVASCO zich te organiseren. De organisatiegraad van de downstream telecommunicatie en navigatiesector blijft nog achter. Binnnen het bestuur en de directie van het Holland Space Cluster is zowel de downstream (vooral aardobservatie) als de upstream vertegenwoordigd. April 2015

19 Jaarplan Projecten en activiteiten Profilering & Positionering De recent dreigende bezuinigingen in de ruimtevaartsector leren dat het niet vanzelfsprekend is dat het Rijk voluit investeert in de Nederlandse ruimtevaart. Blijvende aandacht voor de maatschappelijke meerwaarde van de Nederlandse ruimtevaartsector is daarom van groot belang zowel op politiek niveau als in de samenleving Projecten en activiteiten werkorganisatie Holland Space Cluster NL_Space profileringsplan. In afstemming met NSO en andere partijen uit de sector wordt bezien op welke elementen het Holland Space Cluster het voortouw neemt. Met name met betrekking tot profileringsactiviteiten richting de politiek en activiteiten die de crossovers met andere sectoren bevorderen zal het Holland Space Cluster een nadrukkelijke rol spelen. Met NSO en SpaceNed worden afspraken gemaakt over de uitvoering van oa. de NL_Space website, de Space directory waarin alle Nederlandse ruimtevaart partijen zijn opgenomen en de evenementen die onder NL_Space vlag worden georganiseerd. Lobbyagenda. Om ruimtevaart structureel op de politieke radar te houden is het van belang dat de voorzitter en bestuur van HSC lobby- activiteiten onderneemt met het oog op de Ministersconferentie eind 2016 en de geplande Tweede Kamerverkiezingen in maart Hiervoor zal een lobbyagenda met een tijdspad en een lijst met belangrijke (politieke) actoren worden opgesteld. Daarnaast zal de wenselijkheid en de noodzaak van het opstarten van een overleg tussen professionele public affairsmedewerkers in de ruimtevaartsector worden bezien in een public affairsoverleg. Inzet van het Holland Space Cluster is daarbij een nationaal programma met op de sector toegesneden financieringsinstrumenten en een verdubbeling van de ESA bijdrage aan de optionele programma s. Door een lobbyagenda op te stellen en een Public Affairs overleg te starten kan er gerichter en met éénzelfde boodschap invloed worden uitgeoefend. Twee acties uit de op te stellen lobbyagenda die reeds zijn ingezet zijn het inzichtelijk maken van de successen van de oude PEP regeling en het formuleren van showcase projecten die een nieuwe PEP regeling nodig hebben en het formuleren van vragen om in te dienen bij de Nationale Wetenschapsagenda. Andere elementen die in de lobbyagenda bekeken worden zijn: Gezamenlijke voorstel (richting NL overheid, E of ICR) voor totstandkoming en invulling ESA programma s en budgetten. Tot standkoming en invulling Defensie programma s en budgetten inationaal en internationlaal in samenwerking met NSO en vertegenwoordigers uit de industrie zoals de NIID Bijdragen aan de integratie van het ruimtevaart Aardoberservatiebeleid met het nationale geo- informatiebeleid April 2015

