Gemeente Den Haag. de gemeenteraad

Transcriptie

1 Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus , 2500 DJ Den Haag de gemeenteraad Uw brief van 14 januari 2010 Uw kenmerk RV /3 en RV /2 Ons kenmerk rm BSD/ RIS Doorkiesnummer adres Onderwerp Afdoening motie RV /3 d.d. 14 januari 2010 : egalisatievoorziening en efficiency en effectiviteit afvalstoffenheffing en motie RV /2 d.d.14 januari 2010: tariefdifferentiatie afvalstoffenheffing Aantal bijlagen 1 Datum 24 september 2010 In de gemeenteraadsvergadering van 14 januari 2010 is er een motie ingediend omtrent de egalisatievoorziening en de afvalstoffenheffing (RV /3 - RIS ). Deze motie is door de gemeenteraad aangenomen. Motie egalisatievoorziening en de afvalstoffenheffing Constaterende dat: de afvalstoffenheffing een profijtbelasting is, die maximaal kostendekkend mag zijn; de egalisatievoorziening afvalstoffenheffing momenteel ruim 9 miljoen bedraagt. Overwegende dat: de afvalstoffenheffing in Den Haag relatief hoog is en meer kosten dekt dan in de meeste andere grote gemeenten; het college in de vergadering van de commissie Verkeer, Milieu en Leefomgeving heeft toegezegd dat eind dit jaar de egalisatievoorziening tegen het licht gehouden wordt. Verzoekt het college om: naast het onderzoek naar de egalisatievoorziening een onderzoek uit te voeren naar de efficiency en effectiviteit van de besteding van de gelden die opgehaald worden met de afvalstoffenheffing; Inlichtingen bij Postadres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Telefoon: Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: Internetadres:

2 BSD/ de raad in het najaar 2010, vóór de vaststelling van de tarieven voor 2011, over de uitkomsten van deze onderzoeken te rapporteren. Daarnaast is er in de raadsvergadering van 14 januari 2010 een motie aangenomen, die met bovenstaande motie samenhangt, aangaande de tariefdifferentiatie (RV /2 - RIS ): Voorstel van het college inzake de wijziging van de Verordening afvalstoffenheffing 2008 (RIS ); Constaterende dat: - de afvalstoffenheffing een profijtbelasting is; - de huidige tariefdifferentiatie terug te voeren is op keuzes die in 1995 zijn gemaakt; - bij de differentiatie onderscheid wordt gemaakt tussen vaste en variabele kosten in de toenmalige verhouding 60%-40%; - destijds geld is vrijgemaakt om de gevolgen van de differentiatie voor de meerpersoonshuishoudens binnen redelijke grenzen te houden (wat leidde tot matiging tarieven voor de meerpersoonshuishoudens). Overwegende dat: - de tariefdifferentiatie sinds 1995 nooit is herijkt; - de samenstelling van de kosten sinds die tijd aan verandering onderhevig kan zijn geweest. Verzoekt het college om: - een onderzoek te verrichten of de tariefsdifferentiatie zoals die in 1995 is vastgesteld in overeenstemming is met de huidige verhouding tussen vaste en variabele kosten en of het nodig is om het tarief te herijken; - de raad in het najaar 2010, vóór de vaststelling van de tarieven voor 2011, over de uitkomsten van deze onderzoeken te rapporteren en zo mogelijk met een voorstel te komen voor een gewijzigde tariefsdifferentiatie. Hierbij informeert het college de raad over afdoening van beide moties. In de bijlage treft u een onderzoeksrapport aan met betrekking tot de motie over het onderzoek naar de egalisatievoorziening en gelden de efficiency en effectiviteit rondom de gelden die worden opgehaald met de afvalstoffenheffing. Het onderzoek bevat het rapport van bevindingen en de conclusies hieromtrent. De egalisatievoorziening is ingesteld om sterke schommelingen in het afvalstoffentarief over de jaren heen te voorkomen en om extra uitgaven op te kunnen vangen. Het positieve saldo is gegroeid van 1,5 mln. eind 2006 tot 12,2 mln. per 1 januari Deze groei is voornamelijk veroorzaakt door incidentele baten en het sinds 2008 toevoegen van het winstaandeel van de gemeente in het resultaat van de NV HMS. Uit de meerjarenraming komt naar voren dat tot en met 2012 de egalisatievoorziening sterk daalt, maar naar verwachting positief blijft.

