Bijwerkingen bij ouderen WAT DOET LAREB? Bijwerkingen bij ouderen? Extra opletten! Leerdoelen / inhoud
|
|
- Dina Verhoeven
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bijwerkingen bij ouderen? Bijwerkingen bij ouderen 19 april 2013 Amsterdam, VUmc, Gerion "Denk veilig, kies veilig; Farmacologie en medicatieveiligheid bij ouderen in instellingen?" Rike van Eekeren, apotheker Coördinator (Na)scholing Extra opletten! Leerdoelen / inhoud 1. Bijwerkingen zien en herkennen a. Typen bijwerkingen b. Causaliteit c. Casuistiek WAT DOET LAREB? 2. Kennismaken met Lareb a. Wat doet Lareb b. Bijwerkingen melden Actueel Lareb Nederlands Bijwerkingen Centrum Doel: Optimaliseren veiligheid geneesmiddelen en vaccins Onbekende effecten tijdig signaleren Onbedoelde schade voorkomen 1
2 Kerntaken Lareb Bijwerkingen databank: spontane rapportage meldingen uit praktijk beoordelen en analyseren stimuleren Kenniscentrum bijwerkingen van geneesmiddelen + vaccins, teratologie publicaties, onderwijs, helpdesk, ZIJN GENEESMIDDELEN NIET VEILIG VOOR OUDEREN? Meldingen per leeftijd (%) Waarom geneesmiddelenbewaking? Studie versus praktijk: - Zeldzame bijwerkingen - Lange termijn effecten - Populatie verschil: Ouderen Co-morbiditeit Verminderde nier- /leverfunctie Interacties Farmacokinetiek Ziekenhuisopnames door bijwerkingen 5,2% van alle opnames Ouderen/ vrouwen Mortaliteit 2,3% 72% te voorkomen Leerdoelen / inhoud 1. Bijwerkingen zien en herkennen a. Typen bijwerkingen b. Causaliteit c. Casuistiek 2. Kennismaken met Lareb a. Wat doet Lareb b. Bijwerkingen melden BMJ 2004;329;
3 Type bijwerkingen Type bijwerkingen Type A(ugmented) Voorbeelden: Type B(izarre) Voorbeelden: Farmacologisch effect Dosisafhankelijk Frequent Zichtbaar in (grotere) klinische trials Continueren mag, of dosering aanpassen Betablokkers (orthostat) hypotensie Raynaud fenomeen Digoxine - bradycardie Bloed glucose verlagers hypoglykemie Idiosyncratisch of allergisch Ernstig Zeldzaam Niet zichtbaar in klinische trials Staken Anafylaxie (NSAID s, antibiotica) Bloedbeeldafwijkingen (Clozapine) Hepatitis (Augmentin ) Longreacties, perifere neuropathie (nitrofurantoine) Extrinsieke causaliteit Algemeen: Kan dit geneesmiddel deze bijwerking veroorzaken? Bekendheid in de literatuur Achtergrondincidentie Databanken Intrinsieke causaliteit Specifiek: Welke factoren zijn aanwezig dat deze bijwerking bij deze patient optreedt? Farmacologische plausibiliteit Kinetiek, werkingsmechanisme Latentietijd, de- en rechallenge Patiëntgebonden factoren Indicatie, co-morbiditeit Metabolisme van het geneesmiddel Co-medicatie Casus 1 Verwardheid Vrouw, 72 jaar Voorgeschiedenis: carcinoïd long 1992 melanoom 3
4 Symptomen Acuut: depressiviteit verwardheid geagiteerd gedrag Medicatie Atrovent - ipratropium Cozaar - losartan Nexium - esomeprazol Symbicort - formoterol/budesonide Thyrax - levothyroxine Bijwerking? Denkt u aan een bijwerking? Wat wilt u weten? Latentietijd Welk middel verdenkt u? ipratropium (jaren) losartan (maanden) esomeprazol (week) formoterol/budesonide (jaren) levothyroxine (jaren) Farmacotherapeutisch Kompas esomeprazol: onrust, verwardheid, depressie omeprazol: verwardheid en hallucinaties, opwinding, agressie en depressie met name bij ouderen en ernstig zieken. rabeprazol, pantoprazol: depressie lansoprazol: - 4
5 Beloop esomeprazol stop: binnen 1 dag hersteld Hervatting: snel recidief Boodschap Verwardheid kan een bijwerking zijn Zet bijwerkingen altijd in je DD, ook al heb je een logische andere verklaring Casus 2 Convulsies Vrouw, 71 jaar, COPD en cardiovasculair lijden Medicatie: acetylcysteïne theofylline fluticason salbutamol ipratropiumbromide diltiazem carbasalaatcalcium isosorbidedinitraat retard Convulsies I.v.m. luchtweginfectie: levofloxacine 2 dd 500 mg Na 4 dagen convulsies Convulsies gecoupeerd met diazepam rectiole 5
