Verslag Vissennetwerk donderdag 5 juni, thema: Veranderende visstanden en exoten
|
|
- Willem Adam
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verslag Vissennetwerk donderdag 5 juni, thema: Veranderende visstanden en exoten Locatie: Zwolle bij AOC de Groene Welle Dagvoorzitter: Jan Kranenbarg (Stichting RAVON) Welkom De deelnemers aan het Vissennetwerk worden welkom geheten door dagvoorzitter Jan Kranenbarg en Eimert Fikse (Directeur Groene Welle). Eimert vindt het een eer gastheer te mogen zijn voor het Vissennetwerk en benadrukt de wisselwerking en het raakvlak tussen het bedrijfsleven, de onderzoekswereld en het middelbaar beroepsonderwijs. Jan licht het programma toe en introduceert de eerste spreker. Ruurd Noordhuis (Deltares)- Kraanwater in het IJsselmeer. Over Quaggamosselen, fosfaat en vis. Ruurd weet te luisteraar de boeien met een verhaal over langjarige veranderingen in het ecosysteem van het IJsselmeergebied. In de loop der jaren is het water steeds voedselarmer geworden en zijn er o.a. veranderingen opgetreden in de algensamenstelling, mosselsoorten, vogels en vissen. De afnemende fosfaatconcentraties leiden niet tot minder algen, maar tot andere soorten algen die minder voedzaam zijn voor mossels. In eerste instantie de driehoeksmosselen en nu vooral de Quaggamosselen hebben daardoor een lager vleesgewicht en daar lijden de mossel-etende vogels onder. De afname van spiering ligt uiteindelijk niet aan voedsel en wordt ook niet direct verklaard door de visserijdruk. Opwarming van het klimaat met zomersterfte tijdens hittegolven blijkt de lijkt de belangrijkste oorzaak voor achteruitgang spiering. Daarbij ontwijkt de spiering het door mosselen steeds helder wordende water. De Quaggamosselen filtreren tot meerdere malen het volume van het IJsselmeer per dag, waardoor het water kraakhelder is. Vragen: Leo Nagelkerke: Hoe komt het dat de Quaggamossel het zoveel beter doet dan de zebramossel? Ruurd: Wellicht omdat de Quaggamossel beter om kan gaan met de voedselarme algensoorten bij lage fosfaatconcentraties. Frank Spikmans (RAVON)- Rode Lijst Zoetwatervissen 2010: veranderingen ten opzichte van Frank geeft ons eerst een uitleg over de methodiek van de Nederlandse Rode Lijsten. De eerste lijst voor zoetwatervissen dateert uit In 2004 werd de Rode Lijst Zoetwatervissen uit 1998 op een aantal punten herzien; trekvissen die niet in Nederland voortplanten werden verwijderd (o.a. zalm). De nieuwe Rode Lijst is berekend met gegevens in 2010 deze lijst komt hopelijk in 2014 gereed met zowel zoet- als zoutwatervissen. Het Vissennetwerk heeft vandaag de primeur de om kennis te nemen van de zoetwatervissoorten die zijn opgenomen in de Rode Lijst Frank licht 1
2 de veranderingen toe ten opzichte van de 1998/2004 lijst. Kwabaal, spiering, alver, rivierdonderpad en gestippelde alver zijn achteruitgegaan. Er is vooruitgang bij houting, (beek)forel, elrits, bittervoorn en vetje. Beekdonderpad, rivierprik en zeeprik zijn toegevoegd. Vragen: Tim Puts: Waarom is fint op de Rode Lijst 2010 opgenomen al Verdwenen terwijl er toch redelijke aantallen fint voor de kust voorkomen en in rivierarmen als de Nieuwe Waterweg? Frank: Er is onvoldoende bewijs dat er op dit moment weer succesvolle voortplanting plaatsvindt op Nederlands grondgebied gedurende 10 aaneengesloten jaren. Na een korte koffiepauze in de kantine wordt het inhoudelijke programma hervat. Erik Binnendijk (Waterschap Peel & Maasvallei) Beheersing van de uitheemse Aziatische grote modderkruiper in het beheersgebied van Peel & Maasvallei. Erik weidt uit over dat de vangsten van ietwat vale modderkruipers in de Tungelroyse Beek in eerste instantie werden aangezien voor grote en kleine modderkruipers. De blijdschap om de vondst van de eerste grote modderkruipers temperde snel toen het een Aziatische exoot bleek. Na die ontdekking werd snel gehandeld, er werd eerst gekeken op welke locaties de soort voorkwam. Vervolgens is er intensief gevist om zoveel mogelijk Aziatische modderkruipers weg te vangen. Vangsten van tientallen per dag (in verschillende lengteklasses) waren geen uitzondering. Er is een onderzoek opgestart in samenwerking met Natuurbalans en het Team Invasieve Exoten om met edna te kijken waar de Aziatische modderkruiper voorkomt en welke stappen er genomen kunnen worden. Tot er meer duidelijkheid gaat de wegvangactie door en worden de dieren levend opgeslagen. Vragen/discussie: Hugo Verreycken: Waarom wordt er niet op korte termijn Rotenon (gifstof voor organismen met kieuwademhaling, breekt na enkele uren af in water) ingezet om de populatie uit te roeien nu die nog relatief klein en beheersbaar is? Handmatig wegvangen leidt niet tot complete uitroeiing en de soort kan zich nu nog verder verbreiden. Erik: Met die maatregel vergiftig je de hele beek met al het leven daarin, dat is maatschappelijk en aan het waterschapbestuur niet te verkopen. Al het werk aan de beek en ecologische vooruitgang wordt zo in één klap teniet gedaan. Leo Nagelkerke vult aan: Rotenon wordt internationaal in vergelijkbare casussen ingezet om exoten te bestrijden, hard ingrijpen is vaak de enige mogelijkheid. Het blijkt dat herstel van