Ernest van Lieshout Vrije Universiteit Amsterdam
|
|
- Joannes Boer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ernest van Lieshout Vrije Universiteit Amsterdam Realistisch Reken-wiskundeonderwijs Werkgeheugencapaciteit en rekenen Cognitieve voorspellers van rekenvaardigheid, met name schattend/benaderend rekenen
2 Eigen inbreng bij rekeninstructie: zelf bedenken van oplossingen van rekenopgaven Contextopgaven: illustraties in plaats van alleen tekst of som Traditioneel: leraar schrijft voor hoe je een rekenopgave moet oplossen (directe instructie) Realistisch reken-wiskundeonderwijs: leraar stimuleert de leerlingen zelf en samen oplossingen te vinden
3 Zeer zwakke rekenaars worden vaak omschreven als cognitief passief: zijn zij in staat tot eigen inbreng? Onderzoek: eigen inbreng tegenover sterker gestructureerde directe instructie Geen meerwaarde van de realistische aanpak boven de meer sturende directe instructie Voor leerlingen in scholen voor kinderen met leerproblemen: directe instructie beter dan eigen inbreng Conclusie KNAW (2009): Rekenzwakke kinderen lijken minder gebaat bij een vrije vorm van instructie en meer behoefte te hebben aan een sturende rol van de leraar.
4 Doel: aansluiten bij de dagelijkse beleving van kinderen, zodat zij spontaan tot eigen oplossingen komen Kenmerkend: Talige rekenopgaven Talige opgaven met een illustratie Plaatjes met weinig tekst Twee informatiebronnen: tekst en plaatje Analyse van rekenmethoden en Cito-toets Globale indeling in opgaventypen Illustraties zonder informatie over de omvang van en de relaties tussen de verzamelingen Illustraties met deze informatie Illustraties met informatie die in te tekst ontbreekt Cognitieve belastingstheorie (Sweller)
5 Overbelasting kan ontstaan door verschillende soorten belasting Irrelevante belasting: o.a. door taakkenmerken Gesplitst aandachtseffect Redundantie-effect Leerlingen van groep 7 Vier opgaventypen: Zonder illustratie (kaal) Nutteloos Behulpzaam Noodzakelijk
6
7 Meer last dan gemak van de plaatjes Vooral als plaatje en tekst allebei nodig zijn Zwakke rekenaars lijken extra veel last van de plaatjes te hebben Cognitieve theorie van multimedia leren (Mayer): Bij twee informatiebronnen geeft verdeling over twee verschillende zintuigmodaliteiten (de visuele en auditieve) minder cognitieve belasting dan wanneer beide bronnen zich binnen dezelfde modaliteit bevinden
8 Hypothese 1: Combinatie van plaatje en gesproken tekst leidt door de gespreide cognitieve belasting tot betere prestaties dan alleen gesproken tekst of alleen een plaatje Hypothese 2: Bovenstaande geldt in versterkte mate voor de zwakkere rekenaars door hun beperktere werkgeheugencapaciteit In rekenmethoden geen tot vrijwel geen tekst, vaak alleen de som opschrijven Vergelijking Alleen plaatje Alleen gesproken tekst Plaatje + gesproken tekst
9 7 2 5
10
11 Aanbiedingswijze Hypothese 1: Combinatie van plaatje en gesproken tekst leidt inderdaad tot betere prestaties dan alleen tekst of alleen een plaatje (multimedia-effect) Hypothese 2: Zwakke rekenaars hebben inderdaad meer profijt van de combinatie van plaatje en gesproken tekst dan de goede rekenaars (compensatie voor zwakker werkgeheugen)
12 Multimedia-effect is aangetoond voor verminderingsopgaven, niet voor de vermeerderingsopgaven Bij plaatjes alleen of tekst alleen zijn de verminderingsopgaven moeilijker dan de vermeerderingsopgaven Conclusie: plaatjes alleen (en ook tekst alleen) vormen een grotere cognitieve belasting (doen een groter beroep op het werkgeheugen) bij de verminderingsopgaven dan de vermeerderingsopgaven Dit is mogelijk het gevolg van de geheugenbelastende transformatie van een schijnbare aftrekopgave (? 2 = 5) naar een opteloperatie (5 + 2 =? of =?)
