Natuurlijke Taal Verwerking
|
|
- Christiaan van den Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Natuurlijke Taal Verwerking Walter Daelemans CNTS, Universiteit Antwerpen (AI-LAB )
2 Natuurlijke Taal Verwerking in AI Turing Test (1950) (imitation game) Kunnen computers denken? Computers van mensen onderscheiden op basis van een dialoog in natuurlijke taal
3 Wetenschappelijk belang Nauwe verwevenheid van taal, denken en bewustzijn Natuurlijke taal als belangrijkste medium voor Kennisrepresentatie en -opslag Communicatie
4 Sociaal en economisch belang Informatie-explosie (o.a. internet) 2002: Nieuw gedrukt materiaal: 2 petabyte / jaar Wetenschappelijke kennis: 2000 nieuwe pagina s per minuut Verdubbeling elke 2-3 jaar
5 Sociaal en economisch belang Vertaalexplosie EU (2005) 20+ officiële talen Budget > 1 miljard euro per jaar 2500 vertalers 40% administratief budget Geen uniek Europees probleem: Zuid-Afrika heeft 11 officiële talen
6 Fundamentele probleem: oplossen van ambiguïteit Lexicaal Brussel wil vrachtwagens zwaarder belasten. Morfologisch Fremdzugehen, betrachtet die Familie als eine Schande. External train marriages, the family considers as a disgrace. Syntactisch De prins heeft zijn huwelijk met Verhofstadt besproken. Wereldkennis Hij had geen werk. Hij nam de krant. Hij werd lastiggevallen door een wesp. Hij nam de krant.
7 Oplossing: computermodellen Van tekst naar semantische representatie via Morfologische analyse Syntactische analyse Zinssemantiek Tekstsemantiek Semantische representatie Eerste orde predikatenlogica (+ logica s voor tijd, modaliteit, defaults, ) Semantische netwerken Expliciete domeinkennis, wereldkennis Inferentie
8 John is going to Boston by bus (John Sowa) ( x:go)( y:person)( z:city)( w:bus) (name(y,'john') name(z,'boston') agnt(x,y) dest(x,z) inst(x,w))
9 Problemen met deze aanpak Niet schaalbaar (werkt alleen voor microwerelden) Niet robuust Niet efficiënt Duur in ontwikkeltijd Geen grounding van concepten
10 Even terug naar 1987 (AI-LAB Brussel) Doctoraat (gestart in Nijmegen) over computermodel morfologie / fonologie van het Nederlands voor spraaksynthese (voorleesmachine) GRAFON-D Taalkundige regels (productieregels) Modularisering morfologie - fonologie lettergreepstructuur - klemtoonmodule Geavanceerde kennisrepresentatie KRS (frame-based) Meervoudige overerving, encapsulering, multi-methodes,
11 Vaststelling Wet van de verminderde meeropbrengst (derde wet van Hugo Brandt Corstius) klopt!
12 Eigenschap van taal Weinig regelmatigheden, veel subregelmatigheden en uitzonderingen door Ontlening Etymologie Allerlei variatie (idiolect, regiolect, gender, leeftijd, sociale klasse )
13 Alternatief: lerende systemen (statistiek) Machine Learning activiteit in AI-LAB Incidentele studies Sejnowski & Rosenberg Tekst naar spraak met neurale netwerken Stanfill & Waltz Tekst naar spraak met memory-based reasoning Zucht Beter accuraatheid Geen expliciete taalkundige modules, geen regels Schaalbaar / Efficiënt / Meer robuust
14 Paradigm Shift Start van productieve onderzoekslijn machine learning of language memory-based language processing in Tilburg ILK ( nu) en Antwerpen CNTS ( nu) Belang van dit onderzoek Early Adopters wereldwijd Pioniersrol in Europa
15 Computertaalkunde publicaties
16 Terug naar begrijpen van taal Vanuit de market pull, pragmatische oplossing Text Mining in plaats van tekstbegrip Oppervlakkige semantische analyse (concepten, relaties tussen concepten) Op basis van Machine Learning Robuust, efficiënt, schaalbaar, Laat toepassingen toe als Question Answering, Summarization, Information Extraction, Probleem: negatie, modaliteit, kwantificatie, inferentie, recursie, Vanuit de wetenschap Maak schaalbare shallow understanding dieper Extraheer domein- en wereldkennis uit tekst met unsupervised learning
17 Voorbeeld: Vraag-Antwoord systemen Geef antwoord op een vraag (in tegenstelling tot information retrieval: vind documenten die relevant zijn voor de vraag) V: Wie heeft de telefoon uitgevonden? A: Alexander Graham Bell V: Wanneer werd de telefoon uitgevonden? A: 1876
