Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie VOC

Transcriptie

1 Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie VOC Jurgen Haas (H&L) Ronald Beilsma (i.o. H&L) September 2011

2 Inhoudsopgave 1! Samenvatting ! 1.1! Arbeidsmarkt ! 1.2! BPV-plaatsen ! 2! Structuur VOC-domein ! 2.1! Segmenten ! 2.2! Specialismen en niveaus ! 3! Branche en bedrijven ! 3.1! Aantal bedrijven ! 3.2! Bedrijfsomvang ! 3.3! Bedrijfssamenstelling ! 3.4! Resultaat en omzet ! 4! Werknemers en dienstverbanden ! 4.1! Aantal dienstverbanden ! 4.2! Leeftijd ! 4.3! Sekse ! 4.4! Omvang dienstverband ! 4.5! Salaris ! 5! Branchemobiliteit ! 5.1! Definities ! 5.2! Aantal personen naar soort mobiliteit ! 6! Onderwijs en opleidingen ! 6.1! Beroepsopleidingen ! 6.2! Leerlingen ! 6.3! Onderwijsinstellingen ! 6.4! Erkenningen BPV ! 6.5! BPV-plaatsen ! 6.5.1! Vraag gegenereerd vanuit onderwijs ! 6.5.2! Vraag gegenereerd vanuit de arbeidsmarkt ! 6.5.3! Vergelijking vraag en aanbod, en verwachte ontwikkeling ! 7! Arbeidsmarkt ! 7.1! Vraag op de arbeidsmarkt ! 7.1.1! Ontwikkeling aantal arbeidsplaatsen ! 7.1.2! Verwachte vacatures ! 7.2! Aanbod op de arbeidsmarkt, en afstemming vraag en aanbod ! 8! Verantwoording ! 8.1! Bronvermelding ! 8.2! CWI-districten ! 8.3! Onderzoek onder bedrijven ! 8.3.1! Opzet en steekproef ! 8.3.2! Enquête ! 8.3.3! Respons Bijlagen: 9! District Noord ! 10! District Oost ! 11! District Midden-West ! 12! District Noord-West ! 13! District Zuid-West ! 14! District Zuid-Oost ! Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

3 Leeswijzer Als peildatum is 31 december van het desbetreffende jaar gehanteerd. Percentages tellen door afrondingen niet altijd op tot 100%. Landelijke cijfers worden in de bijlagen uitgesplitst naar CWI-district. Cijfers kunnen afwijken van cijfers in eerdere rapportages als gevolg van correcties achteraf. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

4 1 Samenvatting Deze rapportage is opgesteld door Haas & Lescaut in opdracht van het Kenniscentrum voor Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven [KBB] Vakopleiding Carrosseriebedrijf [VOC]. Als landelijk opleidings- en exameninstituut adviseert VOC bedrijven over opleidingsvraagstukken en verzorgt het opleidingen op het gebied van carrosseriebouw en schadeherstel. Tevens verzorgt VOC een aantal wettelijke taken, waaronder het onderhouden van de kwalificatiestructuur en het afnemen van examens. 1 Het onderzoek voor de carrosserie- en schadeherstelbranche heeft betrekking op bedrijven, werknemers en leerlingen over het jaar De prognoses van bedrijven zijn medio 2011 bevraagd, naar nu blijkt in een korte periode van economisch herstel. Werkgevers konden niet voorzien dat het hier een tijdelijke opleving betrof, gevolgd door nieuwe economische onzekerheid. Hun antwoorden zijn hierdoor positiever gekleurd dan wanneer dezelfde vragen in het najaar van 2011 gesteld zouden zijn. 1.1 Arbeidsmarkt Voor de meeste kwalificaties geldt dat bedrijven een evenwicht of een stijging van het aantal arbeidsplaatsen verwachten. Voor de Carrosseriebouwer wordt zelfs een sterke stijging voorzien, evenals in de voorgaande jaren. Dat is een functie die vooral voorkomt bij bedrijven in het segment Carrosseriebouw, welke de afgelopen jaren hard zijn getroffen door de recessie. Desondanks zijn de vooruitzichten voor de toekomst nog steeds overwegend positief. Dit kan wellicht mede worden verklaard doordat ten tijde van het onderzoek met name onder carrosseriebouwbedrijven sprake was een licht herstel. Inmiddels is dit herstel weer afgezwakt. 1 Voor meer informatie, zie Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

5 Voor de opleidingen met relatief veel leerlingen geldt, dat door de spuiters een stijging van het aantal arbeidsplaatsen wordt verwacht. Ook voor Eerste Autoschadeherstellers wordt een stijging verwacht. Voor Autoschadehersteller blijft het aantal arbeidsplaatsen volgens bedrijven ongeveer gelijk [zie tabel 1.1]. tabel 1.1 Verwachte ontwikkeling aantal arbeidsplaatsen komende vijf jaar CREBO Nivea u Kwalificatie 93740/2 1 Assistent mobiliteitsbranche = = = + = = Autospuiter + = ++ = Eerste autospuiter + + = ++ + = = Autoschadehersteller = -- = = - = Eerste autoschadehersteller = + + = Autoschadetechnicus ++ (+) + (+) (=) (+) (+) Carrosseriebouwer ++ (+) (-) =? (+) Eerste carrosseriebouwer ++ (+) (+) ++ + (+) (+) Caravantechnicus ++ (+)? (+)? (+) (+) Eerste caravantechnicus + (+) (=) (=)? (=) (=) Bedrijfsmanager = (=) (-) = (=) (=) (=) schadeherstelbedrijf Bedrijfsmanager = (=)? (=)?? (=) carrosseriebouwbedrijf 93385/3 4 Werkplaatsmanagement = = + = = = (=) 94250/2 4 Vestigingsmanager = (-) (=) = (=) (=) (=) -- daling van >25%, - daling vanaf 25% tot 10%, = evenwicht (vanaf -10% tot en met +10%), + stijging van 10% tot en met 25%, ++ stijging van >25%,? onbekend, () onvoldoende waarnemingen voor betrouwbare uitspraak 1.2 BPV-plaatsen Het aantal leerlingen neemt af. Als we kijken naar de verwachte ontwikkeling van het aantal leerplaatsen, dan zien we dat bedrijven een evenwicht verwachten in het aantal leerplaatsen voor de Autospuiter, Autoschadehersteller en Eerste Autoschadehersteller. Voor Eerste Autospuiter wordt een afname van het aantal leerplaatsen verwacht. Wat ook hier opvalt is dat voor de crebo s Carrosseriebouwer en Eerste Carrosseriebouwer een toename van het aantal leerplaatsen wordt verwacht. Deze functies komen vooral voor bij carrosseriebouwbedrijven, welke zoals gezegd de afgelopen jaren sterk zijn getroffen door de recessie. Landelijk Noord Oost Midden-West Noord-West Zuid-West Zuid-Oost Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

