Paragraaf Verbonden Partijen Gemeente Gaasterzijl. Nederlands Adviesbureau Risicomanagement

Transcriptie

1 Paragraaf Verbonden Partijen Gemeente Gaasterzijl Nederlands Adviesbureau Risicomanagement

2 1 Kader verbonden partijen 1.1 Beleid verbonden partijen Verbonden partijen zijn rechtspersonen waarin de gemeente een financieel en/of bestuurlijk belang heeft. Met een verbonden partij zet de gemeente Gaasterzijl één of meerdere taken op afstand. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij kunnen worden verhaald op de gemeente. Voorbeelden hiervan zijn een subsidie of een garantstelling. De gemeente Gaasterzijl heeft een strategische visie rondom verbonden partijen opgenomen. Deze visie is verwoord in een aantal spelregels. De spelregels horen bij drie verschillende fasen die een verbonden partij kent: Oprichten: In deze fase komen vragen aan de orde als 'Wanneer wordt een verbonden partij opgericht' en: 'Welke rechtsvorm heeft de verbonden partij'. Beheersen: In deze fase wordt beschreven welk beheer instrumentarium wordt gehanteerd voor het risicomanagement en toezicht op verbonden partijen. Evalueren en beëindigen: In deze fase wordt ingegaan op de evaluatie van verbonden partijen en de vraag of voortzetting van de samenwerking in de huidige vorm nog het meest passend is. 1.2 Risicoanalyse verbonden partijen Het risicoprofiel van een verbonden partij wordt bij oprichting bepaald en periodiek geëvalueerd. Aan de hand van een vragenlijst worden de risico s van de verbonden partijen op een gestandaardiseerde wijze in kaart gebracht. De vragen variëren van harde financiële gegevens tot meer zachte informatie zoals ziekteverzuim en de organisatie van het toezicht. De vragen zijn samengevat in tien indicatoren die gezamenlijk een beeld geven van het risicoprofiel van een verbonden partij. Onderstaand is een overzicht van de indicatoren opgenomen en waarom deze vragen iets zeggen over het risico van een partij: Financiële indicatoren Baten: Er wordt gekeken naar de afhankelijkheid van subsidies, het aandeel van de gemeente in subsidies en de hoogte van de inkomsten uit kernactiviteiten. Lasten: Er wordt gekeken naar het percentage vaste lasten dat wordt gedekt door de vaste inkomsten en het exploitatieresultaat. Vermogenspositie: Er wordt gekeken naar de liquiditeit en solvabiliteit van de organisatie. Planning en control: Er wordt gekeken naar de aanwezigheid van tussentijdse rapportages voor de sturing van de organisatie. Overige indicatoren Toezicht: Er wordt gekeken naar de periodieke bijeenkomsten van het toezicht en de specialismen (o.a. financieel, vakinhoudelijk, juridisch) in het toezicht. Directie en management: Er wordt gekeken naar de voortijdige wisselingen op sleutelposities, de termijn dat sleutelposities worden bekleed (zeer kort/zeer lang) en het aantal personen dat deelneemt binnen de directie/dagelijkse leiding. Personeel: Er wordt gekeken naar het ziekteverzuimpercentage, het verloop onder het personeel en de omvang van het personeel dat in vaste dienst is. Bedrijfsvoering: Er wordt gekeken naar de aanwezigheid van tussentijdse rapportages en de aanwezigheid van een meerjarenbegroting. Concurrentiepositie: Er wordt gekeken naar de concurrentiepositie en de toenemende concurrentie. Fusie/verhuizing/reorganisatie: Er wordt gekeken naar de ontwikkelingen rondom fusies, verhuizingen en/of reorganisaties. 2

