Projectboek 2009/2013

Transcriptie

1 EMRIC _projektboek_emric_NL.indd 1 Projectboek 2009/ :09

2 PROVINCIE LIMBURG REGIO REGIERUNGSBEZIRK PROVINCIE LIMBURG DEUTSCH PROVINCE DE LIÈGE KÖLN AACHEN SPRACHIGE GEMEINSCHAFT administratieve indeling - administrative gliederung - division administrative auteurs: Marian Ramakers, Samira Jabakhanji, Torsten Tönis 13447_projektboek_emric_NL.indd :09

3 Voorwoord Vandaag de dag merken we in de Europa nauwelijks meer iets van onze landsgrenzen. De bevolking aan weerszijden van de grens woont en werkt in goede verstandhouding met de buren, zodat het lijkt alsof de grens slechts een lijn op de landkaart, die in het dagelijks leven aan betekenis heeft ingeboet. Net als de Europese burgers trekt ook de natuur zich weinig aan van landsgrenzen. De wind voert micro-organismen en fijnstof mee naar het buurland, branden laten zich niet tegenhouden door staatkundige indelingen en ook bij overstromingen en aardbevingen stoppen de gevolgen niet opeens bij de grens. Een extra risicofactor wat betreft de blootstelling aan gevaren uit andere landen is het intensieve grensoverschrijdende verkeer van de burgers zelf. Burgers in een bepaald land zijn hierdoor meer afhankelijk van hun buren dan zij denken. Infectieziekten kunnen zich snel ontwikkelen tot grensoverschrijdende epidemieën wanneer de risico s die zij met zich meebrengen, niet vroegtijdig herkend en bestreden worden. Ook kunnen chemische stoffen of radioactieve deeltjes ongemerkt via de wind worden verspreid en zo elders schade aan de volksgezondheid toebrengen. Hoe ver schadelijke deeltjes bij een brand worden meegevoerd door de rook, is niet altijd duidelijk voor omwonenden in de directe omgeving. Verder is het zo dat de interregionale bijstandsverlening binnen de landsgrenzen vaak met minder moeite en onzekerheden gepaard gaat dan de grensoverschrijdende bijstand. Vooral bij grootschalige incidenten zijn er vaak meer hulpmiddelen voor schadebeperking en bijstand nodig dan er in een bepaalde regio beschikbaar zijn. In dergelijke gevallen kunnen personeel en materieel uit het buitenland soms sneller ter plaatse zijn dan de hulpdiensten uit andere regio s binnen het eigen land. Het lastige is dat men hierbij niet zelden tegen verschillen in wet- en regelgeving en culturele en talige verschillen tussen de landen aanloopt _projektboek_emric_NL.indd :09

4 De Euregio Maas-Rijn is een zeer dichtbevolkte regio met veel landsgrenzen, die al ruim 40 jaar bekend is met bovengenoemde problematiek en deze ook te lijf is gegaan. Gelegen rond het drielandenpunt van Nederland, België en Duitsland omvat de Euregio de volgende gebieden: in België de twee provincies Limburg en Luik inclusief de Duitstalige gemeenschap, in Duitsland de regio Aken en in Nederland de regio Zuid-Limburg. Kenmerkend voor de Euregio Maas-Rijn zijn de drie talen die er worden gesproken, evenals de twaalf aanwezige overheidsniveaus, die al snel kunnen worden gezien als onoverkomelijk obstakel voor grensoverschrijdende samenwerking. Hieruit blijkt wel dat in deze regio inmiddels de nodige kennis en ervaring is opgedaan inzake de genoemde problematiek. De grensoverschrijdende samenwerking wordt gecoördineerd door Emric+ en haar talrijke partners, die op basis van hun ervaring en affiniteit met genoemde uitdagingen op daadkrachtige wijze de kwaliteit van de openbare veiligheid in de Euregio Maas-Rijn willen optimaliseren. Nu de huidige subsidieperiode ten einde loopt, is er in het hart van Europa een groot grensoverschrijdend eindsymposium georganiseerd dat aandacht wil vestigen op de behaalde successen en op het belang en de effecten van grensoverschrijdende samenwerking. Aldus wordt in de stad waar ooit het Verdrag van Maastricht is getekend, opnieuw geschiedenis geschreven en ziet men tegelijkertijd een dynamische en succesvolle toekomst tegemoet. In de loop van dit boek worden de afzonderlijke deelprojecten, hun ontwikkeling en overige plannen achtereenvolgens beschreven, zodat ook na het symposium een overzicht kan worden geboden van de werkzaamheden van Emric+. De Euregio Maas-Rijn is een unieke regio waarin de Angelsaksische, Germaanse en Romaanse cultuur samenkomen. Het gebied omvat de Nederlandse regio Zuid-Limburg, de Duitse regio Aken, de Belgische provincies Limburg en Luik evenals de Duitstalige Gemeenschap van België. In dit kleine stukje Europa spelen landsgrenzen een ondergeschikte rol. Dat geldt ook op veiligheidsgebied, zoals uit vele voorbeelden blijkt. De veiligheid in de Euregio Maas-Rijn wordt gegarandeerd doordat de verschillende overheden en organisaties met veiligheidstaken elkaar kennen en op de hoogte houden. Ten aanzien van veiligheid werkt dit principe al jaren uitstekend. In het kader van EMRIC+ is deze samenwerking op verschillende niveaus officieel geregeld en geprofessionaliseerd _projektboek_emric_NL.indd :09

5 Inhalt VOORWOORD 3 DE OORSPRONG VAN HET PROJECT DE STUURGROEP OPENBARE 6 VEILIGHEID EN RAMPENBESTRIJDING EMRIC+ 8 SAMENWERKING TUSSEN MELDKAMERS 11 SPOEDEISENDE MEDISCHE HULPVERLENING 15 FOCUSGROEP EUMED OP WEG NAAR EEN EUROPEES TRAUMANETWERK 19 HET BTCCE-PROJECT DE OMGANG MET GEVAARLIJKE CBRN-STOFFEN 21 VANUIT MEDISCH PERSPECTIEF REALISTISCHE ONGEVALLENSIMULATIE 25 INFECTIEZIEKTEN IN DE GRENSREGIO 26 SAMENWERKING TUSSEN BRANDWEERKORPSEN 27 IN DE FOCUSGROEP BRANDWEER DE OMGANG MET GEVAARLIJKE CBRN-STOFFEN VANUIT 31 BRANDWEERPERSPECTIEF OVERIGE PLANNEN 33 AFFILIATION, CURRICULUM VITAE SPEAKERS, AND PRESENTATION 34 DESCRIPTION CONGRES EMRIC+ 29TH NOVEMBER _projektboek_emric_NL.indd :09