6 De rest van de crebo's komen bij bedrijven niet vaak voor, en de respons voor deze afzonderlijke crebo's is vrij beperkt. De trend lijkt te zijn dat de meeste bedrijven een evenwicht of lichte afname verwachten [zie tabel 1.2]. tabel 1.2 Verwachte ontwikkeling aantal BPV-plaatsen komende vijf jaar CREBO Nivea u Kwalificatie 93740/2 1 Assistent mobiliteitsbranche = (=) = = + + = Autospuiter = = - - (+) (=) Eerste autospuiter - = -- - = (=) (=) Autoschadehersteller = = - - (+) + = Eerste autoschadehersteller = (=) - + = (=) Autoschadetechnicus ++ (=) (=) (+) (=) (=)? Carrosseriebouwer ++ (=) (=) (+)? (+) (+) Eerste carrosseriebouwer + (-) (=) (=) (+) (=) (=) Caravantechnicus (=)?? (=)??? Eerste caravantechnicus (=)?? (=)??? Bedrijfsmanager (-)? (-) (=) (=)?? schadeherstelbedrijf Bedrijfsmanager (=) (=)????? carrosseriebouwbedrijf 93385/3 4 Werkplaatsmanagement (-) (-)? (=)??? 94250/2 4 Vestigingsmanager (=)?? (=)?? (-) -- daling van >25%, - daling vanaf 25% tot 10%, = evenwicht (vanaf -10% tot en met +10%), + stijging van 10% tot en met 25%, ++ stijging van >25%,? onbekend, () onvoldoende waarnemingen voor betrouwbare uitspraak Landelijk Noord Oost Midden-West Noord-West Zuid-West Zuid-Oost Voor de huidige populatie leerlingen lijken er over het algemeen voldoende BPV- en arbeidsplaatsen beschikbaar. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

7 2 Structuur VOC-domein 2.1 Segmenten Bedrijven in de carrosserie- en schadeherstelbranche kunnen in drie segmenten worden ingedeeld: Segment Schadeherstelbedrijven: bedrijven die voornamelijk of uitsluitend actief zijn op het gebied van schadeherstel. Segment Carrosseriebedrijven: idem, carrosseriebouw. Specialistensegment: bedrijven die zich bezighouden met onder meer autopoetsen, autorestauratie, ruit- en caravanherstel. 2.2 Specialismen en niveaus Binnen de carrosserie- en schadeherstelbranche zijn er kwalificaties op vier opleidingsniveaus. De kwalificaties staan in tabel 2.1. De opleidingsniveaus zijn: 1. Assistentopleidingen, duur ½ tot 1 jaar; 2. Basisberoepsopleidingen, duur 2 tot 3 jaar; 3. Vakopleidingen, duur 3 tot 4 jaar; 4. Middenkader/specialistenopleidingen, duur 3 tot 4 jaar. tabel 2.1 CREBO kwalificatie (-dossier) Kwalificaties binnen VOC-domein CREBO Niveau Kwalificatie(dossier) uitstroom Uitstroom/diplomanaam Assistent mobiliteitsbranche a Assistent mobiliteitsbranche Autospuiter Autospuiter (2) Autospuiter Autospuiter (3) 2/ Autoschadehersteltechniek Autoschadehersteller (2) Autoschadehersteller (3) Autoschadetechnicus (3) Carrosseriebouwer Carrosseriebouwer (2) Carrosseriebouwer Carrosseriebouwer (3) Caravantechnicus Caravantechnicus (2) Caravantechnicus Caravantechnicus (3) Bedrijfsmanager schadeherstel Bedrijfsmanager carrosseriebouwbedrijf Werkplaatsmanagement mobiliteitsbranche a Bedrijfsmanagement mobiliteitsbranche a Tekenaar/constructeur Calculator/schademanager Werkplaatsmanager schadeherstel Werkplaatsmanager carrosseriebouw Bedrijfsmanager mobiliteitsbranche a Deze kwalificatie is ontwikkeld in samenwerking met Innovam, het KBB voor de mobiliteitsbranche. en komt daar onder een andere CREBO-code ook terug. De afgelopen jaren is de kwalificatiestructuur omgevormd in een structuur waarbij competenties in plaats van eindtermen de basis vormen. Voor de meeste kwalificaties uit de oude structuur geldt dat er een equivalent in de nieuwe structuur bestaat. Voor de oude kwalificaties Bedrijfsmanager Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

8 schadeherstel en carrosseriebouwbedrijf (10844/5) is dat niet het geval; deze kunnen niet zonder meer één op één vertaald worden in de nieuwe kwalificaties Werkplaats- en Bedrijfsmanagement (93380/5/6 en 94250). Deze kwalificaties zijn daarom apart vermeld in deze rapportage. Voor de overige kwalificaties geldt dat leerlingen en erkenningen voor de oude kwalificaties zijn omgenummerd naar de nieuwe kwalificaties. 2 Verder geldt in het meeste gevallen dat het kwalifatiedossier en de uitstroom/diplomanaam hetzelfde CREBO-nummer hebben. Daar waar het nummer verschilt zijn beide nummers vermeld, bijvoorbeeld bij Assistent mobiliteitsbranche (93740/2). Voor wat betreft het kwalificatiedossier Autoschadehersteltechniek (95040) geldt dat een deel van de leerlingen is ingeschreven op het CREBO-nummer van het kwalificatiedossier, terwijl het andere deel is ingeschreven op een CREBO-nummer van de één van de onderliggende uitstroomrichtingen (95030 of 95041/2). Daarom zijn deze apart vermeld. 2 Zie verder de equivalentenlijst op de website van VOC: Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