13 Verminderingsopgave moeilijker dan de vermeerderingsopgave door onbekende vooraan die geheugenbelastende transformatie noodzakelijk maakt? Dan moet voorlezen meer effect bij de onbekende vooraan dan achteraan hebben. Vergelijking Alleen plaatje Plaatje + gesproken tekst Vermeerdering, onbekende achteraan (a + b =?) Vermeerdering, onbekende vooraan (? + b = c) Vermindering, onbekende achteraan (c b =?) Vermindering, onbekende vooraan (? b = a)
14 +
15 + +
16 +
17 + +
18 Richting van de verandering (vermeerdering of vermindering) speelt een rol Maar de plaats van de onbekende is belangrijker
19 Voorlezen (plaatje met tekst) heeft geen verschillende invloed op het verschil in prestaties op vermeerderings-en verminderingsopgaven Maar wel op het verschil in prestaties op opgaven met de onbekende vooraan en achteraan
20
21 Geen voordeel van voorlezen tekst voor de zwakste rekenaars (te weinig basiskennis?) Vooral voordeel van voorlezen voor gemiddelde rekenaars
22 Er lijkt een werkgeheugenbelastende transformatie nodig wanneer de onbekende vooraan staat (van een schijnbare aftrekopgave? 2 = 5 naar een optelopgave (5 + 2 =? of =?) Dit lijkt een verklaring voor de lage prestaties bij verminderingsopgaven bestaande uit slechts één plaatje
23 De vraag is: Wat is het leerdoel van de methodeontwikkelaars met dit type opgaven? Als het doel is rekenzinnen voor aftrekopgaven te leren schrijven, zijn er dan niet betere methoden? Toekomstig onderzoek: Nagaan of er aantoonbaar betere aanbiedingsvormen voor dergelijke opgaven zijn Nagaan welke oefenvormen geschikt zijn om beter om te kunnen gaan met verminderingsopgaven met de onbekende vooraan
24 Combinatie van visueletekst en plaatje kan bij de oudere leerlingen en vooral bij zwakkere rekenaars, problemen veroorzaken Combinatie van auditieve tekst en plaatje is voor jongere leerlingen beter te begrijpen dan plaatjes alleen, vooral bij zwakkere rekenaars Dit heeft mogelijk te maken met unimodale versus multimodale aanbieding en verschillen in werkgeheugencapaciteit Werkgeheugen speelt een onmisbare rol tijdens het hoofdrekenen (behalve bij geautomatiseerde antwoorden) Werkgeheugen: kortdurend (enkele seconden) vasthouden en bewerken van een beperkte hoeveelheid informatie
25 Beginnende rekenaars: =? 5 6, 7, 8 Meer gevorderde rekenaars: =? = = = 18 Zwakke rekenaars hebben een beperktere werkgeheugencapaciteit dan goede rekenaars Lage scores op werkgeheugentests voorspellen lagere rekenprestaties voor later Longitudinaal onderzoek bij b.v. kinderen met cerebrale parese (Jenks, de Moor & van Lieshout, 2007, 2009; Jenks, van Lieshout & de Moor, 2009, 2010): diverse delen van het werkgeheugen bleken in belangrijke mate de rekenproblemen van deze kinderen te verklaren
26 Veel onderzoek is correlatief: zwakke rekenaars scoren laag op werkgeheugentests, goede rekenaars hoog Beter is longitudinaal onderzoek: stel de werkgeheugencapaciteit vast nog voor dat het rekenonderricht is begonnen Alternatieve verklaringen blijven echter mogelijk (bijvoorbeeld intelligentie) Kunstmatige verlaging van de beschikbare werkgeheugencapaciteit tijdens het rekenen Hypothese: Als leerlingen zwak zijn in rekenen door een beperkte capaciteit van het werkgeheugen, zullen ze meer last van zo n kunstmatige verlaging hebben dan leerlingen die goed rekenen (de goede rekenaars hebben nog voldoende capaciteit over tijdens de kunstmatige verlaging)
27 Korte aanbieding van de rekenopgave, waardoor tijdens het rekenen ook de opgave (of delen daarvan) moet worden onthouden Lange aanbieding van de rekenopgave, waardoor de opgave zelf niet onthouden hoeft te worden = 18
28 64 27 = 37 Leerlingen groep 8 basisschool Twee groepen: hoog of laag scorend op Citorekenniveau
29
30 Voorbeeld: een van de gegeven getallen vergeten De zwakke rekenaars lieten een sterkere toename zien van vergeetfouten dan de goede Bij andere soorten fouten was dit effect niet te zien Toepassing van deze experimentele techniek bevestigt de resultaten van andere onderzoeksmethoden (correlationele en longitudinale aanpak) Opmerking: Ondanks het gebruik van een experimentele techniek is het geen zuiver experiment Training van het werkgeheugen ligt voor de hand
31 Doelgedrag: het onthouden en bewerken van informatie in een abstracte taak, dus los van rekenen of lezen Doelgedrag: het onthouden van informatie tijdens de rekenkundige bewerking Controlegroep: hardop uitrekenen en feedback op juistheid antwoord Herhaalgroep: hetzelfde als controlegroep plus 2x de opgave direct hardop herhalen Herhaal+hulpgroep: hetzelfde als de herhaalgroep plus aanreiken van wat tijdens het uitrekenen werd vergeten
32 De daling van het aantal vergeetfouten was groter in de succesvolle herhaalgroep dan de controlegroep Dit effect deed zich niet bij de overige fouten voor
33 Een beperkte werkgeheugen-capacaciteit is een belangrijke verklaring voor zwakke rekenprestaties. Dit blijkt uit: Samenhang werkgeheugen en rekenprestaties Werkgeheugen voorspelt rekenprestaties longitudinaal onderzoek Effect van kunstmatige beperking Effect van training gericht op werkgeheugen Training van werkgeheugen lijkt nuttig! Werkgeheugen en ook vroege telvaardigheid zijn belangrijke voorspellers De laatste tijd steeds meer aandacht voor de mentale getallenlijn (Dehaene en collega s) Mensen zijn in staat (non-symbolische en symbolische) hoeveelheden bij benadering af te beelden en te manipuleren op een innerlijke analoge (continue) getallenlijn Deze vaardigheid is aangeboren
34 Ontstaan rekenproblemen bij de overgang van nonsymbolische naar symbolische numerieke vaardigheden? Onderzoeksthema van een door NWO gesubsidieerd onderzoek in drie projecten: Utrecht: Hans van Luit, Evelyn Kroesbergen en Illona van den Bos Maastricht: Erik van Loosbroek, Lisa Jonkman en Linda Essers Amsterdam (VU): Ernest van Lieshout, Menno van der Schoot en Iro Xenidou-Dervou Baby s en diverse diersoorten zijn in staat om hoeveelheden op aantal te vergelijken Maar ook optellingen en aftrekkingen kunnen bij benadering nonsymbolisch worden opgelost (Barth en collega s; Xenidou- Dervou, van Lieshout & van der Schoot) Onze aangeleerde rekenvaardigheid komt waarschijnlijk mede tot ontwikkeling door deze onderliggende biologisch bepaalde vaardigheid
35 Welke componenten van het werkgeheugen zijn voor het benaderend rekenen nodig? Is benaderende rekenvaardigheid (naast o.a. werkgeheugen en telvaardigheid) een voorspeller van latere rekenvaardigheden? Hangt de voorspellende kracht af van de voorspelde rekenvaardigheid, zoals bij plaatjes of talige rekenopgaven?
36 Dank voor uw aandacht!
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Het leggen van de fundamenten voor rekenprestaties: werkgeheugen, nonsymbolische en symbolische verwerking van hoeveelheden Hoofdstuk 1 schetste de bestaande theoretische
Nadere informatieHet LOVS rekenen-wiskunde van het Cito
Het LOVS rekenen-wiskunde van het Cito - de invloed van contexten in groep 3, 4 en 5 - Marian Hickendorff & Jan Janssen Universiteit Leiden / Cito Arnhem 1 inleiding en methode De LOVS-toetsen rekenen-wiskunde
Nadere informatieAutomatiseren in de rekenles: Wat je moet weten
Automatiseren in de rekenles: Wat je moet weten Er is veel aandacht voor het verbeteren van basisvaardigheden rekenen. Terecht, want deze vaardigheden zijn onmisbaar voor het succes van kinderen in andere
Nadere informatieHet LOVS rekenen-wiskunde van het Cito
cursusboek2009.book Page 131 Thursday, March 30, 2017 3:23 PM Het LOVS rekenen-wiskunde van het Cito - de invloed van contexten in groep 3, 4 en 5 - Universiteit Leiden / Cito Arnhem 1 inleiding en methode
Nadere informatieZwakke rekenaars betrekken bij klassikale instructie
Zwakke rekenaars betrekken bij klassikale instructie 23 januari 2013 13.30 16.00 uur Berber Klein Orthopedagoog & docent speciale onderwijszorg Vrije Universiteit: faculteit psychologie en pedagogiek b.klein@vu.nl
Nadere informatieDyscalculie: Stagnaties in het leren rekenen. E. Harskamp. Terug naar eerste pagina. Pedagogiek in Beeld Hoofdstuk 22
Dyscalculie: Stagnaties in het leren rekenen E. Harskamp Rekenstoornissen (een voorbeeld) Susanne eind groep 5 van de basisschool. optelsommetjes over het tiental vaak fout het getalinzicht (welke getal
Nadere informatieInformatie over het werkgeheugen
Informatie over het werkgeheugen Wat is het Werkgeheugen? De mogelijkheid om informatie van verschillende aard vast te houden en deze informatie te gebruiken in een denkproces waarbij nieuwe en reeds aanwezige
Nadere informatiePaul van der Voorbeeld
Cognitieve capaciteitenrapportage Hoger niveau 24-11-2017 Paul van der Voorbeeld Linie 552-1 0-Linie 552-1 7325 DZ Apeldoorn info@certigon.nl Inhoudsopgave Overzicht scores cognitieve capaciteiten Conclusie
Nadere informatieGetallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).
Getallen 1 Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool
Nadere informatieGetallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).
Getallen 1 Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool
Nadere informatieHoe rekenen groep 8 leerlingen? (1) op welk niveau? (2) op welke manier?
(1) op welk niveau? (2) op welke manier? Dr. Marian Hickendorff Sectie Methoden en Technieken Instituut Psychologie, Universiteit Leiden in samenwerking met Kees van Putten Marije Fagginger Auer Staartdeling
Nadere informatieVertrouwelijk Individueel Rapport
Vertrouwelijk Individueel Rapport Casus Anoniem Casus Anoniem Datum: 19-08-2014 1 Afname gegevens Naam: Casus Anoniem Geslacht: meisje Naam School: OBS De Vlinder Groep/Klas: 6 Testleider: Testdatum: 19-08-2014
Nadere informatieLeerlingen aan de peilstok van Plasterk
Leerlingen aan de peilstok van Plasterk Evaluatie op systeemniveau Kees van Putten Universiteit Leiden putten@fsw.leidenuniv.nl Panama 2009 Noordwijkerhout Commissie Dijsselbloem Eindrapport: Tijd voor
Nadere informatieInhoud. De indirecte optelstrategie als handige strategie voor aftrekopgaven in het getaldomein tot 100
De indirecte optelstrategie als handige strategie voor aftrekopgaven in het getaldomein tot 100 Greet Peters 1,*, Joke Torbeyns 1,2, Bert De Smedt 3, Pol Ghesquière 3, & Lieven Verschaffel 1 1 Centrum
Nadere informatieLinks between executive functions and early literacy and numeracy.
