ANALYSE EN OPGAVEN ACTIEGEBIEDEN

Transcriptie

1 ANALYSE EN OPGAVEN ACTIEGEBIEDEN 2015 t/m 2018 Kerstroosplein - 1

2 Inhoudsopgave Colofon Uitgave Het rapport is een co-productie van de gemeente Eindhoven en de Eindhovense woningcorporaties 'thuis, Trudo, Woonbedrijf en Wooninc. Datum December 2014 Inleiding 5 Stedelijke analyse actiegebieden 7 Overzicht actiegebieden 9 met kenmerken per gebied 1 Kerstroosplein 10 2 Burghplan 16 3 Tivoli 22 4 Kruidenbuurt 28 5 Lakerlopen 34 6 Doornakkers 40 7 Hemelrijken en Gildebuurt 48 8 Woensel-West 54 9 Kronehoef Mensfort Rapenland t Hool Vlokhoven Eckart en Vaartbroek Het Ven Drents Dorp Genderdal Blaarthem Bennekel 122 Bijlage 1 - Opdracht analyseteam 130 Bijlage 2 - Beschrijving rol en 134 taak trekker programma Inhoudsopgave - 3

3 inleiding De gemeente Eindhoven en de corporaties werken samen aan de kwaliteit van wijken en buurten. Het gaat ons om het realiseren van voldoende basiskwaliteit en het zoveel mogelijk wegwerken van achterstanden (individueel en collectief). Uitgangspunt is de verbetering van de kwaliteit van de woon- en leefomgeving in een gebied. Dat is een bredere opgave dan schoon, heel en veilig, goed onderhoud aan woningen of renovatie of nieuwbouw. Dat kan vragen om ruimtelijke ingrepen, maar ook om inzet op het verhogen van kansen voor bewoners, sociale stijging, talentontwikkeling en de veiligheidsbeleving. Gebieden kunnen de status actiegebied krijgen. Dan gaat het om gebieden waar op buurtniveau (of in een deel daarvan) sprake is van meervoudige problematiek, die een gebiedsgerichte en integrale aanpak vergt. Daarbij staat het collectief en de leefbaarheid centraal. Als er (met name) sprake is van individuele sociaaleconomische problematiek of het oplossen van (individuele) maatschappelijke achterstanden zijn dat opgaven die via WIJeindhoven worden opgepakt. Gezamenlijke aanpak op basis van ervaring Het werken aan wijken is niet nieuw. De afgelopen jaren is in een aantal gebieden, die negatief scoorden, het tij gekeerd. Onder andere gerealiseerd door bewoners, gesteund door professionals in het kader van de Integrale Wijkvernieuwing. Er is al veel gebeurd waar we trots op mogen zijn, maar we zijn er nog niet. In een deel van de gebieden blijft gezamenlijke inzet nodig. Een concentratie van bewoners in een achterstandspositie vraagt om langdurige inzet ten behoeve van een sterke sociale infrastructuur. De gemeente en corporaties hebben daarom, mede op basis van de ervaringen die zijn opgedaan, een gezamenlijke aanpak ontwikkeld voor het werken aan de actiegebieden. Informatie over wijken wordt gezamenlijk geanalyseerd, de (verander) opgave wordt gezamenlijk bepaald en interventies worden gezamenlijk of in elk geval in onderlinge afstemming geprogrammeerd. In 2012 heeft dit zijn beslag gekregen in het plan van aanpak Gebiedsgericht werken en is er voor gekozen de bestuurlijk aangewezen gebieden één naam te hanteren, namelijk actiegebied. Extra inzet en maatwerk in 19 actiegebieden In actiegebieden leveren gemeente en de corporaties extra inzet ten opzichte van andere buurten. Deze gebieden krijgen prioriteit bij de inzet van welzijnswerk en andere voor de aanpak relevante capaciteit en middelen 1. De beschikbare middelen zijn minder dan de afgelopen jaren. Dat dwingt gemeente en corporaties meer focus aan te brengen in de inzet die ze leveren. Daarbij geldt dat we per gebied maatwerk leveren en werken op basis van co-creatie 2. Samen met bewoners en partners proberen kansen en mogelijkheden te benutten om (kleine) stappen te zetten richting de gestelde ambities. Begin 2014 hebben de gemeente en de corporaties op basis van de buurtthermometer, de huidige gebiedsstatus (wel of geen actiegebied) en het oordeel van professionals de actiegebieden 2015 t/m 2018 aangewezen. In totaal zijn 19 actiegebieden aangewezen, zie het kaart opvoor pagina 6. Opgave per actiegebied en opzet rapport In de eerste helft van 2014 is vervolgens per actiegebied, samen met bewonersorganisaties en professionele partners, de opgave geformuleerd. Dit is gedaan door drie analyseteams met vertegenwoordigers van gemeente en corporaties. De analyseteams hebben samen met de buurt een nadere beschrijving van de lokale omstandigheden gemaakt en de opgave geformuleerd 3. Daarbij is gebruik gemaakt van beschikbare informatie zoals de buurtthermometer en het rapport over leefstijlen 4. 1 De taakafbakening van de corporaties over hun inzet voor leefbaarheid in de buurt wordt verankerd in de Herzieningswet. Dit kan consequenties hebben voor de aard en omvang van de inzet van de corporaties. 2 Co-creatie is een vorm van samenwerking, waarbij alle deelnemers invloed hebben op het proces en het resultaat van dit proces, zoals een plan, advies of product. Kenmerken van co-creatie zijn dialoog, common ground, enthousiasme, daadkracht en focus op resultaat. Voorwaarden voor succesvolle co-creatie zijn gelijkwaardigheid van de deelnemers, wederkerigheid, openheid en vertrouwen. Co-creatie wordt geacht goed bruikbaar te zijn voor het oplossen van complexe vraagstukken en het realiseren van veranderingen. 3 Zie bijlage 1 voor een nadere beschrijving van de opdracht aan de analyseteams. 4 De gemeente Eindhoven heeft in 2012 een rapport laten opstellen van de leefstijlen in Eindhoven. Deze informatie gebruikt de gemeente onder andere om een participatie- of communicatieproces vorm te geven. Leefstijlen zijn Kerstroosplein - 5

4 221 Kerstroosplein 232 Burghplan 234 Tivoli 237 Kruidenbuurt 312. Lakerlopen Dit rapport is daarvan het resultaat. Het rapport bestaat uit twee delen: een stedelijke analyse over alle actiegebieden en een beschrijving van de gebiedsoverstijgende opgaven een deel met de beschrijvingen en opgaven per buurt waar wordt ingegaan op de specifieke punten per buurt Trekker zal voortouw nemen om een programma op te stellen Dit rapport is het basisdocument voor de inzet in de actiegebieden in de periode 2015 t/m De beschreven opgave per gebied is de basis om afspraken te gaan maken over de inzet per partij. Per gebied zal één partij de meest aangewezen partij zijn om het voortouw te nemen om het programma op te stellen. Deze zogenaamde trekker zal voor zijn/haar actiegebied het proces gebaseerd op de belevingswereld van doelgroepen. 