9 3 Branche en bedrijven 8% van de bedrijven die in 2009 actief waren zien we in 2010 niet terug. Daarentegen is 13% van de bedrijven in 2010 nieuw. Het gaat vooral om kleine niche-bedrijfjes binnen het Specialistensegment. Tegelijkertijd duurt de recessie voort. Ruim een derde van de bedrijven had het afgelopen jaar te maken met een lager resultaat, en voor bijna een kwart van de bedrijven betekende dit een verlies. Vooral bedrijven in het segment Carrosseriebouw worden relatief zwaar getroffen door de recessie. De vooruitzichten voor de toekomst zijn nog steeds overwegend positief, wellicht mede ingegeven door het lichte herstel dat ten tijde van het onderzoek onder bedrijven zichtbaar was en helaas van korte duur bleek. 3.1 Aantal bedrijven In 2010 zijn er bedrijven binnen de carrosserie- en schadeherstelbranche. Het totaal aantal bedrijven is gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor [zie tabel 3.1]. tabel 3.1 Aantal bedrijven naar jaar op peildatum, landelijk Jaar Aantal bedrijven Procentuele toe-/afname ,1% ,5% ,2% ,2% ,8% ,1% 160 (8%) van de in 2009 actieve bedrijven zien we niet terug in Dat wil zeggen dat van de in 2010 actieve bedrijven er 281 (13%) nieuw waren. Binnen het segment Schadeherstel heeft 5% van de bedrijven haar activiteiten na 2009 gestaakt, of is gefuseerd of overgenomen; in 2010 is 6% nieuw. Binnen het segment Carrosseriebouw betreft het 7% stakingen en 10% nieuwe bedrijven, en binnen het Specialistensegment 10% stakingen en 34% nieuwe bedrijven. Met name binnen dit laatste segment zien we al een aantal jaren een groei van het aantal kleine start-ups. In de afgelopen jaren was het voor VOC lastig om deze kleine start-ups te identificeren omdat ze low profile in de branche aanwezig waren. Inmiddels is op dit punt een inhaalslag gemaakt en zijn de bedrijven alsnog met terugwerkende kracht toegekend aan één van de drie segmenten. Het blijkt inderdaad vooral om specialisten te gaan, oftewel: bedrijven die zich bezighouden met autopoetsen, autorestauratie en/of ruit- en caravanherstel. Binnen het segment Schadeherstel zijn de meeste bedrijven actief (60%). Door de enorme groei van het aantal kleine start-ups binnen het Specialisten- Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

10 segment zijn het segment Carrosseriebouw en het Specialistensegment inmiddels ongeveer gelijk in omvang (20%) [zie tabel 3.2]. tabel 3.2 Aantal bedrijven naar segment en jaar op peildatum, landelijk Aantal bedrijven Aandeel bedrijven Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,3% 21,5% 13,2% ,1% 21,9% 13,0% ,2% 21,9% 13,9% ,5% 22,0% 14,6% ,0% 22,2% 14,8% ,1% 20,7% 16,2% ,7% 19,8% 20,4% Dat oude, grotere bedrijven verdwijnen en er nieuwe, veelal kleine bedrijfjes bijkomen zien we terug als we kijken naar de personele consequenties. 3.2 Bedrijfsomvang In voorgaande jaar zagen we dat oudere bedrijven, bedrijven die al langere tijd bestaan, gemiddeld genomen steeds groter werden. Maar dat tegelijkertijd de nieuwe, kleine bedrijfes de gemiddelde bedrijfsomvang omlaag trokken. Nu zien we dat ook de oudere bedrijven in omvang afnemen. In 2007 had een gemiddeld bedrijf 9,8 werknemers in dienst, in 2008 en ,7 werknemers, en in 2010 gemiddeld 8,7 werknemers. Carrosseriebouwbedrijven zijn met bijna 16 werknemers nog steeds het grootst, maar in vergelijking met twee jaar geleden wel ongeveer een zevende kleiner. Daarna volgen de schadeherstelbedrijven met gemiddeld ruim 8 werknemers. Bedrijven binnen dit segment tonen zich de afgelopen jaren voor wat betreft omvang het meest stabiel. De specialistenbedrijven bestaan uit gemiddeld bijna 4 werknemers, ten opzichte van het voorgaande jaar een daling van ongeveer een vijfde. Dit komt vooral door het aantal kleine start-ups binnen dit segment. tabel 3.3 Gemiddelde bedrijfsomvang naar segment en jaar op peildatum, landelijk Gemiddelde bedrijfsomvang Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,2 17,7 4, ,2 17,3 4, ,2 17,3 4, ,5 18,5 3, ,8 18,6 4, ,8 17,0 4, ,3 15,9 3,7 Als we de bedrijven indelen naar grootteklassen, zien we dat ruim de helft van de bedrijven (58%) 1 tot en met 5 werknemers in dienst heeft [zie tabel 3.4]. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

11 tabel 3.4 Aantal bedrijven naar omvang en jaar op peildatum, landelijk Aantal bedrijven Aandeel bedrijven Bedrijfsomvang t/m 5 dienstverbanden ,1% 56,0% 58,0% 6 t/m 15 dienstverbanden ,6% 29,8% 29,9% 16 t/m 50 dienstverbanden ,2% 12,4% 10,5% Meer dan 50 dienstverbanden ,2% 1,9% 1,7% Totaal ,0% 100,0% 100,0% Binnen het segment Carrosseriebouw is het percentage grootste bedrijven (met meer dan 50 werknemers) met ruim 6% veel hoger dan in de overige segmenten. In de overige segmenten zijn bedrijven van deze omvang schaars. Daarbij is het percentage kleinste bedrijven (met 1 tot en met 5 werknemers) binnen het segment Carrosseriebouw met 42% veel lager dan in de overige segmenten [zie tabel 3.3]. Daarentegen heeft het gros van de bedrijven in het Specialistensegment (82%) niet meer dan 5 werknemers in dienst. tabel 3.5 Aantal bedrijven naar omvang en segment op peildatum 2010, landelijk Aantal bedrijven Aandeel bedrijven Bedrijfsomvang in dienstverbanden Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten 1 t/m ,1% 41,5% 82,3% 6 t/m ,9% 31,2% 16,1% 16 t/m ,5% 21,0% 1,2% Meer dan ,6% 6,3% 0,5% Totaal ,0% 100,0% 100,0% 3.3 Bedrijfssamenstelling Op basis van onderzoek onder bedrijven kan een inschatting worden gemaakt ten aanzien van de gemiddelde bedrijfssamenstelling [zie tabel 3.6]. In het onderzoek is alleen gevraagd naar branchespecifieke functies. tabel 3.6 Aandeel kwalificaties binnen gemiddeld bedrijf in 2011, naar segment Segment (percentage) CREBO Niveau Kwalificatie Perc. Schadeherstel Carrossieriebouw Specialisten 93740/2 1 Assistent mobiliteitsbranche 24,4% 29,2% 12,2% 22,4% Autospuiter 18,3% 23,7% 10,5% 11,2% Eerste autospuiter 24,0% 31,3% 19,3% 16,8% Autoschadehersteller 18,9% 25,0% 7,0% 17,8% Eerste autoschadehersteller 22,5% 30,5% 7,0% 19,6% Autoschadetechnicus 5,9% 7,8% 0,0% 7,5% Carrosseriebouwer 6,1% 2,3% 45,6% 1,9% Eerste carrosseriebouwer 5,7% 2,3% 45,6% 0,0% Caravantechnicus 2,1% 1,0% 0,0% 9,3% Eerste caravantechnicus 1,9% 1,6% 0,0% 8,4% Bedrijfsmanager 6,4% 8,9% 3,5% 8,4% schadeherstelbedrijf Bedrijfsmanager 1,3% 0,5% 10,5% 0,0% carrosseriebouwbedrijf 93385/3 4 Werkplaatsmanagement 10,7% 9,9% 19,3% 12,1% 94250/2 4 Vestigingsmanager 5,5% 6,3% 1,8% 6,5% Tekenaar/constructeur 2,3% 0,5% 15,8% 0,0% Calculator/schademanager 13,7% 17,4% 8,8% 13,1% Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

