Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming

Transcriptie

1 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Gemeente Teylingen Oktober 2012

2 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Gemeente Teylingen Oktober 2012

3 Colofon Uitgave I&O Research Villawal 19 Postbus 691, 3430 AR Nieuwegein Rapportnummer 2012/ Datum Oktober 2012 Opdrachtgever Gemeente Teylingen Auteurs Drs. Klaartje Asselbergs Drs. Henry de Vaan Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

4 Inhoudsopgave pag. Samenvatting, conclusie en advies Samenvatting Conclusie Advies I I IV VI 1. Inleiding Aanleiding Onderzoeksvraag Onderzoeksmethode 2 2. Trends en ontwikkelingen 5 3. Winkeliers Huidige situatie Permanente zondagopenstelling? Inwoners Huidig winkelgedrag Permanente zondagopenstelling in Teylingen? 21 Bijlage 1. Vragenlijsten Winkeliers en inwoners 23

5 Samenvatting, conclusie en advies

6 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Samenvatting, conclusie en advies Samenvatting, conclusie en advies In 2009 is voor de kern Warmond de permanente koopzondag op basis van het toeristisch regime ingevoerd, in de kernen Voorhout en Sassenheim is daar destijds van afgezien. In 2010 is wel afgesproken dat in 2012 een evaluatie zou worden gehouden en opnieuw zou worden gepeild of er draagvlak is voor een permanente koopzondag in alle drie de kernen. Medio 2012 is er daarom een draagvlakpeiling uitgevoerd onder inwoners en detailhandelondernemers van Teylingen. Daarnaast is een aantal trends en ontwikkelingen in beeld gebracht, onder meer uit het Koopstromenonderzoek Tot slot hebben er ondernemersavonden plaatsgevonden met de winkeliers uit Warmond en Voorhout. De avond met de ondernemers uit Sassenheim is niet doorgegaan wegens een lage opkomst van de ondernemers op die avond. Samenvatting KSO 2011 De detailhandel in Teylingen weet de lokale consumenten beperkt aan zich te binden. 85 procent van de dagelijkse boodschappen door inwoners uit Teylingen wordt binnen de gemeente gedaan. Voor de niet-dagelijkse sector is dit slechts 36 procent. De gemeente Teylingen heeft ook een beperkte toevloeiing vanuit andere gemeenten. 9 procent van de bestedingen in de dagelijkse sector en 19 procent van de bestedingen in de niet-dagelijkse sector gebeurt door consumenten van buiten de gemeente. Algemene trends en ontwikkelingen De wereld van de detailhandel verandert in hoog tempo. Landelijke trends in de detailhandelsector die ook gevolgen hebben voor winkeliers in Teylingen zijn: Langdurig laag consumentenvertrouwen door de aanhoudende economische crisis, waardoor de uitgaven in de detailhandel achterblijven; Winkeliers hebben te maken met dalende omzetten en vloerproductiviteiten die onder druk staan. Overbewinkeling: het aantal winkels en het aantal meters verkoopvloeroppervlak is de laatste jaren harder gestegen dan de bestedingen van consumenten; Toenemend aandeel internetbestedingen; Het Nieuwe Winkelen; Toenemende behoefte van consumenten om winkelen te spreiden (ook op zondag): de consument is steeds meer gewend om 24 uur per dag en zeven dagen in de week aankopen te kunnen doen; Meer focus op de klant; Winkelen als beleving en de combinatie met horeca/leisure en gebiedsmanagement: het winkelgebied als één geheel, één bedrijf benaderen. Deze trends hebben niet op elke sector en elk bedrijf binnen de detailhandel hetzelfde effect. Een grote ketenwinkel zal andere effecten merken en anders (en waarschijnlijk makkelijker) op ontwikkelingen (kunnen) inspelen dan de lokale verswinkel, echter alle type winkels hebben in meer of mindere mate I

7 Onderzoek verruiming winkeltijden Samenvatting, conclusie en advies te maken met een veranderend winkellandschap. Het is uiteindelijk aan de winkeliers zelf of men kan, of wil, inspelen op de veranderingen om hen heen. Wat vindt men in Teylingen: Winkeliersenquête In totaal hebben 66 van de 172 winkeliers deelgenomen aan de enquête. Dit is een respons van 30 procent, hetgeen een redelijk normale respons is voor een ondernemersenquête. In Warmond mogen de winkels wekelijks op zondag open; Sassenheim en Voorhout zijn aangewezen op twaalf reguliere koopzondagen. Van alle winkeliers geeft ruim tweederde aan (vrijwel) nooit op de aangewezen koopzondag open te zijn, 24 procent is wisselend open en maar vijf procent altijd. Solidariteit met andere winkeliers is, als reden om open te zijn, vaker genoemd dan een hogere omzet. De argumenten om niet open te zijn, liggen vooral op het vlak van het hebben van een vaste rustdag en het niet opwegen van de omzet tegen de kosten. Winkeliers, die zondags de winkel open doen, geven aan dat zij vooral consumenten uit de gemeente Teylingen zelf en de regio bedienen. De recreanten en toeristen zijn slechts een beperkte groep. Dit ligt duidelijk anders in Warmond waar veel dagjesmensen komen. Ongeveer een kwart van de winkeliers heeft per saldo meer omzet door op zondag open te gaan, terwijl bijna 60 procent alleen een verschuiving van omzet verwacht. 43 procent van de winkeliers verwacht meer personeel nodig te hebben, terwijl 37 procent het eigen personeel meer uren laat maken. Bijna driekwart van de winkeliers verwacht dat het personeel in mindere of meerdere mate moeite zal hebben met het vaker werken op zondag. Alleen de supermarkteigenaren verwachten weinig problemen met het personeel. Tweederde van de winkeliers is geen voorstander van een permanente zondagopenstelling, slechts zeven procent is voorstander en 29 procent vindt dat het een vrije keuze van de winkelier moet worden. Mocht de gemeente toch besluiten tot het vrijlaten van de zondagopenstelling dan zijn de detaillisten in overgrote meerderheid voor keuzevrijheid. 12 procent is er voorstander van dat alle winkels open gaan. Wat vindt men in Teylingen: discussiebijeenkomsten winkeliers Uit de discussiebijeenkomsten met de ondernemers uit Warmond en Voorhout komt naar voren dat de ondernemers uit Warmond zeer tevreden zijn met de zondagopenstelling. De omzetten zijn per saldo toegenomen en er komen veel consumenten op zondag naar Warmond toe. Er wordt ook heel veel georganiseerd door de middenstand in Warmond, waardoor er vaak wat te beleven is voor bezoekers. Ook het personeel is graag bereid op zondag te werken, met name doordat zij een zondagtoeslag verdienen. In Voorhout is er onder de winkeliers in de niet-dagelijkse sector weinig tot geen animo om open te gaan op zondag. Voorhout is ook meer een boodschappencentrum dan een centrum voor funshoppen. De supermarkten zijn voor zondagopenstelling, omdat zij graag een gelijk speelveld hebben met de supermarkt in Warmond en andere gemeenten. De kleine zelfstandigen in de levensmiddelenbranche geven aan tegenstander te zijn van zondagopenstelling. Zij verwachten zelf niet meer omzet, maar slechts een verschuiving van omzet te hebben, daarnaast is er behoefte aan een vaste rustdag. Zij zijn II

