handboek aanpak meerderjarige veelplegers fryslân

Transcriptie

1 handboek aanpak meerderjarige veelplegers fryslân

2 handboek aanpak meerderjarige veelplegers fryslân

3 Colofon Tekst Anneke Trinks Redactie Rieneke Kamminga, Veiligheidshuis Fryslân Vormgeving Van Kelckhoven bno, Groningen

4 inhoud 1 inleiding inleiding Landelijk beleid De aanpak van meerderjarige veelplegers in Fryslân Peilers Doelstelling veelplegeraanpak 6 definities 7 organisatie 8 uitgangspunten veelplegeraanpak fryslân 10 taken en verantwoordelijkheden van de ketenpartners Regiopolitie Fryslân Openbaar Ministerie Reclasseringsorganisaties DJI Betrokkenheid gemeenten 15 totstandkoming en aanpassing van de veelplegerslijst Werkwijze wijzigen van de veelplegerslijst Werkwijze plaatsing op de ISD-lijst 18 opsporing 19 vervolging 20 advisering en toezicht 21 detentie en nazorg Detentie Nazorg 22 viadesk 24 bijlagen lijst met afkortingen 26 organisatie en werkwijze van het casusoverleg veelplegers (cov) 27 richtlijn voor strafvordering bij meerderjarige zeer actieve veelplegers 30 procesbeschrijving veelplegers fryslân 41 brief aan veelpleger bij plaatsing op lijst 44 brief aan veelpleger bij afvoer van lijst 45 concrete beschrijving werking viadesk 46 viadesk: scherm na inloggen 47 viadesk: het persoonsdossier 48 convenant gegevensuitwisseling oersoonsgerichte aanpak veelplegers arrondissement leeuwarden 49

5 1 inleiding Het Veiligheidshuis Als je je vroeger lelijk had misdragen Werd je hardhandig in de kraag gevat En je moest dan, bestemd voor galg en rad, Meteen de cel in met de boevenwagen. Daar werd je in de ketenen geslagen Tot je je straftijd uitgezeten had, Maar daarna wachtte weer het slechte pad Heel anders dus dan nu in onze dagen: De ketenen van toen zijn nu een keten Van partners die tezamen alles weten En borg staan voor ons aller veiligheid. Wie nu een misstap doet, wordt hier op tijd Rechtlijnig naar zijn eigen maat gemeten Hetgeen tot de vereiste aanpak leidt. Driek van Wissen, op dat moment dichter des vaderlands, heeft tijdens de opening van het Veiligheidshuis Groningen op 7 november 2008 op deze wijze het Veiligheidshuis verwoord. Zijn woorden zijn zeker ook van toepassing op de aanpak van meerderjarige veelplegers in Fryslân. 4 voorwoord

6 2 inleiding 2.1 Landelijk beleid De overheid onderneemt actie om Nederland veiliger te maken en de aanpak van veelplegers is daar onderdeel van. De intensieve aanpak van veelplegers hangt samen met het beleidsprogramma Naar een veiliger samenleving (Veiligheidsprogramma) van het Kabinet van oktober In de beleidsbrief van 20 mei 2003 en in het beleidskader isd staat het landelijke beleid nader omschreven. De groep veelplegers is verantwoordelijk voor een onevenredig groot deel van de criminaliteit in ons land en vormt daarmee een belangrijke bron voor (gevoelens van) onveiligheid. Het Kabinet heeft gekozen voor een doelgerichte integrale aanpak van de veelplegers. Veelplegers zijn personen die veelvuldig strafbare feiten plegen, die volharden in hun criminele gedrag en daardoor stelselmatig met de politie in aanraking komen. Hoewel het om een beperkte groep criminelen gaat en doorgaans om relatief lichte delicten, veroorzaken die delicten door hun veelheid grote overlast voor de burger en voor bedrijven. Aangezien er sprake is van weliswaar veel, maar relatief lichtere criminaliteit worden veelplegers over het algemeen tot korte vrijheidsstraffen veroordeeld. Dat leidt tot een vicieuze cirkel van opsluiten-vrijlaten-aanhouden-veroordelen-opsluiten. Die vicieuze cirkel kan worden doorbroken met een persoonsgerichte aanpak, waarbij het totale criminele verleden van de veelpleger in beeld wordt gebracht, en waarbij niet alleen afzonderlijke delicten worden berecht. Dat moet leiden tot langere vrijheidsbeneming. Deze persoonsgerichte aanpak concentreert zich op zeer actieve veelplegers, degenen die in het recente verleden het meest frequent delicten hebben gepleegd. De aanpak heeft de volgende doelstellingen: voorkomen dat risicojongeren uitgroeien tot veelpleger; via effectieve sancties stoppen van het veelplegen door jeugdigen; een langere vrijheidsbeneming van meerderjarige veelplegers. De doelstellingen worden ten uitvoer gebracht in een trajectmatige benadering, bestaande uit de volgende elementen: registratie en indicatie door de politie; veelplegers moeten zo vroeg mogelijk als zodanig worden herkend; casusoverleg met betrekking tot jeugdige veelplegers; screening van meerderjarige veelplegers in het huis van bewaring, onder meer om vast te stellen of het zinvol is in gedragsverandering te investeren; penitentiaire en andere voorzieningen voor meerderjarige veelplegers; (na)zorg: gezorgd moet worden voor een goede aansluiting tussen justitiële en maatschappelijke voorzieningen. 5 inleiding