18 QA Systeem: Shapaqa (SHAllow PArsing QA) Analyseer de vraag Wanneer werd de telefoon uitgevonden? Welke informatie is gegeven? Werkwoord uitgevonden Voorwerp telefoon Welke informatie hebben we nodig? Een temporele frase verbonden met het werkwoord Document retrieval op WWW met de gegeven informatie Analyse van zinnen waar alle gegeven informatie in de juiste grammaticale relaties voorkomt Tel de antwoorden die voorkomen in de gevraagde grammaticale relatie (temporele frase)
19 Shapaqa: voorbeeld (Engels systeem) When was the telephone invented? Google: invented the telephone levert 835 paginas op 53 geanalyseerde zinnen met de twee gegeven relaties en met een temporele frase is through his interest in Deafness and fascination with acoustics that the telephone was invented in 1876, with the intent of helping Deaf and hard of hearing The telephone was invented by Alexander Graham Bell in 1876 When Alexander Graham Bell invented the telephone in 1876, he hoped that these same electrical signals could
20 Shapaqa: frequentievolgorde Wanneer werd de telefoon uitgevonden? WWW resultaten bevatten fouten en de shallow parser maakt fouten, maar door het grote aantal antwoorden is het resultaat toch juist 17:1876 3:1874 2:ago 2:later 1:Bell
21 Who shot Kennedy? (42%) Lawrence J Wilker (14%) James Wilker (14%) Clinton (14%) Martha J. Fleischman (14%) Larry Wilker Shapaqa (50%) Lee Oswald (25%) Jim Bishop Author of The day Kennedy was shot (13%) a bullet (13%) a man
22 Conclusies (Inhoudelijk) Natuurlijke taal verwerking behoort nog steeds tot de kern van AI onderzoek Van groot wetenschappelijk en socio-economisch belang Kennisgebaseerde, logische, diepe aanpak heeft gefaald in schaalbaarheid en toepasbaarheid Huidige taaltechnologie is inductief, schaalbaar en bruikbaar maar oppervlakkig Trend: incorporatie inzichten kennisgebaseerde aanpak in inductieve methode Trend: domein- en wereldkennis uit tekst
23 Conclusies (Organisatorisch) Belang (voor AI onderzoeksgroep) van kritische massa en aanwezigheid van experts in verschillende subdisciplines Waarom hebben we geen IMEC of VIB voor cognitive sciences? harmonica-effect bij productieve onderzoeksgroepen moet opgelost worden Na (soms forse) groei moet onderzoeksgroep weer krimpen Geen betrouwbare continue sponsoring van onderzoek Geen plaats voor onderzoeksmanagers aan onze universiteiten naast het (al overvraagde) ZAP-kader
Trends in Computerlinguïstiek
Trends in Computerlinguïstiek Walter Daelemans Universiteit Antwerpen, CNTS http://www.cnts.ua.ac.be/~walter Formerly at Tilburg University (ILK) http://ilk.uvt.nl walter.daelemans@ua.ac.be Computers in
Nadere informatieQuestion Answering. College Natuurlijke Taalinterfaces. Januari 2002
Question Answering College Natuurlijke Taalinterfaces Januari 2002 1 Information Retrieval, Web Search Zoek relevante documenten over een bepaald onderwerp. Vraag: keywords (en boolese connectieven), Bin
Nadere informatieTaal- en Informatietechnologie. Taal- en Informatietechnologie. Informatie en tekst. Over de cursus. Over de cursus: opbouw. Over de cursus (2)
Taal- en Informatietechnologie Emiel Krahmer & Antal van den Bosch {E.J.Krahmer,antalb}@uvt.nl eerste semester 2003-2004 Taal- en Informatietechnologie Informatietechnologie: informatie halen uit tekst
Nadere informatieVervolg op het STEVIN Programma
Vervolg op het STEVIN Programma Onderzoek en Ontwikkeling Internationaal Europa Focus op Multilingual en Cross-lingual Information Processing Meer development dan Research Kan verschuiven in de komende
Nadere informatieCreatief onderzoekend leren
Creatief onderzoekend leren De onderwijskundige: Wouter van Joolingen Universiteit Twente GW/IST Het probleem Te weinig bèta's Te laag niveau? Leidt tot economische rampspoed. Hoe dan? Beta is spelen?
Nadere informatieSamenvatting De belangrijkste onderzoeksvraag waarop het werk in dit proefschrift een antwoord probeert te vinden, is welke typen taalkundige informatie het nuttigst zijn voor de lexicale desambiguatie
Nadere informatieSentimentanalyse voor online politieke berichtgeving
1 Sentimentanalyse voor online politieke berichtgeving Tom De Smedt Doctoraatsstudent Kunsten Computational Linguistics Research Group Universiteit Antwerpen TAALKUNDE Experimental Media Research Group
Nadere informatieGeest, brein en cognitie
Geest, brein en cognitie Filosofie van de geest en Grondslagen van de cognitiewetenschap Fred Keijzer 1 Overzicht: Wat is filosofie en waarom is dit relevant voor cognitiewetenschap en kunstmatige intelligentie?
