Slechthorende kinderen, horen ze er nog bij? Wat willen we gaan doen? Recente literatuur (1)

Transcriptie

1 Slechthorende kinderen, horen ze er nog bij? Het "SH Ambulatorium": gerichte ambulante behandeling van SH kinderen. Ilona Huyben Erwin Baas Logopedist Klinisch fysicus Audioloog 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 1 Wat willen we gaan doen? Informatie Waarom SH Ambulatorium? Vooronderzoek Opzet van de behandeling Ervaring met de eerste groep Interactie Voorbeeld groepstraining Discussie 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 2 Recente literatuur (1) één op de vier leerlingen in het basisonderwijs wordt regelmatig gepest Ongeveer 2/3 van hen vertelt dat NIET aan hun ouders Onderzoek UU (2007) blijkt dat de kans op pesten veel groter is bij kinderen met een handicap Onderzoek Wauters en Knoors (2007): lagere sociale competentie: m.n. minder prosociaal gedrag en meer sociaal teruggetrokken gedrag 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 3

2 recente literatuur (2) Jet Isarin (2007):het gaat beter dan verwacht, zeker in het regulier, meer dan in het speciaal onderwijs, maar: hoe meer lotgenotencontact, hoe beter het ze gaat, helaas zijn er hoge drempels! gebrek aan begrip en voorzieningen neiging om door te willen gaan voor normaal Ontbreken van toekomstperspectieven Gebrekkig zicht op eigen mogelijkheden en beperkingen 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 4 recente literatuur (3) Literatuur: SH kinderen vaak leerproblemen primair (comorbiditeit, zelfde oorzaak) of secundair (gevolg van gehoorproblemen). Genoemd worden o.a.: Rekenproblemen Lees- en spellingsproblemen Aandachtsproblemen informatieverwerkingsproblemen 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 5 Welke problemen zien wij? Oudere SH kinderen lopen toch tegen problemen aan SH expertise moeilijk vast te houden 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 6

3 Problematiek van SH kinderen Vroege diagnostiek en behandeling is winst! Maar het blijven wel SH kinderen! Revalidatie succesvol voor eenvoudige communicatie Moeite met versnelling/ toename complexiteit lesstofaanbod Problemen met communicatie: zowel verbaal als nonverbaal steeds gelaagder/subtieler WSNS: ontmoeten weinig andere SH kinderen. 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 7 Kennis/Expertise voor SH aanpak Sint Marie en Taalbrug vroeger: (vooral) SH kinderen Sint Marie en Taalbrug nu kinderen met: ASS ESM Complexere SH Meeste gewone SH kinderen in regulier onderwijs met/zonder(!) AB 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 8 Kennis/Expertise voor SH aanpak (2) Knelpunten Simea enquete 2007: SH leerlingen in gemengd SH/ESM onderwijs Directe en indirecte signalen van problemen voor SH kinderen in gemengd SH/ESM onderwijs Veel leerkrachten beoordelen eigen kennis als onvoldoende ISM behandelingen niet altijd afgestemd op SH Diagnostiek, behandeling, transfer, educatie vaak los van elkaar Geen aanbod zonder vraag & geen vraag zonder aanbod 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 9

4 Idee SH Ambulatorium Voor: SH kinderen Verschillende leeftijdsgroepen Wat: multidisciplinair in te zetten ambulante behandeling op maat na multidisciplinair onderzoek inclusief voor- en nameting. Doel: multidisciplinaire behandeling van SH kinderen kennis SH-problematiek & aanpak SintMarie gebundeld deze kennis meer en structureler ingezet. 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 10 Vooronderzoek in SH populatie Taalbrug, najaar 2007 SH kinderen Horst (31) Beemden (31) AB (66) Vragenlijsten Ouders Leerkracht /AB/IB 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 11 Vragenlijst Schoolprestaties Contact met anderen, sociaal Onderwijsvorm Mate van SH, acceptatie Bijkomende problemen Verwachtingen mbt ontwikkeling Behoefte onderzoek/behandeling SH Ambu 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 12

5 Ingevulde lijsten 37 lijsten retour (29%) 14 lln geplaatst in cluster 2 21 lln met AB aantal leeftijdsverdeling leeftijd 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 13 Leerproblemen toenemend met leeftijd leerproblemen score ,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 leeftijd opgave ouders opgave leerkrachten 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 14 Contact/sociale problemen? contact/sociale problemen Correlatie: Intern cl 2 0,49 AB cl 2-0, Leeftijd 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 15

6 Pesten lijkt niet zo n groot probleem? Pesten 4 3 score 2 opgave ouders leerkrachten 1 0 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 leeftijd 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 16 Onderzoek/behandel vragen Leeftijd Ambu Vraag Geen vraag Totaal <4 0 (0%) (30%) (47%) (43%) (33%) 2 3 Totaal 14 (39%) maart 2009 Alle Taal Centraal 17 Onderzoek/behandel vragen (2) 8-12: Contact met andere SH jongeren Zit kind wel op zijn plaats op deze school (vraag lkr!) Is operatief verhelpen SH mogelijk? Extra ondersteuning op school mogelijk? Gaat Tom training ons kind helpen? Moeite met contactleggen en vrije situaties 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 18

7 Onderzoek/behandel vragen (3) 4-8: Beste onderwijsvorm & Contact met andere SH kk (nu enige in klas) contactpersoon voor ouders voor vragen, die je begrijpt 12-16: ondersteuning schoolkeuze, vervolgonderwijs vraag of apparatuur ook thuis mogelijk is bespreekbaar maken handicap en het kind leren er zo goed mogelijk mee om te gaan 16+: veel problemen in communicatie, nu misschien niet meer wat aan te doen? 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 19 SH-Ambulatorium: doelgroep Cliënten tussen de 4 en 18 jaar met: een auditieve handicap (verlies > 35 db) EN / OF auditieve verwerkingsproblemen EN een licht beperkte tot een bovengemiddelde verstandelijke ontwikkeling ( (P)IQ > 70) EN geen ernstige psychiatrische of neurologische problemen EN met een hulpvraag op auditief, communicatief, sociaalemotioneel en/of educatie gebied die een multidisciplinair antwoord vergt 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 20 SH-Ambulatorium: evaluatie Voor- en nameting (3 mnd na einde behandeling) in kaart brengen problematiek meten effect behandeling Dmv vragenlijsten en onderzoek algemene klachten, sociale competentie, leerproblemen, sociaal-emotionele ontwikkeling en welbevinden Bijstellen doelgroepen, gevraagde diagnostiek, behandeling, etc. 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 21

8 SH-ambulatorium, Behandeling Rode draad in de behandeling is een groepstraining. AJONGH: Als Je Oren Niet Goed Horen. Doelen van de AJONGH training zijn: Dat de kinderen meer kennis van hun handicap opdoen. Dat ze zich kunnen identificeren met andere slechthorenden. Ervaren wat het voor hen zelf betekent om slechthorend zijn. Leren omgaan met hun slechthorendheid In het programma zijn ook ouderbijeenkomsten tbv informatie, advisering en lotgenotencontact 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 22 SH-ambulatorium, Behandeling (2) Naast de AJONGH training krijgen de kinderen op maat extra behandelingen. Bijvoorbeeld: Aanvullende delen uit de TOM-training Hoor- of auditieve training Orthodidactische behandeling Neuropsychologische behandeling Logopedische behandeling Individuele therapie Daarnaast is er ook ouderbegeleiding. 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 23 AJONGH-training AJONGH deel 1 voor kinderen in de leeftijd van 5 tot 7 jaar AJONGH deel 2 voor kinderen in de leeftijd van 8 tot 12 jaar AJONGH deel 3 voor kinderen in de leeftijd vanaf maart 2009 Alle Taal Centraal 24

9 AJONGH deel 2 voor kinderen van 8 tot 12 jaar Start januari j.l. Woensdagmiddag uur Speltherapeut (Viataal) Kindertherapeut Logopediste 6 kinderen 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 25 Inhoud AJONGH training deel 2 Niveau 1 Niveau 1: Informatie - Wat is slechthorendheid? - Welke hulpmiddelen en voorzieningen zijn er? - Hoe lees je een audiogram? - Wat is geluid? - Waar zoek je informatie? 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 26 Inhoud AJONGH training deel 2 Niveau 2 Niveau 2: Communicatie - Hoe communiceer je met elkaar? - Wat doe je als je iets niet hoort? - Hoe ontstaan misverstanden? - Lichaamstaal / ondersteunende comm. middelen - Ervaringen uitwisselen - Bewust worden van communicatieproces 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 27

10 Inhoud AJONGH training deel 2 Niveau 3 Niveau 3: Identificatie - Wat betekent slechthorendheid voor mij? - Gevoelens bij eigen slechthorendheid - Andere slechthorenden ontmoeten - Ervaringen delen - Bewustwording van eigen mogelijkheden, beperkingen en kwaliteiten 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 28 Werkvormen AJONGH deel 2 (1) Het gesprek - terugkomen op vorige keer - thuisopdracht bespreken - ervaringen/verhalen delen Teken/Schrijfoefening - tekenen of schrijven in het werkboek 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 29 Werkvormen AJONGH deel 2 (2) Communicatieoefening - vragen stellen - luisteren/luisteroefening - spraakafzien - aangeven dat je iets niet gehoord hebt Oefening met rollenspel - situaties naspelen 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 30

11 Werkvormen AJONGH deel 2 (3) Oefening met spel - communicatieregels - samenwerken - samenspelen Informatie - op het gebied van slechthorendheid 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 31 Werkvormen AJONGH deel 2 (4) Werken met foto s en beelden - foto s maken van situaties -DVD - plaatjes zoeken/knippen Thuisopdracht - kinderen - ouders - leerkrachten 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 32 Ervaringen tot nu toe Lotgenoten contact verloopt goed Respect naar elkaar Durven vragen stellen Bewustwording / herkenning van SH Aanpassingen noodzakelijk Grote groep voor huidige doelgroep Participatie ouders/school belangrijk 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 33

12 Discussie Wat is volgens u de wens voor behandeling van SH kinderen? Past het SH Ambu daarbij? Wat mist nu nog? Aanvullingen, suggesties, tips Andere vragen 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 34 Slechthorende kinderen, ze horen er (weer) bij! 19 maart 2009 Alle Taal Centraal 35