Kostenontwikkeling binnenvaart 2015 en raming 2016

Transcriptie

1 Kostenontwikkeling binnenvaart 2015 en raming 2016 Uitgave januari 2016

2 Rapport uitgebracht aan: Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart W. van der Geest C11540/2016/0188 Zoetermeer, 29 januari 2016 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van Panteia. Panteia aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden. The responsibility for the contents of this report lies with Panteia. Quoting numbers or text in papers, essays and books is permitted only when the source is clearly mentioned. No part of this publication may be copied and/or published in any form or by any means, or stored in a retrieval system, without the prior written permission of Panteia. Panteia does not accept responsibility for printing errors and/or other imperfections.

3 Samenvatting Panteia brengt elk jaar in opdracht van het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart (CBRB) de ontwikkeling van de kosten in de binnenvaartsector in kaart. Dit wordt gedaan voor de algemene binnenvaart en enkele belangrijke deelmarkten. Tevens wordt een vooruitblik gegeven op de kostenontwikkeling van de binnenvaartsector in het komende jaar. Kostenontwikkeling 2015 Algemene kostenontwikkeling De kostendaling in 2015 ten opzichte van 2014 varieert tussen 3,0% en 10,3% afhankelijk van het type schip, het geografisch gebied is waarin het schip actief en de exploitatiewijze. Als de brandstofkosten buiten beschouwing worden gelaten varieert de kostenindex tussen -2,3% en +0,9%. Tabel 0.1 geeft de brandbreedten weer voor verschillende scheepstypen. Tabel 0.1 Kostenontwikkeling per type schip voor 2015 ten opzichte van 2014 Ontwikkeling gemiddelde kostprijs Type schip 2015 ten opzichte van 2014 (bandbreedte) Motorvrachtschepen tussen -6,9% en -3,5% Containerschepen tussen -6,8% en -3,8% Motortankschepen tussen -10,3% en -3,0% Duwvaart tussen -10,1% en -8,1% Koppelverbanden tussen -7,8% en -3,0% De belangrijkste redenen voor het dalen van de kostprijs zijn de lagere brandstofprijzen. Ook zijn de kapitaallasten in 2015 verder gezakt. Over het algemeen geldt dat reizen waarbij schepen veel vaaruren maken, de sterkste kostendaling kennen. Ontwikkeling kostencomponenten De kostenontwikkeling in het vervoer per binnenschip wordt bepaald door de onderliggende kostenstructuur en de ontwikkeling in de verschillende kostenposten. Tabel 0.2 geeft de ontwikkeling van de kostencomponenten weer voor 2015 ten opzichte van 2014 voor de tankvaart en overige deelmarkten. Zichtbaar is dat de rentekosten sterk zijn afgenomen, terwijl ook de brandstof- en verzekeringskosten gedaald zijn. Tabel 0.2 Kostenindex 2015 Kostencomponent Tankvaart Index 2015 (2014=100) Overige deelmarkten Arbeidskosten 100,8 100,8 Kapitaalkosten: - Rentekosten 1 91,1 91,1 - Afschrijvingen 100,0 100,0 Brandstof 80,1 80,1 Reparatie en onderhoud 101,5 101,5 Verzekeringskosten 100,0 100,0 Overige kosten 101,0 101,0 1 In de berekeningen van de rentekosten is geen rekening gehouden met individuele en mogelijke actuele rentetoeslagen vanwege risicohoudende kredietverstrekking. 3