321/322 Doornakkers-West & Doornakkers-Oost 412/413 Hemelrijken & Gildebuurt 421 Woensel-West 422 Kronehoef 424 Mensfort 425 Rapenland 514 t Hool 516 Vlokhoven 541/543 Eckart & Vaartbroek 622 Het Ven 624 Drents Dorp 721 Genderdal 722 Blaarthem 724/725 Bennekel-Oost & Bennekel-West Meerhoven 624 Strijp initiëren om in overleg met bewoners en betrokken professionals het programma op te stellen en afspraken te gaan maken over deze inzet van de verschillende partijen 5. De afspraken per jaar worden vastgelegd in de buurtcontracten. Evaluatie en weer regulier gebied In 2016 wordt een tussentijdse evaluatie uitgevoerd en zal de voortgang op de beschreven thema s beoordeeld worden. Dat kan ertoe leiden dat een aantal actiegebieden weer reguliere gebieden kunnen worden met normale inzet. Daarbij zal de extra inzet uiteraard stapsgewijs worden afgebouwd Zie bijlage 2 voor een nadere beschrijving van de opdracht aan de trekkers. Gestel Woensel / /543 Centrum / Tongelre 321/322 Stratum 70 Stedelijke analyse Actiegebieden Het denken over de ontwikkeling van de stad en de functie van buurten is de afgelopen periode veranderd. Interessant in dit kader is een onderzoek dat verricht is door Platform 31, Corpovenista en de Universiteit van Amsterdam 6. Daarin wordt gesteld dat een buurt gezien kan worden als een soort jas die past in een bepaalde fase van het leven, maar te groot of klein kan worden, versleten raakt of uit de mode verdwijnt. Dit betekent dat niet alle buurten hetzelfde moeten zijn en dat dit zich kan uiten in een andere verhuisdynamiek. Het streven is niet meer gericht op het toewerken naar een stedelijk gemiddelde. We onderkennen dat wijken en buurten een eigen karakter en fase van ontwikkeling hebben en voor verschillende huishoudens in verschillende fasen van hun leven een andere rol kunnen spelen. Onderscheid tussen gebieden met een verander- en beheeropgave Die eigen fase van ontwikkeling stond ook centraal bij het formuleren van de opgave per actiegebied. We proberen zo goed mogelijk te begrijpen wat er speelt in elk specifiek gebied. Basis daarvoor is de huidige situatie in het gebied. Hoe gaat het met de buurt en van welke beweging en dynamiek is sprake? Op basis daarvan worden kansen en problemen benoemd en een verander- of beheeropgave geformuleerd, die vanuit het gebied kan worden aangepakt. De inzet van bewoners en partners, in een gebied met een veranderopgave, is erop gericht om in een afgebakende periode (samen) een gebiedsgerichte verandering te realiseren. In gebieden waar sprake is van een beheeropgave is de inzet meer gericht op het voorkomen van afglijden van kwetsbare (delen van) buurten, voorkomen van negatieve uitstralingseffecten en/of het vasthouden of borgen van een (ingezette) verbetering. Daarbij gaat het in beide type gebieden zowel om het benutten van kansen als om het oplossen en voorkomen van problemen. 6 De buurt als jas. Veranderende huishoudens, dynamische buurten en de functie van woonmilieus (april 2014) Vergelijking van de 19 actiegebieden op hoofdlijnen In totaal zijn in Eindhoven 19 actiegebieden aangewezen, bestaande uit in totaal 24 buurten. Hier wonen ruim mensen, oftewel een derde van alle Eindhovenaren. Dit varieert van in Tivoli tot in Eckart-Vaartbroek. Op hoofdlijnen zijn dit de belangrijkste kenmerken van de actiegebieden: Algemeen: Qua leeftijdsopbouw wijken de meeste actiegebieden nauwelijks af van de gemiddelde Eindhovense woonbuurt: 15% van de bewoners in actiegebieden is jonger dan 15 jaar en 16% is ouder dan 65 jaar. Wat betreft herkomst wijkt het beeld in de actiegebieden wel af van de gemiddelde woonbuurt en ligt het aandeel niet westerse allochtonen in de actiegebieden beduidend hoger. De helft van het aantal Eindhovense niet westerse allochtonen woont in een actiegebied. In de meeste actiegebieden zijn verder relatief gezien wat meer eenpersoons-huishoudens en eenoudergezinnen te vinden. Sociaal- economische situatie Het inkomensniveau ligt in de actiegebieden gemiddeld lager dan het stedelijk gemiddelde en actiegebieden tellen relatief meer niet werkende werkzoekenden (NWW) en mensen die in aanmerking komen voor een uitkering volgens de Wet Werk en Bijstand (WWB). Het aandeel bewoners dat werkt en/of studeert ligt in alle actiegebieden samen lager dan stedelijk, hoewel dit sterk verschilt per gebied. Op het gebied van de gezondheid scoren de actiegebieden gemiddeld genomen slechter dan het stedelijk gemiddelde (relatief meer mensen ervaren hun gezondheid als matig of slecht of geeft aan last van een langdurige ziekte te hebben). In de actiegebieden wordt gemiddeld minder gesport dan in een gemiddelde woonbuurt. Hierbij is de verscheidenheid tussen de actiegebieden groot. Het aandeel inwoners dat behoort tot de categorie meest geïsoleerd ligt in de actiege- 6 - Inleiding INleiding - 7

5 bieden hoger dan gemiddeld. Wat vrijwilligerswerk betreft wijken de actiegebieden gemiddeld gezien nauwelijks af van het stedelijke beeld, hoewel dit per gebied wel sterk varieert (in Bennekel doet een kwart van de bevolking vrijwilligerswerk tegen ruim de helft van bevolking in Woensel-West). Dit geldt ook voor het aandeel mensen dat zich actief inzet voor de buurt. De sociale cohesie is gemiddeld genomen in de actiegebieden lager dan gemiddeld. Leefomgeving In tegenstelling tot de sociaal-economische situatie is het op het gebied van openbare ruimte, verkeer en milieu in de actiegebieden nauwelijks anders gesteld dan elders. Koopwoningen zijn ondervertegenwoordigd in de meeste actiegebieden terwijl corporatiewoningen juist het tegenovergestelde beeld vertonen. Bijna de helft van alle corporatiewoningen staan in de actiegebieden (hoewel ook deze aandelen sterk verschillen per gebied). Wat betreft veiligheid wordt een onderscheid gemaakt in enerzijds veiligheidsbeleving en ondervonden overlast, beide gebaseerd op enquêtes, en anderzijds de mate van criminaliteit en overlast zoals dat via de politie systematisch wordt vastgesteld. In veel actiegebieden vertoont de veiligheidsbeleving een negatief beeld, zelfs meer dan de naar eigen zeggen ondervonden overlast. Opvallend is dat vooral bij actiegebieden deze negatieve veiligheidsscore gepaard gaat met een veel positiever veiligheidsbeeld op basis van politiegegevens. Dit maakt dat het veiligheidsbeeld als totaal, dus gebaseerd op zowel de objectieve als subjectieve gegevens, in de meeste actiegebieden uiteindelijk vrij gemiddeld wordt. Uit de analyses is nogmaals gebleken dat het actiegebied als zodanig niet bestaat. De actiegebieden verschillen onderling aanzienlijk in omvang en in mate en soort van problematiek. Als ze zich al gezamenlijk onderscheiden van de rest van de stad is dat vooral op sociaal-economisch vlak. Ruimtelijke problematiek speelt nauwelijks méér in de actiegebieden dan in de andere gebieden in de stad. Wat opvalt is dat met name de veiligheidsbeleving in de actiegebieden negatief is, hoewel politiegegevens een positiever objectief veiligheidsbeeld presenteren. Het totale veiligheidsbeeld wordt dan vrij gemiddeld. De kernopgaven en stedelijke thema s Actiegebieden verschillen onderling van elkaar. In ieder gebied spelen unieke opgaven en is er verschil in prioriteit die een vergelijkbare opgave in een gebied heeft. Ondanks de verschillen zijn er ook veel overeenkomsten. In de meerderheid van de gebieden is er minder dan de afgelopen jaren sprake van een ruimtelijke opgave. Het zwaartepunt is verschoven naar de sociaal-economische opgave en het onderwerp veiligheid. Op stedelijk niveau constateren we dat er drie opgaven zijn die in alle gebieden spelen en waar de uitdaging is een stedelijke aanpak gebiedsgericht te vertalen. Deze opgaven zijn: Verbeteren van de uitgangsituatie van de inwoners op het gebied van werk en inkomen Het inkomensniveau ligt in de actiegebieden gemiddeld lager dan het stedelijk gemiddelde en