Diverse rondleidingen. monumenten open

Transcriptie

1 54 monumenten open Diverse rondleidingen

2 De 30 ste editie van de Open Monumentendag gaat over Iconen en symbolen. Wij hebben in Nijmegen ontzettend veel monumentale iconen en symbolen. Denk bijvoorbeeld aan onze prachtige 19 e eeuwse schil. De schil is niet alleen een icoon voor de stad, maar symboliseert ook de explosieve ontwikkeling van Nijmegen eind 19 e eeuw, na het slechten van de wallen. De Stevenskerk met -toren is naast een iconisch en herkenbaar punt in ons centrum ook het symbool van de wederopbouw in Nijmegen na de Tweede Wereldoorlog. De kerk werd zwaar verwoest in de oorlog en het zou vijfentwintig jaar duren voor de kerk weer in volle glorie was hersteld. Een ander bekend voorbeeld is de Waalbrug, een icoon voor de stad, maar voor veel Nijmegenaren ook het symbool voor thuiskomen in de stad Nijmegen. In het weekend van 10 en 11 september kunt u veel Nijmeegse iconen en symbolen bekijken, bijvoorbeeld de Byzantijnse kapel, de Titus Brandsma Gedachteniskerk en vm Het Weeshuis. De Open Monumentendag Nijmegen wordt traditiegetrouw georganiseerd door een zeer gedreven en kundig comité. In dit jubileumjaar besteedt het comité extra aandacht aan de jeugd. Er is een lespakket ontwikkeld voor basisscholen waarbij leerlingen, na een les op school, twee bijzondere Nijmeegse iconen bezoeken: Stevenskerk en stadhuis. Hierna gaan ze de monumenten in miniatuur maken. Basisschool Het Talent ging al op pad. U kunt tijdens Open Monumentendag met uw kind een minimonumentje maken in het Huis van de Nijmeegse geschiedenis. Ik nodig u graag uit de Nijmeegse monumenten te bezoeken. INHOUD Monumenten Centrum pagina 3 Monumenten West pagina 10 Monumenten Midden/Zuid pagina 11 Monumenten Oost pagina 14 Monumenten Noord pagina 19 Activiteiten pagina 22 Plattegrond Nijmegen pagina 23 Programma kinderactiviteiten pagina 24 Plattegrond Centrum pagina 25 Informatie en colofon achterzijde Ben van Hees, wethouder cultuurhistorie

3 CENTRUM 42 STEVENSTOREN St. Stevenskerkhof 63 za uur zo uur Bij het bombardement van Nijmegen in februari 1944 is de torenspits in de kerk gevallen. Een enorme betonconstructie in de toren verraadt de naoorlogse herbouw. Ca romanogotisch. Gisbert Schairt van Bommel/ Peter Gerrit Verspeck. Herbouw STEVENSKERK St. Stevenskerkhof 61/62/64 za uur zo uur Doorlopend rondleidingen over o.a. iconen en symbolen. Za en zo Muzikaal evenement Klinkend Erfgoed Aan dit icoon van Nijmegen is eeuwenlang gebouwd. In de grafkelder bevindt zich het prachtige grafmonument van Catharina van Bourbon, een adellijke dame die na haar dood een groot deel van haar fortuin aan de kerk naliet. Ca , laatromaans, gotisch en laatgotisch restauratie. 43 VM. LATIJNSE SCHOOL St. Stevenskerkhof 2 za uur Doorlopend rondleidingen Herman van Herengrave was de bouwmeester van deze laatmiddeleeuwse jongensschool die bij de Stevenskerk hoorde. De voorgevel is rijkversierd met apostelbeelden en het stadswapen , Herman van Herengrave. Laatgotisch/ renaissance. ICONEN EN SYMBOLEN 3

4 CENTRUM 4 CHIRURGIJNS- KAMER St. Stevenskerkhof 58 zo uur Alleen toegankelijk met rondleiding (max. 15 pers.). Elk half uur rondleidingen van Het Gilde. Ter plekke plaatsen reserveren vanaf 11 uur. 45 VM. WEESHUIS & DE HESSENBERG Gebrs. van Limburgplein zo uur Doorlopend rondleidingen in en rondom het voormalige weeshuis en de omgeving op de Hessenberg. Vermoedelijk is de oudste kern van dit pand uit ongeveer 1400 als klooster gebouwd. In 1639 kreeg het de functie van Arme- Kinder-Huis. In de jaren daarna vonden veel verbouwingen plaats die nu nog de uiterlijke vorm bepalen. De kamer boven de kerkboog werd ook wel Snijkamer genoemd: het Chirurgijnsgilde oefende hier op lijken van vreemdelingen die in het gasthuis overleden waren. 1606, Thomas Singendock. 46 ST. JACOBSKAPEL Glashuis 4 za uur zo uur RONDLEIDING ICONEN IN HET PARK Gilde Nijmegen geeft rond leidingen over iconen in het park. Zaterdag en zondag om 12 en 14 uur. Start bij de ingang van Museum Het Valkhof. De middeleeuwse kapel hoorde waarschijnlijk bij het St. Jacobsgasthuis, bedoeld voor pelgrims. In de 17 e eeuw is er een aantal jaren een luxe glasblazerij in de kapel gevestigd, vandaar de straatnaam Glashuis Stichting St. Jacobsgasthuis Restauratie J.G. Deur. 4 OPEN MONUMENTENDAG NIJMEGEN 2016