Samenvatting (Summary in Dutch) Jonge kinderen verschillen niet alleen in kennis, maar ook in de manier waarop ze leren. Sommige kinderen zijn bijvoorbeeld goed in staat afleiders zoals rumoer in de klas
Nadere informatieVertrouwelijk Indivdueel Rapport
Vertrouwelijk Indivdueel Rapport Casus Twee Casus Twee Datum: 14 mei 2013 1 Afname gegevens Naam: Casus Twee Geslacht: jongen Naam School: De Ark Groep/Klas: 8 Testleider: K. de Man Testdatum: 05-05 -
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) * 132 Baby s die te vroeg geboren worden (bij een zwangerschapsduur korter dan 37 weken) hebben een verhoogd risico op zowel ernstige ontwikkelingproblemen (zoals mentale
Nadere informatieWerkvormen voor automatisering bij rekenen
Workshop Automatiseren Werkvormen voor 8 september 2010 Henk Logtenberg Hogeschool Windesheim Agenda (1) 1. Introductie 1.1 Voorstellen 1.2 Warming - up 1.3 Doelen vandaag 2. Delen van kennis en ervaringen
Nadere informatieAnalyse Vijfde Groep Onderzoek
Analyse Vijfde Groep Onderzoek VOORBEELD Naam School Groep 5/5a/5b Schooljaar 20-205 Inleiding VGO en HGW Het analyseren van het VGO vormt een goede basis om de onderwijsbehoeften van groep 5 in kaart
Nadere informatieWaarin onderscheidt dit boek zich van andere benaderingen?
1 Achtergrond 1. Inleiding Waarin onderscheidt dit boek zich van andere benaderingen? Algemeen: - In het boek worden nieuwe inzichten vanuit verschillende invalshoeken van de leerpsychologie naar het behandelen
Nadere informatieLienke de Kroon Testadvies. - Afnameduur: 30-45 minuten (individueel) - 12 subtests verschillende deelvaardigheden van rekenen
ZAREKI-R-NL Lienke de Kroon Testadvies ZAREKI-R-NL Wat is de ZAREKI-R-NL? 1. Wat is de ZAREKI-R-NL? 2. Subtests 3. Scoring en percentielrange 4. Psychometrische eigenschappen 5. Casus uit de handleiding
Nadere informatieSpellen Rekentuin Optellen Aftrekken Vermenigvuldigen
Spellen Rekentuin Bij alle spellen in de Rekentuin moeten de opgaven binnen een bepaalde tijd opgelost worden. Bij de meeste spellen is dat 20 seconden. Alle spellen bevatten opgaven die variëren van heel
Nadere informatieStrategiegebruik en prestaties bij vermenigvuldigen en delen in groep 8
Strategiegebruik en prestaties bij vermenigvuldigen en delen in groep 8 Hoe kunnen ze worden beïnvloed? Proefschrift Marije Fagginger Auer Marije Fagginger Auer Universiteit Leiden - Cito - 1voordeleraar
Nadere informatieʻIk heb het niet verstaan, kunt u het nog een keer uitleggen?ʼ
ʻIk heb het niet verstaan, kunt u het nog een keer uitleggen?ʼ Verlengde instructie nader bekeken Ceciel Borghouts 21 januari 2011 Indeling van de lezing Wat verstaat men onder (verlengde) instructie?
Nadere informatieHet effect van illustraties bij rekenopgaven: hulp of hinder?
Het effect van illustraties bij rekenopgaven: hulp of hinder? E. C. D. M. van Lieshout en I. E. Berends 1 350 2009 (86) 350-368 Samenvatting De cognitieve belastingstheorie (Sweller, 1988) gaat over de
Nadere informatieVoorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8
nummer 2 bijgesteld in nov. 2013 Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8 Hoe cijferend rekenen wordt aangeleerd Deze uitgave van t Hinkelpad gaat over het
Nadere informatieSymbolische numerieke vaardigheden zijn even belangrijk voor rekenen als fonologisch bewustzijn voor lezen
Symbolische numerieke vaardigheden zijn even belangrijk voor rekenen als fonologisch bewustzijn voor lezen Kiran Vanbinst, Daniel Ansari, Pol Ghesquière, & Bert De Smedt Situering Technisch lezen + elementair
Nadere informatieMaking sense of numbers
Ilona Friso-van den Bos Making sense of numbers Number sense van kleuterklas tot schoolkind, en relaties met rekenen en werkgeheugen 12 september 2014 Deze presentatie Focus: hoe hangt het werkgeheugen
Nadere informatieSamen rekenen... alleen!
veel Inside 2-99 Samen rekenen... leuker dan alleen! Rekenen met een tutor: wat wil je nog meer? Agnes Vosse Dit artikel is eerder gepubliceerd in Willem Bartjens, jaargang 17, januari 1998 1. Inleiding
Nadere informatieRekendidactiek van ffrekenen in beeld
Rekendidactiek van ffrekenen in beeld De doelgroep van ffrekenen is (jong)volwassenen die beter willen worden in functioneel rekenen. Deze (jong)volwassenen in onze maatschappij hebben een zeer diverse
Nadere informatieRID, daar kom je verder mee. Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling
RID, daar kom je verder mee Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling Waarom het RID? Wat is dyscalculie? Een gestructureerde aanpak Ruim 25
Nadere informatieVoorspellers van rekenvaardigheid bij kinderen met ESM in groep 3
Voorspellers van rekenvaardigheid bij kinderen met ESM in groep 3 TIJS KLEEMANS, ELIANE SEGERS, LUDO VERHOEVEN Lars is 7 jaar en zit in groep 3 van een cluster 2 school. Hij is gediagnosticeerd met ESM.