8 Onderzoek verruiming winkeltijden Samenvatting, conclusie en advies ook geen voorstander van een zondagopenstelling van de supermarkt aangezien zij verwachten dat dit ten koste gaat van hun eigen omzet. Dit kan voor een aantal winkeliers betekenen dat zij het hoofd niet meer boven water kunnen houden, waardoor meer panden leeg komen te staan. De winkeliers hebben deze vrees uitgesproken. De supermarkt geeft aan eventueel ook te opteren voor de mogelijkheid om als avondwinkel open te gaan in plaats van de permanente zondagopenstelling. Inwoners Er zijn 375 enquêtes afgenomen onder inwoners in Voorhout en Sassenheim. Dit is ruim voldoende voor een betrouwbaar beeld. Tweederde van de inwoners in Voorhout en Sassenheim doet nooit boodschappen op zondag in de gemeente Teylingen. Wanneer men op zondag in Teylingen winkelt dan gebeurt dat vooral in Warmond en in (veel) mindere mate in Sassenheim. Veel inwoners geven aan ook niet te weten dat de winkels in Teylingen op zondag wel eens geopend zijn. De belangrijkste koopmotieven op zondag zijn dat men iets nodig heeft op zondag, het gebrek aan tijd op andere dagen van de week en de vergeten boodschappen. Het funshoppen wordt maar door zeven procent van de respondenten genoemd als motief om op zondag te winkelen. De mensen die wel eens op zondag in Teylingen winkelen bezoeken vrijwel allemaal wel eens de supermarkt, slechts 12 procent bezoekt wel eens winkels in mode en luxe. De belangrijkste redenen om niet op zondag te winkelen zijn vooral praktisch van aard; 42 procent geeft aan niets nodig te hebben. Voor een beperkte groep (14 procent) is de zondagsrust de belangrijkste reden. Overigens geeft eveneens 14 procent aan niet te winkelen, omdat de winkels niet open zijn. Het bezoek van de winkels op zondag leidt wel tot extra omzet. 60 procent van de mensen die op zondag aankopen doet geeft aan dat het extra aankopen zijn, bovenop de reguliere bestedingen. De overige inwoners geven aan dat het alleen verplaatsing van het aankooptijdstip betreft. Het winkelen op zondag in Teylingen wordt slechts in beperkte mate gecombineerd. 14 procent geeft aan een combinatie te maken met wandelen of fietsen en negen procent bezoekt ook een horecagelegenheid. De inwoners van Teylingen winkelen ook wel eens elders op zondag. Van de groep die ook wel eens op zondag in Teylingen aankopen doet is dit 70 procent en van de groep die nooit in Teylingen winkelt is dit 38 procent. Belangrijke winkelgebieden om te winkelen zijn daarbij: Amsterdam, Leiden, Den Haag, Noordwijk, Oegstgeest en Amstelveen. Belangrijke reden om daar te winkelen op zondag zijn het completere aanbod, meer gezelligheid en het feit dat de winkels er open zijn. De koopzondag levert tot op heden weinig overlast voor de leefomgeving op voor de inwoners van Sassenheim en Voorhout; één procent ervaart parkeeroverlast en enkele inwoners geven aan dat het onrustig is als er gewinkeld wordt op zondag. 37 procent van de respondenten is voor zondag als rustdag en is tegen een permanente koopzondag, tegen 32 procent die er geen belang aan hecht. Een kwart is neutraal. Daarnaast verwacht 31 procent positieve effecten op de zondagsbeleving als de winkels open gaan op zondag, terwijl 18 procent hier negatieve effecten van verwacht. Bijna de helft denkt dat er weinig verandert als de winkels op zondag open gaan. III

9 Onderzoek verruiming winkeltijden Samenvatting, conclusie en advies Over all is 43 procent van de inwoners voorstander van permanente openstelling op zondag en is 37 procent tegenstander. Een op de vijf inwoners maakt het niet veel uit en is neutraal. De redenen van de voorstanders zijn het gemak, kunnen winkelen waar je wilt, winkelen als vrije tijdsbesteding, gebrek aan tijd om te winkelen of boodschappen doen op andere momenten en meer levendigheid. De tegenstanders noemen als belangrijkste argumenten de zondag als vaste rustdag voor henzelf en voor winkeliers en personeel, genoeg andere aankoopmomenten, zondagrust in de kernen en één koopzondag in de maand is genoeg. Conclusie Het winkellandschap verandert sterk door trends en ontwikkelingen De wereld van de detailhandel verandert in hoog tempo. Door de slechte economie, overbewinkeling en steeds meer afvloeiing naar internet hebben winkeliers te maken met dalende omzetten en vloerproductiviteiten die onder druk staan. Dit leidt tot verschraling van het winkelaanbod en toenemende leegstand. In veel plaatsen probeert de reguliere de detailhandel deze trends het hoofd te bieden door vaker en langer de winkels open te doen. Veel gemeenten in Nederland, waaronder buurgemeenten van Teylingen hebben daarom onder toeristisch regime de koopzondag inmiddels vrijgegeven. Winkelen op zondag is een consumententrend die zich zal doorzetten en op termijn niet tegen te houden is, tenzij er landelijke regelgeving komt die de zondag weer tot vaste sluitingsdag uitroept. Winkeliers kunnen het er wel of niet mee eens zijn, maar als men niet meegaat met deze trend zal dit leiden tot omzetverlies, omdat concurrenten elders of op internet wel open zijn. Winkeliers hebben gelijk als men aangeeft dat met de zondagsopening niet (veel) méér omzet gerealiseerd zal worden, maar dat er vooral sprake is van verschuiving van omzet. Echter met de zondagsopening kan wel worden voorkomen dat meer omzet verloren gaat aan winkels die wel open zijn, en er kan tegemoet worden gekomen aan de behoefte van consumenten. Voor het grootwinkelbedrijf is hier makkelijker mee om te gaan dan voor de kleine, zelfstandige winkelier. Uiteindelijk moet elke winkelier zelf afwegen of zij mee kan of wil in deze ontwikkelingen. Draagvlak in Teylingen om op zondag open te gaan is gering De koopzondagen in de omliggende gemeenten van Teylingen leiden ontegenzeggelijk tot omzetverlies bij de detailhandel in Teylingen. Tegelijkertijd heeft de gemeente als doel om een zo gedifferentieerd mogelijk detailhandelsaanbod te behouden in de verschillende kernen binnen Teylingen. Dit betekent dat er naast supermarkten ook kleine zelfstandige verswinkels gewenst zijn. Daarnaast geldt voor Sassenheim dat ook funshoppen in beperkte mate mogelijk moet zijn. Uit dit onderzoek kunnen we concluderen dat er op dit moment weinig draagvlak is onder de winkeliers in Teylingen om wekelijks op zondag open te gaan. Op de huidige koopzondagen openen ook maar enkele winkels elke koopzondag hun deuren. Als er een permanente koopzondag wordt ingevoerd, zal IV

