Monitor Zorg Verandert

Transcriptie

1 Monitor Zorg Verandert Een peiling onder mensen met een aandoening of beperking en mantelzorgers over de veranderde zorgwetgeving Meting december 2015-januari 2016 Samenvatting

2 Samenvatting Monitor Zorg Verandert Een periodiek onderzoek onder mensen met een beperking of aandoening over hoe het veranderingsproces in de zorg zich voltrekt De zorg maakt momenteel in Nederland een omvangrijk veranderingsproces door. Met periodiek onderzoek onder de achterban wil het programma Zorg Verandert monitoren hoe dit veranderingsproces zich voltrekt. Zijn mensen in Nederland op de hoogte, begrijpen ze wat de veranderingen voor hen betekenen, handelen zij er al naar? In het onderzoek maken we onderscheid tussen mensen met een beperking of aandoening enerzijds en mantelzorgers anderzijds. Met de periodieke metingen kan de vinger aan de pols worden gehouden m.b.t. hoe de veranderingen zich voltrekken, en tevens kan worden geïdentificeerd waar extra (bij-)sturing nodig is. Dit rapport doet verslag van de eerste meting, die heeft plaatsgevonden in december 2015 en januari De belangrijkste resultaten Dat er veranderingen in de zorg zijn is nu wel bij de meeste mensen geland Bij het grootste gedeelte van de mensen met een beperking of aandoening is de boodschap wel aangekomen dat er veranderingen in de zorg zijn. Een gering percentage (7%) van de mensen met een beperking of aandoening zegt er weinig of niets over vernomen te hebben. Ook maar weinig mensen zeggen nog nooit van de nieuwe zorgwetten te hebben gehoord. De Wmo blijkt verreweg het meest bekend (78%). Er is nog wel veel onwetendheid als het gaat om specifieke informatie zoals bijvoorbeeld beschermd wonen en tevens, voor een wat bredere groep, welke hulp en ondersteuning de gemeente biedt. Wat betreft de duiding van de veranderingen voor de persoonlijke situatie is er nog een weg te gaan Hoe men de veranderingen in de zorg moet duiden voor de eigen situatie, daar moeten nog veel meters worden gemaakt. De mensen zeggen overigens wel te weten wat ze zelf (nog) kunnen en welke zorg ze nodig hebben, maar waar ze die zorg moeten halen is nog voor een groot deel onduidelijk. De MarktOnderzoeksCoach Monitor Zorg Verandert meting 1 Samenvatting i

3 mantelzorgers voor volwassenen zijn wat dat betreft wel een stuk verder dan de mensen die de verzorging nodig hebben. Voor de groep mantelzorgers is de bekendheid met hoe het proces verloopt en waar men moet aankloppen veel duidelijker dan voor de mensen die de zorg nodig hebben. Mensen met beperking of aandoening (voor hunzelf) Volwassenen (voor degenen aan wie ze zorg geven Stellingen % EENS % EENS Ik weet dat er veranderingen in de zorg zijn 85% 83% Ik weet wat de veranderingen voor mij betekenen 45% 53% Ik weet waar ik aan kan kloppen wanneer ik zorg of ondersteuning nodig heb 53% 64% De voorlichtingsbijeenkomsten in het land blijken goed te werken Er is een sterk positief effect van de voorlichtingsbijeenkomsten (en evenzo ook van de gesprekken met de gemeente), vooral op weten, maar ook, zij het in mindere mate, op duiden en handelen. De uitleg over wat de veranderingen betekenen (ook financieel), het bewust maken van de mensen van hoe belangrijk een netwerk is, en het extra duwtje om tot handelen over te gaan, daar zien we significante effecten van de bijeenkomsten. Eén op de vijf mensen met een beperking of aandoening heeft een bijeenkomst bijgewoond. Totaal mensen met beperking of aandoening Voorlichtingsbijeenkomst gehad Stellingen % EENS % EENS Ik weet hoe het proces verloopt om professionele hulp/ ondersteuning te regelen 48% 68% Ik weet waar ik aan kan kloppen wanneer ik zorg of ondersteuning nodig heb 53% 76% Ik weet wat de zorg en ondersteuning die ik nodig heb financieel voor mij betekent 50% 71% Ik ben actief bezig (of bezig geweest) met het regelen van de zorg en ondersteuning die ik nodig heb 53% 69% Ik weet wat een netwerk voor mij kan betekenen 61% 77% MarktOnderzoeksCoach Monitor Zorg Verandert meting 1 Samenvatting ii