de oorspronkelijke ecologie vaak verrassend snel optreedt. Ralph Sam: Is die Aziatische modderkruiper nu eigenlijk een enge soort, wat moeten we er mee? Erik Binnendijk: De effecten zijn nog niet bekend, mogelijk zijn er effecten op de visstand voor de KRW of is er een negatief effect op inheemse beschermde soorten. Hans Roodzand merkt op: Karper is ook een soort die niet goed scoort op de KRW, maar daar doen we ook niets mee. Gerrit Jan Verdijk: Wat wordt er gedaan met de mogelijkheid dat er nu exemplaren uitspoelen naar stroomafwaartse gebieden? Erik: We wachten de ontwikkeling van een primer af om binnenkort met edna te kijken hoe ver de soort al is gekomen. Tot nu toe concentreren we ons op het zwaartepunt van de populatie om er daar zoveel mogelijk weg te vangen. 2
3 Hugo Verreycken (INBO) Adaptatie en voedselvoorkeur van exotische grondels in Vlaanderen. Hugo vertelt over de exoten die Vlaanderen zijn binnengekomen. De laatste jaren zijn dat de exotische grondels uit het Donaugebied, die Vlaanderen via Nederland koloniseren. De snelheid van de invasie spreekt boekdelen, een hengelaar meldt voor het eerst een sporadische vangst van zwartbekgrondel in het Albertkanaal, amper een jaar later mailt hij het zijn er MILJARDEN! Het INBO heeft een uitgebreid onderzoek verricht aan de zwartbekgrondel en de marmergrondel. Opvallend is dat de zwartbekgrondel, in de literatuur vaak benoemt als molluscivoor, de voorkeur heeft voor zachte prooien als vlokreeften. Bij beide soorten was de geslachtsverhouding bijzonder, er waren veel meer mannetjes dan vrouwtjes. Ook kwam uit inwendig onderzoek naar voren dat er verschillende endoparasieten van het type Gyrodactylus (platworm) voorkomen, waaronder ook nieuwe soorten voor Vlaanderen. Vragen: Leo Nagelkerke: Wat is de verklaring voor de gevonden geslachtsverhouding? Hugo: De onderliggende verklaringen ontbreken nog, dit is enkel een observatie. Martijn Schiphouwer: Bij inwendig onderzoek van 51 marmergrondels in Nederland werden uitsluitend vrouwtjes aangetroffen, dit staat haaks op de gevonden geslachtsverhouding in Vlaanderen. Ralph Sam: De laatste jaren lijken er veel minder rivierkreeftjes in de IJssel te zitten, kan dit liggen aan predatie door de zwartbekgrondel? Hugo: In het Albertkanaal is dit niet geobserveerd, daar zitten naast de zwartbekgrondels ook grote aantallen rivierkreeften. Tijdens de lunch vindt de informatiemarkt van de Groene Welle plaats er wordt uitleg gegeven over de opleiding en we krijgen de kweekopstellingen te zien waar karper, snoekbaars, tilapia, Afrikaanse meerval en binnenkort ook kwabaal gekweekt wordt. Ook is er een vissenquiz met Nederlandse vissoorten op sterk water die alleen met de Latijnse naam gelabeld zijn, heeft iedereen de kennis paraat om de juiste Nederlandse naam te noteren? Hierna wordt het programma hervat. Arthur de Bruin (Blikonderwater.nl) (Foto)presentatie toename en leefgebied exotische grondels en effecten op o.a. rivierdonderpad. Arthur houdt een presentatie die vol staat met prachtige foto s en films die hij samen met Matthijs de Vos heeft geschoten. De Nederlandse onderwaterlandschappen met riffen van driehoeksmosselen en honderden rondhuppende zwartbekgrondels komen in beeld. Ook komen de resultaten van snorkeltellingen over enkele jaren in de Rhederlaag aan bod. In het begin een enkele rivierdonderpad, maar uiteindelijk helemaal geen rivierdonderpad meer, maar wel honderden grondels. Arthur wijst op een recent verschenen rapport over hoe de grondelinvasie gemitigeerd kan worden [ ]. Hij poneert ook een aantal stellingen, zoals het niet vismigreerbaar maken van bovenlopen met zeldzame vissoorten als beekprik en beekdonderpad. 3
4 Vragen en discussie: Leo Nagelkerke: Mate van isolatie door niet migreerbaar maken kan goed zijn om soorten te beschermen. Kijk maar naar amfibieën, die zijn er ook bij gebaat als andere soorten het leefgebied niet kunnen bereiken. Achterin de zaal wordt gevraagd: Wat zijn de belangrijkste uitkomsten uit het onderzoeksrapport? Arthur: Dat het veelvuldig toegepaste stortsteen alle grondelsoorten faciliteert, door minder stortsteen te gebruiken kan het aantal grondels mogelijk worden gereguleerd. Achterin de zaal wordt opgemerkt dat wanneer steeds meer predatoren de grondels als prooivis benutten de stand ook verder wordt gereguleerd. Willie van Emmerik (Sportvisserij Nederland) Veranderende visstanden, exoten en andere verschijnselen. Willie reflecteert op de opgetreden veranderingen in de waterkwaliteit, vishabitat en visstanden van de afgelopen decennia, achterliggende processen en de consequenties voor vissen en sportvissers. Willie stelt dat het streven naar het terugdringen van fosfaat en helder water alleen vaak onvoldoende is wanneer de morfologie en natuurlijke processen in een waterlichaam niet op orde zijn. Een kale heldere bak water met weinig vis of een met waterplanten overwoekerde plas is wat er nu vaak vanuit de KRW ambities ontstaat. De visstand en de bevisbaarheid zijn daarbij niet aantrekkelijk. Als herstel van de natuurlijke processen niet haalbaar dan moet de consequentie zijn dat men de doelen bijstelt en het beheer meer afstemt op