Scholingsaanbod Onderwijsassistent. Versie:

Transcriptie

1 Scholingsaanbod Onderwijsassistent. Versie: De basis van dit scholingsaanbod wordt gevormd door de vormen van onderwijs handelen en het competentieprofiel van de onderwijsassistent De vijf vormen van onderwijs handelen worden toegelicht in paragraaf 1. Het competentieprofiel wordt uitgewerkt in paragraaf 2. Het scholingsaanbod wordt in paragraaf 3 gepresenteerd. 1. De vormen van onderwijs handelen. Er worden vijf vormen van onderwijs handelen van de onderwijsassistent onderscheiden, deze zijn: 1. Pedagogisch handelen. 2. Didactisch handelen. 3. Planmatig handelen. 4. Klassenmanagement. 5. Speciaal onderwijzen. Hieronder worden deze vormen kort toegelicht. 1. Pedagogisch handelen. De onderwijsassistent creëert samen met de leraar een pedagogisch klimaat waarin leerlingen zich veilig en gekend voelen. 2. Didactisch handelen. De onderwijsassistent creëert samen met de leraar een leerrijke omgeving waarin leerlingen zich cognitief verder kunnen ontwikkelen. 3. Planmatig handelen. De onderwijsassistent stelt samen met de leraar individuele en groepsplannen op en voert deze vervolgens uit. 4. Klassenmanagement. De onderwijsassistent organiseert samen met de leraar een klassensituatie waarin afspraken worden nagekomen en leerlingen rekening houden met elkaar. 5. Speciaal onderwijzen. De onderwijsassistent is op de hoogte van de verschillende onderwijsvragen en leerstijlen/intelligenties van de leerlingen en handelt daar vervolgens naar. 1

2 2. Het Competentieprofiel. Er worden vijf competentiedomeinen voor de onderwijsassistent onderscheiden, deze zijn: 1. Competent in het samenwerken met collega s. 2. Pedagogisch competent. 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent. 4. Organisatorisch competent. 5. Competent in reflectie en ontwikkeling. Hieronder worden deze vormen kort toegelicht (voor een uitgebreide uitwerking zie bijlagen 1 tot en met 5). 1. Competent in het samenwerken met collega s. De onderwijsassistent levert een professionele bijdrage aan het pedagogisch en didactisch klimaat op de school, goede werkverhoudingen en de schoolorganisatie. 2. Pedagogisch competent. De onderwijsassistent hanteert hoge verwachtingen van leerlingen en assisteert in een leeromgeving waarin het zelfvertrouwen van leerlingen wordt gestimuleerd en het lesaanbod aansluit bij de mogelijkheden van leerlingen. 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent. De onderwijsassistent assisteert in een krachtige leeromgeving, lesstof wordt aangeboden vanuit vooropgestelde leerdoelen. Zij kent de cruciale leermomenten en kan werken volgens groepsplannen en handelingsplannen. 4. Organisatorisch competent. De onderwijsassistent assisteert in de klas bij het inrichten van een overzichtelijk, ordelijk en taakgericht leef- en werkklimaat. 5. Competent in reflectie en ontwikkeling. De onderwijsassistent onderzoekt, expliciteert en ontwikkelt haar opvattingen over het assistentschap en haar bekwaamheid als onderwijsassistent. Voor deze competentiedomeinen worden drie niveaus onderscheiden (zie bijlage 1): Niveau 1; Startbekwaam Niveau 2; Vakbekwaam Niveau 3; Excellent Deze niveaus worden vervolgens per competentie toegelicht. De opbouw van de niveaus is cumulatief, dat wil zeggen dat de inhoud van een lager kwaliteitsniveau ook van toepassing is op een hoger kwaliteitsniveau (zie bijlage 2). In de beroepsstandaard is dit uitgewerkt naar concrete gedragsindicatoren (zie bijlage 3). De voortgang van de professionele ontwikkeling van de onderwijsassistent wordt bijgehouden middels de webbased competentiemeter (zie bijlage 4). Een voorbeeld van het resultaat van de competentiemeter wordt gepresenteerd in bijlage 5. 2