12 Veel voorkomende functies zijn Assistent Mobiliteitsbranche, (Eerste) autoschadehersteller en (Eerste) autospuiter. Dit geldt zowel voor bedrijven binnen het segment Schadeherstel als het geheel, waar dit segment een groot aandeel in heeft. Binnen het segment Carrosseriebouw zijn vanzelfsprekend de Carrosseriebouwer en Eerste carrosseriebouwer veel voorkomende functies. Zo heeft 46% één of meerdere Carrosseriebouwers en Eerste Carrosseriebouwers in dienst. 3.4 Resultaat en omzet Bedrijven is gevraagd naar de verandering in resultaat en omzet ten opzichte van vorige jaar. Voor 2010 verwachtte 28% van de bedrijven dat het slechter zou gaan. Deze verwachting blijkt redelijk correct, zij het iets te optimistisch te zijn geweest: 36% had in 2010 een minder resultaat dan in Uiteindelijk maakte van de ondervraagde bedrijven ruim driekwart (77%) winst en leed bijna een kwart (23%) verlies. Vorig jaar was de verhouding tussen winstgevende en verlieslijdende bedrijven eveneens ongeveer 3:1. Vooral carrosseriebouwbedrijven blijven last hebben van de economische crisis: ruim een derde (36%) leed verlies, en van de bedrijven die verlies leden had ruim de helft een slechter resultaat dan het jaar ervoor. Bovendien maakten de carrosseriebedrijven die wél winst maakten, in een derde van de gevallen minder winst dan in het voorgaande jaar. Dit beeld zien we inmiddels al een aantal jaar bij carrosseriebouwbedrijven. Van alle onderzochte bedrijven zijn het echter juist de carrosseriebouwbedrijven die het meest positief zijn over de toekomst, en dan met name de bedrijven die het afgelopen jaar verlies leden. 65% van deze bedrijven verwacht voor het lopende boekjaar een hoger resultaat. Als we kijken naar alle carrosseriebouwbedrijven (zowel de bedrijven die het aflopen jaar winst maakten als de bedrijven die verlies leden) dan zien we dat 45% een gelijkblijvend resultaat verwacht, en 41% een hoger resultaat. 14% verwacht een lager resultaat. Van de schadeherstelbedrijven verwacht 34% een lager resultaat, 45% een gelijkblijvend resultaat, en 21% een hoger resultaat voor het lopende boekjaar ten opzichte van het vorige. Bij de specialisten liggen deze percentages op 28% lager, 50% gelijk, en 22% hoger. Dan de omzet. Deze nam bij ruim een kwart (28%) van de bedrijven toe, bij ruim een derde (35%) bleef deze gelijk, en bij de rest (37%) nam ze af, uiteraard voornamelijk bij bedrijven die verlies leden. Vooral carrosseriebouwbedrijven hadden last van een dalende omzet. De omzet steeg het meest bij specialisten. Qua omzetverwachting komt het beeld ongeveer overeen met de verwachte ontwikkeling van het bedrijfsresulaat. 3.5 Branche-ontwikkelingen Naast de recessie spelen een aantal andere factoren een rol. Zo zien we binnen het segment Schadeherstel al een aantal jaar dat grote verzekeraars steeds vaker werk naar schadeketens sturen, en daarmee banden met zelfstandig Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

13 opererende schadeherstelbedrijven verbreken. Ter compensatie richten ondernemers zich meer op regionale en lokale markten. Het gemiddelde schadebedrag daalt terwijl salarissen en onderdelenprijzen stijgen. Zakelijke opdrachtgevers in de gestuurde schadestroom verlagen het uurtarief en gunnen schadeherstellers minder korting op onderdelen. Bij schadeherstellers die actief zijn binnen deze markt staan de tarieven en marges het meest onder druk. Daarnaast worden auto s steeds veiliger en worden steeds meer verkeersmaatregelen doorgevoerd die de veiligheid in het verkeer vergroten, en tot minder schades leiden. In april 2011 waren er 10% minder schades ten opzichte van april Het afnemende werkaanbod in combinatie met overcapaciteit bij schadebedrijven zorgen voor neerwaartse prijsdruk. Voor de carrosseriebouwbedrijven was 2009 een rampjaar: de verkoopcijfers voor trailerbouwers daalden met ruim 60%, bij bedrijfswagens met 35 à 40%, en bij aanhangwagens met bijna een kwart was qua omzet een nieuw dieptepunt. De trailerbouw krabbelde iets overeind, maar de carrosseriebouw zakte verder weg. Wat voertuigregistraties betreft zagen we in de eerste helft van 2011 positieve ontwikkelingen. Er was een toename van het aantal voertuigregistraties, vooral bij bedrijfswagens boven kg (in april % meer dan april 2010), opleggers (+31%) en bedrijfswagens onder de kg (+18%). Het aantal aanvragen was wel laag, en ook de prijzen stonden nog altijd onder druk. Bij aanhangers zagen we in april tot 2% minder registraties ten opzichte van april In de tweede helft van 2011 zien we echter dat dit herstel van korte duur bleek, en dat een en ander weer afzwakt. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