gebruik. Erik Binnendijk: Er wordt gesteld dat morfologie niet in de KRW wordt meegenomen, dat is wel zo. Willie: Het wordt naar onze mening onvoldoende meegenomen, bijvoorbeeld natuurlijke land-waterovergangen worden onvoldoende hersteld. Nils van Kessel: Je stelt dat de toevoer van meer voedingsstoffen een wens is. Hoe zou voor bijvoorbeeld de Maas, een kale bak met weinig stroming, vorm moeten krijgen? En wat voor onderzoek moet daar aan gedaan worden? Willie: Op dit moment is daar geen pasklaar antwoord voor. Pieter Beelen vult aan: Het gaat nu vooral om bewustwording van deze vervelende situatie, de balans slaat door en de sportvisser heeft hierdoor minder mogelijkheden. Het inhoudelijke programma wordt afgesloten en de sprekers ontvangen een pakket van streekproducten. Wim Zweep maakt de winnaar van de vissenquiz bekend, helaas heeft die persoon wel alle antwoorden goed ingevuld, maar geen naam. De hoofdprijs wordt daarom verloot onder de gedeelde tweede plaats van Leo Nagelkerke en Bart Niemeijer. Leo ging met de hoofdprijs naar huis. Na het inhoudelijke programma volgt het praktische programma aan de IJssel. Studenten van de Groene Welle laten hier de inventarisatie van exotische grondels met de hengel zien, waarbij binnen een afgebakende vierkante meter voor een vaste tijd op grondels wordt gevist. Zo wordt een maat verkregen van de abundantie. Daarnaast wordt door RAVON een kribvak bevist met een kleine (25 meter) zegen. Er werd goed gevangen, de studenten en de Vissennetwerkers vingen honderden zwartbekgrondels (het was eigenlijk geen kunst). Met de zegen waren de inheemse soorten ook goed vertegenwoordigd, de vangst bestond uit volwassen alvers, mooie blankvoorns, een groot aantal kleine baarsjes en snoekbaarsjes, een flink aantal 4
5 zwartbekgrondesl en Pontische stroomgrondels, twee jonge windes, driedoornige stekelbaarsjes en een grote snoek. Het Vissennetwerk bedankt Martijn Schiphouwer voor de verslaglegging! 5
6 6
Rode Lijst Zoetwatervissen 2010: veranderingen ten opzichte van Frank Spikmans 42 ste bijeenkomst vissennetwerk Zwolle, 5 juni 2014
Rode Lijst Zoetwatervissen 2010: veranderingen ten opzichte van 1998 Frank Spikmans 42 ste bijeenkomst vissennetwerk Zwolle, 5 juni 2014 Inhoud Historie Rode Lijst Zoetwatervissen Aanpak Rode Lijst analyses
Nadere informatietitel Opbouw Vis, exoten en KRW Visexoten en achtergrond MWTL 2008 Visexoten in Nederland Oorzaken
Opbouw Vis, exoten en KRW visexoten- achtergrond en ecologie KRW-maatlatten en visexoten andere exoten (rivierkreeften) en vis signalering nieuwe visexoten Themadag exoten en de KRW 10 dec 09 Willie van
Nadere informatieSteeknet & Hengelvangstregistratie
Steeknet & Hengelvangstregistratie Schepnetvissers & hengelaars gezamenlijk op pad? Jan Kranenbarg & Toine Aarts Opbouw presentatie 1. Hengelaars & schepnetters bekeken 2. Wat wordt er zoal gevangen? 3.
Nadere informatieNieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015
Nieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015 Contactpersoon RAVON Utrecht Wim de Wild wim.de.wild@ziggo.nl tel. 030-6963771 RAVON Utrecht verstuurt onregelmatig een nieuwsbrief naar de RAVON waarnemers
Nadere informatiePlaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier
Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier Frank Spikmans RAVON I.s.m: Nils van Kessel - Natuurbalans Inhoud presentatie Exotische vissen in Nederland Habitatgebruik & trendontwikkeling
Nadere informatiePlaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier
Aantal soorten Inhoud presentatie Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier Habitatgebruik & trendontwikkeling in de grote Actuele verspreiding & Ecologie Risico s voor inheemse
Nadere informatieDe quaggamossel, visstand en sportvisserij. Willie van Emmerik Sportvisserij Nederland
De quaggamossel, visstand en sportvisserij Willie van Emmerik Sportvisserij Nederland Allereerst Foto: Ton van Haaren Van Mook, 2014 Foto: Frank Bosman Opkomst Quaggamossel Sinds 2006 in Nederland Sterke
Nadere informatieNetwerk vissenwaarnemers Noord-Brabant
Netwerk vissenwaarnemers Noord-Brabant Activiteitenverslag Aa en Maas 2015 Martijn Schiphouwer Netwerk vissenwaarnemers Noord-Brabant Activiteitenverslag Aa en Maas 2015 Martijn Schiphouwer Colofon Status
Nadere informatieVissen met een potje water edna metabarcoding
Vissen met een potje water edna metabarcoding Jelger Herder, Mark Scheepens en Marco Beers Den Bosch, 3 November 2016 Environmental DNA (edna) Hoe werkt het? Alle soorten in het water laten DNA sporen
Nadere informatieNATUURATLAS ZAANSTAD VISSEN
NATUURATLAS ZAANSTAD VISSEN Opdrachtgever Stichting Natuur & Milieu Educatie Zaanstreek Postbus 223 1500 EE Zaandam Telefoon: 075-6312020 Fax: 075-6312468 E-mail: info@nme-zaanstreek.nl Samenstelling Natuuratlas
Nadere informatieNationaal natuurbeleid voor vissen: signalering, stimulerend beleid en wettelijke bescherming
Nationaal natuurbeleid voor vissen: signalering, stimulerend beleid en wettelijke bescherming Dick Bal, Ministerie van LNV (senior beleidsmedewerker Natuur, Directie Kennis) 1 Nationaal natuurbeleid voor
Nadere informatieKNNV afdeling Delfland