5 47 KRONENBURGER- OF KRUITTOREN Parkweg 99 zo uur Deze toren werd rond 1425 gebouwd als onderdeel van de verdedigingswerken rond de stad. Vroeger werd hier munitiekruit opgeslagen, vandaar de bijnaam Kruittoren. Nu is er een kunstatelier in gevestigd. 49 ST. JACOBSTOREN Parkweg 5 zo uur De St. Jacobstoren in het Kronenburgerpark vormt samen met de Kronenburgertoren en de Roomsche Voet een deel van het voormalige verdedigingswerk. Het zijn nu prachtige decorstukken in het park. 48 ROOMSCHE VOET Parkweg 65 zo uur Het rondeel De Roomsche Voet vormt samen met de Kronenburgertoren, de St. Jacobstoren en een deel van de oude walmuur een restant van de rond 1875 gesloopte 15 e en 16 e eeuwse omwalling van de stad. 410 SYNAGOGE Nonnenstraat 19 zo uur De synagoge uit 1756 is het eerste officiële gebedshuis voor de Joodse Nijmegenaren. Achter de raampjes in de kelderverdieping bevindt zich de mikwe, het rituele bad. Sinds enkele jaren is het gebouw weer in gebruik als synagoge en 1872, School P. van der Kemp. ICONEN EN SYMBOLEN 5

6 CENTRUM 412 INFORMATIECENTRUM DE BASTEI 411 COMMANDERIE VAN ST. JAN Franse Plaats 1 za uur zo uur Za in historisch kookatelier eet!verleden om 11 en 15 uur korte lezing met proeverij over iconische gerechten en ingrediënten uit onze culinaire geschiedenis, za en zo doorlopend historisch proeverijtje. Zo uur in en rondom Commanderie van St. Jan ambachtelijke culimarkt met muziek, demonstraties en proeverijen van o.a. ambachtelijk bier, koffie, chocolade, (historisch) koken. In 1196 gebouwd als hospitium, een soort doorgangshuis voor pelgrims. Al gauw werd het een hospitium speciaal voor de orde van de Johannieters. Restauratie en reconstructie in Waalkade 51 zo uur Op de plek waar de Bastei zal komen (Waalkade 83-84) zijn bij archeologische opgravingen restanten van o.a. een oude Veerpoort uit de 13 e eeuw en fundament van een stads kasteel uit de 14 e eeuw gevonden. Met een speciaal programma wordt hier aandacht aan gegeven. De bouw voor De Bastei centrum voor natuur en cultuurhistorie is in volle gang. Het informatiecentrum geeft alvast een voorproefje. 413 BESIENDERSHUIS Steenstraat 2 za uur zo uur Expositie Besiendershuis & rivier de Waal, over het leven rondom de Waal nu én in het verleden. Het Besiendershuis uit 1525 was oorspronkelijk het voornaam huis Op d n Kolven. De naam Besiendershuis is gebaseerd op de mythe dat dit huis eens bewoond werd door een besiender, iemand die tolgelden vorderde van passerende schepen. Bijzonder is het interieur met hangkamer. 6 OPEN MONUMENTENDAG NIJMEGEN 2016

7 414 CELLENBROEDERENHUIS St. Anthoniusplaats 9 za uur Doorlopend korte rondleidingen. Ook langere rondleiding met uitgebreide historische uitleg mogelijk bij voldoende deelnemers. Het 15 e eeuws Cellenbroederenhuis is een restant van het Heilige Geesthospitaal. In 1632 vestigen de Cellenbroeders (zij woonden in kleine cellen) hier een dolhuis ter verzorging van geesteszieken. Een tweetal kamertjes waarin zij werden opgesloten, met de eerste dwangbuizen, is hier nog te zien. 415 HUIZE BETHLEHEM St. Anthoniusplaats 10 za uur Alleen toegankelijk met rondleiding (max 15 pers.). Architect Paul van Hontem geeft rondleidingen en uitleg over de geschiedenis, architectuur en verbouwingen van het pand. Rondleidingen starten om 12.30, 13.30, en uur. Benodigde kaarten ter plaatse verkrijgbaar vanaf 12 uur. Achter een groot 19 e eeuws smeedijzeren hekwerk ligt Huize Bethlehem. De geschiedenis van dit pand gaat terug tot de late middel eeuwen, alleen aan de grondvorm van het pand is dit nog te zien. Architect Charles Estourgie verbouwde het in 1927 van een royaal 18 e eeuws herenhuis tot klooster. Thans is dit een hospice. 416 ST. NICOLAASKAPEL, BARBAROSSA RUÏNE EN VALKHOF Voerweg 1 za uur zo uur Deze kapel is één van de vroegste bouwwerken in Nederland en uniek door haar zestienhoekige vorm. Het interieur is al even indrukwekkend met rondbogen, zuilen en prachtige muurschilderingen. Nicolaaskapel ca. 1030, romaans. Ca 1900 restauratie J.J. Weve restauratie J.G. Deur. Barbarossaruïne VALKHOFBUNKER Lange Baan 2 za uur zo uur De Valkhofbunker is door de Duitse be zetter in 1943 gebouwd ter verdediging van de Waalbrug tegen de geallieerden. Het is een zogeheten mitrailleurbunker met plaats voor twee mitrailleurs. Tijdens Market Garden is op en rond het Valkhof zwaar gevochten. ICONEN EN SYMBOLEN 7

