Waterlandstichting. Het is geen racisme, omdat? Josip Kesic
|
|
- Karel van der Pol
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Waterlandstichting Het is geen racisme, omdat? Josip Kesic Ondanks de polarisatie in de Zwarte Pietdiscussie is er een fundamentele consensus: niemand wil een racist zijn, racisme is immers slecht. Juist daarom is het voor veel mensen een schok dat Zwarte Piet in verband wordt gebracht met racisme. Het is opvallend dat de claim van racisme voor velen een verrassing is, terwijl het juist voor anderen geldt als een expliciet voorbeeld van racisme. De meeste mensen verbazen zich er niet over dat deze opvattingen en emoties zo uiteen kunnen lopen, ze reageren vooral vermoeid en/of defensief. Wel zien we hoe de praktijken rondom en motieven achter de figuur van Zwarte Piet op allerlei manieren gevrijwaard worden van racisme. Tegen de achtergrond van de consensus over het verwerpelijke van racisme: met welke argumenten en aannames wordt de Zwarte Piet-figuur afgeschermd tegen beschuldigingen van racisme? Het is geen racisme: argumentatievormen Een argumentatievorm bedoeld om de Zwarte Pietfiguur te ontdoen van racisme is door die te koppelen aan, zoals antropoloog Francio Guadeloupe het stelt, een "mythische" wereld. De Zwarte Piet-figuur behoort vanuit dit perspectief tot het domein van sprookjesachtige verbeelding, dat daarmee losstaat van het alledaagse leven waar racisme eventueel deel van uit maakt. Waar de ene keer het onderscheid tussen de mythische en echte wereld als argument op zich fungeert, wordt de andere keer dit onderscheid voorzien van argumenten die binnen de sfeer van het mythische blijven. Zo wordt er vaak gezegd dat de donkere huidskleur door het roet uit de schoorsteen komt en dat de lippen van Zwarte Piet rood en dik zijn door het schuren tegen de binnenkant van de schoorsteen. Een andere manier Zwarte Piet van racisme ontkoppeld wordt, is het benoemen als traditie. Hierbij wordt deze gepresenteerd als iets dat buiten ons staat, waar we niets aan kunnen doen ( zo is het nu eenmaal ). Het idee van vanzelfsprekende aanwezigheid van traditie gaat vaak over in het idee van neutraliteit ten opzichte van racistische motieven. Als mensen expliciet met deze aannamen geconfronteerd pagina 1 van 5 -
2 zouden worden, dan zouden velen zich er van distantiëren omdat ze zowel logisch als historisch onhoudbaar zijn. Een volgend ontkoppelingsmechanisme dat lijkt op het mythische en het traditieargument is de neutraliteit van een kinderfeest. Omdat Zwarte Piet onderdeel is van een kinderfeest, kan het niet racistisch zijn. Kinderen zijn immers puur en onschuldig en ouders zouden hun kinderen nooit blootstellen aan iets dat met racisme te maken heeft. De aanname is dat, als kinderen betrokken zijn bij een culturele traditie, het niet kan samenhangen met zo iets slechts als racisme. Het individueel maken van het probleem is een andere manier om de link met racisme af te zwakken. In zulke gevallen worden racistische praktijken niet gezien als structurele en collectieve processen, als problemen van onze samenleving en cultuur, maar als een kwestie van individuen en incidenten. Dit geldt voor zowel daders als slachtoffers. Daders zijn diegenen die wél een expliciet verband tussen donkere mensen en Zwarte Piet leggen (door bijvoorbeeld donkere mensen aanspreken als Zwarte Piet of Zwarte Piet spelen met een Surinaams accent). Maar, is de redenering, zij zijn slechts uitzonderingen of incidenten, want zij snappen niet dat Zwarte Piet niets te maken heeft met echte mensen en dat het inclusief feest is. Omdat daders als incidenten gezien worden, worden slachtoffers dat ook. Ondanks bovengenoemde manieren om Zwarte Piet van elke racistische blaam te zuiveren, wordt er in debatten wel erkend dat mensen zich gekwetst kunnen "voelen", dat mensen het kunnen "ervaren" als racisme. Zij horen en erkennen hun pleidooi, de gevoelens moeten serieus worden genomen en racisme bestreden. Het ironische is echter dat in het serieus nemen van "gevoelens" van bepaalde mensen, deze gevoelens minder serieus worden genomen doordat ze als gevoelens worden benoemd. Door het expliciet als "gevoelens", "ervaringen" en "percepties" te presenteren, wordt gesuggereerd dat er een andere, onderliggende werkelijkheid is, die objectief niet racistisch is, maar wel subjectief als zodanig kan worden "ervaren". De erkenning van de gevoelens als gevoelens brengt vaak een impliciete gelaagdheid van waarheid met zich mee, waarbij serieus moet worden genomen dat mensen de waarheid op een bepaalde manier kunnen ervaren, maar dat ze het daarmee wel bij het verkeerde eind hebben. De meest voorkomende manier om Zwarte Piet en racisme te ontkoppelen is het argument van de intentie: het is niet racistisch bedoeld, dus is het geen racisme. In die zin is het nauw verwant aan het idee van het pure kind. Dit argument wordt pagina 2 van 5 -
