Hartmedicijnen: werking en bijwerking Krijn Dekens apotheker, aandachtsgebied cardiologie

Transcriptie

1 Van harte welkom!

2 Hartmedicijnen: werking en bijwerking Opening door Wendy de Valk Harteraad Krijn Dekens apotheker, aandachtsgebied cardiologie Bert Schuurman, P.A. i.o. cardiologie Pauze Forum, waarin vragen beantwoord worden door Krijn Dekens en Bert Schuurman Afsluiting

3 Evaluatie Hart&Vaatcafé maart Hoge bloeddruk: september Dress Red Day: november Alles over reanimatie: 8.2

4 Naamsverandering: Harteraad

5 Wat doet de Harteraad allemaal voor u? Behartigen de belangen van de hart en vaat patiënten. De Vida, lifestijlmagazine Lotgenoten contact Verwijzingen / advies Organiseren regionale en landelijke activiteiten Regioblad Hoe kunnen ze dit? Door de leden en de vele vrijwilligers

6 Hartmedicijnen: werking en bijwerking Opening door Wendy de Valk Harteraad Krijn Dekens apotheker, aandachtsgebied cardiologie Bert Schuurman, P.A. i.o. cardiologie Pauze Forum, waarin vragen beantwoord worden door Krijn Dekens en Bert Schuurman Afsluiting

7 ÉÉN PIL VOOR ALLEN? Hart Vaat Café Martini Ziekenhuis: , Krijn Dekens, ziekenhuisapotheker

8 Een groep patiënten: Zelfde ziekte, zelfde medicijnen Effectief De kunst Niet effectief is om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen is de eerste groep terecht zullen komen, maar Bijwerkingen dat lukt niet altijd.

9 Hoe ontstaat het effect van een geneesmiddel? Het geneesmiddel moet opgenomen worden in het bloed Via het bloed moet het geneesmiddel op de plaats van werking komen Vanaf het begin wordt het geneesmiddel ook weer uitgescheiden, via de nieren en/of de lever De hoeveelheid geneesmiddel in het bloed bepaalt de werking op dat moment.

10 De opname van een geneesmiddel in het bloed Langzame uitscheiding Toxische Concentra/e Normale uitscheiding 1 tablet Snelle uitscheiding Minimale Effec/eve Concentra/e

11 Hoe ontstaat het effect van een geneesmiddel? Het geneesmiddel moet opgenomen worden in het bloed Via het bloed moet het geneesmiddel op de plaats van werking komen Vanaf het begin wordt het geneesmiddel ook weer uitgescheiden, via de nieren en/of de lever Op de plaats van werking bindt het geneesmiddel meestal aan een enzym of aan een zogenaamde receptor. Door de binding aan het enzym of de receptor verandert er iets in één (of meer) van de vele lichaamsfuncties.

12 Binding van een geneesmiddel aan een enzym of receptor Enzymen zorgen voor de aanmaak of voor de Alle cellen in ons lichaam bevatten veel afbraak van stoffen in ons lichaam. verschillende receptoren. Binding aan een enzym kan de werking ervan Binding aan een receptor kan een functie of van de cel of

13 Voorbeeld: Effect van beta-blokkers (metoprolol, bisoprolol) Adrenaline verhoogt de hartslag en de bloeddruk als het aan de receptoren op het hart bindt. Een betablokker (zoals metoprolol) blokkeert het effect van adrenaline op het hart door blokkeren van de adrenaline receptoren op de hartcellen. Hierdoor klopt het hart rus/ger en daalt de bloeddruk

14 Voorbeeld: Effect van ACE-remmers (enalapril, lisinopril) Renine Angiotensine De nier geec het hormoon renine af als er te weinig urine wordt geproduceerd. Renine in het bloed leidt tot aanmaak van de vaatvernauwende stof Angiotensine in de longen. Door de vaatvernauwing wordt het ACE-remmers (zoals enalapril) bloed naar de nieren geperst en verminderen de aanmaak van wordt angiotensine er weer door meer remming urine gemaakt. van een enzym op de plaats waar het gemaakt wordt, nl. in de longen De bloedvaten worden wijder en de bloeddruk daalt.