3 BSD/ De genoemde daling wordt mede veroorzaakt door de kosten van de ORAC s uit het collegeakkoord en door het achterwege blijven van indexatie van de tarieven voor de kostenontwikkeling in 2010 en De ontwikkeling van de meerjarenraming egalisatievoorziening is in het rapport bijgevoegd (zie bijlage V van het rapport). In de loop van 2011 zullen de gevolgen van de herijking van de samenwerkingsovereenkomst met de NV HMS duidelijk worden. Dan bestaat er een beter inzicht in de ontwikkeling van de kosten van inzameling, mede in relatie tot de plaatsing van ondergrondse restafvalcontainers (ORAC S). Ook de contractuele prijsstijgingen vanaf 2012 zijn van belang voor het bepalen van het (kostendekkende) tarief vanaf Het financiële meerjarenoverzicht zal daarom in 2011 worden geactualiseerd. In de komende kadernota Huishoudelijk Afvalbeheer worden de contouren en ambities voor het afvalbeleid, voornamelijk de afval inzameling, voor de komende jaren uiteengezet. Hierbij worden de doelen omtrent het afvalbeleid en ook efficiency- en effectiviteitverbeteringen aan de orde gesteld. Dit beleidskader zal in het voorjaar 2011 naar u toekomen. In navolgend stuk informeert het college u over de afdoening van de motie met betrekking tot de tariefdifferentiatie afvalstoffenheffing. Uw raad heeft gevraagd te onderzoeken of het nodig is de tariefsdifferentiatie (de tariefsverhouding tussen de 1-, 2-, 3- of meerpersoonshuishoudens) te herijken, aangezien dit sinds de invoering van de tariefsdifferentiatie niet heeft plaatsgevonden. Uw raad wijst daarbij op de mogelijkheid dat de samenstelling van de kosten in de loop van de tijd gewijzigd is. Hierna zal eerst worden geschetst wat de uitgangspunten waren bij de invoering van de tariefsdifferentiatie in Vervolgens wordt aangegeven op welke wijze de tariefsdifferentiatie wordt berekend. Tariefsdifferentiatie 1995 Met ingang van 1 januari 1995 is met rv 323/1994 de huidige tariefsdifferentiatie ingevoerd. Bij de berekening van de tariefsdifferentiatie is een onderscheid gemaakt tussen de vaste en de variabele kosten van het ophalen, transporteren en verwerken van het huishoudelijk afval. De vaste kosten werden gelijkelijk omgeslagen over alle percelen. De variabele kosten zijn hoeveelheidsafhankelijk. Deze kosten werden verdeeld op basis van de grootte van het huishouden. De toenmalige raad heeft aan de invoering een aantal voorwaarden verbonden. Er diende rekening gehouden te worden met een matiging voor de meerpersoonshuishoudens. Dit aangezien niet in alle gevallen de grootte van het huishouden recht evenredig zou zijn met de aangeboden hoeveelheid afvalstoffen. Hiervoor zijn toen maatregelen genomen (inzet 2 mln. uit de algemene middelen; in mindering gebracht op de door de meerpersoonshuishoudens op te brengen variabele kosten), die er toe hebben geleid dat de gevolgen van de tariefsdifferentiatie voor de meerpersoonshuishoudens binnen redelijke grenzen bleef. Verder is in het toenmalige raadsbesluit vastgelegd, dat het verschil tussen het hoogste en laagste tarief tenminste 34,- moest bedragen.