10 Onderzoek verruiming winkeltijden Samenvatting, conclusie en advies dit waarschijnlijk niet veranderen. Vooral de kleine zelfstandige verswinkeliers geven aan de zondagopenstelling moeilijk te kunnen verwezenlijken, veel van deze ondernemers werken met weinig personeel of men staat zelf in de winkel. De extra omzet uit de zondag weegt volgens hen niet op tegen de kosten. Anders ligt het voor de supermarkten die graag een gelijk speelveld hebben met de collega s die wel elke zondag op gaan. Voor de supermarkten is de openstelling op zondag makkelijker te realiseren. Daarnaast is er, in vergelijking met andere gemeenten waar soortgelijk onderzoek is gedaan, onder de Teylingse consumenten niet heel veel draagvlak voor een wekelijkse koopzondag. Een aanzienlijk deel zegt niet in Teylingen te winkelen als de winkels open zijn en er ook weinig behoefte aan te hebben. Permanente zondagopenstelling in de detailhandel (non-food) in Teylingen lijkt weinig meerwaarde te hebben. Het voorziet beperkt in een behoefte aangezien de inwoners aangeven de winkelcentra van Teylingen op zondag nauwelijks aan te doen voor funshoppen, men kiest dan toch eerder voor de grote steden in de omgeving. Hier speelt echter ook mee dat de animo om in Teylingen te winkelen verder wordt afgezwakt omdat volgens een deel van de consumenten er toch niets open is en men daarom voor een ander winkelgebied kiest. Winkelen op zondag in Teylingen gebeurt wel in de supermarkten, waar vooral de vergeten boodschappen worden gedaan. Ruim een derde deel van de inwoners geeft aan deze mogelijkheid ook te waarderen. Supermarkt versus verswinkels De discussie spitst zich daarmee toe op de supermarkten versus de verswinkels. De supermarkten willen graag open vanwege het gelijke speelveld en de kleine zelfstandige winkeliers willen dit niet. Belangrijk gegeven is dat beiden elkaar nodig hebben. De supermarkten zijn belangrijke ankers en trekkers in de winkelgebieden, terwijl de kleine zelfstandige verswinkels de winkelgebieden een eigen karakter geven en meerwaarde leveren ten opzichte van de supermarkt. V

11 Onderzoek verruiming winkeltijden Samenvatting, conclusie en advies De argumenten voor en tegen nog eens op een rij: Voor De klant raakt er steeds meer aan gewend om 24/7 boodschappen te kunnen doen; De klant wil gemak; Steeds groter aandeel internet binnen de detailhandel; Koopkracht vloeit af naar die plaatsen waar men wél geopend is op zondag; Gelijk speelveld voor met name de supermarkten in Teylingen met supermarkten elders die wel op zondag open zijn; Consumenten doen extra inkopen op zondag bovenop de reguliere aankopen; Verandering winkellandschap gaat door en Teylingen zal vroeg of laat mee moeten veranderen; Kleine meerderheid van de consumenten is voor permanente zondagopenstelling. Tegen Draagvlak onder winkeliers is erg laag. Op dit moment gaat een groot deel niet open op de aangewezen koopzondagen; Aanbod voor funshoppen is te gering in Teylingen en zal in beperkte mate extra klanten trekken. Voor de non-foodsector heeft zondagopenstelling weinig zin; Kleine winkeliers in de foodsector kunnen/willen niet mee in de trend van de permanente zondagopenstelling en verwachten nauwelijks extra omzet. Zondagopenstelling van enkel de supermarkten kan bij hen leiden tot omzetverlies en daarmee zelfs tot sluiting van winkels, waardoor de diversiteit in de winkelgebieden terugloopt; Het draagvlak voor de permanente zondagopenstelling bij inwoners is niet overweldigend groot. Advies Op basis van het onderzoek luidt het advies als volgt. Voor de kern Warmond moet de permanente zondagopenstelling worden gehandhaafd. De winkeliers daar beschouwen het als een succes en ervaren veel meerwaarde. Er vinden daar ook veel toeristische bestedingen plaats. Voor de kernen Voorhout en in mindere mate Sassenheim heeft permanente openstelling van de nonfoodbedrijven weinig meerwaarde, anders dan dat winkeliers die dit willen de mogelijkheid wordt gegeven, om mee te gaan in de landelijke trend. Het draagvlak onder winkeliers is echter zeer laag. Veel winkels zijn nu al niet open op de aangewezen koopzondagen. Ook de belangstelling van consumenten lijkt niet groot. Het advies is dan ook om er eerst voor te zorgen dat op de huidige koopzondagen alle winkels open zijn en dan met extra inzet een gezellige sfeer te creëren, bijvoorbeeld door een festiviteit of evenement te organiseren. De discussie spitst zich vooral toe op de belangen van de supermarkten en de kleine zelfstandige verswinkeliers. In steeds meer gemeenten zijn de winkels en supermarkten op zondag open. Dit leidt tot koopkrachtafvloeiing onder de detailhandel in de gemeente Teylingen. Een aantal supermarkten in Teylingen wil mee met deze trend en ook op zondag geopend kunnen zijn. Het draagvlak onder de zelfstandige verswinkels is echter bijzonder laag. Zij vrezen dat een permanente zondagopenstelling van de supermarkten zal leiden tot omzetverlies en sluiting van verswinkels, hetgeen leidt tot VI

12 Onderzoek verruiming winkeltijden Samenvatting, conclusie en advies leegstand en verschraling van het winkelaanbod. Anderzijds zou sluiting van een of meer supermarkten leiden tot dalende bezoekersaantallen en omzetverliezen in de winkelgebieden van Voorhout en Sassenheim, omdat de supermarkten de belangrijkste trekkers zijn. Op basis van het onderzoek kan niet worden aangegeven of een van deze scenario s ook echt werkelijkheid wordt op het moment dat er wel of niet voor de zondagopenstelling wordt gekozen. Wel is duidelijk dat er onder winkeliers in Voorhout veel weerstand is tegen de zondagopenstelling. Ook in Sassenheim lijkt er weinig animo te zijn. Als compromis zouden één of meerdere supermarkten in Voorhout en Sassenheim kunnen fungeren als avondwinkel. Daarnaast zouden de supermarkten om toerbeurt open kunnen gaan buiten de twaalf aangewezen koopzondagen. VII

13 Hoofdstuk 1 Inleiding

14 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Inleiding 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Gemeente Teylingen heeft per 1 februari inwoners (bron: CBS) en wordt gevormd door de kernen Sassenheim, Voorhout (buurtschap Teijlingen) en Warmond. In januari 2006 zijn deze drie voormalige gemeenten opgegaan in de nieuwe gemeente Teylingen. In 2009 is in de raad van Gemeente Teylingen besloten om een wekelijkse koopzondag toe te staan in de kern Warmond, de meest toeristische kern van de drie. Voor Sassenheim en Voorhout is besloten dit niet toe te staan, met name in het belang van de (kleine) lokale ondernemer. De Teylingen Ondernemers Vereniging heeft zich destijds ook uitgesproken tegen een wekelijkse zondagopenstelling in de kernen Sassenheim en Voorhout. Uit de koopzondagmonitor die is uitgevoerd blijkt dat de koopzondag in Warmond over het algemeen als een succes wordt ervaren door ondernemers, bezoekers en omwonenden. Ook bleek dat er geen eenduidig draagvlak voor de koopzondag was in Sassenheim en Voorhout. Een derde van de bezoekers is voor, en een derde is tegen meer dan 12 koopzondagen. Van de ondernemers heeft een kwart aangegeven behoefte te hebben aan verruiming van de koopzondagen. Vooral kleine winkeliers zijn tegen; het zijn echter vooral de supermarkten die het grootste effect merken van de koopzondagen in omliggende gemeenten. In 2010 is besloten om twee jaar later opnieuw onderzoek te doen naar de wenselijkheid van een wekelijkse zondagopenstelling in Sassenheim en Voorhout. Aangescherpte Winkeltijdenwet Per 1 januari 2011 is de Winkeltijdenwet gewijzigd. Het doel van de wijziging is de bevoegdheid met betrekking tot de toerismebepaling nader in te kaderen. Voorts is het doel zeker te stellen dat bij besluiten over de toepassing van de toerismebepaling, naast economische belangen, ook andere belangen uitdrukkelijk in de afweging worden betrokken. Als gevolg van de wetswijziging dient voor het verlenen van vrijstelling op basis van de toerismebepaling aan de volgende voorwaarden te worden voldaan: Voorwaarden: 1) er is op de gemeente -of op een deel daarvan- gericht toerisme van een substantiële omvang aanwezig; 2) de aantrekkingskracht voor dat toerisme is geheel of nagenoeg geheel gelegen buiten de verkoopactiviteiten die door de vrijstelling mogelijk worden gemaakt (het toerisme dient autonoom te zijn); 3) de winkelopenstelling dient ten behoefte van het toerisme plaats te vinden. 1