de actiegebieden tellen relatief meer niet werkende werkzoekenden en mensen die in aanmerking komen voor een uitkering. Het hebben van werk en inkomen geeft mensen uiteindelijk meer kansen om eigen regie over hun leven te krijgen en draagt positief bij aan de leefbaarheid in de buurt Vergroten van de veiligheid en dan met name de veiligheidsbeleving In veel actiegebieden vertoont de veiligheidsbeleving een negatief beeld terwijl aan de andere kant de objectieve veiligheid (politiecijfers) toeneemt. De opgave is tweeledig. Vergroten van de aangiftebereidheid, omdat de politiecijfers waarschijnlijk in een aantal gebieden een vertekend beeld geven. En aan de andere kant werken aan het versterken van het veiligheidsgevoel, mede in relatie tot het verbeteren van de woonen leefomgeving en tegengaan van overlast. vermaatschappelijking van de zorg Meer mensen die minder zelfredzaam zijn, zullen zelfstandig in de stad blijven wonen. Dit gaat om mensen met een beperking die als gevolg van de decentralisaties zelfstandig blijven wonen. En omdat de stad open staat voor mensen in nood, zoals asielzoekers, daklozen, ex-gedetineerden en mensen met psychische problemen. Die mensen in nood willen wij ook woonruimte bieden. Hierdoor kan wel een grotere druk op de leefbaarheid in de buurten in de stad, en met name de actiegebieden, ontstaan. Dit vraagt om gebiedsgerichte inzet om sociale netwerken en samenwerking te behouden of versterken. Maar daarnaast ook om aandacht voor de verdeling van de woonruimte aan kwetsbare groepen. Overzicht actiegebieden met kenmerken per gebied # Actiegebied Kenmerk opgave In de uitwerking van het programma per actiegebied zal voor die opgaven gekeken worden naar mogelijkheden gebiedsgerichte inzet te plegen aanvullend op de stedelijke inzet. Trekker Ambitie dat gebied binnen 2 tot 4 jaar regulier gebied kan worden 221 Kerstroosplein Beheer Wooninc. Ja 232 Burghplan Beheer Gemeente Nee 234 Tivoli Verandering Woonbedrijf Nee (naar beheer) 237 Kruidenbuurt Verandering Trudo Ja 312. Lakerlopen Beheer Gemeente Nee 321/322 Doornakkers-West & Verandering Alliantie Woonbedrijf Nee (naar beheer) Doornakkers-Oost & Gemeente 412/413 Hemelrijken & Verandering thuis Nee (naar beheer) Gildebuurt 421 Woensel-West Verandering Buurtonderneming Ja Woensel West (Trudo en gemeente) 422 Kronehoef Beheer Gemeente Nee 424 Mensfort Beheer Gemeente Nee 425 Rapenland Beheer Gemeente Nee 514 t Hool Beheer Wooninc. Nee 516 Vlokhoven Beheer Gemeente Nee 541/543 Eckart & Vaartbroek Verandering Gemeente & Nee Woonbedrijf 622 Het Ven Verandering thuis Ja 624 Drents Dorp Verandering Woonbedrijf Ja 721 Genderdal Verandering Woonbedrijf Ja 722 Blaarthem Beheer Gemeente Ja 724/725 Bennekel-Oost & Bennekel-West Verandering Trudo Nee 8 - Inleiding INleiding - 9

6 1. Brede verkenning kerstroosplein Kerstroosplein is vanwege de fysieke plannen van Wooninc. aangewezen als actiegebied met een veranderopgave. Aangezien nog maar een klein deel van de woningen wordt gesloopt en de eerste kernopgave vooral sociaal van aard is (Verbeteren van de samenhang en samenwerking ) wordt voorgesteld om Kerstroosplein aan te merken als actiegebied met een intensief beheer opgave. Voorstel is om Wooninc. te benoemen als trekker. Meerhoven Woensel 70 Strijp Centrum Tongelre Gestel Stratum 1. Algemeen Het Kerstroosplein is gelegen tussen de Leenderweg, Floralaan-West en Roostenlaan. De buurt heeft een gunstige ligging: dichtbij uitvalswegen, nabij het centrum en een natuurgebied. Het groen in de wijk concentreert zich op het Kerstroosplein. De nabijheid van een winkelcentrum met trekkers als Albert Heijn, Intertoys en de weekmarkt op het nabijgelegen Gerardusplein geven extra kwaliteit aan dit gebied. Dit geldt ook voor de winkels en de horecavoorzieningen op de Leenderweg. De buurt kan worden gekarakteriseerd als een prettige buurt, maar wel met een eenzijdig woningaanbod: tweederde van de 892 woningen is een huurwoning. Er zijn veel woonerven met vrijwel allemaal eengezinswoningen daterend van vóór Centraal in het gebied ligt het Kerstroosplein met daaraan gelegen de buurtontmoetingsruimte Plein 1. Samen vormen ze een ontmoetingsplaats voor de hele buurt. Er worden jaarlijks diverse drukbezochte activiteiten georganiseerd, waarbij ook altijd veel mensen bereid zijn handjes te leveren om te helpen. Daarnaast neemt de Koptische Kerk aan de Alpenroosstraat een bijzondere positie in. Wekelijks komen hier bezoekers uit heel Nederland om de dienst bij te wonen. Er is een goed contact met het kerkbestuur. Op loopafstand van Kerstroosplein liggen drie basisscholen: Spilcentrum Floralaan (op de hoek Roostenlaan/Floralaan), de Regenboog op de Mimosalaan en de Talisman op het Gerardusplein. Het merendeel van de kinderen uit de buurt Kerstroosplein bezoekt de basisschool bij het Spilcentrum Floralaan. Verder ligt op de Kerstrooslaan het kinderdagverblijf De Blauwe Krokodil. In Kerstroosplein wonen inwoners die samen huishoudens vormen. In vergelijking met andere actiegebieden valt op dat er veel eenoudergezinnen en weinig 65-plussers wonen en dat de buurt een klein oppervlakte heeft. Leefstijlen Eindhoven karakteriseert de mensen uit Kerstroosplein als assertieve en energieke mensen. Kerstroosplein is aangewezen tot een actiegebied dat van de gemeente en woningcorporatie(s) van 2015 tot en met 2018 extra aandacht krijgt. Kerstroosplein heeft sinds 2005 de status van actiegebied. 2. Sociaal- economische situatie 2.0 Inleiding Kerstroosplein scoort vooral slecht op het domein economie en laat hier een dalende lijn zien. Op het domein sociaal heeft de buurt een benedengemiddelde score, die de afgelopen jaren ongeveer constant is gebleven. Ten opzichte van andere actiegebieden zijn met name laag inkomen en laag opleidingsniveau opvallende scores. Actiebuurt Kerstroosplein 10% 15% 75% Gemiddelde actiebuurt 27% 10% 31% 53% 20% 59% 16% 15% 69% % 0-14 jaar % jaar % 65 jaar en ouder 52% % eenpersoons huishoudens zonder kinderen met kinderen 11% 55% 34% % koopwoningen % corporatie woningen % overige huurwoningen 10 - Kerstroosplein Kerstroosplein - 11

