WELKE KENNIS EN VAARDIGHEDEN MOETEN! TOEKOMSTIG WERKNEMERS IN DE BOUW HEBBEN?! Een onderzoek onder de leden van! Bouwend Nederland afdeling Friesland!

Transcriptie

1 WELKE KENNIS EN VAARDIGHEDEN MOETEN! TOEKOMSTIG WERKNEMERS IN DE BOUW HEBBEN?! Een onderzoek onder de leden van! Bouwend Nederland afdeling Friesland!!!!!!! 10 maart 2016!!!!!! Inleiding 1 Het VMBO- en MBO onderwijs verandert. Met ingang van 1 augustus 2016 starten alle scholen met een nieuwe onderwijs-opzet. Daarmee wil het ministerie van Onderwijs duidelijker opleidingsprofielen en minder overlap tussen de opleidingen realiseren én beter aansluiten bij wat het regionale bedrijfsleven vraagt van toekomstig medewerkers. In de nieuwe onderwijs-opzet volgen jongeren op zowel het VMBO als het MBO een basisdeel met algemene vakken zoals Nederlands en rekenen. Daarnaast kiezen ze een profiel, een richting. Op het VMBO is de bouw vertegenwoordigd binnen het profiel Bouwen, Wonen en Interieur (BWI) en op het MBO binnen Techniek en Gebouwde Omgeving. Gekoppeld aan dat profiel, kunnen de leerlingen keuzedelen volgen, waardoor zij zich kunnen verbreden of verdiepen. De keuzedelen vormen een substantieel deel van de opleiding en biedt de scholen de kans om in te spelen op de vraag van hun regionale bedrijfsleven. De keuzedelen worden regelmatig geactualiseerd, zodat uitdagend, actueel en flexibel onderwijs kan worden geboden. Het bedrijfsleven krijgt daarmee een relevante rol in het onderwijs. Het bestuur Bouwend Friesland en de stuurgroep Bouwen aan de Bouw vinden het van groot belang voor de toekomst van de sector, dat de bouw haar rol oppakt en hierover met het onderwijs in gesprek gaat. In dit kader organiseert Bouwen aan de Bouw op 15 maart 2016 hierover een discussie-bijeenkomst met vakdocenten bouw VMBO en MBO, aannemers en andere belangstellenden. Centraal staat hoe het bouwonderwijs en aannemers hier gezamenlijk vorm en inhoud aan kunnen geven. Een belangrijke vraag voor het onderwijs is daarbij: welke kennis en vaardigheden moeten toekomstig werknemers in de bouw hebben? Om hier een eerste indruk van te krijgen en ook zoveel mogelijk aannemers hierover aan het woord te laten, is deze vraag in de vorm van een korte enquėte aan de leden van Bouwend Nederland afdeling Friesland voorgelegd. Dit zijn er 175. Van deze 175 aannemers hebben 67 (38%) aan de enquête mee gewerkt. Welke resultaten dit heeft opgeleverd, leest u in de volgende paragraaf. De aannemers zijn gevraagd de vragen uitsluitend met betrekking tot hun eigen bedrijf te beantwoorden. De resultaten staan per vraag weergegeven.

2 RESULTATEN VRAAG 1 Wat zijn de belangrijkste activiteiten van uw bedrijf?! (meerdere antwoorden zijn mogelijk)! Uit onderstaand overzicht blijkt dat vrijwel alle respondenten (65 van de 67 ofwel 97%) zich richten op onderhoud en renovatie. Daarnaast bouwt 63% nieuwe woningen en zit 48% van de respondenten in de utiliteitsbouw. Iets minder dan een derde heeft restauratie als bedrijfsactiviteit en vier bedrijven kunnen tot de Infra-sector worden gerekend. Anders betreft met name bedrijven in de agrarische bouw. aantal keer genoemd 2 VRAAG 2 Hoeveel vakmensen, niveau 2 en 3, hebt u in dienst, uitgaande van full-time banen?! Hierop zijn onderstaande antwoorden gegeven. De tabel laat zien dat bijna de helft van de respondenten 0-5 vakmensen full-time in dienst hebben. Een kwart heeft 5-10 vakmensen fulltime in dienst en de respondenten met meer dan 10 vakmensen vormen de resterende 25%. nieuwbouw woningen 42 (63%) utiliteitsbouw 32 (48%) onderhoud, verbouw en renovatie 65 (97%) Aantal vakmensen in dienst in fte restauratie 21 (31%) infra 4 (6%) anders 7 (10%) Aantal keer genoemd n= % % % % % > % 0 17, ,5 70