15 Voorbeeld: Effect van acenocoumarol (Sintrom ) Acenocoumarol (Sintrom) vermindert de aanmaak van stollingsfactoren door de lever door remming van een enzym. De stollingsfactoren zijn nodig om het bloed te laten stollen. Door de remming stolt het bloed minder snel.

16 Voorbeeld: Effect van calcium atagonisten (amlodipine, nifedipine) Calciumantagonisten blokkeren een receptor op de wand van bloedvaten. Hierdoor kan er minder calcium de cellen van het gladde spierweefsel stromen en zullen de spieren minder samentrekken. Het bloedvat wordt wijder en de bloeddruk daalt.

17 Waarom reageert niet iedereen hetzelfde op een geneesmiddel?

18 Waarom reageert niet iedereen hetzelfde op een geneesmiddel? VERSCHIL IN BLOEDCONCENTRATIE BIJ DEZELFDE DOSIS Geneesmiddelen worden de nieren en/of de lever verwijderd. Verminderde nierfunctie (bv door roken, diabetes) Verminderde leverfunctie (ook erfelijk: poor metabolizer) Versnelde leverfunctie (ook erfelijk: ultra-rapid metabolizer) Wisselwerking met andere geneesmiddelen Vergeten in te nemen

19 Waarom reageert niet iedereen hetzelfde op een geneesmiddel? Evenwicht tussen stimulerende en remmende factoren

20 Waarom reageert niet iedereen hetzelfde op een geneesmiddel? VERSCHIL IN RECEPTOREN EN ENZYMEN (ERFELIJK, DOOR ZIEKTE OF DOOR LEEFSTIJL) De adrenaline receptor Veel systemen in het lichaam werken elkaar tegen of versterken elkaar. Dit geldt ook voor geneesmiddelen.

21 Het evenwicht kan per persoon verschillen

22 Waarom reageert niet iedereen hetzelfde op een geneesmiddel? Voorbeeld: ACE-remmer bij hartfalen.

23 Voorbeeld: ACE-remmer bij hartfalen. Bij patiënten met hartfalen maakt de nier veel renine aan Doel: druk op de nieren te houden voor voldoende urineproductie Hierdoor is er ook veel angiotensine in het lichaam Lichaam is hier aan gewend, een nieuw evenwicht is ontstaan Bij start van de therapie met een ACE- remmer bij een patiënt met hartfalen kan de bloedruk en de nierfunctie plotseling sterk dalen Beginnen met een lage dosis, langzaam opbouwen zodat evenwicht kan herstellen

24 Waarom reageert niet iedereen hetzelfde op een geneesmiddel? WISSELWERKING MET ANDERE GENEESMIDDELEN ACE-remmer NSAID (diclofenac, ibuprofen, naproxen)

25 Wat doet de apotheek met deze informatie? Kijkt naar combinaties van geneesmiddelen Controleert de dosis, mede op basis van bv. de nierfunctie en bijkomende ziektes Adviseert de arts zonodig medicatie te stoppen of toe te voegen Kijkt samen met artsen hoe (subgroepen van) patiënten het beste behandeld kunnen worden op basis van wetenschappelijk bewijs Bekijkt, met name in verpleeghuizen, periodiek de totale medicatie van een patiënt Adviseert patiënten met vragen over effecten of bijwerkingen van geneesmiddelen

26 Wat doet de apotheek van het ziekenhuis nog meer? Klaarmaken van de meeste injecties, inclusief chemokuren Bereiding van injectievloeistoffen op voorraad Medicatiegesprekken (verificatie) bij opname Leveren medicatie en medicatieoverzicht bij ontslag op de afdeling Bloedonderzoek bij vergiftigingen en sommige geneesmiddelen Berekenen dosering van antibiotica op basis van nierfunctie en gemeten bloedconcentratie En natuurlijk inkoop en distributie van de geneesmiddelen