7 2.1 Werk en inkomen De buurt telt veel mensen met een bijstandsuitkering en werkzoekenden. Ten opzichte van andere actiegebieden zijn er naar verhouding veel huishoudens met een laag inkomen. Het aandeel van de bewoners van het Kerstroosplein dat werkt en/of studeert is laag. In Kerstroosplein wonen veel eenoudergezinnen. De buurt maakt zich zorgen over het opgroeien van basisschoolkinderen en de groeiende armoede. Bij betalingsachterstanden trekken mensen laat aan de bel. De rol van WIJeindhoven en Zuidzorg zal zeker nog gaan bijdragen aan meer duidelijkheid over voorgenoemde thema s Onderwijs Ten opzichte van andere actiegebieden is het opleidingsniveau in Kerstroosplein laag. 2.3 Gezondheid en welzijn Een relatief groot aantal bewoners zegt van zichzelf een matige tot slechte gezondheid te hebben en er wordt weinig gesport. Deze scores zijn lager dan in de andere actiegebieden. In de buurt is er aandacht voor welzijn, gezondheid en bewegen. Middels een samenwerking met de Fontyssporthogeschool (ondersteund door Lumens) is er in 2014 een start gemaakt met meer sporten en bewegen in de buurt. De komende jaren wordt dit mogelijk verder ontwikkeld. ZuidZorg en de generalisten van WIJeindhoven houden wekelijks spreekuur in Plein 1, bedoeld om informatie te geven over wat beide partijen kunnen betekenen op het gebied van verpleging, verzorging, huishoudelijke zorg, begeleiding, het aanvragen van een indicatie en de ondersteuning van mantelzorg. 2.4 Participatie en samenleven Buurtbewoners hebben het idee dat hun buurt bij andere Eindhovenaren niet zo'n goed imago heeft. Weinig bewoners vinden dat de buurt in het afgelopen jaar vooruit is gegaan. Op sociale cohesie scoort de buurt gemiddeld in de buurtthermometer. In Kerstroosplein is een huurdersvertegenwoordiging van Woonbedrijf en van Wooninc. actief. Het bewonerssteunpunt Plein 1 speelt een belangrijke rol in de buurt. De bewoners geven aan dat er op het niveau van de eigen straat en de woning wel sprake is van sociale cohesie en mensen elkaar kennen. Op dit moment zijn er te weinig 'kartrekkers' in Kerstroosplein. Het komt neer op steeds dezelfde groep en het is moeilijk om hiervoor nieuwe (jonge) mensen te krijgen. Van een bewonersorganisatie wordt ook verwacht dat ze aan belangenbehartiging doen en mensen terecht kunnen voor informatie en advies. Deze rol kunnen ze nu niet invullen. Bewoners vragen hierbij ondersteuning voor vaardigheden en rollen. Ook moet dan duidelijk worden hoe participatie van bewoners in de buurt in de toekomst wordt vormgegeven: een vaste bewonersorganisatie of juist wisselend gekoppeld aan een activiteit. Als de basis op orde is, kan ook worden gekeken naar samenwerking met andere buurten. 2.5 Jeugd Bewoners en partners in de buurt geven aan dat het over het algemeen goed gaat met jongeren. Er is wel jeugd die rondhangt, die levert geen problemen of overlast. Voor de jongere jeugd zijn er voorzieningen en worden activiteiten georganiseerd in de buurt. De wat oudere jongeren zoeken hun activiteiten buiten de buurt. 3. Leefomgeving 3.0 Inleiding De buurtthermometer score van Kerstroosplein is de afgelopen vier jaar nagenoeg constant gebleven. Zowel op ruimte als op veiligheid is de score gemiddeld. Bij ruimte is er een opgaande lijn te zien, de score op veiligheid is redelijk constant gebleven. 3.1 Openbare ruimte, verkeer en milieu De rapportcijfers voor onderhoud/reparatie van de buurt, schoonhouden van de straat en de fysieke kwaliteit van de buurtvoorzieningen laten een stijging zien ten opzichte van Kerstroosplein scoort op openbare ruimte dan ook ruim bovengemiddeld. Op milieu, daarentegen, laat de buurt een ruim benedengemiddelde score zien. Ten opzichte van andere actiegebieden hebben naar verhouding veel mensen last van luchtverontreiniging en stank. In verhouding met andere actiegebieden zijn er weinig mensen die overlast ondervinden van verkeer, Kerstroosplein scoort hier ruim bovengemiddeld. Bewoners zouden graag zien dat er meer bewoners in beweging komen om hun tuin, achterpaden en woonomgeving goed bij te houden. Hoe kunnen mensen gemotiveerd worden om dit te doen? Op deze manier wordt de buurt ook een visitekaartje voor nieuwe bewoners. 3.2 Woningen In Kerstroosplein staan veel huurwoningen van Woonbedrijf en Wooninc. In de appartementen aan het Floraplein wonen veelal senioren. In de eengezinswoningen en andere appartementen wonen veel een- en tweepersoonshuishoudens, maar ook gezinnen met kinderen. Woonbedrijf heeft geen fysieke opgave in Kerstroosplein. De toekomstplannen van Wooninc. voor de woningen aan het Floraplein en de omliggende straten zijn gewijzigd. De verhuurdersheffing die de woningcorporaties jaarlijks moeten afdragen betekent minder investeringsmogelijkheden. Na afstemming met bewonerscommissie Floraplein eind 2012 is besloten om nog maar een klein deel van de woningen te slopen. De overige eengezinswoningen blijven in verhuur of worden bij leegkomen verkocht. Met de verkoop draagt Wooninc. bij aan bevordering van het eigen woningbezit. Sloop De plannen voor sloop betreffen in totaal 53 appartementen en woningen. Met alle bewoners van de sloopwoningen wordt gesproken over vervangende huisvesting. Dit geldt echter niet voor de bewoners met een tijdelijk huurcontract. Soms is de vervangende huisvesting tijdelijk, omdat betrokken bewoners later weer terugkeren naar de nieuwbouw. Wooninc. heeft in overleg met de bewonerscommissie het Sociaal Plan herschreven en ondertekend. Nieuwbouw Floraplein Wooninc. gaat de portiekwoningen, aan de westzijde van het Floraplein en de aangrenzende (23) woningen aan de achterzijde, slopen voor nieuwbouw: appartementen met lift en een ontmoetingsruimte voor de bewoners en buurtbewoners. Er komen 75 betaalbare huurappartementen specifiek voor senioren en ouderen volgens het Wooninc.Plus concept. Huurders van Wooninc. uit de buurt die graag naar de nieuw te bouwen seniorenappartementen willen verhuizen, krijgen voorrang bij de toewijzing. In 2014 start Wooninc. de bestemmingsplanprocedure bij de gemeente en als alles voorspoedig verloopt kan in het najaar van 2015 de sloop en aansluitend de nieuwbouw beginnen. Verhuur en verkoop De woningen die in verhuur blijven, worden door Wooninc. op reguliere wijze onderhouden. Verkoop geeft huurders de mogelijkheid om eigenaar te worden van de woning. Wordt een gehuurde woning opgezegd, dan biedt Wooninc. deze op de vrije markt te koop aan. De verkoopprijs aan de zittende huurder is lager dan wanneer de woning bij leegkomen op de vrije markt wordt aangeboden. Kopen kan, maar hoeft niet. Kiest een huurder daar niet voor dan blijft hij gewoon huren. In z n algemeenheid maakt de buurt zicht zorgen over verwaarlozing van (koop)woningen in Kerstroosplein. Denk hierbij aan leegstand en splitsing/kamerbewoning. 3.3 Maatschappelijk vastgoed De gemeente heeft het initiatief genomen om per wijk de maatschappelijke activiteiten (vraag) en het maatschappelijk vastgoed (aanbod) in kaart te brengen. Er ligt voor de wijk Kortonjo, waar Kerstroosplein onderdeel van uit maakt, een eerste aanzet van gebiedsverkenning maatschappelijk vastgoed. Er is een goed beeld van de relatie tussen de activiteiten en accommodaties in het totale gebied. Daaruit blijkt dat er meer dan voldoende ruimte is voor de huidige maatschappelijke activiteiten (ontmoeting, ontspanning, ontplooiing) in Kortonjo. We bekijken in samenspraak met onze maatschappelijke partners hoe deze ontmoetingsplaatsen ingezet en geprogrammeerd zijn. Daarnaast haalt de gemeente de wensen en ontwikkelingen op bij haar maatschappelijke partners op om vervolgens samen te beoordelen of de huidige panden efficiënter of anders geprogrammeerd kunnen worden in het belang van de buurt. Als vanuit deze zoektocht maatschappelijk vastgoed van derden en/of de gemeente Eindhoven vrijvalt, is het aan de desbetreffende partij hoe hier verder mee om te gaan. Gezien de schaal van de buurt zijn er niet veel voorzieningen. Kerstroosplein heeft sinds 2008 een eigen huiskamer/steunpunt: Plein 1. Die is gevestigd in een huurwoning van Woonbedrijf. In Kerstroosplein wil de gemeente met partners onder meer de economische mogelijkheden van de bewoners verbeteren. Plekken voor buurtontmoeting kunnen helpen bewoners te activeren. Hiervoor lijkt de keuze voor buurtgerichte ontmoetingsplekken het best geschikt Kerstroosplein Kerstroosplein - 13