4 Jeugdzorg verdient extra aandacht in de voorlichting Er is wel een verschil tussen mantelzorgers voor volwassenen en mantelzorgers voor kinderen. Er is bij deze laatste groep een duidelijk bewustzijn dat men zelf moet aangeven wat voor zorg het kind nodig heeft. Maar waar je dan moet aankloppen voor wat, is voor het merendeel nog onduidelijk. Ook is niet duidelijk wat de nieuwe Jeugdwet van hen vraagt. De voorlichtingsbijeenkomsten nemen die onzekerheid niet weg. Hebben een bijeenkomst bijgewoond Mensen met beperking volwassenen kinderen Stellingen % EENS % EENS % EENS Door het bijwonen van de bijeenkomst weet ik meer over de veranderde zorg 74% 82% 59% Door het bijwonen van de bijeenkomst weet ik wat ik zelf kan doen om zorg en ondersteuning te organiseren die ik nodig heb 61% 64% 45% De vraag waarmee ik naar de bijeenkomst ben gegaan, is tijdens de bijeenkomst voldoende duidelijk beantwoord 44% 46% 41% De media hebben het grootste gedeelte van de mensen bereikt Het grootste bereik van de doelgroep heeft plaatsgevonden via internet, tv en de krant. Het merendeel (64%) van de mensen met een beperking of aandoening is ook actief op zoek (gegaan) naar informatie, bij de mantelzorgers ligt dat percentage nog hoger (74%). Het is maar een kleine minderheid (29%) die wacht tot de informatie voorbij komt. De helft (50%) is van mening dat de informatie over het algemeen redelijk tot zeer gemakkelijk te vinden is. Iets meer dan de helft (53%) zegt dat de informatie redelijk tot zeer goed toepasselijk was voor hun situatie. Hulp bij (dreigende) crisis nog onder de maat De veranderingen in de zorg hebben ook gevolgen voor de ggz en crisisopvang. In het onderzoek is gevraagd in hoeverre men met een crisis te maken heeft gehad en wat de ervaringen waren met de crisisopvang. Eén op de vijf (20%) blijkt direct of indirect met een crisis te maken hebben gehad (zelf of iemand in de omgeving). De ervaringen met de hulp die daarbij geboden werd, waren zeer wisselend. Ruim één op de drie (36%) zei tamelijk tot zeer slechte ervaringen te hebben gehad. Ook over de tijdigheid van de hulp en over preventieve hulp was de meerderheid niet te spreken. Hier is dus sprake van een punt van aandacht. MarktOnderzoeksCoach Monitor Zorg Verandert meting 1 Samenvatting iii

5 Een krappe meerderheid van de zorgklanten is tevreden met de zorg die hij momenteel krijgt In dit peilmoment van december 2015/ januari 2016 zegt ruim de helft (55%) van de mensen met een beperking of aandoening (geheel of voor een groot deel) de zorg te krijgen die ze nodig hebben. Maar aan de andere kant vindt één op de zes (16%) ook dat ze de benodigde zorg helemaal niet krijgen. De helft (50%) zegt (helemaal of voor een groot deel) grip te hebben op de zorg waar ze gebruik van maken. Er is grote verdeeldheid in de mate waarin gebruik wordt gemaakt van een netwerk Netwerken (of eigenlijk het ontbreken daarvan) is een aandachtspunt. Ongeveer de helft van de mensen met een beperking schat weliswaar in dat de helft of meer van de zorg uit het eigen netwerk komt. Daar staat echter tegenover dat een derde (32%) helemaal geen gebruik maakt van een netwerk, maar alleen van zorgorganisaties. Er is wel een duidelijke bewustwording van hoe belangrijk het is om een netwerk te hebben, maar velen slagen er nog niet in om een netwerk te activeren of op te bouwen. Er heerst een behoorlijke somberheid over de toekomst De verwachtingen blijken niet hoog gespannen. De doelgroep blijkt somber naar de toekomst. Er zijn er maar weinigen die verwachten dat de zorg over een jaar beter zal zijn. De helft (54%) verwacht dat de zorg zelfs slechter zal zijn. De verwachting blijkt breed gedragen onder alle leeftijdsgroepen. De grootste zorgen die men heeft zijn zorgen over de hogere kosten, zorgen over tussen wal en het schip vallen van mensen met een beperking, en zorgen over overbelaste mantelzorgers. MarktOnderzoeksCoach Monitor Zorg Verandert meting 1 Samenvatting iv