Waarom falen (zoveel) studenten in het hoger onderwijs?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Waarom falen (zoveel) studenten in het hoger onderwijs?"

Transcriptie

1 Samenvatting Studierendement is indicator voor kwaliteit van de organisatie van het onderwijs Studenten richten zich op vigerende normen voor voldoende prestaties Activerend onderwijs leidt echt tot beter leren Waarom falen (zoveel) studenten in het hoger onderwijs? Henk Schmidt Instituut voor Psychologie Erasmus Universiteit

2 Is er iets mis met dat onderwijs? Op het eerste gezicht: niets De docent neemt een tentamen af 65% van de studenten slaagt; 35% zakt De gezakten krijgen een of meer herkansingen Echter... Aan het einde van het eerste jaar is minder dan 15% van de studenten voor alle tentamens geslaagd (althans aan de EUR) En niet meer dan 35 % na herkansingen Na twee jaar is niet meer dan 55% geslaagd

3 En na vier jaar Oorzaken?

4 Antwoord 1: De huidige studenten zijn niet slim genoeg Velen hebben onvoldoende voorkennis: lage cijfers op vwo; zwakke profielen Psychologie: VWO-prestaties blijven zichtbaar (examens) bloktoetscijfer_ba bloktoetscijfer_ba

5 Psychologie: VWO-prestaties blijven zichtbaar (examens) bloktoetscijfer_ba bloktoetscijfer_ba Psychologie: VWO-prestaties blijven zichtbaar (examens) bloktoetscijfer_ba bloktoetscijfer_ba

6 Psychologie: VWO-prestaties blijven zichtbaar (docentobservaties) 8.00 ProfGedr_BA ProfGedr_BA Psychologie: VWO-prestaties blijven zichtbaar (docentobservaties) ProfGedr_BA ProfGedr_BA

7 Antwoord 1: De huidige studenten zijn niet slim genoeg Velen hebben onvoldoende voorkennis: lage cijfers op vwo; zwakke profielen Selectie aan de poort zou dus kunnen helpen In de vijftiger en zestiger jaren, dus voor de grote toestroom, waren de rendementen echter vergelijkbaar en de studieduur veel langer Antwoord 2: Studenten studeren niet hard genoeg

8 Tijd besteed aan studie en andere activiteiten per dag Tijd besteed waaraan?

9 Antwoord 3: Toetsen zijn niet voldoende betrouwbare meetinstrumenten Meetbetrouwbaarheden variëren tussen de.40 en.70 Resultaten op twee helften van 20-vragen toets Split-half betrouwbaarheid van deze toets is.71 Toch is 50% van de studenten inconsistent geordend Helft 1 Helft

10 Antwoord 4: De wet van Posthumus zegt dat altijd 30% van de studenten zakt voor een tentamen onafhankelijk van de vraag hoever ze gevorderd zijn in de opleiding en onafhankelijk van hoe hard ze werken omdat docenten relatief beoordelen Resultaten toetsen 30.0% 30.0% 25.0% 20.0% Percent 20.0% Percent 15.0% 10.0% 10.0% 5.0% 0.0% Eerstejaars blok 0.0% Tweedejaars blok

11 Conclusies: Gebrekkige betrouwbaarheden van toetsen leiden tot aanzienlijke aantallen fout-positieve en fout-negatieve beslissingen over de voortgang van studenten Docenten spreken in elke fase van de studie relatieve oordelen uit over studenten. Beide fenomenen leiden tot nietnoodzakelijke uitval en vertraging Antwoord 5: De organisatie van het hoger onderwijs schiet tekort De huidige praktijk: Parallelvakken Toetsen aan het einde van semester Veel herkansingen

12 Studenten als just-in-time managers Stellen werk voor tentamens uit. Tijdstip van de test is cruciaal; herkansingen bieden uitstelmogelijkheden Hebben problemen met parallel studeren: verdeelde aandacht; kiezen voor het meest veeleisende vak Onderschatten de hoeveelheid tijd nodig om een taak op hoog niveau te voltooien Leren is niet leuk; vereist cognitieve inspanning (suikers!) Zelfs als leren leuk was, dan zijn er vaak leukere dingen te doen (werk, relaties) Aantal uren zelfstudie Studie patroon in twee-semester programma

13 Wat kunnen wij doen? Remedie 1: Verander de organisatie Stap over op blokonderwijs! Ellen Janssen (2003) onderzocht zes opleidingen in Groningen Natuurlijke variatie in aantal parallelcursussen en herkansingen Terugbrengen van aantal parallelcursussen met 1 levert 7% beter rendement op Spreiden van toetsen levert 10% beter rendement op Uit ander onderzoek: Negatieve relatie tussen aantal herkansingen en rendement Uit ander onderzoek: positieve relatie tussen aantal beslismomenten en dropout

14 Remedie 2: Beslis compensatoir in plaats van conjunctief Conjunctief: alle toetsen moeten voldoende zijn Compensatoir: De gemiddelde prestatie moet voldoende zijn Psychologie eerste jaar conjunctief: 24% geslaagd Psychologie eerste jaar compensatoir: 58% geslaagd met 6 of hoger Nadelen compensatoir meten: Docenten menen dat hun vak minder belangrijk wordt: verlies aan autonomie Studenten kunnen vakken laten zitten Wellicht zijn er soms vakken waarvoor men voldoende moet halen om succesvol te kunnen werken (geneeskunde)

15 Voordelen compensatoir meten: (NB: Gebeurt nu al binnen tentamen!) Erkent de veelvormigheid van de arbeidsmarkt Slechts beperkt herkansingen nodig: nu of nooit! Hogere betrouwbaarheid van de gecombineerde meting Gemiddelde van alle toetsen is beste voorspeller toekomstige prestaties: Correlatie afzonderlijke vakken met criterium gemiddeld.63 Correlatie gemiddelde met criterium.81 Remedie 3: Verminder het aantal colleges; plan zelfstudietijd zorgvuldig Aanname: Hoe meer onderwijs, hoe meer geleerd wordt De 1040-uur norm Maatregelen in Nijmegen

