SCHEIKUNDE VWO - NIEUWE EXAMENPROGRAMMA VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

Transcriptie

1 SCHEIKUNDE VWO - NIEUWE EAMENPROGRAMMA VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0

2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens voortgezet onderwijs en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens. Met vragen over deze vakinformatie kunt u contact opnemen met de afdeling Examendiensten van DUO: (050) of staatsexamens@duo.nl. pagina 2 van 10

3 Inhoud 1 Opzet van het examen 5 2 Het examenprogramma 5 3 Beschrijving eindtermen 6 4 Het centraal examen 6 5 Het college-examen 6 6 De beoordeling van het college-examen 7 7 Het eindcijfer 7 8 Bijlage 1: beschrijving examenonderdelen C7, C8, C9, C10, D2, D4, E3, E4, E5, F4, F5, G4, G5 8 pagina 3 van 11

4

5 1 Opzet van het examen Het examen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. Het college-examen bestaat uit een mondeling examen. 2 Het examenprogramma Scheikunde Domein A. Vaardigheden Domein B. Stoffen en materialen in de chemie Domein C. Chemische processen en behoudswetten centraal examen collegeexamen Subdomein A1: Informatievaardigheden gebruiken Subdomein A2: Communiceren Subdomein A3: Reflecteren op leren Subdomein A4: Studie en beroep * Subdomein A5: Onderzoeken Subdomein A6: Ontwerpen Subdomein A7: Modelvorming Subdomein A8: Natuurwetenschappelijk instrumentarium Subdomein A9: Waarderen en oordelen Subdomein A10: Toepassen van chemische concepten Subdomein A11: Redeneren in termen van context-concept Subdomein A12: Redeneren in termen van structuureigenschappen Subdomein A13: Redeneren over systemen, verandering en energie Subdomein A14: Redeneren in termen van duurzaamheid Subdomein A15: Redeneren over ontwikkelen van chemische kennis Subdomein B1: Deeltjesmodellen Subdomein B2: Eigenschappen en modellen Subdomein B3: Bindingen en eigenschappen Subdomein B4: Bindingen, structuren en eigenschappen Subdomein C1: Chemische processen Subdomein C2: Chemisch rekenen Subdomein C3: Behoudswetten en kringlopen Subdomein C4: Reactiekinetiek Subdomein C5: Chemisch evenwicht Subdomein C6: Energieberekeningen Subdomein C7: Classificatie van reacties Subdomein C8: Technologische aspecten Subdomein C9: Kwaliteit van energie Subdomein C10: Activeringsenergie pagina 5 van 11

6 Domein D. Ontwikkelen van chemische kennis Domein E. Innovatie en chemisch onderzoek Domein F. Industriële (chemische) processen Domein G. Maatschappij, chemie en technologie Subdomein D1: Chemische vakmethodes Subdomein D2: Veiligheid Subdomein D3: Chemische synthese Subdomein D4: Molecular modelling Subdomein E1: Chemisch onderzoek Subdomein E2: Selectiviteit en specificiteit Subdomein E3: Duurzaamheid Subdomein E4: Nieuwe materialen Subdomein E5: Onderzoek en ontwerp Subdomein F1: Industriële processen Subdomein F2: Groene chemie Subdomein F3: Energieomzettingen Subdomein F4: Risico en veiligheid Subdomein F5: Duurzame productieprocessen Subdomein G1: Chemie van het leven Subdomein G2: Milieueffectrapportage Subdomein G3: Energie en industrie Subdomein G4: Milieueisen Subdomein G5: Bedrijfsprocessen 3 Beschrijving eindtermen Een beschrijving van de eindtermen A, B1, B2, B3, B4, C1, C2, C3, C4, C5, C6, D1, D3, E1, E2, F1, F2, F3, G1, G2 en G3 is te vinden op: > kies jaarring 2016 > vwo > exacte vakken: scheikunde > Syllabus 2016 scheikunde, vwo > 2. Specificatie van de globale eindtermen voor het CE, 3. Toelichting op de specificatie en bijlage 1 Examenprogramma scheikunde vwo. In de bijlage bij deze vakinformatie staat een beschrijving van de eindtermen C7, C8, C9, C10, D2, D4, E3, E4, E5, F4, F5, G4, G5. * Subdomein A4 Studie en beroep wordt alleen geëxamineerd in combinatie met het profielwerkstuk. 4 Het centraal examen Het centraal examen bestaat uit één zitting van 180 minuten (zie examenrooster). Het gebruik van het basispakket toegestane hulpmiddelen is toegestaan. Voor basispakket hulpmiddelen, zie Regeling toegestane hulpmiddelen. Het gebruik van het zelf meegebrachte Binas (alleen de) 6e editie en een rekenmachine is noodzakelijk. Het gebruik van een grafische rekenmachine is niet toegestaan. Er worden geen vragen gesteld over die onderdelen die zich naar hun aard niet lenen voor centrale examinering, waaronder vaardigheden die uitdrukkelijk een computer als werkstation vereisen. 5 Het college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen en vindt plaats in juli (op scholen voor vso in juni/juli) en gaat over de volledige examenstof. Daar tijdens het college-examen ook korte vraagstukken ter oplossing kunnen worden voorgelegd, dient de kandidaat tijdens dit examen te beschikken over schrijf- en tekenmateriaal, een rekenmachine en over een Binas-informatieboek, 6 e editie. pagina 6 van 11

7 Gedurende twintig minuten, voorafgaand aan het mondeling examen, krijgt de kandidaat een casus te bestuderen die betrekking heeft op één of meer domeinen. Tijdens de voorbereiding en het mondeling examen mag gebruik gemaakt worden van een rekenmachine en een BINAS boek 6 e editie. Bij het mondeling college-examen van 40 minuten wordt aandacht besteed aan: 1. het oplossen van problemen en vraagstukken; hierbij wordt de kennis van de vakinhoud van de bovengenoemde domeinen getoetst; 2. een voorbereide casus over een natuurwetenschappelijk onderwerp; 3. informatievaardigheden, waarbij gebruik wordt gemaakt van technisch-instrumentele vaardigheden. Er zijn tijdens het examen geen proefopstellingen aanwezig. De kandidaat moet uit kunnen leggen hoe proeven verlopen. Voor dit onderdeel wordt geen afzonderlijk deelcijfer gegeven. De beoordeling hiervan is onderdeel van het beoordelen van de kennis van de domeinen. 6 De beoordeling van het college-examen Voor het mondeling examen worden de volgende deelcijfers gegeven: één deelcijfer voor de presentatie en het beantwoorden van vragen over de casus: deelcijfer a één deelcijfer voor het oplossen van problemen en vraagstukken met betrekking tot de vakinhoud, inclusief de technischinstrumentele vaardigheden: deelcijfer b Het cijfer voor het college-examen wordt als volgt berekend: (a + 4b): 5 afgerond op 1 decimaal. 7 Het eindcijfer Het eindcijfer wordt als volgt berekend: (het cijfer voor het centraal examen + het cijfer voor het college-examen) : 2, afgerond op een geheel getal. pagina 7 van 11

8 8 Bijlage 1: beschrijving examenonderdelen C7, C8, C9, C10, D2, D4, E3, E4, E5, F4, F5, G4, G5 Domein C. Chemische processen en behoudswetten Subdomein C7 Classificatie van reacties De kandidaat kan reacties classificeren en aan de hand van kenmerken beschrijven. Subdomein C8 Technologische aspecten De kandidaat kan in contexten van technologische aard aspecten van schaal, verandering en reactiviteit herkennen en toelichten. Subdomein C9 Kwaliteit van energie De kandidaat kan met kennis van energie aangeven hoe de energiesoort en de kwaliteit van energie bij chemische processen verandert. Subdomein C10 Activeringsenergie De kandidaat kan bij experimenten het begrip activeringsenergie gebruiken, beschrijven en relateren aan katalyse. Domein D. Ontwikkelen van chemische kennis Subdomein D2 veiligheid De kandidaat kan met behulp van kennis van eigenschappen van stoffen en materialen in experimenten deze stoffen of materialen analyseren en zuiveren en daarbij veilig omgaan met stoffen, materialen en apparatuur. Subdomein D4 Molecular modelling De kandidaat kan een reactiemechanisme opstellen met gebruik van onder andere - molecular modelling -, en daarbij, indien van toepassing, kennis van katalyse gebruiken. Domein E. Innovatie en chemisch onderzoek Subdomein E3 duurzaamheid De kandidaat kan met behulp van kennis van chemische processen uitspraken over duurzaamheid waarderen en van commentaar voorzien. Kleine schaal duurzame kringlopen-aspecten groene chemie-atoomefficiëntievervuilingscoëfficiënt-e-factor-rendement-fossiele brandstoffen-electrochemie. Subdomein E4 Nieuwe materialen De kandidaat kan met behulp van kennis van de chemische industrie ten minste in de context van geneesmiddelen, voeding of materialen toelichten hoe nieuwe toepassingen in bestaande en in nieuwe markten worden ontwikkeld. pagina 8 van 11

9 nanotechnologie nanocoatings keramische materialen - lab-on-chip - moleculaire structuur antibiotica - geneesmiddelen research. Opmerking Dit subdomein kan zowel breed als smal worden geïnterpreteerd. Het gaat in deze eindterm om één voorbeeld van een dergelijke toelichting op marktontwikkeling. Subdomein E5 Onderzoek en ontwerp De kandidaat kan ten minste in de context van duurzaamheid, materialen, voeding of gezondheid een onderzoeks - of een ontwerpopdracht formuleren, die uitvoeren en daarvan verslag doen. onderzoeksvraag formuleren hypothese opstellen variabelen onderscheiden werkplan maken meetgegevens verwerken conclusies trekken presenteren. Domein F. Industriële (chemische) processen Subdomein F4 Risico en veiligheid De kandidaat kan kennis van risico en veiligheid gebruiken en kan daarmee in industriële productieprocessen die aspecten beoordelen. Stofstromen energiestromen risico en waarschijnlijkheid schaalverandering (op grote schaal) - veiligheidzinnen pictogrammen stofstromen energiestromen stofkringlopen. Subdomein F5 Duurzame productieprocessen De kandidaat kan met behulp van chemische kennis ten minste in de context van duurzaamheid een oordeel geven over het ontwerp van productieprocessen. Grote schaal ontwerpen oordeelvorming duurzame kringlopen groene chemie behoudswetten chemische industrie E- factor atoomeconomie vervuilingscoëfficiënt Q. Ecoreizen / brandstof, Zelfherstellend beton. Domein G. Maatschappij, chemie en technologie Subdomein G4 Milieueisen De kandidaat kan met behulp van grootschalige chemische processen beschrijven welke kwaliteiten van water, lucht, bodem, en voedsel op welke wijze worden gewaarborgd en kan voorgestelde aanpassingen beoordelen. pagina 9 van 11

10 Groene chemie natuurlijke hulpbronnen hergebruik cradle to cradle energiebeheer waterkwaliteit luchtkwaliteit bodemkwaliteit voedselkwaliteit. Subdomein G5 Bedrijfsprocessen De kandidaat kan met behulp van chemische kennis, ten minste in de context van duurzaamheid, een voorbeeld uit de Nederlandse chemische industrie analyseren en aangeven wat de bijdrage is van het bedrijfsproces aan lokale en mondiale kwaliteit van leven. Duurzaamheid processen invloed op leefmilieu leefkwaliteit. Bron: tweedefase/schoolexamen/handreikingen pagina 10 van 11

11 pagina 11 van 11

12 pagina 12 van 11