7 2.2 De aanpak van meerderjarige veelplegers in Fryslân Op basis van de landelijke uitgangspunten heeft het Openbaar Ministerie in 2004, in samenwerking met ketenpartners en de gemeente Leeuwarden, een veelplegeraanpak ontwikkeld. Deze aanpak is op 1 april 2004 in Leeuwarden gestart en per 1 november 2004 provinciebreed uitgerold. De veelplegeraanpak is sinds januari 2008 in het Veiligheidshuis Fryslân geïntegreerd. 2.3 Peilers De aanpak van meerderjarige veelplegers richt zich met name op twee peilers: Preventie Het beleid is gericht op een intensieve begeleiding van de veelpleger met als doel het structureren van het leven van de veelpleger in de brede zin van het woord en daarmee het verminderen van recidive. Dit gebeurt door middel van programma s gericht op gedragsverandering, doorverwijzing naar (ambulante of klinische) zorg en interventies ten behoeve van inkomen, arbeid en sociale leefomgeving. Repressie Het beleid is erop gericht het criminele gedrag feitelijk onmogelijk te maken door middel van langdurige vrijheidsbeneming. Tegelijkertijd biedt deze langdurige vrijheidsbeneming de mogelijkheid om, daar waar er aanknopingspunten zijn, programma s aan te bieden die gericht zijn op gedragsverandering teneinde het risico op recidive te beperken. 2.4 Doelstelling veelplegeraanpak Een gezamenlijke inspanning (beschikbaar stellen van voldoende menskracht, deskundigheid en informatie) leveren aan een persoonsgerichte aanpak van meerderjarige veelplegers, die leidt tot: vermindering van criminaliteit en overlast voor burgers in de provincie Fryslân; vermindering van recidive. De inspanningen zijn enerzijds gericht op een sluitende aanpak binnen de politie- en justitieketen (gericht op preventie en repressie) en anderzijds op een effectieve samenwerking tussen de politie- en justitieketen en de gemeenten/sociale teams, die een bijdrage kunnen leveren aan een succesvolle reïntegratie van de veelpleger. Bij de ketenpartners bestaat behoefte aan een handboek voor de dagelijkse praktijk. Het voorliggende handboek heeft de titel handboek aanpak meerderjarige veelplegers fryslân en is van toepassing op de geselecteerde zeer actieve veelplegers. 6 inleiding

8 3 definities Wanneer is er nu sprake van een veelpleger? Landelijk zijn definities van veelplegers vastgesteld voor zowel minderjarigen als meerderjarigen. Dit handboek heeft betrekking op meerderjarige veelplegers. In het arrondissement Leeuwarden wordt, conform het omveelplegersbeleid meerderjarigen, de definitie van zeer actieve veelpleger gehanteerd voor het opstellen van de veelplegerslijst. Dus waar wordt gesproken over veelpleger wordt qua definitie de zeer actieve veelpleger bedoeld. Aangezien de veelplegerslijst twee keer per jaar, in juni en december, wordt vastgesteld, kan het peiljaar ook betrekking hebben op de periode juni-mei. Zeer actieve veelpleger (ZAV) Een persoon van 18 jaar of ouder die over een periode van vijf jaren meer dan tien processen-verbaal tegen zich zag opmaken, waarvan tenminste één in het peiljaar (het afgelopen kalenderjaar) of in het lopende kalenderjaar. Het Openbaar Ministerie heeft de mogelijkheid om voor stelselmatige daders een isd-maatregel te eisen. Hieronder zijn de definities van stelselmatige dader en de isd-maatregel opgenomen. Stelselmatige dader Een zeer actieve veelpleger die verdacht wordt van een misdrijf waarvoor voorlopige hechtenis is toegelaten, die in de vijf jaren voorafgaand aan het gepleegde feit ten minste drie maal wegens een misdrijf onherroepelijk is veroordeeld tot een vrijheidsbenemende of vrijheidsbeperkende straf of maatregel dan wel een taakstraf, die ook ten uitvoer zijn gelegd. Deze personen kunnen in aanmerking komen voor toepassing van de maatregel tot plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders (cf. de Wet ISD artt. 38m t/m 38u WvSr). isd-maatregel De isd (voluit: Inrichting Stelselmatige Dader) is een strafrechtelijke maatregel, die het mogelijk maakt om veelplegers voor de duur van maximaal twee jaar de vrijheid te ontnemen. In die tijd wordt het plegen van delicten dus feitelijk onmogelijk gemaakt. Deze definities zijn terug te vinden in de Richtlijn voor strafvordering bij meerderjarige zeer actieve veelplegers (waaronder vordering van de maatregel isd bij stelselmatige daders). In deze richtlijn worden regels gesteld omtrent de strafvordering bij meerderjarige zeer actieve veelplegers en stelselmatige daders. Deze richtlijn is opgenomen in bijlage 3. 7 definities