15 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Inleiding De volgende belangen dienen in ieder geval te worden betrokken: 1. economische belangen: werkgelegenheid en economische bedrijvigheid in de gemeente (waaronder mede wordt begrepen het belang van winkeliers met weinig of geen personeel en van winkelpersoneel); 2. de zondagsrust in de gemeente; 3. de leefbaarheid, veiligheid en openbare orde in de gemeente. Een besluit van de raad tot verlenen van vrijstelling van de verplichte winkelsluiting op zon- en feestdagen vanwege toerisme moet vergezeld gaan van een toelichting. Hele gemeente of deelgebieden Het is binnen de nieuwe Winkeltijdenwet mogelijk om een wekelijkse koopzondag in de gehele gemeente toe te staan indien in een deel van de gemeente voldoende toerisme is. In 2010 is dit voor de kern Warmond al in voldoende mate aangetoond. Dit betekent dat voor de Gemeente Teylingen het niet noodzakelijk is aan te tonen dat Voorhout of Sassenheim toeristische kernen zijn om een wekelijkse zondagopenstelling in te kunnen stellen. Wel moet de wenselijkheid hiervan worden getoetst bij ondernemers en inwoners. 1.2 Onderzoeksvraag Het doel van deze opdracht formuleren wij als volgt: Onderzoek de wenselijkheid van verruiming van de 12 koopzondagen in de Gemeente Teylingen. Onderzoek hiervoor: het draagvlak voor uitbreiding koopzondagen onder winkeliers en inwoners van Teylingen; de effecten van de openstellingen in de omliggende gemeenten; trends en ontwikkelingen in de detailhandel (conjunctureel en structureel). De draagvlakmeting dient gemeentebreed te worden uitgevoerd, echter het proces richt zich voornamelijk op de kernen Sassenheim en Voorhout. Hier zijn de meningen over de zondagsopenstelling verdeeld onder winkeliers en inwoners. Ook dienen de twee kernen (eerst) afzonderlijk van elkaar behandeld te worden, aangezien het zeer verschillende winkelgebieden betreft. 1.3 Onderzoeksmethode Dit onderzoek is uitgevoerd aan de hand van een inwonerspeiling, een winkeliersenquête en beschikbare data op gemeenteniveau uit het Koopstromenonderzoek 2011 dat I&O Research heeft uitgevoerd. Daarnaast heeft een tweetal ondernemersavonden plaatsgevonden en zijn enkele trends en ontwikkelingen op een rij gezet die betrekking hebben op de detailhandelsector. 2

16 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Inleiding Winkeliersenquête Naar 172 winkeliers in Teylingen is een schriftelijke enquête gestuurd. In totaal hebben 66 winkeliers een ingevulde enquête retour gezonden. Van de respondenten heeft 64 procent een bedrijf in Sassenheim, 30 procent in Voorhout en zes procent in Warmond. Inwonerspeiling In totaal zijn 375 volledige interviews afgenomen. Hiervan wonen 221 personen in Sassenheim en 154 in Voorhout. De gemiddelde leeftijd van de respondenten uit de inwonerspeiling is 56 jaar. De verhouding man/vrouw is 38 procent/ 62 procent. Tijdens het bellen is naar de jongste aanwezige van 18 jaar of ouder in het huishouden gevraagd. De huishoudensamenstelling van de respondenten is als volgt verdeeld: gehuwd/samenwonend met thuiswonende kinderen (30 procent) gehuwd/samenwonend zonder thuiswonende kinderen (37 procent) alleenwonend (25 procent) wonend bij ouders/verzorgers (3 procent) alleenstaand met thuiswonende kinderen (3 procent) 3

17 Hoofdstuk 2 Trends en ontwikkelingen 4

18 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Trends en ontwikkelingen 2. Trends en ontwikkelingen Uit het KSO2011 I&O Research heeft in 2011 het Koopstromenonderzoek voor de hele Randstad uitgevoerd. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een telefonische en online enquête onder circa consumenten in 158 gemeenten. Ook voor de gemeente Teylingen is op lokaal niveau data beschikbaar met betrekking tot koopstromen. Figuur 2.1 en 2.2 geven respectievelijk de locaties weer waar inwoners van Teylingen hun dagelijkse en niet-dagelijkse boodschappen doen. Het grootste deel van de inwoners van Teylingen doet de dagelijkse boodschappen in de eigen gemeente (85 procent), in 2004 was dit nog 80 procent. Voor niet-dagelijkse artikelen is de binding 36 procent, in 2004 was dit nog 43 procent. In de niet-dagelijkse sector vloeit er vooral omzet weg naar Lisse, Leiden en Noordwijk. Figuur 2.1 Figuur 2.2 Bestemming inwoners Gemeente Teylingen voor Bestemming inwoners Gemeente Teylingen voor dagelijkse boodschappen (in %, excl. 1% internet) niet-dagelijkse boodschappen (in %, excl. 12% internet) Bron: KSO2011 Bron: KSO2011 5

19 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Trends en ontwikkelingen In de figuren 2.3 en 2.4 wordt respectievelijk de herkomst van mensen weergeven die in Teylingen winkelen, voor de dagelijkse en niet-dagelijkse boodschappen. De koopkrachtbinding van Teylingen is voor de dagelijkse artikelen toegenomen sinds 2004 (van 80 naar 85 procent), maar voor de niet-dagelijkse artikelen afgenomen (van 43 procent naar 36 procent). Figuur 2.3 Figuur 2.4 Herkomst van mensen die in Gemeente Teylingen Herkomst van mensen die in Gemeente Teylingen winkelen voor dagelijkse boodschappen winkelen voor niet-dagelijkse boodschappen Bron: KSO2011 Bron: KSO2011 6

20 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Trends en ontwikkelingen In tabel 2.1 worden aankoop- en bezoekpercentages van Teylingen afgezet tegen het gemiddelde van referentiegemeenten (gemeenten met inwoners). Hieruit blijkt onder andere dat inwoners van Teylingen relatief vaak een supermarkt bezoeken op zondag, maar dat zij gemiddeld weinig besteden per bezoek. Tabel 2.1 Gemeente Teylingen afgezet tegen gemiddelde referentiegemeenten, in % en Hoeveel procent van de inwoners Bron: KSO2011 aankoop-/ / bezoekpercentage gemiddelde besteding Teylingen referentie Teylingen referentie..doet internetaankopen 73% 74% doet warenmarktaankopen 69% 66% bezoekt koopzondag 56% 57% bezoekt een supermarkt op zondag 54% 40% doet woon-werk aankopen 67% 70% Trends en ontwikkelingen In deze paragraaf is een aantal landelijke trends in de detailhandelsector op een rij gezet, die ook op gemeenteniveau te merken zijn en dus ook op Teylingen van toepassing zijn. Laag consumentenvertrouwen Onder meer vanwege de onzekerheid rond de schuldencrisis is het consumentenvertrouwen nog steeds laag. Dit geldt voor alle inkomensgroepen. Sparen lijkt aantrekkelijker dan (grote) aankopen doen. Deze trend heeft niet voor alle detailhandelsectoren dezelfde gevolgen, maar veel winkeliers ervaren een dalende omzet als gevolg van het lage consumentenvertrouwen. Internetwinkelen in opkomst / Het Nieuwe Winkelen Als gevolg van internet en de opkomst van mobiele technologie en sociale media is het koop- en winkelproces van de consument sterk aan het veranderen. In de komende jaren zal de diversiteit aan kanalen waarin klanten hun bestelling willen plaatsen sterk stijgen. Hierbij valt te denk aan aankopen in de fysieke winkel, via internet, mobiele telefoons, Facebook en andere social media-kanalen. Het niet meegaan in deze verkoopkanalen is simpelweg geen optie. Deze verandering in het koop- en winkelproces van consumenten wordt door het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) Het Nieuwe Winkelen genoemd. Omzetdaling is voor veel winkeliers het gevolg van met name de toename van internetaankopen. Spreiding van winkelen: ook vaker op zondag De behoefte van consumenten om op zondag te winkelen is een landelijke trend. Dat er meer wordt gewinkeld op zondag betekent niet altijd dat de omzet toeneemt, consumenten spreiden het winkelen ook meer uit over de week. 7