8 CENTRUM 418 T HOOGSTRAATJE Hoogstraat 3 za uur zo uur Achter de 19 e eeuwse gevel gaat een middeleeuws stadskasteel schuil. In de 14 e eeuw was dit het woonhuis van Johan Moliart, edelman en adviseur van de Hertog van Gelre. In het huidige pannenkoekenrestaurant zijn nog de resten te zien van een middeleeuwse zaal. 419 STADHUIS Korte Nieuwstraat 6 za uur zo uur Alleen toegankelijk met rondleiding. Za en zo elk uur rondleidingen, laatste start om 16 uur. Benodigde kaarten zijn verkrijgbaar bij receptie vanaf uur. Zo om uur, uur en uur rondleiding over symboliek van de historische gevels van het stadhuis. In de Trêveszaal werd het belangrijkste verdrag van de Vrede van Nijmegen ( ) ondertekend. In de Burgerzaal zijn de prachtige wandtapijten te bewonderen die destijds speciaal voor de vredesonderhandelingen werden aangeschaft Vroegrenaissance, Herman van Herengrave. 8 OPEN MONUMENTENDAG NIJMEGEN MARIËNBURG- KAPEL/HUIS VAN DE NIJMEEGSE GESCHIEDENIS Mariënburg 26 za uur zo uur Presentatie en uitleg over de geschiedenis van de kapel. Presentatie van monumentjes gemaakt door kinderen van basisschool Het Talent. De verdieping in deze middeleeuwse kapel was bedoeld voor de nonnen van het nabijgelegen klooster. Zo konden zij de mis bijwonen, terwijl de gewone gelovigen beneden een plaatsje hadden. Nu is hier het Huis van de Nijmeegse geschiedenis gevestigd. 1431, Gotiek. RONDLEIDING SYMBOLEN VAN HET STADHUIS De rijk versierde gevels van het stadhuis staan bol van de symboliek. Wat is er allemaal te zien en wat is de betekenis ervan? Ga met Hylke Roodenburg mee op speurtocht en ontdek tussen de knappe koppen gruwelijke monsters en de vredesduif. Zo om 11.30, en uur. Start in de Burchtstraat, op de hoek van het historisch stadhuisgedeelte.

9 421 NATUURMUSEUM (VM. SYNAGOGE) Gerard Noodtstraat 121 za uur Zo 50% korting op entreeprijs Vóór WO II had Nijmegen een bloeiende Joodse gemeenschap. De voormalige synagoge van de bekende architect Oscar Leeuw is hier een herinnering aan. De oprijzende koepeltoren is indrukwekkend. Thans Natuurmuseum. 1913, Oscar Leeuw, Oosters geïnspireerd. 423 CENTRAAL STATION Stationsplein 7 za uur Rondleidingen in en rondom het station over de bewogen geschiedenis en symboliek van dit gebouw met mooie ornamenten. Rondleidingen starten om uur, uur en uur bij de voet van de stationstoren. 422 STADSSCHOUWBURG Keizer Karelplein 32h zo uur Alleen toegankelijk met rondleiding. Elk uur rondleidingen, de laatste is om 16 uur. Reserveren voor rondleidingen verplicht via website stadsschouwburg. Ruwe materialen als baksteen en beton worden gecombineerd met materialen met een zachtere uitstraling zoals marmeren vloeren, glaspuien en stuc wanden. In gebouwd door G.H.M. Holt en B. Bijvoet in de stijl van het Brutalisme. Het naoorlogse station is een ontwerp van architect Sybold van Ravesteyn uit 1954 met veel Italianiserende invloeden. Bij de hoofdingang een sculptuur van Jo Uiterwaal Drie staande vrouwen. Ze symboliseren deugden die bij een station horen: snelheid, veiligheid en dienstbaarheid. ICONEN EN SYMBOLEN 9

10 WEST 424 VAN T LINDENHOUT- MUSEUM Scherpenkampweg 58 zo uur Doorlopend uitleg over Van t Lindenhout, het rijksmonument de Weezenkapel (1882) en de Neerbossche geschiedenis. Johannes van t Lindenhout was de stichter en directeur van het grootste wezendorp van Nederland. Gedurende de afgelopen 150 jaar kwamen ruim kinderen naar Neerbosch. Het icoon Van t Lindenhout, was veertig jaar lang de symbolische vader van zijn kinderen, hij is geëerd, geridderd en gelasterd. 1882, Bert Brouwer. 426 DE WITTE MOLEN Looimolenweg 17 za uur Molenaars leggen uit hoe de molen werkt 425 BEGRAAFPLAATS DORPSSTRAAT Dorpsstraat 110 za uur Doorlopend rondleidingen Het kerkhof bij het witte kerkje sloot in 1890 zijn poorten omdat er sinds de opening van de Algemene Begraaf - plaats aan de Graafseweg in 1881 geen over ledenen meer ter aarde waren besteld. Op de kleine begraafplaats zijn nog 30 grafstenen aanwezig. Deze karakteristieke 18 e eeuwse molen is een belangrijk herkenningspunt voor de wijk Wolfskuil. Hij overleefde in de 20ste eeuw twee felle branden. Deze op één na laatste molen in de stad is nog steeds in gebruik OPEN MONUMENTENDAG NIJMEGEN 2016

11 MIDDEN/ZUID 428 THIEMELOODS Leemptstraat 34 za uur zo uur Za uur en uur, zo 14 uur presentatie over wijkiconen van de afgelopen 3 eeuwen van Bottendaal door stadshistoricus René van Hoften, ca 1,5 uur. Za om uur en zo om 13 uur rondleidingen. Foto-expositie Iconen uit Bottendaal 427 TITUS BRANDSMA GEDACHTENISKERK Keizer Karelplein 19 za uur zo uur Doorlopende video over Nijmeegs icoon Titus Brandsma. Rondleidingen za vanaf 14 uur, zo vanaf uur. Zo muziek vanaf uur. Bijzonder zijn de schilderingen van Joep Nicolas in het koor en het Apostelraam van Jan Toorop. Deze voormalige St. Josephkerk is één van de weinige neo romaanse kerken in Nijmegen. Nu is hier het Titus Brandsma Memorial centrum gevestigd , B.J. Claase. Neo romaans. De industriële loods waarin de Thiemeloods is gehuisvest, is gebouwd in 1905 als houtopslagplaats voor een houthandel. Later werd de loods papieropslagplaats bij de tegenover gelegen drukkerij Thieme GALERIE DE NATRIS Van Dulckenstraat 20 za uur Doorlopend uitleg over het pand. Voormalige smederij van J. Hoekstra & Zoon uit het begin van de 20 e eeuw. Hier werden o.a. kachels, haarden en fornuizen geassembleerd, gerepareerd en verkocht. Het achterhuis was bedrijfsruimte, het voorhuis winkel en woonhuis. Thans galerie. ICONEN EN SYMBOLEN 11