3 VRAAG 3! Hoeveel vakmensen (niveau 2 en 3) huurt u gemiddeld genomen per jaar in, uitgaande van full-time banen?! Deze vraag geeft de volgende resultaten. 3 Groep 0-5 (34 resp) Groep 5-10 (16 resp) Groep (10 resp) Groep (4 resp) Groep (3 resp) Vertalen we 0-5 fte inhuur naar gemiddeld 2,5 fte en 5-10 fte inhuur naar 7,5 fte, etcetera, dan blijkt onder de respondenten degenen met de kleinere bedrijven de meeste vakmensen in te huren. De middengroep (10-50 fte vakmensen) doet dit het minst en de grotere bedrijven zitten daar weer tussenin. De onderstaande diagram laat dit zien totaal inhuur in fte s Groep 0-5 Groep 5-10 Groep Groep Groep

4 VRAAG 4!! Verwacht u voor uw bedrijf binnen 2 jaar nieuwe vakmensen (niveau 2 en/of 3) aan te moeten nemen?! Groep ja % nee totaal totaal 52 78% % van de respondenten zegt te verwachten binnen 2 jaar nieuwe vakmensen aan te moeten nemen. De kleinere bedrijven zijn daarbij het meest voorzichtig. Dit is niet verwonderlijk gezien alle regelgeving rond behoud van personeel. Kleinere bedrijven zijn daarbij het meest kwetsbaar. Zo ja, om welke vakmensen gaat het en op welk niveau?! De 52 respondenten, die hebben aangegeven dat zij binnen 2 jaar nieuwe vakmensen verwachten aan te moeten nemen, geven op deze vraag de volgende antwoorden. 4 anders, nl all-round grondwerkers, DTA er/dav er % 96% van de respondenten zegt dat het hen om timmerkrachten gaat wanneer zij in de komende 2 jaar nieuwe vakmensen willen aannemen. Wanneer andere vakmensen nodig zijn, worden deze naar alle waarschijnlijkheid ingehuurd. In hoeverre de gespecialiseerde aannemerij de komende 2 jaar nieuwe vakmensen nodig heeft, is met deze enquête niet aan te geven. De gespecialiseerde aannemerij valt grotendeels buiten dit onderzoek. De infra-bedrijven zijn in het onderzoek ondervertegenwoordigd, waardoor de de percentages voor strater, monteur GWW laag uitvallen. Vakmensen niv 2 niv 3 niveau 2/3 n=52 timmerkracht % metselaar % voeger % tegelzetter % servicemedewerker gebouwen % strater % monteur gww %

5 VRAAG 5! Wat moeten jongeren die de opleiding voor vakman/-vrouw (niveau 3) hebben gedaan bij afronding van hun opleiding, voor u, beslist kunnen of enigszins kunnen?! Onderstaande diagram geeft weer hoeveel procent van de respondenten vindt dat de vakman/-vrouw dit onderdeel na afronding van de opleiding beslist moet kunnen of enigszins moet kunnen. Het aantal respondenten is 66 (n=66). Eén respondent heeft deze vraag en de volgende vragen niet ingevuld vanwege bedrijfsbeëindiging. De respondenten hadden de mogelijkheid om ook zelf aan te geven wat zij heel belangrijk vonden, mocht dit onderdeel niet zijn genoemd. Vier respondenten hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt en aangegeven dat voor hen de motivatie en leergierigheid van de leerling vooral belangrijk is. Hebben ze dit, dan kunnen ze in de praktijk al deze onderdelen wel leren. beslist kunnen in % enigszins kunnen in % 5 betonfunderingen prefabelementen uitzetten en stellen profielen/kozijnen dakwerk aftimmeren afhangen en sluitbaar maken plafonds, scheidingswanden en gevelbekleding machinale houtbewerking metselen straten ondergrondse netwerken aanleggen en onderhouden anders Het diagram laat zien dat de onderdelen aftimmeren, uitzetten en stellen profielen/kozijnen en plafonds, scheidingswanden en gevelbekleding het belangrijkst worden gevonden. Interessant is nu of dit ook geldt wanneer op de bedrijfsgrootte wordt gelet. Dit blijkt het geval. Zowel voor de grotere als de kleinere bedrijven zijn dit de belangrijkste onderdelen. Kijken we naar de andere onderdelen, dan blijken dakwerk en afhangen en sluitbaar maken voor de kleinere bedrijven belangrijker te zijn dan voor de grotere bedrijven, terwijl de onderdelen betonfundering en prefab-elementen voor de grotere bedrijven weer belangrijker zijn. Kunde van machinale houtbewerking en metselen is voor de aannemers minder dringend. Mogelijk omdat zij dit van gespecialiseerde bedrijven inkopen. Dat geldt ook voor straten en ondergrondse netwerken aanleggen en onderhouden. Zoals eerder aangegeven, bevinden zich onder de respondenten slechts vier infra-bedrijven.

6 VRAAG 6!!! In hoeverre vindt u het belangrijk dat in de opleiding (niveau 2 en 3) aandacht wordt besteed aan de volgende onderdelen?! Deze vraag is door 66 respondenten ingevuld. Dit heeft het onderstaande beeld opgeleverd. 6 heel belangrijk in % belangrijk in % klantgericht werken beperken verspilling samenwerken - werk aan laten sluiten communicatie beperken faalkosten logistiek-optimaliseren transport afval - beperken, scheiden en hergebruik ondernemerschap Klantgerichtheid, communicatie en beperken faalkosten zijn de onderdelen waar volgens de aannemers in de opleiding zeker aandacht aan moet worden besteed. Maken we ook hier weer onderscheid naar de grootte van de bedrijven, dan blijkt klantgerichtheid voor de kleine bedrijven het belangrijkst te zijn. Voor de grotere bedrijven is dit ook belangrijk, maar minder dan bij de kleine bedrijven. Voor de bedrijven met 20 werknemers of meer is met name het beperken van de faalkosten een belangrijk issue voor in de opleiding, meer dan klantgericht werken. Ondernemerschap vinden de aannemers het minst belangrijk. Slechts 11% vindt het heel belangrijk dat hier in de opleiding aandacht aan wordt besteed. 55% van de respondenten vindt het gewoon belangrijk. Willen leerlingen na hun opleiding echter voor zichzelf beginnen, dan is dit wel een belangrijk onderdeel. Helemaal wanneer rekening wordt gehouden met de trend dat aannemers steeds meer werken met een vaste kern die zij in dienst hebben en afhankelijk van het bouwproject onderaannemers en zelfstandigen bij inhuren. VRAAG 7! In hoeverre vindt u het belangrijk dat in de opleiding aandacht wordt besteed aan de volgende specialistische taken. Specialistische taken zijn taken die alleen in denpraktijksimulatie kunnen worden geleerd.! heel belangrijk in % belangrijk in % deuren afhangen trappen plaatsen kappen monteren uitzetten

7 Het diagram laat duidelijk zien dat de aannemers uitzetten een specialistische taak vinden waar in de opleiding zeker aandacht aan moet worden besteed. Aandacht voor het plaatsen van trappen vindt men een stuk minder belangrijk. VRAAG 8! In hoeverre vindt u het belangrijk dat in de opleiding voor middenkaderfunctionaris (BOL4) aandacht wordt besteed aan de volgende onderdelen?! De belangrijkste onderdelen waar volgens de respondenten in de opleiding aandacht aan moet worden besteed, zijn klantgericht werken, communicatie, samenwerken en beperken faalkosten. Dit waren ook de onderdelen die de respondenten voor de vakmensen niveau 2 en 3 het belangrijkst vonden (zie vraag 6). Kijken we ook hier naar de bedrijfsgrootte, dan blijken zowel de kleinere als de grotere bedrijven deze vier onderdelen voor de BOL4 opleiding het meest belangrijk te vinden. Ook met betrekking tot de andere onderdelen blijkt er weinig verschil tussen kleinere en grotere bedrijven te zijn. Wel valt op dat in vergelijking met de respons t.a.v. vakmensen (vraag 6) de onderdelen samenwerken, logistiek, afval en ondernemerschap voor de BOL4 opleiding belangrijker worden gevonden, dan voor de niveau 2/3 opleiding. 7 heel belangrijk in % belangrijk in % klantgericht werken-wat wil de klant beperken verspilling samenwerken-werk laten aansluiten communicatie beperken faalkosten logistiek-optimaliseren transport afval-beperken, scheiden, hergebruik landgebruik en ecologie ondernemerschap!!

8 !! Slotwoord! Zowel kleine als grotere bedrijven hebben hun antwoorden kunnen geven. De resultaten geven een indruk, een denkrichting. Het is mede aan de aannemers om met het onderwijs om tafel te gaan en hier verder invulling aan te geven. Zo mogelijk zelfs regionaal. Met elkaar werken aan een zo goed mogelijke afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Vanaf deze plek wil ik alle aannemers, die aan de enquête hebben mee gewerkt, hiervoor hartelijk bedanken. Bouwen aan de Bouw Tineke de Groot 8