20 Jaarplan Positionering SensorWorld in Landsdeel West (Flevoland, Noord- Holland, Zuid- Holland) om gebruik te kunnen maken van EFRO gelden of andere subsidies. Positionering en verdere aansluiting binnen de topsector HTSM. Oa. door invulling te geven aan de (update van de) roadmap Space, daarbij gebruikmakend van de Space roadmaps die onder coördinatie van NSO zijn opgesteld. Op het gebied van crossover liggen er goede mogelijkheden. Draagvlak creeeren voor een sterkere koppeling van fundamenteel en toegepast onderzoek gericht op het toekomstig gebruik van satellietdata. Pleiten voor een sterkere koppeling met de ministeries die een belangrijke rol spelen in het gebruik van ruimtevaart zoals I&M en Defensie. Aandringen op afstemming bij OCW/NWO en het ministerie van Economische Zaken NSO op het gebied van de financiering van ruimtevaart- gerelateerde projecten. Positionering van de Nederlandse ruimtevaart in Europese programma zoals Horizon Eventuele rol/acties rond het EU voorzitterschap Nederland eerste helft 2016 Verbreden van regionaal/economische draagvlak (oa. Provinicies/ gemeenten/ complementaire clusters. SpacePoort. SpacePoort is een jaarlijks of wanneer nuttig voor de lobby een twee jaarlijkse ontmoetingsbijeenkomst van de ruimtevaart sector met de politiek. Het doel van deze bijeenkomst is het belang van de ruimtevaart voor Nederland zichtbaar te maken en hierover met de politiek in dialoog te gaan. Ruim 100 geïnteresseerden waaronder een viertal kamerleden waren aanwezig bij SpacePoort op 10 maart jl. in Nieuwspoort in Den Haag. Rob de Wijk gaf tijdens deze SpacePoort zijn outlook op de toekomst van de ruimtevaart in Nederland. Zie voor een terugblik op deze bijeenkomst. 2.2 Samenwerking & Netwerkvorming Het Holland Space Cluster biedt een platform waar partijen vanuit de Triple Helix gemakkelijk met elkaar in contact kunnen komen. Kennisdeling en netwerken zijn hierin sleutelbegrippen. Zowel binnen de sector maar juist ook cross sectoraal met andere sectoren. Daarnaast neemt het Holland Space Cluster het initiatief om partijen bij elkaar te brengen die kunnen leiden tot nieuwe innovatieve projecten. De innovatie projecten moeten gedragen en uitgevoerd worden door de betrokken partijen van het Holland Space Cluster April

21 Jaarplan Inititieren en faciliteren Projecten en activiteiten: Het Holland Space Cluster neemt het initiatief om partijen bij elkaar te brengen met als doel te komen tot voorstellen voor concrete programma s en consortia waar up- en downstream gekoppeld worden, in het bijzonder op het gebied van water en delta; landbouw en voedsel; mobiliteit; klimaat en milieu; en energie. Per gebied dient ten minste een spraakmakend project te worden gedefinieerd en bijvoorbeeld in het kader van Horizon 2020 zo mogelijk als proeftuin gepresenteerd c.q. voorgesteld. Het Holland Space Cluster heeft hierin een faciliterende rol. Projectleiding moet komen uit de partijen die betrokken zijn bij het Holland Space Cluster. Begin 2015 zijn in dit kader gesprekken gestart met Defensie en met het Hoogheemraadschap van Delfland die mogelijk leiden tot de eerste projecten. Vitale infrastructuur. Het kunnen gebruiken van satellieten alsmede de satellieten zelf zijn onderdeel van de vitale infrastructuur. In samenwerking met oa. The Hague Security Delta wordt een studie uitgevoerd op welke aspecten de Nederlandse ruimtevaart een belangrijkere rol kan spelen ter bescherming van de vitale infrastructuur. Op basis van de studie moet gekozen worden op welke aspecten de focus gelegd wordt SensorWorld. 14 Downstreambedrijven en kennisinstellingen allen binnen Landsdeel West (Noord- Holland, Flevoland, Utrecht en Zuid- Holland) - werken momenteel aan het opstellen van een gezamenlijk meerjaren investeringsprogramma. Centraal staat consortiumvorming om satellietdata combineren met andere sensordata om nieuwe marktoepassingen te ontwikkelen op het gebied van Agro&food, energie en Steden in delta s. Sensorworld beoogt de commerciële downstream aardobservatie te koppelen aan kennisinstellingen om de valorisatie te bevorderen. Met de lancering van een reeks Sentinel satellieten in het kader van het EU programma Copernicus ontstaan er een reeks van nieuwe mogelijkheden en markten. De rol van het Holland Space Cluster bestaat naast de positionering binnen de mogelijke financieringsmogelijkheden (zie ook 3.1) uit het versterken van het programma door cross sectoraal de toepassingssectoren te koppelen aan dit initiatief. In 2015 zullen initiatieven worden genomen met potentiele gebruikers in de agro, energie, maritieme, vitale infrastructuur/veiligheid in contact te komen.met als doel businessgroups te organiseren voor nieuwe product- markt combinaties. Dit kan door zelf een bijeenkomst te organiseren of door aan te haken op bijeenkomsten in deze sectoren. Met betrekking tot precisielandbouw zal het Holland Space Cluster in de tweede helft van 2015 een Space meets Agro bijeenkomst organiseren in de Noordoostpolder organiseren. Aandachtpunt bij het creëren van de cross overs is telkens goed te kijken welke initiatieven en onderzoeken hierover reeds hebben plaatsgevonden om een herhaling van zetten te voorkomen. Smart Industry. Begin 2015 zijn een elftal Fieldlabs gedefinieerd waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht Smart Industry oplossingen uitontwikkelen, testen en implementeren. Ook versterken ze verbindingen met onderzoek, onderwijs en beleid op 2015 April