6 De oorsprong van het project de Stuurgroep Openbare Veiligheid en Rampenbestrijding Veertig jaar geleden was er al een orgaan dat zich bezighield met de openbare veiligheid in het grensgebied van de Euregio Maas-Rijn. Destijds werden er door de vertegenwoordigers van de drie landen nog geen precieze doelstellingen vastgelegd, en evenmin beseften zij het grote belang dat hun werk later zou blijken te hebben. De organisatie van regelmatige bijeenkomsten en de uitwerking van afzonderlijke doelstellingen en werkgebieden kwamen aanvankelijk slechts langzaam tot stand, zodat de werkgroep van destijds nauwelijks vergelijkbaar is met de huidige professionele Stuurgroep Openbare Veiligheid en Rampenbestrijding. Niettemin vormde dit orgaan de allereerste aanzet: de basis voor de grensoverschrijdende samenwerking werd hiermee gelegd. Ongeveer 15 jaar is met name op initiatief van de GHOR Zuid-Limburg aan deze samenwerking versneld vorm gegeven. Tegenwoordig komt de Stuurgroep Openbare Veiligheid en Rampenbestrijding, die verantwoordelijk is voor Emric+, elk kwartaal bijeen om in zo breed mogelijk verband en in goed overleg met de betrokken openbare instanties in de Euregio Maas-Rijn een basis voor samenwerking te creëren. In de Stuurgroep zitten de hoogst bevoegde functionarissen op het gebied van veiligheid namens de verschillende regio s. Thema s van de bijeenkomsten zijn de huidige stand van zaken en de verder te volgen koers van alle deelprojecten die in Emric+-verband worden gecoördineerd. Op die manier kunnen de betrokken instanties de voortgang van de projecten controleren, nieuwe informatie aan hun eigen regio doorgeven en invloed uitoefenen op de koers voor het komende kwartaal. Bovendien creëren gemeenschappelijke afspraken een professioneel en wetmatig kader voor het algemene streven om de veiligheid in de Euregio Maas-Rijn te optimaliseren. Het Meerjarenplan van deze Stuurgroep is de basis van Emric+. Dit plan omvat naast het projectbureau Emric+ ook vele deelprojecten. De deelprojecten zijn verdeeld over drie themagebieden: ten eerste is er de spoedeisende medische hulpverlening, ten tweede de bescherming van mens en milieu in het kader van brandweerzorg en ten derde de bestrijding van infectieziekten. Dit Meerjarenplan wordt opgevolgd door het nieuwe plan voor de periode Al decennialang komen de zestien leden van de Stuurgroep Openbare Veiligheid en Rampenbestrijding elk kwartaal bijeen. Hierin zitten de hoogste adviseurs van het Openbaar Bestuur van alle deelregio s die verantwoordelijk zijn voor publieke veiligheid in hun eigen regio. De stuurgroep legt de algemene koers vast, bespreekt lopende zaken, ziet toe op de uitvoering van het EMRIC-Meerjarenplan en stelt het Meerjarenplan voor de periode op. Op het hoogste niveau kent men elkaar en dat is belangrijk wanneer bij calamiteiten gevaren herkend, ingeschat, voorkomen en bestreden moeten worden. Op het vlak van spoedeisende medische hulpverlening wordt de agenda vastgesteld door de Focusgroep Eumed. Dit heeft inmiddels geresulteerd in diverse producten o.a. inzake grensoverschrijdende acute medische hulpverlening (het Eumed-plan), de optimalisering van IC-transporten, grensoverschrijdende traumazorg, de omgang met chemische, biologische, radiologische en nucleaire stoffen (CBRN) evenals een project op het gebied van opleiding, training en oefening (OTO) dat betrekking heeft op realistische ongevallensimulatie. Ook op het vlak van brandweerzorg zijn er projecten voor de omgang met CBRN-stoffen en voor training en oefening van hulpverleners. Gezamenlijke projecten op het vlak van spoedeisende medische hulpverlening en brandweerzorg richten zich op de samenwerking tussen meldkamers, crisiscommunicatie, risicocommunicatie en juridische aangelegenheden binnen de Euregio Maas-Rijn. Op het gebied van infectieziekten zijn alle grensrelevante activiteiten en instanties ondergebracht in één hoofdproject. Op de volgende bladzijden zullen de afzonderlijke projecten binnen de drie themagebieden meer in detail worden voorgesteld, zodat de lezer meer inzicht krijgt in hun precieze taken, doelstellingen en tot dusver behaalde successen binnen de Euregio Maas-Rijn. Het Meerjarenplan bevat nadrukkelijk de doelstelling om de komende jaren de implementatie en evaluatie van alle gemaakte afspraken centraal te stellen en dit onder verantwoordelijkheid van de iedere partnerorganisatie afzonderlijk. Daarnaast is het doel om alle bestaande producten verder te ontwikkelen en nog lopende initiatieven te voltooien _projektboek_emric_NL.indd :09

7 Mevrouw Bernadette Bongartz Euregio Maas-Rijn De heer Brasseur Provincie Luik De heer Ralf Butz Kreis Düren A 38 De heer Michel Carlier Provincie B-Limburg, Voorzitter Mevrouw Marlis Cremer StädteRegion Aachen A 32 De heer Frank Klaassen GGD Zuid-Limburg De heer Gerard van Klaveren Brandweer Zuid-Limburg De heer Reinhold Lind Kreis Heinsberg A 38 De heer Harald Meyer Police Fédérale Direction de Coordination et d Appui, Arrondissement de Liège De heer Claudy Marchal Feuerwehr Eupen Mevrouw Nebel Regierungsbezirk Köln Mevrouw Marian Ramakers Projektleider Emric+ Mevrouw Monique van Spijker Provincie Limburg NL De heer Albert Stassen Provincie Luik Mevrouw Sandra Tünker Regierungsbezirk Köln De heer Jürgen Wolff Feuerwehr Stadt Aachen Het Meerjarenplan is echter bijzonder doordat de partners van de Stuurgroep besloten hebben de grensoverschrijdende samenwerking te borgen door een vast budget ter instandhouding van het Emricbureau in hun begroting op te nemen. Dit is uniek in Europa op het gebied van rampenbestrijding en crisisbeheersing _projektboek_emric_NL.indd :09

8 Emric+ Emric+ is verantwoordelijk voor de facilitering, coördinatie, intensivering en uitbreiding van diverse grensoverschrijdende projecten inzake openbare veiligheid en volksgezondheid in de Euregio Maas-Rijn. Doelstelling is hierbij om door landsgrenzen veroorzaakte belemmeringen weg te nemen en de bevolking in deze regio te beschermen. Met ondersteuning van de Europese Commissie en van ministeries, ambulancediensten, ggd en, ziekenhuizen, brandweerkorpsen, universiteiten en onderzoeksinstituten uit Nederland, België en Duitsland werkt Emric+ bestaande afspraken en ideeën uit met als doel de samenwerking uit te breiden. De dagelijkse leiding over het project ligt bij het Emric+bureau dat in Maastricht in het MCC (meld- en coördinatiecentrum) Zuid-Limburg gevestigd is. In het bureau werken 4 personen. Daarenboven zijn 12 deelprojectleiders aan het bureau verbonden die de deelprojecten leiden en die de diverse producten van Emric+ tot stand hebben gebracht. In totaal zetten 140 personen bij 30 partners zich in voor de uitwerking van deze burenhulp. De bevolkingsdichtheid en de hiermee samenhangende infrastructuren leiden tot uiteenlopende problemen en oplossingsmogelijkheden. Een aansprekend voorbeeld is het Nederlands-Duitse grensgebied, dat bij medische noodsituaties aan weerszijden van de grens regelmatig door Duitse ambulancediensten en de Duitse traumaheli wordt verzorgd. Ook bij brand in het Nederlandse Landgraaf zal er een Duits en een Nederlands brandweerkorps uitrukken, aangezien dit de snelste hulpverlening garandeert. Omgekeerd rijden Maastrichtse ambulances naar het Belgische Riemst wanneer daar spoedeisende medische hulpverlening nodig is. Op het gebied van biologische, chemische en nucleaire gevaarlijke stoffen hebben de landen eveneens afspraken gemaakt over een gemeenschappelijke aanpak, zodat in geval van incidenten snel en zorgvuldig kan worden gehandeld, ook wat betreft de informatievoorziening. Een ander centraal thema waarmee Emric+ zich bezighoudt, is de bestrijding van infectieziekten en dierziekten _projektboek_emric_NL.indd :09