voor een natuurlijke leefomgeving In opdracht en in overleg met RAVON Uitgevoerd door de studiegroep vissen KNNV afdeling Delfland Doel: input voor digitale visatlas van Nederland en speciaal Zuid-Holland
Nadere informatieVerslag 50e Vissennetwerkbijeenkomst - 22 september 2016: Vis- en andere aquatische exoten
Verslag 50e Vissennetwerkbijeenkomst - 22 september 2016: Vis- en andere aquatische exoten Dagvoorzitter en stuurgroeplid Johan Coeck heet de zaal welkom op de 50e bijeenkomst van het Vissennetwerk en
Nadere informatieAmerikaanse rivierkreeft in veenweidegebied. Onderzoek naar de verspreiding, abundantie en beheer in relatie tot het bereiken van de KRWdoelen
Amerikaanse rivierkreeft in veenweidegebied Onderzoek naar de verspreiding, abundantie en beheer in relatie tot het bereiken van de KRWdoelen Inhoud exotische kreeften in Nederland autecologie geknobbelde
Nadere informatieWerkprotocol visbemonsteringen FF-wet
Visserij Service Nederland sterk in viswerk Werkprotocol visbemonsteringen FF-wet Bemonstering, vaststellen ecologisch effect, aanvragen ontheffing Opgesteld: Januari 2012 Update februari 2014 Visserij
Nadere informatieVerspreiding van exotische vissoorten, bedreigingen en beheersmaatregelen
Verspreiding van exotische vissoorten, bedreigingen en beheersmaatregelen Jan Kranenbarg & Frank Spikmans In samenwerking met: Natuurbalans/Limes Divergens, Stichting Bargerveen, Radboud universiteit Nijmegen
Nadere informatieVissenweekend Overijssel 2013
Vissenweekend Overijssel 2013 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Vissenweekend Overijssel 2013 Een rapportage van RAVON M.E. Schiphouwer & A. de Bruin December 2013 STICHTING RAVON POSTBUS
Nadere informatieDe visstand in vaarten en kanalen
De visstand in vaarten en kanalen Jochem Hop Bijeenkomst Vissennetwerk 6 juni 2013, Bilthoven Inhoudsopgave Inleiding Materiaal en Methode Analyse Trends Inleiding KRW-watertypen M3, M10, M6 en M7 M3 gebufferde
Nadere informatieRAVON Vissenweekend 2010 Utrecht
RAVON Vissenweekend 2010 Utrecht RAVON Vissenweekend 2010 Utrecht Rémon ter Harmsel Maart 2010 STICHTING RAVON POSTBUS 1413 6501 BK NIJMEGEN www.ravon.nl Stichting RAVON Colofon 2011 Stichting RAVON, Nijmegen
Nadere informatieRAVON Vissenweekend 2011 Limburg
RAVON Vissenweekend 2011 Limburg REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND RAVON Vissenweekend 2011 Limburg Arthur de Bruin & Frank Spikmans November 2011 STICHTING RAVON POSTBUS 1413 6501 BK NIJMEGEN
Nadere informatieTrekvissen in Natura2000 gebieden. Vissennetwerk 11 maart 2010 Martin Kroes
Trekvissen in Natura2000 gebieden Vissennetwerk 11 maart 2010 Martin Kroes martin.kroes@tauw.nl Inhoud Achtergrond Natura2000 Bijlage IV HR Relatie met Flora- en Faunawet Bijlage V HR Relatie met Visserijwet
Nadere informatieInventarisatie beschermde vissoorten Vreeland
Inventarisatie beschermde vissoorten Vreeland Rapport: VA2008_11 Opgesteld in opdracht van: Tijhuis Ingenieurs BV Maart, 2008 door: R. Caldenhoven Statuspagina Statuspagina Titel: Inventarisatie beschermde
Nadere informatieVisstand Haringvliet en Voordelta - heden -
Visstand Haringvliet en Voordelta - heden - Johan van Giels Bijeenkomst Vissennetwerk 19 mei 2016, Haringvliet Inhoudsopgave Inleiding/achtergrond Materiaal en Methode Soortensamenstelling Omvang visbestand
Nadere informatieNils van Kessel/ Frank Spikmans Plaag risico analyse van exoten in de grote rivieren
Workshop Exotische vissen verspreiding, oorzaken, effecten en mogelijke maatregelen Na een korte introductie van Joop Bongers (directeur Sportvisserij Nederland) introduceren dagvoorzitters Willie van
Nadere informatieWaarnemingenoverzicht 2013
Dit waarnemingenoverzicht omvat 2013. Er zijn weer heel veel waarnemingen aan het databestand toegevoegd. De resultaten zijn net als voorgaande jaren weergegeven in de vorm van kaarten per soort. Per soortgroep
Nadere informatieZoetwatervissen,
Indicator 19 oktober 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Soorten van schoon water zijn
Nadere informatieedna als alternatief voor de Passieve Vismonitoring
edna als alternatief voor de Passieve Vismonitoring De toepassing van de edna methode in stromend water Wouter Patberg - 9 april 2015 - Vissennetwerk Inleiding edna de edna methode in een notendop e staat
Nadere informatieWaterboekje 2016-2018
Waterboekje 2016-2018 In deze viswateren, behorend bij de VISpas van Onder Ons mag gevist worden met twee hengels en alle wettelijke toegestane aassoorten, tenzij anders aangegeven bij de wateren. Dit
Nadere informatieVisonderzoek Gamerensche Plas
Visonderzoek Gamerensche Plas Eerste inventarisatie na uitvoering van 85% van de verondiepingsmaatregelen REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Visonderzoek Gamerensche Plas Eerste inventarisatie
Nadere informatieEuropese meerval (Silurus glanis) in de Westeinderplassen
Europese meerval (Silurus glanis) in de Westeinderplassen Aanwezigheid van een bijzondere veenreus Bart Schaub; Hoogheemraadschap van Rijnland Martin Hoorweg; Sportvisserij Nederland Samen met Gerrit van
Nadere informatieMonitoring van vispopulaties met edna