12 midden/zuid 430 DE TWEELING Groenestraat 210 za uur Na de geboorte van de tweeling Agnes en Reiniera, schonk de trotse vader Jonkheer Rutgers van Rozenburg geld voor een goede Christelijke school, de Agnes en Reiniera Fröbelschool. Het pand, met invloeden van het baksteenexpressionisme is in gebruik voor kinderopvang. 1920, F.J.G. Vingerhoets en C.N. Hoogterp. 431 H. ANTONIUS VAN PADUA / ST. ANNAKERK Groenestraat 229 za uur De toren en het kerkhof zijn ook geopend. Het interieur van deze kerk is bont en kleurrijk, typisch voor de neogotiek. De glas-in-loodramen in het koor zijn van het Roermonds atelier Frans Nicolas en zonen A.A.J. Margry. 432 BYZANTIJNSE KAPEL Dobbelmannweg 3 za uur zo uur Zaterdag doorlopend toelichting over iconen van de kapel en orthodoxe muziek uit o.a. de Balkan en het Midden-Oosten. Zondag doorlopend toelichting over de kapel. In 1911 bouwde architect A.A.J. Margry aan de in dat jaar aangelegde Dobbelmannweg een zusterklooster en school in neogotische stijl. Hier komt in 1937 een kapel bij, ontworpen door C. Pouderoyen in een compleet andere stijl. 12 OPEN MONUMENTENDAG NIJMEGEN 2016

13 RONDLEIDING VERRASSEND DUKENBURG IVN heeft een verrassende nieuwe monumentenwandeling in het 50 jarige Dukenburg uitgezet. Op Monumentendag kunt u (met het hele gezin) voor het eerst meelopen. Zaterdag en zondag om 14, 15 en 16 uur (ca 1 uur). Start bij Tolhuisje, Teersdijk Nijmegen. 434 ARCHEOLOGISCH DEPOT NIJMEGEN Nieuwe Dukenburgseweg 21 zo uur 433 MARANATHAKERK Steenbokstraat 86 za uur Foto-expositie van Hans van den Heuvel over diverse symbolen en de betekenis ervan, en de totstandkoming van iconen. Toelichting op foto s van Ds. Gols. Tevens expositie van het Hobbycentrum Nijmegen en een workshop met thema iconen en symbolen. Kom kijken hoe archeologische vondsten in het depot worden schoongemaakt, onderzocht en opgeslagen. Archeologen vertellen hoe zij archeologisch onderzoek doen. Er zijn vondsten te zien van verschillende opgravingen, waaronder duizenden jaren oude potten, Romeins bronzen vaatwerk en tientallen bierflessen achtergelaten door gealiieerde soldaten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Midden in de woonwijk Hazenkamp staat dit prachtige voorbeeld van modernistische kerk bouw. Architect Ingwersen werkte in een vernieuwende stijl en liet zich hierbij inspireren door de internationaal beroemde architect Le Corbusier , architect Ingwersen. ICONEN EN SYMBOLEN 13

14 OOST 435 CONCERTGEBOUW DE VEREENIGING Keizer Karelplein 2d zo uur Alleen toegankelijk met rondleiding. Rondleidingen om 10 uur, uur, uur en 16 uur. Reserveren voor rondleidingen verplicht, via de website van De Vereeniging. 436 EVANGELISCH-LUTHERSE KERK Prins Hendrikstraat 79 za uur Expositie over de kerk en orgelmuziek (onder voorbehoud). Klein maar fijn is dit kerkje met veel architectonische details. De toren is speciaal voor de plaatsing van het oudste orgel van Nijmegen in 1929 gebouwd. Ca 1890, toren 1929, D. Semmelink. Dit concertgebouw is gebouwd naar ontwerp van de Nijmeegse architect Oscar Leeuw. De zuilen in de hal zijn bekleed met bladgoud, de monumentale trap wordt koningstrap genoemd , O. Leeuw i.s.m. H. Leeuw jr. Rationalisme. RONDLEIDING ONVERWACHT & BLIJ VERRAST Langs de rand van het centrum zijn volop iconen en symbolen te vinden. Loop s avonds of s ochtends mee met Henk Rullmann en laat je verrassen. Za om 19 uur, zo om 11 uur (ca 1,5 uur). Start bloemenstal Van Schevichavenstraat. 437 MARIA GEBOORTE KERK Berg en Dalseweg za uur zo uur Za en zo elk uur rondleidingen met bezichtiging dakkonstructie en uitzicht, met uitleg over symboliek van ornamenten en iconen. Deze kerk van de Maastrichtse architecten Kaijser, heeft een interieur met bijzondere elementen zoals het marmeren hoogaltaar met koperen overhuiving van de Nijmeegse edel smeden de gebroeders Arens , J. Kaijser sr en J. Kaijser. Neogotisch. 14 OPEN MONUMENTENDAG NIJMEGEN 2016

15 438 GELDERS ARCHEOLOGISCH CENTRUM G.M. KAM Museum Kamstraat 45 zo uur Maak kennis met het Romeins verleden en het werk van archeologen in de ArcheoHotspot. Speciaal voor de archeologische collectie van G.M. Kam, ontwierp Oscar Leeuw dit museumgebouw. Het museum interieur is bijzonder, met o.a. een granieten trap, klassieke zuilen en terrazzo vloeren , O. Leeuw. Historiserend, expressionisme en art deco. 40 R.K. BEGRAAF- PLAATS DAALSEWEG Daalseweg 110 za uur zo uur Za en zo om 13 uur en 14 uur rondleidingen. 439 BEGRAAFPLAATS STENENKRUISSTRAAT Prins Bernhardstraat 16 za uur Doorlopend rondleidingen Stadsarchitect J.J. Weve ontwierp deze ommuurde begraafplaats in de vorm van een padenkruis. Aan de met rode beuken beplante hoofdpaden staan de grafmonumenten van belangrijke Nijmeegse families als Dreesmann, Terwindt en Dobbelmann en van plaatselijke kunstenaars als C.A.P. Ivens, H. en O. Leeuw en J.J. Weve zelf. 1885, J.J. Weve. Neogotiek. Deze eerste begraafplaats buiten de stadspoorten kende oorspronkelijk een protestants, katholiek en Joods deel. Bekende Nijmegenaren zoals Quack, Noorduyn en In de Betouw zijn hier begraven ICONEN EN SYMBOLEN 15

16 oost 41 HET BADHUIS Daalseweg 262 za uur Elk half uur rondleidingen In 1928 werd dit badhuis gebouwd voor de buurtbewoners, wiens huizen toen nog geen eigen badkamer hadden. In het badhuis was ook de woning van de beheerder, hij zag streng toe op een ordelijke gang van zaken. In 1987 verbouwd tot theater door E. Hulstein en P. van Hontem. 43 STADSLANDGOED LIMOS & SNIJDERS- KAZERNE Molenveldlaan 180 zo uur De tuin en hal zijn geopend. Rondleiding om 15 uur op het voormalig kazerneterrein Limos, met iconen en symbolen in een militair jasje. Startpunt bij ingang Snijderskazerne Gelderselaan. 42 ANTONIUS VAN PADUAKERK Groesbeekseweg 96 za uur Doorlopend rondleidingen Eigenlijk is deze kerk niet helemaal af en had de voor gevel aan de Groesbeekseweg een toren moeten krijgen. Deze is er nooit gekomen en in 1923 is de gevel aangepast. Van binnen is een prachtig stervormig koepelgewelf te zien. De kleurrijke glas-in-loodramen zijn van Piet Gerrits. 1915, J. Margry. Neogotisch. Dit voormalige kazerneterrein, bekend als de Limos, is ontwikkeld tot een stadslandgoed met o.a. woningen. De Generaal Snijderskazerne is te herkennen aan de sierbogen boven de vensters en de trapgevel. Snijders heeft een belangrijke rol gespeeld in het Nijmeegse militaire leven en 1906 neorenaissance, 1911 Rationalisme. 16 OPEN MONUMENTENDAG NIJMEGEN 2016

17 46 HUIZE HEYENDAAL Geert Grooteplein Noord 9 za uur Alleen toegankelijk met rondleiding. Doorlopend rondleidingen. 44 VRIJMETSELAARS- LOGE ST. LODEWIJK Fortstraat 7 za uur Doorlopend informatie over het gebouw en de vrijmetselarij. Oorspronkelijk opgericht als evangelisatiegebouw. In de achtergevel verwijst de naam PNIËL hiernaar. Tegenwoordig in gebruik als vrijmetselaarstempel. De naam Fortstraat verwijst naar het fort Verbrande Molen, dat hier vanaf 1861 lag en in 1874 zijn functie verloor. De succesvolle margarinefabrikant Frans Jurgens liet dit landhuis met riante voortuin bouwen. Zowel het exterieur als het interieur stralen veel pracht uit, die de status van deze rijke industrieel moest verbeelden. Binnen o.a. plafondschilderingen en schoorsteenstukken , Charles Estourgie, neorenaissance. 47 VILLA OUD MARIËNBOOM Groesbeekseweg 424 za uur zo uur 45 JOODSE BEGRAAF- PLAATS Postweg 60 zo uur Deze villa werd vermoedelijk in 1822 gebouwd in opdracht van Baronesse van Neukirchen-Nievenheim. Bij een verbouwing in 1875 krijgt het pand een neoklassieke uitstraling. Ook het interieur heeft veel klassieke elementen. Het pand is nu in gebruik voor begrafenisen uitvaartverzorging. De begraafplaats heeft de vorm van een trapezium en is geheel ommuurd. Aan de voorkant van de begraafplaats is rechts een beheerderswoning en links een aula. Deze laatste twee en de ommuring werden ontworpen door Oscar Leeuw. Rond ICONEN EN SYMBOLEN 17

18 oost 48 MARIËNBOSCH Groesbeekseweg 351 za uur Alleen toegankelijk met rondleiding. Elk half uur rondleidingen door kapel en de gangen van het pand. Mariënbosch is een voormalig klooster en meisjespensionaat van de orde Jezus, Maria en Jozef (JMJ). Het is opgetrokken in donkere baksteen met veel symbolische versieringen in zandsteen. Na renovatie biedt het nu huisvesting aan ca. 350 studenten. Charles Estourgie, 1923 en 1929 (uitbreiding). 450 HORTUS NIJMEGEN d Almarasweg 22d za uur zo uur Bij de ingang ligt een rotsheuvel opgebouwd uit rotsblokken uit de Ardennen, in de jaren 70 aangelegd door biologen van de Radboud Universiteit om onderzoek te doen naar rotsplanten in het Alpengebied. Nu zijn de Botanische tuin en Theetuin een plek voor natuurliefhebbers. 49 NEBO Sionsweg 2 za uur Alleen toegankelijk met rondleiding. Elk half uur rondleidingen. Indrukwekkend kloostercomplex geïnspireerd op de romaanse bouwstijl van Italië, te herkennen aan de ronde bogen in natuursteen en de tegeltjes onder de dakrand. De verhalende mozaïeken en muurschilderingen in de kerk zijn van Piet Gerrits , J. Stuyt. 18 OPEN MONUMENTENDAG NIJMEGEN 2016