27 Tenslotte: Er is geen arts of apotheker die u en uw lichaam beter kent dan uzelf Zorg dat u op de hoogte bent van het doel, de werking en de bijwerkingen van uw geneesmiddelen Volg uw gezondheidstoestand goed, leef gezond Overleg met uw arts of apotheker bij onduidelijkheden of vragen Zorg dat u geadviseerd bent bij gebruik van zelfzorg middelen (NSAID s zijn voor veel hartpatiënten geen ideale middelen) Met name het gebruik van middelen die de stolling beïnvloeden (bloedverdunners) steekt heel nauw, zeker bij ingrepen in het ziekenhuis en het starten met nieuwe medicijnen

28 Hartmedicijnen: werking en bijwerking Opening door Wendy de Valk Harteraad Krijn Dekens apotheker, aandachtsgebied cardiologie Bert Schuurman, P.A. i.o. cardiologie Pauze Forum, waarin vragen beantwoord worden door Krijn Dekens en Bert Schuurman Afsluiting

29 Medicatie in de cardiologie Bert Schuurman Physician Assistant cardiologie i.o.

30 Agenda: 1. Pijn/druk op de borst (angina pectoris) 2. Hoge bloeddruk (hypertensie) 3. Hartfalen 4. Hartkloppingen en ritmestoornissen

31 Pijn/druk op de borst: (angina pectoris) Door: Zuurstoftekort

32 Risicofactoren:

33 Medicijnen bij angina pectoris: 1. b-blokkers (metoprolol, bisoprolol, nebivolol, atenolol) 2. Ca-antagionisten (amlodipine, nefidipine, lercanidipine) 3. Vaatverwijders (isosorbidemono- en dinitraat) 4. Statines (simvastatine, atorvastatine) 5. Bloedverdunners (acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium)

34 Hoge bloeddruk: (hypertensie) Oorzaak: vaak onbekend en vaak gecombineerd met andere risicofactoren

35 Medicijnen bij hoge bloeddruk: 1. ACE-remmers: (ramipril, perindopril, lisinopril) 2. Thiaziden: (hydrochloorthiazide) 3. b-blokkers: (metoprolol, atenolol, bisoprolol, nebivolol) 4. Ca-antagonisten: (amlodipine, nefidipine) 5. ARB s: (telmisartan, candesartan, irbesartan) 6. K-sparend diureticum: (spironolacton, eplerenon)

36 Ritmestoornissen:

37 Ritmestoornissen:

38 Ritmestoornissen: Medicatie: 1. b-blokkers: (sotalol, metoprolol, bisoprolol, atenolol, nebivolol) 2. anti-aritmica: (amiodaron, flecainide) 3. Ca-antagonisten: (Verapamil, Digoxine) 4. Antistolling: (Acenocoumarol, Dabigatran, Apixaban, enz.)

39 Hartfalen:

40 Hartfalen: Oorzaak: divers Klachten: kortademigheid, vocht vasthouden, conditie daalt

41 Hartfalen: Medicatie: 1. ACE-remmers: (ramipril, perindopril, lisinopril) 2. Diuretica: (furosemide, bumetanide) 3. b-blokkers: (metoprolol, bisoprolol, nebivolol, atenolol) 4. ARB s: (telmisartan, valsartan, telmisartan, irbesartan) 5. K-sparend diureticum: (spironolacton, eplerenon) 6. Ca-antagonisten: (diltiazem, digoxine) 7. Dopamine

42 Pauze Schrijf al u vragen op voor Bert en Krijn Neem een drankje en hapje Evaluatieformulieren worden uitgedeeld 21:15 Gaan wij verder met het forum

43 Dank voor uw aandacht en veilig naar huis! Volgende Hart en Vaatcafé is op 21 juni Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen De Presentaties van vanavond en de vragen en antwoorden komen op de site van het ziekenhuis en van de Harteraad.