1 Monitoring van vispopulaties met edna van wens naar werkelijkheid Michiel Hootsmans 2 KWR Watercycle Research Institute Van bron tot kraan en verder.. KWR? Die doen toch alleen drinkwater? KWR = onderzoeksinstituut
Nadere informatieVis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland
Vis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland St. Zeeschelp M. Dubbeldam Waterschap Zeeuwse Eilanden W. Quist Inhoudsopgave Waterschap Zeeuwse Eilanden Beleidskader (kort) Huidige situatie Gewenste beeld Maatregelen
Nadere informatieVissen in het IJsselmeer. Romke Kats
Vissen in het IJsselmeer Romke Kats Functies IJsselmeer Water Transport Recreatie Visserij Natuur Vissen in het IJsselmeer Historie Ecologie Voedselketen IJsselmeer algen, vissen, mosselen, waterplanten,
Nadere informatieZoetwatervissen,
Indicator 19 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Soorten van schoon water zijn
Nadere informatieMet DNA visstand monitoren op de grote rivieren
Met DNA visstand monitoren op de grote rivieren Wouter Patberg (Koeman en Bijkerk), Jan Warmink (Sylphium molecular ecology), Hans Ruiter (Rijkswaterstaat), Bart Wullings, Edwin Kardinaal (KWR Watercycle
Nadere informatieResultaten veldwerk t.b.v. de ontwikkeling van kansenkaarten voor beschermde vissoorten in Flevoland
Resultaten veldwerk t.b.v. de ontwikkeling van kansenkaarten voor beschermde vissoorten in Flevoland REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Resultaten veldwerk t.b.v. de ontwikkeling van kansenkaarten
Nadere informatieInventarisatie beschermde vissen met behulp van vrijwilligers in het beheersgebied van Waterschap Zuiderzeeland 2008
Inventarisatie beschermde vissen met behulp van vrijwilligers in het beheersgebied van Waterschap Zuiderzeeland 2008 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Inventarisatie beschermde vissen met
Nadere informatieOPFRISAVONDEN. Controleurs Sportvisserij en Boa s. Sportvisserij Nederland, Bilthoven. 14 februari 2012
OPFRISAVONDEN Toine Aarts Frans Boonstra Frans Jaques George Hampsink Sportvisserij MidWest Nederland Controleurs Sportvisserij en Boa s Sportvisserij Nederland, Bilthoven 14 februari 2012 Programma 20.00
Nadere informatieExoten in zoetwater: vissen
Indicator 23 september 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal soorten vissen
Nadere informatieEindrapport VISONDERZOEK TER PLAATSE VAN EN DIRECT ROND HET HATTEMS DEEL VAN BEDRIJVENTERREIN H2O
Eindrapport VISONDERZOEK TER PLAATSE VAN EN DIRECT ROND HET HATTEMS DEEL VAN BEDRIJVENTERREIN H2O Eindrapport VISONDERZOEK TER PLAATSE VAN EN DIRECT ROND HET HATTEMS DEEL VAN BEDRIJVENTERREIN H2O rapportnr.
Nadere informatieSoortenlijst zoete wateren en FAME-indeling voor gilden
BIJLAGE Soortenlijst zoete wateren en FAME-indeling voor gilden Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Stromingsgilde Aal Anguilla anguilla EURY Alver Alburnus alburnus EURY Baars Perca fluviatilis EURY
Nadere informatieVerslag 54 e Vissennetwerk: Riviertrekvissen
Verslag 54 e Vissennetwerk: Riviertrekvissen 7 september 2017, locatie: De Verdraagzaamheid, Zaltbommel Opening De dag begint met een kort welkomstwoord door Willie van Emmerik (Vissennetwerk / Sportvisserij
Nadere informatieVissenweekend Noord-Brabant Sanne Ploegaert & Martijn Schiphouwer
Vissenweekend Noord-Brabant 2015 Sanne Ploegaert & Martijn Schiphouwer Vissenweekend Noord-Brabant 2015 Een rapportage van RAVON Sanne Ploegaert & Martijn Schiphouwer Colofon Datum uitgave: 14 januari
Nadere informatieGeschiedenis van de Drentsche Aa
Geschiedenis van de Drentsche Aa Ontwikkeling van een beeksysteem gedurende de laatste 500 jaar Marije Langstraat Ronald Leeraar Methodiek Afbakening Gebiedsbeschrijving Ontwikkeling Systeem Stroming Structuur
Nadere informatieRivierkreeften, wat doen we ermee? Menno Soes
Rivierkreeften, wat doen we ermee? Menno Soes Foto: Theodoor Heijerman Rivierkreeften Overzicht in Nederland voorkomende rivierkreeften. Nederlandse naam Europese rivierkreeft Turkse rivierkreeft Californische
Nadere informatieKRW visstandbemonstering Waterschap Rivierenland 2014
KRW visstandbemonstering Waterschap Rivierenland 2014 21 waterlichamen J.H. Bergsma P.B. Broeckx D.M. Soes Ecologie & landschap KRW visstandbemonstering Waterschap Rivierenland 2014 21 waterlichamen ir
Nadere informatieMigratiemogelijkheden voor trekvissen, 2018
Indicator 19 april 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Trekvissen kunnen vanuit zee of
Nadere informatie4.3.3. Het bekken van de Gentse kanalen
108 Tielt Bekken van de Gentse kanalen West-Vlaanderen BEKKEN VAN DE BRUGSE POLDERS Ruiselede Aalter Afleidingskanaal van de Leie Deinze LEIEBEKKEN Leopoldkanaal Waarschoot Zomergem Nevele Sint-Laureins
Nadere informatieRAVON midzomer vissenweekend
RAVON midzomer vissenweekend 2010 Overijssel REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND RAVON Midzomer Vissenweekend 2010 Overijssel RAVON Midzomer Vissenweekend 2010 Overijssel Karin Didderen Juli
Nadere informatiev a n b r o n t o t m o n d i n g
V i s m i g r a t i e... v a n b r o n t o t m o n d i n g vrije vismigratie van bron tot monding De Noordzee werd ooit geroemd vanwege zijn rijke visstand. Steden werden gesticht en de visserij floreerde.
