NATUURKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

Transcriptie

1 NATUURKUNDE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens voortgezet onderwijs en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens. Met vragen over deze vakinformatie kunt u contact opnemen met de afdeling Examendiensten van DUO: (050) of staatsexamens@duo.nl. pagina 2 van 10

3 Inhoud 1 Opzet van het examen 4 2 De examenstof 4 3 Beschrijving eindtermen 5 4 Het centraal examen 5 5 Het college-examen 5 6 De beoordeling van het college-examen 6 7 Het eindcijfer 6 8 Bijlage: beschrijving eindtermen A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A13, A14, B3, D2, E2, F, G2, I 7 pagina 3 van 10

4 1 Opzet van het examen Het staatsexamen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. Het college-examen bestaat uit een mondeling examen. 2 De examenstof natuurkunde Domein A: vaardigheden Domein B: Beeld- en geluidstechniek Domein C: Beweging en energie Domein D: Materialen centraal collegeexamen examen Subdomein A1. Informatievaardigheden gebruiken X X Subdomein A2. Communiceren X X Subdomein A3. Reflecteren op leren X Subdomein A4. Studie en beroep X* Subdomein A5. Onderzoeken X X Subdomein A6. Ontwerpen X X Subdomein A7. Modelvorming X X Subdomein A8. Natuurwetenschappelijk X X instrumentarium Subdomein A9. Waarderen en oordelen X X Subdomein A10. Kennisontwikkeling en X X -toepassing Subdomein A11. Technisch-instrumentele X X vaardigheden Subdomein A12. Rekenkundige en wiskundige X X vaardigheden Subdomein A13. Vaktaal X X Subdomein A14. Vakspecifiek gebruik van de X computer Subdomein A15. Kwantificeren en interpreteren X X Subdomein B1. Informatieoverdracht X X Subdomein B2: Medische beeldvorming X X Subdomein B3: Optica X** Subdomein C1. Kracht en beweging X X Subdomein C2. Energieomzettingen X X Subdomein D1. Eigenschappen van stoffen en X X materialen Subdomein D2. Functionele materialen X Domein E: Aarde en heelal Subdomein E1. Zonnestelsel en heelal Subdomein E2. Aarde en klimaat X** Domein F: Menselijk lichaam X** Domein G: Meten Subdomein G1. Gebruik van elektriciteit X X en regelen Subdomein G2. Technische automatisering X** Domein H: Natuurkunde en technologie X X Domein I: Subdomein I1. Experiment X Onderzoek en Subdomein I2. Modelstudie X ontwerp Subdomein I3. Ontwerp X * Subdomein A4 Oriëntatie op studie en beroep wordt alleen geëxamineerd in combinatie met het profielwerkstuk. ** zie 5: Het college-examen pagina 4 van 10

5 3 Beschrijving eindtermen Een beschrijving van de eindtermen A8, A9, A10, A11, A12, A15, B1, B2, C, D1, E1, G1 en H is te vinden op: > kies jaarring 2016 > havo > exacte vakken: natuurkunde > Syllabus 2016 natuurkunde, havo > punt 2: Specificaties en de bijlagen 1 t/m 3 in de syllabus. In bijlage 1 van deze vakinformatie staat een beschrijving van de overige eindtermen A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A13, A14, B3, D2, E2,reproduceren F, G2, I. * Subdomein A4 Oriëntatie op studie en beroep wordt alleen geëxamineerd in combinatie met het profielwerkstuk. 4 Het centraal examen Het centraal examen bestaat uit één zitting van 180 minuten (zie examenrooster). Oefenexamens met correctievoorschrift voor het examen kunt u vinden op: > bijv. jaarring 2014 > havo > exacte vakken: natuurkunde > examendocumenten 1 e tijdvak en 2 e tijdvak: opgaven, bijlage en correctievoorschrift, omzettingstabel normering. Het gebruik van het basispakket hulpmiddelen is toegestaan. Voor basispakket hulpmiddelen, zie Regeling toegestane hulpmiddelen Het gebruik van het zelf meegebrachte Binas (alleen de) 6 e editie en een eenvoudige rekenmachine is noodzakelijk. Er worden geen vragen gesteld over die onderdelen die zich naar hun aard niet lenen voor centrale examinering, zoals vaardigheden die uitdrukkelijk een computer als werkstation vereisen. 5 Het college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen en vindt plaats in juli (op scholen voor vso in juni/juli), en gaat over de volledige examenstof. De kandidaat geeft aan het begin van het college-examen aan welke twee (sub)domeinen van B3, E2, F, G2 hij bestudeerd heeft. Omdat tijdens het college-examen ook korte vraagstukken ter oplossing kunnen worden voorgelegd, dient de kandidaat bij zich te hebben: schrijf- en tekenmateriaal, een eenvoudige rekenmachine en een Binas-boek, 6 e editie. Gedurende twintig minuten, voorafgaand aan het mondeling examen, krijgt de kandidaat een casus te bestuderen, die betrekking heeft op een of meerdere domeinen. Bij het mondeling college-examen van 40 minuten wordt aandacht besteed aan: 1. Het beantwoorden van vragen over de casus. Over deze casus worden vragen gesteld, waarbij wordt nagegaan of de kandidaat de informatie heeft begrepen, verwerkt en een standpunt kan innemen of een conclusie kan trekken. 2. Het beantwoorden van vragen en het oplossen van vraagstukken die betrekking hebben op de examenstof 3. Beantwoorden van vragen over ICT en technisch-instrumentele vaardigheden subdomein A14. Er staan tijdens het examen geen proeven opgesteld en er zijn ook geen instrumenten aanwezig. De kandidaat moet wel kunnen uitleggen hoe de instrumenten, bijv. prisma, filter, schuifweerstand, transformator werken. Ook moet op papier aangegeven kunnen worden hoe proeven, bijv. met elektrische schakelingen worden uitgevoerd. Voor dit onderdeel 3 wordt geen afzonderlijk deelcijfer gegeven. De beoordeling hiervan is onderdeel van het beoordelen van de kennis van de domeinen. pagina 5 van 10