19 NOORD 452 WARMOES HISTORISCHE TUINDERIJ LENT Griftdijk Noord 11 za uur Rondleiding door de Historische Tuinderij en boomgaard om 12 en 14 uur, ca 1 uur. Ambachtenmarkt met o.a. ambachtelijk gemaakte jam, geitenkaas, cider en gevlochten manden. In deze Historische Tuinderij wordt groente en fruit geteeld zoals de warmoezeniers dat vroeger deden. In de iconische hoogstamboomgaard zijn unieke rassen van fruitbomen te vinden. In het museum zijn o.a. werktuigen te zien van de voormalige Lentse warmoezeniers. 451 DORPSSCHUUR LENT Oosterhoutsedijk 29 za uur zo uur Foto-expositie van binnen uit van Maria Kemps en Willy Bomert over zoektocht naar diepere dimensies van tijd, leven en dood. Deze werkschuur, gebouwd door de voormalige dorpspolder Lent, werd gebruikt voor het haventje bij het veer punt. In 2001 gerenoveerd door het Polderdistrict Overbetuwe. Nu is de Dorpsschuur Lent een cultureel centrum, beheerd door de Stichting Lent RONDLEIDING BRUGGEN ALS ICONEN De historische Waalbrug en de Spoorbrug, de nieuwe brug De Oversteek en de bruggen over de nevengeul bij stadseiland Veur Lent zijn iconen van Nijmegen. Rondleiding van Karolien Andela over historie en recente ontwikkelingen van de bruggen en stadseiland Veur Lent. Zondag om 11 uur (ca 1,5 uur). Start Dorpsschuur Lent, Oosterhoutsedijk 29. ICONEN EN SYMBOLEN 19

20 noord 453 FORT BENEDEN LENT Zaligestraat 6 za uur zo uur Doorlopend rondleidingen. Expositie over de geschiedenis van het fort. Pizza s met groenten uit eigen tuin verkrijgbaar. Dit fort, als opvolger van het vervallen 16 e eeuwse Knodsenburg, ook wel Nieuw Knodsenburg genoemd, heeft een vierkante vorm met een gracht, ophaalbrug en een tunnel. In september 1944 is hier zwaar gevochten door de geallieerden BUITENPLAATS OOSTERHOUT Waaldijk 49 za uur zo uur Alleen toegankelijk met rondleiding (max 15 pers.). Za en zo rondleidingen om 11 en 13 uur met korte inleiding over de gebouwen en historie van de buitenplaats. Kaarten voor rondleidingen alleen vooraf verkrijgbaar door te reserveren via het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis ( ). Parkeren kan op het parkeerterrein van het Medisch Centrum aan de Van Boetzelaerstraat. De kortste wandelroute naar het de Buitenplaats is aangegeven met bordjes. De voorlopers van dit landgoed werden telkens door overstromingen weggevaagd. De huidige buitenplaats uit 1850 ligt daarom iets verder van het water. Baron Van Boetzelaar liet de buitenplaats opnieuw inrichten, met onder meer een sterrenbos waarvan de acht lanen uitlopen op een zandheuvel die altijd als vluchtplaats voor het water had gediend. 20 OPEN MONUMENTENDAG NIJMEGEN 2016

21 thebigdrawnijmegen.nl Facebook pagina: Thebigdrawnijmegen THE BIG DRAW NIJMEGEN Iedereen kan tekenen! 8-11 september 2016 Van donderdag 8 t/m zondag 11 september komt het internationale tekenfestival The Big Draw weer naar Nijmegen. Dit betekent dat er 4 dagen lang talloze verrassende tekenevenementen in de stad georganiseerd worden. Je kunt niet alleen kijken maar ook meedoen! In 2000 startte de stichting The Campaign for Drawing in Londen met een nieuw evenement; The Big Draw. The Big Draw is een internationaal tekenevenement dat jaarlijks in vele grote steden over de hele wereld wordt georganiseerd. STEAM is dit jaar het wereldwijde thema van de The Big Draw. In dit kader zullen er op verschillende locaties in de stad teken activiteiten worden georganiseerd. Kunstenaars zullen hun kunsten vertonen en er komt een ramenroute waarbij ruiten van winkels, openbare gebouwen en horecagelegenheden worden voorzien van tekenkunst. Dit jaar op vrijdagmiddag ook een symposium georganiseerd in samenwerking met de Radboud Universiteit Nijmegen. Meer informatie over het programma vindt u in de festivalkrant van The Big Draw Nijmegen Heeft u geen papieren versie kijk dan op de website of op Facebookpagina Thebigdrawnijmegen voor de programmering en andere details. Ook dit jaar weer georganiseerd door kunstpodium Expoplu. Nijmegen Illustratie: Krista Burger Vormgeving: Haakje Sluiten Design

