FEDERALISME HISTORISCH ONDERZOEK

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "FEDERALISME HISTORISCH ONDERZOEK"

Transcriptie

1 FEDERALISME HISTORISCH ONDERZOEK 1. EEN WOORDJE UITLEG Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek, hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot een democratie te komen. Nu moeten jullie één van die elementen verder uitdiepen, namelijk de evolutie van het federalisme. Concreet gaan jullie een onderzoek voeren op twee niveaus: Een deel van de groep zal een onderzoek in het verleden voeren met behulp van de documenten in het museum Een ander deel van de groep zal een actualiteitsonderzoek voeren over het thema en vragen opstellen. Samen, maken jullie een overzicht van jullie thema, lopende over verleden, heden, toekomst. Het resultaat van jullie onderzoek maken jullie zichtbaar in een affiche Een kleine raad: werk ernstig en stel jezelf vragen. Je werk kan er alleen maar rijker van worden.

2 2. NU IS HET AAN JULLIE! Jullie gaan in het BELvue onderzoeken hoe de federalisering in België tot stand kwam van 1830 tot nu. Jullie onderzoek bestaat uit 4 delen: 1. België is in 1830 een unitaire staat waar al snel de taalproblemen naar voor komen. 2. In deze unitaire staat voelen de Vlamingen zich te kort gedaan en zelfs vernederd. 3. Tijdens de 20 ste eeuw klinken de eisen van de Vlamingen steeds luider. In 1963 wordt de taalgrens vastgelegd. 4. Sinds 1970 is België een federale staat, met voor- en nadelen. Hoe ziet België er in de toekomst uit? Antwoord op de vragen die jullie hieronder vinden, om je onderzoek in het museum tot een goed einde te brengen. Per vraag is er een antwoordblad voorzien. Respecteer de chronologische volgorde: zo krijgen jullie een mooi beeld van de verschillende stappen in de federalisering in België. Het doel van jullie onderzoek is te achterhalen waarom en hoe België van een unitaire staat naar een federale staat evolueerde. Wat is volgens jullie een unitaire staat? Wat is volgens jullie een federale staat? Kennen jullie nog andere federale staten in de wereld? Welke? 1

3 Wat komt hierover in jullie samenvatting? Vraag 1: België is in 1830 een unitaire staat waar al snel de taalproblemen naar voor komen. Zaal 2 document 128 Al in 1856 zijn er klachten. Van wie komen ze? Waarover klagen ze? Waarom klagen ze hierover? Welke gelegenheid gebruiken ze om deze klachten naar voor te brengen?..... Wat komt hierover in jullie samenvatting? 2

4 Vraag 2: In deze unitaire staat voelen de Vlamingen zich tekort gedaan en zelfs vernederd. In de 19 de eeuw wordt er in alle openbare instellingen Frans gesproken: in de gemeentehuizen, in de scholen, in het leger. o Zaal 3 : Over welke periode gaat het hier?... Bekijk de affiches en de reclames op document 206. In welke taal zijn ze opgesteld?... Tot welke sociale klasse richten ze zich?... Tot wie richten ze zich zeker niet?... o Zaal 4 Over welke periode gaat het hier?... Affiche Zwarte Broeders De Vlamingen vergelijken hun situatie met hun zwarte broeders in Congo. Leg uit waarom ze zich vergelijken met de zwarten in Congo (land dat pas gekoloniseerd was door Leopold II)... 3

5 Document 331 Wat is de belangrijkste eis van de Vlamingen? Document 335 Lees aandachtig het pamflet met Coecke en Goethals en de Franse officier. Welke discriminatie wordt hier aangeklaagd? o Zaal 5 Tijdens WO I is de Vlaamse beweging verdeeld: er zijn de activisten en de Frontisten Document 407- Document 409 Leg de verschillen tussen beide groepen uit Wat komt hierover in jullie samenvatting? 4

6 Vraag 3: Tijdens de 20 ste eeuw klinken de eisen van de Vlamingen steeds luider. In 1963 wordt de taalgrens vastgelegd. Zaal 8 Over welke periode gaat het hier?... o Documenten 928/930 Waarover gaan deze betogingen? o Document 929: een verkiezingsaffiche van de Volksunie: deze partij bestaat niet meer zij is uiteengevallen in de NVA- (tot jan 2010 ook SLP- ex-spirit) en het Vlaams Belang. Welke eis wordt hier naar voor gebracht? Welke Vlaamse partijen hebben nog steeds die eis?.. Wat komt hierover in jullie samenvatting? 5

7 Vraag 4: Sinds 1970 is België een federale staat, met voor- en nadelen. Zaal 9 Tegen een muur van deze zaal toont een kaart de federalisering van België. De bijhorende tekst geeft uitleg. Deze federalisering gebeurde in verschillende etappes. Leg in eigen woorden de verschillende etappes uit van de grondwetshervormingen die geleid hebben tot de federalisering van België. De federale staat (= ) is bevoegd voor:. De gemeenschappen (= / / ) zijn bevoegd voor : De regio s (= / / ) zijn bevoegd voor: De voordelen van een federale staat zijn: De nadelen van een federale staat zijn: Wat zeggen jullie hierover in jullie samenvatting?

8 3. HET MAKEN VAN DE AFFICHE. Kom samen met de actualiteitsgroep. De actualiteitsgroep stelt de voorbereide vragen aan de historische groep. De historische groep vertelt hun samenvattingen aan de actualiteitsgroep. Samen beslissen jullie welke elementen er op jullie affiche komen Het maken van de affiche - Bekijk de grootte van de affiche (vraag aan de verantwoordelijke van de groep) - Maak eerst een kladversie van de affiche. 7

9 - Denk aan de kijkers: ze moeten er iets uit leren! Uit jullie affiche moeten ze kunnen afleiden hoe het federalisme geëvolueerd is vanaf 1830 tot nu. - Werk met blikvangers: wat is volgens jullie het belangrijkste, valt het meest op in jullie affiche. Voorstellen van de affiche - Beslis wat jullie zullen vertellen tijdens de voorstelling. (gebruik daarvoor het kader op de volgende pagina). - Duid één of meer woordvoerders aan. - Leg aan de klas uit hoe jullie je onderzoek gevoerd hebben en wat jullie conclusies zijn aan de hand van de affiche. - Vraag aan de medeleerlingen wat hun mening is over het federalisme: nodig? Zinvol of niet? Waarom? - Als er de mogelijkheid zou zijn om een vervolg op deze taak te maken, wat zouden jullie dan verder willen uitdiepen? 8

10 Kladversie van jullie affiche 9

11 Presentatie van de affiche Uitgewerkt thema Commentaar 10

STEMRECHT IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK

STEMRECHT IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK STEMRECHT IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. EEN WOORDJE UITLEG Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek, hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot een democratie

Nadere informatie

STEMRECHT IN BELGIË ACTUALITEITSONDERZOEK

STEMRECHT IN BELGIË ACTUALITEITSONDERZOEK STEMRECHT IN BELGIË ACTUALITEITSONDERZOEK 1. EEN WOORDJE UITLEG Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek, hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot een democratie

Nadere informatie

GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK

GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.

Nadere informatie

GELIJKE KANSEN IN BELGIË

GELIJKE KANSEN IN BELGIË GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. EEN WOORDJE UITLEG Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot een democratie

Nadere informatie

WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK

WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.

Nadere informatie

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje

Nadere informatie

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Les 1 Ik en mijn selfie Les 1 Ik en mijn selfie Samenvatting van de les De kinderen kijken naar een selectie portretten waaronder selfies. Ze analyseren

Nadere informatie

DE INFOBEURS. Beroepsopleiding, werk, werkervaring, stage. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

DE INFOBEURS. Beroepsopleiding, werk, werkervaring, stage. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS DE INFOBEURS Jongeren die nieuw aankomen op de school hebben wellicht veel vragen over hoe het eraan toegaat op de school, of ze kunnen gaan werken, welke stageplekken tof zijn, Daarnaast zijn jongeren

Nadere informatie

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal

Nadere informatie

& het ROC Een programma over beeldvorming

& het ROC Een programma over beeldvorming & het ROC Een programma over beeldvorming Informatie voor docenten van het ROCvA Educatie JHM 1 februari 2011 Inhoud Korte omschrijving en praktische informatie 3 Gastles - opzet 5 Museumbezoek - informatie

Nadere informatie

40 jaar Vlaams parlement

40 jaar Vlaams parlement Hugo Vanderstraeten 40 kaarsjes eenheidsstaat of een unitaire staat: één land met één parlement en één regering. De wetten van dat parlement golden voor alle Belgen. In de loop van de 20ste eeuw hadden

Nadere informatie

Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding

Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding Museumles Tureluurtje Docentenhandleiding September 2014 Inhoud De museumles in het kort... 3 Voorbereiding in de klas... 3 In het museum... 3 Afsluiting in de klas... 3 De museumles uitgewerkt... 4 Introductieles

Nadere informatie

Rembrandt en de Bijbel

Rembrandt en de Bijbel Rembrandt en de Bijbel POSE CHRISTENDOM HAV0/VWO 4 - CSG CALVIJN GODSDIENST De profetie van Simeon aan Maria olieverf op paneel (55 44 cm) 1628 Kunsthalle, Hamburg - Duitsland 1 Wat gaan jullie doen? Als

Nadere informatie

Interview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars

Interview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars Interview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars In deze opdracht maak je een interview met een of meer personen over de Joodse bevolkingsgroep in Den Haag tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je moet in

Nadere informatie

Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd

Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd Werkstuk En natuurlijk ook spreekbeurt Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd (Op het voorblad komt de titel van je werkstuk, een foto of een plaatje van je onderwerp, je naam en je klas.) Inhoudsopgave

Nadere informatie

VOLLEDIGE INSTRUCTIES LEESVAARDIGHEID

VOLLEDIGE INSTRUCTIES LEESVAARDIGHEID VOLLEDIGE INSTRUCTIES LEESVAARDIGHEID Maak een mindmap of schema van een tekst ga je dan doen? Naar aanleiding van een titel, ondertitel, plaatjes en of de bron van de tekst ga je eerst individueel (en

Nadere informatie

Openoffice 3.2 Impress

Openoffice 3.2 Impress Openoffice 3.2 Impress Assistent Presentatie - Wanneer je het programma Impress opent, krijg je eerst de assistent presentatie voorgeschoteld. - In het eerste venster kies je voor: Lege presentatie (Zwart

Nadere informatie

GESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:

GESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een

Nadere informatie

Observatiefiche zaal 1

Observatiefiche zaal 1 Observatiefiche zaal 1 Monument Wat is de titel van de zaal? Je kunt dit op het monument vinden. Kijk naar het monument. Wat zie je? (Welke vorm heeft het? Wat stelt het voor? Benoem het monument met één

Nadere informatie

Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint

Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Werkblad 13C Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Leerjaar 1 Presentaties maken Presentaties algemeen Stappenplan: wat gaan we deze week doen? Praten over presentaties en presenteren Een PowerPoint-presentatie

Nadere informatie

Sectorwerkstuk. Kandinsky College. locatie Sint Jorisschool

Sectorwerkstuk. Kandinsky College. locatie Sint Jorisschool Sectorwerkstuk Kandinsky College locatie Sint Jorisschool schooljaar 2015-2016 1 Wat is het sectorwerkstuk? Het sectorwerkstuk is een werkstuk dat je maakt in klas vier over de door jou gekozen sector.

Nadere informatie

Beroepsgerichte Vorming, opleiding handel en administratie of Project Algemene Vakken

Beroepsgerichte Vorming, opleiding handel en administratie of Project Algemene Vakken ONTBIJT OP SCHOOL De jongeren organiseren zelf een ontbijt op school. Ze bepalen hoe het ontbijt er zal uitzien en staan ook in voor de praktische organisatie. Hiervoor moeten ze een heel aantal zaken

Nadere informatie

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het

Nadere informatie

Van-A-3 Verkiezingen

Van-A-3 Verkiezingen Van-A-3 Verkiezingen Didactische suggesties Doelen Dit Actua-magazine verschijnt naar aanleiding van de Europese en Vlaamse verkiezingen op 07 juni 2009. De leerlingen kunnen individueel de Van-A-3 krant

Nadere informatie

Activerende tekst vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/74620

Activerende tekst vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/74620 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/74620 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Spreken - Presenteren HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52520

Spreken - Presenteren HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52520 Spreken - Presenteren HV 1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52520 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

Beeldverslag van een Haagse wijk

Beeldverslag van een Haagse wijk Beeldverslag van een Haagse wijk In deze opdracht maken de leerlingen een beeldverslag van een Haagse wijk of een deel daaruit over de situatie in de periode van rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Nadere informatie

Verloop rechtszaak In totaal heb je 30 minuten voor de zitting. Hanteer deze volgorde:

Verloop rechtszaak In totaal heb je 30 minuten voor de zitting. Hanteer deze volgorde: De rechter Jullie rol Jullie zitten de zitting voor. Dit betekent dat jullie de tijd in de gaten houden en zorgen dat iedereen aan het woord komt. Ook stellen jullie de juiste vragen om tot een goede uitspraak

Nadere informatie

2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27

2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend

Nadere informatie

Vrienden kun je leren

Vrienden kun je leren Vrienden kun je leren Hallo! Wij zijn Reinder en Berber, en wij hebben de afgelopen maanden hard gewerkt om dit boekje te maken, speciaal voor jongeren met het syndroom van Asperger. Hieronder vind je

Nadere informatie

De kunst van het opzetten

De kunst van het opzetten Lesbrief websessie De kunst van het opzetten Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief 1. Introductieles 2. Uitzending 3. Afronding Inhoud in het kort:

Nadere informatie

Gefeliciteerd!! Wat gaan jullie doen?

Gefeliciteerd!! Wat gaan jullie doen? UNESCO project 3A1A 2012 Gefeliciteerd!! Jullie zijn de trotse winnaars van de UNESCO scholengame 2012! Door het spel te spelen hebben jullie kennis verzameld over het werk en de doelen van UNESCO. Jullie

Nadere informatie

ONTBIJT OP SCHOOL. Voorbereiding van het ontbijt. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

ONTBIJT OP SCHOOL. Voorbereiding van het ontbijt. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS ONTBIJT OP SCHOOL De jongeren organiseren zelf een ontbijt op school. Ze bepalen hoe het ontbijt er zal uitzien en staan ook in voor de praktische organisatie. Hiervoor moeten ze een heel aantal zaken

Nadere informatie

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Korte omschrijving: Leerlingen gaan aan de slag met actuele Europese dilemma s. Er zijn vijf dilemma s. U kunt zelf kiezen welke dilemma s u aan de orde stelt.

Nadere informatie

Benodigdheden: Thuiswerkblad, voor kind en ouder(s) (afhankelijk van niveau meer of minder hulp van ouders hierbij) Kringopstelling

Benodigdheden: Thuiswerkblad, voor kind en ouder(s) (afhankelijk van niveau meer of minder hulp van ouders hierbij) Kringopstelling Titel van deze les: De piekerparkeerplaats Uitdaging: Overtuigingen (attributiestijlen) Denkwolk onderwerp: Piekeren (blz. 21) Vakgebied(en): Psycho-educatie, sociaal emotionele ontwikkeling Doelgroep

Nadere informatie

De kunst van het opzetten

De kunst van het opzetten De kunst van het opzetten Lesbrief websessie Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief De kunst van het opzetten 1 Introductieles 2 Uitzending 3 Afronding

Nadere informatie

4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN

4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN INSTAPBUNDEL NIEUWE LEERLING 4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN Beste nieuwe leerling Vermits je vanuit een andere studierichting naar het 4 de jaar S.T.W.stroomt, zouden we graag uitleg geven over een

Nadere informatie

Welke meningen over reclame staan tegenover elkaar? Teken een verbindingslijn tussen de 2 zinnen die bij elkaar horen:

Welke meningen over reclame staan tegenover elkaar? Teken een verbindingslijn tussen de 2 zinnen die bij elkaar horen: Welke meningen over reclame staan tegenover elkaar? Teken een verbindingslijn tussen de 2 zinnen die bij elkaar horen: Reclame is cool en gaaf! Reclame geeft nuttige informatie Reclame laat zien hoe het

Nadere informatie

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf!

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Het gaat erom dat je laat merken dat jij zélf verantwoordelijk bent voor het leren: jij kiest de opdrachten, workshops en klussen zélf,

Nadere informatie

De focusgroepen gaven ons in het verleden al een antwoord op volgende kernvragen:

De focusgroepen gaven ons in het verleden al een antwoord op volgende kernvragen: Focusgroepen basisonderwijs: Wat denken ouders uit verschillende doelgroepen over wat de school of het schoolteam kan doen om ouders meer te betrekken bij de school (geïnspireerd op de draaiboeken van

Nadere informatie

JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935

JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935 1 VIDEO/FILM Maak een video over jouw buren of buurt over de tijd van ongeveer 1930-1935. Enkele ideeën: Interview met buurtbewoner Misschien wonen er nog wel mensen in jouw buurt die je kunt interviewen

Nadere informatie

Klachtenreglement CIZ. 1 januari 2018

Klachtenreglement CIZ. 1 januari 2018 Klachtenreglement CIZ 1 januari 2018 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding Artikel 1 Wat bedoelen we met deze begrippen? Artikel 2 Wie kan een klacht indienen? Artikel 3 Hoe behandelen we uw klacht? Artikel

Nadere informatie

Liefde, voor iedereen gelijk?

Liefde, voor iedereen gelijk? Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'

Nadere informatie

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Pagina 1 Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Je gaat een profielwerkstuk maken. Dan is euthanasie een goed onderwerp. Het is misschien niet iets waar je dagelijks over praat of aan denkt, maar

Nadere informatie

Praten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers

Praten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers Praten over boeken in de klas Het vragenspel van idan hambers We weten pas wat we denken als we het onszelf horen zeggen. (idan hambers). Elk individu, kind en volwassene, beleeft een tekst op geheel eigen

Nadere informatie

Smaken is 1 van de vijf zintuigen naast ruiken, horen, zien en voelen. Een lekkernij = iets lekkers, iets dat goed smaakt

Smaken is 1 van de vijf zintuigen naast ruiken, horen, zien en voelen. Een lekkernij = iets lekkers, iets dat goed smaakt TIMING DOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN ONDERWIJS- EN LEERACTIVITEITEN Oriëntatiefase 5min De leerlingen kennen de vijf zintuigen. De leerlingen kunnen uitdrukken wat `de Hoofdstad van de Smaak betekent. Spreken

Nadere informatie

Vertel aan je kind dat het nodig is de school in te lichten om het pesten te laten stoppen;

Vertel aan je kind dat het nodig is de school in te lichten om het pesten te laten stoppen; Pesten op school Veel gestelde vragen Wat doe je als je kind gepest wordt? Maak voldoende tijd voor een gesprek; laat je kind vertellen wat er zich afspeelt en hoe het zich voelt; Neem het verhaal van

Nadere informatie

Soorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62210

Soorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62210 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Bontje, de poes van de molen groep 3/4

Bontje, de poes van de molen groep 3/4 Verhalend ontwerp over Olie- en Korenmolen Woldzigt in Roderwolde Bontje, de poes van de molen groep 3/4 Episode 1: Bontje, de poes van de molen Bontje is een lieve poes. Ze woont in een molen en is van

Nadere informatie

LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen

LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen Algemene gegevens Docent Evah den Boer School Helen Parkhurst Titel lessenserie Recensie schrijven CKV/NETL Klas (en niveau) 4 vwo Aantal leerlingen

Nadere informatie

❶ Het centrale deel. De vorm en samenstelling van het monument. De omgeving van het monument

❶ Het centrale deel. De vorm en samenstelling van het monument. De omgeving van het monument De vorm en samenstelling van het monument De omgeving van het monument 1. Kijk goed om je heen en duid aan wat het beste past voor dit monument. We kunnen het van ver zien. Het is gelegen aan een drukke

Nadere informatie

Museum voor Kleine Kunsten. Docentenhandleiding

Museum voor Kleine Kunsten. Docentenhandleiding Museum voor Kleine Kunsten Docentenhandleiding Museum voor Kleine Kunsten In deze handleiding vindt u informatie over het project Museum voor Kleine Kunsten. Dit project bestaat uit de volgende onderdelen;

Nadere informatie

Tekst lezen. Week 47 18 november 2013 opdrachten niveau A

Tekst lezen. Week 47 18 november 2013 opdrachten niveau A Tekst lezen Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 1. In regel 9-10 staat: Kleinere bootjes een pieten in kano s begeleidden de stoomboot.

Nadere informatie

Een gebouw inrichten. Lesbrief over inrichting en afwerking. Project Topstages www.ontdektechniek.nu

Een gebouw inrichten. Lesbrief over inrichting en afwerking. Project Topstages www.ontdektechniek.nu Een gebouw inrichten Lesbrief over inrichting en afwerking Project Topstages www.ontdektechniek.nu Deel A: Voorbereiding Inleiding Het Mondial College krijgt binnenkort een nieuw gebouw. In dit gebouw

Nadere informatie

Hoe maak je een werkstuk?

Hoe maak je een werkstuk? Hoe maak je een werkstuk? Je gaat een werkstuk maken. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp? Op deze vragen en nog vele anderen krijg

Nadere informatie

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Les 3 Camera, Set, Action! Les 1 Camera, Set, Action! Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Groep 6 90 minuten Samenvatting van de les De leerlingen

Nadere informatie

Draaiboek De Grote Voorleesdag

Draaiboek De Grote Voorleesdag Draaiboek De Grote Voorleesdag Tussen 21 en 29 november 2015 Wat is de Grote Voorleesdag? In de week van 21 tot en met 29 november 2015 organiseren de ouderkoepels de Grote Voorleesdag voor ouders op school.

Nadere informatie

Workshop Telefonisch Afspraken Maken

Workshop Telefonisch Afspraken Maken Workshop Telefonisch Afspraken Maken Alleen bellen als je wat hebt te vertellen! Waarom zijn we interessant voor elkaar? Bv gemeenschappelijke behoefte aan: - omzetvermeerdering; - inspiratie, leren van

Nadere informatie

Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden

Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Soorten vragen, vraagwoorden, signaal- en sleutelwoorden Schema 1 Soorten vragen Open vraag

Nadere informatie

Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland)

Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland) lesbrief Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl F facebook.com/ stiltefestival afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811

Nadere informatie

* Dit is belangrijk.?? Dit snap ik niet. / Dit is een moeilijk woord.

* Dit is belangrijk.?? Dit snap ik niet. / Dit is een moeilijk woord. Tekst lezen en een tekstschema maken 1. Kijk naar de tekst. Voorspel waar de tekst over gaat. Let op de titel, de kopjes en de plaatjes. 2. Lees de tekst actief. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de

Nadere informatie

Werken aan je eigen ontwikkeling met de ontwikkelscan

Werken aan je eigen ontwikkeling met de ontwikkelscan Werken aan je eigen ontwikkeling met de ontwikkelscan Handleiding voor medewerkers Inleiding Het loont de moeite om even stil te staan bij je persoonlijke en professionele ontwikkeling en jezelf volgende

Nadere informatie

Therapeutisch Opleidingscentrum Kersten BEGELEIDING VAN ROUWVERWERKING

Therapeutisch Opleidingscentrum Kersten BEGELEIDING VAN ROUWVERWERKING Therapeutisch Opleidingscentrum Kersten BEGELEIDING VAN ROUWVERWERKING Naam Therapeutisch Opleidingscentrum Kersten Adres Van Lennepstraat 14 Postcode plaats 6416 EG Heerlen Kvk 14095853 Telefoon 0458505115

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me.

? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me. Zonder hulp: onduidelijkheden ophelderen 1. Lees de tekst actief. Schrijf de volgende tekens in de kantlijn bij de tekst om te laten zien dat je actief leest. X Dit klopt niet met wat ik al wist/dacht.

Nadere informatie

Mensen om van te houden

Mensen om van te houden Speurtocht Vergeving is nodig in rela es Let op! Deze werkvorm vergt boven gemiddelde voorbereiding! Materiaal: Opdracht kaartjes Smartphone met internet aanslui ng pen en papier Uitleg: De speurtocht

Nadere informatie

Mini-vormingen. Zorg voor werk 26 maart 2015

Mini-vormingen. Zorg voor werk 26 maart 2015 Mini-vormingen Zorg voor werk 26 maart 2015 Opwarmer: Stellingen Enkel door vorming te volgen kan een persoon deskundigheid en kennis opdoen. Vorming gebeurd best door een ervaren externe lesgever. Medewerkers

Nadere informatie

Mirjams mama en moekie

Mirjams mama en moekie Seksuele diversiteit graad 1 Mirjams mama en moekie Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print 2 lege gedragspatroongrafieken af voor

Nadere informatie

Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG :

Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG : Bijlage Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG : Interview: vragen gast : Levensgeschiedenis: Zie dossier Hoe vind

Nadere informatie

Deelnemersinformatie Beoordeling Eerste Autotechnicus. Crebocode 93420, dossier 2013-2014

Deelnemersinformatie Beoordeling Eerste Autotechnicus. Crebocode 93420, dossier 2013-2014 Deelnemersinformatie Beoordeling Eerste Autotechnicus Deelnemersinformatie Beoordeling Eerste Autotechnicus Versie 130901 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Kerntaken, werkprocessen en competenties... 3 Wat

Nadere informatie

Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw

Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw gedrag gevaarlijk is voor andere mensen. Dit mag nooit

Nadere informatie

Beest binnenste buiten

Beest binnenste buiten binnenste buiten Lesbrief websessie Beest binnenste buiten Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief 1. Introductieles 2. Beschrijving websessie 3. Afsluiting

Nadere informatie

DOOR NELE VANHEX EN ADRIANE LEILICH

DOOR NELE VANHEX EN ADRIANE LEILICH VOOR RG 2.3 en 2.4 DOOR NELE VANHEX EN ADRIANE LEILICH INHOUD Woordje van het Huis van het Nederlands en het Red Star Line Museum Doelgroep Doelstelling Lespakket DEEL 1 DEEL 2 INTRODUCTIE: DE GROTE MEERPAAL

Nadere informatie

Onderhandelen en afspraken maken

Onderhandelen en afspraken maken OPDRACHTFORMULIER Onderhandelen en afspraken maken Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.

Nadere informatie

Joods leven nu JOODS LEVEN NU

Joods leven nu JOODS LEVEN NU WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. bhet onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: Joods leven nu Foto-installatie Vervaardiger: Anita Frank & Pauline

Nadere informatie

Coach je ziel naar wijsheid

Coach je ziel naar wijsheid Steven Smitt Coach je ziel naar wijsheid Inzicht krijgen in de realiteit van ieder moment Uitgeverij Akasha Inhoud Voorwoord 7 Ontstaan van het spel 9 Werking van het spel 13 De zeven stappen op weg naar

Nadere informatie

FACTSHEET 01 INLEIDING

FACTSHEET 01 INLEIDING 01 INLEIDING Deze FACTSHEET toont de vragen uit het klanttevredenheidsonderzoek (CQI) dat gehouden is onder cliënten Beschermd Wonen. Voor elke is een rapportcijfer berekend op basis van de gegeven antwoorden

Nadere informatie

Koopkracht: de waarde van geld

Koopkracht: de waarde van geld Koopkracht: de waarde van geld 1. Leerlingenblad Inleiding Wat is het doel? Wat is het onderwerp? Wat is het middel? Inzicht krijgen in de waarde van geld Koopkracht: de waarde van geld Een presentatie

Nadere informatie

Perspectief 3e editie 3 hv Project Oorlog & vrede. 0 Start

Perspectief 3e editie 3 hv Project Oorlog & vrede. 0 Start Perspectief 3e editie 3 hv Project Oorlog & vrede 0 Start Een project over oorlog en vrede, waarbij je gaat kijken naar verschillende aspecten. Is oorlog te voorkomen? Kun je vrede leren, of stimuleren?

Nadere informatie

? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me.

? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me. 1. Kijk naar de titel en de tussenkopjes van de tekst. Kijk ook naar het plaatje. Waar gaat de tekst over? 2. Tijdens deze les let je extra op moeilijke woorden in de tekst. Kies of je opdracht 1 met hulp

Nadere informatie

SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL

SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover

Nadere informatie

Dwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig.

Dwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig. Les 1: Een Wikitekst schrijven Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje over koningin Beatrix op www.nieuwsbegrip.nl 1. Schrijf tijdens het

Nadere informatie

Studiekeuzedag CMD voorbereidingswerkboek

Studiekeuzedag CMD voorbereidingswerkboek Studiekeuzedag CMD voorbereidingswerkboek Hallo! Je hebt je aangemeld voor de opleiding CMD en je bent uitgenodigd voor een studiekeuzedag om te kijken of jij bij de opleiding past en of de opleiding bij

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

dat ik aan mijn baas en collega s moet doorgeven welke werkzaamheden ik heb gedaan en wat nog gedaan moet worden.

dat ik aan mijn baas en collega s moet doorgeven welke werkzaamheden ik heb gedaan en wat nog gedaan moet worden. CP26 rapporteren Als u in Nederland in de Handel & Dienstverlening werkt, bijvoorbeeld in een winkel of op een kantoor, moet u doorgeven aan uw baas en/of uw collega wat u gedaan heeft en wat er nog moet

Nadere informatie

Vakopdrachten. Opdracht Geschiedenis Londen. Voor geschiedenis moet je in het British Museum en in het Imperial War Museum opdrachten doen:

Vakopdrachten. Opdracht Geschiedenis Londen. Voor geschiedenis moet je in het British Museum en in het Imperial War Museum opdrachten doen: Vakopdrachten Opdracht Geschiedenis Londen. Voor geschiedenis moet je in het British Museum en in het Imperial War Museum opdrachten doen: Maak groepjes van twee of drie personen. Maak in het British Museum

Nadere informatie

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks

Nadere informatie

Het onderzoek van de burgemeester 5/6

Het onderzoek van de burgemeester 5/6 Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder

Nadere informatie

Een spannend project!

Een spannend project! Een spannend project! 1hv blok 3 Pagina 1 Inhoudsopgave Inleiding op het project 3 Opdrachten 4 Planning 9 1hv blok 3 Pagina 2 Een spannend project Inleiding op het project Tijdens dit mini-project werk

Nadere informatie

Bescherming tegen geweld

Bescherming tegen geweld Bescherming tegen geweld De kinderen kunnen zich inleven in de gevoelens van slachtoffers van pesten. De kinderen zien het belang van melden van pestsituaties in, en leren het taboe rond klikken doorbreken.

Nadere informatie

4 Gedrag. 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? 4.1 Opdrachten 1-24. 4.2 Opdrachten 1-20. 4.

4 Gedrag. 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? 4.1 Opdrachten 1-24. 4.2 Opdrachten 1-20. 4. 4 Gedrag DO-IT Datum 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? PARAGRAFEN Datum 4.1 Opdrachten 1-24 4.2 Opdrachten 1-20 4.3 Opdrachten 1-16 4.4 Opdrachten 1-16 Samenvatten Test

Nadere informatie

Wie gaat dat betalen? LESPROGRAMMA: Klas 1 en 2 VMBO / MBO. Ontdek de waarde van Nederland. Belasting & Douane Museum

Wie gaat dat betalen? LESPROGRAMMA: Klas 1 en 2 VMBO / MBO. Ontdek de waarde van Nederland. Belasting & Douane Museum Ontdek de waarde van Nederland Belasting & Douane Museum LESPROGRAMMA: Wie gaat dat betalen? Klas 1 en 2 VMBO / MBO Bestemd voor leraren Klas 1 en 2 VMBO / MBO Wie gaat dat betalen? Geschikt voor klassen

Nadere informatie

Project 1. A new is born! Veel succes! Meester Stijn Zesde leerjaar haegemanstijn@gmail.com www.bevegem6.weebly.com @bevegem6b

Project 1. A new is born! Veel succes! Meester Stijn Zesde leerjaar haegemanstijn@gmail.com www.bevegem6.weebly.com @bevegem6b A new is born! Meester Stijn Zesde leerjaar haegemanstijn@gmail.com @bevegem6b Project 1 Een schimmenspel maken Een decor bouwen Een passend verhaal uitschrijven Een promospot maken en opnemen (Imovie)

Nadere informatie

Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren

Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren Raad voor de Kinderbescherming Ministerie van Veiligheid en Justitie Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren Je gaat de leerstraf So-Cool volgen. Deze brochure legt uit wat de leerstraf is en wat we

Nadere informatie

Herinrichting Schoolplein mavo 3

Herinrichting Schoolplein mavo 3 Herinrichting Schoolplein mavo 3 Pagina 1 van 7 Inleiding Binnenkort ga je aan de slag met het project Herinrichting van het schoolplein. Alle leerlingen van het derde leerjaar gaan ervoor zorgen dat ons

Nadere informatie

Handleiding voor het maken van je eigen webpagina op de schoolsite

Handleiding voor het maken van je eigen webpagina op de schoolsite Waar gaat dit over? Handleiding voor het maken van je eigen webpagina op de schoolsite Hier leer je hoe je een eigen webpagina kunt maken op de site van de school. Op deze webpagina kun je vertellen wie

Nadere informatie

SPEELWIJZE KENNISMAKINGSSPEL - Bladzijde 1 / 5

SPEELWIJZE KENNISMAKINGSSPEL - Bladzijde 1 / 5 SPEELWIJZE KENNISMAKINGSSPEL - Bladzijde 1 / 5 SPEELWIJZE Kennismakingsspel De bedoeling van KENNISMAKINGSSPEL is je op een verrassende manier kennis te laten maken met anderen. Een leuke en uitnodigende

Nadere informatie

Ogo en taal van methode naar bronnenboek

Ogo en taal van methode naar bronnenboek Ogo en taal van methode naar bronnenboek Help!! Wat nu?? Niet in 1 keer alles loslaten Gefaseerd invoeren van werken met OGO thema s Gefaseerd invoeren van taal binnen thema s ???Taaltrapeze en OGO???

Nadere informatie

FICTIEDOSSIER NEDERLANDS LEERJAAR 3 EN 4 BK

FICTIEDOSSIER NEDERLANDS LEERJAAR 3 EN 4 BK FICTIEDOSSIER NEDERLANDS LEERJAAR 3 EN 4 BK Pagina 0 WOORD VOORAF Je zit nu in 3 VMBO en het eindexamen lijkt nog ver weg... Maar niets is minder waar. Dit jaar start je namelijk al volop met de voorbereidingen

Nadere informatie