Kernproject Assurance en verantwoording van digitale informatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kernproject Assurance en verantwoording van digitale informatie"

Transcriptie

1 Kernproject Assurance en verantwoording van digitale informatie 1

2 Inhoudsopgave 1. Aanleiding kernproject 1 2. Opdrachtformulering en aanpak 4 3. Randvoorwaarden en uitgangspunten 6 4. Op te leveren eindproducten 6 5. Risico s en voortgangsbewaking 9 6. Samenhang met andere kernprojecten Commitment en communicatie Planning van capaciteit en middelen 12

3 1. Aanleiding kernproject 1.1 Bestuurlijk kader NIVRA In de NIVRA bestuursvergadering van 29 maart 2008 zijn acht kernthema s voor vastgesteld. Een daarvan is de Assurance bij Verantwoordingen in Elektronische vorm (AVE). De problematiek van assurance bij verantwoordingen in elektronische vorm is een stroomversnelling is gekomen door behoefte van gebruikers via elektronische weg met elkaar te communiceren en de wereldwijde adoptie van XBRL als de ondersteunende technologie voor de elektronische uitwisseling van informatie. Deze nieuwe vormen van elektronische rapportages (PDF, HTML of XBRL) hebben ook gevolgen voor de inhoud. Zo worden bestaande rapportages omgezet naar een elektronische vorm, maar ontstaan ook nieuwe vormen, zoals het verstrekken van informatie op een website of op maat, in de vorm van een dataset. Deze nieuwe vormen van rapportage sluiten beter aan op de wijzigende behoefte van gebruikers naar andere en sneller (elektronisch) beschikbare informatie. Bij de invulling van assurance daarbij betekent dit in vele gevallen een nieuwe invulling van de begrippen: object van onderzoek, normenkader, alsmede de mate van zekerheid. Hierdoor veranderen ook de inhoud van het assurance-rapport (verklaring / oordeel), de wijze van ondertekening, alsmede de wijze waarop de verantwoording met assurance openbaar wordt gemaakt, c.q. beschikbaar wordt gesteld aan belanghebbenden. De huidige (inter)nationale regelgeving biedt geen duidelijkheid hoe in de praktijk met deze vorm van rapportage en bijbehorende assurance moet worden omgegaan. Het gebruik van deze vorm van rapportage vraagt echter om guidance in het geval belanghebbenden behoefte hebben aan assurance bij een dergelijke rapportage. Het betreft hier niet alleen rapportages in het kader van de wettelijke controle (jaarrekening) maar ook andere soorten verantwoordingen. Denk hierbij aan oplagecijfers, tussentijdse financiële informatie of toezichtrapportages. In dit voorstel is aangegeven op welke wijze het NIVRA invulling geeft aan haar rol als beroepsorganisatie voor accountants. Vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid is het NIVRA van mening dat de kwaliteit van informatie ook in de digitale omgeving gewaarborgd moet zijn en dat, waar nodig, zekerheid moet kunnen worden geboden over de betrouwbaarheid van de verstrekte informatie 1. Daarnaast is het noodzakelijk dat accountants aangesloten blijven bij de ontwikkelingen en in staat zijn hieraan een bijdrage te leveren en invulling te geven aan de gewenste dienstverlening. De input voor dit projectvoorstel is mede gebaseerd op de uitkomsten van een interne brainstormsessie op 12 juni 2008 en eerste inbreng van een aantal externe vakspecialisten die ook in de Projectgroep zullen worden opgenomen. Daarnaast is rekening gehouden met ver- 1 Speech Jan Helderman tijdens het Nederlands Taxonomie Event 2008 op 7 mei

4 wachte ontwikkelingen in de markt zoals o.m. geschetst in het research paper 2 en concrete vragen van belanghebbenden 3 met betrekking tot assurance bij verantwoordingen in elektronische vorm. Zie in dit verband hoofdstuk 1.2. Bij de verdere uitwerking is rekening gehouden met het feit dat verantwoordingen in elektronische vorm en de eventueel daarbij te verstrekken assurance op verschillende wijze kunnen worden ingevuld. 1.2 Relatie met andere projecten / ontwikkelingen Het kernproject AVE staat niet op zich maar zal wat betreft zijn uitwerking rekening moeten houden met de (inter)nationale ontwikkelingen op dit gebied. De reden hiervan is dat de wijze van het verstrekken van assurance bij verantwoordingen is gebaseerd op internationale regelgeving, te weten de Internationale Standards of Auditing (ISA s). Dit betekent dat de invulling van het NIVRA niet los kan worden gezien van deze regelgeving en eventuele internationale afspraken die in de toekomst zullen worden gemaakt over deze vorm van rapporteren en het verstrekken van assurance daarbij. Belangrijke ontwikkelingen op dit terrein zijn: De door de SEC voorgestelde verplichte invoering van XBRL met ingang van 2009 als aanvullend rapportage formaat voor alle aan de Amerikaanse beurs genoteerde bedrijven (ca ). Het verplicht dan wel vrijwillig gebruik van XBRL in een aantal landen voor de rapportage van de financiële verantwoording. Mogelijke regelgeving van de IAASB op basis van voorstellen opgenomen in het activiteitenplan De activiteiten van de FEE Taskforce XBRL die medio 2008 van start zal gaan. De publieke uitspraak van ABN AMRO en Rabobank 5 in de toekomst financiële informatie van hun klanten in XBRL formaat te willen ontvangen in plaats van de huidige papieren jaarrekeningen. Bij de invulling zal ook nadrukkelijk rekening moeten worden gehouden met de wensen van de belanghebbenden met betrekking tot de gewenste assurance bij deze verantwoordingen. In dit 2 INTERACTIVE DATA: THE IMPACT ON ASSURANCE NEW CHALLENGES FOR THE AUDIT PROFESSION, November HOI inzake oplageverklaringen, E-line van DNB, financiële rapportages in XBRL formaat aan de banken en de Belastingdienst in het kader van Horizontaal Toezicht. 4 IAASB_Strategy_and_Work_Program_ pdf 5 Op 7 mei tijdens het Nederlands Taxonomie Event

5 kader is de verwachte adoptie van XBRL door de Nederlandse banken voor de uitwisseling van financiële informatie van belang. 1.3 Maatschappelijk krachtenveld Zoals al aangegeven leidt de digitalisering van verantwoordingen en de veranderende informatiebehoefte van gebruikers tot wijzigingen van de inhoud van deze rapportages, en daarmee ook tot een veranderende behoefte aan assurance bij deze verantwoordingen. Bij de invulling van deze nieuwe vorm van rapportages en de assurance worden wij geconfronteerd met het feit dat gebruikers in vele gevallen nog niet of onvoldoende in staat zijn hun behoefte aan assurance ter specificeren. Daarnaast wordt vaker de vraag over de toegevoegde waarde van de accountant gesteld. Informatie heeft voor een gebruiker alleen waarde als deze betrouwbaar, relevant en begrijpelijk is. Betrouwbaarheid is een belangrijk kenmerk van informatie, maar niet alle informatie hoeft door een deskundige onderzocht te zijn om als betrouwbaar te gelden. Het is aan de gebruiker zelf om te bepalen, hoe en in welke mate hij de gewenste zekerheid krijgt. Dit is vooral een afweging van kosten en baten, er moet sprake zijn van toegevoegde waarde. Accountants kunnen hierbij een rol spelen op grond van hun expertise op het gebied van de jaarrekeningcontrole en de inrichting van administratieve systemen. Onze directe betrokkenheid in de discussie wordt door sommigen echter gezien als preken voor eigen parochie, wat bij hun vragen oproept over onze objectiviteit. Dit kan leiden tot terughoudendheid bij het nemen van beslissingen over de noodzaak van en wijze waarop invulling aan assurance kan worden gegeven. Zie in dit verband het voorstel van de SEC om bij het verplicht stellen van XBRL rapportages (nog) geen eisen te stellen aan assurance daarbij en de reactie van het NIVRA daarop 6. Een ander probleem waar wij bij de uitwerking tegenaan lopen is de onduidelijkheid bij gebruikers over de toegevoegde waarde van ons product. Als voorbeeld de huidige samenstelverklaring waarin wij stellen geen zekerheid te bieden over de gepresenteerde cijfers. Om de jaarrekening te kunnen samenstellen worden door de betreffende accountants wel een groot aantal werkzaamheden verricht. In het geval van de huidige samenstelverklaring geeft de gebruiker aan de beperkte toegevoegde waarde van onze verklaring te begrijpen, maar meent hij toch enige zekerheid aan onze werkzaamheden te mogen ontlenen. Deze onduidelijkheid gaat een belangrijke rol spelen bij het definiëren van de behoefte aan assurance ingeval financiële informatie langs elektronische weg wordt aangeleverd. Naarmate de rol van bestaande verantwoordingen verder afneemt, zullen accountants een actieve rol moeten spelen om hun bestaansrecht niet op het spel te zetten. Ze moeten flexibel kunnen inhaken op de behoeften van belanghebbenden. Dit vereist wellicht nieuwe vormen van invulling. 6 Reactie NIVRA op Proposed Rule SEC inzake XBRL, 3