22 ACTIVITEITEN 10 & 11 SEPTEMBER Uitleg over de hieronder genoemde activiteiten vindt u in de beschrijving van de monumenten. = rondleiding ZATERDAG 10 SEPTEMBER Vanaf uur: Besiendershuis: expo (13) Begraafplaats Dorpsstraat: (25) De Witte Molen: uitleg molenaar (26) Titus Brandsma Gedachteniskerk: film (27) Byzantijnse kapel: en muziek (32) Dorpsschuur Lent: expo (51) Vanaf uur: Stevenskerk: (1) uur: Historisch kookatelier: lezing en proeverij (11) Buitenplaats Oosterhout: (54) Vanaf uur: Historisch kookatelier: proeverij (11) Cellenbroederenhuis: (14) Mariënburgkapel: expo (20) Galerie de Natris: (29) Maranathakerk: expo en workshop (33) Evangelische-Lutherse kerk: expo en muziek (36) Maria Geboortekerk: (37) Begraafplaats Stenenkruisstraat: (39) Antonius van Paduakerk: (42) Vrijmetselaarsloge St. Lodewijk: (44) Huize Heyendaal: (46) Mariënbosch: (48) Nebo: (49) Historische Tuinderij Lent: ambachtenmarkt (52) Fort Beneden Lent: en expo (53) uur: Centraal Station: (23) uur: Iconen in het park, start Museum het Valkhof Historische Tuinderij Lent: (52) Vanaf uur: Vm. Latijnse school: (3) Stadhuis: (19) Thiemeloods: expo (28) uur: Huize Bethlehem: (15) Thiemeloods: presentatie wijkiconen (28) uur: Begraafplaats Daalseweg: (40) Buitenplaats Oosterhout: (54) uur: Huize Bethlehem: (15) Centraal Station: (23) uur: Iconen in het park, start Museum het Valkhof Verrassend Dukenburg Begraafplaats Daalseweg: (40) Historische Tuinderij Lent: (52) Vanaf uur: Titus Brandsma Gedachteniskerk: (27) uur: Huize Bethlehem: (15) Thiemeloods: (28) uur: Historisch kookatelier: lezing en proeverij (11) Verrassend Dukenburg uur: Huize Bethlehem: (15) Centraal Station: (23) Thiemeloods: presentatie wijkiconen (28) uur: Verrassend Dukenburg uur: Onverwacht & Blij Verrast, start bloemenstal Schevichavenstraat ZONDAG 11 SEPTEMBER Vanaf uur: Besiendershuis: expo (13) Stadsschouwburg: (22) Archeologisch depot Nijmegen: en uitleg (34) De Vereeniging: (35) Dorpsschuur Lent: expo (51) uur: Onverwacht & Blij Verrast, start bloemenstal Schevichavenstraat Bruggen als Iconen (51) Buitenplaats Oosterhout: (54) Vanaf uur: Chirurgijnskamer: (4) Weeshuis/De Hessenberg: (5) Historisch kookatelier: proeverij (11) G.A.C. Kam: Archeohotspot (38) Fort Beneden Lent: en expo (53) uur: Symbolen van het stadhuis (19) uur: Iconen in het park, start Museum het Valkhof Vanaf uur: Stevenskerk: (1) Stadhuis: (19) Mariënburgkapel: expo (20) Titus Brandsma Gedachteniskerk: film (27) Thiemeloods: expo (28) Maria Geboortekerk: (37) Vanaf uur: Titus Brandsma Gedachteniskerk: muziek (27) Byzantijnse kapel: (32) uur: Thiemeloods: (28) Begraafplaats Daalseweg: (40) Buitenplaats Oosterhout: (54) Vanaf uur: Commanderie van St. Jan: culinaire markt (11) De Bastei: programma archeologische opgravingen (12) Het Badhuis: (41) uur: Symbolen van het stadhuis (19) uur: Thiemeloods: presentatie wijkiconen (28) Iconen in het park, start Museum het Valkhof Begraafplaats Daalseweg: (40) Verrassend Dukenburg uur: Titus Brandsma Gedachteniskerk: (27) uur: Stadslandgoed Limos: (43) Verrassend Dukenburg uur: Symbolen van het stadhuis (19) uur: Verrassend Dukenburg 22 OPEN MONUMENTENDAG NIJMEGEN 2016

23 PROGRAMMA KINDERACTIVITEITEN Alle kinderactiviteiten vindt u in dit speciale overzicht: een zeer gevarieerd kinderprogramma voor het hele gezin! 1 STEVENSKERK Za uur en zo uur: Muzikaal programma Klinkend erfgoed met o.a. kinderorgelconcert zo om 15 uur. 11 COMMANDERIE VAN ST. JAN Za uur en zo uur: Diverse kinderactiviteiten. 18 T HOOGSTRAATJE Za en zo uur: Kleurplaten in het thema iconen en symbolen. 19 STADHUIS Za en zo 14 uur: Speciale rondleiding voor kinderen! Kinderen mogen in de trouwzaal oefenen hoe je in het huwelijk treedt, griezelen in de middeleeuwse martelkelders en misschien zelfs een kijkje nemen in de kamer van de burgermeester. Rondleiding duurt ca. een half uur, aanmelden bij receptie. 20 MARIËNBURGKAPEL/HUIS VAN DE NIJMEEGSE GESCHIEDENIS Zo14-16 uur: Workshop monumentjes maken i.s.m. The Big Draw. 21 NATUURMUSEUM (VM. SYNAGOGE) Za uur: Expositie in de ban van de Ree. 24 VAN T LINDENHOUTMUSEUM zo uur: Diverse kinderactiviteiten, spellen en leuke opdrachten. 26 DE WITTE MOLEN Za uur: Molenaars leggen uit hoe de molen werkt. 27 TITUS BRANDSMA GEDACHTENISKERK Za uur en zo uur: Speurtocht in en rondom de kerk. 33 MARANATHAKERK Za uur: Hobbycentrum Nijmegen organiseert kinderactiviteiten. 37 MARIA GEBOORTEKERK Za uur en zo uur: Kinderspeurtocht. 41 BADHUIS Za uur: Decorontwerpwedstrijd in de foyer. 52 WARMOES HISTORISCHE TUINDERIJ LENT Za uur: Ontdek het raadsel van de Warmoes en doe de vergeten groenten test. Je kunt ook zelf appelsap, een wortel-fluittje, een springtouw en kaarsjes van bijenwas maken. 53 FORT BENEDEN LENT Za en zo uur: Spelen in de grote tuin met boomhut, kabelbaan, trampoline, kanoën op de gracht. Kinderen mogen helpen pizza s bakken. ICONEN EN SYMBOLEN 24