8 Kernopgave Kerstroosplein Onderlinge afstemming tussen de voorzieningen in de buurt en net daarbuiten leidt tot een optimalisatie van de programmering en de contacten. en hoe zij elkaar kunnen helpen. Generalisten van WIJeindhoven zijn zichtbaar in de buurt aanwezig en gaan onder meer op signalen af. I Kernopgave II Andere onderwerpen 3.4 Veiligheid Zowel de score op de veiligheidsindex als het veiligheidsgevoel is gemiddeld. Het gevoel van onveiligheid in de eigen buurt is hoog, maar is wel iets afgenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Bewoners hebben de indruk dat er veel criminaliteit in de buurt is. Uit politiegegevens blijkt dat er naar verhouding meer sprake is van woninginbraken, inbraken in schuurtjes, auto-inbraken en overvallen dan in de rest van Eindhoven. De bewoners geven aan dat het plaatsen van bijzondere doelgroepen in de buurt ook van invloed is op de veiligheidsbeleving. In Kerstroosplein komen veel mensen wonen die snel een goedkope woning nodig hebben en zich vaak in een kwetsbare positie bevinden. Daarom is het nodig de komende jaren extra in te zetten op sociale cohesie in de buurt. 4. Bestaande inzet en actoren Bestaande inzet Kerstroosplein is al enige tijd is al enige tijd een actiegebied waarin door bewoners en professionals inzet wordt gepleegd. Voorbeelden van deze inzet zijn: WIJeindhoven Het WIJteam bekijkt wat een huishouden nodig heeft op het gebied van werk, wonen, onderwijs, samenleven in buurten en wijken, zorg en ontspanning. Een gezin krijgt één contactpersoon met één plan van aanpak. Bewoners hebben een actieve rol in het proces;. Er wordt altijd eerst gezocht naar wat mensen zelf kunnen doen en hoe zij elkaar kunnen helpen. Generalisten van WIJeindhoven zijn zichtbaar in de buurt aanwezig en gaan onder meer op signalen af. Leefbaarheidsteam Bewoners en partners verbeteren de leefbaarheid en samenhang in de buurt. Ontwikkelingen, knelpunten, signalen en kansen worden met elkaar besproken. De winkeliers van de Roostenlaan zijn niet georganiseerd, maar leveren wel een bijdrage aan sponsering van buurtactiviteiten. Actoren In Kerstroosplein werken bewoners, Wooninc. en Woonbedrijf, politie, ZuidZorg, WIJeindhoven, Lumens in de buurt en de gemeente samen in de buurt. Trekker: Kerstroosplein is vanwege de fysieke plannen van Wooninc. aangewezen als actiegebied met een veranderopgave. Aangezien nog maar een klein deel van de woningen wordt gesloopt en de eerste kernopgave vooral sociaal van aard is (verbeteren van de samenwerking en sociale samenhang) wordt voorgesteld om Kerstroosplein aan te merken als actiegebied met een intensief beheer opgave. Voorstel is om Wooninc. te benoemen als trekker. 1 3 Verbeteren van de samenwerking en sociale samenhang a Versterken van de sociale cohesie en betrokkenheid van bewoners zodat de buurt weer één geheel wordt. b Kerstroosplein versterken en meer zichtbaar maken. c Bouwen van sociaal netwerk en maken van verbindingen tussen de verschillende groepen (oude en nieuwe bewoners, huurders en kopers) in de buurt. d Vergroten bereidwilligheid/acceptatie van bewoners t.o.v. speciale doelgroepen die worden geplaatst in de buurt. e Goede informatievoorziening en voorlichting met betrekking tot de thema s armoede, werkloosheid en meldingen. f Gedragsverandering: bewoners voelen zich medeverantwoordelijk voor de buurt. g Op termijn bevorderen van de samenwerking met andere buurten: niet alleen naar binnen kijken (= eigen buurt), maar ook naar buiten kijken (= omliggende buurten). Op peil houden voorzieningenniveau a Inzetten op ontwikkeling van het winkelgebied. b Goed onderhouden van het vastgoed in de buurt. 4 2 Monitoren gevolgen fysieke opgave Wooninc. m.b.t. woningen en woonomgeving a Tegengaan (illegale) kamerverhuur en woning splitsing in de particuliere woningvoorraad. b Realisatie van 75 seniorenwoningen door Wooninc. c Bewoners tonen eigenaarschap voor hun woonomgeving. Verbeteren van het veiligheidsgevoel Stedelijke opgave direct relevant met grote invloed op realiseren kernopgave 1 As van Stratum 2 Herontwikkeling winkelstrip Boulevard Zuid De wijkverpleegkundige van Zuidzorg Het WIJteam bekijkt wat een huishouden nodig heeft op het gebied van werk, wonen, onderwijs, samenleven in buurten en wijken, zorg en ontspanning. Een gezin krijgt één contactpersoon met één plan van aanpak. Bewoners hebben een actieve rol in het proces;. Er wordt altijd eerst gezocht naar wat mensen zelf kunnen doen 6 5 Bevorderen van werk en inkomen Stedelijke opgave Vermaatschappelijking van de zorg Stedelijke opgave 14 - Kerstroosplein Kerstroosplein - 15

9 Woensel 2. Brede verkenning Burghplan Gezien het belang van kernopgave 1 (opnieuw vormgeven van de bewonersparticipatie) is het advies om de gemeente Eindhoven aan te wijzen voor de intensieve beheeropgave in Burghplan. Meerhoven Strijp Gestel 70 Centrum Tongelre Stratum 1. Algemeen Burghplan is een naoorlogse wijk gelegen aan één van de uitvalswegen van de stad en dankt zijn naam aan het oude landgoed de Burgh. Ten oosten van dit landgoed is na de Tweede Wereldoorlog een geheel nieuwe woonbuurt gebouwd. Burghplan is een groene buurt, er zijn 3 grote parken in de buurt met speel- en wandelvoorzieningen. Hoofdelementen zijn het St. Bonifaciuspark, de centraal gelegen St. Petrus Canisiuslaan met wijkvoorzieningen zoals winkels (daarnaast ook nog de winkelstrip aan de St. Bonifasiuslaan), het Spilcentrum Burghplan en de waterpartijen zoals de Jan van Eijkgracht en de vijver in het St. Bonifaciuspark. Aan de St. Lidwinastraat ligt het kantoor van Zuidzorg en aan de St. Petrus Canisiuslaan ligt de basisschool Beppino Sarto (onderdeel van Spilcentrum Burghplan). Het noordelijk deel van de wijk, gelegen tussen de Jan van Eijkgracht en de Geldropseweg bestaat volledig uit koopwoningen. In het westelijk gedeelte, gelegen tussen de rondweg en St. Petrus Canisiuslaan, en ten zuiden van de Jan van Eyckgracht staat een aantal hoog bouwclusters. Hier staan ook de karakteristieke kloosterflats. In dit gedeelte heeft Woonbedrijf het meeste huurwoningbezit. Binnen dit gedeelte ligt ook het Vakcollege Eindhoven. De oostgrens van de buurt wordt gevormd door de Van Renesseweg. In Burghplan wonen mensen die samen huishoudens vormen. Ten opzichte van andere actiegebieden wonen er Burghplan naar verhouding veel niet-westerse allochtonen en hierbinnen zijn de Turken een grote groep. In Burghplan staan woningen, waarvan meer dan de helft huurwoningen zijn. Leefstijlen Eindhoven karakteriseert de bewoners uit Burghplan als assertieve en energieke mensen. Burghplan is een actiegebied dat van de gemeente en woningcorporatie(s) van 2015 tot en met 2018 extra aandacht krijgt. Burghplan heeft sinds 2005 de status van actiegebied. In de periode was alleen het noordwestelijk deel tussen de Piuslaan en St. Petrus Canisiuslaan aangewezen als actiegebied. 2. Sociaal- economische situatie 2.0 Inleiding Burghplan laat op het domein sociaal in de buurtthermometer een positieve ontwikkeling zien, maar scoort nog steeds beneden gemiddeld. De score op het domein economie verbetert licht maar is nog steeds ruim beneden gemiddeld. De domeinen sociaal en economie zijn onderverdeeld in een aantal thema s, deze komen in de navolgende paragrafen aan bod. 2.1 Werk en inkomen De buurt telt veel werkzoekenden en mensen met een bijstandsuitkering. Met name het percentage bewoners dat werk zoekt, is hoger dan in de andere actiegebieden. Actiebuurt burghplan 13% 71% 16% 15% 69% 16% Gemiddelde actiebuurt % 0-14 jaar % jaar % 65 jaar en ouder 6% 27% 41% 52% 21% 53% 52% % eenpersoons huishoudens zonder kinderen met kinderen 11% 55% 34% % koopwoningen % corporatie woningen % overige huurwoningen 16 - burghplan burghplan - 17