6 1.4 Belanghebbende partijen De belanghebbenden bij verantwoordingen in elektronische vorm zijn divers. Om in te kunnen inspelen op de behoefte van deze belanghebbenden, is het nodig om vast te stellen wie ze zijn en wat hun informatiebehoefte precies inhoudt. Wat verwachten zij van de accountant als deze bij een verantwoording in elektronische vorm is betrokken. Invulling is derhalve alleen goed mogelijk door betrokkenheid van alle belanghebbende partijen. Belanghebbende partijen zijn: De verschaffers van verantwoordingen (informatie) in elektronische vorm. Dit betreft bestuur en management, toezichthouders (raad van toezicht of raad van commissarissen) en controllers; De gebruikers van deze informatie, zoals aandeelhouders, analisten, investeerders en kredietverschaffers; De accountants hetzij als samenstellers van verantwoordingen, hetzij als assurance providers; De regelgevers. Dit betreft overheden die wettelijke kaders scheppen, maar ook regelgevers die verantwoordelijk zijn voor beroeps- en gedragsregels, zoals IFAC. De toezichthouders, die toezicht houden op de verschaffers, de gebruikers e/o de accountants. Een belanghebbende partij die niet expliciet is genoemd is de groep van interne accountants. Zij zullen naar verwachting binnen de organisaties (de verschaffers) op enigerlei wijze betrokken worden bij het samenstellen van verantwoordingen in elektronische vorm. In het kader van dit project is er voor gekozen geen expliciete aandacht aan hun rol te besteden. Dit kan op een later moment in samenwerking met INTAC en IIA NL worden opgepakt. De betrokkenheid van belanghebbenden bij het kernproject AVE wordt bereikt door afstemming met deze groepen in de vorm van één of meer ronde tafelgesprekken bij aanvang van het project, een publieke consultatie bij oplevering van voorstellen voor guidance, alsmede periodieke afstemming met de Projectgroep. Hierin past ook communicatie over de rol en de toegevoegde waarde van de accountant bij verantwoordingen in elektronische vorm. 2. Opdrachtformulering en aanpak 2.1 Opdrachtformulering Op grond van het vorige hoofdstuk kan geconcludeerd worden dat er noodzaak bestaat voor guidance over de wijze waarop verantwoordingen in elektronische vorm en de eventuele assurance 4

7 daarbij moet worden ingevuld. Op grond van het voorgaande is de volgende opdracht voor dit kernproject geformuleerd: Het ontwikkelen van guidance, waarmee accountants invulling kunnen geven aan de behoefte van belanghebbenden aan verantwoordingen in elektronische vorm en assurance daarbij. De guidance zal bestaan uit (concept) regelgeving en mogelijk een praktijkhandreiking, die aangeeft op welke wijze invulling moet worden gegeven aan de regelgeving. Daarnaast zullen de randvoorwaarden worden gecreëerd voor het kunnen ondertekenen van verantwoordingen, alsmede / verklaringen / oordelen bij verantwoordingen in elektronische vorm. 2.2 Aanpak Bij de nadere uitwerking is het project opgedeeld in 3 deelprojecten, te weten: Deelproject I: Het verstrekken van assurance bij verantwoordingen in elektronische vorm Deelproject II: Het samenstellen van verantwoordingen in elektronische vorm Deelproject III: Het elektronisch ondertekenen van verklaringen bij verantwoordingen in elektronische vorm. De redenen voor dit onderscheid zijn de directe gevolgen voor de werkzaamheden als gevolg van de daarop van toepassing zijnde regelgeving, de huidige ontwikkelingen van de regelgeving op dit terrein en de noodzaak snel in te kunnen spelen op de behoefte van de markt op het terrein van samenstelwerkzaamheden. In dit verband is van belang te melden dat wij verwachten dat een aantal Nederlandse banken op korte termijn zullen besluiten verantwoordingen in elektronische vorm (XBRL formaat) te accepteren in plaats van de gebruikelijke financiële jaarrekening op papier. Daarnaast het overleg met de Belastingdienst over de invoering van vormen van Horizontaal Toezicht waarbij de aanlevering van informatie in elektronische vorm een belangrijk onderdeel uitmaakt. Om die reden zijn deze activiteiten ondergebracht in het Deelproject II. Piet Nobel is eerste verantwoordelijke voor de uitvoering van deze activiteiten. Deelproject III is van belang voor de Deelprojecten I en II en moet de voorwaarden scheppen om in de elektronische wereld verklaringen of andere uitingen of rapportages te kunnen ondertekenen. 2.3 Ambitieniveau NIVRA Het ambitieniveau van het NIVRA is de voortrekker te zijn bij de invulling van guidance voor het verstrekken van verantwoordingen in elektronische vorm en desgewenst zekerheid daarbij, waarbij rekening wordt gehouden met de behoeften van belanghebbenden. Bij de invulling staat de behoefte van de belanghebbenden centraal, maar is ook de vaktechniek van belang. De accountant 5

8 moet voorzien worden van een toereikend instrumentarium om aan de wensen van de belanghebbenden te kunnen voldoen. 3. Randvoorwaarden en uitgangspunten Om het project te laten slagen moet rekening worden gehouden met een aantal randvoorwaarden en uitgangspunten. Ze vormen in feite de kritische succesfactoren. De factoren 3.1 t/m 3.5 zijn van belang voor de Deelprojecten I en II, 3.6 is relevant voor Deelproject III. 3.1 Commitment van de direct belanghebbenden bij de invulling van (assurance bij) verantwoordingen in elektronische vorm. Het kernproject moet vooral extern zijn gericht, dit zorgt ervoor dat de uitkomsten maximaal aansluiten op de wensen van de belanghebbenden. Het project moet uitdrukkelijk niet alleen vanuit accountantsperspectief worden ingestoken; 3.2 Commitment betekent naast participatie in het project vooral veel communicatie over de rol van de accountant en de (assurance)producten die hij kan opleveren; 3.3 Rekening moet worden gehouden met lopende ontwikkelingen en trends in de maatschappij. Beperking van de administratieve lastendruk is een belangrijk thema. Dit betekent dat de focus niet alleen op assurance moet zijn gericht, maar ook op de andere rollen die de accountant kan vervullen; 3.4 Bij de invulling van (assurance bij) verantwoordingen in elektronische vorm wordt in eerste instantie uitgegaan van de behoeften in de markt. Bij de nadere uitwerking zal worden nagegaan in hoeverre oplossingen kunnen worden ingepast binnen de bestaande regelgeving, of dat nieuwe regelgeving noodzakelijk is. Dit betekent nauwe samenwerking met afdeling Beroepsontwikkeling en reglementering (BOR) en de CCR. 3.5 Assurance bij verantwoordingen in elektronische vorm is een internationaal thema. In het project moet om die reden ook aandacht worden geschonken aan internationale initiatieven en best practices. Te ontwikkelen guidance moet zodanig worden ingericht, dat het mede kan dienen voor discussie op internationaal niveau. 3.6 Bereidheid van meerdere aanbieders van elektronische handtekeningen om deze op korte termijn aan leden van NIVRA, NOvAA en NOREA te willen aanbieden op basis van de wensen van de betrokken beroepsorganisaties. 4. Op te leveren eindproducten Het kernproject AVE heeft in principe een looptijd van één jaar. Daarom is het belangrijk om het aantal eindproducten (deliverables) te beperken tot enkele kernproducten. Als laatste product is een agenda met vervolgacties geformuleerd, die in een volgende fase uitgewerkt kan worden: 6