6 Bijwerking levofloxacine? Chinolonen convulsies, incidentie 0.01% -1% Gebruikte dosering hier maximaal Nierfunctiestoornis cumulatie overdosering Invloed Theofylline? Theofylline kan convulsies uitlokken Geringe therapeutische breedte Afbraak via CYP1A2 (CYP2E1, CYP3E3) CYP1A2 remmers chinolonen Ook diltiazem metabolisme theofylline remmen Andere factoren? verminderde nierfunctie verminderde klaring levofloxacine verhoogde spiegel levofloxacine Hoge leeftijd Ernstige bronchusconstrictie Koorts levofloxacine remming CYP1A2 verminderde omzetting theofylline verhoogde spiegel theofylline verlaagde convulsiedrempel diltiazem remming CYP ernstige bronchusobstructie hoge leeftijd hypoxie koorts/infectie convulsies Boodschap Casus 3 Een causale relatie is niet altijd eenduidig: Polymorbiditeit + polyfarmacie polycausaliteit Vooral bij ouderen en co-morbiditeit Risicofactoren: nierfunctiedaling + interacties 6
7 Vrouw, 72 jaar Patiënt Hyperthyreoïdie Verminderde nierfunctie Myocard infarct (recent verleden) Atrium fibrilleren Hartfalen COPD Medicatie Hyperthyreoidie thiamazol Atrium fibrilleren acenocoumarol, nadroparine Hartfalen bumetanide COPD Salbutamol / ipratropium (nevel) Overig Esomeprazol, metoclopramide Lorazepam, rivastigmine, pregabaline Koorts Hypotensie Zweten Bijwerking? Spierrigiditeit Myoglobine: dag 1: 729 mg/l Nierinsufficientie CK: dag 1: 1330 U/l dag 4: > stop verdacht gen.m. dag 5: 3040 dag 8: 250 Maligne neuroleptica syndroom Spierrigiditeit, soms rhabdomyolyse, leucocytose Hyperthermie Spraak- en slik problemen Ontremming autonome functies Complicatie: nierfunctieverlies, diffuse intravasale stolling Bij: antipsychotica, zeldzaam (0,01%) Blokkade dopamine receptoren in striatum en hypothalamus Hyperthermie Spierrigiditeit Medicatie Hyperthyreoidie thiamazol Atrium fibrilleren acenocoumarol, nadroparine Hartfalen bumetanide COPD Salbutamol / ipratropium (nevel) Overig Esomeprazol, metoclopramide Lorazepam, rivastigmine, pregabaline Medicatie Hyperthyreoidie thiamazol Atrium fibrilleren acenocoumarol, nadroparine Hartfalen bumetanide COPD Salbutamol / ipratropium (nevel) Overig Esomeprazol, metoclopramide Lorazepam, rivastigmine, pregabaline 7
8 Metoclopramide Metoclopramide: antidopaminerg (perifeer + czs) Farmacokinetiek ouderen: Eliminatie t ½ verlengd bij nierfunctie Metabolisme en eliminatie vertraagd bij afname leverfunctie [ First pass metabolisme!] Boodschap Bijwerking komt soms onverwacht Ouderen zijn gevoeliger voor bijwerkingen metoclopramide door veranderde farmacokinetiek Leerdoelen / inhoud 1. Bijwerkingen zien en herkennen a. Typen bijwerkingen b. Causaliteit c. Casuistiek 2. Kennismaken met Lareb a. Wat doet Lareb b. Bijwerkingen melden Waarom melden? Melden = vergroten algemene kennis Nieuwe bijwerkingen opsporen Kennis beschikbaar voor anderen Melden = vergroten eigen kennis Terugkoppeling van melding Wat melden? - relevantie Bijwerkingen nieuwe geneesmiddelen < 3 jaar verkrijgbaar Onbekende bijwerkingen en interacties Bekende zeldzame bijwerkingen Bijwerkingen bij kinderen, off-label Ernstige bijwerkingen Wat valt u op en wat vindt u de moeite waard om te melden! 8
9 Geneesmiddelenwet (2007) Ernstige bijwerkingen melden bij Lareb: Overlijden Levensbedreigend Invaliditeit of arbeidsongeschiktheid (Verlenging) ziekenhuisopname Aangeboren afwijkingen U meldt toch ook? Hartelijk dank voor uw aandacht Meldopdracht Niet verplicht, wel aanbevolen! Extra invullen op meldformulier: aios Gerion Ja bij inhoudelijke terugkoppeling Denk veilig, kies veilig, juist bij bijwerkingen! Vragen? r.vaneekeren@lareb.nl
Bijwerkingen melden. Kloof tussen studie en praktijk beperkte omvang populatie. Kloof tussen studie en praktijk samenstelling populatie
Bijwerkingen melden 1 februari 2013 Geneeskunde RUG (C1d) Rike van Eekeren apotheker / regiocoördinator www.lareb.nl Oscar Wilde: to expect the unexpected shows a thoroughly modern intellect. Leerdoelen
Nadere informatieBijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden
Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden December 2013 COIG, Bunnik Dr. F. van Hunsel, apotheker-epidemioloog www.lareb.nl Nieuwe geneesmiddelen Veiligheid geneesmiddel is altijd onzeker Hoe
Nadere informatieBijwerkingen melden Diane-35 en trombose. Wat viel op? Meldingen bij Lareb
Bijwerkingen melden 7 juni 2013 Co-assistenten RUG (C1d) Rike van Eekeren, apotheker coördinator onderwijs Lareb www.lareb.nl Oscar Wilde: to expect the unexpected shows a thoroughly modern intellect.