10 Het gemiddeld besteedbaar huishoudensinkomen is laag en bewoners hebben moeite met rondkomen. Vanuit WIJeindhoven is dit beeld herkenbaar: in Burghplan speelt veel schuldenproblematiek. 2.2 Onderwijs In Burghplan is een stijgende lijn te zien met betrekking tot het opleidingsniveau. Het percentage bewoners met een laag opleidingsniveau is ten opzichte van 2012 enorm afgenomen. Deze cijfers worden echter niet herkend door bewoners en professionals. In Burghplan liggen basisschool Beppino Sarto en Vakcollege Eindhoven. Deze laatste is de komende 2 jaar elders gevestigd als gevolg van grootschalige verbouwing. 2.3 Gezondheid en Welzijn Op het thema welzijn en gezondheid laat Burghplan vanaf 2009 een stijgende lijn zien. Het percentage bewoners wat aan sport doet, ligt iets lager dan in de andere actiegebieden. Vanuit de buurt komt het signaal dat overgewicht bij kinderen een probleem is in Burghplan. 2.4 Participatie en samenleven Burghplan scoort in de buurtthermometer gemiddeld op vrijwilligerswerk. In Burghplan was een bewonersorganisatie actief: Stichting Bewoners Organisatie Burghplan (SBOB). Zij organiseerde elk jaar diverse activiteiten voor de bewoners van Burghplan en beheerde het Praathuis, de buurtontmoetingsruimte. Als gevolg van het vertrek van de penningmeester, is er nu geen bestuur meer van de bewonersorganisatie. Actieve vrijwilligers houden het Praathuis open voor inloopuurtjes (koffie/thee) en organiseren activiteiten. Gemeente, Woonbedrijf en de voormalige bewonersorganisatie gaan evalueren of het Praathuis tot meer onderlinge contacten tussen buurt bewoners en meer buurtactiviteiten heeft geleid. Naar aanleiding van de resultaten worden er gezamenlijk beslissingen over het Praathuis genomen. De sociale cohesie in de buurt is laag. De score in de buurtthermometer op sociale cohesie is gedaald ten opzichte van voorgaande jaren. Bewoners en professionals merken op dat er op straatniveau zeker wel sprake is van sociale cohesie. In de nabijheid van de eigen woning en woonomgeving kennen mensen elkaar. Dit is overigens wel per straat heel verschillend. Burghplan wordt door bewoners en professionals getypeerd als een kleinschalige en geborgen buurt waar mensen in tevredenheid wonen. 2.5 Jeugd In t Akkertje zijn binnenvoorzieningen aanwezig voor jongeren. Ook in de openbare ruimte heeft de buurt diverse voorzieningen voor jongeren. Op het veld bij de Van Renesseweg is een trapveldje, skatebaan en jongerenonmoetingsplek. Soms levert dit weleens overlast op, maar structurele overlast van groepen jongeren is er in Burghplan niet. 3. Leefomgeving 3.0 Inleiding De buurtthermometerscore van Burghplan is de afgelopen jaren nagenoeg constant gebleven. Zowel op het domein ruimte als op het domein veiligheid is de score gemiddeld. 3.1 Openbare ruimte, verkeer en milieu Op het thema openbare ruimte scoort Burghplan goed ten opzichte van de andere actiegebieden, op het thema verkeer vergelijkbaar en op het thema milieu scoort de buurt negatief t.o.v. de andere actiegebieden. Dit heeft vooral te maken met de overlast die wordt ervaren van luchtverontreiniging. Op diverse plekken in de buurt is er vervuiling van gewoon huisvuil en grof huisvuil en bewoners hebben veel last van hondenpoep. Bewoners ervaren fysieke verloedering van hun buurt. 3.2 Woningen In vergelijking met andere actiegebieden zijn er in verhouding veel woningen gebouwd in de periode 1945 en Woonbedrijf gaat in 2015 van start met het planmatig onderhoud van de eengezinswoningen. Onderdeel van het onderhoud is o.a. het schilderwerk, waarbij bewoners inspraak hebben in de (nieuwe) kleurstelling. Woonbedrijf peilt de interesse bij huurders voor het verduurzamen van de woningen (gevel- en dakisolatie) en peilt de bereidheid van de huurders om een deel van die maatregelen via een huurverhoging te realiseren. Dit leeft niet heel erg bij de huurders. Huurders vinden het belangrijker dat de huren niet teveel omhoog gaan en hun woning betaalbaar blijft. Van 2015 tot en met 2018 zal gewerkt worden aan het onderhoud van de woningen in Burghplan. 3.3 Maatschappelijk vastgoed De activiteiten en het maatschappelijk vastgoed zijn in Burghplan te vinden in activiteitencentrum de Burgh, het Praathuis, Vakcollege Eindhoven, basisschool Beppino Sarto en Sporthal Tivoli. De gemeente heeft het initiatief genomen om per wijk de maatschappelijke activiteiten (vraag) en het maatschappelijk vastgoed (aanbod) in kaart te brengen. Er ligt voor de wijk Putten, waar Burghplan onderdeel van uitmaakt, een eerste aanzet van gebiedsverkenning maatschappelijk vastgoed. Er is een goed beeld van de relatie tussen de activiteiten en accommodaties in het totale gebied. Daaruit blijkt dat er in het gebied meerdere voorzieningen zijn die samen een goed dekkend netwerk vormen voor de wijk Putten. Op enkele plekken in het gebied zijn meerdere voorzieningen dicht bij elkaar. De komende periode wordt bekeken of slimmer programmeren mogelijk is. Het is verstandig om in samenspraak met onze maatschappelijke partners te kijken hoe de ontmoetingsplaatsen ingezet en geprogrammeerd zijn. Daarnaast haalt de gemeente de wensen en ontwikkelingen bij haar maatschappelijke partners op om vervolgens samen te beoordelen of de huidige panden efficiënter of anders geprogrammeerd kunnen worden in het belang van de buurt. Als vanuit deze zoektocht maatschappelijk vastgoed van derden en/of de gemeente Eindhoven vrijvalt, is het aan de desbetreffende partij hoe hier verder mee om te gaan. 3.4 Veiligheid Op de veiligheidsindex (objectief) wordt door Burghplan gemiddeld gescoord, op de belevingsindex wordt echter ruim beneden gemiddeld gescoord. Ten opzichte van andere actiegebieden hebben veel bewoners een onveilig gevoel in de wijk (dit ligt dubbel zo hoog als in andere actiegebieden), terwijl de cijfers van de politie laten zien dat hiervoor geen reden is. Zo is de aangifte van het aantal inbraken in 2014 gehalveerd. Bij het plaatsen van speciale doelgroepen (o.a. begeleid wonen, cliënten GGzE) wordt volgens de bewoners onvoldoende rekening gehouden met de andere bewoners in de straat. Bewoners ervaren hierdoor veel overlast en er wordt te weinig over gecommuniceerd. 