Benchmark klanten Qredits

Transcriptie

1 Benchmark klanten Qredits Lia Smit Zoetermeer, maart 2013

2 Rapportnummer: A Dit onderzoek is mede gefinancierd door het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap ( Voor alle informatie over MKB en Ondernemerschap: De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia/EIM. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van Panteia/EIM. Panteia/EIM aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden. The responsibility for the contents of this report lies with Panteia/ EIM. Quoting numbers or text in papers, essays and books is permitted only when the source is clearly mentioned. No part of this publication may be copied and/or published in any form or by any means, or stored in a retrieval system, without the prior written permission of Panteia/EIM. Panteia/EIM does not accept responsibility for printing errors and/or other imperfections.

3 Inhoudsopgave 1 CLIENTÈLE QREDITS: SCOREN IN JUISTE DOELGROEPEN Achtergrond Qredits Specifieke doelgroepen Benchmark clientèle Qredits Leeftijd Geslacht Opleidingsniveau Afkomst Branches Conclusies 7 3

4 1 Clientèle Qredits: scoren in juiste doelgroepen Qredits heeft in de ruim drie jaar dat zij bestaat inmiddels ruim microfinancieringsklanten. In mei 2011 zijn de kenmerken van dit klantenbestand gebenchmarkt met het MKB-panel en het starterspanel van het Programmaonderzoek Ondernemerschap en MKB. Uit de benchmark blijkt dat Qredits specifieke doelgroepen relatief meer bereikt. Die specifieke doelgroepen zijn de groepen die men destijds ook juist voor ogen had. De clientèle van Qredits is relatief jong, relatief meer vrouw, vaker laag en middelbaar opgeleid en vaker allochtoon. Qua branches zijn er binnen de clientèle van Qredits pieken in handel, horeca, transport en communicatie. De dienstverlenende sector, zowel zakelijk als persoonlijk, is juist ondervertegenwoordigd. 1.1 Achtergrond Qredits Microfinanciering is in 2009 in Nederland beschikbaar gekomen door een voor dit doel speciaal opgerichte organisatie: Qredits. Het doel van Qredits is de ontwikkeling van het kleinbedrijf te bevorderen door specifieke kredietverlenings- en coachingsfaciliteiten aan te bieden. Daarbij richt ze zich zowel op startende als bestaande ondernemers met minder dan 5 werknemers. Qredits heeft de juridische vorm van een stichting en is opgericht door ABN AMRO Bank, ING Nederland, Rabobank Nederland en het Fonds Werken en Wonen, het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. 1.2 Specifieke doelgroepen Bij de introductie van het instrument microfinanciering werd de doelgroep door het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie als volgt omschreven: Het gaat om mensen met ondernemersbloed die geen lening van de bank krijgen of die hulp kunnen gebruiken bij het (door)starten van hun onderneming. De doelgroep is divers: qua geslacht, leeftijd, opleiding, woonplaats en etniciteit. Eigenlijk in alles. Tegelijk is de doelgroep beperkt: je bent ondernemer of je bent het niet. In 2009 werd de doelgroep geschat op 1,5 miljoen mensen. De Raad voor Microfinanciering heeft destijds de doelgroepen voor microfinanciering nader gespecificeerd: laagopgeleiden; etnische minderheden; bewoners van een achterstandswijk; huishoudens met een inkomen lager dan per maand; bijstandsgerechtigden; WW-uitkeringsgerechtigden. 4