Nadere informatieNatuurlijke-Taalverwerking I
1 atuurlijke-taalverwerking I Gosse Bouma en Geert Kloosterman (pract) 2e semester 2005/2006 Overzicht Week1 : Inleiding, Context-vrije grammatica. Week 2-3 : Definite Clause Grammar Regels, gebruik van
Nadere informatieTaalkunde en Computertaalkunde in de Lage Landen: een verhouding die eerst spannend was, dan gespannen en nu gewoon ontspannen
Taalkunde en Computertaalkunde in de Lage Landen: een verhouding die eerst spannend was, dan gespannen en nu gewoon ontspannen Frank Van Eynde Centrum voor Computerlinguïstiek KULeuven CLIN 25, Antwerpen,
Nadere informatieWaarmaken van Leibniz s droom
Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais
Nadere informatieOpinion Mining. Johan Stortelder s Onderzoeksplan masterscriptie. Mei 2006
Onderzoeksplan masterscriptie Mei 2006 Johan Stortelder s0355593 johanstortelder@student.ru.nl Probleemstelling Inleiding is een methode waarmee automatisch meningen (opinies) uit teksten kunnen worden
Nadere informatieOff-line answer extraction for Question Answering Mur, Jori
Off-line answer extraction for Question Answering Mur, Jori IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version
Nadere informatiepassive de lijdende vorm
SirPalsrok @meestergijs My dad and I are playing cricket at the moment. Cricket is being played at the moment. Het gaat er niet om wie of wat iets doet. Het gaat er niet om wie of wat iets doet...maar
Nadere informatieSpraaktherapie in e-health: spraaktechnologie en gaming
Spraaktherapie in e-health: spraaktechnologie en gaming Helmer Strik Centre for Language and Speech Technology (CLST) Department of Linguistics Radboud University Nijmegen 1 Inleiding Toenemende belangstelling
Nadere informatieMens en machine. Gert-Jan Lokhorst
1 Mens en machine Gert-Jan Lokhorst Centrum voor de Filosofie van de Informatie- en Communicatie Technologie, Faculteit der Wijsbegeerte, Erasmus Universiteit Rotterdam. 25 sept. 2002 2 Vraagstelling Is
Nadere informatieDe Syntax-Semantiekredenering van Searle
De Syntax-Semantiekredenering van Searle Seminar AI Eline Spauwen 22 mei 2007 Searles kritiek op Harde KI Inleiding Ik Mijn afstudeeronderzoek: Student-assistentschappen Searles kritiek op KI Filosofie
Nadere informatieLearning Networks for Professional Development
Learning Networks for Professional Development Dr. Jan M. van Bruggen, CELSTEC, Open Universiteit 17 december 2008 Learning networks 1 Overzicht Plaatsbepaling van het programma Concept Learning Networks
Nadere informatieSpraaktechnologie. Gerrit Bloothooft.
Spraaktechnologie Gerrit Bloothooft Gerrit.Bloothooft@let.uu.nl Communicatie taal was er eerst als spraak en gebaar pas veel later als schrift - en lezen en schrijven (eerste taaltechnologie) Taal- en
Nadere informatieAutomatic lexico-semantic acquisition for question answering Plas, Marie Louise Elizabeth van der
Automatic lexico-semantic acquisition for question answering Plas, Marie Louise Elizabeth van der IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieSpreekvaardigheidstraining met behulp van Automatische Spraak-Herkenning (ASH)
Spreekvaardigheidstraining met behulp van Automatische Spraak-Herkenning (ASH) Helmer Strik Afdeling Taalwetenschap Centre for Language and Speech Technology (CLST) Radboud Universiteit Nijmegen Overview
Nadere informatieSoftware Engineering. Universiteit Antwerpen
Software Engineering 3de BAC Informatica (Computer Science) [Academic year 2010-2011] Prof. Serge Demeyer Universiteit Antwerpen HOOFDSTUK 0 Praktische Zaken Doel Professionele Informaticus Beoordelingscriteria
Nadere informatieIST Standaard. Intelligentie Structuur Test. meneer 1
IST Standaard Intelligentie Structuur Test ID 4589-1031 Datum 25.03.2015 IST Inleiding 2 / 12 INLEIDING De Intelligentie Structuur Test (IST) is een veelzijdig inzetbare intelligentietest voor jongeren
Nadere informatiecurriculum vitae bart decadt November 2004
curriculum vitae bart decadt November 2004 mijn gegevens Datum en plaats van geboorte : 13 november 1977 Nationaliteit : Belg Beroep : onderzoeksassistent Burgerlijke stand : ongehuwd, samenwonend met
Nadere informatieHOORTRAINING HOREN TUSSEN DE OREN. Train het centrale hoorvermogen voor betere luistervaardigheid in alledaagse omstandigheden.