16 Is dat zo? Wet van Vos Relatie tussen lesuren, zelfstudietijd, en prestatie bij medische studenten * Table 2. Pearson product-moment correlations between curriculum process and curriculum output measures. Study duration -.58** Graduation rate Study duration Lectures Tutorials Lectures -.47**.23* Tutorials ** Time for self-study.46** -.46** -.81**.15 One asterisk indicates that the correlation is statistically significantly different from zero at the p <.05 level; two asterisks indicate statistical significance at the p <.01 level. *Schmidt, et al. (2008)

17 Relatie tussen lesuren, zelfstudietijd, en prestatie bij medische studenten * *Schmidt, et al. (2008) Remedie 4: Stel deadlines Beperk herkansingen Harde knip in eerste jaar: 60 ECTS ipv 40 ECTS

18 Waar leidt toepassing van die regels toe? Resultaten Nominaal is Normaal Bestuurs- kunde EC na 1 jaar EC na 2 jaar 30% 55% Sociologie 16% 46% Psychologie 52% 68% Pedagogie nvt nvt

19 Resultaten Nominaal is Normaal Bestuurs- kunde EC na 1 jaar EC na 2 jaar EC na 1 jaar PO 30% 55% 62% 4% Sociologie 16% 46% 55% 4% Psychologie 52% 68% 75% 2% Pedagogie nvt nvt 65% 9% Prestaties van psychologiestudenten op tentamens (Adriaans, et al, 2012)

20 Groningse medische faculteit vernieuwde onderwijs-programma in 1993 Voor 1993 Na 1993 Intensief collegerooster Vakken centraal Parallel onderwijs Tijd voor zelfstudie in een week: < 10 uur Minder colleges; kleine groepen werken aan opdrachten Multidisciplinaire orgaansystemen centraal Serieel onderwijs Tijd voor zelfstudie: > 18 uur

21 Medische faculteit Groningen voor en na Percentage Voor Na Rendement Jaren Studieduur 6.60 Voor Na Medische faculteit Nijmegen voor en na Jaren Voor Na Rendement Jaren Studieduur Voor Na

22 Students engage themselves

23 Students perform better

Nominaal is normaal bij FSW

Nominaal is normaal bij FSW Nominaal is normaal bij FSW Effect op studiekeuze, instroom, rendement/ studieresultaten en zelfstudietijd Prof. dr. H.T. van der Molen, Decaan Faculteit Sociale Wetenschappen Dr. G.J.A. Baars (Risbo)

Nadere informatie

Effecten van toetsen op het leren. Janke Cohen-Schotanus Maart 2014 Fontys hogeschool financieel management

Effecten van toetsen op het leren. Janke Cohen-Schotanus Maart 2014 Fontys hogeschool financieel management Effecten van toetsen op het leren Janke Cohen-Schotanus Maart 2014 Fontys hogeschool financieel management Inhoud, planning en organisatie van toetsing Welk beleid voert uw faculteit? Wat zijn de effecten?

Nadere informatie

Engelse taal bachelor psychologie UvT

Engelse taal bachelor psychologie UvT Engelse taal bachelor psychologie UvT Aanleiding Enkele studenten hebben hun teleurstelling uitgesproken over Engelstalige tentamens, zoals Inleiding Psychologie van Arbeid en Economie en Cultuurpsychologie.

Nadere informatie

Uitgebreide Pilot Nominaal = Normaal aan de Erasmus Universiteit Rotterdam

Uitgebreide Pilot Nominaal = Normaal aan de Erasmus Universiteit Rotterdam Uitgebreide Pilot Nominaal = Normaal aan de Erasmus Universiteit Rotterdam Tussenrapportage onderzoek (februari 2013) Dr. Gerard Baars Dr. Brian Godor Ing. Peter Hermus Drs. Rick Wolff In samenwerking

Nadere informatie

Nominaal = Normaal aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en de (mogelijke) invloed op instroom en studiesucces van (subgroepen) studenten

Nominaal = Normaal aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en de (mogelijke) invloed op instroom en studiesucces van (subgroepen) studenten Nominaal = Normaal aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en de (mogelijke) invloed op instroom en studiesucces van (subgroepen) studenten Dr. Gerard Baars, drs. Paul van Wensveen, ing. Peter Hermus Aanleiding

Nadere informatie

Nominaal is Normaal bij FSW

Nominaal is Normaal bij FSW Faculteit der Sociale Wetenschappen Nominaal is Normaal bij FSW Tweede rapportage met resultaten over studiekeuze, instroom, studieresultaten en gerapporteerde zelfstudietijd Datum: Maart 2012 Auteurs:

Nadere informatie

Decentrale selectie door proefstuderen aan de poort. Klaas Visser

Decentrale selectie door proefstuderen aan de poort. Klaas Visser Decentrale selectie door proefstuderen aan de poort Klaas Visser Probleem > 800 gegadigden voor 500 plaatsen Nu numerus fixus met loting Groeiend aantal studiestakers in jaar 1 (30%) Voorlichting prima

Nadere informatie

Maatregelen ter verbetering van het rendement in het Hoger Onderwijs: waar is de evidentie? Janke Cohen-Schotanus 19 juni 2015 ORD Leiden

Maatregelen ter verbetering van het rendement in het Hoger Onderwijs: waar is de evidentie? Janke Cohen-Schotanus 19 juni 2015 ORD Leiden Maatregelen ter verbetering van het rendement in het Hoger Onderwijs: waar is de evidentie? Janke Cohen-Schotanus 19 juni 2015 ORD Leiden Hoger onderwijs in Nederland Politiek: te laag rendement twijfels