9 V.l.n.r. Frederik Bunzel, Jos Laumen, Brigitta Jamaer, Cindy Gielkens, Jochen Jansen, Marian Ramakers, Henriette ter Waarbeek, Wim Plug, Andreas Bimmermann, Theo Goertz. Hartmut Prast, Samira Jabakhanji, Theresa Meier en Uli Strauch staan niet op de foto EMRIC+ is onderverdeeld in diverse deelprojecten die op uiteenlopend gebied grensoverschrijdende samenwerking initiëren en professionaliseren. Alle deelprojecten garanderen samen dat de gevarenbestrijding en hulpverlening bij incidenten zo optimaal mogelijk verlopen. Dankzij EMRIC+ kan de burger in de Euregio Maas-Rijn daarop vertrouwen. De implementatie van de producten van Emric+ is een verantwoordelijkheid van de samenwerkende diensten afzonderlijk. In de opleidings- en oefenplannen zal de implementatie naar behoefte een plek moeten krijgen. Enkele decennia geleden zou samenwerking met een dusdanige intensiteit en effectiviteit voor onmogelijk zijn gehouden. Hoewel het vandaag de dag misschien moeilijk voor te stellen is, was een verenigd Europa in de praktijk vaak nog ver te zoeken. Ook op het gebied van ambulancezorg leidde dit in dichtbevolkte grensgebieden tot ernstige beperkingen, omdat deze diensten uitsluitend op het eigen grondgebied mochten opereren. Voor een stad als Kerkrade, waar de Nederlands-Duitse grens dwars door de hoofdstraat loopt, lijkt de naleving van dergelijke strikte wetgeving vanuit huidig perspectief bijna ondenkbaar. Om de huidige praktijk van wederzijdse bijstand mogelijk te maken, moesten echter talloze regionale en gemeentelijke verdragen worden getekend. Gelukkig wint de grensoverschrijdende aanpak van Emric+ steeds meer aan invloed, zodat er inmiddels al sprake is van projecten die het euregionale niveau overstijgen. Ondanks de jarenlange werkzaamheden, een overvloed aan ideeën en de inzet van vele (deels vrijwillige) medewerkers, is er nog veel werk aan de winkel. Technische, culturele en talige verschillen veroorzaken nog steeds belemmeringen die aandacht vragen van de Stuurgroep. Een van de uitdagingen waar de Stuurgroep in de toekomst graag aan wil werken is de uniforme inzet van communicatie- en informatietechnologie. Deze technologieën maken het mogelijk om bij incidenten snel te interageren, maar dit vereist dat de procedures voor de omgang met dergelijke apparatuur door alle betrokken partijen nauwkeurig begrepen en geoefend worden. Vooral het gebruik van internet als informatieplatform evenals de afstemming van mobilofoons en de bijbehorende frequenties vergen nadere uitwerking _projektboek_emric_NL.indd :09

10 Een andere uitdaging is het voorkomen van communicatieproblemen als gevolg van de verschillende landstalen, zodat bij incidenten efficiënt en gezamenlijk kan worden opgetreden. Een ander probleem is dat hulpdiensten uit de verschillende landen afwijkende apparatuur en hulpmiddelen gebruiken. Een goed voorbeeld hiervan zijn de verschillende brandweerslangen die in Nederland respectievelijk Duitsland worden ingezet, hetgeen aansluiting op brandkranen in het buurland bemoeilijkt. Momenteel worden problemen van deze aard voornamelijk aangepakt door middel van gezamenlijke oefeningen en de uitwisseling van personeel tussen de drie landen. Wat momenteel uniek is in Europa, is de wijze waarop partners uit de betreffende regio s bij het project worden betrokken. Dankzij hun permanente en actieve ondersteuning en beschikbaarstelling van structurele middelen kan het Emric+-bureau onafhankelijk van externe ondersteuning in stand worden gehouden na beëindiging van de subsidie. Op deze ontwikkeling zijn Emric+ en haar partners bijzonder trots, aangezien op deze manier de werkzaamheden ook in de toekomst conform het Meerjarenplan kunnen worden voortgezet en de veiligheid van de bewoners in de Euregio Maas-Rijn voortdurend kan worden verbeterd. Het Emric+-project wordt gefinancierd door de volgende partners: Nederland Veiligheidsregio Zuid-Limburg, onderdeel Brandweer GGD Zuid-Limburg Duitsland Kreis Heinsberg StädteRegion Aachen Deutsches Rotes Kreuz der StädteRegion Aachen België Provincie Limburg Provincie Luik Het project wordt gecofinancierd door: Nederland Provincie Limburg Duitsland Land Nordrhein-Westfalen België Provincie Limburg Région Wallonne _projektboek_emric_NL.indd :09