3 De resultaten worden per verbonden partij gevisualiseerd in een spinnenweb. Hoe verder de lijn zich beweegt naar de buitenkant, hoe hoger het risico is. Een risicoprofiel is hoog als een verbonden partij een totale risicoscore heeft tussen 30 en 50, gemiddeld als een verbonden partij een score heeft tussen 20 en 30 en laag als de score lager is dan 20. Deze gemeente Gaasterzijl kent 7 verbonden partijen, waarvan: 2 met een hoog risicoprofiel; 3 met een gemiddeld risicoprofiel; 2 met een laag risicoprofiel. De verbonden partijen met een hoog risicoprofiel en de beheersing ervan krijgen een centrale plaats in de paragraaf verbonden partijen. Dit zorgt ervoor dat de aandacht uitgaat naar die verbonden partijen die het ook nodig hebben. Een compleet overzicht van alle verbonden partijen staat weergegeven in het laatste onderdeel van de paragraaf verbonden partijen. 1.3 Beheer verbonden partijen Met het op afstand zetten van één of meerdere taken van de gemeente Gaasterzijl in verbonden partijen moet de gemeente het toezicht op verbonden partijen inrichten. De ene verbonden partij heeft meer risico s dan de andere, waardoor het benodigde toezicht per verbonden partij verschilt. Na oprichting van een verbonden partij wordt het risicoprofiel van de verbonden partij bepaald en daarmee bepalen we of de verbonden partij een hoog, gemiddeld of laag risicoprofiel heeft. Bij een hoog risicoprofiel wordt het toezicht op de verbonden partij intensiever dan bij een laag risicoprofiel. Bij een hoog risicoprofiel wordt minimaal twee keer per jaar een risicoanalyse uitgevoerd, terwijl bij een laag risicoprofiel een analyse van de begroting en de jaarrekening volstaat. 3

4 2 Risicoanalyse verbonden partijen Onderstaande grafiek biedt inzicht in de samenstelling van de verbonden partijen die gerelateerd zijn aan de gemeente Gaasterzijl. In de grafiek wordt de financiële bijdrage van de gemeente aan een verbonden partij afgezet tegen de uitkomsten (risicoscore) van een risicoanalyse op hoofdlijnen. Dit biedt de gemeente Gaasterzijl inzicht in de risico s die zij loopt met betrekking tot de verbonden partijen. De verbonden partijen waaraan de gemeente een hoge bijdrage levert en die een hoge risicoscore kennen, vormen een belangrijk risico voor de gemeente. Naam verbonden partij Financiële bijdrage Risicoscore Toezichtsregime Stichting Welzijnsbevordering Gaasterzijl , Laag Schouwburg Gaastrantia , Hoog Theater klein gezelschap , Gemiddelde Verslavingszorg Gaasterzijl , Gemiddelde 2.1 Toelichting op resultaat De Stichting Welzijnsbevordering Gaasterzijl heeft een hoge financiële bijdrage en een hoge risicoscore. Het toezichtsregime is daarentegen laag. Gezien het risicovolle karakter van de verbonden partij is het verstandig het toegekende toezichtsregime te verhogen. 2.2 Wijzigingen verbonden partijen Er hebben enkele wijzigingen plaatsgevonden in de samenstelling van verbonden partijen t.o.v. van vorig jaar. De samenwerking met de verbonden partij Gaastermilieu BV is opgezegd. Er is een nieuwe verbonden partij bijgekomen, namelijk Theater klein gezelschap. 4

5 3 Risicovolle verbonden partijen 3.1 Stichting Welzijnsbevordering Gaasterzijl Stichting Welzijnsbevordering Gaasterzijl Algemene informatie Doelstelling/toegevoegde waarde Afgesproken prestaties Toezichtsregime Ontwikkelingen Risicoscore: Kijken naar lokale vraagstukken en denken mee over de strategische oplossingen van die vraagstukken. Realiseren van publieke gebouwen, het onderhouden & beheren van accommodaties en het exploiteren van sport- en recreatiefaciliteiten. Ondersteunen en stimuleren zelfredzaamheid van de burger. Met de Stichting Welzijnsbevordering zijn de volgende prestaties afgesproken: Adviseren van de gemeente op gebied van actuele ontwikkelingen in het vak welzijn; Organiseren van informele hulp, zorg en ondersteuning; Het organiseren van mogelijkheid tot ontmoeting en recreatie (in de vorm van openbare ruimte, activiteiten, cursussen, o.i.d.); Het bieden van faciliteiten aan (groepen van) bewoners door het aanbieden van en/of bemiddelen bij accommodaties en het leveren van beperkte ondersteuning; Het organiseren van activiteiten en/of cursussen die bijdragen aan de maatschappelijke participatie, de contacten tussen bewoners, kennisverrijking, de ontwikkelingskansen voor jongeren, zelfredzaamheid, o.i.d.; Opsporen en stimuleren van buurtinitiatieven. Laag Er zijn steeds minder financiële middelen beschikbaar die worden besteed aan het welzijn. Dit betekent dat in de toekomst steeds minder burgers geholpen kunnen worden. 5

