Nieuwe CBO richtlijn bloedtransfusie

Transcriptie

1 Nieuwe CBO richtlijn bloedtransfusie Wat verandert er in het preventief matchen Marijke Overbeeke 26 januari

2 Erytrocyten (glyco)proteinen/lipiden dragen 30 bloedgroep systemen: > 300 antigenen ABO en D en nog veel meer.. ABO H Le a/b I, i P1 P MNSs Luth. LW XG Gerb. Indian Knops Rhesus Duffy Kidd Colton Kx Diego Kell NH 2 NH 2 COO H Cromer Yt Dombrock JMH COOH NH 2 COOH Diagnostiek NH 2 Erytrocytenserologie

3 Frequentie erytrocytenantistoffen literatuur 0.5% >> 30% prospectief / retrospectief etnische / geografische verschillen transfusie bij electieve operatie / polytransfusee Welke antistoffen worden meegeteld? alle / alleen klinisch belangrijke Welke technieken zijn gebruikt 3 26 januari 2011

4 Immuunrespons afhankelijk van Hoeveelheid vreemd antigeen Immunogeniciteit Individueel vermogen tot antistofvorming * Leeftijd * Genetische factoren * Zwangerschap * Medicijngebruik * Autoimmuniteit 26 januari

5 Voorkomen van immunisatie hoe, wat en waarom? Alleen dat bloedbestanddeel toedienen dat nodig is voorbeeld leukocytenverwijdering Preventie antistofvorming door gematched transfunderen Volledig matchen geen optie maar waar moeten we op focussen? Toekomst Voorkomen transfusieproblemen Voorkomen zwangerschapsproblemen Voorkomen behandelproblemen CONFIDENTIEEL 26 januari

6 Tegen welke antigenen maak je makkelijk antistoffen? D >50% K 5% c 2% E 1,7% e 0,5% Fy(a) 0,2% C 0,1% andere < 0,1% Welke patiënten maken makkelijk antistoffen(high responder)? Voor welke patiënten is preventie immunisatie van belang? 26 januari

7 !!! Lotus studie: alloantistofvorming bij vrouwen na IUT Long term folluwup after intra uterine transfusions R-fact studie:welke patiënt, welke klinische factoren zijn van invloed Risico Factoren voor Alloimmunisatie na erytrocyten Concentraat Transfusie Maitch studie: kosten matching beleid Studies JJ van Rood Centrum klinisch transfusie onderzoek (Sanquin/ LUMC) Genetische risicofactoren van erytrocyten alloimmunisatie (Sanquin, Ellen van der Schoot) 26 januari

8 Voorstel in nieuwe CBO richtlijn Preventief antigeen-compatibel transfunderen. Bij vrouwen < 45 jaar Bij patiënten met alloantistoffen Bij patiënten met autoantistoffen Bij sikkelcelanemie en thalassemie 26 januari

9 Vrouwen < 45 jaar Joke Koelewijn et al (OPZI) Case control studie :Risk factors for presence non Rh D antibodies Br. Journal Obst. Gynaec Transfusie van RBC is verreweg de belangrijkste onafhankelijke risicofactor voor immunisatie non Rh D in zwangerschap Anti K 83% Anti c 50% GR advies : c, E, K compatibel bij vrouwen < 45 jaar Maar Risico op HZP bij K-antistoffen 11-12%, bij c-antistoffen 8-9%, bij E-antistoffen 1-2% 9 26 januari 2011

10 Vrouwen < 45 jaar Oud: K negatief Nieuw: K negatief en compatibel voor c. dus geen E matchen 10

11 Patienten met alloantistoffen H.Schonewille et al Transfusion 2006: 46 Retrospectieve multicenter studie Niet hemato-oncologische patiënten die reeds alloantistoffen hebben zijn high responders met een meer dan 20 x grotere kans om antistoffen te maken J.Higgens et al Blood 2008:112 Iedere patiënt met een alloantistof moet beschouwd worden als een responder januari 2011

12 Patienten met alloantistoffen Oud: Alloantistoffen Geen advies Nieuw: Het verdient aanbeveling aan ontvangers met klinisch belangrijke alloantistoffen preventief K- neg en c-compatibele erytrocyten toe te dienen om verdere antistofvorming te voorkomen. 12

13 Patienten met autoantistoffen Bij patiënten met warmte en/of koude autoantistoffen is de kans op aanwezigheid van alloantistoffen of alloantistofvorming relatief aanzienlijk (tot boven 30% tot zelfs 43%) Rekening houden met te vormen antistoffen tegen immunogene bloedgroepen is van belang Rhesus compatibel (CcDee) en K neg Bron: Engelfriet; Vox Sanguinis

14 Diagnostiek probleem bij autoantistoffen Specificiteit antistoffen bepaling vaak tijdrovend (allo antistoffen verstopt onder autoantistoffen?) Niet altijd tijd om te wachten op dit onderzoek Mogelijkheid om preventief zo compatibel mogelijk te transfunderen overwegen maar de typering (Rh, Fy, Jk, Ss) van patient moet bekend zijn Monoklonale reagentia en DNA technologie 14

15 Antigeen typeringen op DNA niveau allel-specifieke amplificatie MLPA M D+ D- D+ ntc zwd DVI DAR M Sequencen Rh D ABO Int. Exon 4 Exon 5 Exon Exon 7 Exon 3 9Exon 6 (MN, HNA-1) TaqMan-gebaseerde PCR Sanquin Diagnostiek RhCc RhEe Kk (Kell) FY JK MN Ss Do HPA-1,2,3,15 HNA-3,4,5

16 Autoantistoffen Oud: Rhesus/K compatibel Nieuw: Rhesus/K compatibel Bij voorkeur is matchen voor Jk, Fy en Ss antigenen ook aangewezen (dit in volgorde van belangrijkheid) als de aanwezigheid van alloantistoffen niet kan worden uitgesloten. 16

17 Pat. met Sikkelcelanemie / thalassemie 17

18 Sikkelcelanemie/thalassaemie Tranfusie behoefte Alloimmunisatie door de antigeenverschillen tussen (blanke) donors en (negroïde)patienten januari 2011

19 Antigeen frequenties KaukasiersNegroïdenAziaten D 85% 92% 99% C 68% 27% 93% E 29% 22% 39% c 80% 96% 47% e 98% 98% 96% K 9% 2% Fy(a) 66% 10% 99% Fy(b) 83% 22% 9-18% Jk(a) 77% 92% 73% Jk(b) 74% 49% 76% S 52% 31% s 89% 94% 26 januari

20 Fy(a-b-) fenotype Fy(a-b-) zeer zeldzaam bij Kaukasiers en boven 60 % bij negroiden Gen voor Fy b maar met mutatie in GATA 1 waardoor geen transcriptie plaats vindt en wel Fy b expressie op weefsels Alloimmunisatie tegen Fy voorkomen is meest effectief door Fy a negatief te transfunderen. Matchen voor Fy(a-b-) is niet alleen niet haalbaar maar vrijwel altijd overbodig (Fy b expressie op weefsels)

21 Sikkelcelanemie/thalassemie literatuur Vichinsky et al New Eng Journ of Med Vol 322 Spanos et al Vox Sanguinis 1990 Vol 58 Castro et al Transfusion 2002 Vol 42

22 Sikkelcelanemie en thalassemie Oud: Nieuw Rhesus/Kcompatibel Fy a -compatibel Rhesus/K-compatibel Het verdient aanbeveling om indien mogelijk bij de bloedselectie rekening te houden met Jk b, S (in volgorde van belang). 22