Nadere informatieHet protocol ERWD. Rekenproblemen voorkomen door te werken aan betekenisverlening. Cathe No<en 6 maart 2015
Het protocol ERWD Rekenproblemen voorkomen door te werken aan betekenisverlening Cathe No
Nadere informatieMasterplan ERWD. Differentiëren in subgroepen 10 december Arlette Buter
Masterplan ERWD Differentiëren in subgroepen 10 december 2014 Arlette Buter Arlette Buter info@rekenadviesbuter.nl 1 Inhoud Differentiëren in subgroepen: lesgeven op spoor 2 - Welke kennis is er nodig
Nadere informatieNaar beter rekenonderwijs
Naar beter rekenonderwijs 1 Wat komt aan de orde? Actuele ontwikkelingen Ontdekkingen mbt goed rekenonderwijs Naar beter rekenonderwijs Praktische tips 2 Over een groot aantal jaren, en de laatste jaren
Nadere informatieBoys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen
Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Eindrapport MOOJ-onderzoek: Verschillen tussen meisjes en jongens bij het vak
Nadere informatieRondom Rekenen VO/MBO. Op weg naar topdocenten rekenen mbo. Thema 1: De eigenheid van de mbo-student Een mbo-leerling heeft geen achterstand rekenen
Rondom Rekenen VO/MBO Op weg naar topdocenten rekenen mbo Thema 1: De eigenheid van de mbo-student Een mbo-leerling heeft geen achterstand rekenen + (inspireert me tot actie) * Dit wil ik bespreken! *
Nadere informatieValkuilen bij Rekenen conferentie dyscalculie MBO 12 december 2013. Monica Wijers Freudenthal Instituut Onderwijsadvies & training
Valkuilen bij Rekenen conferentie dyscalculie MBO 12 december 2013 Monica Wijers Freudenthal Instituut Onderwijsadvies & training Vooraf Kennismaken Het gaat hier om rekenzwakke leerlingen - In vmbo en
Nadere informatieRekenen in het MBO
Rekenen in het MBO 1 2 Wat komt aan de orde? Actuele ontwikkelingen Rekenen in het MBO waarom eigenlijk? Rekenen in het MBO belangrijke aandachtspunten Rekenen in het MBO actuele ontwikkelingen waarom
Nadere informatieNieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde
Nieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde De bedoeling van dit document is leerkrachten handvatten te geven bij het inpassen van het werken met Nieuwsrekenen in de reguliere rekenmethode.
Nadere informatieOuderbijeenkomst Rekenen. Optellen. Wat gaan we doen? Ga ik te snel, geef het aan Ga ik te langzaam, geef het aan. Basisvaardigheden (+, -, x, :)
Ouderbijeenkomst Rekenen Basisvaardigheden (+, -, x, :) Ga ik te snel, geef het aan Ga ik te langzaam, geef het aan Heeft u een vraag, stel ze Wat gaan we doen? Optellen Aftrekken Vermenigvuldigen Delen
Nadere informatieDyscalculiebehandeling
Dyscalculiebehandeling De weg vrij voor talent Wat is dyscalculie? Werken in je eigen tempo Dyscalculie komt voor bij ongeveer 3 tot 6% van de basisschoolleerlingen. Het kan erfelijk zijn, maar soms komt
Nadere informatieHet verband tussen numerieke vaardigheden en de ontwikkeling van rekenfeiten Kiran Vanbinst, Pol Ghesquière & Bert De Smedt
Het verband tussen numerieke vaardigheden en de ontwikkeling van rekenfeiten Kiran Vanbinst, Pol Ghesquière & Bert De Smedt Kiran.Vanbinst@ppw.kuleuven.be Elementair rekenen Optellen & aftrekken Kern rekenonderwijs
Nadere informatieSAMENVATTING. Het onderzoek binnen deze thesis bespreekt twee onderwerpen. Het eerste onderwerp, dat
SAMENVATTING Het onderzoek binnen deze thesis bespreekt twee onderwerpen. Het eerste onderwerp, dat beschreven wordt in de hoofdstukken 2 tot en met 6, heeft betrekking op de prestaties van leerlingen
Nadere informatieGoed rekenonderwijs voor risicoleerlingen. Masterplan dyscalculie primair onderwijs 11 december 2013 Gert Gelderblom
Goed rekenonderwijs voor risicoleerlingen Masterplan dyscalculie primair onderwijs 11 december 2013 Gert Gelderblom Doel van deze presentatie Aandachtspunten, richtlijnen en praktische tips voor goed rekenonderwijs
Nadere informatieDECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL
DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL Hoe het drieslagmodel kan worden ingezet ter ondersteuning van het getalbegrip in de realistische rekenles. Het belangrijkste doel van school is niet
Nadere informatieRekenverbeterplan Basisschool Crescendo: algemeen
Rekenverbeterplan Basisschool Crescendo: algemeen Visie Doel Concreet te bereiken In het schooljaar 2011-2012 Uitgangspunten Concrete actiepunten Het rekenverbeterplan richt zich op: het optimaliseren
Nadere informatieDe overgang po vo. Hoe bepalen wat een leerling kan? Trudie Schils Universiteit Maastricht
De overgang po vo Hoe bepalen wat een leerling kan? Trudie Schils Universiteit Maastricht Kansenongelijkheid bij overgang po vo % 60 50 40 30 20 Laag opgeleide ouders (geen startkwalificatie) Gemiddeld
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieHet Fundament voor goed rekenonderwijs
Het Fundament voor goed rekenonderwijs september 2011 Ina Cijvat Door vroegtijdige interventies kunnen alle kinderen getalbegrip ontwikkelen. Preventie van rekenproblemen Leerlijnen / tussendoelen kennen
Nadere informatieVerhoudingen 1 is onderdeel van de Bundel Rekenen en Wiskunde 1. Deze bundel bevat ook Getallen 1, Meten en Meetkunde 1 en Verbanden 1.