6 Financiële positie Beheersing Aanbevelingen voor organisatie Aanbevelingen toezichtsregime De financiële positie is niet zo rooskleurig voor de organisatie. Het eigen vermogen neemt af, het vreemd vermogen neemt toe en het jaar wordt afgesloten met een klein negatief saldo. Geen risico's. Punt van aandacht is de concurrentiepositie van de organisatie. Er wordt geadviseerd om concurrentieonderzoek uit te voeren en altijd op te hoogte te blijven van de ontwikkelingen op de markt. De risicoscores m.b.t. de concurrentie zijn hoog, dit risico moet zo goed mogelijk beheerst worden. Op dit moment is het toezichtsregime laag voor Stichting Welzijnsbevordering Gaasterzijl. Gezien de relatief hoge financiële bijdrage en de hoge risicoscore, is het de gemeente Gaasterzijl aan te raden om het toezichtsregime te verhogen. 6

7 3.2 Schouwburg Gaastrantia Schouwburg Gaastrantia Risicoscore: Algemene informatie Doelstelling/toegevoegde waarde Afgesproken prestaties Toezichtsregime Ontwikkelingen Financiële positie Beheersing Aanbevelingen voor organisatie Aanbevelingen toezichtsregime Het exploiteren en beheren van gelegenheden voor podiumkunst en andere ontspanning evenals het uitoefenen van een horecaonderneming. Met Schouwburg Gaastrantia zijn volgende prestaties afgesproken: Afspraken omtrent het aantal voorstellingen en bezoekers; Afspraken omtrent de te benaderen doelgroepen en aard van de voorstellingen gezien de doelstellingen van Gaasterzijl. Hoog De bezuinigingen van de overheid op cultuurinstellingen kunnen een nadelig effect hebben op de ontwikkeling van de schouwburg. Ontwikkelingen worden gemonitord. De financiële ontwikkeling is negatief, doordat het eigen vermogen is gedaald en het vreemd vermogen is gestegen. Bovendien is het jaar afgesloten met een behoorlijk negatief saldo. Tegenvallende bezoekersaantallen en minder sponsoropbrengsten terwijl bijdrage daalt. Financiële risico's in de stijging van vastgoedlasten. Kansen liggen in de vernieuwing van afspraken over het vastgoed met de gemeente. Er wordt geadviseerd om de kansen die liggen bij de vernieuwing van afspraken over vastgoed met de gemeente te onderzoeken. Daarnaast is het van belang om de hoge risicoscore te verlagen door maatregelen te treffen. Op grond van de hoge risicoscores en de negatieve financiële ontwikkeling is de indeling in een hoog toezichtsregime zeker noodzakelijk. 7