22 Jaarplan een specifiek Smart Industry thema. Onderzocht wordt of en welke Fieldlabs interessant zijn voor de partijen uit de Space sector om op aan te haken. Het creëren van een kenns en ondernemershub in de regio rondom ESTEC. Met ESA ESTEC als belangrijkste entiteit is een groot deel van de ruimtvaartbedrijvigheid in Zuid- Holland geconcentreerd en daarbinnen met name op de Kennisas Noordwijk, Leiden, Den Haag en Delft. Ook buiten Zuid- Holland bestaan concentraties van ruimtevaart. Zoals in de Noordoostpolder op het Geomatica Business Park, rond SRON in Groningen en rond de Universiteit Twente. Voor startups zijn er onder meer faciliteiten binnen het Space Business Innovation Centre (SBIC) in Noordwijk, het starters gebouw YES!Delft en op het Geomatica Business Park in de Noordoostpolder. De mogelijke ontwikkeling van het Noordwijk Space Centre met congresfaciliteiten, een Space Experience annex planetarium kan de vestingskwaliteit van Nederland verder versterken. Onderzocht gaat worden in hoeverre het ecosysteem voor ruimtevaartbedrijvigheid in Nederland compleet is en in hoeverre extra samenwerking, fianancieringconstruccties, en of ruimtelijke investeringen hiervoor nodig. Bijdragen aan een sterkere koppeling van fundamenteel onderzoek en de ruimtevaartsector. Hiertoe zal HSC de actie van het formuleren van de wetenschapsagenda ondersteunen met als doel in dat kader aandacht voor ruimtevaart te creëren. Tevens zal een discussie met de top van NWO en de top van NSO worden gestart, uitmondend in een aantal concrete subdoelstellingen. Visie op de rol van het Holland Space Cluster op Europees niveau. Op Europees niveua liggen er samenwerkingsmogelijkheden op verschillende vlakken. Bijvoorbeeld op het gebied van de samenwerking tussen andere sterke ruimtevaartregio s in Europa. Daarom wordt er onderzocht welke rol het Holland Space Cluster hierin kan spelen. In dat kader wordt ook bekeken wat NEREUS, het Europese ruimtevaartnetwerk van regio s met een sterke ruimtevaartsector, kan beteken voor de Nederlandse sector. De Provincie Zuid Holland is lid van NEREUS. In de eerste helft van 2015 wordt door het Holland Space Cluster in samenwerking met de provincie Zuid Holland een bijeenkomst gepland waarin NEREUS zich zal presenteren en de samenwerkingsmogelijkheden verkend worden. Het participeren in een van de Working groups van NEREUS ligt daarbij voor de hand. Algemene netwerkvorming en kennisdeling NL_Space nieuwjaarsreceptie is samenwerking met SpaceNed en NSO op 23 januari 2015 gehouden. Het onlangs opgerichte Delft Space Institute van de de TU Delft heeft aangeboden om 19 mei 2015 mede onder de vlag van het Holland Space Cluster in 2015 een symposium te organiseren. Het Holland Space Cluster verzorgt de paneldiscussie en speelt een rol in het aanhaken van andere partijen, het aandragen van sprekers vanuit de HSC achterban en het onder aandacht brengen van dit symposium bij relevante partijen April

