Het effect van tussentijds toetsen op studierendement: een literatuurstudie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het effect van tussentijds toetsen op studierendement: een literatuurstudie"

Transcriptie

1 Het effect van tussentijds toetsen op studierendement: een literatuurstudie Veronica Bruijns Toetsing is een krachtig middel om het studiegedrag van studenten te sturen. De toetsresultaten van de studenten zijn bepalend voor het rendement van een opleiding. Omdat deze rendementen achterblijven bij de streefcijfers zoeken opleidingsteams naar manieren om het studiegedrag van studenten te sturen met interventies op toetsgebied. Ze worden daarbij geinspireerd door interventies die de laatste jaren binnen Nederlandse universiteiten en hogescholen zijn uitgevoerd. Eon van deze interventies is het invoeren van tussentijdse toetsen. Deze maatregel heeft tot doel om, met behoud van de kwaliteit van de toets, een hoger studierendement te realiseren. In dit artikel wordt beschreven welke evidentie er is over het effect van de inzet van tussentijds toetsen en de planning van de tussentijdse toetsen op het studierendement. Sturende werking van toetsen Toetsing wordt beschouwd als een belangrijke stimulans en motivator voor het studiegedrag van studenten. Volgens Gibbs (2010) is assessment het meest krachtige instrument in het sturen van het studiegedrag van studenten: "Assessment makes more difference to the way that students spend their time, focus their effort, and perform, than any other aspect of the courses they study, including the teaching. If teachers want to make their course work better, then there is more leverage through changing aspects of the assessment than anywhere else, and it is often easier and cheaper to change assessment than to change anything else" (p. 3). Met behulp van toetsing stimuleren we studenten tijd in de studie steken. Het stimuleren van timeontask (Chickering, Gamson, & Poulsen, 1987) zorgt er vervolgens voor dat de student een voldoende prestatie op de toets kan behalen.tussentijds toetsen heeft tot doel timeontask te verhogen. Echter, tijd alleen is niet genoeg om studiesucces te garanderen; de student moet ook een efficiente studieaanpak hanteren (Kember, Ng, Tse, Wong, & Pomfret, 1 996) gericht op deep level learning in plaats van surface learning (Biggs &Tang, 2011). Onderzoek naar interventies is relevant om te kunnen bepalen welke interventies op toetsgebied daadwerkelijk een positief effect hebben op het studierendement. Tussentijds toetsen Tussentijds toetsen kan op vele manieren worden vormgegeven, afhankelijk van de gehanteerde didactiek of het onderwijsconcept. De verschillende activiteiten zijn op een continuum te plaatsen van informele kleinschalige activiteiten tot summatieve toetsing: vragen stellen door de docent tijdens instructie, vragen in tekstboeken, reflectie vragen, feedback geven door docent en medestudenten, tussentijdse oefeningen, quizzen, korte essays, meerkeuzetoetsen. Tussentijdse toetsen kunnen formatief of sum matief worden ingezet. Bij formatief toetsen wordt soms gebruik gemaakt van incentives zoals bonuspunten of verplichte deelname als voorwaarde voor deelname aan de summatieve toets. Gebruikte termen in de literatuur zijn: frequent testing, frequent examinations, interim assessment, continuous assessment, classroom assessment. Onderzoeksvraag Welke interventies op het gebied van frequentie en planning van toetsing binnen een studieperiode leveren een positieve bijdrage aan het studierendement? Door interventies in frequentie en planning van toetsmomenten binnen een studieperiode beogen we studenten te stimuleren om meer tijd te besteden aan de studie. Zowel de hoeveelheid tijd die gericht besteed wordt aan de studie timeontask als het regelmatig studeren worden verondersteld een positief effect te hebben op het studierendement. Regelmatig toetsmomenten inbouwen in het programma gedurende een blok of semester zowel formatief als summatief kan bevorderen dat studenten de benodigde tijd aan de studie besteden, die tijd beter spreiden over het blok of semester en minder stof hoeven te bestuderen per toets. Verondersteld effect is dat de slagingspercentages op summatieve toetsen toenemen. De hypothese op basis van de onderzoekvraag is als volgt: tussentijds toetsen gedurende een onderwijsperiode heeft een positief effect op de prestaties van studenten bij de summatieve, afsluitende toets. Vragen bij deze hypothese: 1. Hoeveel tussentijdse toetsmomenten is optimaal? 2. Moeten de tussentijdse toetsen formatief of summatief zijn en wat is de rol van feedback? 3. Welke vorm moeten tussentijdse toetsen hebben om effectief te zijn? 4. Welke planning in de tijd is effectief? Doel van de literatuurstudie is het verzamelen van experimentele onderzoeken, waarbij sprake is van een interventiegroep en controlegroep en waar random toewijzing heeft plaatsgevonden, om na te gaan of er sprake is van een causaal verband tussen tussentijds toetsen en studierendement. Onderzoek van Onderwijs Jaargang 43 / mei

2 Literatuurselectie De literatuurstudie is in vijf stappen uitgevoerd: Stap 1: Zoeken in databases Stap 2: Via referenties in relevante artikelen Stap 3: Referenties uit toonaangevende metastudies, waaronder Visible Learning (Hattie, 2008) Stap 4: Eigen netwerk De bovenstaande zoekstrategie heeft in totaal 42 artikelen, twee onderzoeksrapporten, twee dissertaties en een boekhoofdstuk opgeleverd. Na verdere inhoudelijke analyse zijn veertien artikelen, een onderzoeksrapport en een boekhoofdstuk geselecteerd voor deze literatuurstudie. Twaalf onderzoeken hebben betrekking op vraag 1 tot en met 3; vier publicaties op vraag 4. De selectie wordt toegelicht in de volgende paragraaf. Nadere analyse Bij de nadere analyse van de geselecteerde literatuur is specifieker gekeken naar het soort onderzoek. Het aantal experimentele studies was beperkt; om die reden zijn ook een aantal quasi experimenten (geen controlegroep, maar cohortvergelijking), een review study en een case studie opgenomen. label 1: Geselecteerde onderzoeken vraag 1 t/m 3 Arti el 1 Bekkink, et al. (2012) Challenging medical students with an interim assessment: a positive effect on formal examination score in a randomized controlled study 2 Da Paola & Scoppa (2011) Frequency of examinations and student achievement in a randomized experiment 3 CarillodelaPena & Perez (2012) Continuous assessment improved academic achievement and statisfaction of psychology students in Spain 4 Sparzo et al. (1986) College student performance under repeated testing an cumulative testing conditions: report of five studies Soort onderzoek 5 Khalaf & Hanna (1992) The impact of testing frequency on high school students; achievement 6 Murphy & Stanga (1995) The effects of frequent testing in an income tax course: an experiment 7 Kling et al. (2005) The impact of testing frequency on student performance in a marketing course 8 Iverson et al. (1994) Frequent, ungraded testing as an instructional strategy Quasi experiment 9 Cole & Spence (2012) Using continuous assessment to promote student engagement in a large class 10 Esposto &Weaver (2011) Continuous assessment to inmprove student engagement an active learning Quasi experiment Quasi experiment 11 BangertDrowns et al. (1991) Effects of frequent classroom testing Review study 12 lsaksson (2008) Assess as you go: the effect of continuous assessment on student learning during a short course in archeology Case study Tabel 2: Geselecteerde onderzoeken vraag 4 Arti el 1 Jansen (2004) The influence of the curriculum organization on study progress in higher education Soort onderzoek Case study bases on secondary data 2 Slater (2009) The timing of referred examinations Case study 3 CohenSchotanus (1999) Student assessment and examinaton rules Case study 4 CohenSchotanus (2012) De invloed van het toetsprogramma op studiedoorstroom en studierendement Expert opinion 16 Onderzoek van Onderwijs Jaargang 43 / mei 2014

3 De gekozen artikelen zijn nader geanalyseerd aan de toetsen uitvoerden; er was geen significant verschil tussen hand dertien criteria voor evidence based onderzoek zoals de interventie en de controlegroep ten aanzien van de onderstaand aangegeven in tabel 3. Criteria 1 tot en met summatieve toetsresultaten. Murphy en Stanga (1995) 10 zijn gewaardeerd op basis van de concrete informatie constateerde een hoger gemiddelde score van de experiuit het betreffende artikel. Aspecten 11 tot en met 13 zijn mentele groep op de summatieve toets, doch dit was niet door de auteur ingeschat. Bij externe validiteit is geke statistisch significant. ken naar: representativiteit en bruikbaarheid; bij impact op vermelding van effect size en bij realiteitswaarde op: Bij tien onderzoeken betrof het tussentijdse formatieve kosteneffectiviteit, implementatie en opschaling. toetsing; bij twee onderzoeken betrof het tussentijdse summatieve toetsing (De Paola & Scoppa, 2011; Murphy & De twaalf onderzoeken in tabel 1 voldoen, in aflopende Stanga, 1995). Bij twee onderzoeken droeg het voldoende mate, aan de bovenstaande criteria voor evidence based scoren op de formatieve toetsen in bepaalde mate bij aan onderzoek: het resultaat op de summatieve toets (CarrillodelaPena & Perez, 2012; Cole & Spence, 2012;). label 3: Inschaling van de geselecteerde onderzoeken op 13 criteria voor evidence based onderzoek. 1 Peer reviewd 2 Random toewijzing 3 Controlegroep aanwezig 4 Overeenkomst ken merken 5 Gelijke grootte N 6 Peer reviewed 7 Gelijke onderzoeksvraag 8 Pretest 9 Effect size vermeld 10 Significantie vermeld 11 Externe validiteit 12 Impact a) 12 (a (1), 76 a) c= re) Bekkink et al. (2011) Da Paolo & Scoppa (2011) Carillodela Pena & Perez (2012) Sparzo et al. (1986) Khalaf & Hanna (1992) Murphy & Stanga (1995) Kling et al. (2005) Iverson et al. (1994) Cole & Spence (2012) Esposto & Weaver (2011) BangertDrowns et al. (1991)* Isaksson (2008) / / / 1 = aanwezig; 1 = min of meer aanwezig; = afwezig; niet vermeld in artikel *dit onderzoek betreft een metastudie Op deze onderzoeken uit tabel 2 zijn alleen de criteria peer reviewed en overeenstemming met de onderzoekvraag van toepassing. Nadere analyse aan de hand van de aspecten, zoals in tabel 3, is op deze onderzoeken niet van toepassing. Is er effect? Tien van de twaalf onderzoeken constateerden een positief effect van tussentijds toetsen op de prestaties op de summatieve toets. Bij de experimentele studies (artikel 1 tot en met 7, zie tabel 1 en 3), die in hoge mate voldoen aan de criteria voor evidence based onderzoek, kan sprake zijn van een causaal verband. Van deze studies constateerde zes van de zeven een significant effect. Iverson, Iverson en Lukin (1994) vonden geen effect. Zij voerden een quasi experiment uit met twee groepen studenten waarbij interventiegroep tussentijdse formatieve In onderstaande tabel zijn de belangrijkste kenmerken uit twaalf onderzoeken weergeven: In de volgende paragrafen worden de resultaten van de onderzoeken nader besproken aan de hand van de vragen, afgeleid uit de hypothese: 1. Hoeveel tussentijdse toetsmomenten is optimaal? 2. Moeten de tussentijdse toetsen formatief of summatief zijn en wat is de rol van feedback? 3. Welke vorm moeten tussentijdse toetsen hebben om effectief te zijn? 4. Welke program mering is effectief? Aantal tussentijdse toetsmomenten Er is veel variatie in het aantal tussentijdse toetsen: van een tot 75. De grote range wordt met name veroorzaakt door de metastudie van BangertDrowns et al.(1991), die Onderzoek van Onderwijs Jaargang 43 / mei

4 Tabel 4: Belangrijkste kenmerken uit de onderzoeken naar frequent toetsen. Author(s) N E(xperimental) G C(ontrol)G 1 Bekkink et al. (2011) N=417 EG: 277 CG: 140 Duration (weeks) No. of tests IG 4 One or two No. of test CG Sort of test 0 formative assesment 7 mc questions Effect intervention on final examination* d = 0.29 p = Da Paolo & Scoppa (2011) N=344 EG: 172 CG: mc questions summative p < Carillodela Pena & N=903 Perez (2012) 3x100 per year Term % weight final grade 12 tot 20 mc questions p < Sparzo et al. (1986) N=48 EG/CG:? quarter 1 per week 1 per two weeks mc questions an completions items F = p <.05 5 Khalaf & Hanna (1992) N=1951 EG: 997 CG: 954 semester 2 per month 1 per month 32 mc questions d = 0.30 p < Murphy & Stanga (1995) N=112 EG: 58 CG: mc and 12 open questions F = Kling et al. (2005) N=120 EG/CG:? trimester 12 3 mc questions Final 1: p =.007 Final 2: p = Iverson et al. (1994) N= 82 EG: 41 CG: 41?? 4 mc questions F = 1.05 p = Cole & Spence (2012) N= % weight final grade pass six of nine tests (open and closed questions) d = 1.7 p < Esposto &Weaver (2011) N= 30 to 40 per year 12 No specific number stated Mc test, problem solving and group assignment p < BangertDrowns et al. (1991) Meta review of 40 studies 4 to 16 3 to 75 0 to 15 Conventional classroom tests d = 0.23 p < Isaksson (2008) N= Short essay Formative and summative p =.0021 *Niet alle onderzoeken rapporteerden effect size en/of pwaarde. Daarvoor in de plaats is de alternatieve gerapporteerde statistische maat voor het effect van in interventie op het final examination opgenomen.

5 40 onderzoeken omvat. Als we deze niet meetellen is de range voor de interventiegroep tussen 1 en 20 en de range in de controlegroep tussen 0 en 3. Wat konnt uit de onderzoeken naar voren over een optimum van het aantal tussentijdse toetsen? Uit de metastudie van BangertDrowns et al. (1991) blijkt dat er een verminderde meeropbrengst is bij de toename van het aantal tussentijdse toetsen. Zij concludeerden in hun metaanalyse dat studenten, die gedurende vijftien weken ten minste een toets deden, anderhalve standaarddeviatie hoger scoorden op de eindtoets dan studenten die geen tussentijdse toets deden. De mate van verbetering in presteren neemt af als het aantal tussentijdse toetsen toeneemt. Uit nadere analyse van acht van de veertig onderzoeken blijkt dat een verdriedubbeling van het aantal toetsen een verdubbeling van de effect size opleverde: van 0.23 naar Dat betekent dat er een verminderde meeropbrengst is bij toename van het aantal toetsen. Bekkink, Donders, Van Muijen en Ruiter (2012) constateerden in hun onderzoek dat het effect op de prestatie op de summatieve toets hetzelfde voor was studenten die een of twee keer een interim assessment uitvoerden. Wat zegt dit over de onderzoeken waar sprake is van veel tussentijds toetsen (Kling, McCorkle, Miller, & Reardon, 2005; Cole & Spence, 2012)? Bij Cole en Spence (2012) leverde de deelname aan de tussentijdse toetsen een bonus op. Dit verklaart wellicht het positieve effect, ondanks het hoge aantal toetsen. In het onderzoek van Da Paolo en Scoppa (2011) was sprake van een eerdere interventie waarbij het aantal toetsen was verminderd. Door deze interventie daalde het gemiddelde aantal behaalde credits van 38.9 naar Op basis van deze informatie uit de onderzoeken lijkt het antwoord op de vraag over het optimale aantal toetsen dat een of twee tussentijdse toetsen voldoende is om een positief effect te realiseren. Formatief en summatief toetsen en de rol van feedback Uit de onderzoeken komt naar voren dat tussentijdse toetsen met name formatief worden ingezet. Reden hiervoor is dat formatieve toetsing voor studenten relevante feedback oplevert. Het leereffect van summatieve toetsing is laag; formatieve toetsing daarentegen heeft een groter leereffect. Bij summatieve toetsen zijn studenten met name geinteresseerd in het behaalde resultaat en als dat voldoende is, beschouwen ze het studieonderdeel als afgerond. Bij formatieve toetsing krijgen studenten tussentijdse feedback op hun leerprestaties. Ze leren wat ze al beheersen en waar ze nog aan moeten werken. Black en William (1998) definieren formatieve toetsing als: ':.. all those activities undertaken by teachers, and/or by their students, which provide information to be used as feedback to modify the teaching and learning activities in which they are engaged" (p. 2). Met name gerichte en directe feedback heeft een sterk positief effect op leerprestaties van studenten (Hattie &Timperley, 2007). Gibbs en DunbarGoddet (2009) vonden in hun case study dat onderwijsprogramma's of een hoog volume aan summatieve toetsen hebben of een hoog volume aan forma tieve toetsen, maar nooit beide tegelijkertijd. Dit wijst erop dat toetsystemen in curricula Of focussen op summatieve toetsen Of op formatieve toetsen. De conclusie op basis van de onderzochte literatuur luidt: formatieve tussentijdse toetsing heeft door het belang van feedback een groter effect op het individuele studiesucces dan summatieve tussentijdse toetsing. Omdat in slechts twee onderzoeken sprake was van tussentijdse summatieve toetsing is het niet mogelijk om hieruit duidelijke conclusies te trekken over het effect van summatieve toetsing. Vorm tussentijdse toetsen Opvallend is dat in veel onderzoeken de tussentijdse toetsen meerkeuzetoetsen zijn. Dit is voor docenten een efficiente manier van toetsen, omdat afname er van weinig tijd in beslag neemt en deze toetsvorm een korte nakijktijd heeft. Meerkeuzetoetsen zijn echter vooral gericht op surface learing. Als de afsluitende toets ook een meerkeuzetoets is, is er met name sprake van surface learning. Een hoog slagingspercentage voor een meerkeuzetoets is daarmee niet synoniem voor een hoge leeropbrengst (Jansen, 2004). Daarvoor zijn andere toetsvormen, die een beroep doen op deep level learning, nodig. Als we een relatie leggen met frequentie dan constateert Crooks (1988) dat surface learning gebaat is bij vaker tussentijds toetsen en deep level learning gebaat is bij een lagere frequentie van tussentijds toetsen. Dit wordt bevestigd door Tan (1992), en Cole en Spence (2012). Tan (1992) ondervroeg dertig studenten over hun ervaring met tussentijdse summatieve meerkeuzetoetsen. Hieruit bleek dat het veel toepassen van summatieve meerkeuzetoetsen een negatieve invloed had op het studiegedrag. De studenten gingen over tot een oppervlakkige benadering, gericht op het halen van de examens, in plaats van het begrijpen van de materie. Colleges en literatuur hadden geen invloed op de gekozen leerstijl. Cole en Spence (2012) maken de kanttekening dat de gekozen toetsvorm in hun onderzoek oppervlakkig leren stimuleerde. lsaksson (2008) onderzocht het effect van het toepassen van fiveminute essays na afloop van ieder college. Hij concludeerde dat het toepassen, gecombineerd met directe feedback, een sterke correlatie oplevert met de resultaten op de summatieve toets. Een groter deel van de studenten verwierf een hoger niveau van begrip (lsaksson, 2008). Bij Kling et al. (2005) trad bij de eerste summatieve toets wel een significant verschil op tussen de experimentele en de controle groep (p=.007); echter bij de tweede summatieve toets niet (p=.252). Dit werd veroorzaakt door de aard van de vragen. Bij de eerste summatieve toetsen waren de vragen grotendeels identiek aan de vragen van de tussentijdse toetsen; bij de tweede summatieve toetsen verschilden de vragen wel van de tussentijdse toetsen. De conclusie op basis van de onderzochte literatuur luidt: als zowel de tussentijdse toetsen als de afsluitende toets dezelfde vorm hebben, is er sprake van een positief effect op het studierendement. In deze situatie weten studenten wat ze kunnen verwachten bij de summatieve toets en Onderzoek van Onderwijs Jaargang 43/ mei

6 en de toetsmomenten. De uitersten hierin zijn: een onderwijseenheid rond een thema of onderwerp en parallelle programmering van meerdere, verschillende onderwijseenheden. Bij een thematische programmering staat een thema of onderwerp centraal. Alle onderwijsactiviteiten zijn gericht op dit thema of onderwerp, inclusief de toetsing. Bij parallelle programmering volgen de studenten gedurende een periode meerdere onderwijseenheden naast elkaar, die inhoudelijk relatief los van elkaar kunnen staan. Uit onderzoek komt naar voren dat een programma met minder parallelle onderwijseenheden beter is voor het studierendement (Jansen, 1996, 2004). Bij een curriculumorganisatie spelen volgens Jansen (2004) de volgende aspecten een rol in het bijdragen aan studiesucces: verminderen van de studielast door het spreiden van tentannens en het programmeren van minder gelijktijdige studieonderdelen. Het verminderen van het aantal gelijktijdige studieonderdelen met een bijvoorbeeld van vier naar drie levert een stijging van het slagingspercentage op van 7% en vice versa. Ook het spreiden van de toetsen levert een significant effect op (Jansen, 2004). Als men het rendement wil verhogen is het, volgens CohenSchotanus (2012), uitermate lonend om een pragmatische benadering te volgen. Zij stelt dat het studentgedrag beheerst wordt door vragen rondom de toetsing:"als homo economicus richten studenten zich op de inhoudelijke eisen en als justintime managers kijken zij vooral op welk (voor hen gunstig) moment aan de eisen voldaan moet worden (p. 68). Slater (2009) constateert in zijn onderzoek dat het effect van het verplaatsen van herkansingen van september (begin nieuwe studiejaar) naar juli (einde studiejaar) een toename van 8% van het slagingspercentage oplevert (Slater, 2009). Bij het programmeren is een toenemende aandacht voor het toetsprogramma: het geheel aan formele toetsmomenten gedurende een studiejaar of opleiding. Uit de artikelen komen de volgende onderzoekgegevens over de programmering naar voren: Hoe strenger de regels, hoe hoger het rendement; vrijblijvendheid leidt tot rendementsverlies (Cohen Schotanus, 1999). Hoe meer het toetssysteem vraagt aan inzet van studenten, des te hoger het rendement (Gibbs & Simpson, 2004)..._.. Hoe vaker de student een toets kan herhalen, hoe lager het rendement (Janssen, 1996). Over de programmering zijn uit de onderzochte literatuur duidelijke conclusies te trekken: een beperkt aantal grote studieonderdelen, spreiding van toetsmomenten, een herkansing geprogrammeerd op een voor studenten ongunstig moment, en eerlijke en strenge regels. Deze zijn echter niet gebaseerd op experimenteel of quasi experimenteel onderzoek, maar op basis van case studies en expert opinions (Jansen, 2004; Slater, 2009; Cohen Schotanus, 1999, 2102). Om een causaal verband tussen de interventies en studierendement vast te stellen is nader experimenteel onderzoek nodig. Bangert Drowns et al. (1991) geven daarbij wet aan dat het moeilijk is om vast te stellen dat er een direct relatie is tussen tussentijds toetsen en hogere studieresultaten, omdat het invoeren van tussentijds toetsen meestal gepaard gaat met andere interventies, zoals feedback en aanpassingen in de het program ma. Eindconclusies Tussentijds formatieve toetsen draagt bij aan het studierendement en, afhankelijk van de gekozen toetsvormen, aan het studiesucces. Diverse onderzoeken geven naast effect op studierendement aan, dat studenten een studieonderdeel met tussentijdse toetsen positiever evalueren dan een controlegroep zonder tussentijdse toetsen (Cole & Spence, 2012; Iverson, Iverson, & Lukin, 1994; Isaksson, 2008; Murphy & Stanga, 1995). Dit positieve effect schrijven ze toe aan de aandacht die wordt besteed door de docent aan het volgen van de kennisverwerving door de student en het tussentijds kunnen bijsturen. Tussentijds toetsen kan de instructie door de docent verbeteren. Als we de vraag omdraaien, komt de relevante conclusie uit de onderzoeken naar voren, namelijk dat frequent toetsen in ieder geval geen negatief effect heeft op het leergedrag van studenten. Personalia Veronica Bruijns is beleidsmedewerker bij de stafafdeling Onderwijs en Onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam. Deze literatuurstudie is uitgevoerd in het kader van de masteropleiding MEBIT (Master Evidence Based Innovation in Teaching). 20 Onderzoek van Onderwijs Jaargang 43 / mei 2014

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011 Effective leesprogramma s voor leerlingen die de taal leren en anderssprekende leerlingen samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op

Nadere informatie

Feedback middels formatief toetsen

Feedback middels formatief toetsen Feedback middels formatief toetsen Studiedag Mbo Taalacademie Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Formatief toetsen en feedback Waar denkt u aan bij de termen formatief toetsen en feedback?

Nadere informatie

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 25 november 2008 Nederlandse samenvatting door TIER op 5 juli 2011 Onderwijsondersteunende

Nadere informatie

Effectief leren door formatief toetsen

Effectief leren door formatief toetsen Effectief leren door formatief toetsen Dr. Kim Dirkx In samenwerking met Dr. Desiree Joosten-ten Brinke en Dr. Gino Camp Welten Instituut Open Universiteit Heerlen NRO Reviewstudie 405.17710.057 Programma

Nadere informatie

Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas

Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Programma Formatief toetsen Voorwaarden voor formatief toetsen Voorbeelden van technieken

Nadere informatie

7 MANIEREN OM STUDENTEN TE BETREKKEN BIJ SUMMATIEVE TOETSING

7 MANIEREN OM STUDENTEN TE BETREKKEN BIJ SUMMATIEVE TOETSING 7 MANIEREN OM STUDENTEN TE BETREKKEN BIJ SUMMATIEVE TOETSING Inside of every student is a teacher an inside of every teacher is a student (Bobby, et al. 2012) Veronica Bruijns, Charlotte Hoenderdos Beleidsafdeling

Nadere informatie

OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008

OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008 OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008 Instructie Met als doel het studiecurriculum te verbeteren of verduidelijken heeft de faculteit FEB besloten tot aanpassingen in enkele programma s die nu van

Nadere informatie

De kracht van (formatieve) toetsing

De kracht van (formatieve) toetsing De kracht van (formatieve) toetsing RU-onderwijsdag 29 okt 2015 Marc Vorstenbosch Testing rules learning (1) In de experimentele groep werden steeds vragen gesteld Studenten antwoordden met clickers (shakespeak

Nadere informatie

Opleiding Communicatie, Hogeschool Utrecht

Opleiding Communicatie, Hogeschool Utrecht Opleiding Communicatie, Hogeschool Utrecht Toetsprogramma: 6 competenties, op 3 niveaus Beslismomenten per niveau/halverwege Opbouw in sturing Evaluaties bieden datapunten: beroepsproducten (bp), kennistoets

Nadere informatie

Welkom! Leren of presteren? Naar een balans tussen de formatieve en summatieve functie van toetsing in het hoger onderwijs.

Welkom! Leren of presteren? Naar een balans tussen de formatieve en summatieve functie van toetsing in het hoger onderwijs. 27 juni 2019 Welkom! Leren of presteren? Naar een balans tussen de formatieve en summatieve functie van toetsing in het hoger onderwijs Divisieslot Hoger Onderwijs ORD Dominique Sluijsmans Zuyd Hogeschool

Nadere informatie

Effecten van toetsen op het leren. Janke Cohen-Schotanus Maart 2014 Fontys hogeschool financieel management

Effecten van toetsen op het leren. Janke Cohen-Schotanus Maart 2014 Fontys hogeschool financieel management Effecten van toetsen op het leren Janke Cohen-Schotanus Maart 2014 Fontys hogeschool financieel management Inhoud, planning en organisatie van toetsing Welk beleid voert uw faculteit? Wat zijn de effecten?

Nadere informatie

Waarom falen (zoveel) studenten in het hoger onderwijs?

Waarom falen (zoveel) studenten in het hoger onderwijs? Samenvatting Studierendement is indicator voor kwaliteit van de organisatie van het onderwijs Studenten richten zich op vigerende normen voor voldoende prestaties Activerend onderwijs leidt echt tot beter

Nadere informatie

7 MANIEREN OM STUDENTEN TE BETREKKEN BIJ SUMMATIEVE TOETSING

7 MANIEREN OM STUDENTEN TE BETREKKEN BIJ SUMMATIEVE TOETSING 7 MANIEREN OM STUDENTEN TE BETREKKEN BIJ SUMMATIEVE TOETSING Symposium platform Leren van Toetsen 2 juni 2017 Veronica Bruijns, Charlotte Hoenderdos Beleidsafdeling Onderwijs en Onderzoek Programma Presentatie:

Nadere informatie

Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing

Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing Kim Schildkamp, Bernard Veldkamp, Maaike Heitink, Fabienne van der Kleij, Anne Dijkstra, Inge Hoogland, Wilma Kippers Het gebruik van toetsresultaten Review

Nadere informatie

PDA s gericht op praktijkonderzoek in de lerarenopleiding Themagroep Professionele Georgia, Ontwikkeling 36, bold van Leraren Opleiders voor en door

PDA s gericht op praktijkonderzoek in de lerarenopleiding Themagroep Professionele Georgia, Ontwikkeling 36, bold van Leraren Opleiders voor en door PDA s gericht op praktijkonderzoek in de lerarenopleiding Themagroep Professionele Georgia, Ontwikkeling 36, bold van Leraren Opleiders voor en door onderzoek Context Belang van praktijkonderzoek (en het

Nadere informatie

Simulatietraining adult learning en evaluatie

Simulatietraining adult learning en evaluatie Simulatietraining adult learning en evaluatie 21 Februari 2019 Karel Decaluwé Hoofdverpleegkundige spoedopname President Kennedylaan 4 8500 Kortrijk t. 056 63 61 64 sec. 056 63 61 12 Karel.decaluwe@azgroeninge.be

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Welkom! Formatief toetsen is teamwerk. Over de mooie uitdaging van implementatie en verankering. 2 juni 2017

Welkom! Formatief toetsen is teamwerk. Over de mooie uitdaging van implementatie en verankering. 2 juni 2017 2 juni 2017 Welkom! Formatief toetsen is teamwerk Over de mooie uitdaging van implementatie en verankering Themasessie Platform Leren van Toetsen Hogeschool Rotterdam Eric Entken Hogeschool Rotterdam Dominique

Nadere informatie

Welkom! Activerende didactiek als motor voor studiesucces. 27 juni. Workshop Kom over de brug ORD

Welkom! Activerende didactiek als motor voor studiesucces. 27 juni. Workshop Kom over de brug ORD 27 juni 2019 Welkom! Activerende didactiek als motor voor studiesucces Workshop Kom over de brug ORD Dominique Sluijsmans Zuyd Hogeschool Lector Professional Assessment dominique.sluijsmans@zuyd.nl sluijsmans.net

Nadere informatie

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 6-0 7 3 Rapenburg 70 Postbus 9500 2300 RA Leiden T 071 527 81 18 van het van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam], appellant tegen de Examencommissie Archeologie, verweerder

Nadere informatie

Evidence based: theorie en praktijk. Wim Groot Top Institute Evidence Based Education Research (TIER) Teachers Academy

Evidence based: theorie en praktijk. Wim Groot Top Institute Evidence Based Education Research (TIER) Teachers Academy Evidence based: theorie en praktijk Wim Groot Top Institute Evidence Based Education Research (TIER) Wat is evidence based onderwijs? Evidence based onderwijs is de filosofie dat onderwijsbeleid en -praktijk

Nadere informatie

Geen toetsrevolutie zonder onderwijskundig leiderschap. Dominique Sluijsmans, Universiteit Maastricht/Zuyd Hogeschool

Geen toetsrevolutie zonder onderwijskundig leiderschap. Dominique Sluijsmans, Universiteit Maastricht/Zuyd Hogeschool Geen toetsrevolutie zonder onderwijskundig leiderschap Dominique Sluijsmans, Universiteit Maastricht/Zuyd Hogeschool 28 maart 2019 Welkom! Geen toetsrevolutie zonder onderwijskundig leiderschap Naar een

Nadere informatie

Toetsbeleid ESHCC. Inhoudsopgave

Toetsbeleid ESHCC. Inhoudsopgave Toetsbeleid ESHCC Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Kader 3 3. Visie op toetsen 4 4. Opbouw van de opleiding 5 5. Kwaliteit van toetsen 7 6. Kwaliteitsborging 8 7. Verdeling van verantwoordelijkheden 10

Nadere informatie

Jan Velghe Universiteit Gent 27/09/2016 DIRECTIE ONDERWIJSAANGELEGENHEDEN AFDELING ONDERWIJSKWALITEITSZORG FLIPPED CLASSROOM

Jan Velghe Universiteit Gent 27/09/2016 DIRECTIE ONDERWIJSAANGELEGENHEDEN AFDELING ONDERWIJSKWALITEITSZORG FLIPPED CLASSROOM DIRECTIE ONDERWIJSAANGELEGENHEDEN AFDELING ONDERWIJSKWALITEITSZORG FLIPPED CLASSROOM Jan Velghe - 27/09/2016 1 AANDACHT TIJDENS EEN LES De aandacht van de studenten verslapt na gemiddeld 20 minuten aandacht

Nadere informatie

TOETSEN EN EXAMINEREN IN HET HOGER ONDERWIJS

TOETSEN EN EXAMINEREN IN HET HOGER ONDERWIJS TOETSEN EN EXAMINEREN IN HET HOGER ONDERWIJS Centrale vraag: Hoe kunnen we de praktijk van evalueren optimaliseren om zo een kwaliteitsvolle, gebalanceerde evaluatiepraktijk te realiseren? DE KRACHT VAN

Nadere informatie

Kwaliteit van toetsen en beoordelen. Desirée Joosten-ten Brinke. 25 oktober Programma

Kwaliteit van toetsen en beoordelen. Desirée Joosten-ten Brinke. 25 oktober Programma Kwaliteit van toetsen en beoordelen Desirée Joosten-ten Brinke 25 oktober 2011 Programma Constructive alignment Kwaliteitspiramide voor eigentijds toetsen Docentprofessionalisering Toetsmotivatie en Studentbetrokkenheid

Nadere informatie

HET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016

HET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016 HET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016 The Education System of Finland and Education in Rovaniemi The aim is a school that functions as a learning organisation that: l a s r e s: v s a ran

Nadere informatie

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A. Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten

Nadere informatie

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN HET DOEL VAN DEZE LEZING - Wat is formatief toetsen - De relatie tot bijvoorbeeld SRL en motivatie - Introduceren

Nadere informatie

UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP 1/25/2017 FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES

UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP 1/25/2017 FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES Kim Schildkamp Wilma Kippers Christel Wolterinck Fer Coenders 1 IN DEZE WORKSHOP: 1. 2. 3. 4. 5. LEERDOELEN THEORIE VRAGENLIJST

Nadere informatie

Published in: Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD2013), mei 2013, Brussel, Belgie

Published in: Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD2013), mei 2013, Brussel, Belgie Samenwerkend leren van leerkrachten : leeropbrengsten gerelateerd aan activiteiten en foci van samenwerking Doppenberg, J.J.; den Brok, P.J.; Bakx, A.W.E.A. Published in: Onderwijs Research Dagen 2013

Nadere informatie

Feedback op Toetsen. Renske de Kleijn. Onderwijskundig onderzoeker en adviseur Centrum voor Onderwijs en Leren - UU. 5 april 2016

Feedback op Toetsen. Renske de Kleijn. Onderwijskundig onderzoeker en adviseur Centrum voor Onderwijs en Leren - UU. 5 april 2016 Feedback op Toetsen Renske de Kleijn Onderwijskundig onderzoeker en adviseur Centrum voor Onderwijs en Leren - UU 5 april 2016 Overzicht 1. Kies een toets 2. De kracht van feedback 3. Verklaringen voor

Nadere informatie

Studenten als partners bij toetsing

Studenten als partners bij toetsing Studenten als partners bij toetsing Veronica Bruijns Veronica Bruijns is beleidsadviseur bij de centrale beleidsafdeling Onderwijs en Onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam. Ze is hoofdredacteur van

Nadere informatie

University of Groningen Educational value of digital examination

University of Groningen Educational value of digital examination University of Groningen Educational value of digital examination Benefits Digital Examination HANDWRITING CORRECTING 1 2 3 Do you remember the Correcting the essay exams in handwriting from your students

Nadere informatie

Adherence aan HWO en meer bewegen

Adherence aan HWO en meer bewegen Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.

Nadere informatie

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Feedback geven en krijgen Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Overzicht Wat is feedback? Feedback van leraar aan leerlingen Hét model van Hattie & Timperley (2007) Zelf aan de slag Uitwisselen

Nadere informatie

Paper 3 Onderzoeksinstrumenten

Paper 3 Onderzoeksinstrumenten Paper 3 Onderzoeksinstrumenten Auteur: Erik de Vries Gonggrijp September/oktober 2014 1 Inhoudsopgave 1: samenvatting paper 1 blz. 22 2: beschrijving van de onderzoeksmethode blz. 22 Literatuur blz. 28

Nadere informatie

Formatief en Digitaal Informatievaardigheden Meten (DIM) Caroline Timmers & Amber Walraven

Formatief en Digitaal Informatievaardigheden Meten (DIM) Caroline Timmers & Amber Walraven Formatief en Digitaal Informatievaardigheden Meten (DIM) Caroline Timmers & Amber Walraven 27 november 2015 Kom verder. Saxion. Inhoud Over DIM* Effectstudie DIM* DIM* bij Saxion *DIM = Digitaal Informatievaardigheden

Nadere informatie

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 7-3 0 4 Rapenburg 70 Postbus 9500 2300 RA Leiden T 071 527 81 18 van het van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam], appellante tegen het Bestuur van de Faculteit der Sociale

Nadere informatie

De andere kant van feedback

De andere kant van feedback Symposium Platform Toetsen De andere kant van feedback Jorik Arts (Fontys lerarenopleiding) en Kim Dirkx (Welten instituut) Wat verstaan we onder feedback? Feedback is a process whereby learners obtain

Nadere informatie

Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?.

Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?. Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?. Kwaliteit van feedback Auteur: Pepijn Dousi Digitale leermiddelen hebben een grote toegevoegde waarde in het basisonderwijs. Kinderen vinden

Nadere informatie

Studiebegeleiding & tutoraat

Studiebegeleiding & tutoraat Studiebegeleiding & tutoraat Patricia Post-Nievelstein, Head Tutor, University College Utrecht Richard van den Doel, Senior Tutor, University College Roosevelt Oscar van den Wijngaard, Coordinator Academic

Nadere informatie

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Difference in Perception about Parenting between Parents and Adolescents and Alcohol Use of Adolescents

Nadere informatie

De Invloed van Familie op

De Invloed van Familie op De Invloed van Familie op Depressie- en Angstklachten van Verpleeghuisbewoners met Dementie The Influence of Family on Depression and Anxiety of Nursing Home Residents with Dementia Elina Hoogendoorn Eerste

Nadere informatie

Examenreglement Opleidingen/ Examination Regulations

Examenreglement Opleidingen/ Examination Regulations Examenreglement Opleidingen/ Examination Regulations Wilde Wijze Vrouw, Klara Adalena August 2015 For English translation of our Examination rules, please scroll down. Please note that the Dutch version

Nadere informatie

OPDRACHT FORMATIEF EVALUEREN: VAN CONTROLEREN NAAR INFORMEREN

OPDRACHT FORMATIEF EVALUEREN: VAN CONTROLEREN NAAR INFORMEREN OPDRACHT FORMATIEF EVALUEREN: VAN CONTROLEREN NAAR INFORMEREN BESCHRIJVING OPDRACHT In deze opdracht leer je hoe je door meer en beter formatief te evalueren toetsen onderdeel van het leerproces kan maken,

Nadere informatie

De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden

De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden van Sporten en de Invloed van Egodepletie, Gewoonte en Geslacht The Role of Selfregulation, Motivation and Self-efficacy

Nadere informatie

Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen

Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Onderzoek met het Virtuele Lab Social Cognition in Psychologically Healthy Adults Research with the Virtual Laboratory Anja I. Rebber Studentnummer: 838902147

Nadere informatie

De complexe vaardigheid van formatief toetsen in de praktijk

De complexe vaardigheid van formatief toetsen in de praktijk De complexe vaardigheid van formatief toetsen in de praktijk Cindy Poortman, c.l.poortman@utwente.nl Project InformED, m.m.v. Kim Schildkamp, Christel Wolterinck, Jitske de Vries, Adrie Visscher (UT),

Nadere informatie

E-Portfolio inzet / programmatisch toetsen Master Diergeneeskunde SURF Seminar E-portfolio s in het hoger onderwijs 1 juni 2018 Dr. F.

E-Portfolio inzet / programmatisch toetsen Master Diergeneeskunde SURF Seminar E-portfolio s in het hoger onderwijs 1 juni 2018 Dr. F. E-Portfolio inzet / programmatisch toetsen Master Diergeneeskunde SURF Seminar E-portfolio s in het hoger onderwijs 1 juni 2018 Dr. F. Herman Jonker Kennismaken Herman Jonker Dierenarts (afgestudeerd in

Nadere informatie

Kwantitatieve analyse toetskwaliteit

Kwantitatieve analyse toetskwaliteit Kwantitatieve analyse toetskwaliteit Auteur: Rob Kayzel Aan de hand van de resultaten van het tentamen (de scores van de studenten) is het mogelijk om de kwaliteit van het tentamen onderzoeken. De analyse

Nadere informatie

E-learning maturity model. Hilde Van Laer

E-learning maturity model. Hilde Van Laer E-learning maturity model Hilde Van Laer E-learning maturity model (emm) Self-assessment van online en blended leren met e-learning maturity model (emm) A driver for change? http://www.utdc.vuw.ac.nz/research/e

Nadere informatie

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN LECTOR ONDERWIJSEXCELLENTIE ROOSEVELT CENTRE FOR EXCELLENCE IN EDUCATION HOGESCHOOL ZEELAND HET DOEL VAN DEZE LEZING - Ingaan op formatief

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Tool IC-2 Toetsen en beoordelen van onderzoekend leren

Tool IC-2 Toetsen en beoordelen van onderzoekend leren Onderzoekend leren Wat zijn de uitdagingen in het gebruik van onderzoekend leren? Tool IC-2 Toetsen en beoordelen van onderzoekend leren 2016 mascil project (G.A. no. 320693). Lead partner University of

Nadere informatie

Liesbeth Baartman & Raymond Kloppenburg, Hogeschool Utrecht, januari 2013

Liesbeth Baartman & Raymond Kloppenburg, Hogeschool Utrecht, januari 2013 KIT: KwaliteitsInstrument Toetsprogramma s in beroepsgericht onderwijs Zelfevaluatie-instrument voor docenten Website: www.kwaliteit-toetsprogramma.nl conceptversie 14-03-2013 In onderstaand schema vindt

Nadere informatie

Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten

Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten CBM-I bij Faalangst in een Studentenpopulatie 1 Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten Cognitive Bias Modification of Interpretation Bias for Students with Test Anxiety

Nadere informatie

Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren

Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren STIMULEREN VAN LEREN IN STUDENTGERICHTE LEEROMGEVINGEN? Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren Probleemgestuurd leren Projectonderwijs Casusgebaseerd onderwijs

Nadere informatie

Reflectie. Dr. Mark Frederiks Coördinator internationalisering NVAO. EP-Nuffic Studenten internationaliseren in eigen land 5 februari 2015, Utrecht

Reflectie. Dr. Mark Frederiks Coördinator internationalisering NVAO. EP-Nuffic Studenten internationaliseren in eigen land 5 februari 2015, Utrecht Reflectie Dr. Mark Frederiks Coördinator internationalisering NVAO EP-Nuffic Studenten internationaliseren in eigen land 5 februari 2015, Utrecht Inleiding IaH studies zijn belangrijke bijdrage aan discussie

Nadere informatie

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding,

Nadere informatie

Open-book tests assessed Heijne-Penninga, Marjolein

Open-book tests assessed Heijne-Penninga, Marjolein Open-book tests assessed Heijne-Penninga, Marjolein IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.

Nadere informatie

Relatie tussen Cyberpesten en Opvoeding. Relation between Cyberbullying and Parenting. D.J.A. Steggink. Eerste begeleider: Dr. F.

Relatie tussen Cyberpesten en Opvoeding. Relation between Cyberbullying and Parenting. D.J.A. Steggink. Eerste begeleider: Dr. F. Relatie tussen Cyberpesten en Opvoeding Relation between Cyberbullying and Parenting D.J.A. Steggink Eerste begeleider: Dr. F. Dehue Tweede begeleider: Drs. I. Stevelmans April, 2011 Faculteit Psychologie

Nadere informatie

Welkom! Wat maakt formatief evalueren echt formatief? Handvatten om invulling te geven aan een complex concept. 23 januari

Welkom! Wat maakt formatief evalueren echt formatief? Handvatten om invulling te geven aan een complex concept. 23 januari 23 januari 2019 Welkom! Wat maakt formatief evalueren echt formatief? Handvatten om invulling te geven aan een complex concept Bijdrage studiedag netwerk Formatief evalueren in de lerarenopleiding Dominique

Nadere informatie

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus.

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus. - Universiteit I would like to enroll at a university. Aangeven dat u zich wilt inschrijven I would like to enroll at a university. I want to apply for course. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor

Nadere informatie

Differentiëren met de toets(resultaten)

Differentiëren met de toets(resultaten) Differentiëren met de toets(resultaten) Werkconferentie Schoolinfo 19 april 2018 Masja Mesie m.mesie@netwerkonderwijsadviseurs.nl Programma workshop toetsen 1. Toetsen en feedback 2. Onderscheiden van

Nadere informatie

Rekenen: ook in de andere vmbo vakken

Rekenen: ook in de andere vmbo vakken Rekenen: ook in de andere vmbo vakken verdiepingsconferenties Freudenthal Instituut Korte inhoud werkgroep Het onderhouden en uitbreiden van rekenvaardigheden is een belangrijk thema in klas 3 en 4 van

Nadere informatie

Marjo Maas: fysiotherapeut / docent / onderzoeker Peer assessment De impact van peer assessment op het klinische redeneren en het klinisch handelen van fysiotherapeuten in opleiding en fysiotherapeuten

Nadere informatie

Feedbackrijke didactiek Lesideeën en opdrachten. Sergej Visser

Feedbackrijke didactiek Lesideeën en opdrachten. Sergej Visser Feedbackrijke didactiek Lesideeën en opdrachten Sergej Visser Formatief evalueren 29 oktober 2017 Sergej Visser Programma bla Feedbackrijke didactiek: wat is dat? PDCA-cyclus: kennis & kunde meetbaar maken

Nadere informatie

Formatief evalueren met leesgesprekken

Formatief evalueren met leesgesprekken Formatief evalueren met leesgesprekken Joanneke Prenger Stichting Lezen 10 november 2016 Inleiding Veel aandacht voor het curriculum, leren, toetsing en toezicht Veel aandacht voor toetsing passend bij

Nadere informatie

Een toetsprogramma om van te leren. Platform leren van toetsen 2 juni 2017 Wendy Peeters en Nienke Zijlstra

Een toetsprogramma om van te leren. Platform leren van toetsen 2 juni 2017 Wendy Peeters en Nienke Zijlstra Een toetsprogramma om van te leren Platform leren van toetsen 2 juni 2017 Wendy Peeters en Nienke Zijlstra Even voorstellen.. Wendy Peeters Nienke Zijlstra Uitgangspunten en doel sessie Uitgangspunten:

Nadere informatie

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary

Nadere informatie

Developing an adaptive, diagnostic test of. English writing skills

Developing an adaptive, diagnostic test of. English writing skills Developing an adaptive, diagnostic test of English writing skills Development of the DET Objectives Consultation IT Student model Consultation External committee Research Student models Psychometric Automatic

Nadere informatie

Downloaded from ijn.iums.ac.ir at 2:11 IRDT on Friday July 26th 2019

Downloaded from ijn.iums.ac.ir at 2:11 IRDT on Friday July 26th 2019 *.........(P=./).(P=/)...(P=/). : ( *) ... David Ausubel () Ausubel. Glasenap Balistrieri Shaw Daley) Gowin Novak.() Piacentine Ausubel Brazina Leauby) Novak () Beitz.( () Gowin " :.". Wilkes).( Bath Lewin

Nadere informatie

Introductie in flowcharts

Introductie in flowcharts Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,

Nadere informatie

Longitudinaal cohort onderzoek naar rendementsveranderingen als gevolg van een interventie

Longitudinaal cohort onderzoek naar rendementsveranderingen als gevolg van een interventie Longitudinaal cohort onderzoek naar rendementsveranderingen als gevolg van een interventie Gerda Korevaar 1#, Gijs van Duijn *, Roeland van der Rijst * & Dato de Gruijter * # Faculteit der Rechtsgeleerdheid,

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Immigration Studying. Studying - University. Stating that you want to enroll. Stating that you want to apply for a course.

Immigration Studying. Studying - University. Stating that you want to enroll. Stating that you want to apply for a course. - University I would like to enroll at a university. Stating that you want to enroll I want to apply for course. Stating that you want to apply for a course an undergraduate a postgraduate a PhD a full-time

Nadere informatie

Leren en Evalueren in de Ark of Inquiry

Leren en Evalueren in de Ark of Inquiry Leren en Evalueren in de Ark of Inquiry KWTG Werkplaats 4 maart 2016 Author s name and/or Institution Doelen van de Ark Meer leerlingen enthousiast maken voor science en voor carrieres in science; Onderzoekend

Nadere informatie

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Online Resource 1 Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Journal: Higher Education Authors: Anja J. Boevé, Rob R. Meijer, Roel J. Bosker, Jorien

Nadere informatie

Vergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden en aanpak aan de hand van theorie

Vergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden en aanpak aan de hand van theorie FEEDBACK FORMULEREN & STRUCTUREREN Andries Vroegrijk 6 juni 2014 Programma Introductie Oefening feedback geven Video Overleg Feedback Vergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden

Nadere informatie

Testplan Module 12: Bachelor assignment ( )

Testplan Module 12: Bachelor assignment ( ) Testplan Module 12: Bachelor assignment (201500466) BSc Chemical Engineering, academic year: 2017-2018 Module information Module examiners Module parts EC Gardeniers, Bouwmeester, Betlem, Huskens, Brilman,

Nadere informatie

Group work to study a new subject.

Group work to study a new subject. CONTEXT SUBJECT AGE LEVEL AND COUNTRY FEATURE OF GROUP STUDENTS NUMBER MATERIALS AND TOOLS KIND OF GAME DURATION Order of operations 12 13 years 1 ste year of secundary school (technical class) Belgium

Nadere informatie

Formatief Evalueren. Donderdag 12 oktober Een introductie

Formatief Evalueren. Donderdag 12 oktober Een introductie Formatief Evalueren Donderdag 12 oktober 2017 Een introductie Even voorstellen.. Wessel Peeters Docent Maatschappijleer Loopbaanbegeleider Master Leren en Innoveren Bezig met onderwijs(trends) Vernieuwenderwijs.nl

Nadere informatie

Creatief onderzoekend leren

Creatief onderzoekend leren Creatief onderzoekend leren De onderwijskundige: Wouter van Joolingen Universiteit Twente GW/IST Het probleem Te weinig bèta's Te laag niveau? Leidt tot economische rampspoed. Hoe dan? Beta is spelen?

Nadere informatie

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model The explanation of the physical activity of elderly by determinants of the I-change Model Hilbrand Kuit Eerste begeleider:

Nadere informatie

Introduction Henk Schwietert

Introduction Henk Schwietert Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile

Nadere informatie

5-point scale: Strongly disagree OOOOO Strongly agree O No opinion / n.a. Zeer mee oneens OOOOO Zeer mee eens O Geen mening / n.v.t.

5-point scale: Strongly disagree OOOOO Strongly agree O No opinion / n.a. Zeer mee oneens OOOOO Zeer mee eens O Geen mening / n.v.t. 5-point scale: Strongly disagree OOOOO Strongly agree O No opinion / n.a. Zeer mee oneens OOOOO Zeer mee eens O Geen mening / n.v.t. Active learning The following questions are about active learning. In

Nadere informatie

Tussentijds toetsen. Dirkx, K.J. H., Kester, L., Kirschner, P.A.

Tussentijds toetsen. Dirkx, K.J. H., Kester, L., Kirschner, P.A. Tussentijds toetsen Dirkx, K.J. H., Kester, L., Kirschner, P.A. Overzicht Wel: Wat is het doel van tussentijds toetsen? Welke vormen van tussentijds toetsen? 4 studies die tussentijds toetsen (testing

Nadere informatie

Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Published

Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Published Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 055/02 Paper 2 Reading MARK SCHEME Maximum Mark: 45 Published This mark scheme is published

Nadere informatie

The effects of learning analytics in higher education. Marcel Schmitz & Nicolette van Halem

The effects of learning analytics in higher education. Marcel Schmitz & Nicolette van Halem The effects of learning analytics in higher education Marcel Schmitz & Nicolette van Halem The effect of learning analytics on Ga naar menti.com en gebruik de code 511464 The effect of learning analytics

Nadere informatie

Free Electives (15 ects)

Free Electives (15 ects) Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/

Nadere informatie

Het Maastrichtse Model

Het Maastrichtse Model Het Maastrichtse Model EEN ALTERNATIEF? REFLECTIE OP EEN MODEL Toetsen van competenties Longitudinale toetsing en toetsprogramma: doelbewust gepland arrangement van toetsing t ingebed in leerprogramma

Nadere informatie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support

Nadere informatie

Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S.

Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S. Link to publication Citation for published

Nadere informatie

Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten

Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten Cognitive Bias Modification of Interpretation Bias in Students with Anxiety Janneke van den Heuvel Eerste begeleider: Tweede

Nadere informatie

Welkom! Leerwegonafhankelijk. beoordelen in flexibel onderwijs. 7 maart. Bijdrage themabijeenkomst over leerwegonafhankelijk toetsen en validering

Welkom! Leerwegonafhankelijk. beoordelen in flexibel onderwijs. 7 maart. Bijdrage themabijeenkomst over leerwegonafhankelijk toetsen en validering 7 maart 2018 Welkom! Leerwegonafhankelijk beoordelen in flexibel onderwijs Bijdrage themabijeenkomst over leerwegonafhankelijk toetsen en validering Dominique Sluijsmans Zuyd Hogeschool Lectoraat Professioneel

Nadere informatie