4 BSD/ Berekening 1995 Gestart is met het maken van een verdeling tussen de vaste en variabele kosten. Vervolgens is met in achtneming van de hiervoor genoemde voorwaarden berekend of het nieuwe tarief voor de 3- of meerpersoonshuishoudens zodanig in de nabijheid zou liggen van het meerpersonentarief 1994 ( 233,60), dat het mogelijk zou zijn dat tarief te handhaven. Daarna zijn de tarieven voor de één- en tweepersoonshuishoudens berekend, met inachtneming van een evenredige verdeling tussen de drie verschillende tarieven, handhaving van de gewenste kostendekking en een verschil tussen het hoogste en het laagste tarief van tenminste 34,00. Een belangrijk aspect dat in de berekening aandacht heeft gekregen is de wijze waarop het aantal inwoners boven de 3 per huishouden wordt toegerekend aan de tariefcategorieën. Worden deze alleen toegerekend aan de categorie 3- of meerpersoonshuishoudens of worden zij in evenredigheid omgerekend in een opslag op de 1-, 2- en 3-persoonshuishoudens? Uit billijkheidsoverwegingen is toen voor het laatste gekozen, omdat anders de lasten van de grotere huishoudens onevenredig zouden drukken op de echte driepersoonshuishoudens. Op deze wijze betaalde iedereen mee aan de lasten van de grotere huishoudens. Herijking 2011 Bij de herijking van de tariefsdifferentiatie speelt een aantal elementen een rol: 1. de verhouding tussen de vaste en variabele kosten. 2. de verhouding tussen het aantal 1-, 2-, 3- of meerpersoonshuishoudens. 3. de inzet van 2,0 mln. (in 1995) om te bereiken dat de gevolgen van de tariefsdifferentiatie voor de 3- of meerpersoonshuishoudens binnen redelijke grenzen bleef. Verhouding vaste en variabele kosten Wanneer wij een vergelijking maken tussen 1995 en 2011 valt op dat er een verschuiving plaatsgevonden heeft in de verhouding tussen de vaste en variabele kosten. Was de verdeling tussen vaste en variabele kosten in % versus 40%, in 2011 is deze verdeling tussen vaste en variabele kosten 70% versus 30% (daarbij is dezelfde onderverdeling in kosten gehanteerd als in 1995). De variabele kosten bestaan uit het verwerken, overslaan en verbranden van het afval, waarvoor een tarief per ton geldt. Het aandeel van deze variabele kosten in het totaal is gedaald, met name door het recent afgesloten nieuwe contract met AVR/van Gansewinkel met daarin lagere tarieven. Verhouding 1-, 2-, 3- of meerpersoonshuishoudens Naast het feit dat de omvang van de Haagse bevolking is toegenomen is tussen 1995 en 2011, is de verhouding tussen het aantal 1-, 2-, 3- of meerpersoonshuishoudens gewijzigd. Het aantal betalende 1-persoonshuishoudens is nagenoeg gelijk gebleven, het aantal 2-persoonshuishoudens is gedaald en het aantal 3- of meerpersoonshuishoudens is gestegen. Inzet 2,0 mln. in 1995 ten behoeve van de 3- of meerpersoonshuishoudens In 1995 is zoals hiervoor aangegeven 2,0 mln. uit de algemene middelen ingezet om de gevolgen van de tariefsdifferentiatie voor de 3- of meerpersoonshuishoudens beperkt te houden. Zonder die inzet zouden de 3- of meerpersoonshuishoudens vanaf 1995 een hoger tarief hebben moeten betalen. In de loop van de jaren (na 1995) heeft de raad de uitspraak gedaan dat de tarieven van de afvalstoffenheffing kostendekkend dienen te zijn.

5 BSD/ Hiermee is de bijdrage komen te vervallen en zijn de daarmee samenhangende kosten naar evenredigheid toegerekend aan de drie tariefcategorieën. Hierdoor zijn de 1- en 2- persoonshuishoudens extra belast. In het volgende overzicht zijn deze uitgangspunten opgenomen: Vaste kosten (in mln.) 38,8 26,0 Variabele kosten (in mln.) 15,8 17,2 Totaal (in mln.) 54,6 43,2 Aantal (betalende) huishoudens: Aantal bewoners in betalend huishouden Aantal (betalende) huishoudens: Aantal bewoners in betalend huishouden - 1 persoons persoons persoons 1) persoons persoons of meerpersoons ) voor 1995 is het aantal huishoudens met respectievelijk 3, 4, 5, 6 of meer personen per huishouden niet beschikbaar. Berekening 2011 Op basis van bovengenoemde uitgangspunten zijn er verschillende mogelijkheden voor de berekening van de tarieven afvalstoffenheffing. Belangrijk vooraf te melden is, dat met de herijking geen verhoging van de opbrengst afvalstoffenheffing wordt beoogd. Het bepalen van de tarieven tussen de verschillende categorieën huishoudens kan wel leiden tot een verschuiving in lasten tussen deze categorieën van huishoudens. De berekening gaat uit van 100%-kostendekkendheid, zoals ook de afgelopen jaren is gehanteerd. Het resultaat van de berekeningen de tarieven 2011 is in onderstaande tabel opgenomen. Na de tabel volgt de beschrijving van de scenario s. Tabel met scenario s Tarief Scenario 0 Scenario 1 Scenario 2 1-persoonshuishouden 250,20 235,80 227,28 2-persoonshuishouden 271,68 277,08 260,04 3- meerpersoonshuishouden. 293,52 318,24 343,68 (tarieven zijn deelbaar gemaakt door 12 in verband met hanteerbare maandtarieven) Scenario 0 Dit is het startscenario. De situatie 2010 wordt geprojecteerd op De tarieven en de huidige verhouding ertussen worden gehandhaafd. De tarieven voor 2011 blijven ongewijzigd (0%- indexering), uitgaande van ca betalende huishoudens (begroting ).