6 6 De beoordeling van het college-examen Voor het mondeling examen worden de volgende deelcijfers gegeven: - één deelcijfer voor het beantwoorden van vragen over de casus: deelcijfer a - één deelcijfer voor het oplossen van problemen en vraagstukken met betrekking tot de vakinhoud, inclusief de ICT-vaardigheden en technisch-instrumentele vaardigheden: deelcijfer b Het cijfer voor het college-examen wordt als volgt berekend: (a + 4b) : 5, afgerond op één decimaal nauwkeurig. 7 Het eindcijfer Het eindcijfer wordt als volgt berekend: (het cijfer voor het centraal examen + het cijfer voor het college-examen) : 2 afgerond op een geheel getal. pagina 6 van 10

7 8 Bijlage 1: Beschrijving van eindtermen A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A13, A14, B3, D2, E2, F, G2, I Domein A Vaardigheiden Subdomein A1 Informatievaardigheden gebruiken De kandidaat kan doelgericht informatie zoeken, beoordelen, selecteren en verwerken. Subdomein A2 Communiceren De kandidaat kan adequaat schriftelijk, mondeling en digitaal in het publieke domein communiceren over onderwerpen uit het betreffende vakgebied. Subdomein A3 Reflecteren op leren De kandidaat kan bij het verwerven van vakkennis en vakvaardigheden reflecteren op eigen belangstelling, motivatie en leerproces. Subdomein A4 Studie en beroep De kandidaat kan aangeven op welke wijze natuurwetenschappelijke kennis in studie en beroep wordt gebruikt en kan mede op basis daarvan zijn belangstelling voor studies en beroepen onder woorden brengen. Dit subdomein wordt alleen geëxamineerd in combinatie met het profielwerkstuk. Subdomein A5 Onderzoeken De kandidaat kan in contexten instructies voor onderzoek op basis van vraagstellingen uitvoeren en conclusies trekken uit de onderzoeksresultaten. De kandidaat maakt daarbij gebruik van consistente redeneringen en relevante rekenkundige en wiskundige vaardigheden. De kandidaat kan gebruikmakend van consistente redeneringen en relevante rekenkundige en wiskundige vaardigheden: 1 een natuurwetenschappelijk probleem herkennen en specificeren (geldt niet voor het CE); 2 een natuurwetenschappelijk probleem herleiden tot een (of meerdere) onderzoeksvraag/onderzoeksvragen (geldt niet voor het CE); 3 verbanden leggen tussen een onderzoeksvraag en natuurwetenschappelijke kennis; 4 een hypothese opstellen bij een onderzoeksvraag en verwachtingen formuleren. Subdomein A6 Ontwerpen De kandidaat kan in contexten op basis van een gesteld probleem een technisch ontwerp voorbereiden, uitvoeren, testen en evalueren en daarbij relevante begrippen, theorie en vaardigheden en valide en consistente redeneringen hanteren. Subdomein A7 Modelvorming De kandidaat kan in contexten een probleem analyseren, een adequaat model selecteren, en modeluitkomsten genereren en interpreteren. De kandidaat maakt daarbij gebruik van consistente redeneringen en relevante rekenkundige en wiskundige vaardigheden. Subdomein A13 Vaktaal De kandidaat kan de specifieke vaktaal en vakterminologie interpreteren en produceren, waaronder formuletaal, conventies en notaties, zie subdomein A8 van de syllabus. Subdomein A14 Vakspecifiek gebruik van de computer De kandidaat kan de computer gebruiken bij modelleren en visualiseren van verschijnselen en processen, en voor het verwerken van gegevens, zie subdomein A8 van de syllabus. pagina 7 van 10

8 Er worden geen vragen gesteld over die onderdelen die zich naar hun aard niet lenen voor mondelinge examinering, zoals vaardigheden die uitdrukkelijk een computer als werkstation vereisen. Er zijn tijdens het college-examen ook geen instrumenten aanwezig (zie blz. 6 punt 3 Het college-examen). Domein B Beeld- en geluidstechniek Subdomein B3 Optica De kandidaat kan aan de hand van toepassingen van geometrische optica en golfoptica eigenschappen van licht beschrijven en analyseren. Vakbegrippen: geometrische optica: breking, spiegelen, brekingsindex, grenshoek, dispersie, beeldvorming, vergroting, lenssterkte; golfoptica: frequentie, golflengte, golfsnelheid, interferentie, buiging, tralie, staande golven. Contexten: fototoestel, telescoop, projector (beamer), microscoop, glasvezelkabel, menselijk oog, technieken om beeld en geluid over te brengen of vast te leggen, laser, (radio)sterrenkunde. Domein D Materialen Subdomein D2 Functionele materialen De kandidaat kan in de context van de ontwikkeling van functionele materialen fysische begrippen gebruiken en de mogelijke toepassingen van deze materialen toelichten en verklaren. Vakbegrippen: (soortelijke) warmte, warmtetransport, elektrische en warmtegeleiding, absorptie en emissie van licht, stevigheid, hardheid, rek- en drukkracht, opbouw en structuur. Contexten: nano-materialen, biomaterialen voor toepassingen bij implantaten/prothesen, nieuwe materialen voor het maken van beelden: lcd, led-tv's, nieuwe materialen zoals coatings (voor schepen, voor kleding, voor muren en vensters); ontwikkeling van nieuwe producten zoals: zonnecellen, chips (nanochips, geheugenchips, pic's), 'smart-materials'. Domein E Aarde en heelal Subdomein E2 Aarde en klimaat De kandidaat kan in de context van geofysische systemen fysische verschijnselen en processen beschrijven, analyseren en verklaren. Vakbegrippen: gaswetten, (water)dampen, luchtstroming, condensatie, atmosfeermodellen, warmteoverdracht, warmteafgifte, warmteopslag, convectie, beweging van de aarde, (weer)statistieken. Contexten: weerkunde, klimaatverschijnselen, vulkanisme, beweging van aardschollen, aardbevingen. Domein F Menselijk lichaam De kandidaat kan in de context van het menselijk lichaam fysische processen beschrijven, analyseren en verklaren en hun functie voor gezondheid en veiligheid toelichten. Vakbegrippen: warmtehuishouding: warmtegeleiding, warmtestroom, verdampingswarmte, pagina 8 van 10

9 verbrandingswarmte, soortelijke warmte, warmtecapaciteit; sport en gezondheid: kracht, moment, energie, arbeid, spierkracht, signaalgeleiding, actiepotentiaal. Contexten: sport en spel, werking van het hart, werking van spieren, warmtehuishouding in het menselijk lichaam. Domein G Meten en regelen Subdomein G2 Technische automatisering De kandidaat kan meet-, stuur- en regelsystemen construeren en de functie en werking van de componenten beschrijven. Vakbegrippen: meet-, stuur- en regelsystemen, verschillende sensoren en de werking daarvan, verschillende verwerkers en actuatoren, terugkoppeling, analoge en digitale signalen, binair tellen. Contexten: meet- en regeltechniek rond en in het huis, sturing van robots, sturing van productielijnen. Domein I Onderzoek en ontwerp Subdomein I1 Experiment De kandidaat kan in contexten die vallen binnen subdomeinen van het centraal examen onderzoek doen door middel van experimenten en de resultaten analyseren en interpreteren. Subdomein I2 Modelstudie De kandidaat kan in contexten die vallen binnen subdomeinen van het centraal examen onderzoek doen door middel van modelstudies en de modeluitkomsten analyseren en interpreteren. Subdomein I3 Ontwerp De kandidaat kan in contexten die vallen binnen subdomeinen van het centraal examen op basis van een gesteld probleem een ontwerp voorbereiden, uitvoeren, testen en evalueren. Bron: pagina 9 van 10

10 pagina 10 van 10