23 Jaarplan Participeren in events van andere sectoren om de meerwaarde van ruimtevaart onder de aandacht te brengen, bijvoorbeeld in het Kennis café van The Hague Security Delta (HSD) en partijen betrekken bij events van andere partijen zoals Woensdagmorgen.nl sessies en SpaceMatch Onderwijs & Arbeidsmarkt De pijler Onderwijs & Arbeidsmarkt heeft in 2015 mede gezien de beperkte capaciteit voor het Holland Space Cluster geen prioriteit. Andere partijen zoals de ESERO- samenwerking tussen NSO, ESA en Nemo met het project ruimtevaart in de Klas en Universe Awarness (UNAWE) vervullen reeds een goede rol op het gebied van Onderwijs & Arbeidsmarkt. Daarnaast is er de Stichting Arbeidsmarkt Geo waarin ook aandacht is voor aardobservatie (Geo Media Design in s Hertogenbosch en Almere (i.o.) Projecten trekker Holland Space Cluster ISU (International Space University) organiseert jaarlijks een 10 weekse summerschool. De summerschool heeft nog nimmer in Nederland plaatsgevonden. De summerschool zal in 2018 in Nederland plaatsvinden. Tijdens de summerschool komen studenten in aanraking met allerlei facetten en keypersonen uit de space sector. De summerschool heeft ook een belangrijke netwerkfunctie. Veel mensen in de space sector hebben de summerschool een keer gevolgd. De summerschool bestaat uit circa 120 studenten en daarnaast staf. In 2014 is met oa. ondersteuning van het Holland Space Cluster een bidbook aangeleverd. Eind 2015 zal de voorbereiding starten waarbij het Holland Space Cluster waar mogelijk ondersteuning zal aanbieden. 2.4 Communicatie Communicatie. De website is in 2014 gelanceerd. Het Holland Space Cluster heeft een twitteraccount met circa 350 volgers. Eigen nieuws en belangrijk nieuws van partners worden hiermee verspreid. Daarnaast heeft het Holland Space Cluster een Linkedin groep vooral om te zorgen dat partijen elkaar gemakkelijk kunnen vinden. Circa 1 keer per kwartaal zal het Holland Space Cluster een nieuwsbrief uitbrengen die per wordt verspreid. Bij de communicatie uitingen wordt steeds gekeken of er in de uitingen ook een rol is weggelegd voor het merk NL- Space April

24 Jaarplan Bestuur en organisatie en begroting 3.1 Interne Organisatie Holland Space Cluster De organisatie van het Holland Space Cluster heeft in 2014 definitief vorm gekregen. Door het aanstellen van de Voorzitter Rob de Wijk en de oprichting van de Stichting Holland Space Cluster met een directieteam en een secretaris beschikbaar gesteld vanuit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden is ook de compacte werkorganisatie een feit. Figuur 3. 1 Gouden driehoek van de Nederlandse Ruimtevaart Overheid Onderzoek- & Onderwijsin stellingen Bedrijven Kenmerkend voor het Holland Space Cluster is de samenwerking tussen Overheid, Onderwijs- & Onderzoeksinstellingen en Bedrijven. Juist op het raakvlak tussen de overheid, onderwijs- & onderzoeksinstellingen en bedrijven zijn er de activiteiten en projecten die de sector kunnen versterken. Figuur 3. 3 Organisatieschema Het bestuur bestaat uit 6 leden en een voorzitter. De bestuursleden vertegenwoordigen hun domein en niet de eigen organisatie. De voorzitter heeft een onafhankelijke rol en is het formele gezicht/boegbeeld naar buiten. Het bestuur wordt ondersteund door een 2015 April

25 Jaarplan tweekoppige directie en een secretaris. NSO en ESA- ESTEC hebben een waarnemersrol. Zij nemen wel volwaardig deel aan de bestuursvergaderingen. De werkorganisatie vormt de schakel tussen het bestuur en de projecten. De activiteiten moeten voor het overgrote deel door de sector zelf getrokken worden. Het bestuur heeft hierin de rol om te adviseren over projecten, partijen op te roepen te participeren in projecten en deze op directieniveau te agenderen bij bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen, het Rijk en ESA ESTEC. In 2015 zal de structuur nogmaals worden bekeken. De uitdaging is om enerzijds meer partijen te betrekken bij het Holland Space Cluster en anderzijds de bestuurlijke structuur compact en werkbaar te houden. Het instellen van een brede adviesraad/participantenraad ligt daarbij voor de hand. De organisatie van het Holland Space Cluster heeft in 2014 vorm gekregen. In 2015 zal er een verdere professionalisering plaatsvinden onder meer door het opstellen van een meerjarenplan en meerjarenbegroting. Hierbij wordt ook gekeken of het oprichten van een eigen office een onafhankelijke directeur tot de mogelijkheden behoord. Verder wordt in organisatorisch opzicht de verdere verhouding tussen Holland Space Cluster en SpaceNed in 2015 onderzocht waarbij integratie een optie is. 3.2 Samenstelling Bestuur en werkorganisatie/ directieteam Bestuur: Voorzitter: Rob de Wijk Bestuursleden: Arnaud de Jong (Directeur Airbus Defence & Space Netherlands B.V. en voorzitter SpaceNed) Han Wensink (Voorzitter EARSC, Directeur Hermess en Ocean Space Consult, vertegenwoordiger van NEVASCO i.o.) Huub Röttgering (Directeur Sterrewacht, universiteit Leiden) Karel Wakker (voormalig rector magnificus TU Delft en voormalig directeur SRON) Govert Veldhuijzen (Gedeputeerde provincie Zuid- Holland) Jan Rijpstra (Burgemeester Noordwijk) ESA ESTEC en het Netherlands Space Office vervullen een waarnemerspositie. Werkorganisatie/ directieteam: Directieteam: Reineke van der Kolk (Airbus Defence & Space Netherlands B.V.), Gert van der Burg (NLR) Secretaris: Simon Bremmer (Holland Rijnland) 2015 April