5 Binnen die groepen gaat het dan om mensen met een bepaalde werksituatie: loondienst < 12 uur per week; 100% werkloos; huisvrouw of -man; WIA/Wajongers, studenten, prepensioen. De Raad voor Microfinanciering ziet dit instrument, klein zakelijk krediet gekoppeld aan coaching, als middel om ondernemerschap te ontlokken, met name in de gespecificeerde doelgroepen. 1.3 Benchmark clientèle Qredits De vraag die zich na ruim 3 jaar Qredits voordoet, is of Qredits de destijds beoogde doelgroepen ook daadwerkelijk bereikt. Daartoe is een benchmark uitgevoerd op de kenmerken: leeftijd; geslacht; opleidingsniveau; afkomst, geoperationaliseerd als geboorteland van de vader. De benchmark is uitgevoerd met het MKB-panel van het Programmaonderzoek Ondernemerschap en MKB. Dit is een gestratificeerd panel van MKB - bedrijven verdeeld over 8 sectoren, 56 branches en 2 grootteklassen. Er is uitsluitend gebenchmarkt met het onderdeel kleinbedrijf (tot 10 werkzame personen). Tevens is een benchmark uitgevoerd met het starterspanel, dat data bevat van in 2008 gestarte ondernemers. Dit panel is niet gestratificeerd op grootteklasse: verreweg de meeste starters starten zonder personeel. In de volgende paragrafen worden de resultaten van de benchmark toegelicht. 1.4 Leeftijd Als gekeken wordt naar de clientèle van Qredits, valt op dat zij een relatief hoog aandeel van jongeren onder de 30 jaar bedient. Zelfs als vergeleken wordt met het starterspanel waar relatief ook vrij veel jonge ondernemers aan deelnemen, hebben zij een aandeel dat twee keer zo hoog is. De doelgroep oudere ondernemers wordt relatief minder bereikt. Maar deze groep is ook nooit geselecteerd als doelgroep voor microfinanciering, met uitzondering van de groep die met prepensioen is of gaat. Leeftijdsklasse Qredits MKB-panel Starterspanel t/m 30 jaar 27% 1% 13% 31 t/m 40 jaar 34% 7% 33% 41 t/m 50 jaar 27% 30% 34% % 62% (w.v.8% boven 65 jaar) 20% (w.v.1,2% boven 65 jaar) 5

6 1.5 Geslacht Qredits bereikt procentueel meer vrouwen dan in het gevestigde MKB aanwezig zijn en bereikt procentueel minder vrouwen dan in het starterspanel. Huisvrouwen zijn destijds wel als een specifiek te bedienen doelgroep voor Qredits aangewezen. Het was niet mogelijk te verifiëren of de vrouwen die klant zijn bij Qredits, voorheen als huisvrouw te categoriseren zijn. Geslacht Qredits MKB-panel Starterspanel Vrouw 33% 21% 39% Man 67% 79% 61% 1.6 Opleidingsniveau De klanten van Qredits hebben vooral een onderwijsachtergrond op lager en middelbaar niveau en juist minder op HBO/WO-niveau. Voor het percentage Voortgezet Onderwijs zijn geen benchmarkgegevens voorhanden in het MKBpanel en het starterspanel. Het feit dat er relatief veel jonge ondernemers (zie 1.4) klant zijn bij Qredits, kan overigens wel degelijk samenhangen met het VOonderwijsniveau. Deze samenhang is door Panteia/EIM niet onderzocht. Opleidingsniveau Qredits MKB-panel Starterspanel Universiteit 6% 13% 14% HBO 24% 31% 38% MBO 53% 43% 31% LBO 9% 11% 15% VO 8% Basisonderwijs -- 2% 2% 1.7 Afkomst Qredits scoort hoog met het percentage allochtone klanten dat zij bedient. Etnische minderheden zijn destijds door de Raad voor Microfinanciering als een expliciete doelgroep voor microfinanciering uitgekozen. Afkomst Qredits MKB-panel Starterspanel Autochtoon 86% 97% 90% Allochtoon (geboorteland vader) 14% 3% 10% 6

7 1.8 Branches Om inzicht te krijgen in de opbouw van branches binnen de clientèle van Qredits, is gebenchmarkt met de actuele situatie van de brancheverdeling van het CBS, waarbij ook weer is gekeken naar het kleinbedrijf. Relatief oververtegenwoordigd zijn de sectoren handel, horeca, transport en communicatie. De dienstverlenende sector, zowel zakelijk als persoonlijk, is juist ondervertegenwoordigd. Opvallend is de grote groep overigen. Bij het starterspanel zit de automotive sector overigens in de overige groep. Sectoren Qredits CBS Starterspanel Landbouw % Industrie 1% 6% 5% Bouw 13% 16% 13% Groot- en detailhandel, 29% 24% 18% webwinkels, ambulante handel Horeca 8% 5% 3% Transport+communicatie 6% 4% 3% Financiële instellingen -- 3% 1% Zakelijke dienstverlening 12% 32% 39% Persoonlijke dienstverlening 7% 10% 15% Overige groep 24% -- 2% 1.9 Conclusies De clientèle van Qredits verschilt op een aantal kenmerken duidelijk van het gevestigde MKB en de starterspopulatie in Nederland. De verschillen zijn gelegen in: Meer jonge ondernemers. Gemiddeld meer vrouwen dan in het gevestigde MKB. Meer lager/middelbaar opgeleiden. Minder hoogopgeleiden. Meer allochtone doelgroepen. Een andere brancheverdeling. Relatief oververtegenwoordigd in het klantenbestand van Qredits zijn ondernemers die actief zijn in de sectoren handel en horeca. Deze sectoren kenmerken zich door relatief lage toetredingsdrempels en een hoge concurrentiedruk. Microfinancieringsondernemers in de sectoren zakelijke en persoonlijke dienstverlening zijn juist minder vaak klant bij Qredits. 7