4. Bestaande inzet en actoren Burgplan is al enige tijd een actiegebied waarin door bewoners en professionals inzet wordt gepleegd. Recent is WIJeindhoven gestart in Burghplan. Bewoners bepalen samen met de generalisten van WIJeindhoven wat ze kunnen doen om hun situatie te verbeteren (eigen kracht). En hoe familie, vrienden of buren daarbij kunnen helpen (samenkracht). Wanneer ondersteuning nodig is, biedt de generalist van WIJeindhoven deze ondersteuning zoveel mogelijk zelf. Dat kan op het gebied van werk, wonen, zorg, samenleving, ontmoeting en ontspanning zijn. Actoren In Burghplan werken bewoners, Woonbedrijf, Politie, WIJeindhoven, Zuidzorg, Lumens in de buurt, Spilcentrum Burghplan, Vakcollege Eindhoven, Stadstoezicht en gemeente Eindhoven samen aan een buurt waarin het plezierig wonen en leven is. Trekker: Gezien het belang van kernopgave 1 (opnieuw vormgeven van de bewonersparticipatie) is het advies om de gemeente Eindhoven aan te wijzen voor de intensieve beheeropgave in Burghplan burghplan burghplan - 19

11 Kernopgave burghplan I Kernopgave II Andere onderwerpen 1 Opnieuw vormgeven van de bewonersparticipatie a Vergroten van vertrouwen van bewoners onderling middels laagdrempelige projecten en persoonlijke benadering. b Bewoners stimuleren om meer gebruik te maken van de waardebonnen om activiteiten te organiseren in de buurt. c Vergroten participatie van kinderen bij activiteiten. d Contacten leggen met sleutelfiguren in de buurt en aansluiten/voortbouwen op bestaande actieve netwerken in de buurt. direct relevant met grote invloed op realiseren kernopgave 1 Evaluatie van het t Praathuis 2 Werkloosheid en huishoudinkomen 2 Vergroten van het veiligheidsgevoel a Stabiliseren van de huidige toestand van de buurt. b Vergroten bekendheid van elkaar en onderling in de straat. c Verhogen meldingsbereidheid (inbraak,diefstal, criminaliteit) d Aandacht voor jongeren die dreigen af te glijden. 3 Verbeteren van de kwaliteit van de woningen Woonbedrijf a Verbeteren kwaliteit woningen Woonbedrijf middels groot onderhoud. b Duurzaamheidsmaatregelen worden meegenomen als bewoners daarvoor kiezen. 4 Verbeteren van de leefomgeving a Gerichte inzet van Stadstoezicht in samenwerking met de buurt. b Zorgen voor bewustwording van de eigen invloed en eigen bijdrage op de verbetering van de leefomgeving 5 Bevorderen van werk en inkomen Stedelijke opgave 6 Vermaatschappelijking van de zorg Stedelijke opgave 20 - burghplan burghplan - 21

12 3. Woensel 70 Brede verkenning Tivoli Woonbedrijf benoemen als trekker voor de veranderopgave in Tivoli. Woonbedrijf kan de fysieke opgave en problematiek achter de voordeur met elkaar verbinden. Meerhoven Strijp Gestel Centrum Tongelre Stratum 1. Algemeen De buurt Tivoli is in 1930 gebouwd en behoorde tot 1972 tot het grondgebied van de gemeente Geldrop. De bouw kwam voort uit de filosofie van Philips om betaalbare arbeiderswoningen te bouwen voor en na de oorlog. Tivoli ligt aan de rand van de stad en wordt begrensd door de Heezerweg, Tivolilaan, Neushoornstraat en Leeuwenstraat. De radiaal Heezerweg verbindt Tivoli met de binnenstad en de buurt ligt vlakbij een natuurgebied. Op de hoek van de Heezerweg en Tivolilaan en verderop aan de St. Bonifaciuslaan zijn een aantal winkel- en bedrijfspanden gevestigd. Ook de winkelstrips Boulevard Zuid en St. Petrus Canisiuslaan liggen in de directe omgeving. Er is geen hoogbouw en de woningvoorraad bestaat bijna geheel uit huurwoningen die eigendom zijn van Woonbedrijf. Het Arnaudinaplein dat centraal in de wijk ligt, is het sociale hart van de wijk, hier vindt sociale ontmoeting tussen bewoners plaats. Ook wordt gebruik gemaakt van VTA t Akkertje, op de Heezerweg. Het seniorencomplex Tivolihof is een gewilde woonlocatie, hier zit ook het Steunpunt Jaguar voor senioren. Van oudsher is Tivoli een gesloten buurt met een eigen karakter. Kenmerkend voor Tivoli is dat veel families er al meerdere generaties wonen en dat er daardoor veel familiebanden zijn. Bewoners wonen graag in Tivoli. Er ligt 1 basisschool op loopafstand van de buurt: Beppino Sarto. Bij het Arnaudinaplein is zowel De Huiskamer Tivoli als de Buurtinfowinkel ingericht. De Huiskamer Tivoli is het honk waar activiteiten worden georganiseerd voor en door vrijwilligers: ontmoeting staat hier centraal onder begeleiding van GGzE. In de Buurtinfowinkel kunnen bewoners terecht met allerlei vragen en voor informatie. Op beide locaties zijn veel vrijwilligers actief (ongeveer 40 personen). Op het Arnaudinaplein ligt een Cruyff Court en een grote speelvoorziening. Jaarlijks worden hier veel activiteiten georganiseerd waarbij buurtbewoners bereid zijn om hand- en spandiensten te verlenen. In Tivoli wonen 1500 mensen die samen 820 huishoudens vormen en er staan ruim 800 woningen. In vergelijking met andere actiegebieden heeft de buurt Tivoli een klein oppervlak. Ook staan er ten opzichte van de andere actiegebieden veel corporatiewoningen (huurwoningen van Woonbedrijf) en hebben de woningen een lage WOZ-waarde. Leefstijlen Eindhoven karakteriseert de Tivolianen als sociale en open mensen die van gezelligheid houden. Tivoli is een actiegebied dat van de gemeente en woningcorporatie(s) van 2015 tot en met 2018 extra aandacht krijgt. Tivoli heeft sinds 2005 de status van actiegebied. 2. Sociaal- economische situatie 2.0 Inleiding Tivoli scoort vooral slecht op economisch gebied. De buurt zit in het domein economie al jaren in de Actiebuurt tivoli 15% 15% 70% Gemiddelde actiebuurt 92% 16% 15% 69% % 0-14 jaar % jaar % 65 jaar en ouder 29% 47% 52% % eenpersoons huishoudens zonder kinderen met kinderen 11% 55% 1% 7% 34% % koopwoningen % corporatie woningen % overige huurwoningen 22 - Tivoli Tivoli - 23

13 rode zone, met een constante score van ruim beneden gemiddeld. In het domein sociaal laat de buurt na een dalende lijn vanaf 2009 sinds 2012 een wat positievere ontwikkeling te zien. Maar de score blijft beneden gemiddeld. 2.1 Werk en inkomen In vergelijking met andere actiebuurten heeft Tivoli een hoog percentage bewoners met een bijstandsuitkering en veel werkzoekenden. Zowel het percentage werkzoekenden als het percentage bewoners met een bijstandsuitkering is hier het hoogst van alle actiegebieden. Meer dan de helft van het aantal bewoners heeft een laag (persoonlijk) inkomen. Deels is dit te verklaren doordat Tivoli veel sociale huurwoningen heeft. De huren zijn laag en dat trekt mensen met een laag inkomen. Het gemiddeld besteedbaar inkomen is in Tivoli samen met Genderdal het laagste van alle actiegebieden. 2.2 Onderwijs Had in 2009 nog bijna de helft van de bewoners in Tivoli een laag opleidingsniveau, in 2013 is dit nog maar eenvierde. Tivoli scoort hierop dan ook ruim bovengemiddeld. De score op onderwijs is in de periode vanaf 2009 gestegen van ruim beneden gemiddeld naar gemiddeld. Voorgaande cijfers worden niet meteen herkend door bewoners en professionals. Een mogelijke verklaring kan zijn dat nieuwe bewoners van Tivoli over het algemeen een hoger opleidingsniveau hebben. 