3 ingezet om critici de mond te snoeren, want hoe kan iets racisme zijn als het niet als racisme bedoeld is? Hetzelfde wordt beweerd door mensen die met verbazing en een licht schuldgevoel stellen dat zij het echt niet racistisch bedoeld hebben. Ze hebben nooit het verband gelegd tussen Zwarte Piet en donkere mensen en/of slavernij; voor hen staat dat los van racisme. Enerzijds kan deze ontwikkeling worden toegejuicht omdat het hier in ieder geval de intentie is racisme te bestrijden. Anderzijds legitimeert juist deze schuldgevoelige houding - we hebben het niet zo bedoeld - dat de koppeling tussen racisme en Zwarte Piet wordt ontkend. Wij willen niet dat Zwarte Piet racistisch is en dan is het dus ook niet zo. Ervaring, tolerantie, racisme De hardnekkige neiging om Zwarte Piet te ontkoppelen van zelfs de mogelijkheid tot racisme heeft te maken met drie onderliggende, vaak impliciete aspecten die de Zwarte Pietdiscussie beïnvloeden maar veel breder zijn dan deze: autoriteit door ervaring, het Nederlandse zelfbeeld en een nauwe invulling van het racismebegrip. Om met het eerste te beginnen. Aan ervaringen van bepaalde mensen wordt geen autoriteit verleend terwijl ervaringen van andere mensen als algemene waarheid gelden. Maar in hoeverre spreken mensen over kwesties die niet of nauwelijks kennen? Wie spreekt op welke manier over racisme? Kennis komt tot stand door ons interpretatiekader en door onze ervaringen. Niet iedereen heeft dezelfde ervaringen en daarmee dezelfde kennis. Deels is dit heel persoonlijk, maar onpersoonlijke aspecten zoals sociale positie of uiterlijke kenmerken spelen hierbij ook een rol. Het is een misplaatste essentialisering om te stellen dat een witte of donkere huid per definitie leidt tot één bepaald standpunt of kennis, maar het is wel zo dat deze kenmerken eerder leiden tot bepaalde ervaringen en daarmee tot bepaalde kennis (in dit geval, over racisme in Nederland). Daarom is het des te frappanter dat mensen die zelden of nooit zijn geweigerd voor een club, of niet telkens zonder reden door de politie worden aangehouden, zich permitteren racisme als een afwezig of irrelevant fenomeen beschouwen. Wat voor de één totaal onzichtbaar en daarmee afwezig is, is voor de ander een dagelijkse praktijk. Een tweede aspect dat ten grondslag ligt aan het ontkoppelen van de Zwarte Pietfiguur en racisme, is het nationale zelfbeeld van tolerantie, openheid, progressiviteit en omarming van diversiteit, en daarmee, afwezigheid van racisme. Dit zelfbeeld is zo diepgeworteld dat het de blik op zaken als racisme stuurt, waardoor racisme niet als zodanig wordt waargenomen of als een uitzondering of tijdelijke terugval wordt gezien. Dit stereotype beeld van de Nederlander, dat cultureel en politiek in stand wordt gehouden, beïnvloedt de manier waarop Zwarte Piet met racisme wordt pagina 3 van 5 -
4 verbonden. Het maakt de blik ongevoelig voor aspecten die niet in dat diepgewortelde beeld passen en het beeld blijft intact ondanks allerlei kritische geluiden en tegenvoorbeelden. Het derde aspect dat de dissociatie tussen de Zwarte Piet-figuur en racisme mogelijk maakt gaat over de manier waarop we racisme definiëren. Men hanteert een nauwe definitie van racisme: alleen de extreme varianten van racisme zijn echt racisme, dus vormen van bewust en expliciet kwetsen, of fysiek gewelddadige bejegening. Hierdoor kan een niet serieuze, speelse, folkloristische, geweldloze omgang met een "positief" figuur als Zwarte Piet, niet racistisch zijn. Het idee dat racisme alleen gebruikt dient te worden voor extreme vormen, wordt zichtbaar in de vaak gestelde, beschuldigende en retorische vraag of het "niet een beetje overdreven is om het racisme te noemen." Sterker nog, doordat men deze racismeopvatting heeft, wordt zelfs de mogelijkheid tot laat staan de beschuldiging van racisme als beledigend opgevat: Hoe durf je mij en mijn cultuur racistisch te noemen? Een ander voorbeeld van de nauwe definitie van racisme vinden we in de column van Rob Wijnberg in de Correspondent, waarin hij stelt dat de figuur van Zwarte Piet niet racistisch is omdat hij en vele anderen die het praktiseren, niet geloven in biologische inferioriteit van rassen. Oprekken racismebegrip Om de Zwarte Pietdiscussie beter te begrijpen en racisme beter te bestrijden, zou het goed zijn om onszelf af te vragen vanuit welke ervaringen en kennis wijzelf én anderen spreken over racisme, en nader