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/84251
Nadere informatieMigratiemogelijkheden voor trekvissen, 2015
Indicator 16 juni 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Trekvissen kunnen vanuit zee of
Nadere informatieHet is lekker weer en je hebt ineens zin om te gaan vissen. Je pakt je hengel en de rest van de visspullen om naar de waterkant te gaan.
2 Het is lekker weer en je hebt ineens zin om te gaan vissen. Je pakt je hengel en de rest van de visspullen om naar de waterkant te gaan. Maar mag je nu zomaar overal gaan vissen? Je hebt wel eens gehoord
Nadere informatieBekdraden en rugvinnen in Gelderland Determinatie en visgemeenschappen
Bekdraden en rugvinnen in Gelderland Determinatie en visgemeenschappen Arnhem, 2 november 2017 Sanne Ploegaert & Arthur de Bruin Inhoud Workshop Determineren van vissen 2/xx Zoetwatervissen in Nederland
Nadere informatieRAVON Vissenweekend 2007 Biesbosch
RAVON Vissenweekend 2007 Biesbosch REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND RAVON Vissenweekend 2007 Biesbosch Frank Spikmans en Rombout van Eekelen oktober 2008 STICHTING RAVON POSTBUS 1413 6501
Nadere informatieMONITORING VAN VISMIGRATIEVOORZIENINGEN VOORJAAR 2012
MONITORING VAN VISMIGRATIEVOORZIENINGEN VOORJAAR 2012 WATERSCHAP AA EN MAAS 20 september 2012 076534150:0.7 - Definitief C01012.100177.0100 5 Waterschap Aa en Maas Hevelpassage Kaweise Loop 5.1 KAWEISE
Nadere informatieMigratiemogelijkheden voor trekvissen
Indicator 15 juli 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Trekvissen kunnen slechts weinig
Nadere informatieGedeelde werkelijkheid
Visstand en visserij in het IJsselmeer en Markermeer Gedeelde werkelijkheid TEKST Lennart Turlings, Witteveen+Bos, Marcel Klinge, Witteveen+Bos, Nico Beun, Stichting Transitie IJsselmeer Jaap Quak, Sportvisserij
Nadere informatieHet visperspectief. Een blije blik? Veel vragen, weinig antwoorden! Peter Heuts Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden
Het visperspectief Een blije blik? Veel vragen, weinig antwoorden! Peter Heuts Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Intro Foto: Wikipedia Deel 1: De leefgebieden, de knelpunten en de oplossingen Deel
Nadere informatieRAVON Vissenweekend 2006 Gelderland - Achterhoek
RAVON Vissenweekend 2006 Gelderland - Achterhoek Een rapportage van RAVON J.E. Herder & M. de Vos September 2007 m.m.v. J. Kranenbarg & J. Janse STICHTING RAVON POSTBUS 1413 6501 BK NIJMEGEN www.ravon.nl
Nadere informatieVisserijbeheer 2015 Door Frank Bosman Senior Beleidsmedewerker
Visserijbeheer 2015 Door Frank Bosman Senior Beleidsmedewerker Veranderende visstanden in een notendop We vangen minder Water wordt schoner Aalscholvers Meerval Beroepsvissers Exoten (grondels, quaggamossel,
Nadere informatie25e bijeenkomst Vissennetwerk 11 maart 2010 te Hank Thema: Flora en Faunawet, een evaluatie Dagvoorzitter Toine Aarts (Sportvisserij Nederland)
25e bijeenkomst Vissennetwerk 11 maart 2010 te Hank Thema: Flora en Faunawet, een evaluatie Dagvoorzitter Toine Aarts (Sportvisserij Nederland) Toine heet iedereen welkom. Het Vissennetwerk is aan haar
Nadere informatie4.5 Riviervis. Erwin Winter en Joep de Leeuw, RIVO
4.5 Erwin Winter en Joep de Leeuw, RIVO (erwin.winter@wur.nl) De toestand van veel riviervissen is verbeterd sinds het dieptepunt in de jaren zeventig, maar de visstand is nog ver verwijderd van de situatie
Nadere informatieNevengeulen als kraamkamer voor vis Onderzoeksresultaten
Nevengeulen als kraamkamer voor vis Onderzoeksresultaten 2000-2010 Martijn Schiphouwer (i.p.v. Jan Kranenbarg) Vreugderijkerwaard, 18-10-2012 Opbouw presentatie 1. ON-onderzoek 2009: nevengeulen & uiterwaardwateren
Nadere informatieVistoets Opsterlandse Compagnonsvaart
Vistoets Opsterlandse Compagnonsvaart Rapport: VA2012_36 Opgesteld in opdracht van: Tijhuis Ingenieurs BV 22 november 2012 door: Q.A.A. de Bruijn Statuspagina Statuspagina Titel: Vistoets Opsterlandse
Nadere informatieExoten in zoetwater: vissen
Indicator 7 juli 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal soorten vissen dat zich
Nadere informatieRapport. Lelystad, november 2010 J. Reinhold & J. Nagel
Rapport Lelystad, november 2010 J. Reinhold & J. Nagel Vissen in Flevoland 2010 Colofon Titel : Vissen in Flevoland, 2010 Auteur : J. Reinhold & J. Nagel Datum : november 2010 Rapportnummer : LBF2010-012
Nadere informatieFlora- en faunabemonstering Capreton en Linge
Flora- en faunabemonstering Capreton en Linge Rapport: VA 2010_06 Opgesteld in opdracht van: Tijhuis Ingenieurs BV Juni, 2010 door: I.L.Y. Spierts Statuspagina Statuspagina Titel: Flora- en faunabemonstering
Nadere informatieResultaten monitoring Koopmanspolder
Resultaten monitoring Koopmanspolder Remco van Ek (thans Witteveen+Bos) Met: Leon Kelder (SBB), Marco Bats, Patrick Bakker (HHNK), Vrijwilligers KNNV, Studenten AERES, Landschap Noord-Holland, Fishflow
