Stoffen met een meervoudig gebruik

Transcriptie

1 Stoffen met een meervoudig gebruik Margreet Hovenkamp Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) Jaarlijkse VMT bijeenkomst Levensmiddelenwetgeving 29 mei 2015

2 Stoffen met een meervoudig gebruik Inhoud Even voorstellen Wat zijn stoffen met een meervoudig gebruik Wat is het probleem? Wetgeving In de praktijk Oplossingsrichting

3 NZO: Spreekbuis van de zuivelindustrie 98 % van de melk in Nederland

4 Nederland grootste zuivel exporteur EU EU - melk productie 2012 (138,9 miljard kg) DE 21% FR 18% UK 10% NL 8% IT 7% PL 7% ES 4% other 4% EU - export 2012 (16 miljard ton melk equivalenten) NL 20% DE 17% FR 14% B 10% DK 7% other 32% Bron: PZ, IDF

5 Zuivel van groot economisch belang voor NL Export waarde neemt toe X 1 billion euro Positieve handelsbalans NL Aandeel zuivel 9% 4,5 4,8 4,1 5,1 5,7 5, Bron: PZ 5

6 Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) De FNLI vertegenwoordigt circa 450 levensmiddelenbedrijven.

7 Wat zijn stoffen met een meervoudig gebruik Stoffen die meerdere toepassingen kennen en daarom via meerdere routes/bronnen op een levensmiddel terecht kunnen komen. Een stof kan bv aanwezig zijn in een (verboden) bestrijdingsmiddel maar ook in een desinfectiemiddel of van nature in het milieu voorkomen.

8 Wat is het probleem? Sommige gewasbeschermingsmiddelen of biociden zijn verboden of mogen slechts beperkt gebruikt worden. Deze stoffen kunnen echter ook via een andere (onbekende) route op een voedingsmiddel terecht komen. Stoffen kunnen ook via het milieu of via reinigings- en desinfectiemiddelen op een levensmiddel terecht komen Dus niét bij gebruik als gewasbeschermingsmiddel of biocide! De biocidewetgeving gaat uit van een specifieke toepassing waarbij een norm is vastgesteld. Deze norm is niet vanzelfsprekend gebaseerd op voedselveiligheid. Verschillende toepassingen, maar dezelfde normen.

9 Voorbeeld 1: chloraat (ClO3-) Chloraat is niet toegelaten als gewasbeschermingsmiddel in de EU Afwezigheidsnorm (MRL): 0,01 mg / kg Chloraat in voedingsmiddelen kan echter ook afkomstig zijn van gebruik van gechloreerd (leiding)water en toegelaten desinfectie- en schoonmaakmiddelen WHO norm voor chlorine in drinkwater is 0,2 mg/l chlorine Hierdoor is het moeilijk aan de strenge normen te voldoen Geen gebruik van desinfectiemiddelen kan microbiële risico s introduceren

10 Voorbeeld 2: quaternaire ammoniumzouten Zowel gebruik als gewasbeschermingsmiddel en / of biocide als gebruik als reinigingsmiddel Voor beide toepassingen geldt specifieke wetgeving Twee soorten zouten: DDAC en BAC Beide toegelaten als gewasbeschermingsmiddel DDAC ook toegelaten als biocide Problemen ontstaan wanneer een dergelijk middel niet meer gebruikt kan worden microbieel probleem

11 Voorbeeld 3: chlooramfenicol Ander voorbeeld stof met een meervoudig gebruik Chlooramfenicol is een antibioticum met een nul tolerantie bij dieren. Nul betekent nu niet meetbaar en geen nul Wordt ook gebruikt in ontstekingsremmende oogdruppels voor mensen. Onderdeel van medicijn bij oogontsteking (3,75 g/dag voor 5 dagen) Streptomycetes venuzuelae, bacteriën in de grond, vormen chlooramfenicol en daarmee via de natuurlijke route in bodemgewassen terechtkomen (hooi). Chlooramfenicol is geclassificeerd als mogelijk carcinogeen (groep2b).

12 Wetgeving: levensmiddelenwetgeving Verordening 178/2002 Algemene levensmiddelen verordening Art. 19: exploitant is verantwoordelijk voor voedselveiligheid van haar producten en neemt haar producten uit de handel wanneer ze niet voldoen. Art. 22: autoriteit (EFSA) verstrekt wetenschappelijk advies en technische ondersteuning voor wetgeving en beleid. In Verordening 852/2004 Levensmiddelenhygiëne en Warenwetbesluit Hygiëne van levensmiddelen is opgenomen dat een bedrijf moet beschikken over een HACCP-plan waarbij producenten zelf analyseren waar gevaren in het productieproces kunnen voorkomen. Onderdeel van het HACCP plan zijn het opstellen van een risico analyse, het nemen van effectieve maatregelen en daarna deze controleren.

13 Wetgeving: biocidewetgeving Verordening 528/2012 Op de markt aanbieden en het gebruik van biociden Biocidewetgeving gaat uit van gebruik als biociden, maar voor stoffen met een meervoudig gebruik zijn er meerdere routes. Doel: Artikel 1: De werking van interne markt verbeteren, Het gebruik van biociden te harmoniseren, Hoog niveau van bescherming van gezondheid van mensen en dieren en van het milieu te waarborgen. De bepalingen stoelen op het voorzorgsbeginsel dat tot doel heeft de gezondheid van mensen en dieren en het milieu veilig te stellen. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de bescherming van kwetsbare groepen.

14 In de praktijk Ondanks de verschillende routes waarop stoffen op een voedingsmiddel terecht kunnen komen wordt dezelfde norm gehanteerd. De huidige normen houden geen rekening met meervoudige toepassing van stoffen Meet- en analysemethoden worden steeds beter Voedselveiligheid is niet in het geding waardoor voedingsmiddelen onnodig worden afgekeurd. Minder stoffen beschikbaar voor o.a. reiniging en desinfectie met als gevolg de introductie van nieuwe microbiële risico s.

15 Uitgangspunt = voedselveiligheid Veilig voedsel is een harde basisvoorwaarde voor een goed functionerende levensmiddelenindustrie. Producten kunnen alleen op de markt gebracht worden wanneer ze voldoen aan strikte eisen.

16 Is de huidige werkwijze wel passend? Niet alleen een probleem voor de industrie, maar ook voor toezichthouders en overheid Huidige aanpak is ad hoc, kan efficiënter: 1. Tijdig en voorbereid 2. Juiste mensen op het juiste moment 3. Controle op voortgang en prioritering 4. Vergroten kennis en inzicht door te werken met vaste groep mensen

17 Oplossingsrichting Opstellen van een planmatige aanpak met stakeholders In overleg treden, toezichthouder is hiervoor verantwoordelijk waarbij de industrie haar expertise kan delen Mogelijke invulling van de aanpak: Stoffen indelen per groep Actoren zijn in kaart gebracht Duidelijk stappenplan wordt opgesteld waarbij iedereen weet wat gedaan moet worden

18 Dus: een handreiking