2.3 Gezondheid en welzijn Binnen het domein welzijn en gezondheid laat Tivoli een stijgende lijn zien. Alleen het aandeel bewoners dat aan sport doet is benedengemiddeld, maar niet afwijkend ten opzichte van de andere actiegebieden. 2.4 Participatie en samenleven Tivoli scoort in de buurtthermometer gemiddeld op vrijwilligerswerk, maar er is wel een licht stijgende lijn te zien. Tivoli wijkt op sociale cohesie niet af van het gemiddelde van alle andere actiegebieden, maar deze score neemt sinds 2009 wel langzaam af. De bewonersorganisatie Stichting Tivoli i lov it is actief in de buurt. Bewoners hechten veel waarde aan de activiteiten die door deze bewonersorganisatie worden georganiseerd. Het leggen van verbindingen tussen de verschillende sociale voorzieningen in de buurt, zoals de laagdrempelige buurtinfowinkel, de huiskamer Tivoli, Steunpunt De Jaguar (voor ouderen) en VTA t Akkertje dient nog wel meer aandacht te krijgen. Tivoli kent veel sociale problematiek (schulden, eenzaamheid, werkloosheid, kwetsbare groepen). De sociale samenhang krijgt in 2009 nog het rapportcijfer 6, in 2013 is dat met een 5,1 een onvoldoende geworden. Het rapportcijfer voor sociale samenhang wordt niet herkend en ook niet zo ervaren door de bewoners en professionals. 2.5 Jeugd De aanpak van overlastgevende jongeren op het plein is vanaf de zomer 2013 een succesvolle samenwerking geweest van kinder- en jongerenwerk, schoolmaatschappelijk werk, jeugdzorg, politie en de gemeente (JIB = Jeugd in beeld). De aanpak leidde tot het stimuleren van jongeren om te doen wat zij zelf leuk vinden en waar zij goed in zijn. Ze worden daar individueel bij begeleid en dat wordt gewaardeerd. Dit is terug te zien het aantal jongeren dat deelneemt aan het organiseren van activiteiten in Jongerencentrum t Akkertje. Het percentage rondhangende jongeren scoort in Tivoli nog steeds fors hoger dan het stedelijk gemiddelde en het gemiddelde in de andere actiegebieden. Dit wordt echter niet herkend door bewoners en professionals. Het gevoel is dat dit niet meer is dan in andere buurten. Door de gezamenlijke aanpak is de overlast sterk verminderd. Het aantal klachten over overlastgevende jongeren ligt een stuk lager dan het stedelijk gemiddelde. 3. Leefomgeving 3.0 Inleiding In het domein ruimte scoort Tivoli benedengemiddeld, op het domein veiligheid gemiddeld. 3.1 Openbare ruimte, verkeer en milieu De score in openbare ruimte laat een opgaande lijn zien. Verkeer en milieu scoren goed. Tivoli ligt tegen het buitengebied aan met bossen en landerijen. Het is als kans benoemd om dit meer te verbinden met groen in de buurt bijvoorbeeld middels een bomenplan, groene gevels en tuintjes. Het onderhoud van de tuintjes blijft nog wel een aandachtspunt. 3.2 Woningen De buurt kenmerkt zich als gesloten en herkenbare buurt met karakteristieke jaren 30 woningen. De woningen zitten allemaal in de lagere huurklasse en er is weinig variatie in de woningen. Van de woningen is 93% eigendom van Woonbedrijf en in de jaren tachtig gerenoveerd. De portiekflats aan de Heezerweg zijn in 2000 gerenoveerd. Woonbedrijf is in 2012 gestart met groot onderhoud in Tivoli. Ze hebben het gebied opgedeeld in 5 fases. Daarvan is de eerste fase, bestaande uit Poemastraat, Tijgerstraat oneven kant, Panterstraat en Luipaardstraat, inmiddels afgerond. De fase Leeuwenstraat, Tapirstraat en stukje van Zebrastraat staat op de planning voor Bij een van de vijf fases zal sloop-nieuwbouw worden toegepast. Dit geldt voor het gebied in de driehoek Neushoornstraat, Tijgerstraat. Dit alles zal naar verwachting medio 2016 plaatsvinden. 3.3 Maatschappelijk vastgoed en activiteiten De activiteiten en het maatschappelijk vastgoed in Tivoli zijn te vinden in de buurtinfowinkel, het huiskamerproject, de Jaguar, t Akkertje en sporthal Tivoli. Belangrijk hierbij is het bekijken van deze voorzieningen en de samenhang tussen programma s. Daarnaast is het goed om verder te kijken dan Tivoli, maar ook naar samenwerking met de Sintenbuurt en Kruidenbuurt. De gemeente heeft het initiatief genomen om per wijk de maatschappelijke activiteiten (vraag) en het maatschappelijk vastgoed (aanbod) in kaart te brengen. Er ligt voor de wijk Putten, waar Tivoli onderdeel van uitmaakt, een eerste aanzet van gebiedsverkenning maatschappelijk vastgoed. Er is een goed beeld van de relatie tussen de activiteiten en accommodaties in het totale gebied. Daaruit blijkt dat er in het gebied meerdere voorzieningen zijn die samen een goed dekkend netwerk vormen voor de wijk Putten. Op enkele plekken in het gebied zijn meerdere voorzieningen dicht bij elkaar. De komende periode wordt bekeken of slimmer programmeren mogelijk is. Het is verstandig om in samenspraak met maatschappelijke partners te kijken hoe de ontmoetingsplaatsen ingezet en geprogrammeerd zijn. Daarnaast haalt de gemeente de wensen en ontwikkelingen bij haar maatschappelijke partners op om vervolgens samen te beoordelen of de huidige panden efficiënter of anders geprogrammeerd kunnen worden in het belang van de buurt. Als vanuit deze zoektocht maatschappelijk vastgoed van derden en/of de gemeente Eindhoven vrijvalt, is het aan de desbetreffende partij hoe hier verder mee om te gaan. 3.4 Veiligheid Het domein veiligheid is iets verbeterd, vooral waar het politiecijfers betreft. In vergelijking met andere actiegebieden is het veiligheidsgevoel minder. Veel mensen voelen zich wel eens onveilig in de buurt/straat of s avonds alleen thuis en zijn bang om slachtoffer te worden. Het percentage overlast door buurtbewoners scoort in Tivoli flink hoger dan het stedelijk gemiddelde. Partners in de buurt geven aan dat bij incidenten niet of nauwelijks aangifte wordt gedaan. Er worden meerdere redenen aangegeven waarom dit niet gebeurd: er is een groep die geen aangifte durft te doen; er is een groep die het zelf wel oplost ; er is een groep die bang is om zelf in beeld te komen. In de eerste helft van 2014 zijn er veel incidenten geweest in de wijk, bijvoorbeeld een schietpartij. Dit is een ongrijpbaar thema: het is vaak afhankelijk van wie je spreekt en hoe het gesprek verloopt of mensen vinden dat dit leidt tot een onveilig gevoel. 4. Bestaande inzet en actoren Bestaande inzet Tivoli is al enige tijd een actiegebied waarin door bewoners en professionals inzet wordt gepleegd. Recent is WIJeindhoven gestart in Tivoli. Bewoners bepalen samen met de generalisten van WIJeindhoven wat ze kunnen doen om hun situatie te verbeteren (eigen kracht). En hoe familie, vrienden of buren daarbij kunnen helpen (samenkracht). Wanneer ondersteuning nodig is, biedt de generalist van WIJeindhoven deze ondersteuning zoveel mogelijk zelf. Dat kan op het gebied van werk, wonen, zorg, samenleving, ontmoeting en ontspanning zijn. Actoren In Tivoli werken Bewonersorganisatie Tivoli i lov it, Lumens in de buurt, Politie, Zuidzorg/Zichtbare Schakel, WIJeindhoven, Woonbedrijf, GGzE en gemeente Eindhoven samen aan een buurt waarin het plezierig wonen en leven is Tivoli Tivoli - 25