21 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Trends en ontwikkelingen Hoewel uit de inwonerspeiling van Teylingen geconcludeerd kan worden dat men op zondag vaak een extra keer winkelt (zie hoofdstuk 4), constateren winkeliers vaker dat hun omzet verschuift, en minder vaak toeneemt, als ze open zijn op zondag (zie hoofdstuk 3). Focus op de klant, duidelijkheid naar de klant Een landelijke trend in het winkelen is de klant centraal stellen. Luisteren naar de wensen en behoeften van de consument en daarop inspelen. Ook communicatie over koopzondagen naar de klant hoort hierbij, zowel vanuit de winkeliers als vanuit de gemeente. De inwonerspeiling in Teylingen (hoofdstuk 4) geeft aan dat de consumenten niet goed geïnformeerd zijn over koopzondagen. Veel inwoners geven aan dat er geen koopzondagen zijn in Teylingen, of dat er wel koopzondag is maar dat er geen tot weinig winkels open zijn. Een consument die teleurgesteld wordt omdat een winkel niet open is, komt over het algemeen niet snel terug. Winkelen als beleving, combinatie met horeca/leisure Consumenten combineren het winkelen vaak met een andere activiteit; met horecabezoek of een actieve tijdsbesteding als wandelen en fietsen. Dit geldt ook, of vooral, voor de zondag. Niet alleen bevorderen deze combinaties van winkelen met horeca en leisure de bestedingen in een winkelgebied, ook draagt het bij aan de behoefte van consumenten van winkelen als beleving, winkelen als een manier van tijdsbesteding. Gebiedsmanagement: winkelcentra bedrijfsmatig benaderen Een belangrijke trend in het Nederlandse winkellandschap is de gebiedsbenadering van winkelgebieden. Winkelcentra worden steeds meer als één geheel gepromoot, communiceren eenduidig naar de klant en de winkels maken gezamenlijk afspraken over openingstijden en koopzondagen. Deze bedrijfsmatige benadering van winkelgebieden zorgt voor succesvolle, onderscheidende winkelcentra. 8

22 Hoofdstuk 3 Winkeliers 9

23 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Winkeliers 3. Winkeliers In dit hoofdstuk worden de resultaten van de winkeliersenquête gepresenteerd. De figuren laten de resultaten zien van de gehele gemeente Teylingen. In de tekst wordt waar mogelijk toegespitst op afzonderlijke kernen. 3.1 Huidige situatie In de gemeente Teylingen is op dit moment is 68 procent van de ondervraagde winkeliers nooit open op koopzondag, 24 procent is wisselend open en acht procent is elke koopzondag open op koopzondag. In Voorhout is 85 procent nooit open, vijf procent altijd en tien procent wisselend. Aan de winkeliers die soms of altijd open zijn op zondag, is gevraagd waarom zij open zijn (figuur 3.1). De meesten gaan open omdat andere winkels ook open zijn. Een kwart geeft aan dat de decembermaand (sinterklaas, kerst) een reden is om extra open te gaan. Vervolgens zegt bijna één op de vijf winkeliers dat een hogere omzet de reden is van zondagsopening. Figuur 3.1 Wat is de belangrijkste reden dat uw onderneming (wel eens) open is op zondag? (in %) andere winkels zijn ook open 31 alleen met kerstmarkt 25 omzetverhoging 19 (landelijk) beleid service naar de klant Bron: Winkeliersenquête, De winkeliers die nooit open gaan op zondag, doen dit voornamelijk omdat zij de zondag als vaste rustdag waarderen (37 procent) en omdat de kosten niet opwegen tegen de opbrengsten bij zondagsopening (37 procent) (figuur 3.2). Van de winkeliers die nooit open zijn op zondag, zegt in totaal 12 procent wel open te gaan als er stimulerende maatregelen worden genomen: zeven procent gaat wel open als er meer geadverteerd zal worden over de koopzondag in de media. Daarnaast zegt vijf procent wel open te gaan als er ter ondersteuning van de koopzondag meer activiteiten of evenementen worden georganiseerd. Deze taken liggen niet vanzelfsprekend bij de gemeente: winkeliers kunnen zelf, in samenwerking met de winkeliersvereniging, deze promotietaken oppakken. 10

24 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Winkeliers Figuur 3.2 Wat is de belangrijkste reden dat uw onderneming niet open is op zondag? (in %) belang van zondag als vaste rustdag kosten w egen niet op tegen opbrengsten anders (landelijk) beleid vanuit hoofdorganisatie 5 ongebruikelijk in mijn branche w eet niet w il w el open, maar afspraken w inkelgebied Bron: Winkeliersenquête, Als winkeliers in Teylingen op zondag open zijn, worden vooral de inwoners van de eigen gemeente bediend (figuur 3.3). Ook inwoners uit omliggende gemeenten vormen een doelgroep voor winkeliers in Teylingen. Toeristen en recreanten vormen volgens de winkeliers in mindere mate een doelgroep op zondag. Figuur 3.3 Welke doelgroep bedient u op zondag? (in %) inwoners Teylingen 61 inwoners regio 39 recreanten/ dagjesmensen (verblijfs)toeristen anders 8 weet niet/ geen antwoord Bron: Winkeliersenquête,

25 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Winkeliers Omzet Aan alle winkeliers is gevraagd wat het effect is op de omzet als ze open zijn (of zouden gaan) op zondag. Een kwart van de winkeliers ziet hun omzet toenemen als ze op zondag open zijn (figuur 3.4). De meeste winkeliers geven echter aan dat zondagsopening zorgt voor een verschuiving van de omzet. Er wordt dan wel omzet gedraaid op de zondag, maar deze klanten komen dan in plaats van een andere dag. Verder zegt zes procent dat er geen effect is op de omzet als men op zondag open is. Figuur 3.4 Welk effect heeft zondagsopening op uw omzet? 6% 13% 26% 56% 0% 20% 40% 60% 80% 100% neutraal meer omzet weet niet verschuiving van omzet Bron: Winkeliersenquête, 2012 Personeel Zondagsopening heeft naast economische gevolgen ook vaak gevolgen voor het winkelpersoneel. Van alle winkeliers geeft 43 procent aan dat er bij wekelijkse zondagsopening waarschijnlijk meer personeel nodig is (figuur 3.5). Figuur 3.5 Ondervindt u gevolgen voor uw personeel? 43% 37% 20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% ja, meer personeel nodig ja, huidig personeel draait meer uren nee, geen gevolgen Bron: Winkeliersenquête, procent zegt uit te kunnen met het huidige personeel, maar dat het personeel meer uren zal maken. Voor één op de vijf winkeliers heeft zondagsopening geen personeelsgevolgen. Aan de winkeliers is verder gevraagd of zij verwachten dat het personeel bezwaar heeft tegen werken op zondag. Figuur 3.6 geeft weer dat 72 procent van de winkeliers denkt dat het personeel matig tot veel bezwaar heeft tegen werken op zondag. 23 procent denkt dat het personeel hier geen bezwaar tegen heeft. 12

26 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Winkeliers Dit zijn voornamelijk de supermarkten (die veel jong personeel in dienst hebben die het dubbele salaris op zondag aantrekkelijk vinden) en winkels die voordeel halen uit zondagsopening, zoals bakkerswinkels. Figuur 3.6 Heeft uw personeel bezwaar tegen werken op zondag? 5 23% 13% 59% 0% 20% 40% 60% 80% 100% ik heb geen personeel geen bezwaar tegen werken op zondag matig bezwaar tegen werken op zondag veel bezwaar tegen werken op zondag Bron: Winkeliersenquête, Permanente zondagopenstelling? Een meerderheid van de winkeliers in Teylingen (65 procent) geeft aan geen voorstander te zijn van permanente zondagsopening van winkels in Teylingen; zeven procent is wel voorstander van een wekelijkse zondagopening en 29 procent zou graag zien dat elke winkelier zelf mag bepalen of hij of zij open gaat op zondag. Figuur 3.7 Bent u voor- of tegenstander van een wekelijkse koopzondag? 29% 7% voorstander elke zondag open tegenstander elke zondag open voorstander keuzevrijheid ondernemer Bron: Winkeliersenquête, % Een wekelijkse koopzondag in Teylingen betekent niet dat winkels verplicht zijn open te gaan op zondag; of men open gaat is uiteraard altijd aan de winkelier zelf. Echter, de gemeente kan het wel toestaan of verbieden om elke zondag open te gaan. 13

27 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Winkeliers Tot slot is gevraagd aan de winkeliers wat ze belangrijk vinden, stel dat de gemeente kiest voor een wekelijkse koopzondag in Teylingen. Willen ze afspraken maken met elkaar en de winkeliersvereniging over iedereen open, of vindt men de keuzevrijheid van de winkeliers belangrijk? De overgrote meerderheid van de winkeliers in Teylingen vindt de eigen keuzevrijheid belangrijk, blijkt uit de enquête. Ruim 80 procent geeft aan dat ze zelf (per zondag) willen beslissen of ze open gaan bij koopzondag. 12 procent vindt het beter als alle winkels in het betreffende winkelgebied open gaan op koopzondag. Uit ervaring met andere winkelgebieden blijkt dat gezamenlijk open gaan, en goede communicatie hierover naar de inwoners, veel bijdraagt aan een succesvolle koopzondag. Onduidelijkheid over openingstijden en winkelgebieden met slechts enkele geopende winkels zorgen ervoor dat de klant niet meer terugkomt. 14

28 Hoofdstuk 4 Inwoners 15

29 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Inwoners 4. Inwoners In dit hoofdstuk komen de resultaten van de telefonische inwonerspeiling aan bod. Daarnaast wordt het onderwerp leefbaarheid, veiligheid en openbare orde behandeld in dit hoofdstuk. 4.1 Huidig winkelgedrag Op dit moment winkelt 16 procent van de inwoners één keer of vaker per maand op zondag in Gemeente Teylingen; 63 procent winkelt nooit op zondag in de gemeente. Figuur 4.1 Huidig winkelbezoek op zondag in Gemeente Teylingen 63% 3% 6% 7% 10% 11% wekelijks 1 keer per maand 2-3 keer per maand 1-2 per kwartaal (ongeveer) 1 keer per jaar nooit Bron: Inwonerspeiling, 2012 Het winkelen op zondag in Teylingen gebeurt vooral in de kern Warmond (88 procent), op grote afstand gevolgd door Sassenheim (negen procent) en Voorhout (vier procent). Deze uitkomst komt uiteraard doordat winkels in Warmond al elke zondag open mogen. Een belangrijk resultaat van de inwonerspeiling is ook dat veel inwoners niet weten dat er koopzondag is in Gemeente Teylingen, laat staan dat ze weten van de wekelijkse koopzondag in Warmond. Dit kan een gevolg zijn van gebrekkige communicatie naar de inwoners toe, maar ook van het feit dat veel winkeliers er voor kiezen niet open te gaan op koopzondag. Daarnaast zijn niet alle inwoners op de hoogte van de kernen die horen bij de Gemeente Teylingen. Redenen achter winkelgedrag Inwoners die (wel eens) winkelen op zondag, doen dit vooral omdat ze vaak iets nodig hebben op zondag (53 procent), zie figuur

30 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Inwoners Andere redenen om op zondag te winkelen zijn de gezelligheid (recreatief winkelen), onverwacht bezoek op zondag en dat het minder druk is op zondag dan op andere dagen. Figuur 4.2 Belangrijkste reden om te winkelen op zondag: heb vaak iets nodig op zondag geen tijd op andere dagen vergeten boodschappen overig gezelligheid/ recreatief winkelen onverwacht bezoek minder druk dan op andere dagen weet niet 14% 9% 9% 7% 4% 2% 53% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Bron: Inwonerspeiling, 2012 De redenen om niet te winkelen op zondag in Teylingen zijn vooral praktisch van aard: ik heb niks nodig op zondag. Daarnaast vindt 14 procent van de inwoners de zondagsrust belangrijk. Opvallend is dat veel inwoners antwoorden dat de winkels nooit open zijn op zondag. Figuur 4.3 Belangrijkste reden om niet te winkelen op zondag: heb niks nodig op zondag overig zondagsrust (principieel of religieus) "winkels zijn niet open" 14% 14% 17% 42% onvoldoende/ onjuist aanbod van winkels 8% winkeliers/ personeel zondagsrust 3% geen tijd op zondag weet niet 0% 10% 20% 30% 40% 50% Bron: Inwonerspeiling, 2012 Overige redenen om niet te winkelen op zondag zijn onder andere dat de persoon zelf moet werken op zondag, de hoge leeftijd van de persoon, of men is fysiek niet in staat om te winkelen. 17

31 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Inwoners Type winkels In Teylingen gaat men op zondag voornamelijk naar de supermarkt: bijna iedereen die aangeeft (wel eens) te winkelen op zondag, bezoekt in ieder geval de supermarkt. In de tweede plaats, met 12 procent, worden modewinkels zoals kleding- en schoenenwinkels bezocht. Warenhuizen zoals de HEMA worden door twee procent van de inwoners bezocht op zondag. Uit bovenstaande percentages valt af te leiden dat veel winkels in Teylingen op koopzondag waarschijnlijk niet open gaan, zoals inwoners aangeven. In andere gemeenten waar soortgelijk onderzoek heeft plaatsgevonden worden andere type winkels dan supermarkten gemiddeld vaker bezocht op zondag. Extra keer winkelen? Ruim 60 procent van de inwoners zegt een keer extra te winkelen als ze op zondag winkels bezoeken (figuur 4.4). Dit terwijl slechts een kwart van de winkeliers aangeeft hun omzet te zien toenemen als ze op zondag open zijn (figuur 3.4). Figuur 4.4 Gaat u op zondag meestal een keer extra winkelen of spreid u het winkelen uit? keer extra winkelen 61% in plaats van doordeweekse dag 20% in plaats van zaterdag 12% weet niet 7% Bron: Inwonerspeiling, Van de 32 procent die op zondag winkelen in plaats van een andere dag, winkelen de meesten in plaats van een doordeweekse dag. Winkelen combineren Om een beeld te krijgen van de spin-off van winkelen op zondag, is gevraagd of men het winkelen op zondag combineert met een andere activiteit. Van de inwoners die (wel eens) winkelen op zondag, geeft 72 procent aan dit niet te combineren met andere activiteiten. Degenen die dat wel doen, combineren het winkelen meestal met wandelen of fietsen (14 procent) of horecabezoek (negen procent). Andere activiteiten die worden genoemd zijn het strand en fitness. 18