HOORTRAINING HOREN TUSSEN DE OREN Train het centrale hoorvermogen voor betere luistervaardigheid in alledaagse omstandigheden Rob Drullman 18 & 20 mei 2019 AuDidakt Audicienscongres 1 Inhoud Waarom hoortraining?
Nadere informatieToetsvragen bij domein 8 Taalbeschouwing
bijvoorbeeld Exemplarische opleidingsdidactiek voor taalonderwijs op de basisschool Toetsvragen bij domein 8 Taalbeschouwing Bart van der Leeuw (red.) Jo van den Hauwe (red.) Els Moonen Ietje Pauw Anneli
Nadere informatieWoordenboekencomponent van de Geïntegreerde Taalbank (GTB): het WNT en VMNW met andere databestanden geïntegreerd in 1 zoeksysteem demo gtb.inl.
Woordenboekencomponent van de Geïntegreerde Taalbank (GTB): het WNT en VMNW met andere databestanden geïntegreerd in 1 zoeksysteem demo gtb.inl.nl: basiszoeken en uitgebreid zoeken links vanuit een artikel
Nadere informatieSoftware Engineering. Universiteit Antwerpen
Software Engineering 3de BAC Informatica (Computer Science) [Academic year 2010-2011] Prof. Serge Demeyer Universiteit Antwerpen HOOFDSTUK 0 Praktische Zaken Doel Professionele Informaticus Plaats in het
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands
Samenvatting in het Nederlands De vraag die in dit proefschrift centraal staat, betreft de aard van aspectuele verschillen in het Russisch. Het belangrijkste doel is het aanwijzen van een eigenschap of
Nadere informatieKijk eens in het brein!
Kijk eens in het brein! Hersenen en taal Hersenen als onderzoeksdomein Cognitief proces als onderzoeksdomein bouwstenen, chemie anatomie localisatie functies fasen en verloop cognitief proces neurale representatie
Nadere informatien filosofie n wetenschapsfilosofie n soorten wetenschap n filosofie van de informatica n inhoud college n werkwijze college
Filosofie van de Informatica FILOSOFIE VAN DE INFORMATICA Prof. Dr. John-Jules Meyer Dr. R. Starmans Dr. J. Broersen n n wetenschaps n soorten wetenschap n van de informatica n inhoud college n werkwijze
Nadere informatieOriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Inleidend College Niels Taatgen
Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Inleidend College Niels Taatgen Inhoud vandaag! Wat is kunstmatige intelligentie?! Vakgebieden die bijdragen aan de AI! Kunnen computers denken?! Hoe denken mensen
Nadere informatieVlaams Lerend Netwerk STEM SO. Voorstel Model voor het STEMonderwijs
Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Voorstel Model voor het STEMonderwijs Een STEM-reform kan zeker niet slagen zonder de onderwijsactoren zelf, leraren en leerlingen deel van de oplossing te laten zijn (Dancy,
Nadere informatieBijlage bacheloropleiding Informatica
Bijlage bacheloropleiding Informatica 2011-2012 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bachelor Informatica: a. kennis en inzicht a1. heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste
Nadere informatieLTX016B05. Nieuwe ontwikkelingen in de syntaxis. College 7
LTX016B05 Nieuwe ontwikkelingen in de syntaxis College 7 2/121 Vandaag: vierde college Regeer- en Bindtheorie (4/6) 3/121 Vorige colleges:! structuur van alle woordgroepen (X -theorie) XP YP X X ZP specifier
Nadere informatieCitation for published version (APA): Khalil, E. N. (1999). Grounding in English and Arabic News Discourse. Milsbeek: in eigen beheer.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Grounding in English and Arabic News Discourse Khalil, E.N. Link to publication Citation for published version (APA): Khalil, E. N. (1999). Grounding in English and
Nadere informatieTravelNext LOBKE ELBERS @LOBKEELBERS
TravelNext LOBKE ELBERS @LOBKEELBERS Intro Lobke Elbers @lobkeelbers lobke@travelnext.nl Community manager Content schrijver Online marketing Blogger Kansenzoeker Samenwerker Gastdocent NHTV Nijmegen www.travelnext.nl
Nadere informatieUnderstanding and being understood begins with speaking Dutch
Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.
Nadere informatieThe expression of modifiers and arguments in the noun phrase and beyond van Rijn, M.A.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The expression of modifiers and arguments in the noun phrase and beyond van Rijn, M.A. Link to publication Citation for published version (APA): van Rijn, M. A. (2017).
Nadere informatieMACHINE LEARNING. Een egocentrische presentatie door een data scientist van Axians. Michel van Gelder Data Scientist bij Axians
MACHINE LEARNING Een egocentrische presentatie door een data scientist van Axians Michel van Gelder Data Scientist bij Axians 1 MICHEL VAN GELDER Data Scientist Axians 2 A day in the life of.. 3 MACHINE
Nadere informatieVlaams Lerend Netwerk STEM SO. Voorstel STEM model
Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Voorstel STEM model Een STEM-reform kan zeker niet slagen zonder de onderwijsactoren zelf, leraren en leerlingen deel van de oplossing te laten zijn (Dancy, & Henderson, 2008)
Nadere informatie150 ECG-problemen (Dutch Edition)
150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse Click here if your download doesn"t start automatically 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse 150 ECG-problemen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29991 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Sun, Hongyuan Title: Temporal construals of bare predicates in Mandarin Chinese
Nadere informatieLogica als een oefening in Formeel Denken
Logica als een oefening in Formeel Denken Herman Geuvers Institute for Computing and Information Science Radboud Universiteit Nijmegen Wiskunde Dialoog 10 juni, 2015 Inhoud Geschiedenis van de logica Propositielogica
Nadere informatieGrammatica op school
Grammatica op school Jan-Wouter Zwart Minisymposium Wat moeten wij met de grammatica? Nijmegen, 8 mei 2009 2/25 Wat moeten wij met de grammatica? Uitgangspunt: niets 3/25 Waarom wèl?! Omdat het leuk is.!
Nadere informatieStudentnummer: Inleiding Taalkunde 2013 Eindtoets Zet op ieder vel je naam en studentnummer!
Inleiding Taalkunde 2013 Eindtoets Zet op ieder vel je naam en studentnummer! Dit tentamen bestaat uit 7 vragen. Lees elke vraag goed, en gebruik steeds de witte ruimte op de pagina, of de achterkant van
Nadere informatieBijlagen gentie. Bijlage. Bijlage. Bijlage - - vakgebied. Educatie en. Major van. Minor van
n bacheloropleiding Kunstmatige Intellig gentie 2011-2012 I Eindtermen van de bacheloropleiding Met de opleiding wordt beoogd: - inhoudelijke kennis, vaardigheid en inzicht op het gebied van Kunstmatige
Nadere informatieSamenvatting. wh-vraagzinnen genoemd, omdat in het Engels dergelijke vraagwoorden met de letters wh beginnen.
Samenvatting Talen verschillen in de wijze waarop woorden en zinnen of delen daarvan gecombineerd worden om een betekenisvolle expressie te vormen. Bijvoorbeeld, in de Engelse wh-vraagzin Who does John
Nadere informatieMachine Learning IBM Watson. Eindhoven, High Tech Campus, 13 juni 2017
Machine Learning IBM Watson Eindhoven, High Tech Campus, 13 juni 2017 Industriële revoluties Geneeskunde zit hier! Artificial Intelligence (AI) Onderdeel van de computerwetenschappen dat als doel heeft
Nadere informatieMinor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014
Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 I Inhoudsopgave Vak: Filosofische
Nadere informatie[Dossier] Taal- en spraaktechnologie in Vlaanderen: dood of levend? Els Lefever en Lieve Macken. <foto s auteurs: zie gelijknamig bestand>
[Dossier] Taal- en spraaktechnologie in Vlaanderen: dood of levend? Els Lefever en Lieve Macken Zo n kleine tien jaar geleden spatte de financiële luchtbel rond
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch Summary)
(Dutch Summary) 9 (Dutch Summary) Slechtziendheid en blindheid (visuele beperking) vormt in onze vergrijzende samenleving een steeds groter probleem in het leven van veel ouderen. Dit uit zich niet alleen
Nadere informatieWiskundige wetma/gheden in taal. functiewoorden. inhoudswoorden. Woordfrequenties. Rangnummer en voorkomens. Woordfrequenties Top
Wiskundige wetma/gheden in taal Antal van den Bosch Universiteit van Tilburg Woorden zijn net groepsdieren. In lange rijen zien we ze voorbij trekken op ons netvlies, en trillen hun klanken tegen onze
Nadere informatieHet Nederlands in taal- en spraaktechnologie: prioriteiten voor basisvoorzieningen
Het Nederlands in taal- en spraaktechnologie: prioriteiten voor basisvoorzieningen Walter Daelemans & Helmer Strik (red.) Een rapport in opdracht van de Nederlandse Taalunie 01/07/2002 Projectuitvoerders:
Nadere informatieHet toelatingsonderzoek, bedoeld in art van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op vwo-niveau: Wiskunde A of B, en Engels.
Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op vwo-niveau:
Nadere informatieProgramma Bachelor- en Masteropleiding Informatica 2009-2010
Programma Bachelor- en Masteropleiding Informatica 2009-2010 Curriculumcommissie Redactie: Jos Roerdink Laatst herzien: 26 maart 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 2 Bacheloropleiding 1 3 Masteropleiding
Nadere informatieHet doen van literatuuronderzoek
Het doen van literatuuronderzoek Workshop Miniconferentie Kritisch denken in de wetenschap Saskia Brand-Gruwel Iwan Wopereis Invoegen Afbeelding homepage Boekenweek 2011 Pagina 2 Wat dan wel? Wat dan wel?
Nadere informatieExamenprogramma natuur, leven en technologie vwo
Examenprogramma natuur, leven en technologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Fundament
Nadere informatieVOLAUTOMATISCH TEKSTEN SAMENVATTEN
VOLAUTOMATISCH TEKSTEN SAMENVATTEN VAT SAMEN MET DE SUMMARIZER Iedereen is inmiddels bekend met de term Big data de groeiende hoeveelheid door machines gegenereerde informatie uitgedrukt in cijfers en
Nadere informatieMSc HUMAN COMPUTER INTERACTION Dirk Heylen Maart 2015
MSc HUMAN COMPUTER INTERACTION 2015-2016 Dirk Heylen Maart 2015 Het MSc HMI (inclusief het HCID) programma bestaat uit vakken die in een zestal categorieen te groeperen zijn. 1. Algoritmen, methoden en
Nadere informatieWiskunde en taal. Contents First Last Prev Next
Wiskunde en taal Bèta Themadag 2002 1. Intro Jullie kennen vast de Internet Movie Database, waar je alles in kan opzoeken wat je over films, acteurs, regisseurs... zou willen weten. De interface werkt
Nadere informatieWorkshop zoeken naar bronnen
Workshop zoeken naar bronnen PWS INTRODUCTIEOPDRACHT Lees onderstaande tekst. Deze tekst bevat geen feitelijke onjuistheden. Toch voel je je bij deze tekst waarschijnlijk erg ongemakkelijk. Beredeneer
Nadere informatieGezondheidsinformatie online, wat kunnen we er mee? Whitepaper
Gezondheidsinformatie online, wat kunnen we er mee? Whitepaper Kim Boog 13 januari 2014 Bijna iedereen doet het: gezondheidsinformatie op internet zoeken. Maar in welke mate is men in staat de keuzes te
Nadere informatieHet Nederlands en Taal en Spraaktechnologie
Het Nederlands en Taal en Spraaktechnologie Amsterdam 18 Oktober 2012 Jan Odijk 1 Overzicht META-NET Studie Het Nederlands in de META-NET studie Het Nederlands in Nuance Spraaktechnologie De ontwikkeling
Nadere informatieAI Kaleidoscoop. College 9: Natuurlijke taal. Natuurlijke taal: het probleem. Fases in de analyse van natuurlijke taal.
AI Kaleidoscoop College 9: atuurlijke taal Het Probleem Grammatica s Transitie netwerken Leeswijzer: Hoofdstuk 14.0-14.3 AI9 1 atuurlijke taal: het probleem Communiceren met computers als met mensen, middels
Nadere informatieComprehensive Aphasia Test (CAT) CAT workshop juni 2014. Evy Visch-Brink
Comprehensive Aphasia Test (CAT) CAT workshop juni 2014 Evy Visch-Brink Dutch version CAT Comprehensive Aphasia Test, 2004 Kate Swinburn, Gillian Porter, David Howard CAT-NL, 2014 Evy Visch-Brink, Dorien
Nadere informatie6-9-2012. Over de grenzen van taal en rekenen. Ontwikkeling van rekenvaardigheid bij baby s en peuters
6-9-2012 Over de grenzen van taal en rekenen Over de invloed van taal op de rekenvaardigheid van jonge kinderen Tijs Kleemans Eliane Segers Ludo Verhoeven Behavioural Science Institute Even voorstellen
Nadere informatieNetwerk. Je Weg. Naar Succes
Netwerk Je Weg Naar Succes ??? VRAGEN??? Private Ruffolo Ruffolo & President Clinton Ruffolo & Gen Wesley Clark Mr & Mrs Ruffolo Ruffolo & VP Al Gore Ruffolo & Stedman Graham Ruffolo & Sir Richard Branson
Nadere informatieSemantiek 1 college 4. Jan Koster
Semantiek 1 college 4 Jan Koster 1 Uitgangspunt sinds vorige week Semantiek is representationeel (en niet referentieel), gebaseerd op interpretaties van sprekers en hoorders Geen scherpe scheiding tussen
Nadere informatieE-resultaat aanpak. Meer aanvragen en verkopen door uw online klant centraal te stellen
E-resultaat aanpak Meer aanvragen en verkopen door uw online klant centraal te stellen 2010 ContentForces Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie,
Nadere informatieArtificial Intelligence in uw dagelijkse praktijk. Hilversum, 22 September 2016
Artificial Intelligence in uw dagelijkse praktijk Hilversum, 22 September 2016 Agenda 09:30 Welkom en introductie 09:35 Artificial Intelligence, al meer dan 50 jaar een actief onderzoeksgebied Jaap van
Nadere informatieSimultane Product en Productieontwikkeling
Simultane Product en Productieontwikkeling Pascal Pollet, 24/10/2013 11.11.13 1 Sirris > WIE? Collectief Centrum van de Technologische Industrie 2400 lidbedrijven 130 Experten met high tech infrastructuur
Nadere informatieVERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar
VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Naam: School: Klas: Geboortedatum: Onderzoeksdatum: Kalenderleeftijd: VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar 1. Probleemstelling
Nadere informatieWat maakt WizeNote uniek?
wizenote Wat maakt WizeNote uniek? Het belang van begrijpelijk schrijven Online informatie is vaak veel te moeilijk. Op basis van veel onderzoek is onze schatting dat 80% van de zakelijke teksten geschreven
Nadere informatieCurriculum Informatica 2003/04
Curriculum Informatica 2003/04 Curriculumcommissie Informatica 18 juni 2003 Inleiding, toelichting De voornaamste veranderingen ten opzicht van het curriculum 2002/03 staan hieronder aangeduid. Nieuwe
Nadere informatieVerantwoorde AI, verantwoorde zorg. Frauke Wouda 20 juni 2019
Verantwoorde AI, verantwoorde zorg Frauke Wouda 20 juni 2019 Agenda AI wereldwijd Historie Wat is AI? Praktijkvoorbeelden Wat gaat AI in de zorg veranderen? Nieuwe vraagstukken Wel Niet Setting the scene
Nadere informatieAnomaliedetectie en patroonherkenning
Digitale overheid van de Toekomst, 28 september 2016 Anomaliedetectie en patroonherkenning binnen de loonaangifteketen Dr. Ralph Foorthuis Voorstelrondje Werkervaring Sr. enterprise architect bij UWV Werkzaam
Nadere informatieAutomatisch Vertalen SMT
Automatisch Vertalen SMT Véronique Hoste (met dank aan Lieve Macken) Hoe leert een computer vertalen? Woordverwerving in SMT 鱼 汤 糖 醋 老 鸭 yú tāng táng cù lǎo yā Co-occurrence frequency 鸡 汤 jī tāng
Nadere informatieZELF DENKENDE WEBSHOP
ZELF DENKENDE WEBSHOP ARTIFICIAL INTELLIGENCE PANGAEA Digital Agency - Regulusweg 5 Den Haag - 088-6 123456 - hello@png.nl - www.webshop.ai OPBOUW PRESENTATIE WAT IS AI EN WAT GEBEURT ER IN DE WERELD VAN
Nadere informatieCHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar
CHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar Naam: School: Klas: CL in maanden: Onderzoeksdatum: Geboortedatum: CL: CL*: Gf: Vloeiende intelligentie
Nadere informatieA Grammar of Tadaksahak, a Northern Songhay Language of Mali. geeft een beschrijving van de taal Tadaksahak, die gesproken wordt
Summary 352 12. Samenvatting A Grammar of Tadaksahak, a Northern Songhay Language of Mali geeft een beschrijving van de taal Tadaksahak, die gesproken wordt door de Idaksahak, een groep van ongeveer 30.000
Nadere informatieHelp! FILE 1 HELP! BK 2
Help! Hello! Can you hear me? Do you know where you are? You had an accident. My name is Reep. I m a paramedic. I will examine you and see if we need to get you to the hospital. Can you move your arms?
Nadere informatieHet (on)meetbare brein
Het (on)meetbare brein Proost op de wetenschap, SPUI25 Lukas Snoek Universiteit van Amsterdam Even voorstellen... Wie ben ik? Lukas Snoek, promovendus psychologie ("Brein & Cognitie") aan de UvA Interesse
Nadere informatieZoeken in een Afrikaans corpus: baie maklik! Liesbeth Augustinus Ineke Schuurman Vincent Vandeghinste Peter Dirix Frank Van Eynde
Zoeken in een Afrikaans corpus: baie maklik! Liesbeth Augustinus Ineke Schuurman Vincent Vandeghinste Peter Dirix Frank Van Eynde Colloquium Afrikaans - 23 oktober 2015 AFRIBOOMS PROJECT Syntactisch geannoteerd
Nadere informatievisuele communicatie Auteur: Raoul Postel
visuele communicatie Auteur: Raoul Postel het idee het concept het doel: een logisch proces naar een verrassend concept / idee het concept / idee vertalen naar vormgeving en medium het idee het concept
Nadere informatieHoe AI kan ingezet worden voor de analyse van asbesthoudende daken
Hoe AI kan ingezet worden voor de analyse van asbesthoudende daken Earth Observation Data Sciences www.vlaanderen.be/informatievlaanderen www.vito.be Workshop: Asbestinventarisatie en analyse Weerslag
Nadere informatieInleiding: Combinaties
Zinnen 1 Inleiding: Combinaties Combinaties op verschillende niveaus: Lettergrepen als combinaties van fonemen. Woorden als combinaties van morfemen. Zinnen als combinaties van woorden en woordgroepen.
Nadere informatieCoachen... waar bots je op in het coachen van je collega s? Waar gaat het over... Wat is de essentie van coachen? Coachen naar positieve verandering:
Coachen naar positieve verandering: Coachen... waar bots je op in het coachen van je collega s? Focus op het leren van leerkrachten en de school als lerende organisatie. beno.schraepen@plantijn.be, Master
Nadere informatieOpdrachten Werkcollege 4
1. Vertaling in predicatenlogica Opdrachten Werkcollege 4 Vertaal de volgende zinnen naar de eerste orde predicatenlogica: Jan of Piet studeert wiskunde Moskou is een stad in Rusland Geen student die 5
Nadere informatieAfstanden in Sociale Netwerken. Frank Takes Open Dag Informatica 30 november 2012
Afstanden in Sociale Netwerken Frank Takes (ftakes@liacs.nl) Open Dag Informatica 30 november 2012 Wie ben ik? Frank Takes VWO, profiel N&T (2004) Bachelor Informatica (BSc, 2008) Minor Bedrijfswetenschappen
Nadere informatieComputercommunicatie B: Informatiesystemen
Computercommunicatie B: Informatiesystemen Markus Egg Rijksuniversiteit Groningen Voorjaar 2007 Introductie: doelen van de cursus definitie van informatiesystemen voorbeelden van informatiesystemen klassieke
Nadere informatiePersonalia. Adres: Bosbeemdstraat 6. Telefoonnummer (vast): 013 513 41 46 Telefoonnummer (mobiel): 06 41 42 38 19
Personalia Achternaam: Suijkerbuijk Voornaam: Barbara Titel: drs Adres: Bosbeemdstraat 6 Postcode: 5066 BN Woonplaats : Moergestel Telefoonnummer (vast): 013 513 41 46 Telefoonnummer (mobiel): 06 41 42
Nadere informatieOntologie, classificatie, terminologie en codificatie in de Authentieke Bron Geneesmiddelen voor het e-health Platform in België
Ontologie, classificatie, terminologie en codificatie in de Authentieke Bron Geneesmiddelen voor het e-health Platform in België Prof. Dr. R. Vander Stichele, IT-Coordinator Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische
Nadere informatieBasisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek
Basisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek Marc van Oostendorp M.van.Oostendorp@umail.LeidenUniv.NL 29 november 2004 Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie
Nadere informatieKunstmatige intelligentie FILOSOFIE VAN DE KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE. Sterke AI These. Zwakke AI These. Denken en redeneren in AI
Kunstmatige intelligentie FILOSOFIE VAN DE KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE n Artificial Intelligence is the science of making machines do things that would require intelligence if done by men Marvin Minsky Sterke
Nadere informatieBedrijfsstages en Onderzoeksstages
Voorbeelden van Bedrijfsstages en Onderzoeksstages Cognitieve Kunstmatige Intelligentie Bedrijf: SemLab, Leiden Project: Visuele representatie van betekenis-relaties Langzamerhand verzuipen we in de hoeveelheid
Nadere informatiefaculteit wiskunde en natuurwetenschappen Bijlagen bachelopleiding Informatica
en natuurwetenschappen Bijlagen bachelopleiding Informatica 1 6 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bachelor Informatica: a. kennis en inzicht a1. heeft kennis van en inzicht
Nadere informatiebetrekkelijke voornaamwoorden
betrekkelijke voornaamwoorden SirPalsrok @meestergijs I bought a house. The house has 3 bedrooms. Mr. Schultz plays tennis. He is my English teacher Een betrekkelijk voornaamwoord kan van 2 zinnen 1 zin
Nadere informatieTransnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen
Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen aan
Nadere informatieAI Kaleidoscoop. College 1. Wat gaan we vandaag doen? Huishoudelijke Zaken. Huishoudelijke Zaken
AI Kaleidoscoop College 1 Huishoudelijke zaken Overzicht van cursus College 1: Definitie van AI Overzicht van AI Leeswijzer: Hoofdstuk 1 1 2 Huishoudelijke Zaken Docent: Frank van Harmelen email: Frank.van.Harmelen@cs.vu.nl
Nadere informatie