14 4 Werknemers en dienstverbanden In 2009 kromp de werknemerspopulatie over het geheel met 5%. In 2010 is sprake van een verdere krimp van 4%. Deze krimp komt bijna geheel voor rekening voor het segment Carrosseriebouw, dat in 2009 met ruim 15% kromp, en in 2010 met nog eens 10%. We zien ontgroening en vergrijzing, met name binnen bedrijven die het zwaarst getroffen zijn door de economische crisis; jongere werknemers zijn vaak de goedkoopste arbeidskrachten en moeten vaak als eerste het veld ruimen. Dat blijkt uit ook het gemiddelde salaris, dat sterk afhankelijk is van leeftijd, en derhalve gemiddeld genomen stijgt. 4.1 Aantal dienstverbanden Over het jaar 2009 was de werknemerspopulatie al met 5% gekrompen. Eén van de belangrijkste oorzaken daarvan was dat een aantal grote carrosseriebouwbedrijven met een faillissement werd geconfronteerd. In 2010 zien we opnieuw een krimp van bijna 4%. In 2010 waren er in totaal dienstverbanden 3 binnen de carrosserie- en schadeherstelbranche. tabel 4.1 Aantal dienstverbanden naar jaar op peildatum, landelijk Jaar Aantal dienstverbanden Procentuele toe-/afname ,8% ,7% ,6% ,0% ,8% ,9% De vele jonge, kleine start-ups waarover we in het vorige hoofdstuk al uitgebreid spraken dragen amper toe aan een groei van het aantal dienstverbanden. Nog geen 1% van het totaal aantal dienstverbanden is bij dergelijke bedrijfjes. Dat oudere bedrijven ophouden te bestaan heeft meer impact. Binnen het segment carrosseriebouw, waar enkele grote bedrijven met een faillissement zijn geconfronteerd, zagen we in 2009 al een afname van ruim 15% van het aantal dienstverbanden, en in 2010 een afname van bijna 10%. 3 Eén persoon kan op één moment meerdere dienstverbanden hebben, bijvoorbeeld omdat hij twee banen heeft bij twee verschillende werkgevers. Bij de verdeling van werknemers worden in dit hoofdstuk verdelingen van dienstverbanden gegeven, en niet van uniek personen. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

15 tabel 4.2 Aantal dienstverbanden naar segment 4 en jaar op peildatum, landelijk Aantal dienstverbanden Aandeel dienstverbanden Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,2% 39,1% 5,7% ,2% 38,9% 5,9% ,7% 39,5% 5,8% ,9% 40,5% 5,6% ,7% 39,9% 6,5% ,5% 35,6% 8,0% ,8% 35,7% 8,5% Ruim de helft (55%) van de dienstverbanden is bij schadeherstelbedrijven, en ruim een derde (36%) bij carrosseriebouwbedrijven. Bedrijven binnen dit segment maken slechts 20% van het totaal aantal bedrijven uit [zie eerder 3.1], maar omdat zij gemiddeld groter zijn dan bedrijven in andere segmenten, hebben zij een groter deel van het personeelsbestand in dienst. Klappen in dit segment komen dus hard aan. Bedrijven met meer dan 50 dienstverbanden zijn schaars (2%), maar wel groot. Daarom hebben ze bijna een kwart (23%) van het aantal werknemers in dienst [zie tabel 4.3]. Bij de kleinste bedrijven die in de meerderheid zijn werkt slechts 16% van het personeelsbestand. tabel 4.3 Aantal dienstverbanden naar bedrijfsomvang en jaar op peildatum, landelijk Aantal dienstverbanden Aandeel dienstverbanden Bedrijfsomvang t/m 5 dienstverbanden ,1% 15,9% 15,5% 6 t/m 15 dienstverbanden ,9% 29,6% 32,7% 16 t/m 50 dienstverbanden ,0% 30,1% 29,1% Meer dan 50 dienstverbanden ,0% 23,6% 22,7% Totaal ,0% 100,0% 100,0% Binnen het Specialistensegment werken werknemers vooral bij bedrijven tot en met 5 werknemers. In het segment Schadeherstel werkt men vooral bij kleine tot middelgrote bedrijven van 6 t/m 50 werknemers. Binnen het segment Carrosseriebouw werken de meeste werknemers daarentegen bij bedrijven met meer dan 50 werknemers [zie tabel 4.4]. tabel 4.4 Aantal dienstverbanden naar bedrijfsomvang en segment op peildatum 2010, landelijk Aantal dienstverbanden Aandeel dienstverbanden Bedrijfsomvang in dienstverbanden Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten 1 t/m ,8% 7,1% 46,3% 6 t/m ,5% 19,7% 37,4% 16 t/m ,7% 35,1% 7,2% Meer dan ,0% 38,1% 9,0% Totaal ,0% 100,0% 100,0% 4 De toename van het aantal dienstverbanden in het Specialistensegment is het gevolg van het onderbrengen van onbekende bedrijven binnen dit segment [zie eerder 3.1]. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

16 4.2 Leeftijd In 2004, 2005 en 2006 steeg de gemiddelde leeftijd telkens met een half jaar. In 2007 nam het gemiddelde voor het eerst af, met 3 maanden, tot ruim 37 jaar en 7 maanden (37,6 jaar). In 2008 trad daar geen verandering in op. In 2009 nam de gemiddelde leeftijd echter weer toe met 3 maanden, en was daarmee terug op het niveau van 2006, te weten 37,9 jaar. In 2010 zien we opnieuw een stijging van 3 maanden. De gemiddelde leeftijd is nu 38,2 jaar, oftewel 38 jaar en anderhalve maand. Binnen het segment Carrosseriebouw is de gemiddelde leeftijd met bijna 41 jaar het hoogst [zie tabel 4.5]. Bij krimp iets waar dit segment bovengemiddeld mee te maken heeft vertrekken jongeren vaak het eerst. tabel 4.5 Gemiddelde leeftijd werknemers naar segment en jaar op peildatum, landelijk Gemiddelde leeftijd Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,4 39,0 36, ,1 39,2 36, ,7 39,6 37, ,4 39,3 36, ,3 39,7 36, ,6 40,5 36, ,1 40,7 35,3 De carrosserie- en schadeherstelbranche kenmerkte zich tot en met 2006 door ontgroening en vergrijzing: steeds minder jongeren en steeds meer ouderen, en daardoor een toename van de gemiddelde leeftijd. In 2007 zagen we dat er meer jongeren in de branche kwamen werken, dus vergroening en daarmee een afname van de gemiddelde leeftijd. In 2008 zagen we nog steeds vergroening, maar was deze minder sterk. Tegelijkertijd zagen we ook nog steeds vergrijzing. In 2009 en 2010 zien we door de huidige krimp dat de eerdere trend van ontgroening zich hervat. Met name de jongeren zijn heengezonden. Tegelijkertijd zet de vergrijzing door. tabel 4.6 Aantal werknemers naar leeftijdscategorie en jaar op peildatum, landelijk Aantal werknemers Aandeel werknemers Leeftijdscategorie Tot 25 jaar ,7% 20,2% 19,7% 25 tot 35 jaar ,2% 22,8% 22,4% 35 tot 45 jaar ,3% 27,4% 27,5% 45 tot 55 jaar ,8% 20,2% 20,8% Vanaf 55 jaar ,1% 9,4% 9,6% Totaal ,0% 100,0% 100,0% Bij de verdeling naar segment zien we dat er qua aantallen binnen het segment Carrosseriebouw amper meer jongeren (tot 25 jaar), dan ouderen (vanaf 55 jaar) zijn [zie tabel 4.7]. De leeftijdscategorieën beslaan elk 10 jaar. Leerlingen kunnen vanaf 15-jarige leeftijd als leerling in de branche komen werken, en werknemers kunnen tot hun 65 e in de branche blijven. Op 59-jarige leeftijd gaat echter het overgrote deel met prepensioen. In de praktijk beslaat de categorie vanaf 55 jaar dus 4 jaar. Dat betekent dat er binnen carrosseriebouwbedrijven dus eigenlijk meer ouderen dan jongeren actief zijn. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