6 BSD/ Scenario 1 In dit scenario worden de uitgangspunten van 1995 toegepast op de actuele situatie van Dat houdt in, dat de vaste kosten gelijkelijk worden verdeeld over de huishoudens. De variabele kosten zijn verdeeld op basis van de grootte van het huishouden. Wel is de actuele verhouding tussen vaste (70 %) en variabele (30 %) kosten gebruikt. Verder zijn de werkelijke aantallen huishoudens gebruikt per De toerekening van het aantal inwoners boven de 3 per huishouden vindt zoals in 1995 om billijkheidsoverwegingen is gebeurd plaats in evenredigheid aan alle categorieën huishoudens. Dit scenario laat zien, dat (ten opzichte van 2010) het tarief van de 1-persoonshuishouden daalt en dat die van de 2- en 3- of meerpersoonshuishoudens stijgt. Scenario 2 De uitgangspunten gelijkelijke verdeling van de vaste kosten over de huishoudens en de verdeling van de variabele kosten op basis van de grootte van het huishouden worden gehanteerd net als in scenario 1. Het uitgangspunt van het toerekenen van het aantal inwoners boven de 3 per huishouden in evenredigheid aan alle categorieën huishoudens wordt losgelaten. De toerekening van deze inwoners geschiedt in dit scenario in plaats daarvan alléén aan de categorie 3- of meerpersoonshuishoudens. Het resultaat van dit scenario is dat (ten opzichte van 2010) de tarieven van de 1- en 2-persoonshuishoudens dalen en het tarief van de 3- of meerpersoonshuishoudens stijgt. Verder wijzigt de verhouding tussen de tarieven ten opzichte van Mogelijke andere scenario s Op basis van de gegevens over de samenstelling van huishoudens (zie bovenstaand overzicht) is het ook mogelijk om over te gaan tot een verdere tariefdifferentiatie, door een afzonderlijk tarief voor bijvoorbeeld 4- en meerpersoonshuishoudens in te voeren of nog verder te differentiëren. De voors en tegens van zo n verdergaande tariefdifferentiatie zouden eerst verder moeten worden uitgezocht, alvorens daarover een beslissing kan worden genomen. Daarbij speelt ook de toenemende complexiteit van de uitvoering en de daarbij behorende perceptiekosten een rol. Voorstel Gelet op het bovenstaande stelt het college het volgende voor. De uitgangspunten uit 1995 zullen op enig moment moeten worden herijkt, zowel wat betreft de verdeling van de typen huishoudens als de verdeling van vaste en variabele kosten. Ook andere uitgangspunten, met name de mitigering van het tarief voor 3- en meerpersoonshuishoudens en de verdeling van de vierde en volgende personen kunnen daarbij opnieuw aan de orde komen. Verder onderzoek naar de mogelijkheid van een verdere differentiatie van het tarief naar het aantal personen per huishouden is gewenst. Aspecten van uitvoerbaarheid en de hoogte van de uitvoeringskosten moeten onderdeel uitmaken van dat onderzoek. In het komende jaar zal ook de herijking plaatsvinden van de overeenkomst met HMS over de inzameling. De uitkomst hiervan heeft niet alleen invloed op de totale lasten, maar ook op de verhouding tussen de variabel en vaste kosten. Deze herijking kan dus eveneens leiden tot wijziging van tarieven. Het voor 2011 verwerken van slechts enkele van deze ontwikkelingen zou leiden tot jaarlijks wisselende tarieven. Dit betekent onduidelijkheid voor de inwoners van Den Haag, waar wij sterk hechten aan inzichtelijke én gematigde woonlasten. Het college stelt daarom voor om de tarieven voor de afvalstoffenheffing voor het jaar 2011 ongewijzigd te laten ten opzichte van 2010.

7 BSD/ Bij de begrotingsvoorbereiding voor 2012 kunnen dan alle genoemde ontwikkelingen, alsmede de inzichten daarover vanuit de raad, worden meegenomen in een herijkt tariefsvoorstel voor 2012 en latere jaren. Na bespreking van deze brief in de raadscommissie zal het college u het raadsvoorstel tot wijziging van de Verordening afvalstoffenheffing 2008, doen toekomen, waarin de tarieven voor 2011 zijn opgenomen. Hiermee beschouwt het college zowel de motie egalisatievoorziening en efficiency en effectiviteit afvalstoffenheffing als de motie tariefdifferentiatie afvalstoffenheffing als afgedaan. Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester, mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen