BEGELEIDING EN FEEDBACK MENTOR BEGELEIDING EN EVALUATIE HOGESCHOOL

Transcriptie

1 Leidraad mentor 4de leerjaar Bachelor in het Onderwijs: Lager onderwijs HAO TEAMTEACHING SEM 1: minimum 1 halve dag SEM 2: 5 halve dagen DIDACTISCHE STAGE SEM 1: 1 halve dag (3 lessen) -> Periode: 06/11 20/12/19 SEM 2: 5 halve dagen (18 lessen) -> Periode: 17/02-20/05/20 (uitgezonderd 04/05-07/05/20) -> Stagedagen bij voorkeur niet opeenvolgend plannen -> Evenwicht tussen VM en NM bewaken BEGELEIDING EN FEEDBACK MENTOR BEGELEIDING EN EVALUATIE HOGESCHOOL Samen school maken Ankerscholen en Lerarenopleiding LO in Synergie met Accent op ieders talent 1 ODISEE Academiejaar

2 1. BEGINSITUATIE Een student die zich inschrijft voor het Hoger Afstandsonderwijs (HAO) is geen gewone reguliere student uit het dagonderwijs (generatiestudent). De student werkt nog, heeft gewerkt of heeft reeds gestudeerd in het hoger onderwijs. Op zelfstandige basis studeert deze student de vakinhouden en de vakdidactiek. De student die u begeleidt, start als lesassistent. Een lesassistent is een student die het opleidingsonderdeel stage volgt in de eerste opleidingsfase van de opleiding leraar lager onderwijs aan de hogeschool Odisee, Campus Waas. Deze student loopt dit jaar stage in uw school en wordt tijdens dit semester aan uw klas verbonden. In de practica, die voor deze studenten verplicht zijn, leren ze een lesvoorbereiding uitschrijven. Eerst doen studenten een aantal ervaringen op binnen een leergemeenschap: van observeren naar het geleidelijk proeven van het lesgeven vanuit een aantal kernpraktijken (voor meer info: zie stagevademecum op stagewebsite). Een sleutelwoord bij de stage van een lesassistent is zeker geleidelijkheid. De observatie voorafgaand aan de didactische stage dient zeker een belangrijke plaats te krijgen. De eerste indrukken en ervaringen van de student kunnen van doorslaggevend belang zijn voor het verdere verloop van zijn opleiding. De student moet natuurlijk nog veel vaardigheden leren, maar van een student die voor dit beroep kiest, verwachten wij dat er heel wat attitudes reeds verworven zijn. Een erg belangrijke attitude van een aspirant-leerkracht vinden wij de verantwoordelijkheidszin in de ruimste zin van het woord. 2. DOELEN Graag verwijzen we u naar de handleiding bij begeleiding en evaluatie stage 1 waarin u de kijkwijzer voor de lesrealisaties en de verwachte attitudes terugvindt. Op die manier krijgt u een overzicht van de doelen bij de stage van de lesassistent. 3. OPBOUW STAGE Teamteaching (min. 1 halve dag in semester 1; 5 halve dagen in semester 2) Teamteaching houdt in dat de mentor samen met de student een gedeelde verantwoordelijkheid opneemt t.a.v. het lesgebeuren. De teamteaching gebeurt in fase 1 volledig op aansturen van de mentor en is niet beoordelend. Teamteaching heeft een duidelijke meerwaarde bij het verzamelen van informatie betreffende de beginsituatie Deze stagevorm biedt kansen om samen activiteiten te organiseren of vaardigheden te oefenen. Enkele mogelijkheden waarbij de student een bijkomende rol krijgt als participerend lesgever bij de mentor: de student begeleidt enkele groepjes tijdens een groepswerk en leidt het plenum of de afsluitende bespreking, geeft de inleiding en de herhaling bij de start van de les, herhaalt een instructie voor de zwakkere leerlingen, legt tijdens een onderwijsleergesprek samen met de leerlingen de besluiten vast op het bord, stelt enkele gerichte vragen tijdens een onderwijsleergesprek, De teamteaching gebeurt ofwel vóór de aanvang van de didactische stage of mag simultaan opgenomen worden. Bij het simultaan inplannen van de teamteaching en de didactische stage wordt een evenwichtige spreiding beoogd en krijgt de student vele kansen tot afwisselend leren door het geven van zelfstandige lessen en door het samen voor de klas staan met de mentor d.m.v. teamteaching. 1. De mentor laat de student gericht observeren en schakelt hem/haar eventueel reeds in functie van differentiatie in. De mentor neemt hier evenwel het initiatief toe. 2. De mentor begeleidt de student in het leren inschatten van de beginsituatie, bijv. door bijkomende info te geven. 3. De mentor laat de student mee participeren in de eigen lessen. Tracht zoveel mogelijk momenten in te lassen waarbij de student kan worden ingeschakeld bij de begeleiding van één kind, een groepje kinderen (afhankelijk van mogelijke ondersteuningsbehoeften), bij het werken met ondersteunend materiaal, bij het hoeken- en contractwerk, bij het begeleiden van niveaulezen De mentor heeft hierbij oog voor inbreng van de talenten van de student. 4. De mentor geeft tussentijds feedback aan de student t.a.v. de teamteaching. 1. De student neemt een actieve houding aan tijdens het teamteachen. Didactische stage In dit geval geeft de student zelf les. Voor semester 1: 3 lessen en voor semester 2: 18 lessen van telkens 50 minuten. De mentor volgt de lessen en geeft feedback aan de lesassistent. 2

3 1. De mentor formuleert feedback (positieve punten en leerpunten) in het feedbackschriftje van de student op basis van de handleiding bij begeleiding en evaluatie Stage 1 (zie bijlage). 2. De mentor bespreekt geregeld de lessen met de student. 1. De student schrijft alle lessen volledig uit volgens het lesvoorbereidingssjabloon. 2. De student laat deze les(sen) op het afgesproken tijdstip nakijken door de mentor. 3. De student draagt de verantwoordelijkheid over het lesgeven op basisniveau o.b.v. de kijkwijzer: zie stagewebsite Handleiding bij de begeleiding en evaluatie stage 1 4. De student vraagt actief om verduidelijking bij geschreven feedback van de mentor. 4. LESOPDRACHTEN Afhalen en bespreken van lesopdrachten SEM 1: We vragen om voor de student 3 lesopdrachten van 50 minuten op te geven. De student vult zijn lesonderwerpen in op het digitale sjabloon van het stagerooster en voegt die toe aan zijn portfolio. SEM 2: Gespreid over vijf halve dagen vragen we om aan de student respectievelijk 18 lesopdrachten van 50 minuten op te geven, bij voorkeur over de verschillende leergebieden. De mentor noteert deze lesopdrachten op het formulier Stageopdrachten (zie stagewebsite). Gelieve met volgende richtlijnen rekening te houden: o Voor de lessen godsdienst kiest de mentor het onderwerp dat ofwel kan aansluiten bij het liturgisch jaar ofwel een Bijbelverhaal bevat. De studenten werken deze les uit overeenkomstig het stappenplan van een goede godsdienstles. Hierbij houden ze rekening met : Concrete en operationele doelen waarbij hoofd, hart en handen worden aangesproken. De drie verschillende soorten vragen: Niet alleen aspectvragen en menings- of gevoelsvragen maar zeker ook levensbeschouwelijke en godsdienstige vragen moeten aan bod komen. De didactiek van het levensbeschouwelijk gesprek en de didactiek van de wederkerige ontsluiting met het model elementariseren dat kundig wordt toegepast. Het voorlopig ingevulde sjabloon en een voorbeeld lesvoorbereiding zijn terug te vinden op de stagewebsite. o Voor Nederlands kunnen in SEM 1 en 2 lessen als: luisteren en spreken, poëzie, leesbevordering, voorlezen, vertellen en taalbeschouwing (beschouwen in functie van communicatieschema). In SEM 2 mogen spelling en woordleer erbij komen tijdens de stage in maart. Tijdens de stage in mei mag er ook zinsleer aan toegevoegd worden. Wij vragen geen andere lesonderwerpen Nederlands te plannen omdat de didactiek daarvan nog niet aan bod is gekomen in de opleiding. o Voor wiskunde kan in SEM 1 enkel een opgelegde les met als onderwerp: Meetkunde: Aanbrengen van de cirkel (herkennen, benoemen en tekenen van cirkels, middelpunt, diameter/middellijn en straal, onderzoeken en verwoorden van de eigenschap Alle punten liggen even ver van het middelpunt. ). De mentor hoeft geen handleiding en werkblaadjes mee te geven. Op de hogeschool leren we de studenten zelf een passend werkblad te maken en kritisch op zoek te gaan in handleidingen. Studenten leren op die manier de geziene vakdidactiek om te zetten in een lesvoorbereiding. In SEM 2 kunnen lessen als: getallenkennis i.v.m. natuurlijke getallen; hoofdrekenen met natuurlijke getallen, deelbaarheid en verhoudingen; oefenlessen cijferen; vlakke meetkunde (vormleer: punten, lijnen, hoeken (begrippen), evenwijdige en loodrechte stand, spiegelen en symmetrie, gelijkvormigheid, eigenschappen van vierhoeken en driehoeken + classificatie, eigenschappen van de diagonalen in vierhoeken en de cirkel), metend rekenen (maatgevoel en referentiematen, omtrek en oppervlakte van vlakke figuren + afleiden oppervlakteformules rechthoek, vierkant en parallellogram ). Vermits alle didactiek nog niet aan bod is gekomen, kunnen geen lessen i.v.m. kommagetallen, breuken, ruimtefiguren of een nieuwe moeilijkheid bij cijferen. o Voor Frans mogen de studenten vanaf SEM 2 een les rond taalinitiatie geven. o Voor wereldoriëntatie mogen de studenten waarnemingslessen of een eenvoudige themales geven. o Voor bewegingsopvoeding verwijzen we naar de stagenieuwsflash voor Bewegingsopvoeding. Van de lesassistenten wordt verwacht dat ze eventuele bewegingslessen tijdens de stageperiode overnemen. Deze bewegingslessen tellen mee als volwaardige stageles. Daarnaast gaan de studenten mee naar het zwembad (indien van toepassing) om een niveaugroep te begeleiden. Ze gebruiken hiervoor de zwemfiches van de leermeester LO/stageschool. Ze maken dus zelf geen lesvoorbereiding. We verwachten wel een inhoudelijke voorbereiding op basis van de zwemfiche die hen ter beschikking gesteld werd. Deze activiteiten gelden niét als een volwaardige les. o Voor muzo maakt de student in SEM 1 een muziekkoffer die hij kan gebruiken voor muzische tussendoortjes. In SEM 2 3

4 geeft de student minstens één les binnen een muzisch deeldomein volgens het muzisch concept: één bouwsteen staat centraal. De muzo-les sluit aan bij een actueel thema. De student leert één lied aan in de loop van de stage. Opmerking: studenten die muzo in het tweede jaar volgen realiseren dezelfde opdrachten als de klasassistenten! Aan de voorbereiding van de lessen hechten wij veel belang. Een bespreking van de opdrachten met de mentor zet de student op weg en dit vinden wij dan ook uiterst wenselijk. De student bespreekt één of meerdere lesvoorbereidingen met een vaklector. De vaklector tekent op de overzichtslijst als de lesvoorbereiding besproken is. Op de lesvoorbereiding noteert de vaklector de synthese van de bemerkingen. Aan de mentor legt de student op de voorziene stagedag de stagemap met het overzicht van de lessen voor. Elke lesvoorbereiding moet vooraf worden nagekeken. Bij opmerkingen dient de stagiair de lesvoorbereidingen aan te passen of te herwerken voor de stageles gegeven wordt. De herwerkte delen zijn op de voorbereiding gemarkeerd. Aanvullingen mogen ook met pen genoteerd worden. Gegeven lessen worden bewaard in een stagemap en zijn bij de mentor ter beschikking. Voor iedere les heeft de student aldus een nagekeken voorbereiding bij. De eerste versie en eventuele tweede worden samen aan de mentor afgegeven. Lesgeven met een niet-nagekeken lesvoorbereiding wordt niet getolereerd. In dat geval vragen we dat de mentor contact opneemt met de stagecoördinator of één van de stagebegeleiders. Dit resulteert in een onvoldoende voor verantwoordelijkheidszin bij de attitudes. 1. De mentor kiest lesopdrachten, rekening houdend met wat studenten reeds in didactiek zagen. 2. De mentor bespreekt de lesopdrachten met de student. 3. De mentor kijkt de lesvoorbereidingen na en geeft de student feedback. 1. De student noteert zijn lesonderwerpen in het stageroostersjabloon en laadt dit vervolgens op in zijn digitaal portfolio op Toledo. Hij drukt dit rooster ook af en bewaart dit in zijn stagemap. 2. De student laat elke les op het afgesproken tijdstip nakijken door de mentor of door een vaklector. 3. Indien nodig herwerkt de student de lesvoorbereiding tegen de start van de stage. Bij kleine herwerkingen markeert de student die op definitieve lesvoorbereidingen. Richtlijnen m.b.t. leertaken Studenten testen tijdens de voorziene stageperiode één of meerdere leertaken uit. Leertaken zijn concrete en authentieke beroepstaken die gerelateerd zijn aan de focuspunten van stage en die worden opgegeven vanuit de opleiding. Door een leertaak aan te bieden die een echte beroepstaak is en geënt is op de focuspunten van stage, moet de student vanaf het begin zijn kennis, vaardigheden en attitudes tegelijk aanwenden om de taak goed te kunnen uitvoeren. We vragen aan de mentor dat de student deze leertaak of leertaken mag uittesten in de praktijk. Het is de student zijn verantwoordelijkheid om de mentor op de hoogte te brengen welke leertaak/leertaken hij moet uittesten tijdens de stage; dit is afhankelijk van het persoonlijk studietraject van de student. De concrete taakomschrijving en de verwachtingen tijdens stage zijn beschreven in afzonderlijke takenbladen (zie stagewebsite). 1. De mentor bepaalt in overleg met de student wanneer welke leertaak binnen de lesplanning kan worden ingepland. 1. De student geeft bij de start van de stage aan welke leertaken hij dient op te nemen en welke de verwachtingen hieromtrent zijn. De student verwijst hierbij naar het overzicht op de stagewebsite. 2. De student voert de leertaken uit tijdens teamteaching of tijdens de didactische stage. 5. SYNTHESE FEEDBACK Nadat de lesassistent zijn lessen heeft gegeven, stelt de klasmentor na semester 1 een feedbackverslag op dat de student toevoegt aan zijn digitaal portfolio. Op het einde van de stage van semester 2 vindt een samenvattend gesprek plaats tussen mentor, stagelector en indien wenselijk ook de directie/stageschoolcoördinator en student. Er wordt een Feedbackverslag didactische stage van de mentor 2L opgesteld (zie stagewebsite). Tijdens dit gesprek komen alle leergebieden aan bod. Als basis voor dit verslag gebruiken we ook hier de lees- en kijkwijzer (zie handleiding bij begeleiding en evaluatie Stage 1). 4

5 1. De mentor maakt de twee feedbackverslagen op : - na semester 1 stelt de mentor het verslag voor sem 1 op, rekening houdend met de kantelpunten van de attitudes en bezorgt dit aan de student. - na afloop van de stage van semester 2 bereidt de mentor dit verslag voor (zie lees en kijkwijzer in de handleiding bij begeleiding en evaluatie stage 1 (zie stagewebsite) en bespreekt dit na met de stagelector. Ze formuleren ze samen een eindbesluit t.a.v. de stage. 1. De student laadt zelf het feedbackverslag van sem 1 op in zijn digitaal portfolio. 6. BEGELEIDING EN EVALUATIE VANUIT DE HOGESCHOOL De student wordt tijdens de stage bezocht door zijn/haar leergroepbegeleider en een stagelector. Van iedere stagebijwoning maakt de stagelector/leergroepbegeleider een lesverslag. Tijdens de stage in semester 1 komen zij nog niet op stagebezoek. In semester 2 wordt de student wel bezocht. Bij problemen kan de hulp van de stagecoördinator worden ingeroepen (zie procedure in het stagevademecum op de stagewebsite). Het feedbackverslag wordt bewaard in het digitaal stageportfolio van de student en wordt meegenomen in de evaluatie van de stage. 7. PRAKTISCH Alle stagedocumenten zijn te vinden op onze nieuwe stagewebsite: Wij vragen u om de stagedata zo snel mogelijk door te geven aan de student zodat hij ons vóór 3 november 2019 op de hoogte kan brengen. 1. De student licht de stagewebsite toe aan de mentor. 2. De student staaft afwezigheden tijdens een stageperiode met een doktersbewijs of met een ander attest. Dank voor uw inzet! Namens Geert Van Buynder (opleidingshoofd), Reine De Rudder (stagecoördinator), alle stagelectoren en leergroepbegeleiders. Contact: Reine De Rudder, stagecoördinator, Bachelor in het Onderwijs: Lager Onderwijs; reine.derudder@odisee.be, ODISEE, campus Sint-Niklaas; Hospitaalstraat Sint-Niklaas; tel ; 5