Nadere informatie

Ons kenmerk Uw kenmerk Datum UR/JB/ maart 2012

Ons kenmerk Uw kenmerk Datum UR/JB/ maart 2012 Aan het Presidium van de Universiteitsraad UNIVERSITEITSRAAD Commissie onderwijs, onderzoek en studentenzaken Bezoekadres Burg. Oudlaan 50 Postadres Postbus 1738 3000 DR Rotterdam Doorkiesnr 010-4081125

Nadere informatie

De eerste 100 dagen op het HBO

De eerste 100 dagen op het HBO De eerste 100 dagen op het HBO De eerste 100 dagen bij TP: hoe kunnen wij als opleiding de aansluiting verbeteren door middel van een progressiegerichte aanpak? Marjette Slijkhuis j.m.slijkhuis@pl.hanze.nl

Nadere informatie

Voorbereidingscursussen

Voorbereidingscursussen Voorbereidingscursussen Biologie Natuurkunde Scheikunde Wiskunde Studeren aan de Open Universiteit voorbereidings cursussen Het systeem van eindexamenprofielen in het voortgezet onderwijs brengt met zich

Nadere informatie

Mekelweg 4, kamer LB02.800 2628 CD Delft 015-2781430 j.vandeluitgaarden-ninaber@tudelft.nl

Mekelweg 4, kamer LB02.800 2628 CD Delft 015-2781430 j.vandeluitgaarden-ninaber@tudelft.nl Pagina 1/5 Mekelweg 4, kamer LB02.800 2628 CD Delft 015-2781430 j.vandeluitgaarden-ninaber@tudelft.nl Aan: TU Delft, College van Bestuur Van: Betreft: Prestatieafspraken TU Delft Datum: 2 januari 2011

Nadere informatie

Vrije Universiteit. Faculteit der Rechtsgeleerdheid ( 08-09)

Vrije Universiteit. Faculteit der Rechtsgeleerdheid ( 08-09) Vrije Universiteit Faculteit der Rechtsgeleerdheid ( 08-09) Vak ECTS Onderwijs Tentamen Bedrijfseconomie A 5,7 05.01.09-10.04.09 8 april 2009 31 augustus 2009 Bedrijfseconomie B 5,7 02.02.09-10.04.09 8

Nadere informatie

Assessment van Gespreksvaardigheden via de Webcamtest: Onderzoek naar Betrouwbaarheid, Beleving en de Samenhang met Persoonlijksfactoren

Assessment van Gespreksvaardigheden via de Webcamtest: Onderzoek naar Betrouwbaarheid, Beleving en de Samenhang met Persoonlijksfactoren : Onderzoek naar Betrouwbaarheid, Beleving en de Samenhang met Persoonlijksfactoren Assessment of Counseling Communication Skills by Means of the Webcamtest: A Study of Reliability, Experience and Correlation

Nadere informatie

College van Bestuur Lijst Calimero Dagtekening: 17 december 2014 Notitie Studeren in het buitenland

College van Bestuur Lijst Calimero Dagtekening: 17 december 2014 Notitie Studeren in het buitenland Adresgegevens Oude Kijk in t Jatstraat 39 9712 EB GRONINGEN E: contact@lijstcalimero.nl I: www.lijstcalimero.nl KvK Groningen 50004271 ING Bank NV 5061564 Aan: College van Bestuur Van: Lijst Calimero Dagtekening:

Nadere informatie

Factsheet Toelatingstoets PABO

Factsheet Toelatingstoets PABO Pabo-opleidingen zitten in de lift De pabo s hebben de afgelopen jaren veel stappen gezet om de kwaliteit verder te versterken, onder meer door de invoering van de toelatingstoetsen. Deze maatregelen betalen

Nadere informatie

Studiebegeleiding & tutoraat

Studiebegeleiding & tutoraat Studiebegeleiding & tutoraat Patricia Post-Nievelstein, Head Tutor, University College Utrecht Richard van den Doel, Senior Tutor, University College Roosevelt Oscar van den Wijngaard, Coordinator Academic

Nadere informatie

Longitudinaal cohort onderzoek naar rendementsveranderingen als gevolg van een interventie

Longitudinaal cohort onderzoek naar rendementsveranderingen als gevolg van een interventie Longitudinaal cohort onderzoek naar rendementsveranderingen als gevolg van een interventie Gerda Korevaar 1#, Gijs van Duijn *, Roeland van der Rijst * & Dato de Gruijter * # Faculteit der Rechtsgeleerdheid,

Nadere informatie

ID 214 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok. Bachelor derde studiefase (hoofdinschrijving) Schoolpsychologie

ID 214 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok. Bachelor derde studiefase (hoofdinschrijving) Schoolpsychologie ID 1 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok Bachelor derde studiefase (hoofdinschrijving) opleiding Psychologie optie: Schoolpsychologie Land (bestemming) Nederland Aan welke universiteit/onderwijsinstelling

Nadere informatie

EFFECTIVITEIT EN EFFICIËNTIE VAN HET HOGER ONDER- WIJS: BELEIDSMATIGE ONTWIKKELINGEN

EFFECTIVITEIT EN EFFICIËNTIE VAN HET HOGER ONDER- WIJS: BELEIDSMATIGE ONTWIKKELINGEN 1. EFFECTIVITEIT EN EFFICIËNTIE VAN HET HOGER ONDER- WIJS: BELEIDSMATIGE ONTWIKKELINGEN De minister heeft in 1995 de instellingen voor Hoger Onderwijs 500 miljoen gulden in het vooruitzicht gesteld om

Nadere informatie

Numerus Fixus: Selectie & Plaatsing 2017

Numerus Fixus: Selectie & Plaatsing 2017 Numerus Fixus: Selectie & Plaatsing 2017 Numerus fixus > Selectie & Plaatsing Numerus Fixus: beperkt aantal plaatsen - Geneeskunde: 330 - Tandheelkunde: 67 - Biomedische Wetenschappen: 100 - Psychologie:

Nadere informatie

Presteren ijverige studenten beter? De complexe relatie tussen studentkenmerken, studietijd en studieresultaat.