26 Jaarplan Begroting April 2015

27 In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Lelden, Leiderdorp, Lisse, Nleu1'1koop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Teyllngen, Voorschoten en Zoeterwoude. Stichting Biobased Delta Zuid-Holland by Leiden: 4 september 2015 Kenmerl<: UIT Contact: J.M. Ververs Telefoon: (071) jververs@hollandrijnland.net Bijlage: 1 Onderwerp: Letter of Support vanuit Holland Rijnland voor het thema Hoogwaardige Inhoudsstoffen uit de Tuinbouw Geachte heer Zoetemeyer, De Provincie Zuid-Holland heeft een subsidieregeling netwerken topsectoren Zuid- Holland ingesteld. De Stichting Biobased Delta Zuid-Holland (verder: BBDZH) Is voornemens een voorstel in te dienen voor deze subsidieregeling. In dit projectvoorstel staat de uitwerking van de samenwerking tussen de overheid, Greenports, kennisinstellingen en gerelateerde ondernemers rondom het thema Hoogwaardige Inhoudsstoffen uit de Tuinbouw teneinde de biobased economy In Zuid-Holland tot een significante sector uit te bouwen. De reg io Holland Rijnland zet in op een biobased economy via het programma Holland Rijnland Biobased. Met het Bio Science Park, de Greenports, kennisinstellingen, agrariërs en bedrijfsleven in het Groene Hart zijn binnen de veertien gemeenten in deze regio alle bouwstenen aanwezig voor een bloeiende biobased economy. Vooral met betrekking tot de hoogwaardige toepassingen van biomassa heeft Holland Rijnland een unieke positie. Met deze bouwstenen wil Holland Rijnland koploper zijn in de transitie van een economie gebaseerd op fossiele brandstoffen naar een duurzame biobased economy. Een economie waarin wordt Ingezet op het beter benutten van biomassa, het verantwoord en optimaal gebruik van ecosystemen en de synergie van de rijkelijk aanwezige kennis en ondernemingskwaliteiten in de regio. Een biobased economy wordt gedragen door ondernemers, onderwijs en overheid, die hun krachten bundelen en kennis delen. Het programma Holland Rijnland biobased brengt partijen bij elkaar, ondersteunt partijen In de moeilijke fase van kennis naar markttoepassingen en kent de juiste weg bij het Inspelen op be leidsmatige kansen bij de provincie, het Rijk of Brussel. Het is tijd om de krachten te bundelen om de productieschaal te vergroten opdat de verwerking van biomassa kosten efficiënt wordt en om een sterke positie te verwerven als afnemer van biomassa v ia eigen bodem of via import. Samenwerking rondom het kunnen benutten en vermarkten van inhoudssteffen leidt tot versterking in de keten en meer kansrijke businesscases per bedrijf. Vanwege de aanwezigheid van drie (vier, inclusief Aalsmeer) Greenports, inclusief een ruime vertegenwoordiging van de gerelateerde industrie en aanwezigheid van kennisinstituten, is de provincie Zuid-Holland uitermate geschikt om gezamenlijk vernieuwende initiatieven op te zetten en daarmee een cruciale stap te zetten richting implementatie van de biobased economy. Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Schuttersveld 9, 2316 XG Lelden Postbus 558, 2300 AN Lelden Telefoon (071) lnfo@hollandrljnland.net 1'/Ww. hollandrijnland.net 13NG

