Waarom dit lied? Kenniskring. Programma Uitdagende gesprekken in de zaakvakken: kri;sch denken als middel en doel. Onderwijs in theorie

Transcriptie

1 Waarom dit lied? Uitdagende gesprekken in de zaakvakken: kri;sch denken als middel en doel april 2015 Resi Damhuis, Anne- Chris;en Tammes, EeGe van der Zalm & Arie Vonk 2 Kenniskring Programma Anne- Chris;en Tammes docent- onderzoeker Resi Damhuis lector Arie Vonk docent- onderzoeker EeGe van der Zalm docent- onderzoeker Denkkader Didac;ekmodel voor zaakvakken met taaldenkgesprekken in het PO: model voor geschiedenis in prak;jk model voor andere vakken Waar komt dat didac;ekmodel vandaan? Wat doe je als taalspecialist? 3 4 Onderwijs in theorie Onderwijs in theorie Doel van modern (21e eeuws) primair onderwijs: alle leerlingen worden kri;sche denkers academische taal (Schleppegrel, 2012; Henrichs, 2010) exploratory talk (Mercer & Li\leton, 2007) accountable talk (Resnick, 1999) sustained shared thinking (Siraj- Blatchford, 2009) genre pedagogy (Gibbons, 2009): kri;sch denken en = een genre learning discourse through doing discourse (Gibbons, 2006) dialoog op zich als doel van onderwijs (Wegerif, 2013)

2 Onderwijs in de prak;jk Taxonomie van Bloom: HOTS Hogere orde Lagere orde 7 dia 8 Onderwijs in de prak;jk leerkrachten (Li\leton & Mercer, 2013): forse moeite met s realiseren die kinderen uitdagen tot denken en leerlingen (Damhuis & de Blauw, 2011): worden zelden uitgedaagd tot denken en zijn het niet gewend om uitgedaagd te worden zijn niet gewend om door dialoog te leren: van en met elkaar Taxonomie van Bloom: HOTS Hogere orde Lagere orde taaldenkgesprekken in alle vakken! 9 dia 10 Hoofdvraag Hoe kunnen leerkrachten s creëren die kri;sch denken en in diverse zaakvakken s;muleren? à Focus: Historisch (Van Boxtel & Van Drie, 2008). Hoe kan specifieke geschiedenisdidac;ek geïntegreerd worden met didac;ek? à Implica;es: andere zaakvakken De draad van het verhaal leerlingen (aanstaande) leerkrachten taalspecialisten

3 Geschiedenis in het PO Combina;e à versterking Historisch : beschrijven vergelijken verklaren Geschiedenisonderwijs: Historisch? Onderzoekende houding? Mul;perspec;visch kijken? Taalonderwijs en geïntegreerd vak- taal- onderwijs: Taalontwikkeling? Denkontwikkeling? à o.a. met taaldenkgesprekken als middel à o.a. met taaldenkgesprekken als doel à Voorwaarde: kwaliteit van het gesprek Ontwerponderzoek G I GI e e Wat is een? - kwes(e waar het taaldenkgesprek over gaat - is interessant, boeiend, uitdagend: Hè?! - maakt kinderen ac;ef: oplossingen, standpunten en argumenten - schept ruimte: ac;ef nadenken, gedachten verwoorden en uitwisselen: à co- construc;e van kennis en inzicht - LK zelf onderzoekersrol; af en toe expertrol: verdiepend punt inbrengen

4 Krach;ge met en zonder kennis? In oriënta;e: Stel je voor dat er nu Na informa;e: Stel je voor dat je toen leefde en Krach;ge s bij GS- doelen Doelen van de les: Vandaag leer je dat de Franken de Friezen willen bekeren en dat de prediking van het christendom in Nederland gevaarlijk was. Om die inhoud heen ze\en s de kinderen aan het denken: Hoe zou het zijn als je je nu moest bekeren? Wat vind je dat er met de moordenaars van Bonifa;us moet gebeuren? Kan het verhaal ook anders verteld worden? e Beelden die kinderen hebben kinderen hebben al beelden kloppen die? respect voor vroeger: niet gek in gesprek krijg je zicht op hun beelden in gesprek wordt nieuwe e info aan beelden toegevoegd inleven in andere ;jd vanuit verschillende perspec;even 22 Je het verleden eigen, daar draait het om Historische bij Romeinen Les les 1: De onoverwinnelijkheid Perspec(even poli;ek, cultuur Prak;jk: Wie vertelt het verhaal? Groep 7, Marciëlla Thema: Monniken en ommelandvaarders, uit Speurtocht les 2: Het alledaagse leven van een kind bij een castellum les 3: Het toenmalige godendom maatschappij, gezondheidszorg, economie religie, poli;ek, maatschappij Onderwerp: verhaal wordt verteld door oude vrouw die als klein meisje in het gevolg van Bonifa;us meereisde en erbij was toen die werd vermoord

5 25 e Denkgesprekken Ruimte geen controlevragen, maar denkvragen of denkpunten s;l blijven luisterresponsen geven minder vragen stellen, maar kinderen op elkaar laten reageren 26 Inhoudelijke diepte inhoud van kinderen oppakken verdiepend element inbrengen: expertrol complexe taaldenkfunc;es: vergelijken,, argumenteren, oorzaak- gevolg, enz. Prak;jk: Ruimte scheppen Juf Tessa, groep 6 Thema: De late middeleeuwen Onderwerp: Nederland wordt één e Kijkvraag: Hoe schept Tessa ruimte voor ac;eve bijdragen van de leerlingen? Leren denken lijn vasthouden: voor leerkracht: om het gesprek te kunnen bijsturen voor om te snappen waar ze mee bezig zijn in het taaldenkgesprek lijn = benoemen stappen = benoemen à model leidt tot autonomie Steun bij leren denken: voorbeelden We zijn samen aan het onderzoeken hoe het toen ging. We hebben al verschillende meningen gehoord. HeeB iemand nog een andere mening? Dit waren nu allemaal voordelen. Zouden er ook nadelen aan zieen? Ø Voor geschiedenis en vaak ook voor kri;sch denken in het algemeen

6 Ervaringen van leerkrachten Het was echt een eye- opener om kinderen te leren hun autonomie te ontwikkelen, om ze denksprongen te laten van toen naar nu. Meester Floris, groep 6 Implica;es voor andere vakken bij de zaakvakken Het vooraf doorlopen van het thema op mogelijke onderwerpen / krachkge kweskes was handig: ik zou dit vast willen houden door hierover met een collega te sparren. Juf Marciëlla, groep 7 De kinderen zijn intensiever en meer betrokken met de les bezig. Juf Desirée, groep 5 zaakvak Ontwerponderzoek Hoe kan interac(e en geschiedenis didac;ek geintegreerd worden in een prak;sch model voor leerkrachten PO? 4 cycli van Onderwijs Ontwerp Onderzoek deelnemers: (student- )leerkrachten lerarenopleiders leerlingen groep 5-8 geschiedenisexperts onderzoekers onderwijs experts leerkrachten: prak;jk exper;se didac;ek model onderzoekers: dialoog die uitdaagt tot taal en denken geschiedenis lerarenopleiders + geschiedenis onderzoekers: geschiedenis didac;ek Het GI- model bouwen 1 2 LO: co- constr. ST: 2 nd jaar T1 LK: co- constr. LLn: groep 8 hoog % T2 3 LK: co- constr. LLn: groep 5-7 varia;e % T2 4 LK: training + co- constr. LLn: groep 5-8 varia;e % T2 De draad van het verhaal leerlingen (aanstaande) leerkrachten taalspecialisten Leraren opl. Primair Onderwijs

7 Aan de slag Je krijgt een school die taaldenkgesprekken in zaakvakonderwijs wil gaan invoeren. Wat heb jij als onderwijsadviseur nodig om die school te ondersteunen? Wat zou je op de website willen vinden en hoe zou je dat willen gebruiken? Save this date! 25 nov Symposium middag Kri;sch denken in alle vakken Marnix Academie, Utrecht Lever je wensen in m.b.v. het formulier! Bronnen Boxtel, C. van & Drie, J. van (2008). Het vermogen tot. Hermes, jaargang 12, nummer 43, p Damhuis, R., De Blauw, A. & Brandenbarg, N. (2004). CombiList, een instrument voor taalontwikkeling via interacke. PrakKsche voor leidsters en leerkrachten. Nijmegen: Exper;secentrum Nederlands. Damhuis, R. & Sytema, S. (2011). De leerkracht zet kinderen aan tot denken. De kern van taal- en zaakvakonderwijs. Basisschool- management, 2011, 05, Damhuis, R., Vonk, A., Tammes, A- C. & Postma, G. (2013). Taal, denken en geschiedenis. Historisch met kinderen op de basisschool. Kleio, jrg. 54, nov., 4-9. Vonk, A. & Sytema, S. (2012) Interac;e geeu geschiedenis- didac;ek lucht. Taal Lezen Primair, nr. 1 (april),