stil te staan bij het vertroebelende, clichématige wensbeeld van Nederland als paradijs van tolerantie waarin racisme niet (meer) bestaat. Wat ik echter wil benadrukken is dat het goed zou zijn om het begrip racisme op te rekken en zodoende eventueel ook te gebruiken voor racistische uitingen die niet per se bewust of gewelddadig zijn. Philomena Essed, een vooraanstaande wetenschapper die zich bezig houdt met "alledaags racisme", stelt daarom ook terecht dat "everyday racism is not about extreme incidents. The crucial characteristic of everyday racism is that it concerns mundane practices." (2002, p.204). Dit schijnbaar onschuldig fenomeen kan wel degelijk psychologische schade aanrichten. Tegelijkertijd, als het begrip racisme te ver wordt opgerekt, is het contraproductief: we verliezen dan het vermogen om het nodige onderscheid tussen racisme en niet racisme te maken. Hierdoor kan het begrip aan analytische, politieke en/of morele kracht verliezen, en dat is precies wat we niet willen als we racisme willen bestrijden. Daarnaast is niet élke uiting van kleur per definitie een vorm van racisme. Denk bijvoorbeeld aan emancipatoire politieke bewegingen die pagina 4 van 5 -
5 zich beroepen op de "Zwarte stem", erotische en esthetische voorkeur voor een bepaald uiterlijk of humor die gebruikt maakt van onderscheid in kleur (in de privésfeer, cabaret, of politieke satire om racisme juist aan te kaarten en bestrijden). De vraag is of zo n onderscheid überhaupt mogelijk is binnen onvermijdelijk ongelijke machtsverhoudingen. In plaats van een culturele praktijk automatisch van racisme los te koppelen, is het belangrijk om ons bewust te zijn van de veelzijdigheid van het fenomeen racisme. pagina 5 van 5 -
Inleiding. Wie doet wat?
Boekverslag door B. 2517 woorden 15 oktober 2014 6 64 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Inleiding. Brian en Nirvan hebben gekozen om ons werkstuk te doen over het maatschappelijk
Nadere informatieDe Minister van Veiligheid en Justitie, G.A. van der Steur. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatie9 oktober 2014. Onderzoek: Zwarte Piet
9 oktober 2014 Onderzoek: Zwarte Piet Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit 40.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag
Nadere informatie30 mei 2016. Onderzoek: Racisme in Nederland?
30 mei 2016 Onderzoek: Racisme in Nederland? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieNederlands (nieuwe stijl) en Nederlands, leesvaardigheid (oude stijl)
Nederlands (nieuwe stijl) en Nederlands, leesvaardigheid (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Maandag 19 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen zijn
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieCoöperatie en communicatie:
Nederlandse Samenvatting (summary in Dutch) 135 Coöperatie en communicatie: Veranderlijke doelen en sociale rollen Waarom werken mensen samen? Op het eerste gezicht lijkt het antwoord op deze vraag vrij
Nadere informatieExamen HAVO. Nederlands
Nederlands Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Dinsdag 20 juni 13.30 16.30 uur 20 06 Vragenboekje Voor dit examen zijn maximaal 47 punten te behalen; het examen bestaat uit 22 vragen
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo I
Opgave 3 Ramadan in de post-seculiere samenleving 12 maximumscore 4 verlichtingsfundamentalisme: laïciteit: verbannen van religie uit openbaar onderwijs en politiek 1 verlichtingsvijandig multiculturalisme:
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2010 - II
Opgave 2 Religie in een wetenschappelijk universum 6 maximumscore 4 twee redenen om gevoel niet te volgen met betrekking tot ethiek voor Kant: a) rationaliteit van de categorische imperatief en b) afzien
Nadere informatieKinderombudsman: Zwarte Piet vraagt om aanpassing
Kinderombudsman: Zwarte Piet vraagt om aanpassing 1. De aanleiding voor dit standpunt De Kinderombudsman is de afgelopen maanden door verschillende verzoekers benaderd met klachten over de figuur van Zwarte
Nadere informatieProfessionele vrijzinnigheid vanuit islamitisch perspectief
Waterlandstichting Professionele vrijzinnigheid vanuit islamitisch perspectief Mohamed Ajouaou Vrijzinnigheid is in mijn opvatting niet zozeer een religieuze instelling of religieuze richting, maar eerder
Nadere informatie= = = = = = =jáåçéêüéçéå. =téäòáàå. Het TOPOI- model
éêçîáååáéi á ã Ä ì ê Ö O Ç É a áê É Åí áé téäòáàå jáåçéêüéçéå Het TOPOI- model In de omgang met mensen, tijdens een gesprek stoten we gemakkelijk verschillen en misverstanden. Wie zich voorbereidt op storingen,
Nadere informatiehoofdstuk 2 een vergelijkbaar sekseverschil laat zien voor buitenrelationeel seksueel gedrag: het hebben van seksuele contacten buiten de vaste