17 tabel 4.7 Aantal werknemers naar leeftijdscategorie en segment op peildatum 2010, landelijk Aantal dienstverbanden Aandeel dienstverbanden Leeftijdscategorie Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Tot 25 jaar ,0% 13,3% 24,7% 25 tot 35 jaar ,3% 19,4% 28,8% 35 tot 45 jaar ,3% 29,7% 25,8% 45 tot 55 jaar ,4% 26,0% 14,9% Vanaf 55 jaar ,0% 11,5% 5,8% Totaal ,0% 100,0% 100,0% 4.3 Sekse In de technische sector werken weinig vrouwen. De carrosserie- en schadeherstelbranche vormt hierop geen uitzondering. De vrouwen die in de branche werken zijn meestal actief in niet-technische functies. Slechts één op de tien werknemers (11%) is vrouw [zie tabel 4.8]. Het percentage vrouwen is ten opzichte van vorige jaren nauwelijks veranderd. tabel 4.8 Aantal werknemers naar sekse en jaar op peildatum, landelijk Aantal werknemers Aandeel werknemers Sekse Mannen ,4% 89,1% 89,3% Vrouwen ,6% 11,0% 10,8% Totaal ,0% 100,0% 100,0% Binnen het Specialistensegment werken relatief veel vrouwen (19%) [zie tabel 4.9]. Binnen carrosseriebouwbedrijven werken daarentegen relatief weinig vrouwen. tabel 4.9 Aantal werknemers naar sekse en segment op peildatum 2010, landelijk Aantal dienstverbanden Aandeel dienstverbanden Sekse Schadeherstebouherstebouw Carrosserie- Specialisten Schade- Carrosserie- Specialisten Mannen ,1% 90,7% 83.9% Vrouwen ,9% 9,3% 16,1% Totaal ,0% 100,0% 100,0% 4.4 Omvang dienstverband Werknemers werken in 2010 gemiddeld 34,60 per week. Dat is iets lager dan het gemiddelde in 2007, 2008 en 2009 (34,95, 34,92 resp. 34,79) en hangt deels samen met de ontgroening en vergrijzing binnen de branche. Leeftijd is namelijk sterk van invloed op de gemiddelde omvang van het dienstverband; jongere (25-) en oudere (45+) werknemers werken gemiddeld minder uren. Verder wordt de gemiddelde omvang van het dienstverband bepaald door het percentage vrouwen dat werkzaam is binnen de branche, en de bedrijfsomvang. Vrouwen werken vaker parttime dan mannen, en dan vooral in de leeftijdscategorie 25 tot 35 jaar. En hoe groter het bedrijf, des te Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

18 vaker fulltime wordt gewerkt. Dat verklaart het verschil tussen de segmenten Schadeherstel en Carrosseriebouw enerzijds en het Specialistensegment anderzijds [zie tabel 4.10]. Binnen het laatstgenoemde segment werken relatief meer vrouwen, meer werknemers in de leeftijdscategorie 25 tot 35 jaar, en zijn bedrijven kleiner. tabel 4.10 Gemiddelde omvang dienstverband naar segment en jaar op peildatum, landelijk Aantal uur per week Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,3 35,4 32, ,7 35,6 32, ,2 36,0 33, ,8 35,6 32, ,8 35,5 33, ,9 35,4 32, ,6 35,2 32,0 In 2010 werkt 75,1% van de werknemers fulltime. Het percentage fulltimers is gedaald ten opzichte van de jaren daarvoor (2008: 79,5%, 2009: 78,6%). Het percentage fulltimers daalt al enkele jaren gestaag binnen alle segmenten, met een enkele uitzondering [zie tabel 4.11]. De daling van het percentage fulltime is vooral het gevolg van de vergrijzing. Oudere werknemers werken vaker parttime. tabel 4.11 Percentage fulltimers naar segment en jaar op peildatum, landelijk Percentage fulltimers Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,9% 86,0% 68,5% ,9% 85,2% 68,9% ,4% 87,5% 73,0% ,7% 84,3% 68,9% ,2% 83,3% 68,2% ,6% 82,2% 64,7% ,1% 76,7% 62,5% Als gecorrigeerd wordt voor sekse, leeftijd en bedrijfsomvang blijkt dat binnen carrosseriebouwbedrijven vaker fulltime wordt gewerkt. Wellicht is het binnen dit segment meer gebruikelijk fulltime te werken, of lenen de functies zich minder goed voor parttime-werk. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

19 4.5 Salaris In 2010 bedroeg het gemiddelde uursalaris branchebreed 14,34. 5 Dat is 6,1% meer dan het gemiddelde uursalaris in Tegelijkertijd bedroeg de inflatie over heel ,3%. 6 Bij de interpretatie van deze cijfers dient er rekening mee te worden gehouden dat de hoogte van het salaris naast functie vooral afhankelijk is van de leeftijd van de werknemer. Hoe ouder iemand is, des te hoger zijn salaris. Dat het gemiddelde salaris stijgt ten tijde van economische crises komt doordat relatief goedkope arbeidskrachten als eerste het veld ruimen. Verder zijn sekse en bedrijfsomvang bepalend, en verdienen fulltimers per uur meer dan parttimers. De verschillen in leeftijd, sekse, bedrijfsomvang en percentage fulltimers verklaren ook voor een groot deel de verschillen tussen de segmenten [zie tabel 4.12]. Op het eerste gezicht lijken werknemers bij carrosseriebouwbedrijven méér te verdienen dan hun collega s bij schadeherstelbedrijven. Echter, bij carrosseriebouwbedrijven zijn werknemers gemiddeld ouder, werken er relatief minder vrouwen, de bedrijven zijn gemiddeld groter, en er werken relatief meer fulltimers. Als gecorrigeerd wordt voor deze effecten blijken werknemers bij carrosseriebouwbedrijven zelfs iets mínder te verdienen dan hun collega s bij schadeherstelbedrijven. Dat het gemiddeld uursalaris binnen het Specialistensegment lager ligt, kan ook voor een deel verklaard worden door de gemiddeld kleinere bedrijfsomvang, en het relatief hoge percentage vrouwen en parttimers. tabel 4.12 Gemiddelde uursalaris naar segment en jaar op peildatum, landelijk Gemiddeld uursalaris Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,98 12,73 11, ,17 12,97 11, ,81 13,50 12, ,52 13,28 12, ,69 13,59 11, ,23 14,43 11, ,10 15,23 12,39 5 Om het gemiddelde uursalaris niet teveel te laten beïnvloeden door extreme waarden zijn het laagste en hoogste percentiel niet in de berekening opgenomen. 6 Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