Nadere informatieLeerdoelen. Waarom aandacht voor bijwerkingen? Introductie bijwerkingen. Kloof tussen studie en praktijk beperkte omvang populatie
Introductie bijwerkingen 2011-2012 Doelgroep: aios, co-assistenten Leerdoelen Waarom aandacht voor bijwerkingen? Waarom Lareb? Wanneer is er sprake van een bijwerking? Casuïstiek Melden van bijwerkingen
Nadere informatieBijwerkingen met bijsmaak
Bijwerkingen met bijsmaak Nascholing huisartsen Krentenwegge cursus, Zenderen 5 en 7 juni 2012 Rike van Eekeren, apotheker Regiocoördinator Noord Nederland www.lareb.nl Lareb 8-6-2012 1 Smaken verschillen?
Nadere informatieRegistratie van bijwerkingen door huisartsen
Registratie van bijwerkingen door huisartsen 3 april 2014 GGG Congres Jako Burgers Monique Verduijn www.lareb.nl Inhoud Inleiding Bijwerkingen in de praktijk Herkennen van bijwerkingen door de huisarts
Nadere informatieBijwerkingen ABC. Congres Medicatie & Bijwerkingen 1 april Rike van Eekeren apotheker, wetenschappelijk beoordelaar
Bijwerkingen ABC Congres Medicatie & Bijwerkingen 1 april 2016 Rike van Eekeren apotheker, wetenschappelijk beoordelaar Programma Soorten bijwerkingen: A, B of C? Bijwerkingen herkennen Risico groepen
Nadere informatieKenniscentrum Bijwerkingen
Kenniscentrum Bijwerkingen Introductiefilm Lareb Arnhem, 9 december 2014 www.lareb.nl Lareb introductie verzamelen van meldingen wat is een bijwerking? praktijk Introductie Farmaceutische industrie ontwikkelen
Nadere informatiePolyfarmacie bij ouderen. Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015
Polyfarmacie bij ouderen Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015 Inhoud Inleiding Farmacokinetiek Farmacodynamiek Problemen bij polyfarmacie Medicatiebeoordeling Take home messages
Nadere informatieFarmacovigilantie. een voorbeeld voor arbovigilantie? Prof. dr. A.C. van Grootheest. Rijksuniversiteit Groningen.
Farmacovigilantie een voorbeeld voor arbovigilantie? Prof. dr. A.C. van Grootheest Rijksuniversiteit Groningen www.lareb.nl Casus Vrouw, 52 jaar Voorgeschiedenis: Carcinoïd van de long Hypothyreoidie Symptomen
Nadere informatieVoriconazol en ritmestoornissen
Voriconazol en ritmestoornissen MDO bespreking 29-10-2014 Michelle Oude Alink Casus Man 68 jaar oud Voorgeschiedenis 2014, juni: myocardinfarct wv DES-stent Sinds september verdenking pneumonie, aanvankelijk
Nadere informatieFarmacokinetiek en dynamiek
Farmacokinetiek en dynamiek Het toepassen van informatie uit het farmacotherapeutisch kompas Douwe van der Meer Ziekenhuisapotheker 20-03-2018 Wie schrijf het Kompas? VWS ZI Verzekeraars Wat is de bron?
Nadere informatieMedicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker
Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Diabetes medicatie en verminderde nierfunctie Kort overzicht Verminderde nierfunctie Metabolisme/eliminatie van
Nadere informatieHartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties
Hartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties Disclosure Bart Kremers Werkzaam bij Apotheek Ravenstein en GIC-helpdesk van de KNMP Geen contacten/belangen mbt farmaceutische industrie Hartfalen-medicatie
Nadere informatieBijzondere bijwerkingen
Bijzondere bijwerkingen Meldingen t/m 2014 Naomi Jessurun, klinisch farmacoloog i.o. Ziekenhuisapotheker NP Wetenschappelijk beoordelaar Meldingen 2015 Melding I 20 signaleringen van nog onbekende bijwerkingen
Nadere informatieSTRIP. Gemiddeld geneesmiddelengebruik. Medicatie review: STRIP. Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN
STRIP Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN Dr. Paul Jansen, klinisch geriater klinisch farmacoloog Afdeling Geriatrie en EPHOR UMC Utrecht Medicatie review: STRIP Selectie patiënten voor medicatiebeoordeling:
Nadere informatieOog voor bijwerkingen. OT en Zien congres, Rotterdam 25 september 2015 Rike van Eekeren, apotheker Lareb
Oog voor bijwerkingen OT en Zien congres, Rotterdam 25 september 2015 Rike van Eekeren, apotheker Lareb Bijwerkingencentrum Lareb Bewaking geneesmiddelenveiligheid Meldingen van bijwerkingen uit de praktijk
Nadere informatieMEDICATIEMANAGEMENT BIJ DE OUDERE PATIENT DR. KIM HURKENS, INTERNIST-OUDERENGENEESKUNDE/KLINISCH FARMACOLOOG
MEDICATIEMANAGEMENT BIJ DE OUDERE PATIENT DR. KIM HURKENS, INTERNIST-OUDERENGENEESKUNDE/KLINISCH FARMACOLOOG MEVR BAKKER, 88 JAAR Medicatie lisinopril 10mg 1dd1; bumetanide 2mg 1dd1; metoprolol ret 100mg
Nadere informatiePolyfarmacie bij ouderen
Polyfarmacie bij ouderen Bas van de Steeg, apotheker 30 mei 2015 De context Bohemean Polypharmacy: https://www.youtube.com/watch?v=lp3pfjkozl8 Onderwerpen Ouderdom komt met gebreken? Polyfarmacie komt
Nadere informatieRVG Version 2017_06 Page 1 of 5
Version 2017_06 Page 1 of 5 1.3.1.1 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Propylthiouracil Apotex 50 mg, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke tablet bevat
Nadere informatieWorkshop farmacokinetiek. Marieke Zeeman Internist-ouderengeneeskunde Klinisch farmacoloog i.o.