24 CS 23 CENTRUM TUNNELWEG PARKWEG KRONENBURGER- PARK VAN SCHAECK MATHONSINGEL LANGE HEZELSTRAAT NASSAUSINGEL PARKWEG 6 KEIZER KAREL PLEIN PAPENGAS BEGIJNENSTRAAT BLOEMERSTRAAT LAGE MARKT GANZENHEUVEL HOUTSTRAAT i STIKKE HEZELSTR AUGUSTIJNENSTRAAT PLEIN 1944 SMIDSTRAAT MOLENSTRAAT GROTE MARKT VAN WELDERENSTRAAT ORANJESINGEL WAALKADE NONNENSTRAAT ZIEKERSTRAAT BROERSTRAAT GROTESTRAAT TWEEDE WALSTRAAT MARIKENSTRAAT MARIËNBURG VLEESHOUWERSTRAAT SNIJDERSTRAAT BURCHTSTRAAT GROENE BALKON RIDDERSTRAAT MARIËNBURGSESTRAAT WAAL HERTOGSTRAAT ST. CANISIUSSINGEL VALKHOF KELFKENSBOS DERDE WALSTRAAT PRINS HENDRIKSTRAAT GERARD NOODTSTRAAT WAALBRUG BERG EN DALSEWEG 37 CENTRUM 1 Stevenskerk i 2 Stevenstoren 3 Vm Latijnse School 4 Chirurgijnskamer 5 Vm. Weeshuis & De Hessenberg 6 St. Jacobskapel 7 Kronenburger- of Kruittoren 8 Roomsche Voet 9 St. Jacobstoren 10 Synagoge 11 Commanderie van St. Jan 12 Informatiecentrum De Bastei 13 Besiendershuis 14 Cellenbroederenhuis 15 Huize Bethlehem 16 St. Nicolaaskapel, Barbarossaruïne en Valkhof 17 Valkhofbunker 18 t Hoogstraatje 19 Stadhuis 20 Mariënburgkapel / Huis van de Nijmeegse geschiedenis 21 Natuurmuseum (vm. synagoge) 22 Stadsschouwburg 23 Centraal Station WEST 24 Van t Lindenhoutmuseum 25 Begraafplaats Dorpsstraat 26 De Witte Molen MIDDEN/ZUID 27 Titus Brandsma Gedachteniskerk 28 Thiemeloods 29 Galerie de Natris 30 De Tweeling 31 H. Antonius van Padua / St. Annakerk 32 Byzantijnse Kapel 33 Maranathakerk 34 Archeologisch depot Nijmegen OOST 35 Concertgebouw De Vereeniging 36 Evangelisch-Lutherse kerk 37 Maria Geboortekerk 38 Gelders Archeologisch Centrum G.M. Kam 39 Begraafplaats Stenenkruisstraat 40 R.K. Begraafplaats Daalseweg 41 Het Badhuis 42 Antonius van Paduakerk 43 Stadslandgoed Limos & Snijderskazerne 44 Vrijmetselaarsloge St. Lodewijk 45 Joodse begraafplaats 46 Huize Heyendaal 47 Villa Oud Mariënboom 48 Mariënbosch 49 Nebo 50 Hortus Nijmegen NOORD 51 Dorpsschuur Lent 52 Warmoes Historische Tuinderij Lent 53 Fort Beneden Lent 54 Buitenplaats Oosterhout ICONEN EN SYMBOLEN 25

25 LSTEINWEG HEIJENDAALSEWEG PLATTEGROND NIJMEGEN OOS TERHOUTSESTRAAT STATIONSTRAAT GRIF TDIJK KEIZER HENDRIK V SINGEL WAALDIJK DORPSSTRAAT OUDE GROENESTRAAT 54 PRINS MAURITSSSINGEL NOORD NOORD 52 GRIFTDIJK NOORD WAAL 53 ZALIGESTRAAT lent WAAL VAN HEEMSTRAWEG WINSELINGSE WEG DE OVERSTEEK 51 OOSTERHOUTSEDIJK INDUSTRIEWEG WEST WAALBANDIJK WEURTSEWEG MARIALAAN WEST WAALBRUG OOST CENTRUM UBBERGSEWEG OOYSEDIJK VAN JONKERSTRAAT dukenburg SCHUYLENBURGWEG 24 Verrassend Dukenburg, start Tolhuisje Teersdijk VAN APPELTERNWEG 25 DORPSSTR SYMFONIESTR O.C. HUISMANSTRAAT 34 NIEUWE DUKENBURGSEWEG ENERGIEWEG DENNENSTRAAT NEERBOSSCHEWEG KERKSTRAAT MIDDEN/ ZUID WOLFS KUILSEWEG WEG DOOR JONKERBOSCH HATERTSEWEG MOLENWEG MUNTWEG GRAAFSEWEG SLOTEMAKER DE BRUÏNEWEG AAN GROOTSTALSELAAN NWE MOLLENHUTSEWEG 26 HATERTSEWEG SINT JACOBSLAAN CS GROENESTRAAT MIDDEN/ ZUID VAN PELTLAAN ST. ANNASTRAAT ARCHIPELSTRAAT GROENEWOUDSEWEG HOUTLAAN D ALMARASWEG BERG EN DALSEWEG DAALSEWEG 46 heijendaal 47 OOST SCHEIDINGSWEG VAN T SANTSTRAAT HENGSTDALSEWEG 43 GROESBEEKSEWEG 45 POSTWEG BOSWEG NIJMEEGSEBAAN MALDERBURCHTSTRAAT ELSHOFWEG SINT JACOBSWEG 23

26 COLOFON INFORMATIE TIJDENS DE OPEN MONUMENTENDAG Stevenskerk, St. Stevenskerkhof 62 zaterdag van uur en zondag van uur MEER INFO Het is mogelijk dat door omstandigheden het programma is aangepast. Informatie hierover bij de informatiepunten en Het betreden van monumenten en deelname aan activiteiten op de Open Monumentendag gebeurt op eigen risico. De organisatie van de Open Monumentendag en de eigenaren/beheerders van de monumenten zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade. Dit is een uitgave van de gemeente Nijmegen, afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling. Tekst en redactie: Monique Zoon, Sarina Wagener, Anne Wevers Ontwerp: Kukel & Kuijpers, Nijmegen Druk: DPN druk en print Nederland Foto s : Gemeente Nijmegen, Henk Egbertzen / Foto Roos (cover) en Oosterhout (pag. 20) Organisatie: Comité Open Monumentendag Nijmegen Augustus 2016