Nadere informatieNieuwsbrief 20 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2016
Nieuwsbrief 20 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2016 Contactpersoon RAVON Utrecht Wim de Wild wim.de.wild@ziggo.nl tel. 030-6963771 RAVON Utrecht verstuurt onregelmatig een nieuwsbrief naar de RAVON waarnemers
Nadere informatieVisplan R&IJ. Stand van zaken. Door Frank Bosman Hengelsport Federatie Midden Nederland
Visplan R&IJ Stand van zaken Door Frank Bosman Hengelsport Federatie Midden Nederland Inhoud Visplan Hfdst 2. Hfdst 3. Hfdst 4. Hfdst 5. Hfdst 6. Huidige situatie gebied en beleid Huidige situatie visserij,
Nadere informatie4.7 Exoten. Bram bij de Vaate, RIZA en Erwin Winter, RIVO
.7 Bram bij de Vaate, RIZA (b.bdvaate@riza.rws.minvenw.nl) en Erwin Winter, RIVO (erwin.winter@wur.nl) Een aanzienlijk deel van de macrofauna op harde substraten bestaat uit exoten. Dat kan problemen opleveren
Nadere informatieIMARES Veranderende visstanden in de zoete Rijkswateren. Martin de Graaf JJ de Leeuw HV Winter (IMARES), AD Buijse (DELTARIS)
Veranderende visstanden in de zoete Rijkswateren. Martin de Graaf JJ de Leeuw HV Winter (), AD Buijse (DELTARIS) Bahar Dar, Ethiopia (1998-23) Bahar Dar, Ethiopia (1998-23) Perth, Australia (25-29) Exoten
Nadere informatieedna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW)
edna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW) Jelger Herder Utrecht, 9 april 2015 Sommige soorten zijn lastig te monitoren Grote modderkruiper (Misgurnus fossilis) Vrijwilligers
Nadere informatieRWS Waterdienst. Monitoring van de visstand in 4 afgeschermde en 4 open kribvakken in de Lek bij Everdingen in Projectnummer:
RWS Waterdienst Monitoring van de visstand in 4 afgeschermde en 4 open kribvakken in de Lek bij Everdingen in 28 Projectnummer: 28219 Status Definitief Kenmerk 28219/rap1 Datum 19 november 28 Opgesteld
Nadere informatieVrijwilligersmonitoring
Vrijwilligersmonitoring Arjen Kikkert Adviseur Waterkwaliteit en Ecologie Rijkswaterstaat West Nederland Noord 9 april 2015 Zoet-zoutmigratie - verbinding zoet-zout - zachte overgang in ruimte/tijd - verbindingen
Nadere informatieKleine Lijst van Viswateren 2014
Kleine Lijst van Viswateren 2014 In deze Kleine Lijst van Viswateren zijn wateren vermeld waarin de houder van een Kleine VISpas mag vissen tussen één uur voor zonsopkomst en twee uur na zonsondergang
Nadere informatieEnvironmental DNA Ontwikkelingen en mogelijkheden
Environmental DNA Ontwikkelingen en mogelijkheden Jelger Herder Nijmegen, 21 maart 2013 Veel soorten zijn lastig te vinden Grote modderkruiper Verlandende vegetaties Verstopt zich bij gevaar in de modder
Nadere informatieBijlage 3: Notitie Aanvullend onderzoek vissen wijzigingsplannen N359, knooppunten Winsum, Húns-Leons en Hilaard
Bijlage 3: Notitie Aanvullend onderzoek vissen wijzigingsplannen N359, knooppunten Winsum, Húns-Leons en Hilaard Notitie aanvullend onderzoek vissen - aanpassingen kruisingen N359 De provincie Fryslân
Nadere informatiePILOT studie edna grote rivieren
PILOT studie edna grote rivieren Een verkenning van edna methodiek in grote rivieren Nieuwe Waterweg, Haringvliet, Maas (Belfeld) en Rijn (Lobith) A.B. Griffioen (WMR), K. van Bochove (DATURA) Februari
Nadere informatieWaterboekje Dit waterboekje geeft geen enkel recht. De houder dient een voor dat jaar geldige VISpas in bezit te hebben.
Waterboekje 2018 In deze viswateren, behorend bij de VISpas van THC-Rivierenland mag gevist worden met twee hengels en alle wettelijke toegestane aassoorten, tenzij anders aangegeven bij de wateren. Dit
Nadere informatieBroodje roofvis. 14 november 2018, Fabrice Ottburg Studiedag kreeften Bilthoven
Broodje roofvis 14 november 2018, Fabrice Ottburg Studiedag kreeften Bilthoven https://www.wur.nl/nl/onderzoek-resultaten/onderzoeksinstituten/environmental-research/publicaties.htm v.l.n.r. Alterra-rapport
Nadere informatieRAVON Vissenweekend Drenthe & Groningen Mick Vos, Sanne Ploegaert, Arthur de Bruin & Martijn Schiphouwer
RAVON Vissenweekend Drenthe & Groningen 2016 Mick Vos, Sanne Ploegaert, Arthur de Bruin & Martijn Schiphouwer Vissenweekend Drenthe & Groningen 2016 In samenwerking met Waterschap Hunze en Aa's & Waterschap
Nadere informatieFlora- en faunawetbemonstering Hoorn-Enkhuizen
Flora- en faunawetbemonstering Hoorn-Enkhuizen Rapport: VA2009_32 Opgesteld in opdracht van: Tijhuis Ingenieurs Juni, 2009 door: Martin Kroes & Robin Blokhuizen Statuspagina Titel: Flora- en faunawetbemonstering
Nadere informatieOnderzoek naar de visstand in Tochten H en J
KRW VISSTANDONDERZOEK ZUIDERZEELAND 2013 Onderzoek naar de visstand in Tochten H en J N. van Kessel B. Niemeijer In opdracht van: Waterschap Zuiderzeeland 23 januari 2014 N A T U U R B A L A N S L I M
Nadere informatieMonitoring van vismigratie met edna: van wens naar werkelijkheid?