3 3. Scholingsaanbod. Het scholingsaanbod Onderwijsassistent en Passend Onderwijs bestaat uit het volgende cursussen: 1. Introductiecursus. 2. Basiscursus. 3. Vervolgcursus. Het is uiteraard mogelijk dit aanbod verder uit te breiden. Deze cursussen worden nu kort toegelicht (zie ook bijlage 6). 1. Introductiecursus Onderwijsassistent en Passend Onderwijs. De Introductiecursus bestaat uit de volgende vier modulen: 1. Passend Onderwijs. 2. Co-Teaching. 3. Gedragsmanagement. 4. Leerstijlen en omgaan met verschillen. Ze worden hieronder kort beschreven. 1. Passend Onderwijs (3 uur). Lange tijd gingen leerlingen met speciale onderwijsvragen naar speciale scholen. Dit aantal liep zo hoog op, dat men zich ging afvragen, of dat wel goed is voor zowel de kinderen als de maatschappij. Nu is men van mening dat leerlingen, hoe divers ook, zoveel mogelijk in het regulier onderwijs moeten worden opgevangen. Deze trend heet Passend Onderwijs. Vanaf 2014 gaat Passend Onderwijs officieel volledig van start. Welke gevolgen heeft dat nu voor de scholen, ouders en leerlingen. Hiervan worden voorbeelden gegeven. 2. Co-Teaching (3 uur). Vroeger stond de leraar er alleen voor in de groep. Nu de groepen meer divers worden, meer leerlingen met zeer uiteenlopende achtergronden, gebeurt het meer en meer dat twee volwassenen voor de groep staan. We noemen dat Co-Teaching. Hoe ziet dat er nu precies uit? Er worden zes vormen van Co-Teaching onderscheiden. Deze vormen worden uitgelegd met voorbeelden uit de praktijk. 3. Gedragsmanagement (3 uur). Kinderen kunnen soms zeer uitdagend gedrag vertonen, zoals schoppen, slaan, uitschelden etc. De meest gebruikte aanpak hiervoor is straffen. Dit blijkt vaak het probleem te verhevigen. Wat helpt nu wel? Bij het omgaan met gedrag worden twee aanpakken onderscheiden: de preventieve en curatieve aanpak. Beide aanpakken worden uitgelegd met voorbeelden uit de praktijk. 3

4 4. Leerstijlen en omgaan met verschillen (3 uur). Leerlingen verschillen van elkaar dat is duidelijk, maar waarin verschillen ze eigenlijk? De ene leerling leert anders dan de ander. De ene leerling heeft andere onderwijsvragen dan de ander? Hoe krijg je daar nu zicht op? Er wordt een groot aantal onderwijsvragen en talenten onderscheiden. Er wordt een overzicht hiervan met voorbeelden aangeboden. 2. Basiscursus Onderwijsassistent en Passend Onderwijs. De Basiscursus bestaat uit de volgende vijf modulen: 1. Rollen en verantwoordelijkheden. 2. Communicatie. 3. Omgaan met gedrag. 4. Ethiek en juridische onderwerpen. 5. Effectieve instructie. Ze worden hieronder kort beschreven. 1. Rollen en verantwoordelijkheden (3 uur). Deze module beschrijft de rollen en verantwoordelijkheden van de onderwijsassistent, de leraar en het bestuur bij het begeleiden van leerlingen. Onderwijsassistenten krijgen strategieën aangereikt om effectief als lid van een schoolteam te kunnen functioneren. 2. Communicatie (3 uur). Deze module verkent de verschillende aspecten van samenwerking en communicatie. Gesprekstechnieken tussen volwassenen onderling en tussen volwassene en leerlingen komen aan de orde. Het bouwen aan de relatie en het effectief problemen oplossen zijn ook onderdelen van de cursus. 3. Omgaan met gedrag (6 uur). Deze module geeft strategieën voor het omgaan met en ondersteunen van leerlingen in kleine of grote groepen en in één op - één leersituaties. Nadruk ligt op het ontwikkelen van een positieve relatie met de leerling en op technieken om preventief leerlingen te ondersteunen in de groep. Onderwijsassistenten ontwikkelen vaardigheden om gedrag van leerlingen te veranderen en om informatie hierover te verzamelen. 4. Ethiek en Juridische onderwerpen (3 uur). Deze module geeft relevante informatie over wet en regelgeving van het (speciaal) onderwijs, vertrouwelijkheid en schoolpraktijken. De rollen en verantwoordelijkheden van de onderwijsassistent worden vanuit dit perspectief behandeld. Tevens wordt informatie gegeven over de verschillende procedures en formulieren voor het opstellen van individuele en groepsplannen. 4

5 5. Effectieve instructie (6 uur). Deze module geeft verschillende instructie methoden die kunnen worden gebruikt bij diverse leergebieden en taken. Nadruk ligt op die vaardigheden die nodig zijn om effectieve instructie voor te bereiden, vooral aan het begin van een les. Hierbij gaat het om het vaststellen van regels, routines en procedures, het gebruik van een lesplan, strategieën voor het omgaan met gedrag en strategische onderwijs- en leerprincipes. 3. Vervolgcursus Onderwijsassistent en Passend Onderwijs. De Vervolgcursus bestaat uit de volgende drie modulen: 1. Lesgeven aan leerlingen met autisme. 2. Effectieve instructie. 3. Omgaan met uitdagend gedrag. Ze worden hieronder kort beschreven: 1. Lesgeven aan leerlingen met autisme (3 uur). Deze module geeft de onderwijsassistent strategieën om sociale- en communicatieve vaardigheden van leerlingen met autisme te begeleiden. Het bevat ook een overzicht van de karakteristieken van autisme. 2. Effectieve instructie (6 uur). Deze module leert duidelijke doelen, gerichte vragen te stellen en helder te communiceren. Onderwijsassistenten leren om effectieve strategieën te gebruiken voor zowel het begin, tijdens en aan het einde van de les. Ze leren ook hoe ze aanpassingen kunnen aanbrengen in de inhouden, om leerlingen zo onafhankelijk mogelijk te laten leren. 3. Omgaan met uitdagend gedrag (6 uur). Deze module gaat nader in op de proactieve - en reactieve strategieën behandeld in de basismodule Omgaan met gedrag. Nadruk ligt op technieken om met dit gedrag van leerlingen om te kunnen gaan. 5

6 Bijlagen: 1. Niveaus van competenties van de onderwijsassistent. 2. Profielschets van de onderwijsassistent. 3. Beroepsstandaard met resultaten en gedragsindicatoren van de onderwijsassistent. 4. Competentiemeter voor de onderwijsassistent. 5. Voorbeeld van een score op de competentiemeter. 6. Scholingsaanbod Onderwijsassistent en Passend Onderwijs. 6

7 Bijlage 1: Niveaus van competenties van de onderwijsassistent. Voor onderwijsassistenten worden de volgende kwaliteitsniveaus onderscheiden: Niveau 1; Startbekwaam De onderwijsassistent op dit niveau houdt zich vooral bezig met het volgen en begeleiden van de leerlingen in verschillende situaties. Daarnaast bereidt ze leermaterialen voor en organiseert de ruimte waarin de begeleiding plaatsvindt. Ze handelt niet onafhankelijk, maar onder constante begeleiding van de leraar. Ze is niet aanwezig bij de opstelling van de plannen. Concrete activiteiten zijn: - Leerlingen begeleiden naar verschillende leersituaties. - Plein en gang wacht. - Voorbereiden van leermaterialen. - Onderhouden van leerplekken. - Eventuele hulp bij toiletgebruik. Niveau 2; Vakbekwaam De onderwijsassistent krijgt op dit niveau meer verantwoordelijkheden voor instructie. Ze werkt niet alleen met de leraar maar eventueel ook met andere educatieve professionals. Ze assisteert de leraar bij de beoordeling van de leerresultaten en is betrokken bij het plannen van leeractiviteiten. Ze past niet zelf het curriculum aan. Concrete activiteiten zijn: - Instrueren van individuele leerlingen of een subgroep op basis van een plan opgesteld door de leraar. - Begeleiden van individuele leerlingen bij b.v. leerprojecten. - Assisteren van de leraar bij het observeren van leerlingen. - Voorbereiden van leer en instructiemateriaal. - Inrichten en onderhouden van leerplekken. - Begeleiden van leerlingen met onderwijs ondersteuningsvragen op basis van opgestelde plannen. - Deelnemen aan de groeps - en leerlingbesprekingen. Niveau 3; Excellent Ze krijgt nog meer verantwoordelijkheden voor instructie en is actief in alle fasen van het leerproces van de leerlingen. Dit niveau omvat alles van de vorige niveaus maar wordt uitgebreid door meer verantwoordelijkheden bij het leerproces van de leerlingen. Zo kan ze ook betrokken worden bij de communicatie met ouders, of het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlands als tweede taal. Concrete activiteiten zijn: - Regelmatig bespreken van de planning en de uitvoering van de leeractiviteiten voor alle vak en vormingsgebieden. - Regelmatig bespreken van de planning en de uitvoering van de leeractiviteiten voor leerlingen met onderwijs ondersteuningsvragen. - Administreren van de gegevens van methode gebonden en overstijgende toetsen. - Assisteren bij het afnemen van toetsen. - Uitvoeren van lessen en plannen opgesteld door de leraar dit voor de verschillende vak en vormingsgebieden. 7

8 - Aanpassen van het curriculum en instructieactiviteiten voor individuele leerlingen onder de directe begeleiding van de leraar. - Assisteren van de leraar bij het betrekken van de ouders. - Ondersteunen van leerlingen in buitenschoolse activiteiten. - Geven van informatie aan mensen buiten de school over leerlingen met speciale onderwijsvragen, indien noodzakelijk. - Assisteren van andere educatieve professionals (b.v. RT), indien noodzakelijk. - Assisteren van de leraar bij het bijhouden van een leerlingvolgsysteem. - Deelnemen aan groeps - en leerling-besprekingen. 8

9 Bijlage 2: Profielschets van de onderwijsassistent. Competenties Niveau 1; Startbekwaam Niveau 2; Vakbekwaam Niveau 3; Excellent 1. Competent in het samenwerken met collega s De onderwijsassistent levert een professionele bijdrage aan het pedagogisch en didactisch klimaat op de school, goede werkverhoudingen en de schoolorganisatie. Daarbij heeft zij oog voor verhoudingen en diversiteit, wisselt zij op een constructieve manier kennis en ervaring uit en spant zij zich waar nodig in om de samenwerking met collega s te versterken of te verbeteren. De onderwijsassistent is er op gericht om samen met haar collega s te werken aan kwalitatief goed onderwijs. De onderwijsassistent onderkent en heeft respect voor de verschillende achtergronden en talenten van collega s. De onderwijsassistent stelt zich proactief op en biedt (gevraagd en ongevraagd) haar collega s advies. De onderwijsassistent neemt deel aan het teamoverleg en brengt op eigen initiatief ter zaken doende onderwerpen in. De onderwijsassistent biedt en vraagt waar nodig hulp aan collega s, deelt kennis en informatie en neemt actief deel aan teamoverleg. De onderwijsassistent heeft zicht op de verschillende achtergronden en talenten van collega s en zet dit in om tot een optimale samenwerking te komen. 2. Pedagogisch competent De onderwijsassistent hanteert hoge verwachtingen van leerlingen en assisteert in een leeromgeving waarin het zelfvertrouwen van leerlingen wordt gestimuleerd en het lesaanbod aansluit bij de mogelijkheden van leerlingen. 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent De onderwijsassistent assisteert in een krachtige leeromgeving, lesstof wordt aangeboden vanuit vooropgestelde leerdoelen. Zij kent de cruciale leermomenten en kan werken volgens groepsplannen en handelingsplannen. 4. Organisatorisch competent De onderwijsassistent assisteert in de klas bij het inrichten van een overzichtelijk, ordelijk en taakgericht leef- en werkklimaat. De onderwijsassistent assisteert in een stimulerende leeromgeving aan waarbinnen leerlingen onderwijs ontvangen dat aansluit bij hun mogelijkheden en waarin zij uitgedaagd worden om zich te ontwikkelen. De onderwijsassistent assisteert bij het gebruik van de methoden en werken vanuit gestelde doelen. De onderwijsassistent assisteert bij ordelijk klassenmanagement. De onderwijsassistent stimuleert en daagt de leerlingen uit tot het halen van hoge prestaties. Zij assisteert bij het onderwijs passend bij de groep én de individuele leerlingen. De onderwijsassistent assisteert bij het werken vanuit de gestelde doelen en werkt vanuit voor alle vakken vanuit goed gefundeerde individuele en groepsplannen. De onderwijsassistent assisteert bij ordelijk klassenmanagement en legt de uitkomsten van toetsen vast in de groepsadministratie. De onderwijsassistent benadert leerlingen afzonderlijk en bespreekt haar verwachtingen met hen. Zij geeft positieve feedback en stimuleert hun zelfvertrouwen. Als een leerling zich niet conform de doelen ontwikkelt, consulteert zij daarover de juiste persoon binnen de school. De onderwijsassistent stimuleert in alle vakken effectief het gebruik van de Nederlandse taal en sluit hierbij aan op de achtergronden van de leerlingen. De onderwijsassistent analyseert onder begeleiding de resultaten van de leerlingen en vertaalt de conclusies naar het eigen handelen en de aanpak. 9