11 Samenwerking tussen meldkamers De meldkamers zijn verantwoordelijk voor het doorgeven van noodoproepen aan de hulpdiensten en officieren van dienst van de ambulance- en brandweerdiensten. De meldkamers zijn de eerste schakel in de hulpverleningsketen en bepalen daardoor in grote mate de kwaliteit van de hulp. Hoewel bewoners van de betrokken landen nog ten dele over nationale en regionale alarmnummers beschikken, kan iedereen de dichtstbijzijnde meldkamer bereiken via het Europese alarmnummer 112. In afwijking van de letterlijke betekenis betekent dichtstbijzijnd hier dat, afhankelijk van het telefoonnet van waaruit de noodoproep wordt gedaan, de dichtstbijzijnde meldkamer in hetzelfde land wordt opgeroepen. In een dichtbevolkte regio als de Euregio Maas-Rijn kan het echter zijn dat de dichtstbijzijnde brandweerwagen of ambulance zich ten opzichte van de beller in het buurland bevindt. Om die redenen kan een snelle dataverbinding tussen de meldkamers van de drie landen ervoor zorgen dat de veiligheid wordt verhoogd en negatieve gevolgen van incidenten uitblijven. En aangezien noodoproepen vaak met mobiele telefoons worden gedaan, komen deze oproepen niet zelden binnen bij de meldkamer in het buurland, omdat het mobieltje het netwerk van dat land gebruikt. Dit is een extra reden waarom een snelle doorverbinding tussen meldkamers noodzakelijk is. In de Euregio Maas-Rijn is de samenwerking tussen meldkamers niet alleen allang geaccepteerd, er bestaat ook een uitgesproken behoefte aan. Gezien de honderden inzetten die elk jaar grensoverschrijdend plaatsvinden, lijkt niets natuurlijker dan de samenkoppeling van de diverse meldkamers. Vanwege de verschillende organisatiestructuren in de betreffende landen is dit echter niet zonder meer mogelijk. Daarom is de onderlinge samenwerking gebaseerd op aparte afspraken over wederzijdse informatievoorziening en gezamenlijke verbetering van de hulpverlening. Het overleg dat elk kwartaal tussen de hoofden van de euregionale meldkamers wordt gevoerd, leidt al sinds 12 jaar tot een verdere integratie van zes meldkamers in de Euregio Maas-Rijn. Op deze manier kan er uitwisseling plaatsvinden over nieuwe nationale en regionale ontwikkelingen, en niet in de laatste plaats zorgen de bijeenkomsten voor een vertrouwensbasis en meer waardering voor de tot dan toe onbekende collega s en de systemen en structuren waarmee zij werken. De heer Lothar Albrecht De heer Christoph Charpentier De heer Henk Kraussen De heer Hervé Fanuel De heer Friedel Frensch De heer Ed Hofstee De heer Thomas Kähler De heer Werner Köhn Mevrouw Marian Ramakers De heer Jürgen Schilloh De heer Guus Schulteis De heer Hugo Simons De heer Maurice Theissen De heer Walter Weber (Hoofd Meldkamer Städteregion Aachen) (Meldkamer Luik) (Hoofd Meldkamer Ambulancezorg GGD Zuid-Limburg) (Hoofd Meldkamer Luik) (Meldkamer Städteregion Aachen) (Hoofd meldkamer Brandweer Zuid-Limburg NL) (Hoofd Meldkamer Kreis Heinsberg) (Hoofd Meldkamer Kreis Euskirchen) (Projectleider Emric+, voorzitter) (Meldkamer Kreis Heinsberg) (Meldkamer Brandweer Zuid-Limburg) (Hoofd Meldkamer Hasselt) (Städteregion Aachen) (Hoofd Meldkamer Kreis Düren) In de Euregio Maas-Rijn bevinden zich zeven meldkamers in Maastricht, Hasselt, Luik, Heinsberg, Düren, Euskirchen en Aken en deze hebben frequente contacten met elkaar. Hierdoor is een efficiënte communicatie gegarandeerd bij de circa 600 grensoverschrijdende inzetten die jaarlijks plaatsvinden. In het kader van EMRIC+ is voor de Euregio Maas-Rijn duidelijk en zorgvuldig vastgelegd in welke volgorde meldkamers worden opgeroepen en welke alarmfasen wanneer worden afgegeven. Zo is de juiste hulp altijd snel en zonder onnodige informatieverzoeken ter plaatse. Het gemeenschappelijke doel van de meldkamers is een verkorting van de opkomsttijden van de hulpdiensten. Dit dient te worden gerealiseerd door positieve en negatieve voorbeelden van inzetten dichtbij de grens te evalueren, zodat er conclusies kunnen worden getrokken voor vergelijkbare situaties in de toekomst. In aanvulling op de aanzienlijke successen die op dit punt reeds zijn behaald, wordt er momenteel een beknopt drietalig protocol opgesteld om aanvragen voor grensoverschrijdende bijstand _projektboek_emric_NL.indd :09

12 te vereenvoudigen. Dit protocol heeft betrekking op zowel brandweerzorg als medische hulpverlening. Ook wordt momenteel de laatste hand gelegd aan een drietalig woordenboek. Centraal staat hierbij het vakjargon dat in de drie landen wordt gebruikt, maar dat vanwege de structurele en organisatorische verschillen zelden bekend is bij collega s in de buurlanden. Door dit woordenboek beschikbaar te stellen aan alle instellingen die bij een grensoverschrijdend incident moeten samenwerken, hoopt men dat communicatieproblemen en de hieruit voortvloeiende terughoudendheid in het contact afnemen. Een ander plan voor de nabije toekomst is het opzetten van een grensoverschrijdende fleetmapping. Hiermee zullen op de landkaarten in de meldkamers niet meer uitsluitend de posities van de eigen nationale hulpvoertuigen te zien zijn, maar ook die van diensten uit de buurlanden. Zo kunnen meldkamers direct zien over welke hulpmiddelen zij ook vanuit het buurland kunnen beschikken in de buurt van de grens, zonder eerst contact te hoeven opnemen met een andere meldkamer. Met behulp van fleetmapping kan binnen enkele seconden via GPS worden vastgesteld waar de ambulances zich bevinden. Indien er één in de directe omgeving nodig is, kan de betrokken meldkamer meteen worden geïnformeerd en kan deze de ambulance snel naar de ongevallocatie leiden _projektboek_emric_NL.indd :09

13 nieuwe kanalen voor crisiscommunicatie Om binnen de Euregio Maas-Rijn actuele en volledige informatie over belangrijke grensoverschrijdende incidenten uit te kunnen wisselen, heeft Emric+ enige tijd geleden het deelproject Crisiscommunicatie in het leven geroepen. Het project verbindt een aantal andere projecten met elkaar, bijvoorbeeld de projecten gericht op infectieziekten en gevaarlijke stoffen. Op basis van adequate mechanismen voor crisiscommunicatie dienen de verantwoordelijkheden en procedures voor een snelle informatievoorziening aan de afzonderlijke regio s en overheden binnen de Euregio Maas-Rijn te worden vastgelegd. Een door Emric+ ontwikkelde app dient ertoe een snelle informatieuitwisseling tussen overheden en diensten mogelijk te maken. Een ander thema dat steeds meer prioriteit heeft, is de externe crisiscommunicatie. Elke burger heeft het recht om goed te worden geïnformeerd wanneer zich in zijn regio een potentieel gevaar voordoet. Natuurlijk dient de informatiestroom voor burgers anders te worden gestructureerd, omdat zij niet zozeer geïnteresseerd zijn in vakinhoudelijke details, als wel in aanwijzingen gericht op de bescherming van hun gezondheid. De omvang en presentatie van dergelijke externe informatiestromen dient dus anders te worden vormgegeven dan bij de interne crisiscommunicatie. Federaal CC Fed Coördinatiecomité Federaal Comité de coordination fédéral nationaal ncc minister v&i Provincie gouverneur (Commissaris des konings,cdk) land nrw krisenstab minister mik rb köln krisenstab regierungspräsident minister biza/ ministre de l intérieur Provincie/Province CC Prov Coördinatiecomité Provincie Comité de coordination provincial Provinciegouverneur/gouverneur de la province gemeente CC-gem Comité de coordination communal Coördinatiecomité gemeenten burgemeester/bourgmestre gemeentelijk beleidsteam (gbt) burgemeester veiligheidsregio of regionaal beleidsteam (rbt) voorzitter veiligheidsregio regionaal operationeel team (rot) operationeel leider landkreis/städteregion/ kreisfreie stadt landrat/städteregionsrat/ oberbürgermeister krisenstab gemeinde bürgermeister einsatzleitung CP-oPs Commandopost operaties Poste de commandement opérationnel directeur (dir CP-oPs) Coördinatie Plaats incident (CoPi) leider Copi stab außergewöhnliche ereignisse (sae) einsatzleitung meldkamer/centrale d alerte meldkamer leitstelle be nl de _projektboek_emric_NL.indd :09