Workshop farmacokinetiek Marieke Zeeman Internist-ouderengeneeskunde Klinisch farmacoloog i.o. De wachtkamer Patiënt M Patiënt B Patiënt C Patiënt D Recapitulatie Oplaaddosis C 0 = F x D / Vd Klaring Cl
Nadere informatieCasusschetsen astma/copd
Casusschetsen astma/copd 7 augustus 2000 Casusschets 1 Mevr. N, is een 26 jarige adipeuze Surinaamse vrouw die sinds 1994 in Nederland woonachtig is. Sinds haar komst naar Nederland heeft zij in wisselende
Nadere informatieBijwerkingen in de praktijk
Instructie Voor de deelnemers (vooraf) Deze FTO-presentatie Bijwerkingen in de praktijk kan zelfstandig worden gebruikt door FTO groepen. Onder alle dia s is een toelichting geschreven. De presentatie
Nadere informatiePILLENCOCKTAILS: HARTVEROVEREND. Aspecten van geneesmiddelen bij atriumfibrilleren
PILLENCOCKTAILS: HARTVEROVEREND Aspecten van geneesmiddelen bij atriumfibrilleren INHOUD Presentatie (20-25 minuten) Inleiding Medicamenteuze behandeling atriumfibrilleren Geneesmiddelgroepen Bijwerkingen
Nadere informatieRisico Minimalisatie Materiaal. betreffende tolcapon 100 mg en 200 mg tabletten. voor patiënten
Risico Minimalisatie Materiaal betreffende tolcapon 100 mg en 200 mg tabletten voor patiënten Inleiding Dit dagboek beschrijft aanbevelingen om belangrijke risico s van het geneesmiddel te beperken of
Nadere informatieOmgaan met bijwerkingen
Vaccins Geneesmiddelen Zwangerschap en medicijnen Omgaan met bijwerkingen Een praktijkadvies inclusief handleiding melden Toepassen van dit advies draagt bij aan veiliger gebruik van geneesmiddelen Wat
Nadere informatieRichtlijn Melden van ernstige bijwerkingen van Vitamine K-antagonisten door de Nederlandse trombosediensten bij Lareb
Richtlijn Melden van ernstige bijwerkingen van Vitamine K-antagonisten door de Nederlandse trombosediensten bij Lareb Deze richtlijn is een initiatief van de Federatie van Nederlandse Trombosediensten
Nadere informatieMedicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking
Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Congres Mind the Body 12 februari 2015 Barber Tinselboer, AVG s Heeren Loo locatie Apeldoorn Inhoud Casus Medicatie en de cliënt met een verstandelijke
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Primperan 10, zetpillen 10 mg Primperan 20, zetpillen 20 mg metoclopramide
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Primperan 10, zetpillen 10 mg Primperan 20, zetpillen 20 mg metoclopramide Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel.
Nadere informatieWorkshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker
Workshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker Inhoud workshop Inventarisatie vragen Waar of niet waar Medicatie en hun bijwerkingen Pijnbestrijding Antidepressiva Benzodiazepinen
Nadere informatiePalliatieve Zorg. Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg. 2012 ParkinsonNet congres
Palliatieve Zorg Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg Palliatieve Zorg Palliatieve zorgverlening is aan de orde zodra behandelingen die op genezing gericht zijn niet of niet
Nadere informatieCarolien van der Linden Wim van der Minne Sjoukje Troost
Carolien van der Linden Wim van der Minne Sjoukje Troost Opening Casus Theorie: Fouten bij medicatie overdracht Bespreking in groepen Wat draag je over aan collega? Automatisering en overdracht gegevens
Nadere informatieDe geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie
De geriatrische patiënt op de SEH SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie Relevante onderwerpen Delier Symptoomverarming Medicatie op de SEH Duur aanwezigheid patiënt op de SEH Delier
Nadere informatieCBO RICHTLIJN. Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010. Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011
CBO RICHTLIJN HARTFALEN Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010 Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011 ESC guidelines Richtlijn is gebaseerd op de ESC Guidelines for the
Nadere informatieInteracties tussen voeding en geneesmiddelen. Milou van Heuckelum Keuzestage Farmacie-M 24 juni 2014
Interacties tussen voeding en geneesmiddelen Milou van Heuckelum Keuzestage Farmacie-M 24 juni 2014 Programma Algemene inleiding Definities Geneesmiddel-nutriëntinteracties Top 10 geneesmiddelen in de
Nadere informatieInteractiemeldingen: wegklikken of niet? Kees Kramers, internist, Klinisch Farmacoloog UMC St. Radboud Afd. Farmacologie-Toxicologie.