9 4 organisatie Bij de veelplegeraanpak in het arrondissement Leeuwarden zijn drie gremia betrokken. In figuur: Arrondissementaal Justitieel Beraad Kerngroep Veelplegers Casusoverleg Veelplegers Arrondissementaal Justitieel Beraad (AJB) Het ajb fungeert, onder voorzitterschap van de hoofdofficier van justitie, als stuurgroep. Binnen het ajb worden strategische beslissingen genomen en worden de hoofdlijnen van de veelplegeraanpak vastgesteld. Het ajb maakt jaarlijks bindende afspraken over de aard en omvang van de inzet van ketenpartners. Concreet stelt het ajb de beschikbare capaciteit voor veelplegers vast. Ook stelt het ajb, tweemaal per jaar, de veelplegerslijst definitief vast. Samenstelling Openbaar Ministerie, Regiopolitie Fryslân, Reclassering Noord- Nederland, Verslavingszorg Noord-Nederland, Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering, Dienst Justitiële Inrichtingen, Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg Friesland, Het Poortje Jeugdinrichtingen, Slachtofferhulp Nederland (regio Noord) en de Rechtbank Leeuwarden. Het overleg vindt 4 maal per jaar plaats. Kerngroep Veelplegers De kerngroep is verantwoordelijk voor de praktische uitwerking van de in het ajb gemaakte afspraken. In de kerngroep worden tactische beslissingen genomen en vindt beleidsvoorbereiding plaats. Op basis van een voorstel van het casusoverleg veelplegers toetst de kerngroep de veelplegerslijst, inclusief periodieke aanpassingen, en legt dit ter definitieve vaststelling voor aan het ajb. De kerngroep bereidt de vergaderingen van het ajb met betrekking tot het onderwerp veelplegers voor. De kerngroep veelplegers wordt voorgezeten door de accountmanager ajb. Samenstelling Openbaar Ministerie, Regiopolitie Fryslân, Reclassering Noord- Nederland, Verslavingszorg Noord-Nederland, Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering, Dienst Justitiële Inrichtingen en de gemeente Leeuwarden. Het cjib is agendalid. Het overleg vindt 4 maal per jaar plaats. 8 organisatie

10 Casusoverleg Veelplegers (COV) Tijdens het casusoverleg veelplegers wordt per veelpleger besloten wat de beste aanpak is om ervoor te zorgen dat een veelpleger zowel op korte als op langere termijn voor minder criminele overlast zorgt. In het cov worden afspraken gemaakt over de plannen van aanpak van de veelplegers die op de veelplegerslijst staan. Samenstelling Openbaar Ministerie (OvJ-veelplegers), Regiopolitie Fryslân (coördinatoren veelplegers), reclasseringswerkers van Reclassering Noord-Nederland, Verslavingszorg Noord-Nederland, Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering, Dienst Justitiële Inrichtingen (De Marwei en De Grittenborgh), sociaal team van de gemeente Leeuwarden en de informatiemakelaar van het Veiligheidshuis Fryslân. Het overleg vindt maandelijks plaats. De organisatie en werkwijze van het casusoverleg zijn nader uitgewerkt in bijlage 2. Betrokkenheid gemeenten De gemeenten voeren de regie in het lokale veiligheidsbeleid en zijn verantwoordelijk voor nazorg na detentie. Gemeenten zijn derhalve een belangrijke speler in de veelplegeraanpak. Dit geldt met name voor de gemeente Leeuwarden, waar de meeste veelplegers wonen of verblijven. De gemeente Leeuwarden is vertegenwoordigd in de kerngroep veelplegers. De kerngroep veelplegers heeft expliciet de wens uitgesproken om de nazorg van veelplegers door Friese gemeenten verder te concretiseren en professionaliseren. Het onderwerp veelplegers kan geagendeerd worden voor de lokale driehoeksoverleggen. 9 organisatie