Samenvatting Mensen zijn in het algemeen geneigd om consensus voor hun eigen gedrag waar te nemen. Met andere woorden, mensen denken dat hun eigen gedrag relatief vaak voorkomt. Dit verschijnsel staat
Nadere informatieOpgave 3 De gewapende overval
Opgave 3 De gewapende overval 12 maximumscore 2 een argumentatie dat het idee van vrije wil als bovennatuurlijke kracht in het kader van vrije wil als bewuste aansturing voor veel mensen aantrekkelijk
Nadere informatieOMSCHRIJVING ANALYSE EN AANPAK VAN PESTEN EN CYBERPESTEN IN KLAS- EN SCHOOLCONTEXT. Horen, zien en spreken. Samen op pad tegen pesten 10/13/2015
Horen, zien en spreken. Samen op pad tegen pesten ANALYSE EN AANPAK VAN PESTEN EN CYBERPESTEN IN KLAS- EN SCHOOLCONTEXT Maurits.wysmans@ucll.be OMSCHRIJVING Pesten is een herhaaldelijk en langdurig blootstaan
Nadere informatieControversiële en emotionele onderwerpen in de klas
Controversiële en emotionele onderwerpen in de klas Inhoud Spannend... 2 Belang... 2 Onbalans... 2 Reflectieve dialoog... 2 Verschillen tussen dialoog en debat... 3 Praktische aandachtspunten voor een
Nadere informatieTIPS & TRICKS VOOR DOCENTEN
TIPS & TRICKS VOOR DOCENTEN INLEIDING Onderwijs over tolerantie kan soms uitdagend zijn. Naast het ontwikkelen van kennis over tolerantie en gerelateerde begrippen zoals vrijheid en identiteit, is het
Nadere informatieGEDRAGSCODE/REGELING TER VOORKOMING VAN SEKSUELE INTIMIDATIE, AGRESSIE, GEWELD (WAARONDER PESTEN) EN DISCRIMINATIE
GEDRAGSCODE/REGELING TER VOORKOMING VAN SEKSUELE INTIMIDATIE, AGRESSIE, GEWELD (WAARONDER PESTEN) EN DISCRIMINATIE Breda, maart 2013 1 Voorwoord In artikel 1 van de grondwet is te lezen: Allen die zich
Nadere informatieVOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN HET VOOROORDEEL
VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN HET VOOROORDEEL 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor
Nadere informatieVALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg. een populair recept
VALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg een populair recept een maatschappelijk probleem add some learning opgelost! deze bijdrage een perspectief
Nadere informatie31 augustus Onderzoek: Aanbevelingen VN Zwarte Piet
31 augustus 2015 Onderzoek: Aanbevelingen VN Zwarte Piet Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online
Nadere informatieFamilies onder druk. Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen. Drs. Ibrahim Yerden. Probleemstelling
Families onder druk Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen Drs. Ibrahim Yerden Probleemstelling Hoe gaan Marokkaanse en Turkse gezinsleden, zowel slachtoffers als plegers om met huiselijk
Nadere informatieVisie & Missie. Ut leafde foar de wrâld Hannah Arendt
Visie & Missie 2019 Ut leafde foar de wrâld Hannah Arendt Voorwoord Tûmba, kenniscentrum voor Discriminatie en Diversiteit in Friesland. Tûmba voert de gemeentelijke wettelijke taak uit voor de Friese
Nadere informatieIs een klas een veilige omgeving?
Is een klas een veilige omgeving? De klas als een vreemde sociale structuur Binnen de discussie dat een school een sociaal veilige omgeving en klimaat voor leerlingen moet bieden, zouden we eerst de vraag
Nadere informatieInterculturele gespreksvoering
Interculturele gespreksvoering een systeemtheoretische en pluralistische benadering Edwin Hoffman Communicatie, een universeel proces Mensen geven betekenis aan hun fysieke en sociale omgeving, wisselen
Nadere informatiePublieksinformatie Silent Majority
Publieksinformatie Silent Majority 30.11.17-04.03.18 tetem.nl Over de tentoonstelling: De meeste mensen hoor je niet. In de media zijn degenen die hun stem verheffen vaak het best vertegenwoordigd, waardoor
Nadere informatieSTIJLEN VAN BEÏNVLOEDING. Inleiding
STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING Inleiding De door leidinggevenden gehanteerde stijlen van beïnvloeding kunnen grofweg in twee categorieën worden ingedeeld, te weten profileren en respecteren. Er zijn twee profilerende
Nadere informatiefilosofie havo 2018-II
Opgave 2 Gevoelswerk 9 maximumscore 2 een uitleg dat Tessa s twijfel toont dat ze zich kritisch tot zichzelf kan verhouden, waarin volgens Korsgaard de waarde van authenticiteit ligt 1 een weergave van
Nadere informatieAdvies: De RIB 'Gemeentelijke BZK rapportage 2014' vast te stellen en ter kennisname te sturen aan de Raad
VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS & RAADSINFORMATIEBRIEF Van: S. Stam Tel nr: Nummer: 15A.00335 Datum: 30 maart 2015 Team: Onderwijs, Welzijn en Zorg Tekenstukken: Ja Bijlagen: 4 Afschrift aan: n.v.t.