14 Preventie door risicocommunicatie De bronnen van potentieel gevaarlijke stoffen zijn in de Euregio Maas-Rijn ongelijkmatig verdeeld en niet overal in elke regio even bekend. Tevens schatten landen de ernst van de potentiële risico s anders in, omdat zij volgens verschillende richtlijnen werken en risico s niet altijd hetzelfde definiëren. Om in geval van een ernstig incident een brede informatiebasis en een effectieve bescherming van de bevolking te kunnen garanderen, dient elk land op de hoogte te zijn van de locaties en eigenschappen van bronnen van gevaarlijke stoffen in Nederland, België en Duitsland. Alleen zo kunnen overheden en organisaties belast met de openbare veiligheid de ernst van crisissituaties inschatten en snel reageren. Deze noodzaak werd ook door Emric+ gesignaleerd, en dit heeft geleid tot de oprichting van het project Risicocommunicatie, dat betrekking heeft op zowel brandweerzorg als medische hulpverlening. Het deelproject Interne Risicocommunicatie betreft de informatie-uitwisseling tussen overheden en heeft als doel het uitwerken en vaststellen van gedetailleerde plannen voor alle potentiële gevarenbronnen op zowel individueel als euregionaal niveau. Het deelproject Externe Risicocommunicatie richt zich op de burgers in de regio en heeft als doel een adequate informatievoorziening over bestaande risicofactoren in hun leefomgeving. Dit laatste deelproject blijkt aanzienlijk ingewikkelder dan de interne risicocommunicatie, omdat de drie landen via verschillende kanalen en in verschillende mate informatie verstrekken aan hun burgers. Het is dus de taak van het project Risicocommunicatie een oplossing te vinden die voor alle landen acceptabel is en overal werkt. Alvorens echter bovenstaande producten te kunnen realiseren dient een apart project betreffende het Risicoprofiel opgezet, met als doel een nauwkeurige inventarisatie van de bestaande risicofactoren in de gehele Euregio Maas-Rijn. Het project wordt noodzakelijk geacht omdat de drie landen risico s anders percipiëren en inschatten. De risico s van grote branden en infectieziekten worden per land vaak net zo verschillend beoordeeld als de risico s in verband met kerncentrales en natuurrampen. Aanvullend op genoemde inventarisatie dient het project Risicoprofiel dus ook een tweede stapte omvatten, namelijk het maken van een risicoanalyse. Op basis hiervan dient een risicoprofiel te worden opgesteld dat voor elke plaats in de Euregio Maas-Rijn de gevarenbronnen weergeeft en aan de hand waarvan hulpdiensten zich snel kunnen oriënteren bij incidenten. Hoewel er veel behoefte bestaat aan dit project en het ook echt noodzakelijk wordt geacht, is de uitvoering ervan tot dusver belemmerd door obstakels op het gebied van cultuur en gegevensbescherming. Daarom is het idee ontstaan voor een studie naar de cultureel bepaalde omgang met risico s. De resultaten hiervan dienen ertoe bij te dragen dat vergelijkbare problemen in de toekomst worden voorkomen _projektboek_emric_NL.indd :09

15 Spoedeisende medische hulpverlening Focusgroep Eumed Bij medische noodgevallen is spoedeisende hulpverlening noodzakelijk om te voorkomen dat een slachtoffer overlijdt dan wel blijvend letsel oploopt. In de Euregio Maas-Rijn is deze hulpverlening dikwijls sneller uit het buitenland te verkrijgen dan uit het eigen land. Daarom bestaat sinds ruim tien jaar de Focusgroep Eumed. Dit samenwerkingsverband houdt zich bezig met alle thema s op het gebied van spoedeisende medische hulpverlening in de Euregio Maas-Rijn en heeft tevens meerdere door Emric+ gecoördineerde deelprojecten opgericht een aangestuurd. Hierbij gaat het onder meer, naast het zogeheten Eumedplan voor snelle grensoverschrijdende hulpverlening om BTCCE, CBRN wit, Eumic en deelprojecten op het gebied van opleiding en oefening. Deze initiatieven zullen op de hier volgende pagina s worden gepresenteerd. Een specifieke taak van de Focusgroep Eumed is sinds 2005 het opstellen en regelmatig actualiseren van het zogeheten Eumed-plan, waarbij alle hulpdiensten in de Euregio Maas-Rijn worden betrokken. In het plan zijn de bevoegdheden en capaciteiten van de afzonderlijke ambulancediensten en de spreiding van gewonden over ziekenhuizen in de Euregio Maas-Rijn bij grote incidenten vastgelegd. Verder kunnen officieren van dienst en meldkamers uit dit plan opmaken hoeveel ziekenhuisbedden en welke infrastructuur voor spoedeisende hulp de afzonderlijke ziekenhuizen beschikbaar kunnen stellen bij grensoverschrijdende incidenten. EUMED is gericht op wederzijdse bijstand bij medische noodgevallen in de Euregio. Grensoverschrijdende bijstand in de vorm van ambulancediensten en ziekenhuiszorg is in de Euregio Maas-Rijn een vanzelfsprekendheid. De medisch managers op het vlak van ambulance- en traumazorg actualiseren voortdurend de inzetprocedures voor grensoverschrijdende hulp. Bovendien is het erg belangrijk om de verschillende werkwijzen en systemen bij de buren goed te leren kennen. Dit gebeurt door middel van trainingen en oefeningen. Leden van de Focusgroep Eumed zijn de medisch managers van de euregionale ambulancediensten, de verantwoordelijke instantie voor de ambulancediensten (RAV regionale ambulancevoorziening), de hoofden van de spoedeisende hulp van de betrokken ziekenhuizen. De groep wordt geleid door de Directeur Publieke Gezondheid Zuid-Limburg en voorzitter van de directie van de GGD Zuid-Limburg, Frank Klaassen. De grote ziekenhuizen in de Euregio Maas-Rijn werken al jarenlang samen. Dankzij EMRIC+ is de samenwerking tussen de volgende ziekenhuizen op vele fronten nóg intensiever en structureler geworden: het Uniklinikum Aachen, het Atrium Medisch Centrum Parkstad in Heerlen, het Centre Hospitalier Universitaire in Luik, het Jessa Ziekenhuis in Hasselt, het Ziekenhuis Oost-Limburg in Genk en het Orbis Medisch Centrum in Sittard. Veel artsen en medewerkers hebben elkaar beter leren kennen en waarderen, en dankzij uitwisseling over de werkwijzen aan weerszijden van de grens is de hulpverlening bij ernstige incidenten vergaand vereenvoudigd _projektboek_emric_NL.indd :09