9 1. In het kader van Deelprojecten I, II, en III een rondetafel bijeenkomst met belanghebbenden om inzicht te krijgen in hun visie over (het verstrekken van assurance bij) verantwoordingen in elektronische vorm. Onderwerpen waaraan o.m. aandacht zal worden besteed zijn: De randvoorwaarden voor het samenstellen dan wel controleren van verantwoordingen in elektronische vorm; Het object van onderzoek; De te hanteren toetsingscriteria; De inhoud en wijze van rapportage; De behoefte aan zekerheid die bij de belanghebbenden bestaat. Wat verwachten zij als een accountant is betrokken bij een verantwoording in elektronische vorm. Gaat het hierbij alleen om de betrouwbaarheid (juist, volledig, tijdig), of zijn ook andere kenmerken van belang zoals compliance. Welke mate van zekerheid is gewenst en wat hebben belanghebbenden ervoor over in termen van kosten/baten; De betekenis van zekerheid en assurance: wat is assurance, voor welk doel wordt het gebruikt, wat zijn de voorwaarden en welke vorm kan dit aannemen; De rapportagevorm die het beste bij deze behoefte aansluit. Gaat het alleen om de formulering van teksten of moet gedacht worden aan visualisatie in de vorm van bijvoorbeeld een waarmerk. Is een aparte toelichting over de concreet verrichte werkzaamheden in de rapportage wenselijk. In feite gaat het om de vraag of bestaande accountantsproducten in de behoeften van belanghebbenden kunnen voorzien; Reeds bestaande internationale initiatieven en best practices om ook discussie op het internationale vlak mogelijk te maken. Gezien het stadium en de aard van de ontwikkelingen in relatie tot de looptijd van het project moet dit vooral gericht zijn op landen en organisaties die in de voorhoede lopen. 2. Concept regelgeving waarin in algemene zin is aangegeven op welke wijze de toegevoegde waarde van de betrokkenheid van de accountant bij het samenstellen c.q. controleren van een elektronische verantwoording ingevuld moet worden. Bij een nadere invulling zal duidelijk onderscheid gemaakt worden in assurance en non-assurance (samenstel)werkzaamheden. Waar wenselijk zal een nadere uitwerking per soort verantwoording in elektronische vorm worden opgesteld. Op dit moment kunnen al de volgende vormen van verantwoordingen in elektronische vorm worden onderscheiden: 7

10 Deelproject I a) Het verstrekken van assurance bij jaarrekeninginformatie in XBRL formaat indien deze als extra informatie naast de bestaande papieren jaarrekening wordt verstrekt; b) Het verstrekken van assurance bij een jaarrekening met accountantsverklaring in XBRL formaat indien deze wordt gedeponeerd of beschikbaar gesteld aan derden; c) Het verstrekken van assurance bij verantwoordingen die via een website of applicatie beschikbaar worden gesteld aan belanghebbenden. Deelproject II d) Het samenstellen van een financiële rapportage in XBRL formaat ten behoeve van de banken (deelproject); e) Het samenstellen van een financiële rapportage in XBRL formaat ten behoeve van de belastingdienst in het kader van Horizontaal Toezicht (deelproject). 3. Zonodig een praktijkhandreiking, die aangeeft op welke wijze invulling moet worden gegeven aan de regelgeving. 4. Met betrekking tot Deelproject III de randvoorwaarden voor het kunnen ondertekenen van verklaringen / oordelen bij verantwoordingen in elektronische vorm, alsmede de voorwaarden voor het aanbieden door diensverleners van elektronische handtekeningen aan de leden. Op dit moment wordt al gewerkt aan het in de toekomst beschikbaar stellen van een elektronische handtekening aan alle accountants die o.m. kan worden gebruikt voor het ondertekenen van elektronische documenten, waaronder verantwoordingen in elektronische vorm. 5. Artikelen voor vakbladen op accountantsgebied (zoals De Accountant en het MAB) en voor vakbladen die op specifieke stakeholdersgroepen zijn gericht. Hiervan wordt vooraf een inventarisatie gemaakt. Omdat het schrijven vaak een lange redactionele aanloop betekent, zijn deze artikelen vooral te plaatsen in de eindfase van het project. Los van de artikelen zal ook tijd geïnvesteerd moeten worden in een brede bekendheid van het project. Zie hiervoor hoofdstuk 7, Commitment en Communicatie. 6. Publieke consultatie van de ontwikkelde regelgeving en eventuele praktijkhandreiking met als doel de ontwikkelde producten met belanghebbenden af te stemmen. 7. Het opstellen van een agenda met vervolgacties (indien noodzakelijk). 8

11 5. Risico s en voortgangsbewaking In elk project zijn risico s te onderkennen. Ze hangen samen met de kritische succesfactoren. Om de risico s te beheersen is een goede voortgangsbewaking nodig. Hieronder worden de belangrijkste risico s genoemd en de bijpassende beheersingsmaatregelen: Deelprojecten I, II en III 1. Het onderzoeksterrein van het project wordt te breed, waardoor binnen de projectperiode onvoldoende concrete eindproducten opgeleverd worden. Het is belangrijk om binnen het onderscheid te maken tussen kernproducten en in een vervolgfase op te leveren producten. Dit is gebeurd in hoofdstuk 4. Zo zal alleen met internationale ontwikkelingen in voor Nederland belangrijke landen / gebieden rekening worden gehouden. Tijdens het project overlegt de projectleider periodiek met de verantwoordelijke MT-leden. Ook de in te stellen Projectgroep speelt hierbij een belangrijke rol. Zie hiervoor hoofdstuk 7, Commitment en Communicatie. 2. Het project loopt vertraging op door capaciteitsgebrek. Dit is vooral afhankelijk van de beschikbare bureaucapaciteit, alsmede de medewerking van experts. Indien gewenst kunnen andere dan de experts in de Projectgroep bij de nadere uitwerking worden betrokken. 3. Onvoldoende bereidheid bij de leden invulling te geven aan de nieuwe vormen van dienstverlening en gebruik te maken van de elektronische handtekening. Dit risico kan worden beperkt door het betrekken van de leden en door communicatie. Deelproject I 4. Onvoldoende duidelijkheid of overeenstemming van de kant van belanghebbenden over de gewenste invulling van assurance bij verantwoordingen in elektronische vorm. Dit risico is niet zo makkelijk te beheersen. Ervaringen uit het verleden geven aan dat moeilijk belanghebbenden zich niet graag tot besluitvorming laten verleiden indien zij daar nog niet aan toe zijn. Dit risico kan worden beperkt door het tijdig betrekken van relevante parijen bij de discussie over invulling. Zie in dit verband de reactie van het NIVRA op de Proposed Rule van de SEC inzake XBRL Het ontbreken van (inter)nationale beleidskeuzes door belanghebbenden, met name regelgevers en toezichthouders, met betrekking tot de invulling van assurance bij verantwoordingen in elektronische vorm. Dit risico kan worden beperkt door periodiek overleg met deze partijen

12 Deelproject II 6. Onvoldoende voortgang in het maken van afspraken met banken en Belastingdienst. Redenen hiervoor kunnen zijn dat betrokken organisaties niet overtuigd zijn van de toegevoegde waarde van de accountant of nog niet in staat of bereid op korte termijn over te stappen naar een nieuwe vorm van gegevensuitwisseling. Dit risico kan worden beperkt door het uitdragen van het belang van duidelijkheid over de betrouwbaarheid van informatie en overleg met de banken en Belastingdienst over invulling van dienstverlening die aan hun doel beantwoordt. Deelproject III 7. Onvoldoende bereidheid bij aanbieders van elektronische handtekeningen om deze op korte termijn aan leden van NIVRA, NOvAA en NOREA te willen aanbieden op basis van de wensen van de betrokken beroepsorganisaties. Dit risico kan worden beperkt door overleg met meerdere aanbieders over de gewenste dienstverlening en het sluiten van partnerships. 6. Samenhang met andere kernprojecten Voor zijn acht kernprojecten benoemd binnen twee hoofdthema s. Het Kernproject AVE valt binnen het hoofdthema Het maatschappelijk debat (activiteiten ten behoeve van de samenleving en het beroep). Er bestaan raakvlakken met de volgende thema s/projecten: Assurance en verantwoording van niet-financiële informatie. Dit project heeft tot doel een conceptueel kader voor de verantwoording en assurance van niet-financiële informatie te ontwikkelen, waarmee accountants invulling kunnen gegeven aan de toenemende behoefte van stakeholders aan betrouwbare niet-financiële informatie. Er is zeker een raakvlak indien sprake is van rapportages in elektronische vorm. Innovatie en ontwikkeling. Het ontwikkelen van guidance voor het verstrekken van assurance bij verantwoordingen in elektronische vorm is een voorbeeld van innovatie. Voorkomen moet worden dat dubbeling optreedt en dat visies of standpunten van elkaar gaan afwijken. Hier ligt een rol voor het MT. De verantwoordelijke MT-leden kunnen erop toezien, dat de onder hun verantwoordelijkheid vallende kernprojecten met elkaar in de pas lopen. De betreffende projectleiders zullen periodiek of ad-hoc overleg met elkaar moeten hebben. Dit betreft minimaal het kennisnemen van elkaars projectplannen en concept publicaties. 10