Presteren ijverige studenten beter? De complexe relatie tussen studentkenmerken, studietijd en studieresultaat. Presteren ijverige studenten beter? De complexe relatie tussen studentkenmerken, studietijd en studieresultaat. VFO STUDIEDAG UNIVERSITEIT HASSELT 13 november 2008 A. Groenen, C. Masui, J. Broeckmans en

Nadere informatie

Digitalisering & Studiesucces E-merge 2011-2014 Anka Mulder Secretaris TU Delft Directeur Onderwijs TU Delft. Challenge the future

Digitalisering & Studiesucces E-merge 2011-2014 Anka Mulder Secretaris TU Delft Directeur Onderwijs TU Delft. Challenge the future Digitalisering & Studiesucces E-merge 2011-2014 Anka Mulder Secretaris TU Delft Directeur Onderwijs TU Delft 1 Digitalisering 1. Waar staan we? 2. Waarom digitaliseren? De vraagkant 3. Studiesucces 4.

Nadere informatie

Overgangsregelingen Sociale Geografie en Planologie

Overgangsregelingen Sociale Geografie en Planologie faculteit ruimtelijke wetenschappen Overgangsregelingen Sociale Geografie en Planologie 2014-2015 Opgesteld en vastgesteld door de Examencommissie 10 februari 2015 2 1. Een nieuw programma vanaf 2015-2016

Nadere informatie

Leergang Studentbegeleiding Student anno nu - Studiestress

Leergang Studentbegeleiding Student anno nu - Studiestress Leergang Studentbegeleiding Student anno nu - Studiestress Donderdag 18 februari 2016 Marian Haringsma Studieadviseur Pedagogische wetenschappen & Onderwijskunde Marleen Enschedé Studieadviseur Psychobiologie

Nadere informatie

Voor intern gebruik bij een opleiding wordt gerapporteerd over alle stellingen, vragen, toelichtingen enz.

Voor intern gebruik bij een opleiding wordt gerapporteerd over alle stellingen, vragen, toelichtingen enz. Standaardisatie en formulering stellingen en vragen voor module evaluaties VHL versie 27 maart 2011 Inleiding In het voorjaar van 2010 is het project Standaardiseren module evaluaties VHL breed o.l.v.

Nadere informatie

Resultaten Enquête Ingangseis Wiskunde B

Resultaten Enquête Ingangseis Wiskunde B Resultaten Enquête Ingangseis Wiskunde B Van A naar Bèta enquête Lijst Bèta 1. Inleiding In de opening van het academisch jaar 2016-2017 is door het College van Bestuur van de TU Delft aangekondigd dat

Nadere informatie

Kwantitatieve analyse toetskwaliteit

Kwantitatieve analyse toetskwaliteit Kwantitatieve analyse toetskwaliteit Auteur: Rob Kayzel Aan de hand van de resultaten van het tentamen (de scores van de studenten) is het mogelijk om de kwaliteit van het tentamen onderzoeken. De analyse

Nadere informatie

Invloed van de vormgeving van het onderwijs op studiesucces

Invloed van de vormgeving van het onderwijs op studiesucces Gepubliceerd in H. Van Berkel, E. Jansen, en A. Bax. (2012.) Studiesucces bevorderen: het kan en het is niet moeilijk. Hoofdstuk 4, pp. 49-63. Den Haag: Boom Lemma, 4. Hoe actief leren studiesucces beïnvloedt

Nadere informatie

Basisgegevens opleidingsbeoordelingen Indicatoren en definities. 19 februari 2015

Basisgegevens opleidingsbeoordelingen Indicatoren en definities. 19 februari 2015 Basisgegevens opleidingsbeoordelingen Indicatoren en definities 19 februari 2015 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Basisgegevens hbo-bacheloropleidingen 4 2.1 Voltijd hbo-ba 4 2.2 Deeltijd en duaal hbo-ba 5 3 Basisgegevens

Nadere informatie

DE NIEUWE BACHELOR OPLEIDING

DE NIEUWE BACHELOR OPLEIDING DE NIEUWE BACHELOR OPLEIDING STUDIESUCCES: DE VRIJBLIJVENDHEID VOORBIJ Diagnose Doelstellingen Maatregelen Waar staan we? Effectmeting 2 DIAGNOSE - KERNPROBLEEM Lage studierendementen in de bachelor opleidingen

Nadere informatie

Nummer 1 op de WO markt

Nummer 1 op de WO markt Slim Nummer 1 op de WO markt Studenten zijn een interessante doelgroep. Maar hoe bereikt u ze gericht met uw marketingcampagnes? Welke kanalen zet u in? En welke partners gebruikt u hierbij? De verschillende

Nadere informatie

Focus op Studiesucces Oogzorgopleidingen Optometrie & Orthoptie

Focus op Studiesucces Oogzorgopleidingen Optometrie & Orthoptie Focus op Studiesucces Oogzorgopleidingen Optometrie & Orthoptie Faculteit Gezondheidszorg Instituut voor Paramedische Studies Oogzorgopleidingen Optometrie & Orthoptie Nancy Hartgring; Opleidingsmanager

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 3 1 3 3 van het College van beroep voor de examens van de Universiteit Leiden inzake het beroep van XXX, appellant tegen het Bestuur van de Faculteit Sociale Wetenschappen, verweerder

Nadere informatie

STUDIEBEGELEIDING IN GRONINGEN

STUDIEBEGELEIDING IN GRONINGEN STUDIEBEGELEIDING IN GRONINGEN PEPIJN TUKKER STUDIEADVISEUR 2 Studiekeuze Matching Studie(loopbaan) Ervaring als studieadviseur Ervaringen van studenten inhoud RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN RUG 1614: De

Nadere informatie

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere vrouwen: Onderzoek naar de relatie tussen angst, depressieve

Nadere informatie

1. Studenttevredenheid TOELICHTING

1. Studenttevredenheid TOELICHTING 1. Studenttevredenheid TOELICHTING Dit criteria geeft een beeld van het oordeel dat studenten over hun studie geven. Het is een eenvoudige maar robuuste indicatie van hoe de studenten de kwaliteit van

Nadere informatie

Bachelor VUmc-compas 15 Overgangsregeling. Prof.dr. Anton Horrevoets, Programmaleider Bachelor GNK

Bachelor VUmc-compas 15 Overgangsregeling. Prof.dr. Anton Horrevoets, Programmaleider Bachelor GNK Bachelor VUmc-compas 15 Overgangsregeling Prof.dr. Anton Horrevoets, Programmaleider Bachelor GNK Vumc compas 2015 Voldoen aan wettelijk raamwerk academische bachelor (OCW): Wet kwaliteit in verscheidenheid

Nadere informatie

Naar herziening van het dyslexie typerende profiel. Peter F. de Jong Universiteit van Amsterdam

Naar herziening van het dyslexie typerende profiel. Peter F. de Jong Universiteit van Amsterdam Naar herziening van het dyslexie typerende profiel Peter F. de Jong Universiteit van Amsterdam Het huidige dyslexie typerende profiel (DTP) Argumenten voor het gebruik van het DTP Wisseling van perspectief

Nadere informatie

Decentrale selectie. bij de opleiding geneeskunde. Roland Laan

Decentrale selectie. bij de opleiding geneeskunde. Roland Laan Decentrale selectie bij de opleiding geneeskunde Roland Laan Waarom selectie? Jaarlijks 6200 aanmeldingen geneeskunde - 75% eerste aanmeldingen - 25% herhaalde aanmeldingen Jaarlijks 2850 plaatsen instroom

Nadere informatie

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety

Nadere informatie

Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde

Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde Internationalisering Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde Minor algemeen Alle studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) volgen in het derde Bachelorjaar

Nadere informatie

EL vragenlijst Elektronica en Elektrotechniek (121158) + practicum (121160) januari 2010 Aantal ECTS: 8.5

EL vragenlijst Elektronica en Elektrotechniek (121158) + practicum (121160) januari 2010 Aantal ECTS: 8.5 EL vragenlijst Elektronica en Elektrotechniek (121158) + practicum (121160) januari 2010 ECTS: 8.5 1. Hoeveel tijd heb je in totaal < 120 uren 14 aan het vak IEEE besteed, 120160 uren 19 exclusief het

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Rapportage Duurzame Geesteswetenschappen

Rapportage Duurzame Geesteswetenschappen Rapportage Duurzame Geesteswetenschappen Universiteit Faculteit(en) Decaan Rapportage tot en met 2014 Datum van indiening Contactpersoon Rapportage Duurzame Geesteswetenschappen Blad1 Nadere toelichting

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Geneeskundestudenten met risico op studie-uitval en -vertraging: kenmerken en mogelijke interventies

Geneeskundestudenten met risico op studie-uitval en -vertraging: kenmerken en mogelijke interventies Geneeskundestudenten met risico op studie-uitval en -vertraging: kenmerken en mogelijke interventies Karen Stegers-Jager Institute of Medical Education Research Rotterdam (imerr) 5 april16 Het probleem

Nadere informatie

Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen

Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Onderzoek met het Virtuele Lab Social Cognition in Psychologically Healthy Adults Research with the Virtual Laboratory Anja I. Rebber Studentnummer: 838902147

Nadere informatie

De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een. Vergelijking met Rusten in Liggende Positie

De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een. Vergelijking met Rusten in Liggende Positie De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een Vergelijking met Rusten in Liggende Positie The Effectiveness of a Mindfulness-based Body Scan: a Comparison with Quiet Rest in the Supine

Nadere informatie

Klinische- en Gezondheidspsychologie. Land (bestemming) [Andere] Aan welke universiteit/onderwijsinstelling heb Universiteit van Amsterdam (UvA) nee

Klinische- en Gezondheidspsychologie. Land (bestemming) [Andere] Aan welke universiteit/onderwijsinstelling heb Universiteit van Amsterdam (UvA) nee Algemene Informatie id 286 Leeftijd (op het moment dat je op Erasmus 20 vertrok): Ik ben student in : Leuven Studiefase op het moment dat je op Erasmus Bachelor derde studiefase vertrok (hoofdinschrijving)

Nadere informatie

6DPHQYDWWLQJ. De studie psychologie aan de Open Universiteit Nederland (OUNL) kent een hoge uitval.

6DPHQYDWWLQJ. De studie psychologie aan de Open Universiteit Nederland (OUNL) kent een hoge uitval. 6DPHQYDWWLQJ De studie psychologie aan de Open Universiteit Nederland (OUNL) kent een hoge uitval. Van de ongeveer 1200 studenten die per jaar instromen, valt de helft binnen drie maanden af. Om een antwoord

Nadere informatie

De OER in gewoon Nederlands

De OER in gewoon Nederlands De OER in gewoon Nederlands Een samenvatting van de hoofdpunten van de Onderwijs- en Examenregeling (OER) 2018-2019 Bachelor Pedagogische wetenschappen en Bachelor Onderwijswetenschappen College of Child

Nadere informatie

Terugblik. - stedenreizen / EEPD / stadswandeling. - lustrum

Terugblik. - stedenreizen / EEPD / stadswandeling. - lustrum 100 %?! Terugblik - stedenreizen / EEPD / stadswandeling - lustrum Site: - vakinhoud PTA - examenreglement BOOR Toetsweken Periode 1:- 10 t/m 18 oktober SE's - profielwerkstuk, literatuurlijst - 18 t/m

Nadere informatie

Nummer 1 op de WO markt

Nummer 1 op de WO markt Slim Nummer 1 op de WO markt Studenten zijn een interessante doelgroep. Maar hoe bereikt u ze gericht met uw marketingcampagnes? Welke kanalen zet u in? En welke partners gebruikt u hierbij? De verschillende

Nadere informatie

Voortgangstoetsen in de propedeuse. Onderzoek naar het effect op studiesucces

Voortgangstoetsen in de propedeuse. Onderzoek naar het effect op studiesucces Voortgangstoetsen in de propedeuse Onderzoek naar het effect op studiesucces Presentatie Seminar digitaal toetsen in de praktijk: waarom en hoe? 1. Het project Studiesucces aan de UvA: Maurice Oudejans

Nadere informatie

Behouden Kiezen verkrijgen

Behouden Kiezen verkrijgen Gek op School Behouden Kiezen verkrijgen Casus 1 Jan 23 jaar, student Rechten. Eerste psychose op zijn 20e tijdens studiereis. Aanmelding via de huisarts. 1e psychose onderzoek UCP: voorlopige diagnose;

Nadere informatie

Iedere student gelijk aan de start?

Iedere student gelijk aan de start? Iedere student gelijk aan de start? Datagestuurde studie-oriëntering Maarten Pinxten Project Coordinator readystemgo project Faculteit Industriële ingenieurswetenschappen, KU Leuven Logo s toevoegen L

Nadere informatie

Universiteit Maastricht

Universiteit Maastricht BELEIDSREGELS AANGAANDE TOELATING TOT ONDERWIJS BOVENOP NOMINALE STUDIELAST Deze beleidsregels zijn vastgesteld door de Opleidingsdirecteur op 11 mei 2009 ter uitvoering en implementatie van art. 25 OER-bachelor

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 5. Het Pre-masterprogramma 6. Studeren in deeltijd 8

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 5. Het Pre-masterprogramma 6. Studeren in deeltijd 8 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO-examen 5 Het Pre-masterprogramma 6 Studeren in deeltijd 8 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Leiden biedt de eenjarige

Nadere informatie

Studiewijzer 5A050 Schakeltechniek

Studiewijzer 5A050 Schakeltechniek Studiewijzer 5A050 Schakeltechniek Inhoud dr.ir. L. Jóźwiak augustus 2005 1 Inleiding 1 2 Algemene informatie 1 3 Inhoud van het vak 2 4 Operationele doelstellingen 3 5 Plaats in het curriculum 3 6 Onderwijsvorm

Nadere informatie

STOP MAAR MET FEEDBACK GEVEN. HET HEEFT GEEN ZIN

STOP MAAR MET FEEDBACK GEVEN. HET HEEFT GEEN ZIN E-blog STOP MAAR MET FEEDBACK GEVEN. HET HEEFT GEEN ZIN In samenwerken Het is tijd voor een next level feedback geven; gewoon kijken naar het resultaat i.p.v. het gedrag. In dit blog 5 gedachtenkronkels

Nadere informatie

Kwaliteitseisen. 4.1 Praktijk Reflectie Kwaliteitseisen voor toetsing Portfolio 30

Kwaliteitseisen. 4.1 Praktijk Reflectie Kwaliteitseisen voor toetsing Portfolio 30 25 Kwaliteitseisen Samenvatting In dit hoofdstuk worden de kwaliteitseisen aan een toets besproken. Een toets moet valide, betrouwbaar, bruikbaar en transparant zijn..1 Praktijk 26.2 Reflectie 26.3 Kwaliteitseisen

Nadere informatie

Rapport Opvolgingsgesprek onvoldoendes 1 ste Informatica

Rapport Opvolgingsgesprek onvoldoendes 1 ste Informatica Rapport Opvolgingsgesprek onvoldoendes 1 ste Informatica Ba Donderdag 22 mei 25 2008 14 studenten aanwezig, Jan Vos (stafmedewerker CIKO Wetenschappen), en Prof Serge Demeyer Dit gesprek had plaats op

Nadere informatie

Ontwerpprincipes voor het onderwijs van Hogeschool Leiden. Ontwerpprincipes voor actief en succesvol studeren

Ontwerpprincipes voor het onderwijs van Hogeschool Leiden. Ontwerpprincipes voor actief en succesvol studeren Ontwerpprincipes voor het onderwijs van Hogeschool Leiden Ontwerpprincipes voor actief en succesvol studeren Opzet Inleiding: Aanleiding Korte toelichting totstandkoming en inhoud ontwerpprincipes Van

Nadere informatie

TU/e Bachelor College Herontwerp bacheloropleidingen. VSNU Conferentie Studiesucces 13 juni 2012 dr. Diana Vinke en drs.

TU/e Bachelor College Herontwerp bacheloropleidingen. VSNU Conferentie Studiesucces 13 juni 2012 dr. Diana Vinke en drs. TU/e Bachelor College Herontwerp bacheloropleidingen VSNU Conferentie Studiesucces 13 juni 2012 dr. Diana Vinke en drs. Jim Bergmans Inhoud presentatie Grote veranderingen in het TU/e bacheloronderwijs

Nadere informatie

Experience Mathness: Oefen- en ingangstoetsing voor bachelor studenten TUE

Experience Mathness: Oefen- en ingangstoetsing voor bachelor studenten TUE Experience Mathness: Oefen- en ingangstoetsing voor bachelor studenten TUE ONBETWIST Werkpakket 5 Deliverable 5.3.3, April 2012 Dirk Tempelaar & Hans Cuypers Introductie Experience Mathness diende ter

Nadere informatie

Samenvatting resultaten Quick Scan Aansluiting HBO-TU/e

Samenvatting resultaten Quick Scan Aansluiting HBO-TU/e Quick Scan: Aansluiting HBO-TU/e juni 2005 Samenvatting resultaten Quick Scan Aansluiting HBO-TU/e Een Quick Scan is een peiling onder studenten over een actueel onderwerp. Het Studenten Service Centrum

Nadere informatie

BACHELOROPLEIDING KLINISCHE TECHNOLOGIE. UITVOERINGSREGELING BEHORENDE BIJ DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER) (ex artikel 7.

BACHELOROPLEIDING KLINISCHE TECHNOLOGIE. UITVOERINGSREGELING BEHORENDE BIJ DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER) (ex artikel 7. BACHELOROPLEIDING KLINISCHE TECHNOLOGIE UITVOERINGSREGELING BEHORENDE BIJ DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER) (ex artikel 7.13 WHW) FACULTEIT WERKTUIGBOUWKUNDE, MARITIEME TECHNIEK & TECHNISCHE MATERIAALWETENSCHAPPEN

Nadere informatie

Intakeformulier studeren met topsport

Intakeformulier studeren met topsport Intakeformulier studeren met topsport 2011/2012 Colofon ons kenmerk datum Juli 2011 Mevr. J.I.P.M Stikkers versie 2011 status Definitief pagina 2 van 7 Intakeformulier studeren met topsport Studentendecaan:

Nadere informatie

Mastering tools: activeren van eerstejaars d.m.v. online huistaakjes

Mastering tools: activeren van eerstejaars d.m.v. online huistaakjes Outline 1. Wat is Mastering Physics? Mastering tools: activeren van eerstejaars d.m.v. online huistaakjes Mieke De Cock Walter Lauriks 2. Implementatie - 1 ste fase Ba - 1 ste fase Ba Farmaceutische wetenschappen

Nadere informatie

Bijlage 1: Vragenlijst factoren en items

Bijlage 1: Vragenlijst factoren en items Bijlage 1: Vragenlijst factoren en items Factoren Alle studenten die zich vooraanmelden via Studielink krijgen een online vragenlijst aangeboden via een link die in de aanmeldingsprocedure van Studielink

Nadere informatie

STUDIEBEGELEIDING IN GRONINGEN

STUDIEBEGELEIDING IN GRONINGEN STUDIEBEGELEIDING IN GRONINGEN Datum 21-06-2014 KEES VAN DEN ENDE STUDIEADVISEUR PEPIJN TUKKER STUDIEADVISEUR Datum 21-06-2014 2 Studiekeuze Matching Studie(loopbaan) Ervaring als studieadviseur Ervaringen

Nadere informatie

Overgangsregelingen Technische Planologie

Overgangsregelingen Technische Planologie faculteit ruimtelijke wetenschappen Overgangsregelingen Technische Planologie 2014 2015 Opgesteld en vastgesteld door de Examencommissie 10 februari 2015 2 1. Een nieuw programma vanaf 2015-2016 Wat verandert

Nadere informatie

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit?

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit? Naam opleiding: Industrieel Ontwerpen Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

Nameting: Studiekeuzegesprekken: wat werkt? Voorstel voor een beroepsgerichte studieadvisering. Penvoerende instelling:

Nameting: Studiekeuzegesprekken: wat werkt? Voorstel voor een beroepsgerichte studieadvisering. Penvoerende instelling: Nameting: Studiekeuzegesprekken: wat werkt? Voorstel voor een beroepsgerichte studieadvisering. Penvoerende instelling: Hogeschool van Amsterdam Domein Media, Creatie en Informatie AMFI- Ingrid Dokter

Nadere informatie

Economie en Bedrijfseconomie. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde

Economie en Bedrijfseconomie. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Economie en Bedrijfseconomie Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde ( FEWEB) Opbouw van studie door prof. dr. Henri de Groot (programmadirecteur)

Nadere informatie

VWO-examenresultaten en succes in de propedeuse Rechten

VWO-examenresultaten en succes in de propedeuse Rechten VWO-examenresultaten en succes in de propedeuse Rechten Rapport nr 165 maart 2006 D.N.M. de Gruijter, ICLON M. Yildiz, Bestuursbureau J. t Hart, ICS Inhoudsopgave Samenvatting en conclusies 3 1. Inleiding

Nadere informatie

Adviezen voor studiekiezers op basis van de Startmonitor

Adviezen voor studiekiezers op basis van de Startmonitor Adviezen voor studiekiezers op basis van de Startmonitor Conclusies en aanbevelingen op basis van jaarlijks onderzoek naar studiekeuze en studiesucces Jules Warps ResearchNed mei 2012 2012 ResearchNed

Nadere informatie

Deficiënties. bij de overstap van vwo naar universiteit voor de opleidingen Geneeskunde Tandheelkunde Diergeneeskunde.

Deficiënties. bij de overstap van vwo naar universiteit voor de opleidingen Geneeskunde Tandheelkunde Diergeneeskunde. 1 Deficiënties bij de overstap van vwo naar universiteit voor de opleidingen Geneeskunde Tandheelkunde Diergeneeskunde Januari 2005 Uitgave VSNU Informatiecentrum Aansluiting vwo-wo, in samenwerking met

Nadere informatie

OPLEIDING PSYCHOLOGIE INFORMATIE WISKUNDECURSUS

OPLEIDING PSYCHOLOGIE INFORMATIE WISKUNDECURSUS OPLEIDING PSYCHOLOGIE INFORMATIE WISKUNDECURSUS 2018 FACULTEIT SOCIALE WETENSCHAPPEN OPLEIDING PSYCHOLOGIE Wassenaarseweg 52 Postbus 9555 2300 RB Leiden oktober 2017 Inleiding Psychologie is een wetenschap.