1 Monitoring van vismigratie met edna: van wens naar werkelijkheid? Symposium CSI onder water, toepassing (e)dna-technieken in het waterbeheer: fictie of al werkelijkheid?, STOWA 14 juni 2017 Michiel Hootsmans
Nadere informatieNederland leeft met vismigratie Naar een gestroomlijnde aanpak van de vismigratieproblemen. Tom Buijse
Nederland leeft met vismigratie Naar een gestroomlijnde aanpak van de vismigratieproblemen Tom Buijse 1 Aanleiding Aanleiding Decembernota 2006 Kaderrichtlijn Water Om vismigratie naar ecologisch waardevolle
Nadere informatieBestrijding exoten met exoten Mogelijkheden voor de graskarper? Willie van Emmerik Sportvisserij Nederland
Bestrijding exoten met exoten Mogelijkheden voor de graskarper? Willie van Emmerik Sportvisserij Nederland Laatste jaren veel klachten over waterplanten Waterplanten, ecosysteem en vis Waterplanten van
Nadere informatieMet kruisnet trekvissen monitoren in het Noordzeekanaal e.o.
Met kruisnet trekvissen monitoren in het Noordzeekanaal e.o. Edo Goverse e.goverse@uva.nl 020-5257331 Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland namens de Werkgroep Monitoring Noordzeekanaal 14 april
Nadere informatiePUBLIEKE PARTICIPATIE BIJ VISMONITORING RAPPORT
PUBLIEKE PARTICIPATIE BIJ VISMONITORING RAPPORT 2009 04 Publieke participatie bij vismonitoring Toepassing van schepnet- en hengelgegevens bij de ecologische beoordeling van de visfauna in Nederlandse
Nadere informatieSnoekbaars en ecologisch herstel
Verslag 15 e bijeenkomst Vissennetwerk, 4 oktober 2007 te Breda Snoekbaars en ecologisch herstel Deze bijeenkomst van het Vissennetwerk, dit maal gezamenlijk met de bijeenkomst van het Platform Ecologisch
Nadere informatieWitteveen+Bos B.V. t.a.v. R. ter Harmsel MSc Ecologie Postbus 233 7400 AE Deventer
Witteveen+Bos B.V. t.a.v. R. ter Harmsel MSc Ecologie Postbus 233 7400 AE Deventer Uw kenmerk: ****** Ons kenmerk: WBMU1310 Datum: 03-12-2013 Projectgebied: Gemaallocatie Monnickendam Onderwerp: Inventarisatie
Nadere informatieInventarisatie vissen in de Harderhoek en de Stille Kern, Flevoland
Inventarisatie vissen in de Harderhoek en de Stille Kern, Flevoland Een rapportage van RAVON in opdracht Waterschap Zuiderzeeland (mede namens Natuurmonumenten en de provincie Flevoland) J. Kranenbarg
Nadere informatieEnquête waterplanten en sportvisserij
Sportvisserij Nederland Leijenseweg 115, 37 AD Bilthoven T. -584 www.sportvisserijnederland.nl Rapport (exclusief bijlagen) Enquête waterplanten en sportvisserij Omvang van het probleem en probleemlocaties
Nadere informatieKoppel kuifeenden. Kuifeenden
42 Ecologie en natuurfuncties Het IJsselmeergebied is een uniek natuurgebied van (inter-)nationale betekenis. Het is een van de zee afgesloten, benedenstrooms gelegen, zoet laaglandmeer met een relatief
Nadere informatieEcologische doelstelling
Nevengeulen langs de grote rivieren Leren van de praktijk Margriet Schoor Oost Nederland Platform beek- en rivierherstel Vreugderijkerwaard, oktober 2009 14 december 2011 Waarom nevengeulen? Hoofdgeul
Nadere informatieVISSEN IN LELYSTAD
VISSEN IN LELYSTAD 2019-2021 Voor dat u een hengel uitwerpt in de Lelystadse wateren moet u wel de juiste schriftelijke toestemming hebben. Het is immers verboden om te vissen zonder dat u toestemming
Nadere informatieVertroebeling en (verarming van) de visstand in het Julianakanaal. Jasper Arntz 6 juni 2013
Vertroebeling en (verarming van) de visstand in het Julianakanaal Jasper Arntz 6 juni 2013 Inhoud Karakteristieken Julianakanaal Grensmaasproject Effecten van vertroebeling Abiotische monitoring Biotische
Nadere informatieZaterdag 10 oktober 2015
Zaterdag 10 oktober 2015 Zaterdag 10 oktober zakten we af naar het hoge noorden van onze provincie. Paul, Harry en Rigo hadden de week vooraf de trajecten op de Prinsenloop vastgelegd. Bedankt daarvoor.
Nadere informatieBesluit van de Vlaamse Regering van 1 februari 2013 tot uitvoering van de wet van 1 juli 1954 op de riviervisserij
Besluit van de Vlaamse Regering van 1 februari 2013 tot uitvoering van de wet van 1 juli 1954 op de riviervisserij Besluit van de Vlaamse Regering van 20 juli 2018 houdende wijziging van diverse bepalingen
Nadere informatie