13 7. Commitment en communicatie Het belang van commitment en communicatie is op diverse plaatsen in dit projectvoorstel aan de orde geweest. Ook zijn al een aantal acties benoemd. Dit hoofdstuk geeft een kort overzicht van de belangrijkste maatregelen: 1. Vanaf de start moet het kernproject (doel en eindproducten) naar buiten gecommuniceerd worden. Dit betreft zowel algemene bekendheid in het kader van de NIVRA kernthema s , als gerichte communicatie naar de stakeholders/doelgroepen van dit kernproject. Het verdient aanbeveling de notitie Prioriteiten 2008 een bredere bekendheid te geven dan alleen bij de NIVRA commissies en vakgroepen. Gerichte communicatie is te realiseren door het sturen van mailing aan de belangrijkste belanghebbenden. Verdere acties zijn: Het inrichten van een speciale, direct toegankelijke webpagina over het project; Nieuwsberichten in De Accountant en nog te selecteren (vak)bladen; Vermelding in het digitale NIVRA Nieuws en op Accountant.nl. 2. Het instellen van een Projectgroep. De Projectgroep heeft tot doel inhoudelijke input te leveren. De Projectgroep moet klein en actief zijn. Daarom is behoefte aan personen die tijd kunnen vrijmaken en over voldoende kennis van de materie beschikken. Het voorstel is om de Projectgroep te laten bestaan uit: a. Vertegenwoordiger NOvAA b. Vertegenwoordigers uit de groep van gebruikers (Belastingdienst, banken, investeerders / analisten) c. Hans Verkruijsse (Voorzitter CCR en Techical Advisor vertegenwoordiger NIVRA in de IAASB) d. Marc van Hilvoorde (lid Standards Board van XBRL Int.) e. Een vaktechnisch medewerker van PWC f. Vertegenwoordiger van de kleine(re) kantoren (SRA en niet aangesloten kantoren) g. Vertegenwoordiger uit de samenstelpraktijk die actief betrokken is bij de implementatie van XBRL en de dienstverlening aan de banken (GIBO, ABAB). 3. De aansturing van het project loopt via het NIVRA bestuur 8 (op hoofdlijnen) en de verantwoordelijke MT-leden 9 (directe aansturing). De uitvoering ligt bij de projectleiders P. Nobel en J. Pasmooij. Overleg met de bestuursleden vindt twee-maandelijks plaats. 8 9 M.J. Winters (voorzitter), M.C. Korff en J.C. Lobbezoo R. Bosman en B. Wammes 11

14 8. Planning van capaciteit en middelen 8.1 Projectplanning De definitieve projectplanning wordt uitgewerkt nadat het projectvoorstel accoord is bevonden. Hieronder zijn de belangrijkste fasen opgesomd. De indeling is voorlopig: Begin september 2008: vaststelling projectvoorstel door het NIVRA bestuur. Vastlegging van de benodigde capaciteit in manuren en het beschikbare financiële budget. Publiciteit over het projectdoel en de eindproducten. Eventueel korte consultatie van de belangrijkste belanghebbenden over hun visie op het kernproject. September 2008: invulling van de Projectgroep en startbijeenkomst. De projectgroep vergadert elke 2 maanden. De afstemming tussen MT-lid en projectleider is onderdeel van de lopende bureauplanning. Oktober 2008: Rondetafel bijeenkomst met belanghebbenden. Bezien of het wenselijk is aparte bijeenkomsten te beleggen over problematiek samenstellen (Deelproject II) en het verstrekken van assurance bij verantwoordingen (Deelproject I). Oktober / november 2008: mede op basis van de uitkomsten van de rondetafel bijeenkomst bepalen van de hoofdlijnen van de guidance. De projectleider fungeert als eindredacteur. Oktober 2008: eerste opzet nieuwe dienstverlening voor de banken voor afstemming met derden December 2008: guidance gericht op samenstellen in concept beschikbaar voor publieke consultatie. December 2008: In het kader van Deelproject III het afronden van afspraken met aanbieders elektronische handtekening en beschikbaar komen van deze handtekening voor de leden. Het uitgangspunt is dat het NIVRA, in samenwerking met de NOvAA en NIVRA de voorwaarden schept op basis waarvan de leden kunnen beschikken over de door de beroepsorganisaties geaccepteerde elektronische handtekening. Uitlevering vindt in principe plaats door de aanbieders, al dan niet in samenwerking met de grote kantoren en de kantoor- en beroepsorganisaties voor wat betreft de kleine kantoren. De kosten van een elektronische handtekening komen voor rekening van de leden. April 2009: Guidance gericht op assurance in concept beschikbaar voor publieke consultatie. Juni 2008: Afwikkeling uitkomsten publieke consultatie en oplevering guidance gericht op assurance in concept. Eind juni/begin juli 2009: projectevaluatie en bepalen van de agenda met vervolgstappen. 12

15 8.2 Capaciteit en middelen De benodigde capaciteit en middelen bestaan uit twee onderdelen: de benodigde capaciteit in manuren en het beschikbare financiële budget. Aan bureaucapaciteit is ongeveer 1 FTE nodig (0,6 FTE projectleider en 0,4 FTE voor ondersteuning/begeleiding. Het betreft de inzet voor projectleiding van J. Pasmooij (0,4 FTE) en P. Nobel (0,2 FTE). Het financiële budget bedraagt (voorlopige schatting). Het betreft de kosten voor: de organisatie van een rondetafel bijeenkomst (of bijeenkomsten) bij de start van het project de publieke consultatie bij afronding van de voorstellen het tot stand komen van afspraken met dienstaanbieders van elektronische handtekeningen internationaal overleg communicatie, waaronder een website, etc. 13

Kernproject risicomanagement

Kernproject risicomanagement Kernproject risicomanagement 1 Inhoudsopgave 1. Inkadering kernproject... 1 2. Probleemstelling en achtergronden... 2 3. Randvoorwaarden en uitgangspunten... 3 4. Deelprojecten en op te leveren eindproducten...

Nadere informatie

Assurance bij verantwoordingen in elektronische vorm

Assurance bij verantwoordingen in elektronische vorm Assurance bij verantwoordingen in elektronische vorm Verslag van de 8 januari 2009 gehouden Rondetafel bijeenkomst. De panelleden in deze bijeenkomst vertegenwoordigen hun organisatie als: Naam Initialen

Nadere informatie

Niet-financiële informatie (NFI) in Nederland

Niet-financiële informatie (NFI) in Nederland Niet-financiële informatie (NFI) in Nederland Koninklijk NIVRA Michèl J.P. Admiraal RA IBR 7 december 2009 1 Inhoud van deze presentatie 1. Voorstellen spreker 2. State of the art in Nederland 3. NIVRA

Nadere informatie

Richtlijn 4401 Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot informatietechnologie

Richtlijn 4401 Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot informatietechnologie Richtlijn 4401 Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot informatietechnologie Inleiding 1-3 Doel van de opdracht tot het verrichten van overeengekomen

Nadere informatie

Consultatiedocument Standaard 4400N Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden (2 e ontwerp) 21 juli 2016

Consultatiedocument Standaard 4400N Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden (2 e ontwerp) 21 juli 2016 Dit document maakt gebruik van bladwijzers Consultatiedocument Standaard 4400N Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden (2 e ontwerp) 21 juli 2016 Consultatieperiode loopt

Nadere informatie

Consultatiedocument Nieuwe Nederlandse Standaard 3001N voor directe opdrachten 21 juli 2016

Consultatiedocument Nieuwe Nederlandse Standaard 3001N voor directe opdrachten 21 juli 2016 Dit document maakt gebruik van bladwijzers Consultatiedocument Nieuwe Nederlandse Standaard 3001N voor directe opdrachten 21 juli 2016 Consultatieperiode loopt tot 27 september 2016 vóór 09.00 uur Consultatiedocument

Nadere informatie

Kwaliteit van de accountantscontrole

Kwaliteit van de accountantscontrole Kwaliteit van de accountantscontrole Toezicht op Accountantsorganisaties Anton Bollen Marianne van der Zijde 24 november 2010 Programma AFM rapport 1 september 2010 Reacties op AFM rapport Het AFM team

Nadere informatie

MKB Cloudpartner Informatie TPM & ISAE 3402 2016

MKB Cloudpartner Informatie TPM & ISAE 3402 2016 Third Party Memorandum (TPM) Een Derde verklaring of Third Party Mededeling (TPM) is een verklaring die afgegeven wordt door een onafhankelijk audit partij over de kwaliteit van een ICT-dienstverlening

Nadere informatie

SBR Assurance. XBRL in het Onderwijs. 23 september 2014

SBR Assurance. XBRL in het Onderwijs. 23 september 2014 SBR Assurance XBRL in het Onderwijs 23 september 2014 Even voorstellen Leader XBRL Assurance Services Ernst & Young Bestuurslid XBRL Nederland Lid NBA SBR Assurance Taskforce Agenda De noodzaak voor een

Nadere informatie

Audit Assurance bij het Applicatiepakket Interne Modellen Solvency II

Audit Assurance bij het Applicatiepakket Interne Modellen Solvency II Confidentieel 1 Audit Assurance bij het Applicatiepakket Interne Modellen Solvency II 1 Inleiding Instellingen die op grond van art. 112, 230 of 231 van de Solvency II richtlijn (richtlijn 2009/139/EC)

Nadere informatie

Activiteitenplan 2019 Commissie MKB

Activiteitenplan 2019 Commissie MKB Activiteitenplan 2019 Commissie MKB Maart 2019 Colofon Dit document is vastgesteld door de Commissie MKB. Status Deze publicatie is samengesteld voor leden en dient ter ondersteuning van de praktijk. De