Interactiemeldingen: wegklikken of niet? Kees Kramers, internist, Klinisch Farmacoloog UMC St. Radboud Afd. Farmacologie-Toxicologie. Interacties Kinetisch of Dynamisch Interacties Kinetisch Absorptie
Nadere informatieZorgpad Atriumfibrilleren (AF)
Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Highlights Ziekenhuizen 2017 Hans Ros, ziekenhuisapotheker Inhoud Wat is AF? Hoe ontstaat een CVA (beroerte)? Behandeling AF: 4 peilers Orale antistolling 1 2016 ESC Guidelines
Nadere informatie22-1-2016. De interactie tussen een molecuul metoprolol en de beta-receptor is een voorbeeld van een farmacokinetisch principe. Waar.
(potentiële) belangenverstrengeling Geen Freek van Gorp Ziekenhuisapotheker Franciscus Groep 13-01-2016 Farmacokinetiek bij de individuele (oudere) patiënt Trucs en weetjes voor de dagelijkse praktijk
Nadere informatieGeneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren
27-10-2016 Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren Wobbe Hospes, ziekenhuisapotheker Agenda Waarom en wanneer antistolling? Stollingscascade en aangrijpingspunten geneesmiddelen
Nadere informatiePalliatieve Zorg bij Parkinson. Presentatie. Ondertitel. Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg ParkinsonNet
Palliatieve Zorg bij Parkinson Presentatie Ondertitel Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg ParkinsonNet Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen
Nadere informatieSamenstelling: serum: baclofen 2443 µg/l, diazepam 1634 µg/l, desmethyldiazepam 1460 µg/l, oxazepam 79 µg/l, temazepam 158 µg/l.
TOXICOLOGIE Ronde 2017.1 Patiënt bekend met alcoholproblematiek en momenteel onder behandeling van verslavingszorg. Recent op de centrale spoedopvang geweest in verband met een eerste gegeneraliseerd tonischclonisch
Nadere informatieCOIG Klinische Farmacologie Integratiecasus. Jorie Versmissen, internist-klinisch farmacoloog/vasculair geneeskundige Erasmus MC
COIG Klinische Farmacologie Integratiecasus Jorie Versmissen, internist-klinisch farmacoloog/vasculair geneeskundige Erasmus MC Casus 1 Mw H -72 jaar B/ start amoxicillineà Advies over dosering? Sinds
Nadere informatieRisico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers
Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers Introductie De risico-minimalisatiematerialen voor Tasigna (nilotinib) zijn beoordeeld door het College ter
Nadere informatieworden en hoe deze methode toegepast kan worden om de veiligheid van geneesmiddelen te bewaken.
Samenvatting Geneesmiddelen worden toegepast om ziektes te behandelen, te voorkomen en te diagnosticeren. In sommige gevallen ervaart de patiënt niet alleen het gewenste effect, maar kunnen ook ongewenste
Nadere informatieEen kwestie van maatwerk
Medicamenteuze interventies ter vermindering van agressief gedrag Een kwestie van maatwerk Dr Rob Heerdink Pharmacoepidemiology & Clinical Pharmacology Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences Universiteit
Nadere informatieBIJSLUITER. GLYCOPYRRONIUM BROMIDE 1 mg tabletten
BIJSLUITER GLYCOPYRRONIUM BROMIDE 1 mg tabletten Lees de hele bijsluiter goed voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien
Nadere informatieLeerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen.
NIERFUNCTIE 2 Leerdoelen Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling Begeleid beschermende maatregelen Functies Volume- osmo- en zuurregulatie Excretie afvalproducten stofwisseling
Nadere informatiePropofol infusie syndroom. Maartje de Gier AIOS anesthesiologie MDO praatje oktober 2016
Propofol infusie syndroom Maartje de Gier AIOS anesthesiologie MDO praatje oktober 2016 Man, 54 jaar RvO: sedatie bij wilsonbekwamepatient met glioblastoom Sedatie met o.a propofol: stand 20-25ml/uur gedurende±
Nadere informatieNierfunctie bij oudere patiënten
Nierfunctie bij oudere patiënten Aris Prins, apotheker Apotheek Poeldijk Wie ben ik? Apotheker sinds april 2004 Na studie gewerkt als ziekenhuis apotheker in Ninewells Hospital Dundee, Schotland Sinds
Nadere informatieNOSCAPINE HCl TEVA 1 MG/ML stroop. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 13 november : Productinformatie Bladzijde : 1
1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Noscapine HCl Teva 1 mg/ml, 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Noscapine HCl Teva 1 mg/ml bevat 1 mg noscapinehydrochloride
Nadere informatie27-11-14. Polyfarmacie KENNISMAKING POLYFARMACIE. Programma. Doel. Casus 1. Kennismaking. Doel. Polyfarmacie. Moderne Dementiezorg.