Nadere informatieMoral Misfits. The Role of Moral Judgments and Emotions in Derogating Other Groups C. Wirtz
Moral Misfits. The Role of Moral Judgments and Emotions in Derogating Other Groups C. Wirtz Mensen die als afwijkend worden gezien zijn vaak het slachtoffer van vooroordelen, sociale uitsluiting, en discriminatie.
Nadere informatieSEKSISME TEGENGAAN: EEN UITDAGING VOOR DE GELIJKHEID VAN VROUWEN EN MANNEN. Een woordje uitleg bij de wet tegen seksisme in de openbare ruimte
SEKSISME TEGENGAAN: EEN UITDAGING VOOR DE GELIJKHEID VAN VROUWEN EN MANNEN Een woordje uitleg bij de wet tegen seksisme in de openbare ruimte EEN WET TEGEN SEKSISME, IS DAT NODIG? WAT IS SEKSISME, VOLGENS
Nadere informatieSEKSISME TEGENGAAN: EEN UITDAGING VOOR DE GELIJKHEID VAN VROUWEN EN MANNEN. Een woordje uitleg bij de wet tegen seksisme in de openbare ruimte
SEKSISME TEGENGAAN: EEN UITDAGING VOOR DE GELIJKHEID VAN VROUWEN EN MANNEN Een woordje uitleg bij de wet tegen seksisme in de openbare ruimte EEN WET TEGEN SEKSISME, IS DAT NODIG? Op je werk opmerkingen
Nadere informatieFeedback. Wat is feedback?
Feedback Wat is feedback? Letterlijk vertaald is feedback terugvoeding. Het is het proces waarin informatie teruggevoerd wordt in een informatieverwerkend systeem, in dit geval de mens. Als het om mensen
Nadere informatiePROCESDOEL 4 VERANTWOORDELIJKHEID VOOR HUIDIGE EN TOEKOMSTIGE GENERATIES
PROCESDOEL 4 VERANTWOORDELIJKHEID VOOR HUIDIGE EN TOEKOMSTIGE GENERATIES Bijzondere procesdoelen 4.1 Verantwoordelijkheid tegenover zichzelf 4.2 Eerbied voor de anderen 4.3 Zorg voor de anderen 4.4 Eerbied
Nadere informatieRadicalisering en de opdracht van de school. Directies Oost-Vlaanderen 15 oktober 2015
Radicalisering en de opdracht van de school Directies Oost-Vlaanderen 15 oktober 2015 2 Een verhaal van kaders in een breed perspectief. Het verhaal van Walid Walid pubert. Heeft het financieel niet breed.
Nadere informatieEindexamen Filosofie havo I
Opgave 2 Denken en bewustzijn 8 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een omschrijving van het begrip bewustzijn 2 argumentatie aan de hand van deze omschrijving of aan Genghis bewustzijn kan
Nadere informatieBeste mededisputanten,
Beste mededisputanten, Wat volgt is bedoeld als een poging om de tekst van Aristoteles te hertalen. Geen vertaling dus, maar een poging om het betoog van A zo te verwoorden dat we met elkaar serieus kunnen
Nadere informatieSociale mobiliteit en zelfbeelden van zwarte mannen
Sociale mobiliteit en zelfbeelden van zwarte mannen April 2010 www.forum.nl FORUM Instituut voor Multiculturele Vraagstukken Postbus 201/Kanaalweg 86 3500 AE Utrecht 030 297 43 21 www.forum.nl Sociale
Nadere informatieWhitepaper Leiderschap. Iedereen wordt gehoord met Deep Democracy
Whitepaper Leiderschap Iedereen wordt gehoord met Deep Democracy 1 Hoe behaal je met jouw team het optimale, duurzame resultaat? Haal je wel alles uit je team? Is de sfeer goed en spreekt men alles uit?
Nadere informatieGENETISCHE SELECTIE EN HET PROCREATIVE BENEFICENCE PRINCIPE
GENETISCHE SELECTIE EN HET PROCREATIVE BENEFICENCE PRINCIPE Katrien Devolder Bioethics Institute Ghent Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen Universiteit Gent katrien.devolder@ugent.be Nu zwanger
Nadere informatieGedragscode ter voorkoming van ongewenst gedrag
, verder te noemen organisatie, hanteert deze voor zowel kinderopvang als peuterspeelzalen. Inleiding De organisatie wil met deze gedragscode waarborgen scheppen voor een goed en stimulerend werkklimaat
Nadere informatieJournalistiek en radicalisering Wat is het verband?
Journalistiek en radicalisering Wat is het verband? Omgaan met radicalisering Doelen Deze aanbevelingen zijn bedoeld voor journalisten. Het is niet uw taak om de samenleving te veranderen of om radicalisering
Nadere informatieInterculturele sensitiviteit (tab 6) Gevoel van onbestemdheid mediator onstaat: Onvoldoende kennis van achtergrond Angst om fouten te maken
Interculturele sensitiviteit (tab 6) Interculture sensitiviteit Gevoel van onbestemdheid mediator onstaat: Onvoldoende kennis van achtergrond Angst om fouten te maken Interventies kunnen hun doel missen
Nadere informatieVier aanvullende notities aangeboden m.b.t. beeldgeletterdheid
Vier aanvullende notities aangeboden m.b.t. beeldgeletterdheid...... Op 5 juli 2018 stuurden EYE Filmmuseum, Beeld en Geluid en Mediawijzer.net een extra feedbackbrief naar het ontwikkelteam Digitale geletterdheid.
Nadere informatieZwarte Piet en Witte Klaas
Zwarte Piet en Witte Klaas Onderzoek naar beeldvorming in de sinterklaastraditie Bianca Berends Kunst en Cultuurwetenschappen Vrije Opleiding Voorwoord Dit is een scriptie over een, volgens velen, oer-
Nadere informatieOver Dialoog David Bohm
Over Dialoog David Bohm Bij een dialoog zegt iemand iets tegen een ander, maar wat die ander verstaat is nooit helemaal gelijk aan wat de spreker bedoelt. Wat de spreker zegt en wat de luisteraar hoort
Nadere informatieTijdsdiagnose I. Column door Jan Bransen
Tijdsdiagnose I Column door Jan Bransen Over misverstane ambitie en verwonderde kleuters 1 Ik ga in de komende vier columns steeds één kenmerk bespreken van wat we filosofie zouden kunnen noemen, kenmerken
Nadere informatieAdviesbrief Goed burgerschap Over hoe de gemeente Rotterdam goed burgerschap kan beïnvloeden. Juli 2018
Adviesbrief Goed burgerschap Over hoe de gemeente Rotterdam goed burgerschap kan beïnvloeden. Juli 2018 Aanleiding Alle Rotterdammers hebben weleens te maken met vormen van slecht burgerschap welke ergernissen
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het is een overbekend verhaal, dat verhaal over de 3 wijzen uit het oosten. Een verhaal dat tot de verbeelding spreekt: drie wijzen, magiërs of koningen:
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015
Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015 Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik
Actief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik Dit document is bedoeld als verantwoording voor ons aanbod op de Wijde Blik te Kamerik voor actief burgerschap en sociale integratie en welke
Nadere informatieVan Waarde(n) HUB 28 november 2015, Miranda Meijerman
Van Waarde(n) Al voor de oprichting van het Humanistisch Verbond in 1946 bestond er buitenkerkelijke uitvaartbegeleiding. vandaag staan we stil bij de HUB die nu 10 jaar als zelfstandige stichting functioneert.
Nadere informatieAantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen
Aantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen Aantekening door C. 814 woorden 16 januari 2014 5,6 52 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Standpunt Waarden, normen en moraal Waarde:
Nadere informatieBijlage 20 Proces van classificeren beïnvloedingentactieken: gemaakte indelingen
Bijlage 20 Proces van classificeren beïnvloedingentactieken: gemaakte indelingen Met behulp van de korte beschrijvingen is geprobeerd om de beïnvloedingstactieken die bij elkaar horen bij elkaar te zetten
Nadere informatieMULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE
MULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE Carla van Boxtel Meerstemmig erfgoed - 8 juni 2016 Genk MULTIPERSPECTIVITEIT Vormen van multiperspectiviteit Het belang van multiperspectiviteit Didactiek PERSPECTIEVEN
Nadere informatieMorele leerprocessen in Communities of Practice. Onderzoekslijn 3
Morele leerprocessen in Communities of Practice Onderzoekslijn 3 Onderzoekslijn 3 ProSense Versterking van het bewustzijn van leerkrachten van hun moreel- pedagogisch handelen 1. Welk type ontwikkeling
Nadere informatieDiscriminatie op de werkvloer:
Discriminatie op de werkvloer: herkennen, oplossen en voorkomen Discriminatie op de werkvloer: herkennen, oplossen en voorkomen Inhoudsopgave Inleiding 5 Problemen herkennen, oplossen en voorkomen Hoe
Nadere informatiePesten stoppen in de opvang
Pesten stoppen in de opvang Samenstelling en begeleiding: Hilde Leonard Mail: hilde.leonard@pandora.be Pesten is niet leuk voor wie het meemaakt! Maar is alles wat een kind niet leuk vindt ook pesten?
Nadere informatieWaar sta jij? (Uit: Kompas)
Waar sta jij? (Uit: Kompas) Dit is een discussieactiviteit over: de basisvoorwaarden van menselijke waardigheid, het respectievelijke belang van burgerlijke en politieke rechten en van sociale en economische
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2009 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Religieuze ervaring 1 maximumscore 5 een bruikbare definitie van religie 1 drie problemen die zich kunnen voordoen bij het definiëren van religie 3 meerdere religieuze tradities;
Nadere informatieEen conflict maakt je een ander mens
Een conflict maakt je een ander mens Zo doe ik anders nooit Stress vertroebelt ons denken Een conflict gaat meestal gepaard met stress. En stress heeft invloed op de werking van onze hersenen. Onze waarneming
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Denken Kunnen dieren denken? 10. Les 2. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Denken Kunnen dieren denken? 10 Les 2. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn? 15 Les 3. Oneindigheid Hoeveel is oneindig + 1? 19 Les 4. Democratie
Nadere informatieVerbinden vanuit diversiteit
Verbinden vanuit diversiteit Krachtgericht sociaal werk in een context van armoede en culturele diversiteit Studievoormiddag 6 juni 2014 Het verhaal van Ahmed Een zoektocht met vele partners Partners De
Nadere informatieDe vele gezichten van Zwarte Piet
Zwarte Piet heeft deze dagen vele gezichten; van hele lichte tot diepduistere. Soms is hij de geketende zwarte die het lijden vertegenwoordigt van generaties slaven, dan weer de ondeugende zwartgeblakerde
Nadere informatieLes 1 De feiten. Wat gebeurde er in 1995 in Srebrenica?
Les 1 De feiten Wat gebeurde er in 1995 in Srebrenica? Cry from the grave (kijk vanaf 01min48 tot en met 3min50 en van 51min tot 54min 59 ) Opdracht 2: de feiten Opdracht 2 bevat tijdsaanduidingen en
Nadere informatieEssay. Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet
Essay Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet Ethici onderscheiden zich van gewone mensen doordat zij niet schijnen te weten wat morele oordelen zijn. Met behulp van elkaar vaak uitsluitende ismen trachten
Nadere informatieWillen sterven. Wie anders dan ik zelf zou het recht hebben om te beslissen over mijn leven? Moment voor religieuze bezinning en waardevol leven
Wie anders dan ik zelf zou het recht hebben om te beslissen over mijn leven? Paul van Tongeren was tot zijn emeritaat hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen en Leuven. Hij is als geassocieerd onderzoeker
Nadere informatieOpgave 2 Doen wat je denkt
Opgave 2 Doen wat je denkt 7 maximumscore 2 een argumentatie waarom Swaab het bestaan van vrije wil verwerpt op grond van de experimenten van Libet: bewustzijn komt pas na de beslissingen van de hersenen
Nadere informatieDraagvlak migratiebeleid
Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Draagvlak migratiebeleid Tom Postmes Ernestine Gordijn Toon Kuppens Frank Gootjes Katja Albada In opdracht van het Ministerie
Nadere informatieLeadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans
Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans LEADERSHIP IN PROJECT-BASED ORGANIZATIONS Dealing with complex and paradoxical demands Leiderschap
Nadere informatieEindexamen Filosofie vwo II
3 Antwoordmodel Opgave 1 De empirische werkelijkheid 1 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een goede uitleg van wat het verificatie- en het confirmatieprincipe inhouden 2 een goede uitleg dat
Nadere informatieFort Lunet 1 in Utrecht
Overal waar kinderen en jongeren voor elkaar en voor de aarde zorgen, is vrede. Overal waar mensen in verzet komen tegen onrecht, tegen pesten en uitsluiten, is vrede. Vrede is een lange reeks van conflicten
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/36569 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Zee, Machteld Eveline Title: Choosing Sharia? Multiculturalism, Islamic Fundamentalism
Nadere informatieIdeeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf
Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend
Nadere informatieOordeel Datum: 4 november 2014 Dossiernummer: Oordeel in de zaak van. [...] wonende te [...], verzoekster.
Oordeel 2014-131 Datum: 4 november 2014 Dossiernummer: 2014-0203 Oordeel in de zaak van [....] wonende te [....], verzoekster tegen Stichting Openbaar Primair Onderwijs Utrecht gevestigd te Utrecht, verweerster
Nadere informatieErfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden
Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo II
Opgave 2 Over wetenschap en religie: zij die uit de hemel kwamen 7 maximumscore 2 een argumentatie waarom wetenschappelijke kennis niet als probleemloze bron van vooruitgang kan worden beschouwd: wetenschap
Nadere informatieEen kritische analyse van Francio Guadeloupe. Sandew Hira
Een kritische analyse van Francio Guadeloupe Sandew Hira De vraag van Francio Hoe kunnen we in ons schrijven en onze wetenschapsuitoefening het rasdenken overstijgen. Om het concreter te formuleren: Hoe
Nadere informatieNederlands, leesvaardigheid (oude stijl) en Nederlands (nieuwe stijl)
Nederlands, leesvaardigheid (oude stijl) en Nederlands (nieuwe stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 16 mei 9.00 12.00 uur 20 01 Voor dit examen zijn
Nadere informatieOpgave 3 De troost van muziek
Opgave 3 De troost van muziek 12 maximumscore 2 een uitleg in welk opzicht de emotie van de ballade Where Are We Now? een acute emotie is: een waarneembare uiting in beeld / stem / melodie 1 een uitleg
Nadere informatieDag van de integriteit
Dag van de integriteit Ken jezelf! Van niets te veel De twee opschriften op de tempel bij het Orakel van Delphi (500 jr v. Chr), waar mensen heen gingen voor advies bij keuzes in hun leven. Lezing voor
Nadere informatieHOUD ONAARDIGE OF NEGATIEVE OPMERKINGEN VOOR JE, VOORAL ALS JE GEPROVOCEERD WORDT OF MOE BENT WEES EEN VOORBEELD
1 HOUD ONAARDIGE OF NEGATIEVE OPMERKINGEN VOOR JE, VOORAL ALS JE GEPROVOCEERD WORDT OF MOE BENT Wanneer je geprovoceerd wordt, of gewoon als je moe bent, is het de ultieme vorm van zelfbeheersing om geen
Nadere informatieWorkshop discoursanalyse. Sarah Scheepers Genderdag 26 januari 2016
Workshop discoursanalyse Sarah Scheepers Genderdag 26 januari 2016 (Heel korte) Inleiding tot discoursanalyse Uitgangspunt: De relatie TAAL WERKELIJKHEID - Geen strikt onderscheid - Taal is niet (enkel)
Nadere informatieOpenbare Ruimte. Heroriëntatie op de. Openbare Ruimte
Openbare Ruimte Heroriëntatie op de Openbare Ruimte Openbare Ruimte Inspelen op actuele ontwikkelingen Twee actuele ontwikkelingen vragen om een heroriëntatie op de ontwikkelingen, het beheer en onderhoud
Nadere informatiePROCESDOEL 2 MOREEL DENKEN TEGEN ONVERSCHILLIGHEID, VOOR BETROKKENHEID
PROCESDOEL 2 MOREEL DENKEN TEGEN ONVERSCHILLIGHEID, VOOR BETROKKENHEID Bijzondere procesdoelen 2.1 Exploreren, verkennen en integreren van waarden 2.2 Ontdekken van morele problemen 2.3 Ontwikkelen van
Nadere informatieStop racisme. Te beladen
Stop racisme. Lang geleden is 21 maart uitgeroepen tot internationale dag tegen racisme. En sindsdien wordt elk jaar op die dag soms strijdbaar, maar heel vaak ook plichtmatig stilgestaan bij racisme en
Nadere informatieWaarden en competen-es. Katrien Baert Vincent Van Damme
Waarden en competen-es Katrien Baert Vincent Van Damme 1 Programma 1. What s in a name? Waarden Competenties Talenten definities, voorbeelden Waarden en talenten versus cultuur en competenties Het belang
Nadere informatieDe Syntax-Semantiekredenering van Searle
De Syntax-Semantiekredenering van Searle Seminar AI Eline Spauwen 22 mei 2007 Searles kritiek op Harde KI Inleiding Ik Mijn afstudeeronderzoek: Student-assistentschappen Searles kritiek op KI Filosofie
Nadere informatieKinderombudsman, neem stelling tegen Zwarte Piet.
Kinderombudsman, neem stelling tegen Zwarte Piet. Zo n twintig mensen hebben vandaag actie gevoerd bij het kantoor van de Kinderombudsman in Den Haag, omdat hij nog steeds geen stelling heeft genomen tegen
Nadere informatie22 november Onderzoek: Zwarte Piet
22 november 2017 Onderzoek: Zwarte Piet Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag
Nadere informatieIn onze flat (Uit: Allemaal anders, allemaal gelijk)
In onze flat (Uit: Allemaal anders, allemaal gelijk) Racistische houdingen leiden niet alleen tot gewelddadige aanvallen op vreemdelingen of vluchtelingen maar ook tot discriminatie op gebied van huisvesting,
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014.
Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014. Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities
Nadere informatieStereotypering: wat is dat en hoe werkt het?
Stereotypering: wat is dat en hoe werkt het? De aandacht voor discriminatie neemt steeds meer toe en daarmee ook de aandacht voor stereotypen en vooroordelen. Want juist daarin ligt vaak de oorzaak van
Nadere informatieVertrouwen winnen of gezag afdwingen?
Vertrouwen winnen of gezag afdwingen? Dra. Anjuli Van Damme Promotor Prof. dr. Lieven Pauwels Inhoud 1. Is het gezag van politie tanende? 2. Het belang van het vertrouwen 3. Waaruit vloeit het vertrouwen
Nadere informatieSLACHTOFFERSCHAP EN AGENCY IN DE PROSTITUTIE
Samenvatting SLACHTOFFERSCHAP EN AGENCY IN DE PROSTITUTIE Ervaringen en gezichtspunten van tienermeisjes van het platteland op West-Java Dit proefschrift gaat over tienermeisjes die afkomstig zijn van
Nadere informatieECTS- FICHE. Hoofdvestiging centrum CVO Horito Via secretariaat en/of website
HBO5 Orthopedagogie ECTS- FICHE ECTS-Fiche Mens en maatschappij Code: 3.20 Cluster: In omvorming Academiejaar: 2015-2016 Studietijd: 40 lestijden Deliberatie: mogelijk Vrijstelling: mogelijk Onderwijstaal:
Nadere informatieVRAGEN OVER HET ARTKEL HET MULTICULTURELE DRAMA
Vak Maatschappijleer Thema de multiculturele samenleving Datum december 2013 Onderwerp Socialisatie en cultuur VRAGEN OVER HET ARTKEL HET MULTICULTURELE DRAMA Het multiculturele drama 1. a. Wat wordt bedoeld
Nadere informatieEindexamen havo filosofie II
Opgave 1 Star Trek 1 maximumscore 2 een uitleg welk standpunt in het nature-nurture debat bij de Vulcans te herkennen is: het nurture standpunt 1 een uitleg van het nature-nurture debat: aangeboren versus
Nadere informatie