16 De heer Stephan Beckers (Medisch Manager Ambulancezorg Feuerwehr Stadt Aachen) De heer Lucien Bodson (Hoofd SEH CHU Liège/ Chirurg) De heer Peter Brink (Directeur Netwerk Acute Zorg Limburg/ Chirurg) De heer Jörg Brokmann (Hoofd SEH Uniklinikum Aachen) Mevrouw Marlis Cremer (Amtsleiterin A 32.0 Städteregion Aachen) De heer Joachim Habers (Medisch Manager Ambulancezorg Städteregion Aachen) De heer Theo Heuts (RAV/GGD Zuid Limburg) De heer Jochen Jansen (Medisch Manager Ambulancezorg RAV/ GGD Zuid-Limburg) De heer Frank Klaassen (Voorzitter Directie GGD Zuid-Limburg) (Voorzitter) De heer Erwin Lausberg (Hoofd Ambulancezorg Stadt Aachen) Mevrouw Katia Machiels (Federale Gezondheidsinspecteur Limburg B) De heer Hans-Christoph Pape (Hoofd afdeling Traumatologie Uniklinikum Aachen/ Traumanetzwerk DGU) Mevrouw Marian Ramakers (Projectleider Emric+) Mevrouw Isabel Renard (Federaal gezondheidsinspecteur Provincie Luik) De heer Paul Roekaarts (Hoofd Afdeling Intensive Care MUMC+ Maastricht) Mevrouw Gabrielle Schlüter (Medisch Manager Ambulancezorg Rettungsdienst Kreis Heinsberg) De heer Uli Strauch (Intensivist MUMC+, Maastricht) De heer Guy Vundelinckx (Hoofd SEH ZOL Genk/ Chirurg) _projektboek_emric_NL.indd :09

17 Een nieuwe manier van IC-transport met Eumic Eumic is een uit de Focusgroep Eumed voortgekomen project gericht op de kwaliteitsverbetering en harmonisering van het interklinisch IC-transport in de Euregio Maas-Rijn. Momenteel loopt de beschikbaarheid van IC-ambulances resp. Mobile Intensive Care Units (MICU) in de drie regio s Zuid- Limburg, Stadt Aachen en StädteRegion Aachen zeer uiteen. Vanuit het perspectief van de betrokken hulpverleners is deze beschikbaarheid niet overal voldoende voor de interklinische transporten van intensive care-patiënten die jaarlijks plaatsvinden. In de verschillende landen worden afwijkende transportsystemen gebruikt, en verder heeft elke regio haar eigen knelpunten die verhinderen dat het transport overal 24 uur per dag beschikbaar is. Reden hiervoor zijn de grote tijds- en kosteninvesteringen die gepaard gaan met een transportsysteem dat altijd en overal operationeel is. En juist dit ideaal van onbeperkte beschikbaarheid, dat in alle drie de regio s leeft, vormt de basisgedachte achter Eumic. Door samenwerking tussen de drie regio s en eventueel met andere ICtransportregio s kunnen de beschikbare hulpmiddelen optimaal worden benut, zodat de kwaliteit van de IC-transporten zonder noemenswaardige meerkosten wordt verbeterd. Met dit doel worden er kwaliteitsindicatoren voor het IC-transport uitgewerkt en worden er categorieën voor IC-patiënten opgesteld, zodat de verschillende transportsystemen al naar gelang de patiëntencategorie kunnen worden ingezet. Verder moeten transporten in de toekomst s nachts, in de weekenden en op feestdagen net zo goed mogelijk zijn als overdag op doordeweekse dagen. Dit dient niet alleen voor grensoverschrijdende, maar ook voor binnenlandse IC-transporten te worden gerealiseerd, zodat het Eumic-concept ooit als voorbeeld kan dienen voor andere Europese regio s. Het doel is dus niet alleen een regionale efficiëntieverbetering voor het IC-transport, maar ook de ontwikkeling van een volledig nieuw concept voor zorg tijdens IC-transporten. Een wetenschappelijke studie zal een dit project vooraf gaan. Het project wordt geleid door Dr. Uli Strauch, intensivist in het Uniklinikum Aachen _projektboek_emric_NL.indd :09

18 V.l.n.r. Jochen Jansen, Medisch Manager Ambulancezorg RAV/GGD Zuid- Limburg, Uli Strauch, Intensivist MUMC+, Paul Roekaerts, Hoofd IC-afdeling MUMC+, Frank Klaassen, Voorzitter Directie GGD Zuid Limburg, Marlis Cremer, Amtsleiterin A32.0 Städteregion Aachen. Het deelproject EUMIC werkt in het kader van EMRIC+ aan de verbetering van het interklinisch IC-transport in de Euregio Maas-Rijn. Doel is dat voor binnenlandse en grensoverschrijdende transporten het beschikbare materieel optimaal wordt benut. Tevens moet de grensoverschrijdende samenwerking ervoor zorgen dat uiteenlopende knelpunten en obstakels in de buurlanden worden weggenomen. Hierover zijn alle betrokkenen het eens en daarom hebben zij intentieverklaringen ondertekend die nu in de praktijk kunnen worden gebracht. Dankzij EUMIC zijn IC-transporten met Mobile Intensive Care Units (MICU) en IC-ambulances tussen Nederlandse, Belgische en Duitse ziekenhuizen in de regio geen enkel probleem meer _projektboek_emric_NL.indd :09

19 Op weg naar een Europees traumanetwerk het BTCCE-project Op het gebied van traumazorg bestaat er onafhankelijk van Emric+ een samenwerkingsverband tussen de academische ziekenhuizen van Maastricht (MUMC) en Aken (Uniklinikum). Deze samenwerking vindt plaats in het kader van het Traumanetzwerk Regio Aachen, dat wederom deel uitmaakt van het initiatief TraumaNetzwerkD van de Duitse vereniging voor traumachirurgie. Slechts weinig niet-duitse ziekenhuizen zijn aangesloten bij Duitse netwerken voor traumazorg, omdat dit strikte kwaliteitsvoorschriften en behandelrichtlijnen evenals regelmatige inspecties met zich meebrengt. Op het vlak van grensoverschrijdende medische hulpverlening werken de Focusgroep Eumed en dus ook Emric+ met beide ziekenhuizen samen binnen het Netwerk Spoedeisende Zorg Limburg. Sinds 2012 werken de professoren P. Brink (MUMC) en H-C. Pape (Uniklinikum Aachen) aan het project Boundless Trauma Care Central Europe (BTCCE). Met dit project hebben zij de reikwijdte van Emric+ en Eumed uitgebreid tot de overige Nederlands-Duitse grensregio s die niet tot de Euregio Maas-Rijn behoren, en meer zuidelijk hebben zij ook de grensregio s tussen Duitsland en Luxemburg alsmede Duitsland en Frankrijk betrokken. Doel van het project is een dekkend traumanetwerk in een uitgespreid gebied, dat uiteindelijk misschien wel heel Europa omvat. Ten eerste dient het traumanetwerk te leiden tot een verbetering van de hulpverlenings- en behandelkwaliteit in regio s waar deze zorg zich nog op een lager niveau bevindt. Het tweede doel is dat ambulancediensten zich in de toekomst nooit meer door landsgrenzen laten tegenhouden, zodat grensregio s ook kunnen profiteren van de voorzieningen in de buurlanden, en de gezondheid van de bevolking optimaal beschermd is. Nationaliteit en woonplaats zullen in een dergelijk traumanetwerk nauwelijks nog de kwaliteit van de medische hulpverlening beïnvloeden, en obstakels als landsgrenzen dienen hierbij te worden overwonnen aldus het ideaal van de initiatiefnemers van het project. Het project kan inmiddels rekenen op goedkeuring en ondersteuning door de SEH-afdelingen van ziekenhuizen in de genoemde grensregio s. Door ondertekening van een Letter of Intent hebben de SEH-afdelingen zich ertoe verplicht om als projectpartners samen te werken in projectverband. Inmiddels heeft dit al eerste vruchtbare probleemanalyses opgeleverd. De volgende stap is dat meldkamers en ambulancepersoneel bij het project worden betrokken, zodat de ontwikkeling van een operationeel traumanetwerk op grote schaal mogelijk wordt. Hiertoe is de wettelijke toelaatbaarheid van grensoverschrijdende inzet van ambulancediensten onderzocht, en binnenkort zal het project verder onder de aandacht van Europese instellingen en organisaties worden gebracht _projektboek_emric_NL.indd :09