Nadere informatie

project Voortgangstoetsen in de propedeuse - Lessons Learned

project Voortgangstoetsen in de propedeuse - Lessons Learned project Voortgangstoetsen in de propedeuse - Lessons Learned Onderzoek naar het effect op studiesucces Universiteit van Amsterdam (maart 2011 - december 2012) Het onderzoeksproject Voortgangstoetsing in

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO examen 5. Het schakelprogramma 6. INHOLLAND met doorstroomminor 8. Studeren in deeltijd 9

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO examen 5. Het schakelprogramma 6. INHOLLAND met doorstroomminor 8. Studeren in deeltijd 9 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO examen 5 Het schakelprogramma 6 INHOLLAND met doorstroomminor 8 Studeren in deeltijd 9 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit

Nadere informatie

Handleiding Honours Programma Wiskunde

Handleiding Honours Programma Wiskunde Handleiding Honours Programma Wiskunde Deze handleiding beschrijft inhoud en organisatie van het honours programma (HP) van de bacheloropleiding Wiskunde en Wiskunde en Toepassingen aan de Universiteit

Nadere informatie

Back on Track Studiesucces en Diversiteit Archeologie

Back on Track Studiesucces en Diversiteit Archeologie Back on Track Studiesucces en Diversiteit Archeologie F.Tomas Back on Track Het project: Back on Track Doelstelling: evengrote doorstroom allochtone en nietallochtone studenten Uitvoerders: Faculteit der

Nadere informatie

Taal & Rekenen ThiemeMeulenhoff

Taal & Rekenen ThiemeMeulenhoff Taal & Rekenen ThiemeMeulenhoff Aan: ThiemeMeulenhoff Door: MWM2 Onderzoek: Taal & Rekenen volgens MBO-respondenten Versie 1 Het auteursrecht van dit onderzoeksrapport berust bij ThiemeMeulenhoff. Het

Nadere informatie

r ipboek voor ouders over studiekeuze

r ipboek voor ouders over studiekeuze s t r ipboek voor ouders over studiekeuze Uw kind gaat kiezen, hoe kunt u helpen? Studeren Werken Eigen Bedrijf Start Index Uw kind gaat kiezen. Wat kunt u doen als ouder? Hebt u vragen? Mail of bel mij.

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 7-1 5 6 Rapenburg 70 Postbus 9500 2300 RA Leiden T 071 527 81 18 van het College van beroep van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam] appellant tegen de Examencommissie

Nadere informatie

Introductie OASE. Introductie workshop voor eerstejaars studenten Werktuigbouwkunde

Introductie OASE. Introductie workshop voor eerstejaars studenten Werktuigbouwkunde Introductie OASE Introductie workshop voor eerstejaars studenten Werktuigbouwkunde Wat is OASE? Online Active Study Environment Persoonlijke informatie Informatie en aanmelden voor vakken, projecten en

Nadere informatie

Modelmatige analyse van het Bindend Studieadvies

Modelmatige analyse van het Bindend Studieadvies Modelmatige analyse van het Bindend Studieadvies Rijksuniversiteit Groningen Casper Albers, Hans Beldhuis, Carlien Vermue, Taco de Wolff DAIR Kennissessie, november 2014 Doel kennissessie 1 Inleiding geven

Nadere informatie

Voorlichting Econometrie & Operationele Research. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde

Voorlichting Econometrie & Operationele Research. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Voorlichting Econometrie & Operationele Research Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Vier bacheloropleidingen Bedrijfskunde Econometrie & Operationele Research Economie en Bedrijfseconomie

Nadere informatie

Het gebruik van SPSS voor statistische analyses. Een beknopte handleiding.

Het gebruik van SPSS voor statistische analyses. Een beknopte handleiding. Het gebruik van SPSS voor statistische analyses. Een beknopte handleiding. SPSS is een alom gebruikt, gebruiksvriendelijk statistisch programma dat vele analysemogelijkheden kent. Voor HBO en universitaire

Nadere informatie

Programma van toetsing en afsluiting. 5 vwo

Programma van toetsing en afsluiting. 5 vwo Programma van toetsing en afsluiting 5 vwo 2017 2018 Inhoudsopgave: Vak: pagina: ANW 3 Lich. Opvoeding 5 2 Programma van toetsing en afsluiting voor het vak ANW (Wijzigingen voorbehouden) I THEORETISCHE

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over Matching

Veelgestelde vragen over Matching Veelgestelde vragen over Matching Voor de meest actuele versie zie www.uu.nl/matching 1. Waarom voert de Universiteit Utrecht matching in? Om jou als aankomend student te laten beginnen aan een opleiding

Nadere informatie

Effectiviteit van Probleemgestuurd Onderwijs binnen de Erasmus School of Law. Marit Wijnen Lunchbijeenkomst onderzoeksagenda 2 februari 2016

Effectiviteit van Probleemgestuurd Onderwijs binnen de Erasmus School of Law. Marit Wijnen Lunchbijeenkomst onderzoeksagenda 2 februari 2016 Effectiviteit van Probleemgestuurd Onderwijs binnen de Erasmus School of Law Marit Wijnen Lunchbijeenkomst onderzoeksagenda 2 februari 2016 September 2012 Nadruk op hoorcolleges Vakken parallel Sommige

Nadere informatie

BSc Klinische Technology

BSc Klinische Technology BSc Klinische Technology Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen kan altijd

Nadere informatie

Bijlage 1. Studiesucces: vragen voor de opleidingen

Bijlage 1. Studiesucces: vragen voor de opleidingen Bijlage 1. Studiesucces: vragen voor de opleidingen Voordat we (vanaf blz. 2) toekomen aan de vragen en aandachtspunten voor de opleidingen even in het kort kernpunten van universitair en facultair beleid.

Nadere informatie

STUDIEGIDS PREMASTERPROGRAMMA ACCOUNTING & CONTROL

STUDIEGIDS PREMASTERPROGRAMMA ACCOUNTING & CONTROL Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde STUDIEGIDS PREMASTERPROGRAMMA ACCOUNTING & CONTROL Cursusjaar 2015-2016 Versie september 2015 2015 Vrije Universiteit, Amsterdam PREMASTERPROGRAMMA

Nadere informatie