20 5 Branchemobiliteit De branche krimpt als gevolg van relatief hoge uitstroom en lage instroom. Het zittende personeel is minder in beweging, hetgeen begrijpelijk is gezien de onzekere situatie op de arbeidsmarkt. 5.1 Definities In dit hoofdstuk gaat het uitsluitend om personen die de branche verlaten of nieuw in de branche komen werken. Het gaat niet om verandering van werkgever of functie, of het verhuizen naar een ander CWI-district. Als het gaat om mobiliteit in jaar X kunnen de volgende groepen worden onderscheiden: Immobiel: deze personen werken van 1 januari tot en met 31 december in de branche, alsmede op 31 december van het voorgaande jaar (X-1) en 1 januari van het volgende jaar (X+1). Ze zijn in jaar X minimaal 97% van het aantal dagen in de branche werkzaam. Instroom: werken in de branche op 31 december, alsmede op 1 januari van het volgende jaar (X+1). Deze personen stromen dus gedurende jaar X de branche in. Uitstroom: werken in de branche op 1 januari, alsmede op 31 december van het voorgaande jaar (X-1). Deze personen stromen dus gedurende jaar X de branche uit. Overige: hier gaat het om tijdelijke arbeidscontracten en personen die gedurende jaar X de branche voor bepaalde tijd verlaten. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

21 5.2 Aantal personen naar soort mobiliteit In de jaren tot en met 2005 werd de carrosserie- en schadeherstelbranche gekenmerkt door dalende instroom en stijgende uitstroom. In 2006 daalde de uitstroom en steeg de instroom. De uitstroom was nog altijd hoger dan de instroom, met een negatief resultaat tot gevolg. In 2007 overtrof het aantal instromers het aantal uitstromers; de instroom was met 13% hoger dan de uitstroom met 11%. In 2008 zagen we opnieuw dat de instroom hoger was dan uitstroom, al was het verschil wel minder groot. Eerder is reeds geconstateerd dat de werknemerspopulatie in 2009 en 2010 fors is gekrompen [zie 4.1]. De uitstroom over 2009 bedroeg bijna 15%, terwijl de instroom amper 8% was. In 2010 zien we opnieuw dat de uitstroom de instroom overstijgt (11% t.o.v. 9%). Tegelijkertijd zien we minder beweging onder het zittende personeel, hetgeen begrijpelijk is gezien het overschot aan arbeidskrachten en de onzekere situatie op de arbeidsmarkt. tabel 5.1 Mobiliteit naar jaar, landelijk 7 Aantal personen Aandeel personen Soort mobiliteit Immobiel ,7% 71,2% 74,4% Instroom ,2% 7,7% 8,9% Uitstroom ,9% 15,0% 11,4% Overige ,1% 6,1% 5,3% Totaal ,0% 100,0% 100,0% Binnen het Specialistensegment zien we een relatief hoge instroom van ruim 25%, en een relatief lage uitstroom van amper 14%. Dat komt doordat binnen dit segment veel start-ups zijn. tabel 5.2 Mobiliteit naar segment in 2010, landelijk Aantal personen Aandeel personen Soort Schadeherstebouherstebouw Carrosserie- Specialisten Schade- Carrosserie- Specialisten mobiliteit Immobiel ,0% 78,1% 50,3% Instroom ,3% 7,1% 25,1% Uitstroom ,0% 11,0% 13,7% Overige ,7% 3,9% 10,9% Totaal ,0% 100,0% 100,0% 7 In hoofdstuk 4 werd gekeken naar dienstverbanden op peildatum. Voor mobiliteit is het noodzakelijk om naar unieke personen over het gehele jaar te kijken. Daarom komen de totalen niet overeen met het eerdergenoemde totaal aantal dienstverbanden. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

22 6 Onderwijs en opleidingen Het aantal leerlingen daalt met ruim 9%. Alleen voor de opleiding Autoschadehersteltechniek zien we een substiantiële stijging. Ook het aantal erkenningen neemt af, maar voor alle opleidingen lijken voldoende BPV-plaatsen beschikbaar. 6.1 Beroepsopleidingen Binnen het middelbaar beroepsonderwijs bestaan twee leerwegen: BBL (beroepsbegeleidende leerweg): binnen deze leerweg ligt de nadruk op de praktijk. Het praktijkdeel van de studie bedraagt minimaal 60% van de studietijd; BOL (beroepsopleidende leerweg): binnen deze leerweg bedraagt het praktijkdeel tussen de 25% en 60% van de studietijd. In het mbo kunnen vier opleidingsniveaus worden onderscheiden: 1. Assistentopleidingen, duur ½ tot 1 jaar; 2. Basisberoepsopleidingen, duur 2 tot 3 jaar; 3. Vakopleidingen, duur 3 tot 4 jaar; 4. Middenkader/specialistenopleidingen, duur 3 tot 4 jaar. 6.2 Leerlingen Het aantal leerlingen in het schooljaar bedroeg [zie tabel 6.1]. Dat is ruim 9% minder dan het jaar daarvoor. Voor bijna alle opleidingen geldt dat het aantal leerlingen daalt. Alleen voor de opleiding tot Autoschadehersteltechniek zien we een substantiële stijging. tabel 6.1 Aantal leerlingen naar kwalificatie in 2010 en 2011, landelijk 2011 CREBO Niveau Kwalificatie Verschil BBL BOL 93740/2 1 Assistent mobiliteitsbranche ,7% Autospuiter ,6% Eerste autospuiter ,0% /3 Autoschadehersteltechniek ,5% Autoschadehersteller ,8% Eerste autoschadehersteller ,0% Autoschadetechnicus ,0% Carrosseriebouwer ,9% Eerste carrosseriebouwer ,0% Caravantechnicus ,0% Eerste caravantechnicus ,2% Bedrijfsmanager schadeherstel ,8% Bedrijfsmanager ,0% 6 0 carrosseriebouwbedr Werkplaatsmanager schadeherstel ,3% Werkplaatsmanager ,7% 1 0 carrosseriebouw 94250/2 4 Bedrijfsmanager mobiliteitsbranche ,3% De kwalificatie Assistent Mobiliteitsbranche (niveau 1) is ontwikkeld door VOC in samenwerking met Innovam, het KBB voor de mobiliteitsbranche. Een deel van de leerlingen wordt aan Innovam toegerekend. In het schooljaar Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