Programma Polyfarmacie Kennismaking Doel Polyfarmacie Moderne Dementiezorg Wilma Knol Marjorie Nelissen-Vrancken Dementie Voorkomen en aanpak problemen Aan de slag in de praktijk 25 november 2014 Doel
Nadere informatiePolyfarmacie in de cardiologie
Polyfarmacie in de cardiologie CarVasZ congres 21 november 2014 Alina Constantinescu cardioloog Indeling Casus 1: - patient met hartfalen - belangrijkste medicatieklassen - introductie medicatie in de
Nadere informatieBIJSLUITER 1. WAT IS DAFALGAN VOLWASSENEN 600 MG EN WAARVOOR WORDT HET GEBRUIKT?
BIJSLUITER Lees de hele bijsluiter aandachtig door, omdat er voor u belangrijke informatie in staat. Raadpleeg uw arts of apotheker als u aanvullende vragen heeft. Bewaar deze bijsluiter, misschien heeft
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN Pagina 1 van 6 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Semprex 8 mg, capsules, hard 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke Semprex capsule bevat 8 mg acrivastine.
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Indigokarmijn Serb 40 mg/5 ml, oplossing voor injectie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Indigotine (indigokarmijn)...40 mg
Nadere informatieSummary of Product Characteristics / 1 van 6
1.3.1.1 Summary of Product Characteristics 1.3.1.1 / 1 van 6 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Loratadine 10 mg HTP Huismerk, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke tablet bevat 10 mg
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Mucorhinyl 0,5 mg/ml. Mucorhinyl 1 mg/ml. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Mucorhinyl 0,5 mg/ml: bevat 0,5 mg xylometazolinehydrochloride
Nadere informatieSchakels in de zorg14 en 31 oktober 2013 Medicatietoediening op Intensive Care
Schakels in de zorg14 en 31 oktober 2013 Medicatietoediening op Intensive Care Dr. Nicole Hunfeld ziekenhuisapotheker Intensive Care Volwassenen De keerzijde? 1250 doden per jaar door geneesmiddelen voorgeschreven
Nadere informatieRISICO MINIMALISATIE MATERIAAL BETREFFENDE BARICITINIB VOOR DE VOORSCHRIJVER, APOTHEKER EN VERPLEEGKUNDIGE
RISICO MINIMALISATIE MATERIAAL BETREFFENDE BARICITINIB VOOR DE VOORSCHRIJVER, APOTHEKER EN VERPLEEGKUNDIGE De risico minimalisatie materialen voor baricitinib zijn beoordeeld door het College ter Beoordeling
Nadere informatieHoe coupeer je anticoagulantia?
Hoe coupeer je anticoagulantia? COIG klinische farmacologie 18-6-2019 Jenneke Leentjens, internist-vasculair geneeskundige klinisch farmacoloog DISCLOSURE BELANGEN (potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatie2 ml/min verdunde oplossing (dus 2 mg/min) 10 mg bij volwassenen van 50 kg of meer, anders 0,1 mg/kg lichaamsgewicht
1 Trousse d'urgence IV bij voorkeur 2 ml/min verdunde oplossing (dus 2 /min) 1 ampul van 10 verdunnen tot 10 ml, hiervan 2 ml/min IV toedienen acute abdominale pijn of SC 10 bij volwassenen van 50 kg of
Nadere informatieSummary of Product Characteristics
1.3.1.1 Summary of Product Characteristics 1.3.1.1-1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Loratadine Mdq 10 mg, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke tablet bevat 10 mg loratadine. Voor
Nadere informatieBehandeling van hypertensie
NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,
Nadere informatieTwee richtingen met één stip aan horizon. Dr. Pieter Helmons, ziekenhuisapotheker MSc. Arthur Wasylewicz AIOS ziekenhuisfarmacie
Twee richtingen met één stip aan horizon SAMEN NAAR MEER MEDICATIEVEILIGHEID Dr. Pieter Helmons, ziekenhuisapotheker MSc. Arthur Wasylewicz AIOS ziekenhuisfarmacie Medicatiebewaking in het St Jansdal Het
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKERS. DAFALGAN Volwassenen 600 mg zetpillen Paracetamol
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKERS DAFALGAN Volwassenen 600 mg zetpillen Paracetamol Lees goed de hele bijsluiter want deze bevat belangrijke informatie. Dit geneesmiddel kunt u zonder recept krijgen.