20 Het project wordt in zijn geheel begeleid door Emric+. Andere projectpartners zijn: Duitsland Dr. T. Henke Prof. Dr. M.J. Raschke Prof. Dr. H.C. Pape Prof. Dr. T. Pohlemann Nederland Dr. K.W. Wendt Drs. B.P. Bertelink Dr. M.J.R. Edwards MSc Prof. Dr. P. Brink België Dr. L. Bodson Luxemburg Prof. Dr. T. Gerich Frankrijk Dr. A. Meyer Evangelisches Krankenhaus Oldenburg Universitätsklinikum Münster Universitätsklinikum Aachen Universitätsklinikum des Saarlandes Universitair Medisch Centrum Groningen Medisch Spectrum Twente UMC Sint-Radboud Nijmegen Maastricht Universitair Medisch Centrum Centre Hospitalier Universitairte de Liège Centre Hospitalier de Luxembourg Centre Hospitalier Universitaire de Strasbourg _projektboek_emric_NL.indd :09

21 De omgang met gevaarlijke CBRN-stoffen vanuit medisch perspectief Bij incidenten kunnen gevaarlijke stoffen van chemische, biologische, radiologische en nucleaire aard (CBRN) in grote hoeveelheden vrijkomen, zonder dat de bevolking dit in eerste instantie merkt. Deze stoffen kunnen grote gevaren voor de volksgezondheid met zich meebrengen: ofwel door direct contact bij het vrijkomen van de gevaarlijke stof, ofwel door indirect contact via besmette voeding of het betreden van besmette ruimten. In de media wordt vaak bericht over dergelijke incidenten, omdat deze al snel gevolgen kunnen hebben voor een groot deel van de bevolking. Wanneer de bron van de gevaarlijke stof onduidelijk is, is nog meer voorzichtigheid geboden, omdat de vrijgekomen stoffen zich dan mogelijk al over lange afstanden en staatsgrenzen heen hebben verspreid. In zulke gevallen, maar ook wanneer de bron van de gevaarlijke stoffen wél bekend is, is een snelle informatievoorziening aan alle bedreigde personen een essentiële voorwaarde om schade aan de volksgezondheid te voorkomen. Tegelijkertijd dient men goed uit te kijken voor overhaaste conclusies, aangezien dit onnodig paniek op grote schaal kan veroorzaken. Terwijl sommige teams zich nog met de verwerking en verspreiding van informatie bezighouden of aan getroffen personen medische ondersteuning bieden, dienen anderen zich al bezig te houden met het isoleren en afvoeren de gevaarlijke stoffen, zonder daarbij hun eigen gezondheid in gevaar te brengen. De deskundigen van CBRN rood, AGS en (adviseurs gevaarlijke stoffen genaamd) controleren of er bij grootschalige incidenten gevaarlijke stoffen in lucht, bodem of water terechtkomen. Zo nemen zij bijvoorbeeld watermonsters voor nadere analyse. Deze metingen, die met de modernste technieken worden uitgevoerd, staan vervolgens centraal bij CBRN wit, dat zich richt op de volksgezondheid. De meetwaarden worden vanuit toxicologisch en medisch perspectief beoordeeld. Op basis hiervan kunnen CBRN-adviseurs van de Nederlandse, Duitse en Belgische brandweerkorpsen advies geven over de potentiële risico s voor mens en milieu en over mogelijke beschermingsmaatregelen. EMRIC+ heeft het veel gemakkelijker gemaakt om tot een gedeelde risicoperceptie te komen. Op basis van de gezamenlijke beoordeling van CBRN wit en rood wordt er advies gegeven over beschermingsmaatregelen voor de bevolking in de Euregio Maas-Rijn. Zo worden gezondheidsrisico s voor zowel burgers als hulpverleners geminimaliseerd. In de Euregio Maas-Rijn zijn er naast transporten van gevaarlijke stoffen veel verschillende objecten die zich gemakkelijk kunnen ontwikkelen tot bronnen voor vrijkomende stoffen. De Focusgroep Eumed ziet daarom toe op het deelproject CNRB wit, oftewel de medische tak van het euregionale project Gevaarlijke Stoffen, dat wordt ondersteund door partners in Nederland, België en Duitsland. Gezamenlijk dient een uniforme en effectieve werkwijze te worden gevonden om in de gehele Euregio Maas-Rijn een zo groot mogelijke veiligheid bij CBRN-incidenten te garanderen en om rampen te voorkomen. Onder dit project valt ook het geven van uniforme medische adviezen in de gehele Euregio Maas-Rijn, hetgeen de komende jaren bijzondere aandacht verdient. Het project werd tot dusver geleid door Cindy Gielkens van de GGD Zuid- Limburg _projektboek_emric_NL.indd :09

22 Thomas Baltus (Kreisverbandsarzt DRK Städteregion Aachen, Fachberater CBRN derstädteregion) Stefan Beßlich (Analytische Task Force Feuerwehr Köln) Dr. Blomeyer (Analytische Task Force Feuerwehr Köln) Jörg Brokmann (Hoofd SEH, Uniklinikum Aachen,D) Iwan Custers (Veiligheidsregio Zuid-Limburg, onderdeel Brandweer, NL) Cindy Gielkens (GGD Zuid Limburg, NL, Voorzitter, deelprojectleider Emric+CBRN wit) Theo Goertz (Fachberater CBRN Kreis Heinsberg) Joachim Habers (Medisch Manager Ambulancezorg Städteregion Aachen,D) Brigitta Jamaer (Provincie Limburg B) Jochen Jansen (Medisch Manager Ambulancezorg RAV/GGD Zuid-Limburg, NL) Maurice Kemmeren (LFR, Landelijke Faciliteit Rampenbestrijding, NL) Prof. Dr.Dr. Lechleutner (Analytische Task Force Feuerwehr Köln) Carsten Mach (Oberartz SEH Aachen,D) Michel Moors (Protection civile, B) Hartmut Prast (Diplom-Chemieingenieur/Deelprojectleider Emric+ CBRN rood/fachberater CBRN Städteregion Aachen,D) Marian Ramakers (Projectleider Emric+) Manfred Schwartz (Feuerwehr Stadt Aachen, D) _projektboek_emric_NL.indd :09