28 f) Houand\~V~~!!?"'??.~ Holland Rijnland ondersteunt het projectvoorstel, dat in overleg met de Greenports, I<CP en InnovationQuarter nader ingevuld wordt en is bereid om hiervoor maximaal 200 uur per jaar aan ambtelijke ondersteuning bij te dragen voor een periode van 3 jaar onder voorwaarde dat de bovengenoemde subsidie wordt toegekend. Hoogachtend, het Dagelijks Bestuur Holland Rijnland, namens deze, de plaatsvervangend secretaris, de ~o/~1/ ~. Kiers ~ A:'enferink 2

29 Projectplan Hoogwaardige Inhoudsstoffen uit de Tuinbouw

30 Bijlage D) Projectplan BBD ZH Hoogwaardige Inhoudsstoffen uit de Tuinbouw Ten behoeve van Subsidieregeling regionale netwerken topsectoren Zuid Holland Managementsamenvatting (max 1, 5 pagina) Achtergrond van het project, inclusief een toelichting op welke wijze het project bijdraagt aan de doelstelling van de subsidieregeling. Probleemstelling en doelstelling(en), wat levert het project concreet op, inhoudelijke aanpak, economisch perspectief van het projectresultaat. De missie van de provincie Zuid Holland is om een sterke (innovatieve, veerkrachtige, concurrerende, toekomstbestendige) economie in Zuid Holland op en uit te bouwen. Eén van de belangrijkste strategieën daarin is het optimaal benutten van hulpbronnen. Het realiseren van de Biobased Economy (het toepassen van biomassa als grondstof voor producten die lopen van energie t/m farmacie) is daarvan een belangrijk onderdeel. Voor de Greenports is de ambitie dat zij een (zelfvoorzienende) cluster vormen dat hoogwaardige stoffen uit planten levert. Het cluster is concurrerend, innovatief, wereldmarktleider op een aantal deelgebieden (zoals veredeling) en sterk in alle facetten (zoals bereikbaarheid, logistiek, efficiëntie, duurzaamheid en samenwerking in de keten). Zo zijn de Greenports ook in staat om Zuid Holland een mondiale topregio in de Biobased Economy te maken. Dit levert economische meerwaarde op voor alle ketenspelers in de Greenports, nieuwe producten en markten en nieuwe verdienmodellen voor de tuinbouwsector. Bijgaand projectplan is een gezamenlijke aanvraag van het Kenniscentrum Plantenstoffen en de Biobased Delta Zuid Holland voor het uitbouwen en versterken van een triple helix netwerk tbv Biobased Economy in de Greenports. Gecoördineerd door deze twee organisaties wordt in nauwe samenwerking met de vier Greenports in Zuid Holland, de kennisinstellingen, InnovationQuarter, Holland Rijnland en andere relevante partijen (zoals HBO, KvK, Greenport Horticampus) een gezamenlijk programma Biobased Greenports (werktitel) opgesteld en uitgevoerd. Dit gezamenlijke programma kent 3 grote themalijnen: Verbinden markt en aanbod Verbinden onderwijs, onderzoek en ondernemerschap Versterken van de structuur voor innovatie Dwars daardoorheen loopt de vraag naar nieuwe verdienmodellen. De noodzaak om krachten te bundelen in een gezamenlijk programma wordt duidelijk gevoeld, waarbij de triple helix partijen vooral de wens hebben om meer kennis te delen, betere afstemming te creeëren, meer impact te genereren en een sterker verhaal over Biobased Greenports in de buitenwereld (mn bij marktparijen) te positioneren. Het voorstel van de Biobased Delta Zuid Holland en het KCP past binnen de doelstelling van de netwerkregeling om het organiserend vermogen duurzaam te versterken van (opkomende) publiek private netwerken die in het teken staan van innovatie en verduurzaming van de Zuid Hollandse economie, en in het bijzonder binnen de topsectoren en voor cross overs. PM Inhoudelijke aanpak