32 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Inwoners Figuur 4.5 Combineert u het winkelen op zondag met een andere activiteit? (in %) ja, met wandelen of fietsen ja, met horecabezoek ja, met bezoek vrienden/ famillie ja, anders ja, met leisure activiteit 14% 9% nee 72% Bron: Inwonerspeiling, Koopzondagen elders Van de inwoners die wel eens op zondag in de gemeente Teylingen winkelen, bezoekt 70 procent ook koopzondagen in andere gemeenten. De top 4 van gemeenten waar zij op zondag winkelen is 1) Leiden, 2) Noordwijk, 3) Den Haag en 4) Amsterdam. Ook aan de andere groep inwoners die nooit in Teylingen winkelt op zondag- is gevraagd of en waar zij elders koopzondagen bezoeken. 38 procent van deze groep winkelt wel in andere gemeenten: 1) Amsterdam, 2) Oegstgeest, 3) Amstelveen, 4) Den Haag. Aan de personen die niet in Teylingen winkelen, maar wel op andere plaatsen, is gevraagd wat de reden daarvan is (figuur 4.6). Figuur 4.6 Waarom winkelt u wel in andere gemeenten op zondag? winkels zijn daar altijd open op zondag 29% gezelliger daar moet ik zijn completer aanbod van winkels 17% 16% 16% weet niet dichter bij 3% 2 andere reden 18% Bron: Inwonerspeiling, % 10% 20% 30% 40% 19

33 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Inwoners De meesten geven aan dat ze winkelen in die gemeenten omdat daar de winkels (altijd) open zijn op zondag. Drie bijna even grote groepen geven aan dat het gezelliger is om te winkelen in de andere gemeenten, dat deze gemeenten een completer aanbod van winkels hebben, en dat men toevallig of vaak in deze gemeenten is, bijvoorbeeld voor familie- of vriendenbezoek of voor werk. Leefbaarheid en zondagsrust Permanente zondagopenstelling van winkels kan gevolgen hebben voor de leefbaarheid in de gemeente. Op dit moment wordt er nagenoeg geen overlast ondervonden van de koopzondag. Minder dan één procent van de inwoners ervaart parkeerproblemen in de gemeente als de winkels open zijn, een enkeling geeft dat het onrustig is als de winkels open zijn. Figuur 4.7 geeft weer dat 37 procent van de inwoners de zondag graag als rustdag behoudt. 32 procent vindt het niet belangrijk om de zondag als rustdag te behouden en een kwart staat er neutraal tegenover. Figuur 4.7 In hoeverre vindt u het belangrijk om de zondag als rustdag te behouden? zeer belangrijk belangrijk neutraal onbelangrijk 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer onbelangrijk weet niet Bron: Inwonerspeiling, 2012 In figuur 4.8 is te zien dat 31 procent van de inwoners een (zeer) positieve invloed ervaart of verwacht op een koopzondag. Bijna de helft geeft aan geen gevolgen te voorzien bij zondagopening van winkels en 18 procent vindt dat hun zondagsbeleving negatief wordt beïnvloed als de winkels open zijn. Figuur 4.8 Heeft zondagsopening van winkels een positieve of negatieve invloed op uw zondagsbeleving? zeer positief positief neutraal: geen invloed negatief 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer negatief weet niet Bron: Inwonerspeiling,

34 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Inwoners 4.2 Permanente zondagopenstelling in Teylingen? Van de inwoners van Teylingen is 43 procent voorstander van een wekelijkse koopzondag in de gemeente, 37 procent is tegenstander en 19 procent heeft er geen mening over. Figuur 4.9 Bent u voor- of tegenstander van een wekelijkse koopzondag in Teylingen? 19% 43% voorstander elke zondag open tegenstander elke zondag open weet niet/ geen antwoord 37% Bron: Inwonerspeiling, 2012 We hebben de inwoners gevraagd de belangrijkste reden op te geven van hun standpunt. Redenen van voorstanders zijn: 1) gemak, handig 2) keuzevrijheid: men kan dan zelf bepalen wanneer men winkelt 3) gezellig op zondag 4) op andere dagen geen tijd om te winkelen 5) levendigheid in de kernen Redenen van tegenstanders zijn: 1) vaste rustdag voor kleine winkeliers en personeel 2) op andere dagen genoeg tijd om te winkelen 3) zondag is rustdag (voor zichzelf) 4) rust in de kernen op zondag 5) één koopzondag per maand Achtergrondkenmerken Inwoners van Sassenheim zijn even vaak voor- als tegenstander van de wekelijkse koopzondag; inwoners van Voorhout zijn gemiddeld vaker voorstander. Mannen zijn vaker voorstander van een wekelijkse koopzondag dan vrouwen. Dit kan een resultaat zijn van het feit dat mannen vaak meer uren op het werk maken en dus doordeweeks minder tijd overhouden voor winkelen. De inwoners die behoefte hebben aan een wekelijkse koopzondag zijn gemiddeld jonger: zij zijn gemiddeld 49 jaar, de gemiddelde leeftijd van tegenstanders is 61 jaar. 21

35 Bijlagen 22

36 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Bijlagen Bijlage 1. Vragenlijsten Winkeliers en inwoners Vragenlijst Winkeliers 1 Hoe vaak bent u open op zondag? ÉÉN ANTWOORD MOGELIJK Mijn onderneming is nooit open op aangewezen koopzondag ga naar vraag 3 Mijn onderneming is elke aangewezen koopzondag open Mijn onderneming is wisselend open op aangewezen koopzondag 2 Wat is de belangrijkste reden dat u (wel eens) op zondag open bent? ÉÉN ANTWOORD MOGELIJK Omzetverhoging ga naar vraag 5 Andere winkels zijn ook open ga naar vraag 5 Service naar de klant ga naar vraag 5 (Landelijk) beleid vanuit hoofdorganisatie ga naar vraag 5 Anders, nl. ga naar vraag 5 Weet niet ga naar vraag 5 3 Wat is de belangrijkste reden n dat u nooit op koopzondag open bent? ÉÉN ANTWOORD MOGELIJK Kosten wegen niet op tegen opbrengsten Gebrek aan personeel Belang van zondag als vaste rustdag (Landelijk) beleid vanuit hoofdorganisatie Ik wil wel open, maar naburige winkels hebben afgesproken niet op zondag open te gaan Anders, nl. Weet niet U zou wel op zondag open gaan indien er.. MEERDERE ANTWOORDEN MOGELIJK.. meer geadverteerd wordt via de media.. ter ondersteuning van de koopzondag (meer) activiteiten/ evenementen worden georganiseerd.. anders, nl. Geen van bovenstaande 5 Welke doelgroep(en) word(en)t er bediend met het op zondag open zijn van uw winkel? MEERDERE ANTWOORDEN MOGELIJK Inwoners Gemeente Teylingen Inwoners omliggende gemeenten (Verblijfs)toeristen Anders, nl. Recreanten/ dagjesmensen Weet niet 6 Levert een zondagopenstelling voor uw onderneming meer omzet op of is er sprake van een verschuiving van de omzet? ÉÉN ANTWOORD MOGELIJK Meer omzet Neutraal Verschuiving van omzet Weet niet 7 Heeft de zondagopenstelling z gevolgen voor uw personeel? ÉÉN ANTWOORD MOGELIJK Ja, meer personeel nodig Nee Ja, huidig personeel werkt meer uren Weet niet 23