11 5 uitgangspunten veelplegeraanpak fryslân In dit hoofdstuk staan de uitgangspunten van de ketenbrede aanpak van zeer actieve veelplegers centraal. Het levert het kader voor de samenwerking en de ketenprocesbeschrijving. De stapsgewijs uitgewerkte procesbeschrijving is opgenomen in bijlage 4. Uitgangspunten Lijst zeer actieve veelplegers 1 Er is een (dynamische) lijst van veelplegers. Op deze lijst staan de veelplegers, die voldoen aan de landelijk vastgestelde definitie van zeer actieve veelpleger én die volgens de ketenpartners de meeste overlast veroorzaken. De lijst wordt twee keer per jaar, in juni en in december, vastgesteld door het Arrondissementaal Justitieel Beraad (ajb) op voordracht van het casusoverleg veelplegers (cov) en na toetsing door de kerngroep veelplegers. 2 De drie reclasseringsorganisaties stellen per veelpleger een persoonsdossier samen, waarin een overzicht wordt gegeven van de delictcarrière, relevante interventies van de ketenpartners, en het meest recente plan van aanpak. Deze informatie vormt, samen met de risc 1, de basis voor reclasseringsrapportages (bijvoorbeeld ten behoeve van een voorgeleiding of terechtzitting). Toezicht en begeleiding 3 De geselecteerde veelplegers hebben een brief gekregen met de strekking dat ze moeten ophouden met het plegen van strafbare feiten en dat ze daartoe extra scherp in de gaten zullen worden gehouden. Daarnaast krijgen ze, als ze dat willen en er realistische mogelijkheden zijn, begeleiding aangeboden bij het veranderen van hun leven. 4 Als een veelpleger begeleiding wil, kan hij zich melden bij een van de drie reclasseringsorganisaties. Daar wordt een intake gedaan, een risc afgenomen en bekeken wat er moet gebeuren. Dit kan leiden tot een plan van aanpak, uit te voeren door Verslavingszorg Noord-Nederland (vnn), Reclassering Nederland of Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering. 5 In alle gevallen wordt niet alleen vastgesteld wat er aan begeleiding nodig is, maar ook wat van de veelpleger gevraagd wordt. 1 risc: een door de reclasseringsorganisaties te gebruiken diagnostisch instrument met een analyse rondom twaalf leefgebieden, om te bepalen of een persoon beïnvloedbaar is in de zin van gedragsverandering en wat het risico is op recidive. De risc is geen eindrapport, maar de resultaten kunnen worden gebruikt voor de, door de reclassering, op te stellen rapportages. 10 uitgangspunten veelplegeraanpak fryslân

12 6 De inhoud van de begeleiding is afhankelijk van de problematiek van de veelpleger, diens mogelijkheden en de beschikbaarheid van voorzieningen. Te denken valt aan plaatsing in een imc of een andere (intramurale) voorziening, schuldsanering en inkomensbeheer, aandacht voor huisvestingsproblematiek, werk(gewenning), etc. 7 Naast begeleiding van de reclassering krijgt de veelpleger altijd aandacht van de politie. De intensiteit daarvan kan variëren. 8 Als een veelpleger geen hulp accepteert, beperkt de aanpak zich tot het repressieve deel: extra aandacht van politie, hoge(re) strafeisen van het om en het zo lang mogelijk uit roulatie nemen. 9 De veelplegeraanpak veronderstelt goede samenwerking tussen ketenpartners. 10 Alle partners gebruiken het programma viadesk en vullen tijdig de afgesproken gegevens in. 11 Aan elke veelpleger die op de veelplegerslijst staat vermeld, is een reclasseringswerker, de casusregisseur, gekoppeld. De casusregisseur zorgt er in overleg met anderen voor dat het plan van aanpak uitgevoerd wordt. 12 Indien er redenen zijn het plan van aanpak aan te passen, doet de casusregisseur een voorstel aan het casusoverleg. 13 Op alle relevante stukken wordt (door politie en om) door middel van een zichtbaar waarmerk veelpleger aangegeven dat het om een persoon van de veelplegerslijst gaat. Detentie 14 Uitgangspunt is dat veelplegers bij detentie in pi De Marwei worden geplaatst en bij isd in pi De Grittenborgh. 15 Tijdens de detentie is er zo vaak als nodig is contact tussen de pi en de casusregisseur. Binnen de pi worden, vanuit het programma Terugdringen Recidive (tr) en nazorg ex-gedetineerden, de eventueel noodzakelijke activiteiten ontplooid. 16 De vestigingen van pi Noord wijzen contactpersonen veelplegers aan (mmd ers). isd 17 Stelselmatige daders komen indien zij opnieuw een delict plegen in aanmerking voor de maatregel tot plaatsing in een Inrichting voor Stelselmatige Daders (isd). 18 Op het moment dat een veelpleger op de isd-lijst wordt geplaatst, wordt door de reclasseringsorganisaties geen enkel hulpaanbod meer gedaan. 19 Het om bepaalt bij welke stelselmatige daders de isd-maatregel gevorderd wordt; zij doet dat na overleg met politie en de reclasseringsorganisaties (in het casusoverleg). 20 De tenuitvoerlegging van de isd-maatregel is de verantwoordelijkheid van het gevangeniswezen (pi De Grittenborgh). De aanpak zal per veroordeelde worden afgestemd in het casusoverleg veelplegers, zowel de aanpak tijdens detentie als tijdens een eventuele extramurale fase van de tenuitvoerlegging van de maatregel. 21 Na éénmaal isd hanteert de OvJ-veelplegers een afwijkend strafvorderingbeleid, waarbij bij een volgend delict gevangenisstraf van zes maanden tot vier jaar wordt geëist. Hierbij vindt bij elk delict een verdubbeling van de strafvordering plaats: eerste keer zes maanden, tweede keer één jaar, derde keer twee jaar, vierde keer vier jaar. 11 uitgangspunten veelplegeraanpak fryslân