8 3.3 Theater klein gezelschap Theater klein gezelschap Risicoscore: 30.3 Algemene informatie Doelstelling/toegevoegde waarde Afgesproken prestaties Toezichtsregime Ontwikkelingen Financiële positie Beheersing Aanbevelingen voor organisatie Aanbevelingen toezichtsregime Theater klein gezelschap is de ontmoetingsplek van gemeente Gaasterzijl voor liefhebbers van theater, dans, muziek en andere amateurpodiumkunsten. Jaarlijks bezoeken minimaal het Theater klein gezelschap. Gemiddelde Geen belangrijke ontwikkelingen. Het eigen vermogen is licht gedaald. Daarnaast is het vreemd vermogen licht gestegen. Theater klein gezelschap heeft het jaar met een klein negatief resultaat afgesloten. Exploitatie en beheer van het theater komt weer voor rekening van de gemeente. De gemeente loopt het risico dat het theater door de financiële druk slecht wordt onderhouden. Wachtgeld verplichtingen voor deel van het personeel bij faillissement of betalingsonmacht. Het is belangrijk dat er meer aandacht komt voor het personele vlak binnen de organisatie. Dit moet het risico op het hoge verloop en het hoge ziekteverzuim in de toekomst verminderen. Het theater klein gezelschap heeft momenteel een gemiddeld toezichtsregime. De verbonden partij vormt niet een groot risico voor de gemeente Gaasterzijl, maar het is wel goed om de ontwikkelingen adequaat te blijven monitoren. 8

9 3.4 Verslavingszorg Gaasterzijl Verslavingszorg Gaasterzijl Risicoscore: Algemene informatie Doelstelling/toegevoegde waarde Afgesproken prestaties Toezichtsregime Ontwikkelingen Financiële positie Beheersing Aanbevelingen voor organisatie Aanbevelingen toezichtsregime Verslavingszorg Gaasterzijl biedt perspectief op een ander leven voor mensen met een verslaving. Voorlichting aan scholen. De verslavingszorg Gaasterzijl verzorgt voorlichtingen in het basis-, speciaal- en voortgezet onderwijs. Informatie en advies voor gemeente, wijk en buurt. Signalering, partnership in signaleringsoverleggen. Informatie en advies voor het voortgezet onderwijs. Opvang Nazorg Gemiddelde De verwachting is dat de komende jaren meer mensen een beroep gaan doen op de verslavingszorg. Door de economische crisis en de vele financiële problemen is de kans groot dat mensen worden geconfronteerd met een verslavingsprobleem. Het eigen vermogen is licht toegenomen, het vreemd vermogen is gelijk gebleven en de Verslavingszorg Gaasterzijl heeft het jaar afgesloten met een positief resultaat. Het belangrijkste risico is van financiële aard. Door alle veranderingen in de zorg is het de vraag in hoeverre Verslavingszorg Gaasterzijl financiële middelen ontvangt voor het kunnen blijven verlenen van verslavingszorg. De organisatie loopt met name risico s op het financiële vlak. Het is daarom belangrijk dat er extra aandacht komt voor de financiën van de organisatie. Gezien de positieve ontwikkeling van de financiële positie van de Verslavingszorg Gaasterzijl en de risicoscore is het belangrijk om de organisatie adequaat te blijven monitoren. Het toezichtsregime gemiddeld is dan ook een passend toezichtsregime. 9

10 4 Spreiding verbonden partijen 4.1 Gemeenschappelijke regeling Naam verbonden partij Financiële bijdrage Risicoscore Toezichtsregime Gaasterzijl Afvalbeheer , Hoog Veiligheidsregio Gaasterzijl , Gemiddelde

11 4.2 Stichting Naam verbonden partij Financiële bijdrage Risicoscore Toezichtsregime Theater klein gezelschap , Gemiddelde Verslavingszorg Gaasterzijl , Gemiddelde Schouwburg Gaastrantia , Hoog 11

12 4.3 Vereniging Naam verbonden partij Financiële bijdrage Risicoscore Toezichtsregime Stichting Welzijnsbevordering Gaasterzijl , Laag 12

13 4.4 Naamloze Vennootschap Naam verbonden partij Financiële bijdrage Risicoscore Toezichtsregime Bank Nederlandse Gemeenten , Laag 13