4 Op basis van de bedrijfstak-cao en consultatie van ondernemers in de binnenvaart is geconcludeerd dat de arbeidskosten in alle deelmarkten gemiddeld met 0,8% zijn toegenomen ten opzichte van het jaar De kapitaalkosten zijn afhankelijk van de ontwikkeling van de verzekerde waarde van schepen en van de rentekosten. De verzekerde waarde van een gemiddeld schip is in 2015 gelijk gebleven. De rentekosten zijn ook afhankelijk van de verzekerde waarde van het schip in combinatie met het gemiddelde renteniveau van de afgelopen vijf jaar ( ), wat van toepassing is op lange termijn rentevaste leningen. De rentekosten zijn in 2015 met 8,9% gedaald. Door de daling van de rentekosten zijn de kapitaalkosten in 2015 sterk gedaald ten opzichte van het jaar In 2015 zijn de gasolieprijzen met gemiddeld 19,9% gedaald ten opzichte van De gemiddelde waargenomen prijs in 2015 bedroeg 56,82 per 100 liter (excl. BTW, accijns en CDNI). Op basis van het aanvullende telefonisch onderzoek onder een panel van binnenvaartondernemers blijkt dat de kosten voor reparatie en onderhoud in 2015 met gemiddeld 1,5% zijn gestegen ten opzichte van het jaar Raming voor 2016 Algemene kostenontwikkeling Voor dit onderzoek is aanvullend een raming gemaakt van de kosten per reis voor het jaar 2016 ten opzichte van Verwacht wordt een kostendaling per reis variërend tussen -1,0% en +1,0%. Als de brandstofkosten buiten beschouwing worden gelaten, ligt de kostenevolutie tussen -0,5% en +1,5%. Tabel 0.3 Kostenontwikkeling per type schip voor 2016 ten opzichte van 2015 Ontwikkeling gemiddelde kostprijs Type schip 2016 ten opzichte van 2015 (bandbreedte) Motorvrachtschepen tussen -0,5% en 0,7% Containerschepen tussen -0,5% en 0,5% Motortankschepen tussen -1,0% en 0,5% Duwvaart tussen -0,4% en 0,0% Koppelverbanden tussen -0,1% en 1,0% De effecten van deze verwachte kostenontwikkelingen voor 2016 zijn ook doorgerekend voor de verschillende schepen, marktsegmenten en exploitatievormen. Er is geen kostencomponent te duiden die de ontwikkeling van de kostprijzen kan verklaren: dit wisselt naar gelang de kostenstructuur van een individueel schip. Ontwikkeling kostencomponenten De vooruitzichten voor 2016 laten andermaal een (beperkte) daling van de brandstofkosten - naar verwachting met 1,9% - en een continuering van de daling van de rentelasten zien: voor het komende jaar wordt een daling van 7,9% voorzien. Zie Tabel 0.4 voor de ontwikkeling van de kostencomponenten in

5 Tabel 0.4 Algemene raming kostenindex 2016 Kostencomponent Tankvaart Index 2016 (2015=100) Overige deelmarkten Arbeidskosten 101,5 101,5 Kapitaalkosten: - Rentekosten 1 92,1 92,1 - Verzekerde waarde 100,0 100,0 Brandstof 98,1 98,1 Reparatie en onderhoud 102,0 102,0 Verzekeringskosten 100,0 100,0 Overige kosten 104,1 104,1 In 2016 wordt een sterke daling verwacht van de brandstofkosten ten opzichte van het gemiddelde waargenomen niveau in Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht dat de olieprijzen in 2016 met 1,9% zullen dalen ten opzichte van De CBRB gasoliecirculaire zou bij deze daling uitkomen op een gemiddelde prijs in 2016 van 55,73 per 100 liter (excl. BTW, accijns en CDNI). De laatste jaren is gebleken dat de CPB-ramingen met betrekking tot de ontwikkeling van de olieprijs nogal behoudend zijn: prijsstijgingen en dalingen worden onderschat 2. De component brandstofkosten is dus behoorlijk onvoorspelbaar en schommelt sterk afhankelijk van de wereldwijde oliemarkt en de wisselkoers tussen euro en dollar. Het is dus belangrijk om de brandstofkosten en wisselkoersen scherp te volgen en de kostenberekeningen bij te stellen op basis van actuele informatie. Een groot deel van de binnenvaartondernemers werkt daarom met brandstofclausules om de risico s te beperken. Voor het jaar 2016 wordt verwacht dat de kapitaalkosten weer zullen dalen. Het gemiddelde 5-jaars renteniveau laat de laatste jaren een dalende trend zien. Deze trend zet ook door in 2016 op basis van de raming van de (lange) rentepercentages volgens het CPB en de verwachte ontwikkeling van de verzekerde waarde van schepen. Hierdoor zullen de rentekosten naar verwachting met 7,9% afnemen in Er is echter geen rekening gehouden met eventuele rentetoeslagen op individuele basis vanwege risicohoudende kredietverstrekking indien ondernemers financiële problemen hebben. De verzekeringskosten voor binnenvaartondernemers zullen naar verwachting gelijk blijven in Op individuele basis kan wel een daling bewerkstelligd worden door de verzekerde waarde bij te stellen. Dit heeft echter consequenties voor de uitkeringen bij het schadevaren, bijvoorbeeld als een schip zinkt. Voor arbeidskosten en reparatiekosten wordt een stijging verwacht tussen de 1% en 2%. Bij de overige kosten wordt een stijging verwacht van 4,1%. Dit heeft naast de normale inflatie, te maken met extra kosten die gemaakt dienen te worden voor afvalafgifte en marifonie. 1 2 Bron: Decemberraming 2015: economische vooruitzichten 2016, Centraal Planbureau. Voor 2015 lag de raming op een daling met 2,2%, de realisatie was echter een daling van 2,5%. 5