13 Resocialisatie 22 In het kader van nazorg ex-gedetineerden inventariseert de mmd er in de pi of er knelpunten zijn rondom identiteitsbewijs, inkomen, huisvesting en zorg. De casusregisseur van de reclasseringsorganisatie is verantwoordelijk voor het opstellen (in overleg met de pi) en realiseren van een resocialisatieplan. De casusregisseur kan hierbij gebruikmaken van de kennis en vaardigheden van de ketenpartners. 23 Is er sprake van een detentie van meer dan vier maanden, dan komt de gedetineerde in aanmerking voor het programma Terugdringen Recidive (tr). 24 Veelplegers krijgen, indien van toepassing, een (bijstands)- uitkering via de sociale dienst van de gemeente waar ze ingeschreven staan. 25 De desbetreffende gemeente draagt ten behoeve van de (tijdelijke) huisvesting van veelplegers zorg voor voldoende capaciteit van relevante woonvoorzieningen. Einde veelplegerstatus 26 Als een veelpleger een jaar lang, terwijl hij niet in een penitentiaire inrichting of intramurale voorziening verbleef, niet met de politie in aanraking is gekomen, wordt hij van de veelplegerslijst gehaald. Concreet betekent dit dat de veelpleger een jaar lang niet in verzekering mag zijn gesteld voor een strafbaar feit. 27 Op het moment dat de veelpleger van de lijst wordt gehaald ontvangt hij/zij hierover een brief. Registratie 28 Ketenpartners gebruiken viadesk voor de registratie van alle activiteiten die worden ontplooid rondom de veelplegers op de veelplegerslijst. 29 De informatiemakelaar van het Veiligheidshuis heeft hierbij een signalerende én coördinerende rol. Arrondissementaal Justitieel Beraad (ajb) 30 Het ajb bespreekt twee keer per jaar de stand van zaken met betrekking tot de veelplegeraanpak aan de hand van een door de kerngroep veelplegers opgestelde rapportage. 12 uitgangspunten veelplegeraanpak fryslân

14 6 taken en verantwoordelijkheden van de ketenpartners In dit hoofdstuk worden de taken en verantwoordelijkheden per deelnemende organisatie weergegeven. Het geeft inzicht welke afspraken, per organisatie, over de veelplegeraanpak zijn gemaakt. 6.1 Taken en verantwoordelijkheden van de politie Onderwerp 1 Twee keer per jaar (juni en december) wordt een voorstel aan de partners gedaan m.b.t. de samenstelling van de veelplegerslijst. Hierbij wordt de definitie van zeer actieve veelpleger gehanteerd: Een persoon van 18 jaar of ouder die over een periode van vijf jaren meer dan tien processen-verbaal tegen zich zag opmaken, waarvan tenminste één in het peiljaar (het afgelopen kalenderjaar) of in het lopende kalenderjaar. Aangezien de veelplegerslijst twee keer per jaar, in juni en december, wordt vastgesteld, kan het peiljaar ook betrekking hebben op de periode juni-mei. 2 Samen met de betrokken reclasseringsorganisatie wordt de veelpleger verteld dat hij/zij op de veelplegerslijst staat. Tijdens dit gesprek wordt tevens een brief (namens het OM) uitgereikt waarin dit staat vermeld. 3 Veelplegers worden gemarkeerd in het politieregistratiesysteem BVH (Basis Voorzieningen Handhaving). 4 Veelplegers worden in BVH AMAZONE geplaatst. 5 Er is aandacht voor veelplegers bij elke briefing. 6 De processen-verbaal worden voorzien van een zichtbaar waarmerk VEELPLEGER. 7 Aan iedere veelpleger wordt een adoptieagent gekoppeld. De organisatie en omvang van de opsporing is zodanig dat veelplegers geen kans krijgen veel feiten te plegen. 8 Er zijn afspraken op casusniveau met de OvJ-veelplegers en betrokken reclasseringswerker. 9 De politie voert de afgesproken gegevens tijdig in in VIADESK. 10 De politie (coördinatoren veelplegers) is aanwezig bij het casusoverleg. 11 Er worden in het AJB afspraken gemaakt over de gewenste menskracht en noodzakelijke inzet van de politie. 6.2 Taken en verantwoordelijkheden van het Openbaar Ministerie Onderwerp 1 Er is een Officier van Justitie, speciaal belast met de veelplegeraanpak. Deze officier is tevens voorzitter van het casusoverleg (COV). 2 De politie wordt op casusniveau aangestuurd. 13 taken en verantwoordelijkheden van de ketenpartners