14 5 Overzicht verbonden partijen Gaasterzijl Afvalbeheer Gaasterzijl Gemeenschappelijke regeling Openbaar belang Toezichtsregime Hoog Openbare orde en Veiligheid Namens en ten behoeve van haar aandeelhouders in het algemeen belang werkzaam te zijn op het gebied van gemeentelijke taken, zoals inzameling van huishoudelijk afval, straatreiniging, rioolreiniging en gladheidbestrijding evenals op het gebied van andere milieuvelden, evenals het werkplaatsbeheer voor het onderhoud van gemeentelijke voertuigen en machines, een en ander in de ruimste zin. De omschreven doelstelling dient te worden bereikt tegen zo laag mogelijke kosten. Bestuurlijk belang De gemeente heeft een zeggenschap van 27,6% in Gaasterzijl Milieu. De directeuren en commissarissen worden benoemd, geschorst en ontslagen door de algemene vergadering van aandeelhouders. Wethouder Wientjen vertegenwoordigt de gemeente bij de aandeelhoudersvergaderingen. Stemverhouding: 27.6% Financieel belang Aandelenkapitaal ,00 Leningen/garantstellingen Impuls Exploitatie De afval- en reststoffenmarkt is aan snelle veranderingen onderhevig. Naast de grondstoffenpolitiek spelen daarbij ook nationale en internationale beleidswijzigingen en de economische situatie een rol. Ook is er een sterke concurrentie op de markt voor afvalverwerking. Financiële positie Ontwikkelingen Eigen vermogen , ,00 Vreemd vermogen , ,00 Resultaat ,

15 Theater klein gezelschap Gaasterzijl Stichting Kunst en Cultuur Openbaar belang Toezichtsregime Gemiddelde Theater klein gezelschap is de ontmoetingsplek van gemeente Gaasterzijl voor liefhebbers van theater, dans, muziek en andere amateurpodiumkunsten. Bestuurlijk belang Stemverhouding: 100% Geen belangrijke ontwikkelingen. Financiële positie Financieel belang Aandelenkapitaal Leningen/garantstellingen ,00 Impuls Exploitatie Ontwikkelingen Eigen vermogen , ,00 Vreemd vermogen , ,00 Resultaat ,00- Exploitatie en beheer van het theater komt weer voor rekening van de gemeente. De gemeente loopt het risico dat het theater door de financiële druk slecht wordt onderhouden. Wachtgeld verplichtingen voor deel van het personeel bij faillissement of betalingsonmacht. 15

16 Verslavingszorg Gaasterzijl Gaasterzijl Stichting Zorg en Welzijn Openbaar belang Toezichtsregime Gemiddelde Verslavingszorg Gaasterzijl biedt perspectief op een ander leven voor mensen met een verslaving. Bestuurlijk belang Stemverhouding: 20% - Financiële positie Financieel belang Aandelenkapitaal Leningen/garantstellingen ,00 Impuls Exploitatie Ontwikkelingen Eigen vermogen 4.200, ,00 Vreemd vermogen , ,00 Resultaat ,00 Het belangrijkste risico is van financiële aard. Door alle veranderingen in de zorg is het de vraag in hoeverre Verslavingszorg Gaasterzijl financiële middelen ontvangt voor het kunnen blijven verlenen van verslavingszorg. 16

17 Veiligheidsregio Gaasterzijl Gaasterzijl Gemeenschappelijke regeling Openbare orde en Veiligheid Openbaar belang Toezichtsregime Gemiddelde De Veiligheidsregio (VHR) Gaasterzijl behartigt de belangen van Gemeente Gaasterzijl op de volgende terreinen: Brandweerzorg, Rampenbestrijding en crisisbeheersing en Geneeskundige hulpverlening. Daarnaast draagt de VHR zorg voor een adequate samenwerking met de politie en de meldkamer ambulancezorg ten aanzien van onder meer de gemeenschappelijke meldkamer en een gecoördineerde en multidisciplinaire voorbereiding op de rampenbestrijding en crisisbeheersing. Bestuurlijk belang Gemeente Gaasterzijl heeft zeggenschap over de VHR, doordat de burgemeester van Gaasterzijl een plaats inneemt in het Algemeen Bestuur van de VHR. Stemverhouding: 35% Financieel belang Aandelenkapitaal Leningen/garantstellingen ,00 Impuls Exploitatie Met de inwerktreding van de Wet veiligheidsregio's zijn er door de landelijke wetgever kwaliteitseisen gesteld aan het optreden van de brandweer. Er zijn basisvereisten opgenomen voor crisismanagement en de aanrijtijden van de brandweer. Financiële positie Ontwikkelingen Eigen vermogen , ,00 Vreemd vermogen , ,00 Resultaat ,00 Overstap van de brandweer naar de Veiligheidsregio gaat gepaard met frictiekosten. 17