31 Achtergronden, probleemstelling, doelstelling (max. 3 pagina s) Omschrijving van aanvragers, kernactiviteiten en belangrijkste markt(en), organisatiestructuur, e.d. Achtergrond, aanleiding en probleemstelling project, beoogde resultaten en het vervolg van het project na de subsidieperiode (hoe dan verder met welke financiering). 2.1 Achtergrond en aanleiding De oprichting van de Stichting Biobased Delta Zuid Holland (verder: BBDZH) kent een aanloop in onder meer een onderzoek door Roland Berger 1 en het LEI 2 waarin wordt erkend dat de biobased economy een significante economische sector kan worden, maar dat dat niet vanzelf gaat. Vanuit de Economische Agenda Zuidvleugel is aan de provincie opdracht gegeven om een organisatie in te richten die de biobased economy gaat stimuleren. Via enkele ontwikkelingen heeft dit geleid tot de oprichting van de stichting Biobased Delta Zuid Holland, in lijn met de provinciale ambitie voor een uniforme financiering van gelijksoortige intermediaire organisaties (Delta s) in Zuid Holland. Hiertoe is begin 2015 een subsidieregeling opengesteld, waarbij de eis is dat de aangevraagde subsidie bestemd is voor het opzetten en/of uitbouwen van een triple helix netwerk in de economische topsectoren van Zuid Holland en waarbij de subsidie max euro bedraagt en max. 40% van de begroting is. Vooruitlopend daarop is vanaf 1 augustus 2014 een voorzitter uit het bedrijfsleven benoemd. Met het wijzigen van de naam naar Biobased Delta Zuid Holland, is de verbondenheid met de Biobased Delta (zie paragraaf 3.2) duidelijker geworden. De Biobased Delta Zuid Holland richt zich op twee speerpunten t.w. Groene Chemische Bouwstenen en Hoogwaardige Inhoudsstoffen uit de Tuinbouw. De Stichting Kenniscentrum Plantenstoffen (verder: KCP) is opgericht door de Provincie Zuid Holland (beleid Greenports van de Toekomst), Productschap Tuinbouw (Flowers & Food, Innovatie en Kennisagenda, programma Bio based), Rabobank, Kennisalliantie Zuid Holland, Universiteit Leiden (IBL) en Wageningen Universiteit. Vanaf eind 2011 is het KCP operationeel geworden en vanaf die periode werkt het aan het vertalen van de marktvraag naar concrete business cases met betrokkenheid van bedrijven, kennisinstellingen en ketenpartijen. Er is een groot (inter)nationaal Plantenstoffen netwerk opgezet. Er zijn vier concrete toepassingsmarkten geïdentificeerd die het meest geschikt zijn en waar het KCP business cases ontwikkelt heeft namelijk; groene gewasbeschermingsmiddelen, health & well being, cosmetica, en geur en smaakstoffen. De financiering van het KCP loopt eind 2015 af. Zuid Holland kent de hoogste concentratie van Greenportbedrijven (waaronder glastuinbouw, boom en sierteelt, bollen) van Nederland. We onderscheiden vier greenports in Zuid Holland die complementair zijn op het gebied van Plantenstoffen. De Greenport Duin en Bollenstreek is voornamelijk gericht op vollegronds sier en bollenteelt, de Greenport Oostland/Westland op sier en groetenteelt in de kas, en de Greenport Boskoop op bomenteelt. De aangrenzende Greenport Aalsmeer complementeert de regio met een sterk sierteelt en logistiek cluster. De regio heeft een unieke internationale positie doordat het een enorme biodiversiteit aan plantenstoffen beschikbaar heeft door middel van diverse teeltwijzen (o.a. glas en opengrond). Dit potentieel kan in samenwerking met de aanwezige kennisinfrastructuur (Universiteit van Leiden en WUR en hogescholen), veredelingssector en cross sectorale verbanden (o.a. naar logistiek en Life Sciences) geëxploiteerd worden. Om dit potentieel beter te benutten wordt op de schaal van Zuid Holland (en de buren) gewerkt aan een gezamenlijke biobased agenda voor de vier Greenports en daaraan gerelateerde organisaties (waaronder de kennisinstellingen en InnovationQuarter) om versnelling te geven aan de ontwikkeling van business met plantenstoffen en economische impact voor de greenports. De stichting Biobased Delta Zuid Holland en het KCP vormen de coördinatoren van dit programma Biobased Greenports. 2.2 Probleemstelling Met de partners in de Greenports en organisaties die werken aan Biobased Economy is een analyse gedaan waaruit een aantal belangrijke thema s (die een knelpunt vormen voor de economische groei van Biobased toepassingen en de transitie naar een biobased systeem) is geïnventariseerd. 1 Rapport Roland Berger: de Zuidvleugel als economische topregio. 2 LEI rapport: de Economische waarde van het Biobased cluster in ZH