15 3 Beoordelen of de door de politie voorgestelde veelplegers op de lijst moeten komen (twee keer per jaar). 4 De OvJ-veelplegers doet een voorstel over de veelplegerslijst aan het COV ter bespreking, de kerngroep ter toetsing en aan het AJB ter besluitvorming. 5 Door de politie en de betrokken reclasseringsorganisatie wordt de veelpleger verteld dat hij/zij op de veelplegerslijst staat. Tijdens dit gesprek wordt tevens een brief (namens het OM) uitgereikt waarin dit staat vermeld. 6 De veelplegers worden geregistreerd in VIADESK. 7 De informatiemakelaar voert de afgesproken gegevens tijdig in in VIADESK. 8 Het OM is aanwezig bij het casusoverleg. 9 Het OM toetst of politie en de reclasseringsorganisaties hebben voldaan aan de afgesproken zaken rondom de registratie (bijvoorbeeld toetsing kwaliteit processen-verbaal, stempels aanwezig, rapportages aanwezig). 10 Het OM past de richtlijnen m.b.t. strafvordering toe (bijvoorbeeld wie wanneer ISD) en motiveert afwijkingen. 11 Het OM heeft afspraken gemaakt met de rechtbank met betrekking tot veelplegers (bijvoorbeeld PR-plus op vrijdag). 6.3 Taken en verantwoordelijkheden van de reclasseringsorganisaties Onderwerp 1 Beoordelen of de door de politie voorgestelde veelplegers op de lijst moeten komen (twee keer per jaar). Op verzoek van het casusoverleg voorstellen doen om een veelpleger van de veelplegerslijst te verwijderen. 2 Samen met de politie wordt de veelpleger verteld dat hij/zij op de veelplegerslijst staat. Tijdens dit gesprek wordt tevens een brief (namens het OM) uitgereikt waarin dit staat vermeld. 3 Veelplegers worden gemarkeerd in het cliëntvolgsysteem (CVS). 4 Aan elke veelpleger wordt een casusregisseur gekoppeld. 5 Bij elke nieuwe veelpleger wordt een RISc afgenomen. 6 Bij een voorgeleiding aan de Rechter-Commissaris wordt altijd een vroeghulp (inclusief vroeghulpinterventie) uitgevoerd. 7 Bij vervolging, respectievelijk de terechtzitting, wordt altijd een voorlichtingsrapport uitgebracht binnen de afgesproken termijn. 8 De rapporteur is altijd aanwezig bij een terechtzitting waar ISD gevorderd zal worden. De casusregisseur is, eventueel op verzoek van het OM, aanwezig bij een terechtzitting waar ISD gevorderd zal worden. De casusregisseur is aanwezig bij andere terechtzittingen als het OM of de rechtbank dat nodig achten. 9 Er zijn afspraken op casusniveau met de OvJ-veelplegers en de politie met betrekking tot de aard en omvang van het toezicht. Deze afspraken zijn vastgelegd in een plan van aanpak en sluiten aan bij de methodiek werken in een gedwongen kader. 10 De casusregisseurs voeren de afgesproken gegevens tijdig in in VIADESK. 11 De casusregisseurs, danwel vertegenwoordigers, zijn aanwezig bij het casusoverleg. 12 De casusregisseurs zorgen voor een actueel plan van aanpak en doen periodiek voorstellen voor aanpassing of continuering. 14 taken en verantwoordelijkheden van de ketenpartners

16 13 De drie reclasseringsorganisaties stellen de genormeerde tijd beschikbaar om het justitieel casemanagement en de toezichten conform de afspraken uit te voeren. 6.4 Taken en verantwoordelijkheden van Dienst Justitiële Inrichtingen Onderwerp 1 Alle veelplegers worden geplaatst in PI De Marwei (regulier) of de PI De Grittenborgh (ISD-maatregel). 2 Binnen tien dagen wordt er binnen de PI door de MMD er een screening gedaan op de onderwerpen identiteitsbewijs, inkomen, huisvesting en zorg. Hiervoor geldt een vastgesteld format. 3 Indien de screening leidt tot specifieke actiepunten, dan wordt dit door de MMD er in gang gezet. 4 De vertegenwoordiger, namens PI Noord, in het Veiligheidshuis Fryslân draagt zorg voor communicatie van en naar betrokken ketenpartners. Hiervoor wordt VIADESK gebruikt. 5 De PI s bieden de programma s aan, die nodig zijn om het plan van aanpak te kunnen uitvoeren. 6 De PI s voeren de afgesproken gegevens tijdig in in VIADESK. 7 De PI s zijn aanwezig bij het casusoverleg. Vanuit PI Noord is De Marwei vertegenwoordigd bij het casusoverleg. De Grittenborgh is een keer per twee maanden aanwezig bij het casusoverleg. De Grittenborgh onderhoudt tijdens de ISD-periode nauwe contacten met de casusregisseur. 8 PI De Grittenborgh zorgt voor een plan van aanpak voor de veelplegers met een ISD-maatregel (basisregime of trajectregime). Indien een veelpleger onder het basisregime valt wordt minimaal maandelijks besproken of overgang naar een trajectregime mogelijk is. 9 PI De Grittenborgh draagt er zorg voor dat er voldoende programma s aangeboden kunnen worden aan de veelplegers met een ISD-maatregel. 10 Op de dag van invrijheidstelling van de veelpleger is duidelijk welke organisatie/persoon wat doet. Afspraken zijn mede gebaseerd op een actuele inschatting van de kans op recidive en op het plegen van een geweldsdelict. De PI informeert via het Veiligheidshuis betrokken ketenpartners over de invrijheidstelling. 6.5 Taken en verantwoordelijkheden van de gemeenten Onderwerp 1 Elke gemeente heeft een contactpersoon met betrekking tot de aanpak (inclusief nazorg na detentie) van veelplegers. 2 Elke gemeente heeft interne afspraken en afspraken met externe partijen met betrekking tot identiteitsbewijs, inkomen, huisvesting en zorg. 3 De gemeente Leeuwarden draagt er mede in het kader van het Grote Steden Beleid zorg voor dat er voldoende capaciteit is voor veelplegers op het gebied van wonen, woonbegeleiding, (toeleiding naar) werk, schuldhulpverlening en inkomensbeheer. 4 Bij veel veelplegers is sprake van meervoudige problematiek (psychische problemen, relatieproblemen, geen werk, schulden, verslavingsproblemen, woonproblemen etc.). Bij de aanpak van deze problematiek kunnen gemeenten gebruikmaken van sociale teams. 15 taken en verantwoordelijkheden van de ketenpartners