Verhoudingen 1 Verhoudingen 1 is onderdeel van de Bundel Rekenen en Wiskunde 1. Deze bundel bevat ook Getallen 1, Meten en Meetkunde 1 en Verbanden 1. Muiswerk Verhoudingen 1 bestrijkt de basisvaardigheden
Nadere informatieAlle Taal Centraal 13 november 2014
18-11-14 Rol van taal bij de rekenvaardigheid van kinderen met taalleerproblemen Alle Taal Centraal 13 november 2014 Tijs Kleemans, Eliane Segers, & Ludo Verhoeven Behavioural Science Institute, Radboud
Nadere informatieRekenen en meisjes ELLEKE KETELAARS 28 MEI 2015
Rekenen en meisjes ELLEKE KETELAARS 28 MEI 2015 Programma Overtuigingen ten aanzien van de verschillen tussen jongens en meisjes op het gebied van rekenen Wat zegt het onderzoek? Wat is de rol van de docent?
Nadere informatieNieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde
Nieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde De bedoeling van dit document is leerkrachten handvatten te geven bij het inpassen van het werken met Nieuwsrekenen in de reguliere rekenmethode.
Nadere informatie8000-4000=4000 900-600=300 90-90 =0 7-8= 1 tekort! 4000 + 300+0-1 = 4299
Rekenstrategieën Voor de basisbewerkingen optellen en aftrekken, vermenigvuldigen en delen en voor het rekenen met breuken en rekenen met decimale getallen, wordt een overzicht gegeven van rekenstrategieën
Nadere informatieWelkom. Het rekenexamen als kader. Consequenties voor het onderwijs. Presentatie door: Karin Snoodijk
Welkom Het rekenexamen als kader Consequenties voor het onderwijs Presentatie door: Karin Snoodijk Resultaten mbo 2014: cijferverdeling Verdeling cijfers rekenen over de drie afnameperiodes in 2013-2014
Nadere informatieCito-toetsen ( )
Cito-toetsen (15.01.2017) Op de Plakkenberg worden diverse toetsen afgenomen. Veel toetsen horen bij de methode, zgn. methodetoetsen, die de stof toetsen die in de methode is behandeld. Daarnaast wordt
Nadere informatieEen onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7
Beelddenken: Een onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7 Een samenvatting van het wetenschappelijk onderzoek naar beelddenken Inhoudsopgave Inleiding
Nadere informatieSamenvatting van Resultaat met rekenen. Bakker, Gerrits en Theil, CPS, 2012
Samenvatting van Resultaat met rekenen Bakker, Gerrits en Theil, CPS, 2012 Lesvoorbereiding en evaluatie 1. Bepaal lesdoel en onderwijsbehoefte leerling(en) (wat hebben de leerlingen nodig om op de leerlijn
Nadere informatieProgramma. Schaalconstructie. IRT: moeilijkheidsparameter. Intro: Het model achter het LOVS Mogelijkheden die het model biedt voor interpretatie
Programma LOVS Rekenen-Wiskunde Inhoud, rapportage en invloed van en Intro: Het model achter het LOVS Mogelijkheden die het model biedt voor interpretatie Marian Hickendorff Universiteit Leiden / Cito
Nadere informatieHoofdrekenen als struikelblok
Hoofdrekenen als struikelblok Jan van de Craats 18 oktober 2007 Op de basisschool neemt hoofdrekenen tegenwoordig een belangrijke plaats in. Daarbij gaat het vooral om sommen waarbij de manier waarop je
Nadere informatieToepassingsrekenen aan de hand van het nieuws Hoeveel bits is een sms je?
NIEUWS REKENEN KATJA VAN DER VEER EN MARIËT HATTINK Toepassingsrekenen aan de hand van het nieuws Hoeveel bits is een sms je? Het rekenonderwijs zou zich meer moeten richten op de ontwikkeling van de functionele
Nadere informatiemeerdere antwoordmogelijkheden.
De spellen in Rekentuin hebben een tijdslimiet. Voor de meeste spellen is dit 20 seconden, maar soms hebben spelers meer of minder tijd. De opgaven variëren van heel makkelijk tot heel moeilijk, zodat
Nadere informatie31 Rekenonderwijs: traditioneel of realistisch. 1 Inleiding
DC 31 Rekenonderwijs: traditioneel of realistisch 1 Inleiding Het rekenonderwijs is in de laatste vijfentwintig jaar veranderd. De traditionele methode is aan de kant geschoven en het realistisch rekenen
Nadere informatieLESSTOF. Rekenen op maat 7
LESSTOF Rekenen op maat 7 2 Lesstof Rekenen op maat 7 INHOUD INLEIDING... 4 DOELGROEP... 4 STRUCTUUR... 5 INHOUD... 9 Lesstof Rekenen op maat 7 3 INLEIDING Muiswerkprogramma s zijn programma s voor het
Nadere informatieInformatieavond Rekenwonders. OBS Aan de Meule
Informatieavond Rekenwonders OBS Aan de Meule Rekenwonders Een uitgebalanceerd programma - ontwikkeld in Singapore ( wat werkt ) - inmiddels in VS, Canada, Engeland, Mexico, Chili 21 st century skils hoge
Nadere informatieREKENEN OP MAAT GROEP 4
REKENEN OP MAAT GROEP 4 REKENEN OP MAAT GROEP 4 RICHT ZICH OP DE BELANGRIJKSTE VAARDIGHEDEN DIE NODIG ZIJN VOOR HET REKEN-WISKUNDEONDERWIJS. ER WORDT NAUW AANGESLOTEN BIJ DE OEFENSTOF VAN DE VERSCHILLENDE
Nadere informatieEffectief Leren van Multimedia. Liesbeth Kester CELSTEC Open Universiteit
Effectief Leren van Multimedia Liesbeth Kester CELSTEC Open Universiteit Verbale informatie + Multimedia =? Digit-span test Werkgeheugen Cognitieve belastingstheorie Inhoud Intrinsieke belasting Instructie
Nadere informatieRealistisch versus traditioneel rekenonderwijs: Welke leerlingen presteren beter?
BSc. Mireille Hubers & dr. Marjolein Gompel Realistisch versus traditioneel rekenonderwijs: Welke leerlingen presteren beter? Inhoud Geschiedenis Kenmerken Voor- & tegenstanders Methode Resultaten Implicaties
Nadere informatieBEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN
BEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN Begeleiding van leerlingen met ernstige rekenproblemen en/of dyscalculie Definitie van dyscalculie Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt
Nadere informatieREKENZWAK VMBO-MBO. Lonneke Boels - Christelijk Lyceum Delft Rekencoördinator, docent rekenen, technator RT-praktijk Alaka rekenen basisschool en pabo
REKENZWAK VMBO-MBO Lonneke Boels - Christelijk Lyceum Delft Rekencoördinator, docent rekenen, technator RT-praktijk Alaka rekenen basisschool en pabo Oorzaken rekenproblemen En wat kun je eraan doen? Oorzaak
Nadere informatieSpellen Rekentuin Optellen Aftrekken Vermenigvuldigen
Spellen Rekentuin Bij alle spellen in de Rekentuin moeten de opgaven binnen een bepaalde tijd opgelost worden. Bij de meeste spellen is dat 20 seconden, maar soms hebben spelers meer of minder tijd. Alle
Nadere informatieHoofdrekenen of cijferen? Een blik op het Vlaamse onderwijs en onderzoek op het domein van het meercijferig aftrekken
Hoofdrekenen of cijferen? Een blik op het Vlaamse onderwijs en onderzoek op het domein van het meercijferig aftrekken Joke Torbeyns Centrum voor Instructiepsychologie en -Technologie, KU Leuven, België
Nadere informatieWerkvormen voor automatisering bij rekenen
Werkvormen voor automatisering bij rekenen 2 november 2011 Henk Logtenberg Agenda (1) 2. Introductie 1.1 Voorstellen 1.2 Warming - up 1.3 Doelen vandaag 2. Delen van kennis en ervaringen 2.1 Wat is automatiseren?
Nadere informatieRekenen-wiskunde op de basisschool
Rekenen-wiskunde op de basisschool Reken-wiskundedidactiek Marc van Zanten 12392_Rekenen-wiskunde bijlage.indd 1 13-05-11 14:57 3 Vakdidactiek rekenenwiskunde Vakdidactiek rekenen-wiskunde bestaat uit
Nadere informatieRekenen op maat 5. Doelgroepen Rekenen op maat 5. Omschrijving Rekenen op maat 5
Rekenen op maat 5 Rekenen op maat 5 richt zich op de belangrijkste vaardigheden die nodig zijn voor het reken-wiskundeonderwijs. Er wordt nauw aangesloten bij de oefenstof van de verschillende blokken
Nadere informatieExecutieve Functies en Werkgeheugen. Dr. Dorine Slaats Klinisch neuropsycholoog
Executieve Functies en Werkgeheugen Dr. Dorine Slaats Klinisch neuropsycholoog U krijgt antwoord op: 1. Wat is het werkgeheugen? 2. Hoe belangrijk is het werkgeheugen? 3. En wat als het werkgeheugen faalt?
Nadere informatieBegeleidingswijzer Dyscalculie
Begeleidingswijzer Dyscalculie Dyscalculie De term dyscalculie komt uit het Latijn (dys = slecht) en Grieks (calculus = rekenen) en kan vertaald worden als het niet kunnen uitvoeren van berekeningen. Voor
Nadere informatieIk tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016. Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10!
Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016 Ik tel tot 10! Wat: Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10! Plaats: CPS, Amersfoort (8 min. lopen vanaf NS Amersfoort-Schothorst) Wanneer:
Nadere informatieNieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde
Nieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde De bedoeling van dit document is leerkrachten handvatten te geven bij het inpassen van het werken met Nieuwsrekenen in de reguliere rekenmethode.
Nadere informatieKijk welke relatief sterke vaardigheden je compenserend in kan zetten.
Leesleerprofiel: Woordenschat met opgaven over woordbetekenis. Door de zwakke(re) woordenschat kennen de leerlingen onvoldoende woorden om de tekst echt goed te begrijpen. Woordposter Woord: Omschrijving:
Nadere informatieZwakke rekenaars sterk maken
Zwakke rekenaars sterk maken Bijeenkomst 5 28 september 2011 monica wijers, ceciel borghouts Freudenthal Instituut Programma vandaag Diagnostiek Presentatie Welke onderwerpen in kaart? Voorbeelden Werken
Nadere informatieWorkshop Methodekeuze rekenen
Workshop Methodekeuze rekenen 20 oktober 2010 13.30-16.00 uur Dick Poel Berber Klein Agenda 1. Introductie 1.1: Voorstellen 1.2: Programma en doelen workshop 2. Voorkennis inventariseren 2.1: Hoe ver is
Nadere informatieinhoud Dyscalculie Rekenproblemen Presentatie_gebruikersdag_najaar2013 1 Onderhoudsproblemen
inhoud Rekenblokken voor de zwakke rekenaar Over wie hebben we het? Welke problemen zijn er zoal? Wat is er aan te doen? Rekenproblemen Dyscalculie Onderhoudsproblemen Beschikbaarheidsproblemen Ernstige
Nadere informatieBouwstenen van numerieke vaardigheden: Associaties tussen hoeveelheid en ruimte
Bouwstenen van numerieke vaardigheden: Associaties tussen hoeveelheid en ruimte Theoretische achtergrond De invloed van cultuur en embodiment op quantityspace mapping bij peuters Strategiegebruik bij quantity-space
Nadere informatieTOETSEN EN TOETSPRESTATIES REKENEN
AANSLUITING PO-VO FEEDBACK / ONTWIKKELING TOETSEN EN TOETSPRESTATIES REKENEN De deelnemende scholen aan het PO-VO-netwerk in Doorn willen gericht toewerken naar een doorlopende leerlijn rekenen-wiskunde.
Nadere informatieLeerwerktaak: Verhaaltjessom oplossen aanleren
Leerwerktaak: oplossen aanleren Titel Gekoppeld aan beroepstaak OWE ILS-wi 614 Gekoppeld aan de volgende competenties(s) Niveau Geschikt voor de volgende vakken Ontwerper/ ontwerpgroep/ sectie/ school
Nadere informatieVerzamellijst onderwijsbehoeften
Pedagogische studiedag HGW 20 november 2013 Verzamellijst onderwijsbehoeften Een onderwijsbehoeften bestaat uit twee delen: 1. Welke doelen streef je samen met een kind na? 2. Wat heeft dit kind extra
Nadere informatieGroep 6. Uitleg voor ouders (en kinderen) over de manieren waarop rekenen in groep 6 aan bod komt. Don Boscoschool groep 6 juf Kitty
Groep 6 Uitleg voor ouders (en kinderen) over de manieren waarop rekenen in groep 6 aan bod komt. Getalbegrip Ging het in groep 5 om de hele getallen tot 1000, nu wordt de getallenwereld uitgebreid. Naast
Nadere informatieDerde peiling rekenen-wiskunde aan het einde van de basisschool
Derde peiling rekenen-wiskunde aan het einde van de basisschool J. Janssen Cito, Instituut voor Toetsontwikkeling, Arnhem 1 inleiding In 1987 is in opdracht van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
Nadere informatieRekenonderwijs aan zwakke rekenaars: voorkomen, opsporen en begeleiden
Rekenonderwijs aan zwakke rekenaars: voorkomen, opsporen en begeleiden Rekenonderwijs aan zwakke rekenaars: voorkomen, opsporen en begeleiden Ceciel Borghouts Schooladviescentrum (MC), Utrecht In de dagelijkse
Nadere informatieCursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag. Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut
Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut deel 0 EVEN DE KRANT 1. Huiswerk Programma 16 februari doen
Nadere informatieNieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde
Nieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde De bedoeling van dit document is leerkrachten handvatten te geven bij het inpassen van het werken met Nieuwsrekenen in de reguliere rekenmethode.
Nadere informatieRekenen op maat 7. Doelgroepen Rekenen op maat 7. Doelgroepen Rekenen op maat 7
Rekenen op maat 7 Rekenen op maat 7 richt zich op de belangrijkste vaardigheden die nodig zijn voor het rekenwiskundeonderwijs. Er wordt nauw aangesloten bij de oefenstof van de verschillende blokken van
Nadere informatieMEMORISEREN VAN DE TAFELS 1 T/M 10
MEMORISEREN VAN DE TAFELS 1 T/M 10 Onderzoekers: Mireille Eggink en Hanneke Plancius van de Brederoschool te Groningen. Dit onderzoek over het memoriseren van de tafels is gedaan op de Brederoschool te
Nadere informatieDe grote rol van het werkgeheugen bij het leren.
De grote rol van het werkgeheugen bij het leren. Wat men veelal niet weet is dat het werkgeheugen de voorspeller is van schoolsucces en niet het IQ. Het werkgeheugen meet onze capaciteit om te leren, niet
Nadere informatieparate rekenvaardigheden
parate rekenvaardigheden Rinske Stelwagen & Teun Hommersom parate rekenvaardigheden wie zijn wij workshop tijdens de vorige conferentie de som van de dag een wiskunde- / reken-website een diagnostische
Nadere informatie19-9-2011. Het geheim van opbrengstgericht werken ontrafeld
Het geheim van opbrengstgericht werken ontrafeld 1 Stroomstoot helpt bij rekenen LONDEN - Een stroomstoot door de hersenen kan ervoor zorgen dat het maken van sommen tot zes maanden lang een stuk beter
Nadere informatie