10 5. Competent in reflectie en ontwikkeling De onderwijsassistent onderzoekt, expliciteert en ontwikkelt haar opvattingen over het assistentschap en haar bekwaamheid als onderwijsassistent. De onderwijsassistent reflecteert op het eigen handelen en kan op basis hiervan werken aan haar eigen ontwikkeling. De onderwijsassistent vraagt om reflectie op het eigen handelen en werkt doelgericht aan persoonlijke ontwikkeling en verdere professionalisering. De onderwijsassistent informeert zich over ontwikkelingen binnen de school en op het vakgebied. 10

11 Bijlage 3: Beroepsstandaard met resultaten en gedragsindicatoren van de onderwijsassistent. Competenties Niveau 1; Startbekwaam Niveau 2; Vakbekwaam Niveau 3; Excellent 1. Competent in het samenwerken met collega s Resultaat De onderwijsassistent functioneert in teamverband en draagt bij aan het pedagogisch en didactisch klimaat, aan goede werkverhoudingen en aan de schoolorganisatie. Waar nodig geeft en vraagt de onderwijsassistent hulp en bevordert zij de uitwisseling van ervaringen en kennis binnen de school. Biedt collega s hulp aan en vraagt indien nodig om hulp. Neemt actief deel aan (team)overleg. 2. Pedagogisch competent Resultaat De onderwijsassistent assisteert bij het inrichten van een uitdagende leeromgeving waarin het zelfvertrouwen van leerlingen wordt gestimuleerd en leerlingen worden uitgedaagd het beste uit zichzelf te halen, ongeacht hun achtergrond. Overlegt met collega s welke activiteiten binnen de school gezamenlijk kunnen worden opgepakt. Treedt collega s respectvol tegemoet en houdt rekening met verschillende achtergronden en talenten. Wisselt met collega s kennis en informatie uit over afspraken binnen de school. Zoekt collega s op die kunnen helpen bij de oplossing van een probleem en blijft hier niet mee rondlopen. Assisteert bij het hanteren van de leefregels in de groep ter bevordering van de omgang van leerlingen met verschillende achtergronden. Benadert leerlingen met respect voor hun achtergrond en eigenheid. Bevordert samenwerking tussen leerlingen. Reageert adequaat als een leerling onheus wordt bejegend door medeleerlingen. Communiceert met leerlingen op een wijze die past bij hun achtergrond en ontwikkeling. Stimuleert het zelfvertrouwen van leerlingen door waardering te tonen voor hun inspanningen. Communiceert op open wijze met ouders/verzorgers/derden en houdt rekening met en toont begrip voor hun achtergronden. Bespreekt open met collega s de onderlinge samenwerking en doet suggesties voor verbetering. Doet concessies aan eigen standpunten als inbreng van anderen ervoor zorgen dat het team verder komt. Benut de talenten van collega s om de kwaliteit van het onderwijs te bevorderen en gezamenlijke resultaten te behalen. Maakt de gewenste omgangsvormen in de groep bespreekbaar en stuurt daarop. Bespreekt in de groep verschillende achtergronden en omgangsvormen en bevordert het onderlinge begrip en respect middels dialoog. Signaleert tijdig gespannen situaties in de groep of tussen leerlingen en reageert hier adequaat op. Stimuleert een passende inbreng van alle leerlingen in de groep. Stimuleert het oplossend vermogen van de leerlingen. Stimuleert leerlingen om binnen gestelde kaders een opdracht uit te voeren. Spreekt hoge verwachtingen uit naar leerlingen, daagt hen uit dit waar te maken en complimenteert 11

12 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent Resultaat De onderwijsassistent assisteert in een krachtige en talige leeromgeving, waarin leerlingen ongeacht hun achtergrond een optimaal leerrendement bereiken. Het lesaanbod is afgestemd op de doorlopende leerlijnen en doelen zoals die zijn vastgesteld binnen het onderwijs en de eigen school. Er wordt in de groep gewerkt met groepsplannen, gevarieerde werkvormen en leerlingen krijgen directe instructie. 4. Organisatorisch competent Resultaat De leerling leert effectief en efficiënt om te gaan met het lesaanbod. Het lesaanbod zelf is gericht op het behalen van de lange termijn- en lesdoelen. De onderwijsassistent assisteert bij ordelijk klassenmanagement. De ontwikkeling en leerprestaties van leerlingen worden gemonitord, vastgelegd en geanalyseerd. Indien de uitkomsten hier aanleiding voor geven wordt actie ondernomen. 5. Competent in reflectie en ontwikkeling Assisteert bij de aanbieding van leermaterialen en -middelen die passen bij de verschillende achtergronden van de leerlingen. Geeft leerlingen feedback op hun prestaties en gedrag. Communiceert duidelijk naar de groep wat er gedaan moet worden Is helder over de regels in de klas; hanteert deze consequent. Assisteert bij de indeling van de leertijd voor leerlingen hanteert een adequate planning. Assisteert bij het opbouwen van het lesaanbod. Vraagt anderen tips bij lastige situaties in het werk. Stimuleert (anderstalige) leerlingen in hun taalontwikkeling door te assisteren bij de inrichting van een taalrijke leeromgeving (woord, beeld en tekst). Stimuleert leerlingen om de gegeven leertijd efficiënt en effectief te gebruiken. Speelt in op onvoorziene omstandigheden zonder het uiteindelijke doel uit het oog te verliezen. Treedt adequaat op bij verstoringen in de les. Vraagt bij het krijgen van feedback door op concrete hen. Assisteert bij de aanbieding van de lesstof vanuit de gestelde doelen en hanteert de methode als ondersteunend. Bespreekt met leerlingen hun prestaties en gedrag in het licht van de te behalen leerdoelen. Assisteert bij directe instructievormen en betrekt leerlingen actief bij de les. Toetst op de afgesproken momenten de voortgang in de ontwikkeling en de leerprestaties van leerlingen. Registreert in de groepsadministratie per leerling de te behalen doelen en de voortgang hierin. Analyseert onder begeleiding de resultaten van de leerlingen en vertaalt dit naar het eigen handelen en de aanpak. Bespreekt met collega s de ontwikkeling en leerprestaties van de leerlingen en vraagt feedback op de eigen analyses. Maakt leerlingen medeverantwoordelijk voor het effectief en efficiënt gebruik van de leertijd. Onderhoudt haar kennis en vaardigheden en werkt aan de 12

13 Resultaat De onderwijsassistent voelt zich eigenaar van haar eigen professionele ontwikkeling en onderneemt op eigen initiatief stappen om zich te ontwikkelen. Zij staat open voor de feedback van anderen en is in staat te reflecteren op het eigen functioneren. Brengt aanwijzingen van anderen ter verbetering van het eigen handelen in de praktijk. voorbeelden en suggesties voor verbetering. Zet nieuw verworven kennis, vaardigheden en ervaringen in voor verbetering van het eigen dagelijks handelen. ontwikkeling van nieuwe kennis en vaardigheden, die nodig zijn in het eigen werk. Werkt voor anderen zichtbaar aan de eigen ontwikkeling en vraagt om reflectie op deze ontwikkelingen. Bespreekt met collega s ideeën om effectief in te spelen op actuele veranderingen in het onderwijs en de omgeving. Stemt de eigen ontwikkelactiviteiten af op de afspraken in het team en binnen de school. 13

14 Bijlage 4: Competentiemeter voor de onderwijsassistent. In deze meter worden de competentiegebieden van de onderwijsassistent beoordeeld door middel van stellingen. Per stelling wordt vastgesteld in welke mate hieraan wordt voldaan. Elke stelling kan beoordeeld worden met: - nee, - enigszins, - gedeeltelijk, - volledig. Dit levert vervolgens een profiel op van het huidig competent functioneren van de onderwijsassistent. Competenties met gedragsindicatoren. Beoordeling 1. Competent in het samenwerken met collega s nee enigszins gedeeltelijk volledig 1. Overlegt met collega s welke activiteiten binnen de school gezamenlijk kunnen worden opgepakt. 2. Treedt collega s respectvol tegemoet en houdt rekening met verschillende achtergronden en talenten. 3. Wisselt met collega s kennis en informatie uit over afspraken binnen de school. 4. Zoekt collega s op die kunnen helpen bij de oplossing van een probleem en blijft hier niet mee rondlopen. 5. Biedt collega s hulp aan en vraagt indien nodig om hulp. 6. Neemt actief deel aan (team)overleg. 7. Bespreekt open met collega s de onderlinge samenwerking en doet suggesties voor verbetering. 8. Doet concessies aan eigen standpunten als inbreng van anderen ervoor zorgen dat het team verder komt. 9. Benut de talenten van collega s om de kwaliteit van het onderwijs te bevorderen en gezamenlijke resultaten te behalen. 2. Pedagogisch competent nee enigszins gedeeltelijk volledig 1. Assisteert bij het hanteren van de leefregels in de groep ter bevordering van de omgang van leerlingen met verschillende achtergronden. 2. Benadert leerlingen met respect voor hun achtergrond en eigenheid. 3. Bevordert samenwerking tussen leerlingen. 4. Reageert adequaat als een leerling onheus wordt bejegend door medeleerlingen. 5. Communiceert met leerlingen op een wijze die past bij hun achtergrond en ontwikkeling. 6. Stimuleert het zelfvertrouwen van leerlingen door waardering te tonen voor hun inspanningen. 14

15 7. Communiceert op open wijze met ouders/verzorgers/derden en houdt rekening met en toont begrip voor hun achtergronden. 8. Maakt de gewenste omgangsvormen in de groep bespreekbaar en stuurt daarop. 9. Bespreekt in de groep verschillende achtergronden en omgangsvormen en bevordert het onderlinge begrip en respect middels dialoog. 10. Signaleert tijdig gespannen situaties in de groep of tussen leerlingen en reageert hier adequaat op. 11. Stimuleert een passende inbreng van alle leerlingen in de groep. 12. Stimuleert het oplossend vermogen van de leerlingen. 13. Stimuleert leerlingen om binnen gestelde kaders een opdracht uit te voeren. 14. Spreekt hoge verwachtingen uit naar leerlingen, daagt hen uit dit waar te maken en complimenteert hen. 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent nee enigszins gedeeltelijk volledig 1. Assisteert bij de aanbieding van leermaterialen en -middelen die passen bij de verschillende achtergronden van de leerlingen. 2. Geeft leerlingen feedback op hun prestaties en gedrag. 3. Stimuleert (anderstalige) leerlingen in hun taalontwikkeling door te assisteren bij de inrichting van een taalrijke leeromgeving (woord, beeld en tekst). 4. Assisteert bij de aanbieding van de lesstof vanuit de gestelde doelen en hanteert de methode als ondersteunend. 5. Bespreekt met leerlingen hun prestaties en gedrag in het licht van de te behalen leerdoelen. 6. Assisteert bij directe instructievormen en betrekt leerlingen actief bij de les. 4. Organisatorisch competent nee enigszins gedeeltelijk volledig 1. Communiceert duidelijk naar de groep wat er gedaan moet worden 2. Is helder over de regels in de klas; hanteert deze consequent. 3. Assisteert bij de indeling van de leertijd voor leerlingen hanteert een adequate planning. 4. Assisteert bij het opbouwen van het lesaanbod. 5. Stimuleert leerlingen om de gegeven leertijd efficiënt en effectief te gebruiken. 6. Speelt in op onvoorziene omstandigheden zonder het uiteindelijke doel uit het oog te verliezen. 7. Treedt adequaat op bij verstoringen in de les. 8. Toetst op de afgesproken momenten de voortgang in de ontwikkeling en de leerprestaties van leerlingen. 15

16 9. Registreert in de groepsadministratie per leerling de te behalen doelen en de voortgang hierin. 10. Analyseert onder begeleiding de resultaten van de leerlingen en vertaalt dit naar het eigen handelen en de aanpak. 11. Bespreekt met collega s de ontwikkeling en leerprestaties van de leerlingen en vraagt feedback op de eigen analyses. 12. Maakt leerlingen medeverantwoordelijk voor het effectief en efficiënt gebruik van de leertijd. 5. Competent in reflectie en ontwikkeling nee enigszins gedeeltelijk volledig 1. Vraagt anderen tips bij lastige situaties in het werk. 2. Brengt aanwijzingen van anderen ter verbetering van het eigen handelen in de praktijk. 3. Vraagt bij het krijgen van feedback door op concrete voorbeelden en suggesties voor verbetering. 4. Zet nieuw verworven kennis, vaardigheden en ervaringen in voor verbetering van het eigen dagelijks handelen. 5. Onderhoudt haar kennis en vaardigheden en werkt aan de ontwikkeling van nieuwe kennis en vaardigheden, die nodig zijn in het eigen werk. 6. Werkt voor anderen zichtbaar aan de eigen ontwikkeling en vraagt om reflectie op deze ontwikkelingen. 7. Bespreekt met collega s ideeën om effectief in te spelen op actuele veranderingen in het onderwijs en de omgeving. 8. Stemt de eigen ontwikkelactiviteiten af op de afspraken in het team en binnen de school. Voornaam Achternaam (U ontvangt een kopie) Telefoonnummer School School ID * = verplicht Postcode: (0000AA) 0000AA * huisnr.: * Na het invullen van postcode en huisnummer verschijnt de knop 'Uitkomst' voor het verzenden van het profiel! 16

17 Bijlage 5: Voorbeeld van een score op de competentiemeter. Naam:.. Bedankt voor het invullen van de competentie 'Onderwijsassistent'. Hieronder vindt u de resultaten die u zojuist op mijn website heeft ingevuld. De scores worden hieronder per competentie en per niveau vastgesteld. Dit zowel in scores als een profiel. Er worden vijf competenties onderscheiden. Van elke competentie wordt het niveau vastgesteld. Competenties met gedragsindicatoren Nee Enigszins Gedeeltelijk Volledig Niveau Score 1. Competent in het samenwerken met collega's (0) (1) (5) (3) Niveau Pedagogisch competent (0) (4) (7) (3) Niveau Vakinhoudelijk en didactisch competent (0) (2) (3) (1) Niveau Organisatorisch competent (0) (4) (6) (2) Niveau Competent in reflectie en ontwikkeling (0) (2) (5) (1) Niveau 2 63 Competentiemeter Onderwijsassistent Niveau 3 Niveau 2 Niveau 1 Competent in het samenwerken met collega's: 2 Pedagogisch competent: 64 3 Vakinhoudelijk en didactisch competent: 61 4 Organisatorisch competent: 61 5 Competent in reflectie en ontwikkeling: Deze zijn: Niveau 1; Startbekwaam De onderwijsassistent op dit niveau houdt zich vooral bezig met het volgen en begeleiden van de leerlingen in verschillende situaties. Daarnaast bereidt ze leermaterialen voor en organiseert de ruimte waarin de begeleiding plaatsvindt. Ze handelt niet onafhankelijk, maar onder constante begeleiding van de leraar. Ze is niet aanwezig bij de opstelling van de plannen. 17

18 Niveau 2; Vakbekwaam De onderwijsassistent krijgt op dit niveau meer verantwoordelijkheden voor instructie. Ze werkt niet alleen met de leraar maar eventueel ook met andere educatieve professionals. Ze assisteert de leraar bij de beoordeling van de leerresultaten en is betrokken bij het plannen van leeractiviteiten. Ze past niet zelf het curriculum aan. Niveau 3; Excellent Ze krijgt nog meer verantwoordelijkheden voor instructie en is actief in alle fasen van het leerproces van de leerlingen. Dit niveau omvat alles van de vorige niveaus maar wordt uitgebreid door meer verantwoordelijkheden bij het leerproces van de leerlingen. Zo kan ze ook betrokken worden bij de communicatie met ouders, of het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlands als tweede taal. 18

19 Bijlage 6: Scholingsaanbod Onderwijsassistent en Passend Onderwijs. Het scholingsaanbod wordt hieronder schematisch uitgewerkt. Introductiecursus Basiscursus Vervolgcursus 1. Passend Onderwijs. (3 uur) 2. Co-Teaching. (3 uur) 3. Gedragsmanagement. (3 uur) 4. Leerstijlen en omgaan met verschillen. 1. Rollen en verantwoordelijkheden. (3 uur) 2. Communicatie. (3 uur) 3. Omgaan met gedrag. (6 uur) 4. Ethiek en juridische 1. Lesgeven aan leerlingen met autisme (3 uur). 2. Effectieve instructie. (6 uur) 3. Omgaan met uitdagend gedrag. (6 uur) (3 uur) onderwerpen. (3 uur) 5. Effectieve instructie. (6 uur) Totaal: 12 uur Totaal: 21 uur Totaal: 15 uur Framework Educatieve Dienstvelening. 19