17 7 totstandkoming en aanpassing van de veelplegerslijst Nadat in de vorige hoofdstukken is stilgestaan bij de taken en verantwoordelijkheden van de samenwerkende ketenpartners en de uitgangspunten van de veelplegeraanpak wordt in dit hoofdstuk de totstandkoming en aanpassing van de veelplegerslijst beschreven. Het aantal veelplegers op de lijst is afhankelijk van de financiële ruimte en de capaciteit bij de ketenpartners. Het aantal personen op de veelplegerslijst kan jaarlijks fluctueren. Algemeen 1 Het ajb stelt jaarlijks de beschikbare capaciteit voor de veelplegeraanpak vast. 2 Deze capaciteit wordt, na vaststelling, doorgegeven aan de kerngroep veelplegers en het casusoverleg veelplegers (cov). 3 De (aangepaste) veelplegerslijst wordt twee maal per jaar, in juni en december, vastgesteld. 4 Binnen het arrondissement wordt de definitie van zeer actieve veelpleger gehanteerd. Personen die voldoen aan die criteria kunnen op de veelplegerslijst worden geplaatst. 5 De conceptveelplegerslijst wordt besproken in het casusoverleg. 6 Het casusoverleg doet een voorstel aan de kerngroep veelplegers. 7 De kerngroep veelplegers toetst het voorstel van het casusoverleg en legt de lijst voor aan het ajb, die de lijst definitief vaststelt. 7.1 Werkwijze wijzigen van de veelplegerslijst Hoewel de processen feitelijk tegelijkertijd plaatsvinden wordt de werkwijze van het afhalen van de lijst én het toevoegen aan de lijst separaat beschreven. Afhalen van de lijst 1 Uitgangspunt is de bestaande lijst van geprioriteerde zeer actieve veelplegers. 2 Het Openbaar Minister, de Regiopolitie Fryslân en de reclasseringsorganisaties kunnen twee maal per jaar voorstellen doen om veelplegers van de veelplegerslijst af te halen. 3 De informatiemakelaar controleert de justitiële documentatie van deze personen. 4 In juni en december wordt tijdens het casusoverleg besproken welke veelplegers (na stap 2 en 3) van de veelplegerslijst kunnen worden verwijderd. Redenen: een veelpleger heeft, voor zover bekend bij de politie, de laatste 12 maanden geen (veelplegers)delicten gepleegd, terwijl hij niet was gedetineerd of in een gesloten instelling verbleef. 16 totstandkoming en aanpassing van de veelplegerslijst

18 een veelpleger is (permanent) naar een ander arrondissement verhuisd. een veelpleger zal gedurende langere tijd gedetineerd zijn of in een tbs-inrichting verblijven. De veelpleger wordt dan van de lijst afgehaald en zijn gegevens worden in een aparte map in viadesk gearchiveerd. Toevoegen aan de lijst 1 In mei/juni en november/december wordt door de politie een groslijst aangeleverd met potentiële kandidaten voor de veelplegerslijst. 2 Van de potentiële kandidaten met de status zeer actieve veelpleger wordt de justitiële documentatie uitgedraaid door de informatiemakelaar. 3 Er wordt maatwerk geleverd met betrekking tot de minderjarige veelplegers die 18 jaar worden. 4 Binnen het Veiligheidshuis controleren de informatiemakelaar, OvJ-veelplegers én afgevaardigde van de politie de groslijst en de justitiële documentatie op basis van de criteria van zeer actieve veelpleger. Delicten die wel meetellen Voor plaatsing op de lijst wordt gekeken naar delicten waar burgers persoonlijk last van hebben, zoals vermogenscriminaliteit, geweldsmisdrijven in brede zin en andere delicten die leiden tot maatschappelijke onrust. Daarnaast moet er, in het peiljaar, een gevangenisstraf zijn opgelegd en uitgezeten. Delicten die niet meetellen Misdrijven waar de maatschappij in brede zin geen last van heeft. Hierbij valt te denken aan overtredingen vallend onder Opiumwet en Wegenverkeerswet, valsheid in geschrifte en eetpiraterij. 5 Na bovengenoemde check doet het om een voorstel aan het casusoverleg. 6 De voorgestelde kandidaten worden binnen het Veiligheidshuis door vnn, namens de drie reclasseringsorganisaties, gecontroleerd in het cliëntvolgsysteem (cvs) en User (zorgprogramma). Tegelijkertijd wordt gekeken aan welke reclasseringsorganisatie de veelpleger toebedeeld zou kunnen worden. 7 Na bespreking van de personen die van de lijst verwijderd kunnen worden is bekend hoeveel veelplegers aan de lijst kunnen worden toegevoegd. Op basis van het voorstel van het om wordt bekeken welke personen aan de lijst zullen worden toegevoegd. 8 In ieder geval worden ook die veelplegers toegevoegd, die in een ander arrondissement op de veelplegerslijst staan en sinds de vorige vaststelling naar het arrondissement Leeuwarden zijn verhuisd. Een en ander dient overlegd te zijn tussen beide arrondissementsparketten. 9 In het casusoverleg wordt het definitieve voorstel geformuleerd en met een toelichting voorgelegd aan de kerngroep veelplegers. 10 De kerngroep veelplegers toetst het voorstel en legt het ter vaststelling voor aan het ajb. 17 totstandkoming en aanpassing van de veelplegerslijst