Nadere informatieRISICO MINIMALISATIE MATERIAAL BETREFFENDE BARICITINIB VOOR DE VOORSCHRIJVER, APOTHEKER EN VERPLEEGKUNDIGE
RISICO MINIMALISATIE MATERIAAL BETREFFENDE BARICITINIB VOOR DE VOORSCHRIJVER, APOTHEKER EN VERPLEEGKUNDIGE De risico minimalisatie materialen voor baricitinib zijn beoordeeld door het College ter Beoordeling
Nadere informatieWorkshop Toxicologie Casuistiek. PAO Labdag 4 december 2014 Inge van Berlo
Workshop Toxicologie Casuistiek PAO Labdag 4 december 2014 Inge van Berlo Casus 1 48 jarige man opgenomen met trekkingen thuis en in de ambulance - Op SEH ademstilstand en asystolie - Bradycardie - Insulten
Nadere informatieFarmacologie en interacties van geneesmiddelen in de hemato-oncologie. Dr. Nicole Hunfeld, ziekenhuisapotheker 20 maart 2014
Farmacologie en interacties van geneesmiddelen in de hemato-oncologie Dr. Nicole Hunfeld, ziekenhuisapotheker 20 maart 2014 Inhoud workshop Deel 1 (30 minuten): 1. Wat is farmacokinetiek? Nadruk op ouderen
Nadere informatieDatum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen
Datum 28-02-2017 Spreker Linda Schreur (Poly)farmacie bij ouderen Een geriatrische patiënt Pt 82 jaar Voorgeschiedenis oa hartinfarct, boezemfibrilleren Woont zelfstandig alleen Langzaam geheugenproblemen
Nadere informatieMODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 10 november : Productinformatie Bladzijde : 1
1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Loratadine Teva 10 mg, 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Loratadine Teva 10 mg bevat 10 mg loratadine per tablet. Hulpstof
Nadere informatieSamenvatting Hoofdstuk 1 Farmacotherapie op maat
Samenvatting Hoofdstuk 1 Farmacotherapie op maat Patiënt komt bij arts en na diagnose schrijft hij of: Geen therapie voor. Niet medicamenteuze therapie voor. Farmacotherapie voor. Een combinatie van mogelijkheden
Nadere informatie1.3.1.3 Package leaflet 1.3.1.3-1
1.3.1.3 Package leaflet 1.3.1.3-1 Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken, want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar
Nadere informatieVerouderingsproces. -Voldoende functie -Voldoende reserve. Normale veroudering. Kwetsbaarheid. Geriatrische problematiek
Kwetsbaarheid Verouderingsproces Normale veroudering -Voldoende functie -Voldoende reserve Kwetsbaarheid -Afname functies -Verminderde reserve Geriatrische problematiek -Tekortschieten functies -Onvoldoende
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Sotalol HCl Aurobindo 80 mg, tabletten Sotalol HCl Aurobindo 160 mg, tabletten. Sotalol hydrochloride
1.3.1 Bijsluiter Rev.nr. 1505 Pag. 1 van 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Sotalol HCl Aurobindo 80 mg, tabletten Sotalol HCl Aurobindo 160 mg, tabletten Sotalol hydrochloride Lees goed de hele
Nadere informatieBijwerkingen van genees middelen: vóórkomen en voorkómen in de tandartspraktijk
Medicatie in de tandartspraktijk Bijwerkingen van genees middelen: vóórkomen en voorkómen in de tandartspraktijk Samenvatting In de dagelijkse praktijk kunnen bijwerkingen de tandarts nogal eens voor differentiaaldiagnostische
Nadere informatieMedicatieaanpassing bij gestoorde nierfunctie: vaker dan u denkt!
(Diabetes-)(dialyse-)verpleegkundigen, internisten, arts-assistenten,.. Medicatieaanpassing bij gestoorde nierfunctie: vaker dan u denkt! Dr. T. van Gelder internist-nefroloog en internist-klinisch farmacoloog
Nadere informatieBijwerkingen in het nieuws
Bijwerkingen in het nieuws Dr F.P.A.M. van Hunsel, apotheker-epidemioloog Coördinator Signaal Detectie Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb www.lareb.nl Bijwerkingen in het nieuws Associatie tussen hartdood
Nadere informatieBIJSLUITER. PARACETAMOL/METOCLOPRAMIDE 1000/20 mg zetpil
BIJSLUITER PARACETAMOL/METOCLOPRAMIDE 1000/20 mg zetpil Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter.