37 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Bijlagen 8 Verwacht u dat uw personeel bezw ezwaar ar heeft eft tegen werken op zondag? ÉÉN ANTWOORD MOGELIJK Ik heb geen personeel Matig bezwaar tegen werken op zondag Weet niet Geen bezwaar tegen werken op zondag Veel bezwaar tegen werken op zondag Z.O.Z. 9 Bent u voor- of tegenstander van het elke zondag open zijn van winkels in Gemeente Teylingen? ÉÉN ANTWOORD MOGELIJK Voorstander elke zondag open Voorstander keuzevrijheid ondernemer Tegenstander elke zondag open Weet niet 10 Stel dat er voor wekelijkse zondagopenstelling wordt gekozen in de gemeente Teylingen,, dan vindt u het belangrijk dat..:..alle winkels open moeten gaan in het kader van een succesvolle koopzondag..ondernemers zelf mogen beslissen of ze open gaan of niet Geen mening Ruimte voor opmerkingen / suggesties met betrekking tot de zondagopenstelling in Teylingen Hartelijk dank voor uw medewerking! 24

38 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Bijlagen Telefonische interviews inwoners Sassenheim en Voorhout I Winkelen op zondag 1. Hoe vaak heeft u het afgelopen jaar op zondag een winkel bezocht in de gemeente Teylingen? (één antwoord mogelijk) o wekelijks o 2-3 keer per maand o 1 keer per maand o 1-2 per kwartaal o (ongeveer) 1 keer per jaar o Nooit Ga naar vraag 10 o Weet niet Ga naar vraag In welke kern van de gemeente Teylingen bezoekt u meestal de koopzondag? (meerdere antwoorden mogelijk) o Sassenheim o Warmond o Voorhout o Anders, nl. 3. Wat is de belangrijkste reden dat u (wel eens) op zondag winkelt? (één antwoord mogelijk) o Geen tijd op andere dagen o Winkelbehoefte: heb vaak iets nodig op zondag o Gezelligheid/ recreatief winkelen o Minder druk dan op andere dagen o Anders, nl. o Weet niet 4. Wanneer u op zondag winkels in de gemeente Teylingen bezoekt, gaat u dan een keer extra winkelen of doet u dit dan in plaats van winkelbezoek op een andere dag? (één antwoord mogelijk) o Keer extra winkelen o In plaats van zaterdag o In plaats van doordeweekse dag o Weet niet 5. Naar welke winkels gaat u vooral op zondag? (meerdere antwoorden mogelijk) o Supermarkt o Drogist (Etos, Kruidvat, DA etc.) o Verswinkel (slager, bakker, traiteur) o Modewinkels (kledingzaak, boetiek, schoenenwinkel) o Warenhuis (HEMA) o Boekwinkel/ kantoorvakhandel o Witgoed/ elektronicawinkel o Woonwinkel (meubels, keukens) o Bouwmarkt (Praxis, Gamma, Intratuin) o Anders, nl. 6. Combineert u doorgaans het winkelen/ boodschappen doen op zondag met een andere activiteit? (meerdere antwoorden mogelijk) 25

39 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Bijlagen o o o o o o Ja, met horecabezoek (café, restaurant) Ja, met iets actiefs (wandelen of fietsen) Ja, met een leisure activiteit (bioscoop, museum, evenement) Ja, met bezoek van of aan familie of vrienden Ja, anders nl. Nee 7. Bezoekt u ook koopzondagen in andere plaatsen behalve Teylingen? (één antwoord mogelijk) o Ja o Nee Ga door naar vraag 14 o Weet niet Ga door naar vraag In welke andere plaatsen bezoekt u wel eens koopzondag? (meerdere antwoorden mogelijk) o Amsterdam o Den Haag o Amstelveen o Leiden o Noordwijk o Oegstgeest o Hoofddorp o Anders, nl. 9. Waarom kiest u er voor om daar te winkelen op zondag? (meerdere antwoorden mogelijk) o Winkels zijn daar altijd open op zondag Ga door naar vraag 14 o Dichter bij Ga door naar vraag 14 o Completer aanbod van winkels Ga door naar vraag 14 o Gezelliger Ga door naar vraag 14 o Anders, nl. Ga door naar vraag Wat is de belangrijkste reden dat u nooit winkelt op zondag in Teylingen? (één antwoord mogelijk) o Geen tijd op zondag o Geen winkelbehoefte: niks nodig op zondag o Principieel/ geloof: zondagsrust o Onvoldoende/ onjuist aanbod van winkels o Anders, nl. o Weet niet 11. Bezoekt u wel koopzondagen in andere plaatsen? (één antwoord mogelijk) o Ja o Nee Ga door naar vraag 14 o Weet niet Ga door naar vraag In welke andere plaatsen bezoekt u wel eens koopzondag? (meerdere antwoorden mogelijk) o Amsterdam o Den Haag o Amstelveen o Leiden o Noordwijk o Oegstgeest o Hoofddorp o Anders, nl. 26

40 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Bijlagen 13. Waarom kiest u er voor om daar wel te winkelen op zondag? o Winkels zijn daar altijd open op zondag o Dichter bij o Completer aanbod van winkels o Gezelliger o Anders, nl. II Zondagsrust 14. Hoe zal permanente zondagopenstelling van winkels in de gemeente Teylingen invloed hebben op uw zondagsbeleving? Is dit (één antwoord mogelijk) o Zeer positief o Positief o Neutraal: geen invloed o Negatief o Zeer negatief o Weet niet 15. In hoeverre vindt u het belangrijk om de zondag als rustdag te behouden? Is dit (één antwoord mogelijk) o Zeer belangrijk o Belangrijk o Neutraal o Onbelangrijk o Zeer onbelangrijk o Weet niet III Leefbaarheid, veiligheid, openbare orde 16. Ervaart u op dit moment overlast in uw woonomgeving als gevolg van de openstelling van winkels op zondag? (meerdere antwoorden mogelijk) o Ja, parkeerproblemen o Ja, verkeersdrukte o Ja, geluidsoverlast o Ja, onveiligheidsgevoel/ sociale overlast o Ja, andere vorm van overlast, nl. o Nee o Weet niet IV Conclusie 17. Bent u voor- of tegenstander van het elke zondag open zijn van winkels in alle kernen in de gemeente Teylingen? o Voorstander o Tegenstander o Weet niet Ga naar vraag Wat is hiervan de belangrijkste reden? (open vraag) V Tot slot 27

41 Wenselijkheid Winkeltijdenverruiming Bijlagen 19. Wat is uw leeftijd? 20. Hoe is uw huishouden samengesteld? o Ik woon alleen o Ik woon alleen (zonder partner) met kinderen o Ik ben gehuwd / woon samen zonder thuiswonende kinderen o Ik ben gehuwd / woon samen met thuiswonende kinderen o Ik woon bij mijn ouder(s) / verzorger(s) o Anders, nl. 21. Geslacht deelnemer noteren (niet naar vragen) 28