19 Veelplegers informeren Veelplegers die op de veelplegerslijst zijn geplaatst, worden daarover, mede namens de politie en de reclasseringsorganisaties, schriftelijk geïnformeerd door het om. In de brief wordt aangegeven wat het voor de veelpleger betekent om op de veelplegerslijst te staan. De brief wordt uitgereikt door de medewerker van de politie, bij voorkeur samen met de casusregisseur van de reclasseringsorganisatie. Als een veelpleger op het moment van plaatsing op de veelplegerslijst is gedetineerd wordt de brief uitgereikt door dji. De veelpleger die de brief ontvangt tekent hiervoor een akte van uitreiking. De ondertekende akte van uitreiking wordt ingeleverd bij de informatiemakelaar van het Veiligheidshuis. Pas na het overhandigen van de brief worden de nodige acties/interventies uitgewerkt. Een voorbeeld van de brief is opgenomen in bijlage 5. Veelplegers die van de lijst worden afgehaald worden daarover schriftelijk geïnformeerd door het Openbaar Ministerie. Deze brief wordt, bij voorkeur, uitgereikt door de adoptieagent. Een voorbeeld van de brief is opgenomen in bijlage Werkwijze plaatsing op de ISD-lijst 1 Voor plaatsing op de ISD-lijst wordt de definitie van stelselmatige dader gehanteerd: Een stelselmatige dader is een zeer actieve veelpleger die verdacht wordt van een misdrijf waarvoor voorlopige hechtenis is toegelaten, die in de vijf jaren voorafgaand aan het gepleegde feit ten minste drie maal wegens een misdrijf onherroepelijk is veroordeeld tot een vrijheidsbenemende of vrijheidsbeperkende straf of maatregel dan wel een taakstraf, die ook ten uitvoer zijn gelegd. 2 Deze screening is een continu proces. 3 Op het moment dat de OvJ veelplegers overweegt om een veelpleger op de isd-lijst te plaatsen, controleert de informatiemakelaar de justitiële documentatie. 4 Het om kan de isd-maatregel uitsluitend vorderen bij stelselmatige daders. De maatregel kan niet samen met een gevangenisstraf worden gevorderd. De vordering tenuitvoerlegging van een eerder opgelegde (deel voorwaardelijke vrijheidsstraf in combinatie met een vordering isd-maatregel voor het nieuwe feit is mogelijk maar niet wenselijk. Bij de vordering wordt voorts rekening gehouden met de volgende twee uitgangspunten: a Er is capaciteit voor de tenuitvoerlegging beschikbaar. b De stelselmatige dader is niet ontoerekeningsvatbaar als bedoeld in art 39 WvS. (Richtlijn voor strafvordering bij meerderjarige zeer actieve veelplegers (waaronder vordering van de isd-maatregel) (2009R004): 5 Wanneer de OvJ-veelplegers, na overleg met de casusregisseur, heeft besloten de veelpleger op de isd-lijst te plaatsen doen de reclasseringsorganisaties geen hulpaanbod meer. 18 totstandkoming en aanpassing van de veelplegerslijst

20 8 opsporing De politie is één van de cruciale partners in de veelplegeraanpak. Van de politie wordt verwacht dat er verscherpte aandacht is voor alle veelplegers die niet gedetineerd zijn of in een murale voorziening verblijven. De politie houdt de veelpleger in de gaten, zodat deze snel kan worden opgepakt, zodra hij een misdrijf pleegt. De taak van de politie met betrekking tot de veelplegeraanpak kan als volgt worden samengevat: intensieve aandacht voor iedere veelpleger van de lijst; aan iedere veelpleger is een adoptieagent gekoppeld ; centrale registratie in viadesk en bvh-amazone; dagelijkse briefing; reageren op elk strafbaar feit, hoe gering ook. Hieronder is weergegeven hoe de politie binnen de veelplegeraanpak is geïntegreerd. infomakelaar gemeente Leeuwarden Reclassering Politie officier van justitie infomakelaar ketenpartners VIADESK teamchef aansturing coördinator veelplegers schrijfrechten persoonlijke plannen van aanpak adoptieagent Amazone BVH Recherche BPZ Crimeteam enzovoort 19 opsporing