Nadere informatieB. BIJSLUITER. KRUIDVAT GLUCOSAMINE 600 mg filmomhulde tablet
B. BIJSLUITER KRUIDVAT GLUCOSAMINE 600 mg filmomhulde tablet Version:-21-8-2014 Page: 1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. KRUIDVAT GLUCOSAMINE 600 mg filmomhulde tablet glucosamine Lees goed
Nadere informatieFTO Oldenzaal
FTO Oldenzaal 11-06-2015 Inhoud Inleiding Ontwikkeling zorgbekostiging Speerpunten marktpartijen MFB Medisch Farmaceutische Beslisregels Kwaliteitsindicatoren Transparantie / meetbare zorg Gevolgen voor
Nadere informatieRisico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers
Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers Introductie De risico-minimalisatiematerialen voor Tasigna (nilotinib) zijn beoordeeld door het College ter
Nadere informatiePraktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn
Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn Jan Hendriks, Apotheker te Veldhoven Aafke Snoeijen, Huisarts te Asten, kaderhuisarts Hart- en Vaatziekten Programma Casuïstiek
Nadere informatieBewaking op bijwerkingen in de (ziekenhuis)apotheek. Jean Conemans
Bewaking op bijwerkingen in de (ziekenhuis)apotheek Jean Conemans Nierfunctie Farmacogenetica Interacties Spiegelbepalingen Klinische chemie Clinical rules Medicatieveiligheid Meldmodule LAREB Aspecten
Nadere informatieEen verhit postoperatief beloop
Een verhit postoperatief beloop Centraal anticholinerg syndroom? R Verhage C Hofhuizen Casus Dhr V, 31-1-1952 Voorgeschiedenis: - dilatatie aorta ascendens. - AF, thrombus linker hartoor (verdwenen na
Nadere informatiePolyfarmacie bij ouderen
Polyfarmacie bij ouderen FTO maart 2016 WAGRO Polyfarmacie en Medicatiebeoordeling IGZ HARM NTVG Optimale zorg voor ouderen Ephor Start en Stopp criteria Strip methode 1 Opzet FTO Casussen (veel) Interactie
Nadere informatieDOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen
DOACs in 15 dia s - 2018 - Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Wat zijn DOACs? DOACs zijn bloedverdunners: Directe Orale Anti Coagulantia Die worden gebruikt bij atriumfibrilleren (AF) en
Nadere informatiePropylhexedrine. Eventin. Postfach Ludwigshafen DE Germany. Lid-Staten Registratiehouder Naam van het geneesmiddel
Bijlage I 3 Stoff: Propylhexedrine Lid-Staten Registratiehouder Naam van het geneesmiddel Duitsland Knoll AG Postfach 210805 Ludwigshafen DE 67008 Germany Eventin 4 Stoff: Fenbutrazaat Lid-Staten Registratiehouder
Nadere informatieAntipsychotica en monitoren van bijwerkingen
Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen Symptomatische behandeling bij psychosen Effectiviteit: 70 a 90% Indicaties Schizofrenie Manie Depressie met psychot. kenm. Waanstoornis Psychose NAO Psycho-org.
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Salagen 5 mg filmomhulde tabletten. Pilocarpinehydrochloride
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Salagen 5 mg filmomhulde tabletten Pilocarpinehydrochloride Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het innemen van dit geneesmiddel. -
Nadere informatieHartmedicijnen: werking en bijwerking Krijn Dekens apotheker, aandachtsgebied cardiologie
Van harte welkom! Hartmedicijnen: werking en bijwerking 20.00 Opening door Wendy de Valk 20.05 Harteraad 20.15 Krijn Dekens apotheker, aandachtsgebied cardiologie 20.40 Bert Schuurman, P.A. i.o. cardiologie
Nadere informatieFlavoxaat G04BD02, december 2018
Flavoxaat G04BD02, december 2018 Indicatie Urine-incontinentie, pollakisurie, nycturie, loze aandrang. Standpunt Ephor In het rapport over de muscarine-antagonisten van november 2016 wordt flavoxaat door
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Paracetamol Mylan 500 mg tabletten Paracetamol
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Paracetamol Mylan 500 mg tabletten Paracetamol Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor
Nadere informatieErvaring Aantal ouderen bestudeerd in Randomized Controlled Trials (RCTs) 196 patiënten, gemiddelde leeftijd 67 jaar.(4)
Fosinopril C09AA09, januari 2018 Indicatie Hypertensie en hartfalen. Standpunt Ephor In het rapport over de ACE-remmers van december 2017 wordt fosinopril door Ephor als behandeling van hypertensie niet
Nadere informatieSummary of product characteristics / 1 van 5
1.3.1.1 Summary of product characteristics 1.3.1.1 / 1 van 5 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Isosorbidemononitraat CF 20 mg, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Isosorbidemononitraat
Nadere informatieMedicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist
Medicatie bij dementie Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist Inhoud Terug naar de basis De hersenen en de ziekte van Alzheimer Het geheugen Het autonoom zenuwstelsel De
Nadere informatieSamen maken we geneesmiddelengebruik veiliger
Samen maken we geneesmiddelengebruik veiliger In samenwerking met patiëntenorganisaties Een document met informatieve teksten over Bijwerkingencentrum Lareb en de rol van de patiënt voor op uw website,
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
Version 2017-12 Page 1 of 6 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Kruidvat hooikoortstabletten loratadine 10 mg, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke
Nadere informatiePrimperan injectie 10/2 ml, oplossing voor injectie 10 mg/2 ml. Per ampul oplossing voor injectie: 5 mg metoclopramidehydrochloride per ml.
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Primperan injectie 10/2 ml, oplossing voor injectie 10 mg/2 ml 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ampul oplossing voor injectie: 5 mg metoclopramidehydrochloride
Nadere informatieCompliance en interactie door co-medicatie. Maja de Jonge Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam
Compliance en interactie door co-medicatie Maja de Jonge Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam De oudere: wat getallen 60% patiënten met kanker > 65 jaar 80% 1 co-morbiditeit 78% van medicatie op recept
Nadere informatie(1) Risico op acute pancreatitis Er zijn meldingen geweest van acute pancreatitis na de behandeling met carbimazol/thiamazol.
GEADRESSEERDE ADRES POSTCODE WOONPLAATS 31 januari 2019 Belangrijke risico-informatie: Geneesmiddelen die carbimazol of thiamazol (synoniem: methimazol) bevatten: (1) risico op acute pancreatitis en (2)
Nadere informatie