8 De resultaten van het Programma MKB en Ondernemerschap worden in twee reeksen gepubliceerd, te weten: Research Reports en Publieksrapportages. De meest recente rapporten staan (downloadable) op: Recente Publieksrapportages A De waarde van sociaal ondernemerschap A Grondstofschaarste? A Algemeen beeld van het MKB in de marktsector in 2012 en Update december A Financiering van innovatie in het MKB A Samen starten A Inkomen, vermogen en dynamiek van zelfstandigen zonder personeel A Financieringsmonitor topsectoren 2012 A Ondernemen zonder personeel A Meer innovatie door buitenlanders?! A Meerwaarde van studentbedrijven A Duurzaam ondernemen in het MKB A Global Entrepreneurship Monitor 2011 The Netherlands A Gebruikers en communities A Wagenpark MKB en Grootbedrijf 2010 A Nieuwe financieringsvormen voor het MKB A Monitor Inkomens Ondernemers A Een typologie van ondernemers met lage inkomens A Kleinschalig Ondernemen 2012 A Hoe ondernemend zijn zzp'ers? A Duurzaam ondernemen in het kantoorhoudende MKB A Vergrijzing en ondernemerschap A Hoe werken bedrijven samen in projecten? A Ondernemen in de Sectoren 2011 A Zelfbewust een Zelfstandige Positie A Kerngegevens MKB 2011 A Financieringsmonitor 2011 A Arbeidsproductiviteitstrends in klein-, midden- en grootbedrijf A Global Entrepreneurship Monitor 2010 The Netherlands A Ondernemen voor de toekomst A Trendstudie MKB en Ondernemerschap: Synthese A Uitvinders in Nederland A Kleinschalig Ondernemen 2010 A Trendstudie MKB en Ondernemerschap A Monitor vrouwelijk en etnisch ondernemerschap 2010 A Startende ondernemers A Bedrijvendynamiek en werkgelegenheid A Global Entrepreneurship Monitor 2009 The Netherlands A Ondernemen in de sectoren brochures A De arbeidsmarkt van Midden-Nederland A Monitor Inkomens Ondernemers A Stand van Zaken Zonder Personeel 8

9 A Internationale benchmark ondernemerschap 2010 A Bedrijfsbeëindigingen in het kleinbedrijf A april 2010 Octrooien in Nederland A Ondernemen voor anderen! A Een kwestie van ondernemen A Innovatief ondernemerschap in detailhandel, horeca en ambacht A Slim en gezond afslanken A Ondernemen in de Sectoren A Springen over de Grens A Criminaliteitspreventie door kleine bedrijven A Global Entrepreneurship Monitor 2008 The Netherlands A Internationale benchmark ondernemerschap 2009 A Kleinschalig Ondernemen 2009 A Kopstaartbedrijven A Ondernemerschap in de wijk A Van werknemer tot ondernemer A half juni 2009 Review: Internationalisering van het Nederlandse MKB A Monitor Inkomens Ondernemers A Bedrijvendynamiek en werkgelegenheid A Afhankelijkheid in de metaalsector A Beter inzicht in multicultureel ondernemerschap A Ten years entrepreneurship policy: a global overview A Toekomst concurrentiepositie MKB A MKB in regionaal perspectief A Succes met samenwerking A Tijdelijke samenwerkingsverbanden in het Nederlandse MKB A Sociaal ondernemerschap A Ondernemen in de Sectoren A Ondernemerschap in de zorg A In- en uitstroom in de detailhandel A Internationale benchmark ondernemerschap A Nalevingskosten van wetgeving voor startende bedrijven A september 2008 Stimulering van ondernemerschap in middelgrote gemeenten A HRM-beleid in het MKB A Global Entrepreneurship Monitor 2007 The Netherlands A Kleinschalig Ondernemen 2008 A Ondernemerschap in de regio A Herstructurering van winkelgebieden A Bedrijvendynamiek en werkgelegenheid A Technologiebedrijven in het MKB A MKB in regionaal perspectief A Voor het gewin of voor het gezin? A Van onbemind tot onmisbaar A Ondernemen in de Sectoren A Ondernemerschap in het primair en voortgezet onderwijs A Kleinschalig Ondernemen