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Raadsvoorstelinzake controleplan accountant 2013

gemeente Eindhoven Raadsvoorstelinzake controleplan accountant 2013 gemeente Eindhoven Raadsnummer 13R5570 Inboeknummer 13bst01755 Beslisdatum B&W 15 oktober 2013 Dossiernummer 13.42.251 Raadsvoorstelinzake controleplan accountant 2013 Inleiding Vanaf boekjaar 2010 is

Nadere informatie

Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2

Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2 Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2 1. Inleiding In het collegeakkoord voor de periode 2014-2018 is als één van de doelstellingen geformuleerd: Het college zet zich in voor een florerende

Nadere informatie

SBR-kredietrapportages

SBR-kredietrapportages Praktijkhandreiking 1114 SBR-kredietrapportages Een gezamenlijke uitgave van het Koninklijk NIVRA en de NOvAA Datum : 20 oktober 2010 Onderwerp Van toepassing op Status Relevante regelgeving en leidraad

Nadere informatie

Controleprotocol. Accountantscontrole Jaarrekening Gemeente Berkelland Bijlage 1. Versie juni 2014 Controleprotocol pagina 1 van 9

Controleprotocol. Accountantscontrole Jaarrekening Gemeente Berkelland Bijlage 1. Versie juni 2014 Controleprotocol pagina 1 van 9 Controleprotocol Accountantscontrole Jaarrekening 2014 Controleprotocol pagina 1 van 9 Algemeen Doelstelling In dit controleprotocol staat waaraan de accountant zich moet houden bij de accountantscontrole.

Nadere informatie

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT KEMPEN N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 8 december 2017 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel

Nadere informatie

Onderwerp: Risico inventarisatie project rwzi Utrecht Nummer: 604438. Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming ter consultering ter advisering

Onderwerp: Risico inventarisatie project rwzi Utrecht Nummer: 604438. Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming ter consultering ter advisering COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HOOGHEEMRADEN COMMISSIE BMZ ALGEMEEN BESTUUR Agendapunt 9A Onderwerp: Risico inventarisatie project rwzi Utrecht Nummer: 604438 In D&H: 22-01-2013 Steller: Drs. J.L.P.A. Dankaart

Nadere informatie

Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen

Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen Afdeling grondgebied 26-0-205 INLEIDING Voor u ligt het projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen. 2 AANLEIDING PROJECT

Nadere informatie

Controleverklaringen. Nieuwe stijl, heldere taal

Controleverklaringen. Nieuwe stijl, heldere taal Controleverklaringen Nieuwe stijl, heldere taal NIVRA-NOvAA 2010 Disclaimer Het NIVRA en de NOvAA hebben zich ten doel gesteld voor een zo betrouwbaar mogelijke uitgave te zorgen. Niettemin zijn het NIVRA

Nadere informatie

Besluit vast te stellen de:

Besluit vast te stellen de: VERORDENING AUDITCOMMISSIE GEMEENTE WEERT De raad van de gemeente Weert, Gelezen het voorstel van het college d.d. 20 januari 2015, gelet op de artikelen 84, 147 en 149 van de Gemeentewet; Besluit vast

Nadere informatie

AUTEUR Corporate Control VERSIE finale versie 31 oktober 2012 PAGINA 1 van 5. Audit Charter TenneT

AUTEUR Corporate Control VERSIE finale versie 31 oktober 2012 PAGINA 1 van 5. Audit Charter TenneT AUTEUR Corporate Control VERSIE finale versie 31 oktober 2012 PAGINA 1 van 5 Audit Charter TenneT PAGINA 2 van 5 1. Selectie en werving van de accountant De AC stelt de selectiecriteria vast op voordracht

Nadere informatie

Leden gezocht voor Adviescollege en Subcommissies

Leden gezocht voor Adviescollege en Subcommissies Leden gezocht voor Adviescollege en Subcommissies De NBA zoekt meerdere leden voor het Adviescollege voor Beroepsregelementering en Subcommissie daarvan. Kandidaten kunnen tot 22 september reageren. -

Nadere informatie

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V.

REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 23 juni 2016 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel 5 van het

Nadere informatie

Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de rekenkamercommissie Zaltbommel. Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen

Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de rekenkamercommissie Zaltbommel. Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de rekenkamercommissie Zaltbommel Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Begripsomschrijvingen In deze verordening wordt verstaan

Nadere informatie

PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D

PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D Auteur : P. van der Meer, Ritense B.V. Datum : 17 juli 2008 Versie : 1.3 2008 Ritense B.V. INHOUD 1 VERSIEBEHEER...1 2 PROJECT

Nadere informatie

Deze nadere voorschriften zijn gebaseerd op de per heden geldende Verordening gedragscode.

Deze nadere voorschriften zijn gebaseerd op de per heden geldende Verordening gedragscode. Nadere voorschriften inzake onafhankelijkheid intern en Nadere voorschriften safdelingen van intern s ter zake van assurance- en aan assurance verwante opdrachten Aan de leden van het NIVRA, 22 september

Nadere informatie

Controleprotocol 2009 Waterschap Peel en Maasvallei

Controleprotocol 2009 Waterschap Peel en Maasvallei Controleprotocol 2009 Waterschap Peel en Maasvallei voor de accountantscontrole op de jaarrekening Opgesteld door: Lando Welters, adviseur planning en control, Waterschap Peel en Maasvallei Versie: Algemeen

Nadere informatie

Controleverordening DCMR Milieudienst Rijnmond 2014

Controleverordening DCMR Milieudienst Rijnmond 2014 Controleverordening DCMR Milieudienst Rijnmond 2014 DCMR Milieudienst Rijnmond Parallelweg 1 3112 NA Schiedam telefoon: (010) 2468 000 telefax : (010) 2468 283 Web: http://www.dcmr.nl/ 1 van 5 Het algemeen

Nadere informatie

Consultatiedocument Standaard 4400N Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden 30 juli 2015

Consultatiedocument Standaard 4400N Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden 30 juli 2015 Dit document maakt gebruik van bladwijzers Consultatiedocument Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden 30 juli 2015 Consultatieperiode loopt tot en met 21 september 2015

Nadere informatie

Optimaliseren afsluiten rapportage proces: juist nu!

Optimaliseren afsluiten rapportage proces: juist nu! 18 Optimaliseren afsluiten rapportage proces: juist nu! Belang van snelle en betrouwbare informatie groter dan ooit Drs. Wim Kouwenhoven en drs. Maarten van Delft Westerhof Drs. W.P. Kouwenhoven is manager

Nadere informatie

IIA Nederland Commissie Vaktechniek(CPP) Jaarplan Commissie Vaktechniek 2008

IIA Nederland Commissie Vaktechniek(CPP) Jaarplan Commissie Vaktechniek 2008 1 1 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Samenstelling 3. Verantwoordelijkheden en doelstellingen 4. Werkwijze 5. Activiteiten 2008 6. Begroting 2008 2 3 1. Inleiding Dit jaarplan geeft de samenstelling, de

Nadere informatie

Reglement van orde Rekenkamercommissie Westerveld

Reglement van orde Rekenkamercommissie Westerveld Reglement van orde Rekenkamercommissie Westerveld Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen 2 Artikel 1. Begripsomschrijvingen 2 Artikel 2. De rekenkamercommissie 2 Artikel 3. De ambtelijk secretaris

Nadere informatie

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V.

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. [geldend vanaf 1 juni 2015, PB15-220] Artikel 1 Definities De definities welke in dit uitbestedingsbeleid worden gebruikt zijn nader

Nadere informatie

Programma van eisen voor de Europese aanbesteding van Accountancydiensten.

Programma van eisen voor de Europese aanbesteding van Accountancydiensten. Programma van eisen voor de Europese aanbesteding van Accountancydiensten. Kenmerk: CTM 169773 Versie CONCEPT Datum 12-12-2017 1.1. Omvang van de opdracht De accountantsdiensten omvatten de volgende werkzaamheden:

Nadere informatie

SiSa cursus 2013. Gemeente en accountant. 21 november 2013

SiSa cursus 2013. Gemeente en accountant. 21 november 2013 SiSa cursus 2013 Gemeente en Welkom Even voorstellen EY: Stefan Tetteroo RA Page 1 Agenda Doelstelling Accountant en gemeente Onze visie inzake de betrokken actoren Coördinatie- en controlefunctie binnen

Nadere informatie

Projectvoorstellen maken

Projectvoorstellen maken Projectvoorstellen maken 1. Kader 1.1. Gebruiksaanwijzing 1.2. Wat zijn de eisen aan een projectvoorstel? 2. Inleiding 2.1 Signalering 2.2 Vooronderzoek 2.3 Probleemsituatie 3. Doelstellingen en randvoorwaarden

Nadere informatie

Consultatiedocument Evaluatie VGBA en ViO Wat hebben wij tot nu toe gehoord

Consultatiedocument Evaluatie VGBA en ViO Wat hebben wij tot nu toe gehoord Dit document maakt gebruik van bladwijzers Wat hebben wij tot nu toe gehoord 19 juli 2019 Consultatieperiode loopt tot 13 september 2019 09.00 uur Uw reactie zien wij graag voor 13 september 09.00 uur

Nadere informatie

Aanpassingen vergaderstructuur. Voorstel. Inleiding. Toelichting vergaderstructuur

Aanpassingen vergaderstructuur. Voorstel. Inleiding. Toelichting vergaderstructuur Aanpassingen vergaderstructuur Voorstel 1. kennis nemen van de concept jaaragenda 2. vaststellen thematische indeling commissies 3. toevoegen beeldvormend deel, voorafgaand aan de reguliere commissievergadering

Nadere informatie

Voordracht aan Provinciale Staten. Van Subcommissie Bestuur en Middelen. Mei xxxx. Wijziging controleverordening.

Voordracht aan Provinciale Staten. Van Subcommissie Bestuur en Middelen. Mei xxxx. Wijziging controleverordening. Voordracht aan Provinciale Staten Van Subcommissie Bestuur en Middelen Vergadering Mei 2013 Onderwerp Wijziging controleverordening Nummer xxxx 1 Ontwerpbesluit Provinciale Staten van Zuid-Holland, Gelet

Nadere informatie

Besluit tot wijziging van de Nadere voorschriften controleen overige standaarden Vastgesteld 18 december 2008

Besluit tot wijziging van de Nadere voorschriften controleen overige standaarden Vastgesteld 18 december 2008 Besluit tot wijziging van de Nadere voorschriften controleen overige standaarden Vastgesteld 18 december 2008 1 Besluit tot wijziging van de Nadere voorschriften controle- en overige standaarden Vastgesteld

Nadere informatie

SBR voorlichtingsbijeenkomsten 2011

SBR voorlichtingsbijeenkomsten 2011 Koepels: keuzes die de Intermediair kan maken SBR voorlichtingsbijeenkomsten 2011 Vanaf 1 januari 2013 is SBR de standaard voor financiële rapportages Het belang van SBR Wat vinden de kantoor- en beroepsorganisaties

Nadere informatie

HEIJMANS N.V. REGLEMENT AUDITCOMMISSIE

HEIJMANS N.V. REGLEMENT AUDITCOMMISSIE HEIJMANS N.V. REGLEMENT AUDITCOMMISSIE Vastgesteld door de RvC op 10 maart 2010 1 10 maart 2010 INHOUDSOPGAVE Blz. 0. Inleiding... 3 1. Samenstelling... 3 2. Taken en bevoegdheden... 3 3. Taken betreffende

Nadere informatie

Algemene Ledenvergadering 5 april 2012

Algemene Ledenvergadering 5 april 2012 Jaarplan 2013 Algemene Ledenvergadering 5 april 2012 Commissie Vaktechniek 1 Doel van de commissie De commissie Vaktechniek heeft tot doel de leden en het bestuur van IIA Nederland te ondersteunen op het

Nadere informatie

Request For Comments Table linkbase (TLB) en Generic Preferred Label (GPL)

Request For Comments Table linkbase (TLB) en Generic Preferred Label (GPL) Request For Comments Table linkbase (TLB) en Generic Preferred Label (GPL) Update 7 juli 2015: Op verzoek van diverse partijen is de reactietermijn verlengd naar 31 augustus 2015 in verband met de vakantieperiode

Nadere informatie

Reglement voor de Audit Commissie Stichting WSW

Reglement voor de Audit Commissie Stichting WSW Reglement voor de Audit Commissie Stichting WSW Vastgesteld door de Raad van Commissarissen bij besluit van d.d. 27 maart 2013 Artikel 1 Vaststelling en reikwijdte reglement 1. Dit reglement is vastgesteld

Nadere informatie

INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA)

INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 720, DE VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN DE AUDITOR MET BETREKKING TOT ANDERE INFORMATIE IN DOCUMENTEN WAARIN GECONTROLEERDE FINANCIËLE OVERZICHTEN ZIJN OPGENOMEN

Nadere informatie

1. Is de standaard duidelijk over de werkzaamheden die mogen worden uitgevoerd.? Zo nee, graag toelichten waarom niet.

1. Is de standaard duidelijk over de werkzaamheden die mogen worden uitgevoerd.? Zo nee, graag toelichten waarom niet. Reactie op Consultatiedocument Standaard 4400N Met belangstelling heb ik kennis genomen van het consultatiedocument Standaard 4400N. Ik maak graag gebruik van de mogelijkheid om te reageren op dit document.

Nadere informatie

Onderzoeksplan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018

Onderzoeksplan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018 splan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018 Gemeente Groningen Oktober 2017-1 - 1. Algemeen Op grond van artikel 213a Gemeentewet moet ons college periodiek onderzoek doen naar de doelmatigheid en doeltreffendheid

Nadere informatie

Datum Behandeld door Ons kenmerk

Datum Behandeld door Ons kenmerk Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade 1 3072 AP Rotterdam Postbus 2031 3000 CA Rotterdam Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9830 www.deloitte.nl Aan de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants

Nadere informatie

Opzet beantwoording consultatievragen herziene NV COS editie 2014

Opzet beantwoording consultatievragen herziene NV COS editie 2014 1. Heeft u specifieke vragen of opmerkingen bij de aangepaste vertalingen van Standaarden 200-810 en 3402 (voor de nieuwe of herziene Standaarden zijn aparte vragen in hoofdstuk 2)? nee. 2. Kunt u zich

Nadere informatie

REGLEMENT VOOR DE AUDIT, COMPLIANCE EN RISICO COMMISSIE VAN PROPERTIZE B.V.

REGLEMENT VOOR DE AUDIT, COMPLIANCE EN RISICO COMMISSIE VAN PROPERTIZE B.V. REGLEMENT VOOR DE AUDIT, COMPLIANCE EN RISICO COMMISSIE VAN PROPERTIZE B.V. Datum: 11 mei 2015 Artikel 1. Definities AvA: Commissie: Reglement: RvB: RvC: Vennootschap: de algemene vergadering van aandeelhouders

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over de overgang van de toezichtrapportages van de pensioensector van e-line naar het Digitaal Loket Rapportages (DLR) en XBRL

Vragen en antwoorden over de overgang van de toezichtrapportages van de pensioensector van e-line naar het Digitaal Loket Rapportages (DLR) en XBRL Vragen en antwoorden over de overgang van de toezichtrapportages van de pensioensector van e-line naar het Digitaal Loket Rapportages (DLR) en XBRL In dit document zijn veel gestelde vragen met antwoorden

Nadere informatie

Reglement Raad van Toezicht. Stichting Hogeschool Leiden CONCEPT 140331 ALGEMEEN

Reglement Raad van Toezicht. Stichting Hogeschool Leiden CONCEPT 140331 ALGEMEEN Reglement Raad van Toezicht Stichting Hogeschool Leiden ALGEMEEN Artikel 1. Algemene bepalingen 1. Dit reglement is het Huishoudelijk Reglement van de Raad van Toezicht, bedoeld in artikel 15 van de Statuten

Nadere informatie

Reglement Auditcommissie

Reglement Auditcommissie Vaststelling Raad van Toezicht: 24 mei 2018 Pagina 1 van 7 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Samenstelling auditcommissie 3 3. Doelstelling auditcommissie 3 4. Bevoegdheden auditcommissie 3 5. Taken, werkwijze

Nadere informatie

Rekenkamercommissie Wijdemeren

Rekenkamercommissie Wijdemeren Rekenkamercommissie Wijdemeren Protocol voor het uitvoeren van onderzoek 1. Opstellen onderzoeksopdracht De in het werkprogramma beschreven onderzoeksonderwerpen worden verder uitgewerkt in de vorm van

Nadere informatie

Meer aandacht voor het bestuursverslag in de controleverklaring

Meer aandacht voor het bestuursverslag in de controleverklaring Januari 2017 Meer aandacht voor het bestuursverslag in de controleverklaring De accountant rapporteert over materiële onjuistheden De leden van de Koninklijke NBA vormen een brede, pluriforme beroepsgroep

Nadere informatie

Reglement van de auditcommissie van Stadgenoot

Reglement van de auditcommissie van Stadgenoot Reglement van de auditcommissie van Stadgenoot Dit reglement is vastgesteld door de Raad van Commissarissen op 27 januari 2015. Artikel 1. Preambule a. Ter verduidelijking van en in aanvulling op statutair

Nadere informatie

Meer duidelijkheid over samenstellingsopdrachten met komst Standaard 4410

Meer duidelijkheid over samenstellingsopdrachten met komst Standaard 4410 Spotlight Meer duidelijkheid over samenstellingsopdrachten met komst Standaard 4410 Robert van der Glas - Statutaire compliance, Tax Reporting & Strategy De NBA heeft onlangs de herziene standaard uitgebracht

Nadere informatie

4. Bij voorkeur zal de raad van toezicht van Stichting P60 bij de werving van nieuwe toezichthouders buiten het eigen netwerk zoeken.

4. Bij voorkeur zal de raad van toezicht van Stichting P60 bij de werving van nieuwe toezichthouders buiten het eigen netwerk zoeken. REGLEMENT RAAD VAN TOEZICHT Opgesteld door de voorzitter op 25.03.2013 Vastgesteld door de raad van toezicht op: 27.05.2013 te Amstelveen HOOFDSTUK I. ALGEMEEN Artikel 1. Begrippen en terminologie Dit

Nadere informatie

Reglement voor de Audit Commissie Woonstichting Vooruitgang

Reglement voor de Audit Commissie Woonstichting Vooruitgang Reglement voor de Audit Commissie Woonstichting Vooruitgang Pagina 1 van 5 Artikel 1 Vaststelling en reikwijdte reglement 1) Dit reglement is vastgesteld en goedgekeurd in de vergadering van de Raad van

Nadere informatie

jaar bijlagenr. commissie(s) categorie/agendanr. 2003 156 Bestuur en Middelen B 2 onderwerp

jaar bijlagenr. commissie(s) categorie/agendanr. 2003 156 Bestuur en Middelen B 2 onderwerp Raadsvoorstel jaar bijlagenr. commissie(s) categorie/agendanr. 2003 156 Bestuur en Middelen B 2 onderwerp Controleverordening gemeente Emmen Aan de raad De Wet dualisering gemeentebestuur heeft de functie

Nadere informatie

Doel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030

Doel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030 Projectvoorstel Projectopdracht / -voorstel Datum: 8 juli 2010 Versie: definitief t.b.v. definitiefase en ontwerpfase Pagina: 1 / 9 Soort project Extern/Lijn Projectnaam MijnBorne2030 (Herijking Toekomstvisie)

Nadere informatie

Rechtmatigheidsverantwoording

Rechtmatigheidsverantwoording Rechtmatigheidsverantwoording Regiodagen Jan van der Bij (BZK) Opzet presentatie Deel 1: Overzicht Rechtmatigheidsverantwoording Wat is het? Waarom wordt het ingevoerd? Hoe ziet de planning eruit? Een

Nadere informatie

Voortgangsbericht projectopdrachten en voortgang Strategische Agenda Versterking Veiligheidsregio's

Voortgangsbericht projectopdrachten en voortgang Strategische Agenda Versterking Veiligheidsregio's Aan Veiligheidsberaad Van DB Veiligheidsberaad Datum 17 september Voortgangsbericht projectopdrachten en voortgang Strategische Agenda Versterking Veiligheidsregio's Context en aanleiding Tijdens het Veiligheidsberaad

Nadere informatie

Reglement Auditcommissie Raad van Commissarissen MN

Reglement Auditcommissie Raad van Commissarissen MN Reglement Auditcommissie Raad van Commissarissen MN Dit reglement is op grond van artikel 8.3 het reglement van de Raad van Commissarissen vastgesteld door middel van een besluit van de Raad van Commissarissen

Nadere informatie

VERORDENING voor de controle op het financieel beheer en op de. beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Lelystad

VERORDENING voor de controle op het financieel beheer en op de. beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Lelystad VERORDENING voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Lelystad Wetstechnische informatie Gegevens van de regeling Overheidsorganisatie

Nadere informatie

Haarlem. Leden van de commissie Bestuur. 20 december / N.B. Kluwen Proces Jaarrekening 2016

Haarlem. Leden van de commissie Bestuur. 20 december / N.B. Kluwen Proces Jaarrekening 2016 Gemeente Haarlem Haarlem Retouradres Postbus 511, 2003PB Haarlem Leden van de commissie Bestuur Datum Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer E-mail Onderwerp 20 december 2016 2016/584002 N.B. Kluwen

Nadere informatie

Praktijkhandreiking 1115 Aanpassing van het oordeel in de controleverklaring bij materiële tekortkomingen in de toelichting op de jaarrekening

Praktijkhandreiking 1115 Aanpassing van het oordeel in de controleverklaring bij materiële tekortkomingen in de toelichting op de jaarrekening Praktijkhandreiking 1115 Aanpassing van het oordeel in de controleverklaring bij materiële tekortkomingen in de toelichting op de jaarrekening NIVRA en NOvAA gebruiken de merknaam NBA (Nederlandse Beroepsorganisatie

Nadere informatie

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VAN ACCELL GROUP N.V.

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VAN ACCELL GROUP N.V. REGLEMENT AUDITCOMMISSIE VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VAN ACCELL GROUP N.V. 1. VASTSTELLING EN REIKWIJDTE 1.1. Dit reglement voor de auditcommissie van de raad van commissarissen van Accell Group N.V.

Nadere informatie

Aanbevelingen Rekenkamer Breda in relatie tot nota Verbonden Partijen

Aanbevelingen Rekenkamer Breda in relatie tot nota Verbonden Partijen Bijlage 5 Aanbevelingen Rekenkamer Breda in relatie tot nota Verbonden Partijen Aanbevelingen rapport Rekenkamer Breda 1. Geef als raad opdracht aan het college om samen met de raad een nieuwe Nota Verbonden

Nadere informatie

Het sturend niveau: onderlinge afstemming en jaarplannen Een whitepaper van The Lifecycle Company

Het sturend niveau: onderlinge afstemming en jaarplannen Een whitepaper van The Lifecycle Company Het sturend niveau: onderlinge afstemming en jaarplannen Een whitepaper van The Lifecycle Company Met dit whitepaper lichten we de sturende processen uit het BiSL-model nader toe en laten we zien hoe jaarplannen

Nadere informatie

Raadsvoorstel 2005/16502

Raadsvoorstel 2005/16502 Raadsvoorstel 2005/16502 Plan van aanpak Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) gemeente Portefeuillehouder M. Steffens-van de Water/ H. Tuning Steller J. Sinke Collegevergadering 21 juni 2005 Raadsvergadering

Nadere informatie

Plan van Aanpak Format. Pilot functiecreatie gemeente/provincie SW bedrijf

Plan van Aanpak Format. Pilot functiecreatie gemeente/provincie SW bedrijf Plan van Aanpak Format Pilot functiecreatie gemeente/provincie SW bedrijf Inhoudsopgave 1 Naar een inclusieve arbeidsorganisatie met functiecreatie. 1 2 Plan van aanpak pilot functiecreatie... 2 3 Projectstructuur

Nadere informatie

CONCEPT GEWIJZIGDE NBA-handreiking 1114 SBR-kredietrapportages 7 januari 2016

CONCEPT GEWIJZIGDE NBA-handreiking 1114 SBR-kredietrapportages 7 januari 2016 Dit document maakt gebruik van bladwijzers CONCEPT GEWIJZIGDE NBA-handreiking 1114 7 januari 2016 Consultatieperiode loopt tot 12 februari 2016. CONCEPT GEWIJZIGDE NBA-handreiking 1114 NBA-handreiking

Nadere informatie

Communicatieplan. Communicatieplan implementatie voorbereidingstraject participatiebudget PAGINA ONDERWERP

Communicatieplan. Communicatieplan implementatie voorbereidingstraject participatiebudget PAGINA ONDERWERP Communicatieplan 1 1 Aan- en inleiding Om mensen gemakkelijker aan een baan te helpen en maatschappelijke deelname (participatie) te bevorderen, heeft het kabinet besloten de gemeentelijke middelen voor

Nadere informatie

Besluit van Provinciale Staten

Besluit van Provinciale Staten Besluit van Provinciale Staten Vergaderdatum December 2015 Nummer 6856 Onderwerp Besluit controleverordening Provincie Zuid-Holland 2015 1 Besluit Provinciale Staten van Zuid-Holland, overwegende dat -

Nadere informatie

Controleverordening gemeente Wijk bij Duurstede

Controleverordening gemeente Wijk bij Duurstede Controleverordening gemeente Wijk bij Duurstede 2006 Gegevens van de regeling Overheidsorganisatie: Officiële naam regeling: Citeertitel: Vastgesteld door: Onderwerp: Deze versie is geldig tot(als de vervaldatum

Nadere informatie

Samenvatting projectplan Versterking bevolkingszorg

Samenvatting projectplan Versterking bevolkingszorg Aanleiding en projectdoelstellingen Aanleiding In 2011 werd door de (toenmalige) portefeuillehouder Bevolkingszorg in het DB Veiligheidsberaad geconstateerd dat de nog te vrijblijvend door de gemeenten

Nadere informatie

voorstel aan de gemeenteraad

voorstel aan de gemeenteraad voorstel aan de gemeenteraad Aan de raad van de gemeente sector - afdeling cs steller Esther Schilt onderwerp Normenkader rechtmatigheidscontrole telefoon 8537 voorstelnummer 132 8 november 2005 iz-nummer

Nadere informatie

Aanmeldformulier open standaarden

Aanmeldformulier open standaarden Aanmeldformulier open standaarden Inleiding Door het invullen van het onderstaande aanmeldformulier kunt u standaarden aanmelden voor opname op de lijst met open standaarden die in Nederland onder het

Nadere informatie

Reglement van de auditcommissie van de Raad van Toezicht van Hogeschool Van Hall Larenstein

Reglement van de auditcommissie van de Raad van Toezicht van Hogeschool Van Hall Larenstein Reglement van de auditcommissie van de Raad van Toezicht van Hogeschool Van Hall Larenstein Dit gewijzigd reglement is op 10 december 2012 vastgesteld op grond van artikel 9 van het reglement van de raad

Nadere informatie

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE. Alliander N.V. Vastgesteld door de RvC op 22 februari 2016

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE. Alliander N.V. Vastgesteld door de RvC op 22 februari 2016 REGLEMENT AUDITCOMMISSIE Alliander N.V. Vastgesteld door de RvC op 22 februari 2016 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel 5 van het Reglement van de RvC. 0.2 De auditcommissie

Nadere informatie

CONTROLE VERORDENING GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING REINIGINGSBEDRIJF AVALEX.

CONTROLE VERORDENING GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING REINIGINGSBEDRIJF AVALEX. CONTROLE VERORDENING GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING REINIGINGSBEDRIJF AVALEX. Blz. 1 van 6 Controleverordening Avalex art 213 gemeentewet 2014 Inhoud Artikel 1 Definities... 3 Artikel 2 Opdrachtverlening

Nadere informatie

HOEBERT HULSHOF & ROEST

HOEBERT HULSHOF & ROEST Inleiding Artikel 1 Deze standaard voor aan assurance verwante opdrachten heeft ten doel grondslagen en werkzaamheden vast te stellen en aanwijzingen te geven omtrent de vaktechnische verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Verordening voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Enkhuizen

Verordening voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Enkhuizen Verordeningen Zoek regelingen op overheid.nl Ziet u een fout in deze regeling? Meld het ons op regelgeving@overheid.nl! Gemeente Enkhuizen Verordening voor de controle op het financieel beheer en op de

Nadere informatie

ISA 610, GEBRUIKMAKEN VAN DE WERKZAAMHEDEN VAN INTERNE AUDITORS

ISA 610, GEBRUIKMAKEN VAN DE WERKZAAMHEDEN VAN INTERNE AUDITORS INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 610, GEBRUIKMAKEN VAN DE WERKZAAMHEDEN VAN INTERNE AUDITORS Deze Internationale controlestandaard (ISA) werd in 2009 in de Engelse taal gepubliceerd door de

Nadere informatie

Accountantsprotocol voor de aanvraag van het predicaat Koninklijk en Hofleverancier

Accountantsprotocol voor de aanvraag van het predicaat Koninklijk en Hofleverancier Copro 16118C Accountantsprotocol voor de aanvraag van het predicaat Koninklijk en Hofleverancier Versie 2.0 Amsterdam, 30 november 2016 Inhoudsopgave 1. Algemeen Kader... 3 1.1 Bestuurlijke mededeling...

Nadere informatie

7. Samenwerking t.b.v. infrastructuur exameninstrumenten

7. Samenwerking t.b.v. infrastructuur exameninstrumenten 7. Samenwerking t.b.v. infrastructuur exameninstrumenten Opdrachtgever OCW Projectaannemer SBB Projectleider Nog te bevestigen Contactpersoon Lisette van Loon Start en einde deelproject Fase 1: juni 2012

Nadere informatie

Dit document maakt gebruik van bladwijzers. Consultatiedocument Gewijzigde Standaard 3000 en Stramien 4 juni 2015

Dit document maakt gebruik van bladwijzers. Consultatiedocument Gewijzigde Standaard 3000 en Stramien 4 juni 2015 Dit document maakt gebruik van bladwijzers. Consultatiedocument 4 juni 2015 Consultatieperiode loopt tot 1 september 2015 Consultatiedocument gewijzigde Standaard 3000 en Stramien Inhoudsopgave 1 Inleiding

Nadere informatie

Het assurance-raamwerk De accountant en het verstrekken van zekerheid

Het assurance-raamwerk De accountant en het verstrekken van zekerheid Het assurance-raamwerk De accountant en het verstrekken van zekerheid Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Het begrip assurance en maatschappelijke ontwikkelingen

Nadere informatie

AFM: Eerste bijdragemodel geeft inzicht in markt

AFM: Eerste bijdragemodel geeft inzicht in markt AFM: Eerste bijdragemodel geeft inzicht in markt Eind 2009 heeft de AFM voor het eerst het Wta Bijdragemodel toegepast in het doorlopend toezicht op accountantsorganisaties. De uitkomsten van dit bijdragemodel

Nadere informatie

Rondweg-Oost N233 Maatregelen treden 3 Um 5 Ladder van Verdaas

Rondweg-Oost N233 Maatregelen treden 3 Um 5 Ladder van Verdaas provincie :: Utrecht Plan van aanpak Rondweg-Oost N233 Maatregelen treden 3 Um 5 Ladder van Verdaas In samenwerking tussen Veenendaal: 23 oktober 2017 Versie: 0.1 Opgesteld door: Maurice Kassing Gemeente

Nadere informatie

Offerte. Inleiding. Projectopdracht

Offerte. Inleiding. Projectopdracht Offerte aan van Directeur MEVA drs. C.E. M., Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Centrum voor Beleidsstatistiek, Centraal Bureau voor de Statistiek onderwerp Offerte Inkomenspositie Chronisch

Nadere informatie

1. AUDITINSTRUCTIE SCORECARD COPRO 8120

1. AUDITINSTRUCTIE SCORECARD COPRO 8120 1. AUDITINSTRUCTIE SCORECARD COPRO 8120 1.1. Inleiding DTe vraagt ter verificatie van de aangeleverde cijfers een assurance-rapport van een externe accountant. Een assurance-rapport dient eenmaal per jaar

Nadere informatie

Informatievoorziening en omgaan met stakeholders. maart 2013 regiobijeenkomst NVTK

Informatievoorziening en omgaan met stakeholders. maart 2013 regiobijeenkomst NVTK Informatievoorziening en omgaan met stakeholders maart 2013 regiobijeenkomst NVTK Programma Kennismaking- specifieke vragen Informatievoorziening en omgaan met stakeholders Lichte maaltijd Risicofactoren

Nadere informatie

Gemeenten leggen de rode loper uit voor kwetsbare jongeren richting school en werk

Gemeenten leggen de rode loper uit voor kwetsbare jongeren richting school en werk Gemeenten leggen de rode loper uit voor kwetsbare jongeren richting school en werk 1.1 Rode loper coaching 2019-2020 Er is in 2019-2020 ondersteuning vanuit het ministerie van Justitie en Veiligheid beschikbaar

Nadere informatie

Wie A zegt moet ook B zeggen

Wie A zegt moet ook B zeggen Forum standaardisatie Wie A zegt moet ook B zeggen Nico Westpalm van Hoorn Voorzitter Forum Standaardisatie 18 maart 2010 AGENDA 1.Wie a zegt. 2.Voorbeeld Rotterdamse haven 3.Forum en College standaardisatie

Nadere informatie

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE STICHTING WOONLINIE d.d. 1 januari In dit reglement hebben onderstaande begrippen de navolgende betekenis:

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE STICHTING WOONLINIE d.d. 1 januari In dit reglement hebben onderstaande begrippen de navolgende betekenis: REGLEMENT AUDITCOMMISSIE STICHTING WOONLINIE d.d. 1 januari 2017 Artikel 1 Definities In dit reglement hebben onderstaande begrippen de navolgende betekenis: Auditcommissie: Bestuur: Deelneming: De auditcommissie

Nadere informatie

REGLEMENT AUDIT COMMISSIE BALLAST NEDAM N.V.

REGLEMENT AUDIT COMMISSIE BALLAST NEDAM N.V. REGLEMENT AUDIT COMMISSIE BALLAST NEDAM N.V. Vastgesteld door de RvC op 13 december 2007 Reglement Audit Commissie Ballast Nedam N.V. d.d. 13 december 2007 1 / 10 INLEIDING 3 1. SAMENSTELLING 3 2. TAKEN

Nadere informatie

Planning & Control. Inleiding. Inhoudsopgave

Planning & Control. Inleiding. Inhoudsopgave Planning & Control Inleiding Planning & Control is de Engelse benaming voor coördinatie en afstemming. Het is gericht op interne plannings- en besturingsactiviteiten. Een heldere Planning & Control functie

Nadere informatie