18 Stichting Welzijnsbevordering Gaasterzijl Gaasterkern Vereniging Zorg en Welzijn Openbaar belang Toezichtsregime Laag Kijken naar lokale vraagstukken en denken mee over de strategische oplossingen van die vraagstukken. Realiseren van publieke gebouwen, het onderhouden & beheren van accommodaties en het exploiteren van sport- en recreatiefaciliteiten. Ondersteunen en stimuleren zelfredzaamheid van de burger. Bestuurlijk belang De gemeente heeft medezeggenschap in de Stichting Welzijnsbevordering Gaasterzijl door een vertegenwoordiger in het bestuur. De plaats wordt ingenomen door mevrouw S.G. Bosman, wethouder zorg en welzijn. Stemverhouding: 50% Financieel belang Aandelenkapitaal Leningen/garantstellingen ,00 Impuls Exploitatie Er zijn steeds minder financiële middelen beschikbaar die worden besteed aan het welzijn. Dit betekent dat in de toekomst steeds minder burgers geholpen kunnen worden. Financiële positie Ontwikkelingen Eigen vermogen , ,00 Vreemd vermogen , ,00 Resultaat 4.200,00- Geen risico's. 18

19 Bank Nederlandse Gemeenten Gaasterhaag Naamloze vennootschap Openbaar belang Toezichtsregime Laag Algemene dekkingsmiddelen Treedt op de geld- en kapitaalmarkt als centrale inkooporganisatie voor lagere overheden op. Hierdoor ontstaat er een groter inkoopvolume wat zich vertaalt in scherpere (rente)tarieven voor gemeente Gaasterzijl. Bestuurlijk belang Financieel belang Aandeel van Gaasterzijl bedraagt 0,4%. De Aandelenkapitaal ,00 Wethouder Financiën is verantwoordelijke Leningen/garantstellingen portefeuillehouder. Impuls Stemverhouding: 0.4% Exploitatie De BNG had altijd de hoogst mogelijke kredietrating van de kredietbeoordelaars. Naar aanleiding van de aanhoudende economische neergang in Nederland en de Eurozone kreeg de bank 'creditwatch negative'. Het is mogelijk dat dit verlaagt wordt. Financiële positie Ontwikkelingen Eigen vermogen , ,00 Vreemd vermogen , ,00 Resultaat ,00 De winst van de onderneming staat onder druk door de financiële crisis en de eventuele invoering van het verplichte schatkistbankieren voor gemeenten. De BNG moet daarvoor het vermogen ophogen. Voor gemeenten betekent dit een halvering van de dividendenopbrengst. 19

20 Schouwburg Gaastrantia Gaasterzijl Stichting Kunst en Cultuur Openbaar belang Toezichtsregime Hoog Het exploiteren en beheren van gelegenheden voor podiumkunst en andere ontspanning evenals het uitoefenen van een horecaonderneming. Bestuurlijk belang De directeuren en commissarissen worden benoemd, geschorst en ontslagen door de algemene vergadering van aandeelhouders. Wethouder Smit vertegenwoordigt de gemeente bij deze vergaderingen. Stemverhouding: 65% Financieel belang Aandelenkapitaal ,00 Leningen/garantstellingen ,00 Impuls Exploitatie De bezuinigingen van de overheid op cultuurinstellingen kunnen een nadelig effect hebben op de ontwikkeling van de schouwburg. Ontwikkelingen worden gemonitord. Financiële positie Ontwikkelingen Eigen vermogen , ,00 Vreemd vermogen , ,00 Resultaat ,00- Tegenvallende bezoekersaantallen en minder sponsoropbrengsten terwijl bijdrage daalt. Financiële risico's in de stijging van vastgoedlasten. Kansen liggen in de vernieuwing van afspraken over het vastgoed met de gemeente. 20