23 Training en oefeningen voor ambulancediensten Werkgroep Eucrew Jochen Altenberg Rettungsdienst Eupen André Alzer Städteregion Aachen/ A 32 Ralf Bischoni Malteser Hilfsdienst Stadt Aachen Frank Brunnen Rettungsdienst Kreis Heinsberg GMBH Luc Burette EPAMU Liège Emanuel Chao Malteser Hilfsdienst Stadt Aachen Stan Hanneman GGD Zuid Limburg Tony Hosmans EPAMU Liège Samira Jabakhanji Emric+bureau Brigitta Jamaer Provincie Limburg (B) Guido Kühler Johanniter Unfallhilfe Aachen Ralf Marquardt Johanniter Unfallhilfe Aachen Theresa Meier Emric+bureau Ali Oenal Rettungsdienst Eupen Ralf Rademacher Rettungsdienst Kreis Heinsberg GMBH Marian Ramakers Projektleider Emric+ Mario Schippers Malteser Hilfsdienst Stadt Aachen Clarien Schoeren NAZL Leander Thormann LANO DRK Vanwege het onvoorspelbare karakter van medische noodgevallen is een permanent paraat en goed voorbereid systeem voor spoedeisende medische hulp essentieel om de negatieve gevolgen van dergelijke incidenten zoveel mogelijk te beperken. Regelmatige training en oefeningen dragen ertoe bij dat hulpverleners in onverwachte situaties sneller kunnen reageren en helpen. Met dit doel is uit de werkgroep Eucrew ingericht die zich richt op de promotie en uitvoering van deze aspecten van de ambulancezorg. De werkgroep tracht grensoverschrijdende oefeningen te stimuleren en brengt deskundigen bijeen. In het kader van de werkgroep zijn dit jaar opnieuw tien medewerkers van de brandweer en ambulancediensten uit de Euregio Maas-Rijn voor een week naar Zweden afgereisd om daar deel te nemen aan de Emergo Train System-cursus (ETS). De cursus leidt op tot ETS-senior instructor en leert cursisten door middel van realtime-oefeningen om bij rampen een preciezere inschatting te maken van de benodigde reddingsmiddelen en om efficiënt en doelmatig op grote incidenten te reageren. Vervolgens is het de taak van de senior instructors om de in Zweden geleerde kennis door middel van zelf georganiseerde grensoverschrijdende oefeningen in de Euregio Maas-Rijn te verspreiden _projektboek_emric_NL.indd :09

24 Verder staat voor het komende jaar een euregionale informatiedag met het thema Opleiding, Training en Oefening (OTO) gepland. Facts Activities Lectures Simulation exercise Test of disaster preparedness Training of liaison Pedagogic educational simulation system for disaster management developed in Sweden, Linköping used around the world adaptable to any organisation based on extensive clinical experience large patient bank in accordance with the ATLS program More details _projektboek_emric_NL.indd :09

25 Realistische ongevallensimulatie Zoals de naam al doet vermoeden, is het project Realistische Ongevallensimulatie bedoeld om ongevallensituaties zo getrouw mogelijk aan de werkelijkheid van een groot ongeval na te bootsen, waarbij vaak onder hoge tijdsdruk en te weinig personeel en materieel moet worden gewerkt. Deze oefeningen richten zich niet zozeer op het traditionele gebruik van theoretische scenario s, maar vooral op praktische training met behulp van simulatieslachtoffers die als gewonden worden geschminkt en op de denkbeeldige ongevalslocatie de symptomen van uiteenlopend letsel simuleren. Zo moeten hulpverleners beter op incidenten voorbereid zijn, omdat ze leren om een betere inschatting te maken hoe de beschikbare hulpmiddelen zo efficiënt mogelijk kunnen worden gebruikt en om prioriteiten te stellen en de gewonden zo snel mogelijk te behandelen. Het Rode Kruis in de StädteRegion Aachen heeft dit project samen met Emric+ in het leven geroepen om een betrouwbaar team van simulatieslachtoffers voor ongevallensimulaties samen te stellen. De 75 simulatieslachtoffers zijn afkomstig uit alle drie de landen van de Euregio Maas-Rijn en werken op vrijwillige basis mee aan het project. Zij worden getraind om ziektebeelden en verwondingen en de symptomen hiervan zo realistisch mogelijk te simuleren, zodat de hulpverleners goed kunnen oefenen _projektboek_emric_NL.indd :09

26 Infectieziekten in de grensregio Op het gebied van grensoverschrijdende veiligheid spelen infectieziekten een belangrijke rol, vooral omdat zij vanwege de toenemende mobiliteit en het drukke forenzenverkeer gemakkelijk en in eerste instantie ongemerkt kunnen worden overgedragen. Zo kan een lokale uitbraak van een infectieziekte al snel internationale gevolgen krijgen. Een essentieel onderdeel van de ziektebestrijding is daarom het identificeren van de besmettingsbron en het zoveel mogelijk beperken van verdere besmetting. Door een gemeenschappelijke aanpak in de Euregio Maas-Rijn moet de verspreiding van ziekten worden geminimaliseerd doordat hulpverleners en managers in de zorg elkaar wijzen op opvallende ziektebeelden en elkaar zodoende waarschuwen voor potentiële gevaren. Door de ontwikkeling van een euregionaal Dashboard, waar artsen uit alle drie de landen toegang toe krijgen, wordt het hele gebied gemonitord en is er een constante informatievoorziening over heersende ziektebeelden gegarandeerd. Bovendien kunnen door regelmatige informatie-uitwisseling in de hele Euregio Maas-Rijn dezelfde methoden worden geïmplementeerd om het overdragen van ziekten te voorkomen, zodat bijvoorbeeld preventieve maatregelen in het ene land niet door risicovol gedrag van het buurland worden doorkruist. Via workshops en andere evenementen informeren de projectpartners daarnaast over belangrijke thema s op het gebied van infectieziekten. Het project wordt aangestuurd vanuit de GGD Zuid-Limburg, waar ook de projectleider Henriette ter Waarbeek werkzaam is. Daarnaast werkt het project samen met de organisatie EuPrevent en met diverse universiteiten. Mevrouw Verena Bochat (Gesundheitsamt Städteregion Aachen) De heer Karl-Heinz Feldhoff (Leiter Gesundheitsamt Kreis Heinsberg Mevrouw Ann-Marie Forier (Departement Welzijn, Gezondheid en Gezin, Vlaanderen) De heer Hermann Freund (Gesundheitsamt Städteregion Aachen) De heer Christian Hoebe (GGD Zuid Limburg NL; Afdelingshoofd Infectieziektenbestrijding De heer Peter Jacobs (GGD Limburg-Noord) Mevrouw Stéphanie Jacquinet (Direction générale de la Santé du Ministère de la Communauté Française) Mevrouw Brigitta Jamaer (Provincie Limburg België) De heer Frank Klaassen (Voorzitter directie GGD Zuid Limburg NL) (Voorzitter) De heer Raymond Moriaux (Waalse Gemeenschap,B) De heer Hubert Plum (Leiter Gesundheitsamt Städteregion Aachen) Mevrouw Marian Ramakers (Projectleider Emric+) De heer Norbert Schnitzler (Gesundheitsamt Kreis Euskirchen) Mevrouw Marita Stawinoga (Gesundheitsamt Kreis Heinsberg) De heer Klaus Ullmann (Gesundheitsamt Kreis Euskirchen) Mevrouw Henriette ter Waarbeek (GGD Zuid Limburg; Afdeling Infectieziektenbestrijding, deelprojectleider) De heer Bernard Zimmer (Leiter Gesundheitsamt Kreis Euskirchen) _projektboek_emric_NL.indd :09