23 betrof het 624 leerlingen die zijn toegerekend aan Innovam. Hetzelfde geldt voor de opleiding Bedrijfsmanager mobiliteitsbranche. In het schooljaar betrof het 267 leerlingen die zijn toegerekend aan Innovam. 9 Deze leerlingen worden in deze rapportage verder buiten beschouwing gelaten. 89% van de leerlingen volgt de opleiding in de BBL-variant. Vorig jaar was dit 92%, het jaar daarvoor 96%. Dat meer leerlingen de opleiding in de BOL-variant volgen kan verband houden met de economische omstandigheden. Ten tijde van recessie is het voor leerlingen doorgaans lastiger een baan of stageplaats te vinden. Door langer op school te blijven wordt toetreding tot de arbeidsmarkt uitgesteld. 6.3 Onderwijsinstellingen In de onderwijsmarkt voor de carrosserie- en schadeherstelbranche zijn 18 onderwijsinstellingen actief [zie tabel 6.2, volgende pagina]. 9 Bron: Monitor Onderwijs en Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

24 tabel 6.2 Onderwijsinstellingen met leerlingen, naar kwalificatie en district (BBL- en BOL-leerlingen gescheiden middels slash (BBL/BOL; indien slechts één getal, dan betreft het BBL-leerlingen) Assistent mobiliteitsbranche Autospuiter Eerste autospuiter District Onderwijsinstelling Plaats Noord Alfa College Groningen 1/1 1/1 ROC Noorderpoortcoll. Groningen 11/ ROC Friesland College Leeuwarden 27/1 22 7/3 Oost ROC Rijn IJssel Arnhem 21/ / ROC van Twente Hengelo ROC Deltion College Zwolle 0/ Midden-West Effatha Chr. School Zoetermeer Mondriaan Onderwijsgr. Den Haag / ROC Leiden Leiderdorp ROC Midden-Nederland Utrecht Noord-West ROC van Amsterdam Amsterdam 4 20/ /15 7 ROC Horizon College Heiloo Zuid-West ROC West-Brabant Etten-Leur 23/ / ROC Albeda College Rotterdam Zuid-Oost ROC Koning Willem I Den Bosch / ROC Eindhoven Eindhoven ROC Arcus College Heerlen ROC Gilde Opleidingen Roermond 7/1 15/6 4 7 Autoschadetechniek Autoschadehersteller Eerste autoschadehersteller Autoschadetechnicus Carrosseriebouwer Eerste carrosseriebouwer Caravantechnicus Eerste caravantechnicus Bedrijfsmanager schadeherstel Bedrjfsmanager carrosseriebouwbedrijf Werkplaatsmanager schadeherstel Werkplaatsmanager carrosseriebouw Bedrijfsmanager mobiliteitsbranche Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

25 6.4 Erkenningen BPV Beroepspraktijkvorming [BPV] is onderwijs dat plaatsvindt in de praktijk, bij een bedrijf. BPV maakt onderdeel uit van elke opleiding binnen het middelbaar beroepsonderwijs, of deze nu binnen de BBL- of BOL-variant wordt gevolgd. Een bedrijf moet door het kenniscentrum zijn erkend om leerlingen te mogen opleiden. In tabel 6.3 staat het aantal erkenningen en de leerbedrijf/leerlingen-ratio naar kwalificatie. De ratio is het aantal bedrijven gedeeld door het aantal leerlingen. Als de ratio kleiner is dan 1, dan is het aantal leerlingen groter dan het aantal leerbedrijven. Dit kan een indicatie zijn dat er onvoldoende BPVplaatsen beschikbaar zijn. Per erkenning kunnen echter meerdere leerlingen worden opgeleid, zodat een ratio kleiner dan 1 niet per definitie betekent dat er een tekort is. Verder kan een bedrijf over meerdere erkenningen beschikken. Daarom kan en is het totaal aantal erkenningen groter zijn dan het totaal aantal bedrijven. Voorlopige erkenningen zijn niet in de tabel opgenomen. tabel 6.3 Aantal erkenningen in september 2010 en juli 2011 en leerbedrijf/leeringen-ratio naar kwalificatie, landelijk CREBO Niveau Kwalificatie Verschil Ratio 93740/2 1 Assistent mobiliteitsbranche ,1% 51,7 a Autospuiter ,2% 3, Eerste autospuiter ,2% 5, /3 Autoschadehersteltechniek Autoschadehersteller ,2% 2, Eerste autoschadehersteller ,1% 7, Autoschadetechnicus ,2% 20, Carrosseriebouwer ,8% 3, Eerste carrosseriebouwer ,4% 6, Caravantechnicus ,0% 15, Eerste caravantechnicus ,0% 12, Bedrijfsmanager schadeherstel ,8% 12, Bedrijfsmanager carrosseriebouwbedrijf ,5% 11, Werkplaatsmanager schadeherstel Werkplaatsmanager carrosseriebouw 94250/2 4 Bedrijfsmanager mobiliteitsbranche ,1% 5,2 a Het is onduidelijk hoeveel leerlingen precies kunnen worden toegekend aan de carrosserie- en schadeherstelbranche [zie 6.2]. Het aantal erkenningen steeg de afgelopen jaren gestaag met tussen de 1 en 4%. In 2011 zien we een daling van ruim 3% ten opzichte van het voorgaande jaar. Voor het merendeel van de kwalificaties neemt het aantal erkenningen echter toe. De daling komt volledig voor rekening van de kwalificatie Assistent mobiliteitsbranche. Voor deze kwalificatie zijn echter nog steeds ruim 50 leerplaatsen per leerling beschikbaar. Ook voor de leerlingen uit overige opleidingen lijken er voldoende erkende leerplaatsen beschikbaar te zijn. Een bedrijf kan zoals gezegd over meerdere erkenningen beschikken. De erkenningen zijn toegekend aan in totaal unieke bedrijven. Dat betekent dat een bedrijf gemiddeld over 4,6 erkenningen beschikt. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC